Fondi i panjohur i kujtimeve të diktatorit; Ditari i Enverit

[Xhuxhumaku]

DORESHKRIMI / Fondi i panjohur i kujtimeve të diktatorit Ditari i Enverit:

Myslim Peza na e fshihte që ishte paguar nga jugosllavët “Të bëjmë çmos që ai ta ngrysë jetën kështu siç është, me të këqijat dhe të mirat e tij”

» Vendosur: 10/08/2010 - 11:01

• Ishte fillimi i viteve ‘80 kur diktatori komunist hidhte në treg me një eufori të shfrenuar kolanën e veprave me kujtime. Të nxitur prej tyre, mjaft liderë të tjerë, nën shembullin e komandantit, nisën të hidhnin në letër bëmat e tyre. I vëmendshëm ndaj kësaj manie, Enver Hoxha mundohej ta kishte nën kontroll, në mënyrë që të gjithë të konvergonin me linjën e kujtimeve të tij.

Ndryshe historia do të bëhej çorap e do dilnin në pazar gjërat që ishin retushuar prej tij. Kjo procedurë me të cilën merreshin redaktorët më të besuar të Institutit të Studimeve Marksiste-Leniniste, deri diku funksionoi rregullit. Rasti i vetëm ku ngeci ishte momenti kur u paraqitën për botim kujtimet e Myslim Pezës e Haxhi Lleshit. Ata, të plakur e të mënjanuar nga portofolet e rëndësishme politike, por jo nga privilegjet e regjimit, u futën në delirin e kujtimeve, me qëllimin e vetëm për t’u rikthyer edhe një herë në vëmendjen e të tjerëve para vdekjes. Këtë radhë aventura e tyre nuk do ta kapërcente filtrin e laboratorit të censurës. I njohur me to në dorëshkrim, Enver Hoxha kundërshtoi prerë botimin e tyre dhe aty për aty u kujtua për t’iu rikthyer sjelljes së dy ish-bashkëpunëtorëve të dikurshëm, të cilët mund t’i sillnin probleme të paparashikuara. Nga hulumtimet e bëra rezultonte një situatë kritike. Më në fund zbulohet se Haxhi Lleshi e Myslim Peza nuk janë ata që ka propaganduar Partia, por njerëz me karakter të dyzuar, me qëndrime jo parimore e sjellje negative. Gjithsesi, Enver Hoxhës që i ka zhdukur të gjithë protagonistët e luftës, në rastin e tyre i duhet të bëjë lëshime, së paku për t’i lënë të vdesin ashtu si janë njohur, me të mirat dhe të këqijat e tyre. Pikërisht këtë histori, diktatori e ka dokumentuar në ditarin që mbante sekret, të rezervuar vetëm për njerëzit e afërt...

Ditari i panjohur
Përveç ditarit zyrtar dhe atij për çështjet ndërkombëtare, të cilët janë zbardhur në serinë e veprave të tij, Enver Hoxha ka mbajtur edhe një ditar tjetër të panjohur e të ruajtur sekret. Deri në fundin e viteve ‘70 ai ka shkruar aty me dorën e vet. Në fillimin e viteve ‘80, kur dora nuk i bindej e ndjehej i pamundur, Enver Hoxha ka “shkruar” me zë, gjithnjë për çështje e tema delikate, që duheshin rezervuar me siglën sekret. I shkërmoqur nga mosha e i tronditur nga goditjet e njëpasnjëshme, diktatori mbyllej në kabinetin e punës e pasi vinte përpara diktofonin e dhuruar nga marksist-leninistët e Perëndimit, fillonte ligjëratën si të komunikonte me një auditor të zgjedhur, duke rrëfyer e tërhequr vërejte për probleme të ndryshme të Partisë e të jetës së vendit. Është periudha kur sa ka bërë publike “Tablonë Sinoptike” për grupin më të rrezikshëm armiqësor të kryesuar nga Mehmet Shehu dhe i paraprin zbulimit të një grupi tjetër. Ato çka flet, me përkujdesjen e afërt të të shoqes Nexhmije Hoxhës, zbardhen brenda ditës dhe në mbrëmje ia kthejnë t’i lexojë edhe një herë. Aty për aty bën vërejtjet e rastit dhe porosit ç’të mbetet e ç’të hiqet nga ditari. Në rastin e kujtimeve të Myslim Pezës e Haxhi Lleshit, të cilat i ka arkivuar në shënimet e datave 21 dhe 22 qershor 1982, Enver Hoxha për herë të parë flet për intriga e orgji të panjohura në aparatin e Presidiumit të Kuvendit Popullor. Po çfarë thotë konkretisht...

E hënë
21 qershor 1982
Me shokët Ramiz (Alia-shënim i red.), Simon (Stefani-shënim i red.) dhe Kadri (Hazbiu) bisedova për çështjen e shokut Haxhi Lleshi, i cili nuk është korrekt nga ana morale, gjë që e ka shtyrë në një rrugë të kundërt me shokët që punojnë në aparatin e Presidiumit të Kuvendit Popullor. Këta të fundit i kanë vënë në dukje qëndrimet armiqësore të një farë D.S. që punon atje dhe që, duke mbajtur Haxhiu (Lleshi) qëndrime jo normale me të, kjo grua po vepron në aparatin e Presidiumit të Kuvendit Popullor si një provokatore e vërtetë, si një intrigante e përsosur.

E martë
22 qershor 1982

Po na lind një shqetësim i ri, i rrezikshëm. Kush e shkakton? Ku është burimi? Në kohën kur zbuluam puçin e Beqir Ballukut e kompani, Haxhi Lleshi u fut në konflikt me gruan e tij dhe me të gjithë fëmijët, djem e vajza. Gruaja e Haxhiut, me prejardhje bajraktarësh (Famija Jegeni ka të arratisur politikë në Jugosllavinë titiste) filloi të flasë hapur me këdo, kundër Haxhiut. Ajo po bën këtë veprim skandaloz kundër Presidentit të Presidiumit të Kuvendit Popullor.
Me Hysninë (Kapon) e thirrëm një herë e dy Haxhinë dhe ia kemi vënë në dukje këto që po ndodhin i thamë të merrte masa, ose të ndalonte që gruaja e tij të izolohej në ndonjë fshat. Përgjigjja e Haxhiut ishte: “Ku të thotë Partia!” Po në këtë kohë filloi edhe lufta e fëmijëve kundër babës (Haxhiut). Djali i tij R.(që punonte në aparatin e Komitetit Qendror) e akuzoi babën e vet si “tradhtar”. U thirr të shpjegohej, ai nguli këmbë në të tijën. U thirr nga Hysniu, Haxhiu. Ky i tha se nuk ka ç’i bën djalit. Hysniu atëherë i shprehu mendimin: Nuk e dërgojmë dhe këtë në fshat të punojë tok me nënën e vet, gruan e Haxhiut?! Ky si zakonisht, ishte dakord duke thënë “Si të thotë Partia!” Kështu u mbyll kjo çështje, megjithatë mbeti e dyshimtë për ne. Ku ishin shkaqet?!
Kaluan vitra. Marrëdhëniet e Myslim Pezës me Haxhi Lleshin, si kurdoherë ishin të shkëlqyeshme, pa asnjë re. Por gjatë vitit të fundit, papritur e pa kujtuar, filloi të vërehej qielli i kësaj miqësie.
Myslim Pezës, që Partia dhe unë ia kemi vënë shumë mirë në dukje rolin që ka lozur në Luftën Antifashiste Nacionalçlirimtare, i hipi në kokë që në moshën 80 e ca vjeçare dhe i verbër nga sytë, të shkruajë kujtime në “Tri vëllime”. Ai u mur vesh me Haxhi Lleshin, i cili i rekomandoi që të vinte t’ia regjistronte në shtëpi sekretarja e tij. Dhe kështu u bë. Filloi regjistrimi, por Myslimi nuk “kish durim”, ky donte t’ia shtypte këto sa më shpejt. Pse? Nuk dihet.
Myslimi u zemërua dhe u shpreh se “kjo grua nuk është e mirë, regjistrimet e kujtimeve të mia ajo po i mban në sirtar, pse kërkon t’i përdorë edhe Haxhi Lleshi për veten e tij”. Në fakt, edhe Haxhi Lleshi kishte filluar regjistrimin e kujtimeve të veta. Të dy po vepronin paralelisht dhe të dyja palëve po ua regjistronte këto kujtime e njëjta grua D.S. Myslimi kërkoi me zemërim t’i dorëzoheshin regjistrimet e tij, pse mendonte që “Haxhiu po i hante bukën”. Iu morën regjistrimet kësaj gruaje, e cila nguli këmbë të mos i jepte, pastaj u urdhërua me protesta në Komitetin Qendror.
Myslimit iu dha një person tjetër nga Partia për të vazhduar regjistrimin dhe ky ia regjistroi, ia zbardhi, iu dha një kopje aparatit të Komitetit Qendror të Partisë dhe një kopje iu dha vetë Myslimit. Ky priste që Komiteti Qendror t’ia dërgonte shtypit, por kjo punë po vonohej. Atëherë Myslim Peza shpejt e shpejt ia dërgoi këto Ndërmarrjes së Botimeve, ku personi i ngarkuar me këtë punë, duke i lexuar “këto kujtime”, vuri duart në kokë nga përmbajtja, prandaj lajmëroi Komitetin Qendror të Partisë. Këto kujtime po studioheshin në këtë kohë nga aparati i Komitetit Qendror të Partisë, që kishte ardhur në konkluzionin se nuk mund të shtypeshin, pse kishin të bënin me një histori plot aventura të Myslimit, që ai i konsideronte si akte “heroizmi, patriotizmi” etj., deri në fillimin e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, kur ai mori kontakt me ne.
As ngjarjet historike të Pezës, që janë vepër e Partisë, as lufta e pezakëve nuk përmëndeshin në këto rregjistrime, bile vetë lufta e Myslimit errësohet aty me gojën e tij, jo vetëm me mendime ët çoroditura individuale, subjektiviste, të përsëritura, duke u futur në cikërrimat e katundit e të fshatrave, por çka është më e rëndësishmja, në këto materiale janë rregjistruar pjesë që kanë të bëjnë me plot aventura të Myslimit në emigracion, në Jugosllavinë e kralëve të Sërbisë. Në këtë pjesë të jetës së tij Myslimi tregon se merrte para nga jugosllavët, se këta i kishin propozuar ta bënin agjent, po ai “nuk pranoi”. Megjithëatë jugosllavët, tregon aty Myslimi, vazhdonin ti jepnin rrogë. Kur Myslimi ish akoma në Shqipëri, në kohën e Zogut, Legata Jugosllave i dha 500 napolona, “po Myslimi nuk i mori ato në dorë, por hallexhia”
Dhe Myslimi vazhdon të tregojë kështu mbi propozimet për të bashkëpunuar kundër Zogut me Gani Kryeziun, familjen e Lleshit (Haxhiut), apo me Irfan Ohrin. Me ndihmën e serbëve Myslimi zgjodhi kështu familjen e Lleshajve, familje “me shumë autoritet në Jugosllavi dhe në Beograd” Atje ai u njoh me Haxhi Lleshin dhe vazhdojnë të tregohen aventurat e të dyve që i ka rregjistruar me gojën e tij.
Gjatë gjithë jetës dhe punës që bëmë së toku me Myslimin, asnjëherë ky nuk më ka folur për këto ngjarje të jetës së tij. Pse i mbante ai fshehur këto ngjarje nga unë dhe nga Partia?
Pse i nxjerr tash në këtë kohë, kur zbuluam komplotin e Mehmet Shehut? Mos kërkon t’i dalë rrezikut përpara? Mos ka frikë se ia zbulojnë të tjerët? Me këto kujtime që Myslimi kërkon t’i shtypë me këmbëngulje, ky errëson vetë figurën e tij që ia ngritën lart Partia dhe lufta. Po t’i lejojmë ne të shtypen këto aventura të Myslim Pezës, atëherë i kemi dhënë një armë në dorë armikut dhe opinionit: “Me të tillë njerëz ka bashkëpunuar Partia? Po ne nuk do t’ia japim këtë sadisfaksion as Myslimit, as jugosllavëve. Ne do të bëjmë çmos që Myslim Peza ta ngrysë jetën kështu siç është, me të këqijat dhe të mirat e tij.

panorama.

[Xhuxhumaku]

Fjala e diktatorit në ceremoninë e dekorimit “Hero i Punës socialiste”

Enveri, Myslim Pezës në ‘79: Ti, heroi i të gjitha epokave

» Vendosur: 10/08/2010 - 11:04
•

Ndërsa në shfaqjet publike Enver Hoxha artikulonte merita të jashtzakonshme për Myslim Pezën duke e etiketuar “tribun të madh popullor” dhe “atdhetar të flakt”, në rrethe të ngushta shprehte rezerva, madje dhe opinione përbuzëse për “plakun e ccorientuar” dhe liderin e “pompuar nga propaganda e partisë”. Gjithsesi, diktatorit ja deshi puna ta emëronte vazhdimisht në krye të organeve të larta shtetërore, fillimisht zëvendëskryetar të qeverisë së parë komuniste, të ashtuquajtut “qeveria demokratike” dhe që nga viti 1946 e deri në 1982, zëvendëskryetar të Presidiumit të Kuvendit Popullor. Në 2 maj të vitit 1979, gjatë një ceremonie zyrtare Enver Hoxha i dorëzoi me dorën e tij Myslim Pezës dekoratën me titullin “Hero i Punës Socialiste”. Përkundër shënimeve të ditarit sekret të vitit 82, ku Peza anatemohet nga diktatori si njeri i ccekuibluar, në ceremoninë e 79-tës, nuk ka rreshtur për të fluksi i konsideratave pozitive. Më poshtë po botojmë përshëndetjen e Enverit me rastin e dekorimit të Pezës...

“Këtë titull nuk ta japim se je më i moshuari nga ne, por ky ka një kuptim të madh politik për ato që thashë dhe për veprimin tënd që në kohën e Zogut, kur dhe sinjalin e revoltës dhe vrave pikërisht Osman Balin, torturuesin dhe vrasësin e Haxhi Qamilit, shërbëtorin e Vërlacit e të Ahmet Zogut. Gjesti yt trimëror e burrëror, s’ishte një gjest i thjeshtë hakmarrës ose terrorist, por një gjest politik sepse ai simbolizonte dorën e fshtarësisë sonë patriote që ngrihej kundër tiranëve. Ty këmba - këmbës të ndoqi regjimi i Zogut, prandaj u detyrove të shkoje në mërgim, ku jetove si patriot shqiptar dhe i ndershëm në gjirin e shqiptarëve që jetonin nën varfërinë e kralëve serbe. Ti ashtu jetove, por mendjen e kishe në Pezë, në Shqipërinë e dashur që vuante, pavarësisht se në krye kishte një mbret që vetë emrin kishte shqiptar, sepse në fakt ai ishte i huaj, i shitur, tradhtar, njeriu i të gjitha të këqiave për popullin tonë fisnik e të shumëvuajtur. Më ka njohur me ty miku yt dhe i imi patrioti Esat Dishnica. Kemi kaluar ditë të vështira bashkë, por edhe ccaste të lumtura kur kemi parë zhvillimin e vendit në rrugën e partisë e të marksizëm-leninizmit...” (gazeta “Zëri i Popullit” 3 maj 1979).

panorama.

[Xhuxhumaku]

Ditari i Enverit: Haxhiu e teproi me sekretaren, s’po e akuzojmë për këtë lidhje

» Vendosur: 11/08/2010 - 10:13

• Udhëheqësi i frikësuar nga divergjencat mes Presidentit e Myslim Pezës

“Ajo guxon të thotë lart e poshtë në Komitetin Qendror: Kur të vdesë Enveri, fuqinë do e marrë Haxhi Lleshi”

Në numrin e kaluar bëmë publike shënimet e panjohura të Enverit nxjerrë nga ditari personal, ku flitej për qëndrimet e tij ndaj kujtimeve të Myslim Pezës, të përgatitura për botim në fillimin e viteve ‘80. Peza, një nga figurat historike të regjimit komunist, në vitet e pleqërisë së thellë provon të hedhë në letër bëmat e veta për t’u rikthyer para vdekjes në vëmendjen e shqiptarëve. Mirëpo mënyra si riprodhon historinë dhe trajton ngjarjet e së kaluarës, për Enver Hoxhën janë të papranueshme, madje siç vëren ai, ato zbehin edhe vetë figurën e Myslimit dhe sidomos kontributin e tij në Luftën Nacionalçlirimtare. I vëmendshëm ndaj kujtimeve të bashkëpunëtorëve, diktatori fund e krye përpiqet ta ketë në kontroll tërë procedurën e zbardhjes së tyre. Pikërisht këtë ua beson redaktorëve më të mirë të Institutit të Studimeve Marksiste-Leniniste, të cilët shërbejnë si filtri i botimeve të kësaj natyre. Në rastin e kujtimeve të Pezës, ata ndërhynë në kohë, duke sugjeruar se janë përçartje apolitike dhe si të tilla duhet kthyer mbrapsht. Enver Hoxha bashkohet me mendimet e tyre dhe aty për aty kujtohet për t’iu rikthyer sjelljes së ish-bashkëpunëtorit të dikurshëm, i cili mund t’i sillte probleme të paparashikuara. Ajo që konstaton është kritike. Myslim Peza, por edhe bashkëpunëtori tjetër Haxhi Lleshi, nuk janë ata që ka propaganduar Partia, por njerëz me karakter të dyzuar, me qëndrime jo parimore e sjellje negative. Gjithsesi, Enver Hoxhës që i ka zhdukur të gjithë protagonistët e luftës, në rastin e tyre i duhet të bëjë lëshime, së paku për t’i lënë të vdesin ashtu si janë njohur, me të mirat dhe të këqijat e tyre.
Shënimet në vazhdim në ditarin e diktatorit flasin për skandalet e Presidentit Lleshi dhe aventurat e këtij të fundit me personelin e institucionit...


E martë 22 qershor 1982
Me këtë “çështje të Myslim Pezës” plekset njëkohësisht edhe çështja e Haxhi Lleshit. Nga gjumi i rëndë ku kish rënë, pas vetëvrasjes së armikut Mehmet Shehu, u zgjua edhe Haxhiu (Lleshi). Gruaja D.S me biografi të mirë, nëpunëse në Presidiumin e Kuvendit Popullor, na është bërë sekretare e Haxhiut, por ky e ka tepruar me të, siç flitet midis nëpunësve të Presidiumit të Kuvendit, të cilët po i shkruajnë Komitetit Qendror të Partisë, që “të pengohet ky skandal”. Por e keqja mbi të këqijat është se kësaj i është rritur aq shumë mëndja, sa po ngatërron gjithë aparatin, duke bërë atje “ligjin” në emër të Presidentit. Por çfarë ligji? Ajo është kthyer në një provokatore pa kufi, flet keq për udhëheqjen kryesore të Partisë dhe arrin deri atje sa t’i thotë një shoku komunist që punon në aparatin e Presidiumit të Kuvendit Popullor, dhe është ky që i shkruan këtë Komitetit Qendror të Partisë se “Kur të vdesë Enver Hoxha, fuqinë do ta marrë Haxhi Lleshi”. Është e qartë se këto veprime të rrezikshme janë muhabetet që ia bën asaj Haxhi Lleshi, të cilit e pakta që mund t’i themi është se Haxhi plakut i ka hipur në kokë marrëzia dhe “ç’i ka barku, ia nxjerr bardhaku”. Kjo është një.
E dyta: Siç duket, Haxhi Lleshi ia futi edhe Myslimit këtë grua që t’ia regjistronte kujtimet për të parë çfarë pohon ky për periudhën kur ishte i internuar në Jugosllavi. Ç’flet për Haxhinë, për babanë dhe xhaxhallarët e tij me Aqif Lleshin? Haxhiu (Lleshi) pa se në këto kujtime ai dhe familja e tij po komprometohej me jugosllavët nga ana e Myslimit (Pezës). Haxhiu nuk ia kthente këto shkrime Myslimit deri sa ky u zemërua dhe u detyruam D.S t’ia dorëzonte.
Është e qartë për ne se Haxhiu u vu në pozita të vështira nga shoku i tij i vjetër, prandaj krijoi një intrigë të re, thelbi i së cilës mund të jetë i vërtetë. Në aparatin e Presidiumit të Kuvendit Popullor punon edhe një grua tjetër, që është mbesa e Myslim Pezës. Kjo me siguri duhet t’i ketë treguar Myslimit për marrëdhëniet e Haxhiut me D.S. dhe ambiciet, xhelozitë e këtyre dy grave janë bërë problem në aparatin e Presidiumit të Kuvendit Popullor. Pas çështjes së regjistrimit të kujtimeve të Myslimit, Haxhi Lleshi përpara shokëve anëtarë të Komitetit Qendror që punojnë në Presidium të Kuvendit Popullor, Spiro Kolekës, Shefqet Peçit dhe Xhafer Spahiut, ngre çështjen: të përjashtohet nga aparati i Presidiumit një punonjës i Presidiumit dhe mbesa e Myslim Pezës, pse kanë marrëdhënie seksuale me njëri-tjetrin” Shokët i kërkojnë Haxhiut të japë fakte, po ky nuk dëgjon të japë dhe flet në mënyrë provokative se “duhet bërë kështu si them unë”. Shokët e refuzojnë propozimin e tij dhe Haxhiu, “shoku President” u thotë: “Dua të shtrohet ky problem në organizatën bazë të partisë”.
Këtë skandal e mori vesh Myslim Peza, i cili thirri Xhafer Spahiun dhe i tha se “po e bëri Haxhiu këtë, më ka turpëruar mua, dhe unë do të pres çdo marrëdhënie me të”. Haxhiu i thotë Partisë “shkel brezin që po të lëshoj” dhe të bëhet skandal. I bën njëkohësisht shantazh edhe Myslim Pezës, që edhe ky nga ana e vet e kërcënon.
U këshilluan anëtarët e Komitetit Qendror të Partisë, që punojnë në aparatin e Presidiumit të Kuvendit që ta trajtojnë çështjen me gjakftohtësi të madhe, se ajo po merr formën e një provokacioni nga ana e Haxhi Lleshit. Të mos transferohet asnjë nga ata të dy nga aparati i Presidiumit, siç do Haxhiu dhe asgjë të mos shtrohet në organizatën bazë.
Gjatë kësaj kohe në Komitetin Qendror të Partisë dhe mua më vijnë letra anonime për lidhjet e Haxhiut me D.S. I vinë letra të tilla dhe Ramizit, me firmë nga një shok komunist që është në Presidium, për pikëpamjet armiqësore që shpreh gruaja, e cila punon sekretare e Haxhi Lleshit. Letra anonime i dërgohet Haxhiut nga sekretari i Komitetit Qendror të Partisë, Simon Stefani, që të marrë dijeni. Haxhiu i përgjigjet Simonit (të gjitha këto letra ndodhen në arkivin e Komitetit Qendror). Haxhi Lleshi tërhiqet nga kërkesa që kishte bërë për përjashtimin e mbesës së Myslim Pezës, por ngul këmbë që të përjashtohet nëpunësi në fjalë dhe si arsye nxjerr disa gjëra të kota. Shokët i vënë në dukje Haxhiut se arsyet që ai jep nuk janë me vend, sidoqoftë ta përjashtojmë nga aparati si atë, si D.S se po na bëhet skandal dhe i numërojmë Haxhiut sjelljet arrogante dhe armiqësore të saj (pa i dhënë gjë për lidhjet me të). Haxhi Lleshi u përgjigjet se ai nuk është dakord me ta. “D.S unë nuk lejoj të përjashtohet nga Presidiumi i Kuvendit dhe të shkojmë në organizatën bazë”. Anëtarët e Komitetit Qendror të Partisë, që punojnë në Presidium, i thonë Haxhiut të mos çohet ky problem në organizatë bazë të Partisë, se atëherë do të na dalin në shesh shumë gjëra, që do ta ulin prestigjin e tij si President i Presidiumit. Haxhiu shkoi deri atje, sa t’u thotë shokëve “le të më nxjerrë Partia në pension, duke më hequr nga Presidiumi”.
Këto janë dy probleme që këta dy persona i nxjerrin në shesh dhe i krijojnë kokëçarje Partisë në këtë kohë. Të dy këta dhanë një kontribut në Luftën Antifashiste Nacionalçlirimtare. Partia dhe unë i kemi nderuar, kemi vënë në dukje meritat e tyre, në popull ata njihen si shokë udhëheqës. Për çfarë arsyeje të dy këta, Myslimi dhe Haxhiu, i hapin për herë të parë këto letra të vjetra të tyre dhe në një kohë që Partia po kapërcen me sukses punën shumë armiqësore të Mehmet Shehut si agjent i jugosllavëve? Këta po na krijojnë me këtë një kokëçarje të re. Mos vallë qëndron gishti i jugosllavëve prapa tyre? Përvoja e luftës kundër armiqve të jashtëm dhe të brendshëm na ka dhënë mësime të mëdha. Kemi qenë dhe vazhdojmë të jemi vigjilentë për të mbrojtur atdheun, Partinë, socializmin.
Do të dëshiroja që në çështjet e këtyre dy shokëve të mos ketë gisht armiku, por vigjilent duhet të jem dhe do të veproj në mënyrë që sadisfaksion armikut jugosllav të mos i jap asnjëherë dhe të mos bie në provokacionet e këtyre dy shokëve në qoftë se janë provokacione. Me gjakftohtësi do të veproj që të mbrohet atdheu, të shmanget skandali që kërkon të bëjë armiku dhe këta dy shokë “të vjetër” të bëhen të parrezikshëm dhe në interesin e Partisë, që sulmohet vazhdimisht nga armiqtë, të marrim ato masa që vetëm armiku të dështojë, kurse Partia e populli të triumfojë.

panorama.

[SERAFIM DILO]

E mer Kat.Enveri,Haxhiu,Myslymi....me duken sikur nuk kane vdekur."Apo rrojne akoma ne zemrat tona?".

[Xhuxhumaku]

rrojne ne zemren e DS,

paqetes mer serafim

[Gordon Freeman]

1milion tema u ben per enver hoxhen kush e di as i vdekur nuk eshte i qetë

[SERAFIM DILO]

rrojne ne zemren e DS,

paqetes mer serafim ;)

hahaaaa,Pse keshtu quhet pakti....DS..

[PLAKU]

Historia sekrete e dashurisë mes Enver Hoxhës dhe Musine Kokalarit
Zbulohet letra ku Enver Hoxha vendos internimin e Musines për shkak të refuzimit për martesë

Në radhët e grave atdhetare shqiptare për liri dhe demokraci, një vend të merituar zë dhe atdhetarja Musine Kokalari, e cila për tridhjetë e pesë vjet u dergj nëpër burgje dhe internime për të vetmin “faj”, se e donte me gjithë shpirt Shqipërinë të çliruar nga pushtuesit dhe tiranët. Kjo bijë me origjinë Gjirokastrite, lindi më 1917 në një familje intelektuale patriotike. Mbasi mbaroi shkollën e mesme pedagogjike “Nëna mbretëreshë” në Tiranë, shkoi në Romë, ku mbaroi studimet për letërsi me nota të shkëlqyera. Dekanati i universitetit të Romës donte ta mbante si pedagoge, por ajo nuk pranoi duke u thënë se dijet e saj të fituara, do t’ia kushtonte rinisë shqiptare, në atdheun e saj të shumëvuajtur. Si studiuese e letërsisë, (në veçanti e folklorit), botoi shumë libra: “Siç më thot nënua plakë”, “Rreth vatrës”, “Sa u tund jeta”, etj., përveç artikujve të shumtë brenda dhe jashtë shtetit. Gjatë pushtimit italo-gjerman, Musine Kokalari, krijoi në Tiranë Partinë Socialdemokrate, e cila ishte edhe një sfidë për synimet grabitqare të serbomëdhenjve, të cilët me petkun e komunizmit, donin të sundonin e të drejtonin çdo lëvizje çlirimtare në Shqipëri. Pikërisht në këto kohëra të zymta; kur Meladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha bënin ligjin në Shqipëri, në lëvizjen tonë Nacionalçlirimtare. Vëllai i Musinesë, Hamit Kokalari, botoi librin e tij voluminoz, shkencor, demografik, “Kosova djepi i shqiptarizmit”. Musine Kokalarit i vranë gjyshin në ditët e para të largimit të pushtuesve gjerman; dy vëllezër nga komunitetet: Muntazin, themelues i shkollës shqipe “Kosova” në Ejup të Stambollit dhe demokrat i shquar në kryesinë e shoqërisë “Bashkimi”, në degën e Gjirokastrës, dhe Vesimin, përhapës i flaktë i librave patriotike shqiptare. Por e vërteta në atë kohë plotësisht nuk dihej, por ajo: Ndoshta vonon por nuk harron, thotë gjeniu popull. Enver Hoxha e kishte kërkuar si grua Musine Kokalarin, jo vetëm si bashkëshorte por edhe si grua të zonjën, “sy hapur”, të ishte krahu i djathtë i Enverit në punët e tij për Partinë Komuniste. Por gaboi rëndë në pikëpamjet e tij: Atdhetaria e madhe me zemër të pastër shqiptare, e kulturuar, nuk e tradhtonte mëmën e shenjtë Shqipëri, popullin e saj liri-dashës: Kërkesën e Enver Hoxhës e hodhi poshtë me neveri. Enveri, në vjeshtë të vitin 1941, shkon i zemëruar tek vëllai i Musinesë: Muntaz Kokallari, (noter në atë kohë në Tiranë), dhe i përsërit propozimin. Ne le t’ia japim fjalën gruas së Muntazit, Ixhlalit (që unë shkruesi i këtij shkrimi e kam vajzë tezeje Ixhlalin.
“Muntazi i dha përgjigje negative Enverit, ashtu si ja dha Musineja. Bisedimet u ndeshën mes tyre. Enveri i shoqëroi bisedimet e tij edhe me fjalë kërcënuese.
Letra e vëllait të Musinesë
Tani le t’ia japim fjalën vëllait të Musinesë, noterit Muntaz Kokallari, që në një letër shkruan me dorën e tij, ( me vulë noteriale) dhe e firmosur prej tij. Data 9 nëntor 1944, drejtuar bijës së Ymer Vrionit, zonjës Makbule Xomo Vrioni, gruas së Feim Leskovikut, me të cilën ka pasur miqësi familjare. (Kjo letër është botuar në gazetën “Luftëtari i Lirisë”, botim i Organizatës së Bashkuar të Veteranëve, më 21 nëntor 1944 nr. 8, para 15 viteve).
Zonjë e nderuar Makbule
“ Po përjetojmë ditë të vështira. Kam vendosur me brengë në zemër, të largohem nga Shqipëria ime e bukur, nga familja e dashur....Këtë vendim e mora mbasi më njoftuan disa nga miqtë e mi të besuar, se jeta ime dhe e të afërmve të mi është në rrezik nga bashtua (vagabondi M. K.), Enver Hoxha. Ai ka urdhëruar djajtë e kuq kundër nesh. Kjo kuptohet: Thjesht për motive personale....... Kjo është fatkeqësi e kombit tonë dhe e Shqipërisë së Gjorë, që ka rënë në duart e një njeriu të përbindshëm, tinza, hakmarrës, inatçi, dinak, megaloman, egoist që i do njerëzit nën vete, kumarxhi, gënjeshtar edhe kur qe jashtë për studime nuk dha asnjë provim, mbeti pas kabareve, kazinove etj. Fëlliqi botën me borxhe. Ne intelektualët gjirokastrit ja dimë të gjitha dhe sa i vlen lëkura prandaj kërkon të na asgjësojë...”
Fatkeqësisht, në 12 shtator 1944, kjo letër me plot të vërteta ra në duart e Enver Hoxhës. Të dy vëllezërit e heroinës Musine, Muntazi dhe Vesini, së bashku me kushëririn e tyre, Surja Kokalarin, u arrestuan dhe u pushkatuan pa gjyq në bodrumet e hotelit “Bristol”. Në atë kohë, vetën nga fisi Kokalari i qytetit të Gjirokastrës, u shfarosën edhe këta intelektual, komshi të Enverit: Salim Kokalari, Izvi Kokalari, Isa Kokalari, Verra Kokalari, Emin Kokalari etj. Ndërsa Munir Kokalarin, udhëheqja e degjeneruar, me sjelljen e tyre të poshtër e detyruan të vrasë veten. Nuk flas për të dënuarit e të pushkatuarit në Kokalar në Durrës, si pedagogun Salim Kokallari etj., qoftë edhe për internime deri tek motra ime me gjithë familje, që duan kapituj librash më vete për t’i shkruar ku kanë arritur komunistët, me nxitjen e shovenëve grekë, që prishën dhe varrezat tradicionale të këtij fisi me të kaluar të vjetër kombëtare, ku mbi këto varreza, mbi kockat e Kokalaranjve, sot është ngritur vila e konsullit grek të Gjirokastrës. Vlen të theksohet vepra kombëtare e kushëririt të Musinesë, e arsimtarit Tajar Kokalarit, që ka lokalin në treg kundrejt konsullatës greke të Gjirokastrës, të cilit i grisën flamurin kombëtar armiqtë e Shqipërisë, që e mbante ngjitur në dyqan. Ndërsa shtëpinë e Sami Kokalarit, ku pjesa më e madhe ishte e tij, komunistët e shpallën: Shtëpia Muze e shokut Enver Hoxha. Nën ndikimin e inatit të tërbuar të Enver Hoxhës dhe shërbimin e detyruar ushtarak, bijtë e Kokalarëve duhet ta kryenin: Në repartet ushtarake punë, pa armë, vetëm me kazma dhe lopatë, nëpër miniera guri për ndërtime ushtarake, hapje galerish, nëpër bregdet për strehim të nëndetëseve si në Himarë, ku edhe unë me djalin tim në këto reparte e punë ndëshkimore e kemi kryer shërbimin ushtarak, pa pasur asnjë faj personal, përveç se ishim “Kokalarë”. Unë si efektiv i repartit ushtarak 7710 në guroren e fshatit Brar të Tiranës, ndërsa djali në bregdetin e Himarës. E përsëris i vetmi, i ashtuquajturi faji ynë, pse ishim “Kokalarë”. Dhe për gra kishim bija të reaksionarëve të pushkatuar nga partia, sikurse ishte rrasi im që isha martuar me bijën e gjirokastritit Hajro Late, druvari analfabet, dy vëllezër të vrarë nga shovinistët grekë në postën kufitare Kakavijë, ku kanë edhe sot lapidaret, ku vet vjehrrin tim Hajro Laten, nën ndikimin grek, e vrau partia komuniste në vjeshtë të vitit 1943, pa pasur asnjë faj dhe as e dinte pse e kërkoi partia! Çfarë kishte bërë për ta vrarë? Sikurse dihet, socialdemokratja gjirokastrite Musine Kokalari, bashkë me vëllezër, i dënoi këto dënime të komunistëve. Ajo mbeti një heroinë e pamposhtur kundrejt partisë komuniste me në krye tiranin Enver Hoxha. Ditët e fundit të jetës së saj i kaloi në Rrëshen, në një pension të mjerueshëm, dhe kur vdiq e shpunë në varr mbi një makinë të ngarkuar me zhavorr.
Letra e dytë
Zonjë e nderuar Makbule.
“Erdha dhe s’të gjeta, mbesa juaj me tha se ndodheni në Elbasan bashkë me Feim Beun. Po përjetojmë ditë të vështira. Erdha t’iu përshëndes se kam vendosur me brengë në zemër, të largohem nga Shqipëria ime e bukur, nga familja e dashur, që tani ka aq shumë nevojë për mua. Këtë vendim e mora mbasi më njoftuan disa nga miqtë e mi të besuar, se jeta ime dhe e të afërmve të mi është në rrezik nga bashtua i Gjirokastrës, Enver Hoxha. Ai ka urdhëruar djajtë e kuq kundër nesh. Kjo kuptohet: Thjesht për motive personale, se na kemi qenë kundërshtarë të okupatorit Nazi-Fashist dhe kemi punuar thjeshtë për të mirë e përparimin e Kombit. Siç e kemi biseduar edhe herë të tjera, fatkeqësi e Kombit tonë dhe e Shqipërisë së gjorë, që ka rënë në duart e një njeriu të përbindshëm, tinëzar, hakmarrës, inatçi, dinak, megaloman, egoist, që i do njerëzit nën vete, kumarxhi, gënjeshtar edhe kur që jashtë për studime nuk dha asnjë provim, mbeti pas kabareve, kazinove etj. Fëlliqi botën me borxhe. Ne intelektualët gjirokastrit ja dimë të gjitha dhe sa i vlen lëkura prandaj kërkon të na asgjësojë. Po kam besim se këtij batakçiu, bashkë me djajtë e kuq, shpejtë ka për t’i dalë boja. Këtë radhë besoj se do të na ndihmojë Evropa dhe Amerika dhe mbas shkatërrimit të tij, me të do të tallën dhe gurët e sokakëve. Më fal që u zgjata më këtë çështje se nxora pak dufin. Megjithatë, përpjekjet e vazhdueshme nuk ta mbarova dot hipotekimin e shtëpisë, gjë të cilën ju e kishit me shumë merak, sepse në këto rrethana ngatërresash, nuk funksionojnë zyrat prej kohësh, e për më keq ato kanë rënë në duart e djajve të kuq. Jam bashkë me mikun tim dhe tuajin të besës, zotin Hamid Llagami. Mbetëm dakord që një kopje të Note Transkriptimit të shtëpisë së përgatitur për hipotekën, e kemi lënë bosh vendin e hipotekimit që ta plotësojë kur t’i krijohet mundësia zoti Hamid, dhe në fund të faqes kam firmosur e vulosur unë mbi boshllëkun e bardhë pa caktuar datën. Hamitit i kam lënë të gjitha materialet e orenditë me gjithë pajimet e zyrës time noteriale. Për çdo problem që do të lindë me mungesën time, t’i drejtohesh pa asnjë ndrojtje sikur të jem unë. Me këtë letër po të dërgoj dhe një Note Transkriptim të shtëpisë origjinale, firmosur e vulosur nga unë, ta kesh për çdo eventualitet se ka fuqi ligjore. Do të të lutem shumë të më mbani afër familjen, se ju jeni grua e zonjë , e me aftësi të rrallë, zemër të madhe, dhe ke forca të përballosh këtë rrebesh të egër. Të fala shumë mikut tim të dashur, Feim beut. E përqafoj duke ju lutur Zotit të na ndihmojë e të shihemi në Shqipërinë e lirë dhe pa djaj të kuq.

Me respekt të thellë, i juaji, Muntaz Kokalari

Tiranë më 9 nëntor 1944

Kush ishte Musine Kokalari

Musine Kokalari lindi në 10 shkurt të vitit 1917, në Adale, të Turqisë. Në vitin 1921, familja e saj kthehet në Shqipëri dhe vendoset në Gjirokastër, ku Musineja kreu shkollën fillore. Nëntë vjet më vonë, familja Kokalari vendoset në Tiranë. Në vitin 1937, Musineja mbaroi shkollën e mesme “Nëna Mbretëreshë” dhe më pas shkoi për studime në Universitetin e Romës, në Itali, të cilin e mbaroi shkëlqyeshëm në vitin 1941. Ajo botoi librin e saj të pare “Seç më thotë nëna plakë” në vitin 1939. Ishte viti 1943, kur Musine Kokalari së bashku dhe me disa shokë të tjerë, formuan Partinë Socialdemokrate. Një vit më vonë, me përpjekjen e saj, doli numri i parë i gazetës “Zëri i Lirisë”. Në vitin 1944, botoi librin e saj të dytë “Rreth vatrës”, ndërsa më 12 nëntor të po këtij viti u pushkatuan vëllezërit e saj, Muntaz e Vesim Kokalari. Katër ditë më vonë e arrestuan dhe Musinenë, te cilën e mbajtën 17 ditë në burg. Në janar të vitit 1945, u botua libri i tretë i Musine Kokalarit “Sa u tund jeta”. Më 23 janar të vitit 1946, ajo u arrestua për së dyti nga forcat e Mbrojtjes së Popullit e gjyqi e dënoi me 20 vjet heqje lirie. Në vitin 1961, e nxorën nga burgu dhe e internuan në Rrëshen, ku dhe doli në pension me gjysmë page. Në vitin 1981, sëmuret nga sëmundja e kancerit, që dy vjet më pas do ta largonte përgjithmonë nga jeta. Dhjetë vjet më vonë, pra në vitin 1993, Presidenti i Republikës, i dha pas vdekjes medaljen “Martir i Demokracisë”.
Kur vdekja komandohet nga “lart”
“Për shëndetin tim nuk i drejtohem kujt, aq më pak atij që kishte në dorë të më lehtësonte dënimin”. Kështu shkruante Musineja vetëm pak kohë para se të vdiste, duke lënë të kuptohej se “ai” nuk ishte veçse Enver Hoxha, i cili u kujdes deri në fund për dënimin e saj. E konsideruar si kundërshtare e regjimit komunist, ajo u dënua me 20 vjet burg dhe më pas u internua për 22 të tjerë në Rrëshen, ku vdiq në vitin 1983, nga kanceri. Bashkëkohësit tregojnë se nuk iu dha mundësia as të kurohej në spitalin onkologjik. Vdiq e vetme dhe u varros nga varrmihësit. Kur e zhvarrosën vite më vonë, u pa se duart e saj ishin të lidhura me tela me gjemba.

Tirana Observer

Sepse enveri i solli dhe i la kombit ton 1000 te zeza