A mund te themi: Po, ilirėt flisnin shqipė ?!
nga; Dardan Leka 2010-08-24 nė orėn 4:40.PD per renesancen ilire
A flisnin ilirėt shqip?
Deshirat pźr tė hasur nė gjurmėt e ndonjė shkrimi te vjetėr nė gjuhen ilire e qe mund te kuptohej edhe nė shipen e sotme kurrė nuk ėshtė shuar qe nga Hahn e deri tek i madhi Qabej, i cili thoshte se njė ditė ndoshta edhe njė bujk njė fshatar ithjėshtė mė penden apo pllugun e tij do te nxirrte njė shkrim te vjetėr mbi ndonje guri apo rrasė dhe do te dokumentohej se me te vertete ne keto trojet e sotme te ballkanit ku flitet shqipja dikur kan jetuar edhe stergjysherit e tyre ilirėt, pėr kėte jam i bindur"... thoshte Akademik Qabej i thoshte e dhe vajzes se tij Brikenes e cila nė njė Konferenc te mbajtur para disa muajsh nė Paris e emocionuar me kėtė rast foli per biografin, jeten dhe vepren e babait tė saj ku ajo na rikojtoj momentet e fundit te kolosit historianit te gjuhes shqipe nė pragė tė ndrrimit tė jetes...
Si deshmi e kohės ne ketė konferenc foli Pr. Remzi Pernaska si bashkohes i Qabejt dhe si bashkepunues i tij i ngushtė.
Kaluan disa muaj dhe nga kjo konferencė gjithnje me shkonte nder mend atje diku njė fshatar ne ara duke rrotulluar me pllug njė rras guri me njė mbishkrim...
Mirėpo kohė pas kohe mirresha me keto hulumtimet e perditshme edhe une si ai bukju ne ara, prore duke rrotulluar faqete librave te ndryshme njė nga njė thuaja se do ta gjeja ndoshta keshtu ate shkrim te famshem qė e presim tė gjithė !
Kisha leuar mjaftė libra te ndryshme me permbajtje historike per pelasget etrusket iliret e thrakast keta qe i ndoqa edhe pertej atlantikut dh i gjeta tek civilzimi Maja...Pershtypje tė veēant njė dite mź la Historiani dhe gjeografi i famshėm danez, Konrad Malte Brune i cili pershkruan mjaftė bukur ne nje volum te posaqem hollesishtė origjinen e shqiptarėve e sidomos interesimi per gjuhen shqipe nź "Saktėsia e historisė se popujve..." liber qe e kisha leuar disa here dhe mora shenime nź leter nė njė paragraf teper interesant; " gjuha shqipe ėshtė me sigurinnjėra nder gjuhet me te vjetrate europes... dhe se ilirėt ishin te paret e tyre"...Konrad Malte Brune shtron shumė e shumė pyetje; nga erdhi kjo gjuhė kush ishin ata qe e flisnin mė parė?Pse nuk u gjetė asnjė shkrim nė kete gjuhen e vjeter ilire ?
Metutje autori citon edhe referancat e njė autori tė vjeter grekė, Aristofanin i cili nė komedin e tij te famshme "Zogjėt" ai pershkruan saktesishtė fjalet e njė Personazhi te tij barbar te njė triballi i cili nuk di te flas greqishtė por shprehet nė gjuhėn e tij triballe...dhe Malte Brune thotė se veshtirė ėshtė te deshifrohen keto dy tri fraza te shkurta por teper te rendesishme....
Ne dijmi se triballet ishin pjestar i fiseve ilire, shtriheshin qe nga Danubi dhe kufizoheshin mė Maqedonin dhe Dardanin, ne lindje me Thrakinė pra ishin ilirė por sypozohet se ishin edhe afer me thraket.
Mbetej tani te shfletohet Aristofani, autori grekė i shekullit V. pėr te cilin kemi krejtė pakė tė dhena se kur dhe ku ka lindur, disa e qojne ne Egjinė e disa ne ishullin e Rodes mirźpo siaps qfaqjeve te tij te para ne Olimpiaden e 8O-tė dhe te asaj 88-tė qe i bie ne vitin 427 para Krishti, mendohet se ai nuk i kishte ne kete kohe ende 30 vite qe sipas rregulalve te kohes, duhej patur me shumė se 30 vite pźr te shkruar njź pjes teatri... por Aristofani disa komedi te tij ia huazon disa artisteve te cilet e prezentojne kete qfqje ne emrin e tyre.
Aristofanit keto komedi i njihen mė vonė me tituj te shumet si "babilionjenet" e tjera mirėpo njera qe ne na intereson nė kėtė rast ėshtė komedia me titull; "Zogjėt"...!
Nuk po e pershkruaj te tere permbajtjen por ne te flitet pėr dy personazh atehnjen te cilet te meritur nga jeta e perditshme ne Athen dojn te ikin nga qyteti por te shendrrohen ne zogjė dhe gjejne njė tokė te largėt diku ne veri te greqisė, ndoshta ne mes thrakis e maqedonisė ?
Por kryesorja ne kete komedi Aristofani ve ne dukje njė personazh interesant, njė triballe i cili nuk di te flasi fare gjuhen greke por shprehet ne gjuhen e popullit te tijė, "gjuhen triballe" ose ilire ne njė sken kuky tribali vjen para Neptunit per ti blere dy qengja qe kishte ndermen tua fali perendis se tyre dhe e paguan Neptunin me keto monedha ari...pėr dy qengja dhe ne momentin kur ky triballi ia jep keto monedha Neptunit, ai shprehet keshtu ne gjuhėn e tij ilire;
Transkripcioni(pershkrimi)
nr.1;
Tribali: = Saunaca bactaricrousa ?
Poashtu edhe me tej menjehere tribali e thotė edhe kėte fjalė;
Pershkrimi nr. 2.
TRIBALLI:= Nabaisatreu= !?
Kjo fjali ėshtė mė e veshtira se e para..
Deri ketu mund te themi perpos keti dialogu ne kete komedi te shkruar nė leter nga njė autor grekė, nuk hasim me ne asnjė shkrim ne asnjė rast tjeter ku pershkruhet se paku nje fkalź apo dy te gjuhes se vjeter te ilirve apo te ketij fisi triballė.
A mund ti deshifrojmi ne sot kėto dy tri fjalė ne shqipen e sotme ?
Kjo mundesi iu mbetet specialisteve te gjuhės shqipe, kerkuesve e hulumtuesve te ndryshėm duke krahasuar edhe tekste mė te vjetra tė Aristofanit tė shkruara nė gjuhėn e grqishtes sė vjetėr dhe duke i analizuar keto tekste ndoshta do hasim ne njė shkrim me afer te ketij te pershkruar nga greqishtja ne frengjishte qe per momentin ėshtė veshtir te percaktohemi me saktėsi nė keto fjalė tė shprehura nga ky tribali por edhepse nuk jam gjuhėtar me lejoni tua thėm mendimin tim;
Nese e leojmi se bashku veprimin e perimin e tribalit i cili ėshtė duke numruar monedhat e arit pėr t'ia dhen Neptunit(personazhit tjeter) del se posa perfundon njehjen e monedhave ia dorzon Neptunit dhe i drejtohet me keto fjalė;
Ne gjuhen frenge eshte e pershkruar keshtu por duhet pare edhe nga origjinali thash nga greqishtja dhe lusim te gjithe antaret e nderuar te na dalin ne ndihmė sidomos ata qe njohin greqishten dhe ta gjejne kete tekst ne menyre qe te mundohemi ta deshifrojm se bashku kete tekst;
=== SAUNACA BACTARICROUSA= keshtu ėshtė teksti aktualishte i transkriptuar ne fr.
Por nese do tentonim ta shkrujm nė shqip del keshtu perafersishtė(e thash se duhet pare origjinali ne gr.)
===SAUNAKA BAKTARICRUZA====
Po nese do te tentonim tani ta ndajmi nė keto rrokje ?
=SA UNAKA BA KT AR K RRUZA =?
Si shifet ketu ne rrokjen e parė mendoj se tribali thotė:
==Qe, ba ket ari rruza== ! ?
Nuk mundem tė thėmė se jam i sigurt ne kėtė zgjedhje por gjuhetarėt apo cilido tjetėr ndoshta do te kete mundesi ta deshifrojne mė lehtė dhe mė ndryshe se sa ky tentimi imi.
Ne nderkohė po e vendosi edhe mendiminqe me erdhi nga Frank Hajdini i cili mendon se ky tekst ėshtė nė gjuhėn shqipe dhe mund te kuptohet keshtu;
Frank Hajdini:
Une e kom nje Mendim Tjeter per kete ndoshta pak me i kuptushem, po ta jep mendimin tim;
1. SAUNAKA BAKTARICRUZA=
="Sa unaza ari baj c ruzat" vetem se fjala "ba kt ari" eshte perkthyer mrapsht ne vend qe te jet;
="Sa unaza ari bajn keto ruza" eshte berė = "Sa unaza baj ari cruzat"=
Kurse fjalia e dytė;
2. NA BAISA TREU
=Na bajn tre= !
Edhe kjo eshte ne gjuhen Shqipe tersisht vetem per ata qe se kuptojne as pak shqipen.
Pra pėr momentin nuk mund tė themi "EUREKA" ! por mendoj se njė shkrim si ky siper meriton qe ti nenshtrohet specialisteve te gjuhes shqipe ku me siguri janė mė te matur se ne ne deshifrimin e ketij teksti te rendesishėm.
Duke iu falemenderuar miqve tjere si dhe perkrahjes qe vinin nga te gjitha anet, me nė fund po japi reultatin perfundimtar te ketij kerkimi gjuhėsor intervenuan Frank Hajdini, Nikoll Shkreli; Lekė Pepkolaj dhe Dardan Leka.
ketu poshtė po i japim edhe mendimet e tyre;
Nikoll Shkreli :
Shendet paē Lefter.
Une flas simbas mendimit tim ,sdon me than se jam ne drejtpor mendime.por kam deshir nese i lexoni e nepnje mendimin.Tek jem shumeqe merrena me kso punsh por a ka me dal ne drit ndonje dit qe me epranua bota? Zefi Dran...dee kishte postuar mram nje qe Rumunet thojn se Shqiptaret e ata jan tevetmit Ilir,por, mbasi bazua me Shqiptar dmth se thojn se Shqipja a maaferta e gjuhes,sepse edhe ata kan shume Shqip ne fjal. As per Greqishten nuk mendoj se eshte teresisht ILIRe por e perzier me ILIre qe jan asimilua me perandorin e re qe ka ardh se bashku me Romaket e sot e quajn Grek. Fakti qe thom se shumica mos tana librat jan perkthye ne greqishten e sotme ose dikurshme sikur edhe "iliada", asnjė si kam lexua por ne te gjiha e kan; us es os as is ys e ato s' jan grekja origjinale e as ILIRE por te perkthyera te tingellojn greke e me njato libra kemi mbetur te bazohena me zberthye te verteten e per ata emrave te njerzve e qyteteve nuk ua besoj se jan te verteta si ua thojn por ndoshta afersisht, edhe datave ne do raste.
Mendoj se Frank Hajdini e ka menimin ma te vlefshem(nese ato fjal ashtue kan kuptimin ne gjuhen qe pranohet sot per at gjuh ) edhe rrux ose rrunx e perdorim per qingj qe eshte i rritshem qe ska pjell akpoma, por eshte e barēueme.
Dardan Leka:
Keto ishin fjalet e shprehura nga pjestari i fisit ilirė, njė tribal ;
Tribali: - Saunaca bactaricrousa ?
Tribali: -Nabaisatreu !?
"Sa unaza ari bajn keto ruza" eshte berė gabimishte nga autori siē e ceku Frank ;"Sa unaza bajn ari cruzat"Pra ketu keni te plotė te drejte i nderuari Nikolla, shumė me vend źshtė kjo gjedhja juaj, e kam harruar edhe une kete fjalen tjeter per qingjat se mu aty jane dy qingja qe duhen flijohen ...Pra tani teksti merr kuptimin e duhur qe mund te lexohet keshtu;=SA UNAZA ARI BAIN KTO RRUNZA= ?Deri ketu ska dyshim se ky tekst i shkruar para 2400 vjete ėshtė i njejti si sot ne qe e flasim shqipen por nese dikush tjeter ka nje propozim me te kjart le te urdhnoje te japi mendimin e tij, ju falemenderit te gjithe pjesmarresve !
Tribali: SAUNACA BACTARICROUSA ? =SA UNAZA ARI BAIN KTO RRUNXA ?
Tribali; NA BAISA TREU ! = NA BAIN TRE !
Frank Hajdini;
Une u bazova ne Unaza ari se ne te gjitha gjuhet ne kohet e lashta nuk eshte thir Monedha ose Para se keto dy fjal jan fjal te reja kurse Unaza ari eshte fjala qe eshte per ta quajtur nje rumbullak ne ate kohe me fjalen Unaz Ari ose Argjent...i.Sa i perket Dialektit te kesaj fjale kjo fjal me shume ka dialekt dhe me shume anon nga Shqiptaret e Maqedonis te cilit dhe sot e folin gjuhen NABAINSATREU=Na baijn sa tre !
Nikoll Shkreli; Lekė, fjala kje per ti bere Neptunit flijim, kurban e kurban jan bere ebehen edhe sot qingjat, do te kesh lexua edhe ti neper ta e jo krejt e eke shkapercy arsyen e pyetjes sa kushtojn.
Edhe une se lexova krjet por njat pjes e lexova por edhe cka the ti e ka kuptimin por se jo nemenyren se pse kje pyetja se sa kushtojn, po mire e keni Frank e Leka.
Sa unaza ari bajn kto rrunxa ? nuk po ik ma larg por njata qe e tha edhe Dardani...
Leke Pepkolaj;
Behet fjale per "Rrunza " e jo rruza kjo eshte e vertete !
Nikoll Shkreli;
Sa rroza bejn kto rrunxa.sa unaza se edhe unaza eshte rrumbullak me bir ne te por kuptimi mas fjalve eshte Shqip edhe pik.
Frank Hajdini;
Ashtu eshte behet fjal per nje shitje mes Dy personave me rendesi eshte kuptohet per qka eshte ka behet fjal ne gjuhen Shqipe.
Leke Pepkolaj;
Rrunza eshte gjinia femerore mashkullore ben "rrunzak "
Nikoll Shkreli;
Lekė, edhe ti ke drejt edhe Frank. Behet fjal per sa rroza ose rrethearit ose unaza kushtojn qingjat. Se cilen te merresh ajo fjal rruza e ka kuptimin.
Frank Hajdini;
Po kjo ka marr fund kjo eshte kuptimi Final dhe me rendesi eshteqe ne syrin e 5 personave bie ne sy e njejta fjal e jo ndoj qka tjeter.
Lekė Pepkolaj;
Rendesi ka qe e gjetem te sakten..mė ne fund !
Shiko mė shumė;
Pra deri me tani kemi arritur ne kete reultat qe e shifni mė siper qe si shifet nuk ka spjegim tjeter
se ky tekst i nxjerrur nga komedia e Aristofanit qe daton nga viti 427 para krishti ėshtė njė tekst i shkruar ne greqishte por i folur nga nje personazh me origjin ilire nga fisi i tribalve ku mund te perfundojmi lirishte qe shqiptaret jane autokton ne keto troje te Ballkanit dhe se flisnin te njejten gjuhė qe edhe sotė e flasim ne pasardhesit e tyre shqiptaret dhe me kete rast mund te konfirmojmi pa kurrfare dyshimi se zigjiri iliro shqiptar nuk eshet asgjė tjeter vetem se ndrrimi i emrit te ketij populit nga te huajt nga ilirė ne Alban mirepo ne themel asgjė nuk ka ndryshuar qe prej mija vitesh ne keto troje ka jetuar dhe jeton i njejti popull qe sote e flete gjuhen
shqipe moderne.
Pergatiti pėr "renesancen ilire" Dardan Leka
Pėrgjigju Duke Cituar
Postuar mė parė nga Kreksi
thotė se di mirź tė flasi...)
Krijoni Kontakt