Vetvritet aktori Bekim Fehmiu

[Izadora]

A moj shqypni e mjera shqypni, kur do behemi njerez ne amon.



Ngushellime familjes !

[DYDRINAS]

Qiri për nderë të Bekim Fehmiut

Komuniteti i artistëve e ka quajtur Fehmiun si udhërrëfyes për artistët. Aktori Enver Petrovci i papërmbajtur nga emocionet ka thënë se lajmi për vdekjen e artistit të madh Bekim Fehmiu është lajmi më tragjik që atij i është kumtuar ndonjëherë.




Në orët e mbrëmjes komuniteti i artistëve ka ndezur qirinj për të nderuar jetën dhe veprën e ikonës së filmit Bekim Fehmiu. 74 qirinj janë ndezur para Teatrit Kombëtar të Kosovës në shenjë nderimi për jetën dhe veprën e ikonës së filmit Bekim Fehmiu, i cili ka ndërruar jetë tragjikisht.

Komuniteti i artistëve e ka quajtur Fehmiun si udhërrëfyes për artistët. Aktori Enver Petrovci i papërmbajtur nga emocionet ka thënë se lajmi për vdekjen e artistit të madh Bekim Fehmiu është lajmi më tragjik që atij i është kumtuar ndonjëherë.

Ndërkaq regjisorët Fadil Hysaj dhe Burbuqe Berisha kanë thënë se vdekja e një ikone në këtë mënyrë shihet si shenjë proteste dhe është tërheqje e vërejtjes për kujdes më të madh ndaj artistëve të mëdhenj që janë gjallë.

Hysaj madje ka thënë se është për të ardhur keq që një artist kaq i madh sikurse Bekim Fehmiu nuk ka arritur asnjëherë të flasë në gjuhën shqipe në ndonjë film në Kosovë, apo Shqipëri.

Në nderim të të ndjerit Fehmiu para Teatrit Kombëtar është hapur edhe libri i zisë. Një nga aktorët më të mëdhenj shqiptarë të të gjitha kohëve, Fehmiu u vetëvra në Beograd, në moshën 74 vjeçare.




Presidenti Sejdiu ngushëlloi familjen Fehmiu


Prishtinë. Presidenti i Republikës së Kosovës, Fatmir Sejdiu i dërgoi një telegram ngushëllimi familjes Fehmiu, me rastin e ndarjes nga jeta të më të dashurit të tyre, aktorit me renome ndërkombëtare, Bekim Fehmiu.

“E nderuara familje Fehmiu, Pranoni ngushëllimet e mia më të sinqerta për ndarjen nga jeta të më të dashurit tuaj, Bekim Fehmiu, aktor me renome ndërkombëtare. Lajmi për shuarjen e Bekimit na ka prekur rëndë të gjithëve. Mirëpo, nami i emrit të tij, vepra kolosale
kinematografike që la ai pas vetes na bën të jemi të bindur se Ju do të gjeni forcë për ta përballuar dhembjen e madhe”, theksohet në telegramin e ngushëllimit dërguar nga Presidenti Sejdiu familjes së të ndjerit, Bekim Fehmiu.

Sejdiu u shpreh se “Bekim Fehmiu është sinonim i artit filmik në këtë pjesë të Evropës, ndërsa vlera e veprës së tij është universale. Ai jetoi, punoi dhe iku si një artist i këtyre përmasave”.

Bekim Fehmiu dje u shpall i vdekur pasi u gjet i vetëvrarë në banesën e tij në një lagje të Beogradit.

yllpress.com

[DYDRINAS]

Vlerësimet e aktorëve serbë dhe kroatë

Media serbe citon se vdekja tragjike e aktorit të famshëm Bekim Fehmiu në moshën 74-vjeçare nuk la askënd indiferent.

Ajo e cilëson aktorin e ndjerë si figurë të pazakontë, të papërsëritshme, yll të Ballkanit dhe si njërin nga artistët më të mëdhenj shqiptarë të shekullit XX.

Presidenti serb, Boris Tadiç i dërgoi një letër ngushëllimi famljes së aktorit.

Aktori kroat Relja Bashiç tha se Bekim Fehmiun e mban në mend si një njeri jashtëzakonisht të talentuar dhe mjaft modest.

"Kam marrë pjesë në fillimin e karrierës së tij kur ka filluar të punojë jashtë vendit, me producentët italianë dhe më vonë me ata amerikanë. Gjithmonë mbeti shumë modest dhe mendoj se kjo është humbje e madhe për botën tonë artistike", tha Bashiç.

Kritiku serb i filmit, Milan Vljaçiç vlerëson se Bekim Fehmiu ishte njëri nga aktorët më të mëdhenj të gjeneratës së tij, por që nuk u shfrytëzua si duhet.

Regjisori i njohur serb, Goran Markoviç tha se ''ai ishte yll i madh, unë kam qenë askush dhe asgjë''.

"Bekim Fehmiu ishte aktor i madh dhe njeri i madh, lidhje e madhe midis serbëve dhe shqiptarëve", tha Markoviç.

"Bekimi ka luajtur në filmin tim të parë dhe ka bërë një gjest të cilin asnjëherë nuk e kam harruar", ka thënë Markoviç.

Bëhet fjalë për filmin "Edukimi special" i vitit 1977.

"Atë kohë ai ishte yll i madh, unë kam qenë askush dhe asgjë, ai ka pranuar ta luajë rolin kryesor pa shpërblim dhe luajti sikur të luante në një megaprojekt hollivudian", shton Markoviç.

"Mendoj se në këtë moment është e rëndësishme të theksohet se Bekimi ka qenë një lidhje e fuqishme mes serbëve dhe shqiptarëve, ka qenë aktor i madh dhe njeri i madh", shton ai.

Regjisori i famshëm, Purisha Xhorxheviç thotë se ''ai ishte shumë i bukur dhe i talentuar për këtë botë''.

''Bekimi ka pasur filma që e çuan në majën e botës. Kana ka duartrokitur për filmin "Mbledhësi i puplave". Ishte shumë i bukur dhe i talentuar për këtë botë", thotë Xhorxheviç.

[DYDRINAS]

Bekim Fehmiu, aroma shqiptare e kinematografisë botërore

In Memoriam

Aktori i vetëm shqiptar i përmasave botërore, i veçantë në jetë dhe aktrim, mbeti i veçantë edhe në vdekje edhe në amanet. Kishte kërkuar që trupi i tij të digjet.

Shkup 16 qershor, ATSH-MIA - Bekim Fehmiu i dha fund jetës së tij. Aktori i vetëm shqiptar i përmasave botërore, i veçantë në jetë dhe aktrim, mbeti i veçantë edhe në vdekje edhe në amanet. Kishte kërkuar që trupi i tij të digjet.


Prishtinë - Qirinj për nder të Bekim Fehmiut

Në orët e mbrëmjes komuniteti i artistëve ndezi qirinj për të nderuar jetën dhe veprën e ikonës së filmit Bekim Fehmiu.

Shtatëdhjetë e katër qirinj u ndezën para Teatrit Kombëtar të Kosovës në shenjë nderimi për jetën dhe veprën e ikonës së filmit Bekim Fehmiu, i cili ka vdiq tragjikisht.

Komuniteti i artistëve e quajti Fehmiun udhërrëfyes për artistët. Aktori Enver Petrovci tha se lajmi për vdekjen e artistit të madh ishte lajmi më tragjik kishte marrë ndonjëherë në jetën e tij.

Ndërkaq regjisorët Fadil Hysaj dhe Burbuqe Berisha thanë se vdekja e një ikone në këtë mënyrë shihet si shenjë proteste dhe është tërheqje e vëmendjes për kujdes më të madh ndaj artistëve të mëdhenj që janë gjallë.

Hysaj theksoi se është për të ardhur keq që një artist kaq i madh si Bekim Fehmiu nuk ka arritur asnjëherë të flasë në gjuhën shqipe në ndonjë film në Kosovë apo Shqipëri.

Në nderim të të ndjerit Fehmiu para Teatrit Kombëtar është hapur edhe libri i zisë. Një nga aktorët më të mëdhenj shqiptarë të të gjitha kohëve, Fehmiu u vetëvra në Beograd, në moshën 74 vjeçare.

Aktori kosovar, Selman Jusufi tha se “Fehmiu ishte aktori më i mirë në Evropë, me prejardhje shqiptare, është një aktor që unë kisha fatin ta njoh jo vetëm si aktor, por edhe duke e pasur profesor për një kohë të shkurtër, është një personalitet që artit shqiptar nuk mund t’i përsëritet”.

Isa Qosja, një tjetër aktor, tha se e konsideroj humbje jashtëzakonisht të madhe, shumë e madhe, paskajshmërisht e madhe, ishte një aktor i madh jo vetëm shqiptar, aktor që mund ta krahasoj me figurat më të rëndësishme që kanë qenë protagonistët e kinematografisë në botë.

Ndërkohë, Jeton Neziraj tha se ''si zakonisht artistët e mëdhenj ikin kështu në heshtje dhe pas vdekjes natyrisht na mbetet neve të ndajmë mirënjohje, shpërblime, dekorata dhe kjo mendoj është e zakonshme në këto treva, artistët e mëdhenj ikin pa minimumin e mirënjohjes që e meritojnë''.

[DYDRINAS]

Aktori Timo Flloko me një profil të Bekim Fehmiut, nga takimi i parë në vitet '70, te i fundit në Kosovë.


Mendimet e tij për suksesin, aktorët shqiptarë, artin realist.


Flloko uron që së paku lexuesi ynë të ketë në dorë autobiografinë e Fehmiut, një vepër brilante për njeriun, historinë, politikën dhe kombin


Los Anxhelesi është pothuajse në anën tjetër të botës, nëntë orë larg Shqipërisë dhe... atje lind dielli kur perëndon në Kaliforni! Mëngjesin e së martës - shpesh të këqijat ngjasin të martave, sipas mendësisë bestyte - dita qe e mugët dhe kishte diçka brerëse në heshtjen dhe ngathtësinë e ritualit tim të fillimditës! Hapa internetin.


O Zot, e mora ç'pritej dhe më keq se aq: "Bekim Fehmiu passed away!" "Aktori i famshëm Bekim Fehmiu (74) kryeu vetëvrasje ditën e martë rreth orës 15 e 30 në apartamentin e vet në Rrugën Stanislav Smrecevic nr. 5 në, lagjen Zvezdar në Beograd - thuhej në informacion - i ka shtirë vetes me pistoletë... se cila është arsyeja që e bëri heroin e filmit kult "Mbledhësi i puplave" t'i shtinte vetes, tani për tani nuk dihet."


Kishte kryer vetëvrasje, pasi kishte shkuar në dhomën e vet dhe u kishte dhënë lamtumirën e heshtur, të pathënë, bashkëshortes Branka dhe njërit prej djemve që ndodhej me të në Beograd, Hedonit. Kishte kaluar një atak cerebral para disa muajsh - siç shkruanin gazetat, dhe ndoshta i kishte humbur shpresat për jetë, një sëmundje fatale, cfilitëse dhe depresive.


Për fatin tim të keq, përherë e shtyva telefonatën në Beograd, të cilën një zë i brendshëm më nxiste t'ia bëja si çdo herë tjetër. Por s'qe e thënë. Ishte si një dënim për ta ndjerë më tepër peshën e dhembjes, ndjesinë e fajit të shkujdesjes njerëzore. Lajmet në largësi kanë peshë të shumëfishtë. Për ta lehtësuar dhembjen i shkrova mikut tim Mevlan Shanajt në Tiranë, por në këtë rast s'ishte biseda jonë e zakonshme dhe ndër të tjera i thoja:


"Vetëvrasja tregon se nuk është pajtuar me arrogancën dhe pushtetin e vdekjes, dhe si njeri me karakter të fortë, i ka bërë sfidë asaj, duke i dhënë fund jetës papritur që ajo t'ia mbyllte perden!"


E kam njohur nga afër dhe e kisha mik; ia njihja jetën në hollësi; kam qëndruar shpesh me të në Beograd; i shkoja në shtëpi dhe rrinim me orë të tëra duke biseduar për gjithçka në kafenenë e Teatrit Dramatik Jugosllav ku ai shkonte çdo ditë.


Artist i madh, më internacionali jo vetëm midis shqiptarëve, por ndoshta i vetmi në trojet ballkanike, me mbi pesëdhjetë role kryesorë, në nëntë gjuhë, në Evropë, Amerikë, Afrikë, Azi, etj. Shkëlqeu që në rolin e tij të parë te "Mbledhësi i puplave", një rol cigani i përkryer, me të cilin fitoi disa trofe dhe u bë i njohur nga kineastët dhe publiku gjithandej.


U nominua për Palmën e Artë në Festivalin e Kanës, por ia zhvatën nga duart në çastet e fundit. Pas suksesit në Kanë, luajti Odiseun, heroin e Homerit dhe me këtë rol fama e tij u përhap rrufeshëm.


Luajti role kryesorë në Amerikë, me Xhon Hjustonin, Eva Gardnerin, Irenë Papas, Klaudia Kardinalen dhe shume yje të tjerë të kinemasë botërore. Për rolet e tij, mund të shkruhet pa fund, por nuk është ky qëllimi i këtij shkrimi.


Nuk e gjen në Ballkan dhe ndoshta më gjerë, një yll me shkëlqimin e Bekim Fehmiut. Si njeri ishte sa i thjeshtë dhe shpirtmadh; intelektual me dije në shumë fusha dhe me inteligjencë të mprehtë (fliste në mënyrë fluente disa gjuhë).


Nga pamja: model i mashkullit mesdhetar, gjë që e bëri aq të kërkuar nga studiot e filmit në Evrope, Shtetet e Bashkuara, etj. Nga ana tjetër, një shqiptar njëqind karat, i pakompromis dhe krenar deri në skaj, me dinjitet të rrallë.


I kishte refuzuar Paramount Pictures, njërës prej shtëpive më të mëdha filmike të botës, ndërrimin e emrit apo vënien e një emri artistik, aq të natyrshëm në botën e yjeve të kinemasë në Amerikë! "Jo", kishte thënë atëhere, "emrit tim s'mund t'i hiqni asnjë shkronjë, ndryshe unë nuk luaj në film, dhe i kishte mundur." "Njerëzve të mëdhenj është gabim t'iu gjykosh vendimet." Më përgjigjet Mevlani, duke shtuar ndërkohë "se ishte unikale ikja e tij, siç ka qenë e gjithë jeta e atij artisti të rrallë."


Vitet rendin, rinia ikën dhe sa shpejt!
Për herë të parë e pashë kur erdhi në Shqipëri, në fillim të viteve 70-të, në kulmin e famës pas rolit të Uliksit.


E kisha ëndërr t'i afrohesha dhe të bisedoja me të si shumë artistë të rinj shqiptarë që s'kishin fatin të shihnin ndonjë shpresë për t'u bëre dikushi përtej horizontit të izolimit shqiptar, dhe ndërkaq, e ndjenin veten të plotësuar në qenien e atij personi - model i ëndrrës për të qenë artist i vërtetë.


Ai vinte si nga qielli, si simbol i madhështisë dhe lirisë njëherësh, një "Odise" emancipues për artistët shqiptarë.
E takova, pasi i kishte zgjuar interesin një kinonovelë e Pirro Milkanit, "Meçoja", ku unë luaja rolin kryesor.


E takova së bashku me Verën - ishim në dashuri atëhere - të shoqëruar me një shpurë personalitetesh, drejtorë, regjisorë dhe ndonjë artist. Kur më takoi më tha: "Ta kam parë filmin, të uroj për lojën e thjeshtë. Kam një mik, Omar Sherif, artist më i madh nga unë, por lojën tënde do ta kishte zili.


Duhet të eksportohesh, provat i ke dhënë tashmë në Shqipëri..." Sigurisht, ishte një kompliment që në fakt, bëri përshtypje kur u shkrua në gazeta; nuk e mora si të vërtetë, sepse ishte i pabesueshëm, por ai, si artist i madh, kishte dëshirën të inkurajonte të rinjtë me talent dhe e kuptonte realitetin dhe brishtësinë e artistit.


Ai foli me vlerësim dhe për Rikard Ljarjën, Llazi Serbon, Tinka Kurtin në filmat që pa. Po aq u entusiazmua me Agim Qirjaqin te "Ylli pa emër" në Akademinë e Arteve.


Pas një shfaqjeje të versionit për kinema të "Odiseut", në një nga intervistat, deklaroi se donte të luante rolin e Skënderbeut, gjë që s'u bë kurrë realitet. Ai ishte atëhere 36 vjeç, shtatlartë, i pashëm dhe mbi të gjitha një aktor i përsosur për Skënderbeun. Por gjërat e rralla ndodhin ose s'ndodhin; kur ndodhin ndodh mrekullia.


Në vitin 1991 shkova në Kosovë për herë të parë. Kishin kaluar njëzet vjet. Çdo verë ai e kalonte te vëllai dhe motra në Prishtinë; në Beograd dimëronte. Karrierën e kishte braktisur për arsye politike qysh më 1987, publikisht.


E takuam me Verën dhe ai kujtoi me mall rrugëtimin e tij të parë në Shqipëri dhe kujtimet e çmuara të asaj vizite. Ishte i lumtur për ardhjen e demokracisë dhe për hapjen e Shqipërisë drejt botës dhe e konsideronte fat edhe për Kosovën.


Atë ditë shkuam në shtëpinë e Agim Çavderbashës, skulptorit të shquar kosovar së bashku me Arbër Xhaferin, poetin Eqerem Basha, linguistin Rexhep Ismajli dhe bashkëshortet e tyre.


Ishte një ditë e rrallë, u bë një "fli" kosovare dhe u ndjemë të gjithë së bashku si në një sofër zemre. Aty folëm edhe për projektin e lënë të Skënderbeut. Bekimi ishte tashmë 52 vjeç dhe e kishte kaluar shtegun e rinisë.


Filmi mbeti ëndërr në sirtar, për arsye të njohura midis dy vendeve në armiqësi. Atëhere shkrova për atë takim në revistën e kinemasë një shkrim me titull "Skënderbeu i pafan", ku flisja për zhgënjimin e "Skënderbeut", për mosrealizimin e ëndrrës së Bekim Fehmiut dhe ndoshta e ëndrrës së shqiptarëve për një hero të dimensionit të tij!

Sa herë flisnim me orë të zgjatura për çështje të ndryshme, jo vetëm për aktrimin, që ishte veçse një nga temat e diskutimit dhe ndoshta jo më e rëndësishmja. Njohuritë e tij ishin të shumanshme, në letërsi, arkitekturë, histori botërore dhe shqiptare.


Bekimi shquhej për memorie të jashtëzakonshme, kishte aftësinë për të mbajtur mend detaje, data, emra, çdo gjë deri në përkryerje. Fliste edhe për politikë, por nuk ishte i njëanshëm dhe subjektiv, kishte parime të pavarura intelektuale.


Më tregoi ndër të tjera se si i kishte dhënë fund karrierës artistike në ish Jugosllavi në vitin 1987, si protestë ndaj politikës serbe në Kosovë, duke lënë në mes shfaqjen "Madame Kolontaj" ku luante dy role, atë të Leninit dhe të Stalinit, në Teatrin Dramatik Jugosllav.


Qysh atëhere, nuk luajti më në asnjë vend të ish Jugosllavisë, vetëm në Angli, Itali, Azi. Roli i tij i fundit ishte ai i Jozefit te "Fëmija me emrin Jezus", një produksion italian.

Ndonjë rol shqiptar? Në gjuhën shqipe? Diçka simbolike në një film kosovar dhe aq. Të kishte ndonjë handikap?, mund të hamendet. Gjuha? Bekimi fliste një shqipe të pasur dhe pa gabime edhe pse krahinore, nuk përdorte huazime kurrë. Ishte fanatik dhe xheloz për gjuhën (librin e parë të autobiografisë së tij e ka shkruar në serbo-kroatisht dhe në shqip).


Kalibri i tij artistik - edhe pse ai pranoi ndonjë ofertë me Teatrin dhe Filmin Kosovar dhe bëri çdo përpjekje të kryhej - dhe angazhimi në projekte ndërkombëtare, e kufizuan mundësinë për të luajtur në shqip dhe role shqiptare.

Përpjekje bënë në ndonjë rast dhe regjisorët shqiptarë, siç ishte rasti i Kujtim Çashkut për "Kolonel Bunker", por nuk u finalizua për kërkesa dhe pikvështrime të ndryshme mbi skenarin, rolin, perfeksionizmin profesional, ndoshta dhe të një droje a prove të vështirë të herës së parë. Kushedi!


E kishte dhimbje dhe një ndjesi të pathënë "faji", atë që s'kishte ndonjë vulë si aktor qoftë dhe në një personazh shqipfolës. Por Bekimi fliste me dashamirësi sa herë dhe me entusiazëm për aktorë të tjerë, të huaj dhe shqiptarë.


Më ka thënë konsideratat më të larta kur e kam pyetur për Enver Petrovcin, si aktor që ua kalonte - sipas bindjes së tij - aktorëve më të mirë të teatrove të Beogradit. I çmonte aktorët shqiptarë për ato pak filma që kishte parë dhe i njihte me emër edhe pse s'i kishte takuar ndonjëherë, si Ndrek Lucën, Bujar Lakon, Agim Qirjaqin, Rikard Ljarjen, Llazi Serbon, etj.


Një nga filmat pas viteve 90-të që pëlqente ishte "Parullat" dhe më fliste me vlerësim për të. Në fakt, nuk kishte njohje të plotë për kinemanë shqiptare, kishte parë vetëm disa filma në kohë të hershme.


Si profesionist i niveleve të epërme, ai pëlqente dhe çmonte realizmin në paraqitjen e ngjarjeve në film, në regji dhe në lojën aktoriale dhe e quante të kaluar kohe patetizmin që kinemaja shqiptare e kishte sa nga ideologjia e kohës po aq dhe nga emancipimi i vet gradual.

Në vitin 2002 pas disa telefonatash dhe bisedash intensive, Vera mbërriti ta bindte që të vinte i ftuar nderi në edicionin "Dua më shumë Shqipërinë". Disa herë kishte refuzuar ofertat si president jurie në aktivitete artistike televizive, filmike në Shqipëri; në Kosovë, zor të ketë ndonjë dalje në mediat publike.


E prita në Han të Hotit, së bashku me të shoqen Branka Petric, aktore (kroate nga i ati) me të cilën e kaloi jetën dhe kishte dy djem Uliksin - me emrin e heroit të filmit që i solli famën, i cili lindi në atë kohë, aktor me talent dhe ky, por që e braktisi Jugosllavinë herët dhe banon prej vitesh në Nju Jork - dhe Hedonin, djalin e dytë - edhe ai banues në SHBA. Ato ditë mbetën të paharrueshme.


Takime, intervista, shëtitje, vizita në muzeun e Krujës etj., dhe më në fund spektakli! Emocione si prej fëmije para daljes në skenë dhe tek ngjitet në të, shtatlartë dhe i drejtë, elegant, me zë të thellë dhe të bukur përshëndet spektatorin. E gjithë salla e nderon duke u ngritur në këmbë.


Pas duartrokitjesh të gjata ai i drejtohet sallës: "Përse ngriheni në këmbë, përse më nderoni, unë nuk e meritoj, nuk kam bërë asgjë për ju!" Dhe hapjen e bën me vargjet e Himnit të flamurit. Pason një intervistë e gjatë nga dëshira për të thënë sa më shume.


Si artist i përgjegjshëm para publikut të vet, ai pati kurajën qytetare për të kërkuar "falje" publike, duke ulur kryet me përulësi para gjithë shqiptarëve, të cilëve, edhe pse nuk u kishte falur personazhe, u kishte dhënë krenarinë për t'u mburrur me artistin me famë botërorë.


Në provat e mëngjesit para natës se spektaklit ndodhi një episod i pazakontë: Bekimi recitoi nga kreu në fund poemthin "Korbi" të Edgar Poes! Ishte befasi dhe fat për ata që u ndodhën në sallë dhe e ndoqën me kërshëri. Porsa mbaroi, renda të pyes teknikun e zërit, Edi Dingu, nëse e kishte regjistruar.


Ai më shkeli syrin në mënyrë aprovimi. Besoj se ai do të gjejë rastin për ta treguar atë material si një gjë me vlerë, një performancë në shqip, sado modeste nga aktori i madh Bekim Fehmiu.

Ato ditë Bekimi më dhuroi librin e parë të autobiografisë së tij "Blistavo i Strasno" ("Shkëlqim dhe tmerr"), një nga biografitë më të vërteta dhe tronditëse të shkruara ndonjëherë nga një aktor, një bestseller, që kishte dëshirë ta botonte në Shqipëri, në variantin e shkruar në shqip po prej tij. Herët a vonë, do të jetë në duart e lexuesit shqiptar.


Aty është shkruar historia dramatike e jetës së një familjeje shqiptare në Kosove nën trysninë e egër të politikës antishqiptare serbe, e parë me syrin e një fëmije, Bekimit, artistit të ardhshëm që është si një simbiozë e gjithë dramës së Kosovës. I ati kishte qenë një mësues patriot, i përndjekur dhe burgosur nga UDB-ja jugosllave, për veprimtari politike kundër diskriminimit, poshtërimit dhe eliminimit që iu bëhej shqiptarëve të Kosovës.


Në vizitën e parë në Shqipëri, në muzeun e Gjirokastrës, Bekimi kishte parë midis patriotëve të shquar të kombit edhe emrin e të atit, Ibrahim Fehmiu. "Kam ndjerë krenari kur kam pa fotografinë e babës, Ibrahim Fehmiu në muzeun e Gjirokastrës!", më ka pohuar njëherë.


Atëhere kërkoi që të bënte një shkollë model në Shqipëri me dëshirën që t'i vihej emri i të atit të tij, por shteti komunist i asaj kohe nuk e pranoi kërkesën e tij! Me frymën e patriotizmit dhe dashurisë për kombin dhe kulturën kombëtare u rrit Bekimi, vëllezërit, motrat, djemtë e tij.


Për fat, ai e ka përfunduar dhe librin e dytë të autobiografisë i cili, siç më ka thënë, flet për karrierën si artist, gjithë sa arriti përmes përpjekjesh të mëdha, talentit dhe vullnetit titanik, në ekranin e kinemasë. E kreu si duket, misionin dhe obligimin moral ndaj kombit të vet dhe e la këtë botë me përmasën që lënë pas gjigantët!

E nderoj thellë dhe i përulem me admirim dhe respekt, aktorit dhe njeriut të madh, mikut të paharruar, me dhembjen në zemër për këtë ikje.


Lexova që ka lënë një letër ku i tregon të shoqes arsyet e vetëvrasjes dhe jep lamtumirën e fundit!


Nuk duhej të kishte ikur kaq shpejt, por ai zgjodhi që ta mbyllë rolin e jetës së vet për të mos parë bota ligështimin që i shkakton natyra njeriut. E kundërshtoi fatin e zotave si Uliksi! Jetoi madhërishëm dhe kohën e vdekjes dhe vdekjen e zgjodhi vetë ai. "Njerëzve të mëdhenj, ndonjëhere, është gabim t'u gjykosh vendimet!"

gazeta shekulli

[DYDRINAS]

Takimi i fundit me maestron

Publikuar: E enjte, më 17 qershor 2010


Prishtinë, 17 qershor – Një kafe, një gotë me ujë dhe një pako cigare ishin vendosur qysh në mëngjesin e së mërkurës, në njërën nga tavolinat e Kinemasë ABC në Prishtinë. Kjo ka qenë porosia e zakonshme e aktorit Bekim Fehmiu. Ato janë vënë në tavolinën në ballë të foajesë së Kinemasë ABC, ku aktori me nam ulej zakonisht. Kinemaja, siç thotë Milazim Salihu, drejtor i ABC-së, njëherësh mik shumë i afërt i Fehmiut, ishte “shtëpia e tij” në Prishtinë.
“Kush do mund të ulet në ulësen pranë tij dhe të pijë një kafe me Bekimin - pa Bekimin”, shprehet Milazim Salihu, për të shtuar se këtë mund ta bëjnë njësoj siç kanë mundur të bëjnë çdo qershor kur Fehmiu vizitonte Kosovën.
“Bekimi ka qenë i dashur me të gjithë, kush ka dashur ka mundur të ulej e të bisedonte me të”, kujton Salihu.
Shtatë ditë, çdo mëngjes do të ketë kafe për Bekimin në tavolinën e Kino ABC-së, ndërsa të gjithë ata që ulen për të “biseduar me Bekimin” do të mund të shkruajnë përshtypjet e tyre në librin e zisë të vendosur mbi tavolinë.
Por Salihu dhe shumë të tjerë kujtojnë takimin e fundit me ikonën e filmit.
Verën e kaluar Salihu ishte takuar për të fundit herë me mikun e tij. Në ditën e parë të këtij muaji në ditëlindjen e 74-t të aktorit të madh ia kishte dëgjuar zërin për herë të fundit. Atë ditë me shokët e tij në Prishtinë, kishin ngritur dolli për mikun e tyre të përbashkët, aktorin e madh Bekim Fehmiu.
“Kemi marrë një letër falënderimi nga ai për këtë”, ka thënë Salihu.
Në kujtesë Salihut do t’i mbetet edhe një moment. Vizita në Lugano, tek varri i aktorit tjetër shqiptar me famë botërore Aleksandër Moisiu, që kishte ndodhur me kërkesën e vetë Salihut, 20 vjet më parë.
“Në vitet ‘90 e kam bindur që të shkonim në Lugano te varri i Aleksandër Moisiut dhe të bënim filmin dokumentar për Moisiun. Për të gjitha ka qenë i gatshëm, por këto nuk bëhen vetëm me vullnetin e një individi”, kujton Salihu. “Njerëzit këtu iu kanë frikuar profesionalizmit të tij, sepse këtu amatorizmi ka marrë hov në të gjitha sferat”, ka shtuar ai.
Një tjetër mik të tij, aktorin Ibrahim Krajkova-Leci, Bekim Fehmiu do ta takonte sa herë që do të vinte në Prishtinë. Të mërkurën, Krajkova po jetonte ditën e dytë pas daljes nga një intervenim kirurgjik në kokë.
“Nuk e di sa nga kishte dëgjuar që jam i sëmurë, vetëm pak ditë para se të hyja në operacion më thirri dhe më tha ‘ti nuk je i sëmurë dhe je i fortë’”, kujton Krajkova.
“Gjithë jetën kam qenë intimisht i lidhur me të”, ka thënë Krajkova, i cili djalin e tij e ka pagëzuar me emrin Bekim, pikërisht për nder të aktorit me famë botërore.
Krajkova mbërthehet nga vaji, e nuk mund të flasë asnjë fjalë më shumë, e as të zbardhë takimin e fundit me maestron e madh.
Jo vetëm Krajkova, për nder të Bekim Fehmiut, do të pagëzonte birin e tij me emrin Bekim. Babai i regjisorit Bekim Lumi, në vitin 1966, koha kur Fehmiu do të shkëlqente në artin e shtatë me rolin e Uliksit, në “Odissea”, i frymëzuar nga ai, e ka pagëzuar birin e porsalindur me emrin Bekim.
“Ky emër, çuditërisht, në një farë mënyre, e ka paracaktuar edhe orientimin tim profesional. Nganjëherë koincidencat e kësaj natyre i gjejnë pikëtakimet e veta”, ka thënë Bekim Lumi. Ai kishte takuar Fehmiun në një ditë vere në foajeun e Kino ABC-së.
“Ka qenë një insert i shkurtër, gjatë të cilit unë i jam prezantuar atij shkurt si ‘Bekimi’. Ka reaguar me një buzëqeshje të lehtë”, kujton Lumi, për të cilin njerëzit e formatit artistik botëror si Bekim Fehmiu, duket se e kanë të paracaktuar që ta përmbyllin jetën e tyre në mënyrë teatrale.
“Fund jashtëzakonisht tragjik, i rëndë dhe teatral për një aktor të madh. Por, me sa duket, ky fund, i cili na prek kaq shumë, është një fund të cilin e ka konceptuar kësisoj memoria dhe shpirti krijues e rebelues i një artisti të madh", ka thënë Lumi, duke shtuar se Bekim Fehmiu, me artin e tij, është pjesë e trinomit astral të artit të shtatë: Aleksandër Moisiu, John Belushi, Bekim Fehmiu.
Ish-studenti i Bekim Fehmiut, aktori shqiptar nga Maqedonia, Bajrush Mjaku, do ta takonte për herë të fundit profesorin e tij më 5 dhjetor të vitit të kaluar në klubin e Teatrit të Dramës në Beograd, pas premierës “Gjenerali i Ushtrisë së vdekur”, prodhim i teatrit të Shkupit me regji të Dino Mustafiqit. Mjaku, një ditë pas vdekjes së Fehmiut, ka zbuluar detaje të takimit të fundit.
“Ai erdhi një orë para shfaqjes në teatër, i shoqëruar nga bashkëshortja e tij, Branka. I entuziazmuar nga ajo që ne servuam, pas shfaqjes mbetëm deri në orën 03:00 të mëngjesit dhe, sikur ata të klubit të mos kërkonin nga ne që të ndërronim lokal, me siguri do të mbeteshim aty deri në mëngjes”, kujton Mjaku. “Ishte një natë e paharruar, e tash po kthej filmin e po them mos ajo paska qenë e shkruar të jetë nata e fundit, që ai të gjendet në mesin e një ansambli shqiptar në Beograd”, ka thënë Mjaku.

koha ditore

[DYDRINAS]

Mesazhi (i koduar) i një vetvrasjeje!

Editorial

E premte, 18 Qershor 2010 16:48

(INFOSOT) - Njerëzit e mëdhenj edhe kur ikin, lënë mesazhe të fuqishme të cilat nxisin emocione, por edhe reflektime të thella për çështje esenciale për njerëzit.

Nga Fadil Lepaja

Këto ditë, në mënyrën e vet, me pak teatër, me pak patetikë por me shumë dhimbje dhe pafuqi për me i ndryshue rrethanat, i dha fund jetës së tij njëri ndër aktorët më të njohur të Ballkanit, njeriu i cili luajti në filma të njohur përkrah aktorëve me famë botërore të kohës së tij. Njeriu i cili na bëri të ndihemi krenarë, të veçantë dhe të mirë.

Në një letër amaneti, Aktori i madh, kërkoi të përcillej me një ceremoni modeste, me tingujt e “Odë gëzimit” të Bethovenit. Pas kësaj, dëshira e tij ishte që hiri të shpërndahej në ujërat e lumit Lumëbardh në qytetin e dashur për të, të Prizerenit.

Në varrimin e tij, sipas agjencioneve serbe të lajmeve, vërshuan spontanisht lumenjtë e njerëzve, për të shprehur respektin e fundit për njeriun i cili erdhi nga dikah tjetër dhe u bë pjesë e pandarë edhe e kulturës së tyre, e krenarisë së tyre.

Krejt kjo ndodhë këto ditë në Beograd. Një shqiptar nga Kosova, një aktorë i cili më nuk i përkiste vetëm kulturës shqiptare po varrosej me nderime të veçanta dhe po nxirrte lot pikëllimi edhe nga sytë e njerëzve, të cilët nuk kishin reflektuar gjithnjë butësi për popullin e tij të origjinës.

Presidenti serb Tadic, ministri i mbrojtjes Shutanovac, e sidomos shumë aktorë dhe artistë morën pjesë në këtë ceremoni e cila nuk flet vetëm për aktorin e madh por edhe për një relacion e pjesëmarrësve me prejardhjen e tij, një dëshirë për të shprehur një ҫasje të re ndaj një populli dhe ndaj një kulture të një populli fqinjë i cili është pjesë e pandarë e kulturës evropiane, dhe botërore me njerëzit e mëdhenj, të gjallë e të vdekur të kulturës dhe humanizmit si Nëna Terezë, Ismail Kadare, Bekim Fehmiu, Enver Petrovci e shume personalitete të cilat gëzojnë një respekt për shkak të mesazheve të tyre universale përmes artit apo bamirësisë.

Mesazhi është i fuqishëm, i ngjeshur në shumë shtresa të cilat kur të shpalosen , nxjerrin krejt përjetimin e artistit gjatë të decenieve të shkuara, përjetimin e një njeriu me një sistem universal të vlerave të zënë rob në vorbullën e madhe të urrejtjes dhe destruksionit paraqytetar .

Krejt kjo, besohet ta ketë bërë aktorin e madh, që dekadat e fundit të mos pranoi role , të mos jetë pjesë e mbizotërimit në art të ideologjisë përjashtuese të nacionalizmit dhe urrejtjes, të shprehur në pjesën më të madhe të segmenteve të jetës politike, kulturore dhe institucionale të vendit ku jetonte.

Të jeshë i pafuqishëm , të jesh rob, nuk dmth të jesh detyrimisht i pafuqishëm me marë vendime dhe me dërgue porosi. A ishte kjo një porosi në shishe e hedhur në detin medial, i cili nga mënyra e shpalosjes do të humbet në zhurmën dhe emocionet e përgjithshme, apo do të jetë një mesazh i lexuar dhe i pranuar për pjestarët e dy komuniteteve , kjo i mbetet kohës të vlerësoi.

Sidoqoftë, në prag të bisedave mes dy komuniteteve , të përfaqësuar me personalitete politike dhe institucionale, një mesazh i një njeriu të madh, me sinqeritetin e një qenie që po jepte shpirtë, na obligon të reflektojmë për kuptimin e jetës, vlerave të sajë universale dhe në veçanti për butësinë e ndjenjës së përkatësisë e cila do të duhej të ishte vetëm dashuri dhe kurrsesi urrejtje dhe përjashtim.

Të jeshë vetvetja dhe të jetosh diku tjetër, në Londër, Uashington, Stamboll , apo Beograd, është e mundur, si është e mundur që të fitosh edhe respektin dhe dashurinë e të tjerëve duke përcjellur mesazhe universale. Se kjo është e mundur na dëshmuan edhe shumë njerëz nga këto hapësira të cilët nuk gjetën mjaftë hapësirë për të shpalosur gjeninë e tyre në lagjen e vet, sepse universi i tyre kishte përmasa tjera.

Duke u përshëndetur me ne , përmes tingujve të Bethovenit, aktori i madh na rikujtoi përkatësinë evropiane të kulturave tona,dhe duke shpërndarë hirin e tij mbi ujërat e Lumbarëdhit në Prizeren do të meditojmë se si jemi pjesë e natyrës dhe se kufijtë politik nuk i ndalin lumenjtë e as lëvizjet humaniste .

Zoti më faltë nëse i kam lexuar mesazhet vetëm në mënyrën time, por gjithsesi lutem që shpirti i madh i aktorit të gjej prehje në universin e pafund të mirësisë qiellore.

Ndërkohë, lutja ime mbështjell në vete edhe një shpresë se shoqëria serbe me vetëdije po hynë një katarsis të thellë, dhe po e shpalos para vetes dhe para botës e sidomos para nesh ndjenjën e vërtetë të keqardhjes për ato që u bënë në emër të tyre nga regjimi komunist , dhe ai nacional-socialist që e pasoi, dhe do të krijohen rrethana të reja dhe relacione të reja në mes dy popujve të cilët në shumëçka janë të ngjashëm , si në të mirë ashtu edhe në të keq.

Ndërkaq, katarsisi ynë, varet po ashtu prej fuqisë tonë morale me e shpalosë vetveten dhe me ofrue pjesën tonë të mirë për një perspektivë të përbashkët Europiane.

Të përcjellim me mendje tingujt e Bethovenit, lumin e njerëzve të cilët e përcollën njeriun e gjakut tonë (njeriun e tyre përmes artit) nëpër rrugët e Beogradit.

Të përcjellim në mendje rrugëtimin e tij qiellor përmes Lumbardhit, në Dri, nëpër Shqipëri, Adriatik ...!

Një ditë vere kur të bjerë ndonjë shi që freskon, do të dimë të gjithë ne, se edhe kjo është një pjesë e mesazhit të njeriut të madh, të aktorit të madh që sapo na la.

infosoft

[kryenece]

po per at eshte forumi te politizohet te diskutohet te qohet pluhur,ne rast se nuk te pelqen mos u fut ne kete forum,bekimi e ka prish qe nuk ka len amanet te voroset ne Kosov

Pergjigjen ta kane dhene anetaret e tjere me postimet e tyre, prandaj edhe i kam cituar ketu me poshte. Per ate tjetren te futem apo jo ne forum, nuk ke asnje te drejte te flasesh ne menyre urdherore, cdokush eshte i lire te hyje ne forum e te diskutoje.

Ja cfare ben, nje aktor aq i madh kerkon qe pluhuri i tij te hudhet ne Lumbardhin e Prizrenit, qytet i Kosoves, kjo tregon se sa mall ka pasur ai per Kosoven.

C'fare beri Kosova per aktorin ?

Daja sheq a mujte a u lodhe
Po pse ku e dim ne se qfar amaneti ka len bekimi,ndoshta ti e din por une se di,perse ne dyshoim ne patriotizmin e tij?
Po te kish jetu bekimi ne kosove kurr nuk kish arrit suksesin qe ka arrit.Eshte e njejta gje pershembull nje sportist sa do qe eshte i talentuar nuk mund te jet i sukeseseshem nese luan ne kosove kapirash.
Ne te kunderten nuk ka asnje rendesi se ku vorroset si vorrose kjo eshte qeshtej individuale.
Ne asnjeher nuk bejm pyetje se sa i kemi dhen hapsir bekimit ne kosove dhe mos pretendo as ti as une dhe as kush qe ne jemi me patriot se bekim,sepse ne perveq qe shkarravitemi neper forume as perafersisht nuk kemi imazhin e nje njeriu me emer dhe mbiemer shqipetar qe edhe armiku yn e kishte zili.
Sido qe te jet deshiroi qe kosova te kete sa me shume bekim fehmi dhe nuk ka aspak rendesi se ku do jetonte ne beograd ne tokio apo ne prishtin me rendesi eshte qe kultures shqiptare i ka dhen shume per ata qe kuptoin.
Tung

Jemi popull i vogël nuk kemi njerëz me humb as te gjallë as te vdekur. Bekim Fehmiu ishte do te mete artist i madh, ai ishte shqiptar dhe do te mbete shqiptar. As një te keq nuk i ka ber populli te vete.
E për disa qe shprehin mllefin pse ashtu e pse kështu për Bekimin, këto pyetje drejtoni veti kush jeni çka jeni ka bëni për vendin e juaj, sa po ta sheh hairin shpija jote , lagjja, rrethi ma i gjane dhe shteti ?

[DOR]

Daja sheq a mujte a u lodhe
Po pse ku e dim ne se qfar amaneti ka len bekimi,ndoshta ti e din por une se di,perse ne dyshoim ne patriotizmin e tij?
Po te kish jetu bekimi ne kosove kurr nuk kish arrit suksesin qe ka arrit.Eshte e njejta gje pershembull nje sportist sa do qe eshte i talentuar nuk mund te jet i sukeseseshem nese luan ne kosove kapirash.
Ne te kunderten nuk ka asnje rendesi se ku vorroset si vorrose kjo eshte qeshtej individuale.
Ne asnjeher nuk bejm pyetje se sa i kemi dhen hapsir bekimit ne kosove dhe mos pretendo as ti as une dhe as kush qe ne jemi me patriot se bekim,sepse ne perveq qe shkarravitemi neper forume as perafersisht nuk kemi imazhin e nje njeriu me emer dhe mbiemer shqipetar qe edhe armiku yn e kishte zili.
Sido qe te jet deshiroi qe kosova te kete sa me shume bekim fehmi dhe nuk ka aspak rendesi se ku do jetonte ne beograd ne tokio apo ne prishtin me rendesi eshte qe kultures shqiptare i ka dhen shume per ata qe kuptoin.
Tung

Po te kishte me Shume te tille Kosova do na kishte dale nai Millosevic Shqiptar qe do tja arrite endrren e Milloshit ma mire se Shqiptari i din piket tona te dobta me mire se Serbi! Vetem te punojne per Shqiperi kur te kene munsi edhe mos harrojne, edhe mos e tradhtojne! ne vited 90-98 cdo Shqiptar qe jetoj ne Serbi i beri tradheti te larte vendit te tije! Ashtu sikurse edhe BEkim FEmiu!

[DOR]

Me gjithë respektin për punën dhe veprën e tij si artist, ai në fund për gabimin jetësorë e pagoi me jetë, as më shumë dhe as më pak.

Vërtetë Bekimi lindi dhe u rrit në një familje të ngritur atdhetare, në damarët e tij trupor jepte jetë gjaku shqipëtar, frymonte shqip, por dashuronte shkinisht dhe rronte shkinisht mu në Beograd, nga atje ku popullit shqiptar i përgatitej lufta, persekutimi dhe vdekja individuale apo gjenocidi kombëtar.

Të jetosh me djersën tënde dhe me bukë e dashuri shkine, s' mund të quhet patriotizëm.
Ndoshta me këtë postim timin po bëjë përjashtim nga "doket dhe zakonet" kur ndaj të vdekurit gjithnjë ka fjalë të mira, mirëpo realiteti është ky që është nudo dhe i hidhur.

Sikur të shfrytëzonte pjesën më të bukur të jetës së tij në trojet shqiptare, të jetonte shqip dhe të dashuronte shqip, sot do kishte përkuljen e studentve, miqve dhe popullit shqiptar, mbase dhe nuk do kishte kohë të bjerë në depresion të thellë nga vetmija dhe... të bënte "vetëvrasje" për të hikur më pastaj në drejtim të panjohur...

Ngushllime djemve të tij, dhe familjarve në Kosovë!

Bravo: Bekimi Jetoi ne Beograd ne vitet kur Shqiptareve po ju pergatitej gjenocidi nga Serbt! Mire se o me familje, a e dini ju se car bone Serbet me familje ne Bosnje bashkeshorteve? Car i bone?! I sollen shoket edhe e perdhunun, ose thjesht e lane atere kur munden para se te plaste lufta!