Nuk mund tė hesht

» Dėrguar mė: 10/08/2010 - 14:57
Nga Fitim Hoxhati

1. “Ngėrēi”: Hyrje pėr mėmės inė e njė fjale!

Po shoh se nuk mund t’i jap rrugė mėmėsisė sė fjalės “ngėrē” qė na ka mbetur nė gojė, pa i dhėnė rrugė njė tjetėr fjale...
Ne shqiptarėt jemi tė ēuditshėm. Meqė kemi tonin njė Eqerem Ēabej o burra tė gjithė tė stisim fjalė tė reja. Kėshtu, pėr shėmbull, tek ra fjala me njė timin pėr punėn e atij Klodit, qė mbet nė gojėn e Europės e Amerikės mbarė, me mendimin se u pa kjo punė, ky miku tak-fak e gatoi njė fjalė tė re: “U bė si u bė, por unė them se me kėtė rast tė pastrojmė fjalorin tonė. Ajo fjala “pederasti” sikur nuk ėshtė e kohės, sepse na kujton Kodin Penal tė njėhershėm, ndaj mė ka vajtur mendja tani e tutje t’i themi “Klodizėm”...
Na ngrihen ambasadorė e nė vend tė bėjnė punė pėr telashet qė kemi, na hapin tė tjera. Ata na e paraqesin kėtė “Klodizėm” si moral tė kohės, na akuzojnė nė thelb se jemi tė prapambetur e se nuk marrim vesh nga tė drejtat e njeriut.
Kam frikė se ambasadori ynė duhet tė luftojė pėr tė drejtat e klodistėve, nė ushtrinė amerikane nė tė cilėn “klodizmi” nuk lejohet pėrgjithėsisht. Ambasadorėt amerikanė e hollandezė si tė krishterė qė janė duhet tė fillojnė nga Papa i Romės e religjionet e nderuara, qė kanė tagėr nė gjithė botėn, e pastaj tė merren me ne. Fundja kur e shkelka Papa, kush pyet pėr shqipon? Pastaj ambasadorėt e nderuar duhet tė mbajnė gojėn kur na akuzojnė pėr prapambetje...
Nė fakt tė “prapambetur” janė gjithė kėta “modernė”, europianė e amerikanė, tė cilėt janė kujtuar pėr kėto “tė drejta” tė njeriut pėrgjithėsisht pas viteve ‘60 tė shekullit 20, ndėrsa shqiptarėt si pasardhės tė ilirėve, e si ballkanikė, janė luftėtarė tė kėtyre tė drejtave, mė saktė janė krijuesit e tyre, nėn emrin e njė tė quajturi Aleksandėr, Leka i madh, sot e 2300 vjet mė parė. Del se nuk mund tė na akuzojnė se jemi tė prapambetur porse... e kemi dredhur.
Kėta miqtė tanė, na dalin me flamurin e tė drejtave tė njeriut, por nuk na thonė ku e gjetėn kėtė flamur. Fundja me kėtė arsyetim edhe regjimet raciste, mafiozėt, diktatorėt e zemunėt, duhet tė kenė tė drejtėn e mbijetesės, sikundėr edhe zyrtarėt tanė tė lartė duhet tė kenė tė drejtėn e privatėsisė pavarsisht pėr ēfarė privatėsie bėhet fjalė. Ēėshtja e tė drejtave njerėzore ėshtė shumė “fluide”,* duhej tė thoja e tejdukshme e pakapėshme ndaj edhe ka rrezik pėr shpėrdorim tė kuptimit e rrethit tė tyre.
Me kėtė fillozofi tė bukur edhe drogisti ka tė drejtėn e tij edhe millosheviēėt kanė tė drejtėn e tyre ndaj Kosovės, edhe emigrantėt nga mbarė bota “e tretė” kanė tė drejtėn e tyre tė bėjnė Amerikėn e Europėn, han pa porta, sikurse edhe talibanėt e Al Kaeda, kanė tė drejtat e tyre etj. Mirėpo kėto tė “drejta” Amerika dhe Europa po i luftojnė me zjarr, me riatdhesime a me bllokada, deri edhe me projektin e ngritjes se njė muri kinez tej pėrtej Amerikės. Nga njė oqean nė tjetrin pėrgjatė kufirit meksikan.
Del se ca “tė drejta” duhen luftuar edhe me zjarr e ca tė tjera duhen mbrojtur, por asnjė nuk kujtohet tė na thotė cili ėshtė kriteri e kufiri qė i ndan, cili ėshtė “standarti” e kush e pėrcakton kėtė standart.
Mos kėtu kemi njė Drejtėsi me dy standarte siē na pėlqen tė themi kėto kohėt e fundit. Vetėm nė gjė mė ka mbetur merak. Ata ambasadorėt dhe idhtarėt klodiste, folėn shumė, por njė gjė nuk e thanė: Ky Klodi ishte aktiv apo pasiv?
***
Por t’i lėmė shakatė. Kam frikė se miqtė tanė heshtin, ndėrsa gjithė tė kėtushmit qė na dalin me flamurin e “klodizmit” them se nuk dinė faktet dhe debatet e njohura botėrisht nė punė tė “klodizmit”. Kėshtu heshtet pėr faktin se pikpamjeve tė disa sociologėve se kemi tė bėjmė me prirje natyrore e pėr kėtė shkak me tė drejtė tė njeriut, u kundėrvihen argumente shkencore, filozofike e historike pėr funksionin e kontaktit seksual dhe shkakun e perversiteteve nė kėtė drejtim.
Pretendimi se paska njė vendim tė gjykatės sė Strasburgut qė trajton “klodizmin” si njė nga tė drejta e njeriut, ėshtė abuziv dhe pasojė e mosnjohjes si tė plotė tė atij vendimi, pėr tė mos thėnė tė citimit tė njėanėshėm, ashtu dhe sė tė drejtės ndėrkombėtare nė kėto drejtime. Kėshtu sipas nenit 8 tė Konventės Europiane tė mbrojtjes sė tė drejtave tė njeriut dhe lirive themelore, respektimi i jetės private nuk ėshtė absolut sepse: “Autoriteti publik nuk mund tė ndėrhyjė nė ushtrimin e kėsaj tė drejte, pėrveēse nė shkallėn e parashikuar nė ligj...” pėr mbrojtjen, ndėr tė tjera edhe: “tė moralit...”.
Nė Konventė, sipas nenit 12, e drejta pėr t’u martuar njihet vetėm mes burrit e gruas dhe gjithnjė sipas ligjeve pėrkatėse kombėtare, ndėrsa nė nenin 14 tė saj, bėhet fjalė pėr diskriminime jo pėr ēdo tė drejtė, por vetėm tė tė drejtave tė njohura prej saj, ndėrkohė qė Konventa, nuk njeh ndonjė tė drejtė pėr liri e preferenca seksuale alla “Klod”.
Mė nė fund sipas nenit 45 tė Konventės vendet nėnshkruese tė saj respektojnė jo ēdo vendim tė gjykatės sė Strasburgut, por vetėm vendimet pėr ēėshtje nė tė cilat janė palė ndėrgjyqėse...Pėr tė mos e zgjatur kujtoj se nė vendimin pėr ēėshtjen Dudgeom kundėr Mbretėrisė sė Bashkuar, gjykata e Strasburgut ėshtė shprehur se “ndryshime tė sjelljes dhe tė opinionit publik egzistojnė midis Irlandės se Veriut dhe Britanisė sė Madhe nė lidhje me ēėshtjen e moralit dhe pėrbėjnė njė faktor tė rėndėsishėm “ndaj vetė gjykata pranon se qėndrimi i saj pėr kėtė ēėshtje “nuk ėshtė pa kundėrshtime nga opinioni publik i njė sėrė vendesh antare tė Konventės e ndoshta edhe ai shqiptar, nė lidhje me faktin se “jeta seksuale e personit ėshtė pjesė pėrbėrėse e jetės sė tij private”.
***
Nuk mund tė mos kujtoj se tek trajtoja ēėshtjen e pavarsisė sė pushtetit vendor sot e afro 10 vjet paskam hyrė nė tė thella e mė ėshtė rritur mendja tek i jap zgjidhje edhe “klodizmit”: “Natyra ėshtė unitare nė konceptet konstruktive tė saj. Paralelet janė tė ēuditshme”. Pėr tė siguruar pėrjetėsinė e gjėsė sė gjallė, natyra shpiku epshin, si kurth i riprodhimit. Po tė mos ishte epshi, nuk do kishte riprodhim dhe kjo do ishte vdekja e qėnies sė gjallė.
Bimet e qėniet e ulta, kėto hibride kalimtare, ndėrzimin e bėjnė tė ndihmuar nga era e rryma e ujit, rastėsia. Ndėr kafshėt qėnie nė lėvizje ky mekanizėm nuk pi ujė e nuk garanton mbijetesėn. Ndaj natyra shpiku kurthin me emėrin epsh. Ndėr njerėzit, qėniet mė tė larta, kurthi ka emrin dashuri. Mohimi i dashurisė e putanėria, janė kthim mbrapa nė kafshėri ndėrsa pederastia, lezbidizmi e pedofilia, janė blasfemi sikurse na e thotė edhe Papa vetė, sepse jo vetėm injorojnė riprodhimin e kthehen nė qėllim nė vetvehte, por injorojnė e mekanizmin dhe funksioniin natyror tė epshit.
Kėtė strategji ndjek natyra edhe nė punė tė shtetit. Pėr tė garantuar veprimtarinė e realizimin e funksioneve tė tij nėpėrmjet pushteteve, u ka krijuar kurthin “ndarje”, “vetėveprim”. Po qe se zhduket ky “epsh” pra nuk ka ndarje e vetėveprim tė pushteteve, ato vdesin si entitete e shndėrrohen nė vegla qorre tė shtetit dhe vetė shteti vdes. Mė saktė vdes shteti demokratik dhe lind njė shtet i ri, totalitari. Ndėrsa kur epshi i pushtetit, vetėveprimi, nuk realizohet nė funksion tė mbijetesės sė shtetit, por tė vetvehtes, duke pjellė, rryshfetin e zvetėnimet pushtetore nga ato vetiake deri nė partiaket, sikurse me perversitetet e ēdo lloji, kemi blasfemi ndaj demokracisė, degjenerim tė pushtetit e bashkė me tė edhe tė shtetit demokratik. (“Kontribut pėr njė rishikim tė Kodit Civil”, Vėrejtje Nr.90, nė “Kėrkime nė Fushė tė sė Drejtės “vol. II i pabotuar, shiko edhe “Tribuna Juridike” Nr.53 viti 2005)
Por ka edhe gjėra tė tjera. Studiues seriozė pėrfundojnė se shkak i fenomeneve tė tilla seksuale, veē jetesės nė burgje, ėshtė edhe jetesa ushtarake nė tė cilat ish i vėshtirė e i pamundur objektivisht kontakti seksual duke kultivuar perversitetet pėr tė shuar oreksin e natyrshėm seksual. (Enciklopedia e Pwrgjithshme e Oksfordit, fq.501, Tiranė 2006). Kanė qėnė tė tillė faktorė qė kushtėzuan homoseksualizmin nė ushtrinė e Aleksandrit tė Madh, madhėsia e sė cilės, nuk mund tė barabitej me lukuni femrash ndryshe nga ushtritė e shoqėrive tė mėdha hidraulike tė lindjes, tė cilat lėviznin me karvane, bashkė me grari tė panumurt e hareme, pa pasur vėshtirėsi furnizimi pėr faktin se komandanti i ushtrisė ishte jo vetėm kryetar shteti, por edhe pronar i vetėm i tė paluejtshmeve sidomos tokės dhe bashkė me tė edhe ujit, pa pengesa pronėsish private, feudesh e minishtetesh qytete. Ėshtė kjo arsyeja qė “klodizmi” vjen nga perėndimi e jo nga lindja e nuk vjen pėr punė niveli kulturor, tė drejtash e helsingersash por vetėm pėr shkak dhe nė kushte tė caktuara historike tė cilat nuk i gjejmė tashmė as nė Zulutė.
...
Meqė e kam syrin te mėmėsia e fjalės “ngėrē” mė vajti mendja tek ajo e Klodit dhe tek shoh fjalorėt ngre pa dashur versionin e poshtėr se ambasadori im i dashur Uithers, po tallet vėrtetė me ne, sepse ai e di qė nė anglisht “Klod” do tė thotė budalla, i trashė, kufomė, mollok, a si do thoshin shkodranėt lladik, buf, njeri qull, qė nuk ėshtė nė gjėndje tė bėjė gjė pėr tė qėnė veē marrėzira. Unė pėrjashtoj qė ambasadori im nuk di mirė anglishten; pėrjashtoj po ashtu keqdashjen, ndaj nuk mė mbetet veē tė them se ka shkarje, nuk them mangėsi, profesionale. Si zyrtar pėrgjithėsisht e sidomos si diplomat duhet tė kontrollojė ekstremisht fjalėt qė thotė pėr tė shmangur keqkuptimet nga fjalėt e dykuptimta, apo nga rastėsitė si kjo e anglishtes “klod” me emrin “Klod” .
Kemi tė bėjmė me shkarje tė rastit a pakujdesi profesionale, apo mos ėshtė shprehje e nėvleftėsimit pėrgjithėsisht tė punėve me shqiptarėt qė “nuk mund tė kapin gjėra tė holla” prandaj nuk ke pse tutesh nė tė folur me ta?
Nuk mund tė mos ngre kėtė version tek shoh qė goxha KE-era e OSBE-era pėr ēdo zgjedhje kėrkojnė reformė zgjedhore e bėjnė sikur harrojnė se pėrherė reformat zgjedhore, sikur tė gjitha reformat, janė bėrė me nismėn, yshtin e mbikqyrjen e kanė pėrfunduar me bekimin e tyre. Po nuk ėshtė as kėshtu.
E thashė se mė duhet tė ndalem mirė nė kėtė punė nė dua tė sqaroj mėmėsinė e fjalės “ngėrē”, sepse ėshtė e njėjta histori.
...
Ēdo vit, fjalori ynė politik do pasurohet se s’bėn. Tani sė fundi na u shtua edhe “Ngėrēi”. Kėtė term e mėsuan edhe tė mėdhejtė e Brukselit, tė cilėt e pėrdorin them pa u thelluar nė domethėnien e kėsaj fjale, pėrderisa i lejojnė vetes paradoksin qė “ngėrēin” e sotėm ta paraqesin si aspekt tė tranzicionit tė pafund shqiptar. Eshtė njė paradoks, mė saktė njė kurth i Mjeshtrit tė madh, Salės. Me “ngėrē”, si tė gjithė, kam kuptuar bllokimin e njė muskuli, zakonisht nė qafė a pulpė tė kėmbės, sikur ta dija se kėshtu e pėrcakton edhe gjuhėsia. Tek hapa fjalorin e gjuhės shqipe tė saktėsoja njohuritė e mia, mė doli se ngėrēi ėshtė “tkurrje e menjėhershme” pra nuk duhet ngatėrruar psh me gojaēin qė ka njė tkurrje tė lindur e tė pėrherėshme. Kjo ka rėndėsi tė madhe pėr ne shqiptarėt, ndaj duhet tė falendėrojmė ndėrkombėtarėt, politikanėt e median vendase po e po, qė preferojnė kėtė emėrtim tė gjėndjes shqiptare paszgjedhore. Kjo sepse me kėtė emėrtim, kriza zgjedhore del tė jetė diēka e rastit, akute, e pėrkohėshme, kalimtare, njė pėrjashtim, etj, etj. Sikur kjo demokraci nuk ka lindur, apo ėshtė shtrėmbėruar, por ka pėsuar herė pas here tkurje, ngėrēe aksidente e sepse nė gjithė kėto 20 vjet demokraci pėrgjithėsisht punėt kanė ecur vaj. Me kėtė teknologji, duhet tė quajmė ngėrēe edhe odisetė e pafund tė shpėrndarjes sė tokės bujqėsore nisur sot e 19 vjet, tė kthimit tė pronave, nisur sot e 17 vjet, tė integrimit tė tė perndjekurve nisur sot e 20 vjet. “Ngėrēe” po janė edhe bllokimi i GJ.Kushtetuese , i GJ.Lartė, i KLD-sė a i Avokatit tė Popullit, e plot tė tjera qė u vlen lėkura “84” karat.
Por unė nuk u kėnaqa me atė Fjalor, ndaj i kėrkova ndihmė Ēabejt i cili mė llahtarisi. Fjala “ngėrē” nuk ėshtė shqipe e mirėfilltė por huazim nga sllavishtja. Aha...! Tani e kuptova. Fjalėn “ngėrē” nė kėto punė duhet ta ketė thėnė sė pari Sala, meqė ėshtė rritur kufitar serb e serbishtfolės. Po dale, se kemi edhe Ilirin i cili si skraparlli ka afinitet me sllavishten bullgare tek bridhte Ujit tė Zi? ( Ēorovodės) Mos ka qėnė ky afinitet gjuhėsor qė i lidhi kėta tė dy? Flasėn pastaj broēkulla pėr pazarllėqe. Ē’na hapi punė ky Ēabej. Mos vallė kėto punėra kanė shtyrė edhe Kaēin t’u mbajė ison nga “Kalaja e Vogėl” (Mallakastra)? Apo edhe Arbenin e vogėl (Malaj)? Pėr tė qėnė brenda hapa fjalorin frėngjisht–shqip dhe shoh se ngėrēit i thėnkan “anomali”, tjetėr argument nė tė mirė tė Salės si frankofon qė ėshtė. Kapakun kėsaj pune ia vė italishtja se del qė ngėrēit i thėnkan “kapriēio”. Pra ngėrēi shkaktuar nga kapriēio e opozitės etj. E shihni tani si na erdhėn punėt me kėtė dreq mėmėsie tek i hyra e nuk di ku do dal?
***
Por pyetje tė befta mė mbijnė papritur pėr kėto tė mbjella tė miat e m’i bėjnė, tė pavlera e abuzive. Pyes veten: Mirė, mirė po si ėshtė e mundur qė gjithė kėta juristė tė shquar, kėta “veneciane”, gjithė kėta helsingorė e osėbėista, gjithė kėta ambasadorė me kulturė, sot e 20 vjet nuk mundėn tė na japin njė ligj tė saktė zgjedhor? Si ėshtė e mundur qė sot e 20 vjet me bekimin e tyre a tė Euralistėve, akte tė tilla tė rėndėsisė sė veēantė pėr ēdo shtet si Kodi Penal e ai Procedurial, kanė ndryshuar po thuaj ēdo vit si tė ishin reklama sezonale e sot mė jane bėrė si lesht e harapit, do thosh Dritėrori? A nuk i kanė parė e nuk i kanė gjetur tė mirėqėna kėta miq, projektligjet tona, qė pasi u miratuan pėrfunduan nė pėrsheshe ligjore vetėm kėto katėr pesė vitet e fundit, 22 herė nga Kushtetuesja. Njė herė a dy, vete e vjen se edhe ata njerėz janė. Nė njė drejtim a dy edhe ndodh, sepse edhe nė vendet e tyre gjykatat kushtetuese nuk janė pa punė e nuk ėshtė se nuk i ndryshojnė dhe ata ligjet, por jo kėshtu!
Si ėshtė e mundur qė gjithė kjo Europė e Amerikė nuk gjeti gjuhė tė pėrbashkėt mes pozitės e opozitės pėr kėto zgjedhjet tona sikur tė ish konflkti arabo-izraelit sa tė dorėzohen nė atė farė feje sa tė thonė: Zgjidheni vetė?
Si mė vete mendja se ky goxha ambasador amerikan nuk dika mirė anglishten e gjithė kėta burra nuk paskan dėgjuar pėr “bėmat” e Lekės. Unė nuk them se kėta miq duhet medoemos tė dijnė ēka thėnė njė farė Engelsi nė veprat e tij pėr ushtrinė, por, hollandezėt andej nga Azia njėherė e njė kohė, anglezėt deri tani sė fundi me atė Hindi, gjermanėt me atė Afrikė, spanjollėt me racėn e tyre latino amerikane dhe amerikanėt vetė nė botė, sot e gjithė ditėn, ua dinė dhėmbė e dhėmballė botės mbarė si nė punė ekonomie e ushtrie ashtu edhe nė punėra alla Lekė.
Aherė si shpjegohet kjo “paaftėsi” e tyre nė punė tė Shqipėrisė? Mė ‘91 a ‘92 edhe mund tė na nėnvleftėsonin, por pas gjithė kėsaj kohe e kėsaj katrahure, nuk mund tė mos kuptonin se kjo kokė mushke do kujdes, se ky vend me kėtė histori mbijetese qė ka dhėnė pardje Kastriotė e dje Ali Pashėra, qė ka dhėnė Ēabejn e Kadarenė e tė tjerė plot, nuk mund e as duhet trajtuar kaba. Aherė si mund tė ketė ndodhur paradoksi qė mė marrin dy kokat e vendit e mi ulin nė tavolinė restorantesh pėr t’i pajtuar sikur tė ishin nxėnės tė fillores?
Si shpjegohet qė vetėm nė Shqipėri tranzicioni postkomunist po zgjatet pa fund ndryshe tė tjerėt e ish-bllokut komunist. Unė shpreh bindjen se nuk i ėshtė varur torba Shqipėrisė pėr faktin se nuk bėn pjesė nė preferencat e “Kordonit sanitar 2” tė kufijve me rusėt e as ka lidhje me njė Kordon Sanitar tė tretė me synimet strategjike tė bllokimit tė daljeve tė padėshiruara nė Mesdhe, duke preferuar Malin e Zi, Bosnjėn, Kroacinė, Slloveninė a Maqedoninė, sepse Shqipėria ėshtė si punė xhepi nė kėtė kostum. Them se nuk bėjnė tė tilla gafa fuqitė perėndimore pėrgjithėsisht e Nato veēanėrisht, se nuk harrojnė Sazanin e Pashalimanin me raketat e nėndetset ruse qė vetėm Italisė i kushtonin 500 milionėt e dollarit nė vit pėr shtesat mbrojtėse. Aherė ku ėshtė enigma?
- Vijon -

gsh.