Gjuha Indoeuropiane dhe Arianet

[Kryeplaku]

perSHENDETje
Kete teme po e hap me qellim qe t'e zbardhe, sa te mundem, eresiren qe eshte krijuar drejt "gjuhes indoeuropiane" dhe Arianve ose indoeuropianve. Do mundohem t'a ngushtoje shpjegimin prandaj mos me qortoni per ndonje gje mangut, te cilen ju mundeni te shtoni.

Reth shekullit te 18 mbas shume ekspezitave qe benin kolonet Europian ne vendet ku ndodheshin dolen ne pah shume tekste te disa gjuheve te panjohura. Mbas kodizimit te shume shkrimeve, doli ne pah se disa gjuhe kishin disa karakteristika te perbashketa me shume gjuhe europiane megjithese istorikisht keto gjuhe nuk kishin ardhur ne kontakt me ndonje gjuhe europiane, pra nuk kishin ndodhur huazime. Kjo gje beri pershtypje te madhe te shkencetaret e asaj kohe qe qysh me pare u mernin me afersite midis gjuheve europiane. Dolen shume teorira qe hidhnin posht njera tjetren. Me kalimin e kohes mbas lindjes te shkences te Linguistikes , linguistat munden t'i dallojne me mire keto afersi dhe ti katigorizojne. Por keto afersira nuk shpjegoheshin dot me huazimin e bere nga nje gjuhe ne tjetren. Dhe karakteristikat e ketyre fjaleve "indoeuropiane" tregonin se ato kishin nje renje te perbashket, psh. shqip {burg} gjer. [burg] (me kuptimin e qytetit) greq. [purg] it. [prig] (nga , prigone) ose shembull tjeter gjer. [mother, father] gr. [meter, pater] it. [madre, padre] shqip. [moter] (me ndryshim kuptimi) ose ngjashmerite midis numrave e shume ngjashmeri te tjera qe tani nuk jam ne gjendje ti shkruaje. Per te shpjeguar kete fenomen Linguistat nxoren nje teori teper pozitive.
Sipas kesaj teorie te gjithe gjuhet e botes ndahen ne "familje gjuhesore". Ne keto familje marin pjese gjuhe te cilat kane karekteristika te perbashketa ne lidhje me gramatiken, fjalorin , strukturen etj. Sipas kesaj analize te gjitha gjuhet qe i perkasin te njejtes familje kane te njejten prej'ardhje, nga gjuha "meme". Ne rastin tone gjuha meme eshte gjuha protoindoeuropiane* , kurse gjuhet e folura jane "vajzat" e protoinedoeropianes dhe keto midis tyre quhen "motra", nga gjuhet "motra" me kalimin e kohes mund te lindin gjuhe te tjera qe kane lidhje me te largeta me gjuhet e lindura nga nje "moter" tjeter psh. spanjishtja eshte me e afert me Italishten (qe ka lindur nga e njejta gjuhe "moter") se sa me Anglishten e cila eshte me e afert me Gjermanishten. Me kalimin e kohes ndryshimet midis gjuheve "motra" u smadhuan dhe ato kane aritur sot te perbejne degezime te medha te "memes" protoindoeuropaishte, keto degezime jane:
1) Shqipja, e cila ndahet ne #Gegerisht qe flitet ne Veri dhe Kosove
ne #Toskerisht e cila flitet ne Jug dhe ne Greqi (nga Arvanitet)
dhe ne #Arbereshe ne Itali.
2) Greqishtja, qe sot perbehet nga 4 dialekte #Kapadhok #Qipriot #dialekti i grekeve te Italise se Jugut dhe #Cakonik (vashdim i spartiateshes)
3) Indo-iranik, Persisht-indisht dhe shume te tjera qe nuk i mbaj mend.
4) Tokarik, ne zonen e Turkmenistanit (nuk dihet ne qoftese flitet akoma) ndahet dhe kjo ne lindore-perendimore
5) Degezimi Italjan, latinisht-etrusk-samnit (ne lashtesi) she sonte ne Italisht-Spanjisht-Portugalisht-Napolitan etj.
6) Teutonik, nga i cili kan lindur sot gjuhet, Gjermanisht-Anglisht- Hollandisht-Frengjisht etj.
7) Degzimi Keltik, qe ndahej ne Veri-Lindje-Jug, sot kan ngelur Irlandishtja (ne perendim te Irlanedes nga nje pakice njerezish) dhe Uellsishtja.
8) Armenik, qe flitet nga Armenet , armenisht.
9) Degzimi lindor, qe u fliste dikur ne Azine e Vogel (Turqi, Anatolia) si psh. gjuha e popujve Qetik, Frugik etj.
10) Balto-Sllavik qe ndahet ne Veri-Lindje-Jug , ne Veri kemi gjuhet Lituanisht-Estonisht-Letonisht etj ne Lindje kemi Rusishten dhe ne Jug Serbisht- Kroacisht etj.

Ne qoftese vut re gjuhet indoeuropiane jane te ndara ne shume zona te botes dhe folesit e saj ndryshojne midis tyre pra eshte gabim te flasim per arce inoeuropiane.

C'fare eshte gjuha protoindoeuropiane*?
Zbulimi i kesaj familjes indoeuropiane nxori ne pah problemin, se ku dhe kur u fliste kjo gjuha e perbashket dhe nga kush popull.
Dolen shume teori te cilat u perdoren dhe nga politikat shteterore (psh. Angli-Gjermani me Hitlerin). Kta foles ngelen ne istori me emrin indoeuropian ose Arian. Teorite kryesore jan 4 :
1) Arianet ndodheshin ne Karpathet dhe Europen qenddrore 7500 vjete p.K..
2) Ata ndodheshin ne Ballkan 5000 vjet p.k. dhe nga aty merguan ne shume drejtime
3) Ata ndodheshin ne zonen e Kukazit 4000 vjet p. K. dhe nag aty merguan ne Lindje drejt Indise Iranti etj, dhe ne Perendim drejt Europes.
4) Ata ndodheshin ne Anatolia , Azia e Vogel (Turqi) 6000 vjet p.K.

Teoria me e parnueshme eshte qe Arianet ndodheshin fillimisht ne Kaukaz dhe nga aty vendosen te mergojne 4000 bjet p;K prandaj llafe (renja)te perbashketa ne gjuhen indoeuropiane jane ato te cilat u flisnin nga Arianet para 6000 vjetesh.

Sqarim, Shqipja-Greqishtja-Armenishtja jane gjuhe te dores se pare ("motra") ne kundershtim me gjuhe te tjera si spanjishtja-anglishtja-serbishtja-portugalishtja-italishtja etj. qe jane gjuhe te dores se dyte per shkakun se Shqipja eshte degezim i Protoindoeuropaishtes kurse te tjerat kan lindur nga degezimet e siper pemendura.
( I lutem moderatorve te mos shvendosin temen, sepse ka lishje me gjuhen tone)falemiNDERit

[gladiator]

Fjala Arjan vjen nga Ajka ,dhe e ka origjinen 3000 vjet para Krishtit;
Mr Khalid;
Indo Eu ndodheshin ne Karpathe rreth7000 P K ,dhe ne 5000 P K
ndodheshin ne Ballkan? 2000 vjet per aq distance?AAAAAAAAA
Gabimi 2 ;
Indo Eu ndodheshin ne Ballkan ne 5000 P K, dhe ne Greqi dihet qe erdhen rreth 2000 P K ,; 3000 vjet per te kaluar nje MAL;?
Gabimi 3;
Indo Eu arriten ne Appenine rreth 2000 P K, prap 3000 vjet nga balkani per ne Itali?
Sa per teorite Indo Eu ,ato jane thjeshte hipoteza te cilat nuk mbeshteten as nga arkeologjia ,dhe as nga linguistika.
Megjithate ky eshte opinioni im,dhe s do te thote qe eshte i drejte;

[AsgjëSikurDielli]

Disa poste u fshine se nuk kishin te benin me temen.

Flm.