E vertete. Por geget dhe tosket e njohin veten si vellezer kombetare dhe i kane dhene vetit qellimin per te shkrire kufite e tyre gjuhesore. Ndaj kane njesuar gjuhen. Ky njesim perkunder problemeve ne jetesimin e tij te plote gezon miratimin e dy paleve, te dalur nga vullneti i tyre i lire. Kjo nuk qendron ne raport te shqiptareve me greket, semitet apo latinet dhe gjuhet e tyre. Apo mos njeh nje "kontrakte" ne mes te shqiptareve dhe tyre?
E vertete. Ndaj sikur ne Mesjete, edhe sot ende ka shqiptare qe e rezistojne kete imponim. E kjo rezistence tani qe jetojme ne demokraci me liri te lloj llojshme, vetem do te shkoje ne rritje. Dhe nese eshte e nevojshme te hedhesh "Zotin" ne balte per te arritur kete gje, edhe kete e bejme. Une i pari. Zgjedhja eshte e fese: O shqiperimin e fese o "armiqesine" e nje numri te caktuar te shqiptareve.Sot, sikurse ne Mesjete, perdoret ende me imponim nje gjuhe qendrore per qellime zyrtare shteterore, arsimimi dhe feje.
Ja pikerisht ky eshte emisioni i prallave.
Kur u kriju kjo teme, u kriju ne baze te parimit te gjuhes se pare (gjuha e nenes): A di Zoti shqip? Konkluzioni ta do se, nqs Zoti di shqip, atehere medoemos kjo gjuhe ka te drejten e perdorimit ne fe.
Mbajtesit e ketij parimi harrojne se, sikur ta pranojme ket meter logjike, i bie qe te shtrojme pyetje te metejeshme: A e din Zoti psh kuksianishten, apo lalucishten? Nqs po, atehere i bie qe edhe per keto gjuhe, si per cdo te folme ekzistente te shqipes, qofte ne grup qofte individuale, duhet te kishim te drejten e tyre per tu perdore plotesisht ne fe, sikurse perdoret gjuha shqipe zyrtare.
Pse u dashka qe nje shqipe zyrtare te kultivohet ne kurriz te dialektit, perderisa NE PO reklamojme parimin e gjuhes se pare/te nenes?
Perdorimi i shqipes zyrtare ne kurriz te te folmeve te tjera po shqip, behet me te njejten logjike qe dikur ne mesjete perdorej nje, dy ose tre gjuhe ne fe ne kurriz te te folmeve te tjera te perandorise.
Ne kete aspekt, derisa jemi te parimit te perdorimit te gjuhes se pare, nuk na intereson se sa e vertete eshte qe unifikimi i gjuhes u be unanimisht apo jo. Ne na intereson qe, ne baze te parimit, perderisa Zoti di kuksianisht, shalianisht, kavajisht, peqinisht, elbasanisht, tiranisht, durrsakisht etj etj etj, secila nga keto te folme ka te drejten e perdorimit ne Fe, te shkruarjes se tyre zyrtare ne shkolla e botime.
Perndryshe, renia dakord e njesimit te gjuhes, edhe sikur te behej ne harmoni, nuk mohon faktin se njesimi behet ne kurriz te shume e shume te folmeve po shqip.
E vertete. Ndaj sikur ne Mesjete, edhe sot ende ka shqiptare qe e rezistojne kete imponim. E kjo rezistence tani qe jetojme ne demokraci me liri te lloj llojshme, vetem do te shkoje ne rritje. Dhe nese eshte e nevojshme te hedhesh "Zotin" ne balte per te arritur kete gje, edhe kete e bejme. Une i pari. Zgjedhja eshte e fese: O shqiperimin e fese o "armiqesine" e nje numri te caktuar te shqiptareve.
Nuk eshte e vertete q ene mesjete ka pasur rezistence te ketij imponimi.
Perdorimi i shqipes madje eshte bere pikerisht kur faktori FE donte te afirmohej kundrejt Feve te tjera. Konkretisht ne Arberi, katolicizmi fillimisht perdori shqipen kundrejt ambientit bizantin e sidomos otoman. Me vone, kemi dukurite laike iluministe dhe daljen ngadale ne pah te te drejtes se kombeve dhe gjuheve te tyre.
Qellimi imi ne kete teme eshte te rrezoj mite te yllk-fatos-pionerave si Stari, qe, te shprehur ne menyre ideale mentalitetin e tyre shabllon ne postimin e mesiperm me mitin e galileos, gjykojne gabim.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Seminarist : 22-08-2010 mė 07:04
Vazhdon te ngaterrosh dollarin me ..... Djalekti i nje gjuhe nuk do te thote se nuk kupton gjuhen letrare po te asaj gjuhe, por menyra e te shprehurit kunderejt nje kriuesi nuk ka pse te behet ne nje gjuhe qe nuk e kupton dhe detyrimisht duhet ta mesosh ate gjuhe per te cituar nga Bibla apo Kurani. Nderkohe qe edhe Bibla edhe Kurani jan perkthyer ne te gjitha gjuhet e botes, atehere pse akoma duhet te thuhen vargjet ne gjuhen e "shpalljes"
Supozojme se: Normalisht Zoti ungjillin Kuranin etj, e shpalli ne gjuhen e ati profeti qe ai ta kuptoje ( pra ne gjuhen e tije, JO TE DIKUJT TJETER ) pra arabisht hebraisht etj . Detyra e ketyre profeteve ishte shpallja e fjaleve te Zotit . Tani , sipas llogjikes tuaj duhet qe e gjithe bota te mesoje gjuhen e ketyre profeteve , apo njerzit duhet ta perkthejne fjalen e Zotit ne gjuhe te botes, sic edhe ka ndodhur. Pra ne keto kohe nuk ka apsolutisht nevoje qe fjalet e Zotit te citohen ne gjuhe te huaja , perderisa jan edhe ne gjuhen e nenes
Revolution 1848
Te nderuar forumista.Kjo teme eshte e veshtire sepse nuk ka njeri qe din saktesine e te folurit te Zotit.Po ashtu nuk mund tua mbushish mendjen kujt se bota fillon me islamin dhe se Eva dhe Adami u bene Hava dhe Ademi.Po me te vertete keta emra jane te sakte por te paret jane Eva dhe Adami e mandej Hava e Ademi sepse ne gjuhet e lindjes keta emra perdoren ne te njehtin kuptim nga gjuha tjeter e jo se jan ata te paret musliman.Shqiptaret e besimit te krishtere apo katolik e paten fatin qe zoti foli shqip me Gon Buzukun dhe keshtu kemi gjuhen e prendise siq thote Naimi.Meshari zbriti nga mendja e Buzukut e jo si Kur Ani qe zbriti nga qielli ne duar te nje analfabeti qe nuk ka dijte me shkrye e as lexue deri ne moshen 40 vjeqare.Sa absurditet i kohes dhe historise.Dhe keshtu sot e asaj dite veq arabisht flet zoti per boten islame pa marre parasyshe se cilit komb apo gjuhe i takojne.Nese per serbet ne jemi ardhacake dhe kemi nje histori te shkurte ne keto troje dardane po ju pershtatet per lale se historija jone eshte qe prej Sulltan Muratit e kendej qe kur erdh ne kosove me na zhvillue e perparue e me na largue sllavin kendej.I qofte dheu i lehte ne token e kosoves ketij sulltani dhe mire kishte me qene qe ne Gazimestan me ja ngrite nje Xhami te madhe me ba inagurimin me katedralen e nenes Tereze pernjehere.Kjo ne shej kujtimi pasiqe do turq qe tri vjet po vijkan me perkujtue kete sulltan te dashur per ne shqiptaret,qe po i presin kosovaret me gezim dhe lumturi vllaznine turke.
Argumentim i sakte me duket. Por ben nje gabim, ngase nisesh nga ajo se me pyetjen e temes qenka shprehur ideja se ne relacion me Zotin duhet folur ne gjuhen e nenes. Ndoshta ky nuk ishte mendimi i temes. Pyetjen e temes mund ta kuptosh edhe si nje kritike te bazuar ne vlera kombetare ndaj fese. Pra si nje akuze: Mos me flitni ne gjuhe te huaj. Keshtu te pakten e kuptoj une. Ka shume argumente per ta kuptuar kete keshtu. Ne rend te pare postimet e bisedueseve qe miratojne kete "akuze". Asnjeri nuk flet ne relacion gjuhe nene - gjuhe jonene, por ne relacion shqip - arabisht, shqip - latinisht, shqip - greqisht.
Nese e kupton ne kete menyre pyetjen e temes, argumentimi yt, edhe pse i qarte dhe i kuptueshem, bie poshte. Sepse anashkalon thelbin. Anashkalon "akuzen". Mendoj une.
E pelqej qe mundohesh te gjesh shpjegime logjike, shpjegime afetare per praktiken qe qendron prapa akuzes se temes. Vetem kisha deshiruar qe te jesh me konsekuent. Konsekuent ne ate kuptim qe ne fund te bisedes, nese nuk gjen argumentime logjike adekuate, te thuash: Eshte e vertete, nuk ka as arsye, as shpjegim perse Zoti ne Shqiperi te mos flas vetem dhe vetem shqip. I bashkengjitem akuzes se temes. Pike.
Kjo te mungon.
Perndryshe ne lidhje me brendine e argumenteve tu, te them se nuk kam asgje kunder, nese ne Kukes njerezit i flasin Zotit ne gjuhen "kuksiane" apo idiome tjera. Kete ke mundur ta kuptosh qe nga postimet e para ne kete teme dhe argumenteve, me te cilat kam pohuar pyetjen e temes. Kam thene nder tjerash Zoti di shqip dhe Zotit duhet folur vetem shqip per arsye se (vene per baze prizmin fetar, prizmin e besimtareve) Zoti na shpjegohet nga feja si nje instance e gjithedishme. Ndaj nese e merr kete argument per baze, e kupton se per mua Zotit duhet folur edhe "kuksianisht", po pati deshire lutesi.
Po si jo? Ne mesjeten e hershme ndoshta jo, sepse atehere ideja e mevetesise se kombeve dhe gjuheve nuk ishte aq prezente. Por ne mesjeten e vonshme, ku une e kisha vene periudhen 1200 deri 1550, ne shoqerine shqiptare (arberore) pati veprimtari qe mudn te shihen si nje rezistence ne kuptimin qe perdora une. Kemi p.sh. disa kanune qe ne lidhje me fene flasin perjashtimisht shqip. Lexo p.sh. fjalet "kisha", "famullia", "pagezimi" e tjera ne Kuanin e Dukagjinit. C'mund te jene keto fjale tjeter, pos nje perdorim i gjuhes tende me kembengulesi? Keshtu te pakten e kuptoj une kete gje. Per fjalet qe i ceka ne kohen e Dukagjinit sigurisht se do te kete patur fjale latine te perhapura me shume se keto shqipe. Por prape se prape Dukagjini i merr fjalet shqipe per baze. Kjo eshte nje rezistence kunder imponimit. Keshtu mendoj une te pakten.Nuk eshte e vertete q ene mesjete ka pasur rezistence te ketij imponimi.
Pos kesaj kemi Rilindjen kombetare, ku poashtu u mbeshtet ideja e te dalurit prane Zotit si shqiptar, si i pavarur, si jo i nenshtruar ndaj kulturave e popujve tjere.
Madje mendoj se kam te drejte sikur te thoja se vete fakti i ekzistimit te gjuhes sone sot eshte vetem dhe vetem merite e gatishmerise se pararendeseva tane per te kryer "rezistence". Se sa per parite fetare, pavaresisht cilen e merr per baze (ate islame ne Arabi/Stamboll, ate katolike ne Rome/Vatikan apo ortodokse ne Konstantinopoje e gjetiu) Shqipja edhe sikur te mos ishte perdorur kurre, s'do e kishte "penguar" aske prej tyre.
Po pra, tani tregon edhe vete se nisesh nga ajo se ne mesjete pati "perdorim te shqipes kundrejt ambienteve fetare" (bizantine e otomane). Dhe kur thua se Katolicizmi perdori shqipen kundrejt ambienteve fetare, kjo nenkupton se tek shqiptaret atebote pati nje ndjenje te forte deshire per te perdorur gjuhen dhe kulturen e tyre ne relacion me Zotin.Perdorimi i shqipes madje eshte bere pikerisht kur faktori FE donte te afirmohej kundrejt Feve te tjera. Konkretisht ne Arberi, katolicizmi fillimisht perdori shqipen kundrejt ambientit bizantin e sidomos otoman. Me vone, kemi dukurite laike iluministe dhe daljen ngadale ne pah te te drejtes se kombeve dhe gjuheve te tyre.
Shkurt: Mbijetesa e Gjuhes Shqipe eshte deshmi qe fete hasen ne rezistence. Kjo vlen per te gjitha gjuhet tjera qe kane ruajtur mevetesine. Sa per Krishterimin, Ortodoksine e Islamin une e ti moti do ishim duke ndotur keto faqe forumi me latinisht, greqisht e turko-arabisht. Do kishin zhdukur fete Shqipen dhe pohuar pastaj "Zoti e do keshtu". Por ja qe ne deshmuam se fete jane gabim. Zoti nuk e deshti keshtu, por fare ne te kunderten. Kjo duhet te jete nje shtytje shtese per besimtaret shqiptare te perdorin perjashtimisht dhe me cdo cmim vetem dhe vetem Shqipen, ngase sot mund te themi se Zoti e do kete.
Se si i quan ti kunderbiseduesit, eshte pune e karakterit tend. Por une e kuptoj Starin keshtu: Ai thote, kjo dhe kjo eshte gabim, per keto dhe keto arsye. Perderisa keto arsye qendrojne dhe me to edhe gabimi, une do rezistoj. Une jam armik i fese. Ne gjeneraten e ndoshta 100-te tani, edhe pse me ndonje nderprerje si pasoje e pushtimit fetar te eger.Qellimi imi ne kete teme eshte te rrezoj mite te yllk-fatos-pionerave si Stari, qe, te shprehur ne menyre ideale mentalitetin e tyre shabllon ne postimin e mesiperm me mitin e galileos, gjykojne gabim.
Kaq e thjeshte eshte puna ketu.
Krijoni Kontakt