Ndarja e Kosoves Bisedohet edhe ne BE

[Kosovar2006]

BURIMI RTK
SWOBODA: PO BISEDOHET AUTONOMIA PËR MINORITETIN SERB

Autonomia për minoritetin serb në veriun e Kosovës është një opsion që po bisedohet, tha nënkryetari i grupit parlamentar të Partisë Socialiste në Parlamentin Evropian dhe njëherit nënkryetar i Delegacionit të PE për Evropën juglindore Hannes Swoboda.


Sipas tij, Plani i Ahtisarit duhet të adaptohet sipas modelit të Dejtonit për të mundësuar autoniminë për serbët në veri. Swoboda , në një intervistë për Radio Kosovën nuk ka përjashtuar mundësinë që edhe për kosovarët, siç është shprehur ai, të Luginës së Preshevës, të negociohet poashtu statusi i autonomisë.

Radio Kosova: Zoti Swoboda a jeni të kënaqur me zhvillimet në Kosovë pasi në paraqitjet tuaja në shtypin austriak situatën në Kosovë e kani cilësuar si të “brishtë”?

Swoboda: Po, ajo edhe më tej vazhdon te jetë e tillë. Nuk jam i kënaqur me zhvillimet në Kosovë, por sidoqoftë, me qetësi dhe durim duhet të punojmë në dy drejtime: së pari në zhvillimet e brendshme – luftimin efektiv të korrupsionit dhe forcimin e shtetit ligjor dhe në drejtimin tjetër, në përmirësimin e raporteve midis Serbisë dhe Kosovës, në këtë kuadër pas rezultateve të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë midis Kosovës dhe Serbisë duhet të fillojnë bisedime të reja.

Radio Kosova: Si shihni ju rolin e Serbisë në raport me shtetin e ri të Kosovës, veçmas në veri të Kosovës?

Swoboda: Kosova duhet të mbetet një shtet me kufij të pandryshueshëm, mirëpo kjo nuk do të thotë se përjashtohet mundësia për ndonjë autonomi brenda saj për veriun e Kosovës. Por siç thashë, me durim dhe qetësi këtë çështje duhet ta bisedojmë pasi Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë ta bëjë të ditur qëndrimin e saj për Kosovën. Do të shohim se çfarë argumentesh do të hedhë në dritë Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë sa i përket legjitimitetit të pavarësisë së Kosovës. Me këtë veprim të Gjykatës së drejtësisë në Hagë, mendoj i jepet fund një rrugë juridike të nisur, ndërsa hapen shtigje për të filluar një rrugë tjetër politike.

Radio Kosova: Për çfarë rruge e keni fjalën, mendoni për idenë për një autonomi për serbët e veriut të Kosovës sipas modelit të Dejtoni për serbët e Bosnjës ashtu siç jeni shprehur në median austriake? Në një rast të tillë edhe shqiptarët e Maqedonisë dhe ata të Preshevës do të kërkoni autonomi të tillë, prej nga kjo ide e juaja Zoti Swoboda?

Swoboda: Shikoni, unë nuk kam propozuar asgjë konkrete, kjo është vetëm një mundësi për zgjidhje. Ndodhemi në një situatë krejtësisht të veçantë: Kosova ka qenë pjesë e Serbisë dhe më nuk është pjesë e saj, Lugina e Preshevës, ka qenë dhe mbetet pjesë e Serbisë dhe nuk mendoj se duhet patjetër krahasimi. Megjithatë nuk e përjashtoj mundësinë që edhe për kosovarët e Luginës së Preshevës të mos kërkohet e njëjta zgjidhje. Mirëpo, mbetem në qëndrimin tim se ka dallime të dukshme midis veriut të Kosovës dhe Luginës së Preshevës. Minoritete ka kudo, në çdo vend, po kjo nuk do të thotë se në bazë të parimit automatik, ato duhet të kenë në çdo shtet statusin e autonomisë. Sidoqoftë, në situate të veçanta, kjo është e mundur. Mirëpo nuk është diçka që mund të imponohet nga jashtë. Në rastin e Veriut të Kosovës zgjidhja duhet të rezultojë vetëm në bazë të marrëveshjes midis Kosovës dhe Serbisë.

Radio Kosova: Për të qenë më të qartë zoti Sëoboda, është ky një propozim që e bëni ju - pra propozimi për autonomi të serbëve në veri të Kosovës apo jo, sepse me idenë tuaj kanë spekuluar shumë mediat serbe në Beograd?

Swoboda: Ky është vetëm një opsion, i cili në rast se do sjellë paqen dhe pajtimin e përhershëm historik midis Serbisë dhe Kosovës, nuk duhet hequr nga tavolina. Mbetem fuqishëm në qëndrimin tim se nuk duhet të lejohet ndarja e Kosovës, Kosova duhet të mbetet unike, por i them “po” opsionit për një autonomi të caktuar për pjesën veriore.

Radio Kosova: Por kjo që thoni zoti Swoboda bie ndesh me Planin e Ahtisarit, atëherë çfarë të bëjmë me Planin e Ahtisarit?

Swoboda: Plani Ahtisaarit është një bazament i cili mbetet, por kjo nuk do të thotë se ai nuk mund të adaptohet. Kjo mund të bëhet sipas modelit të Marrëveshjes së Dejtonit, sepse siç e dimë edhe Marrëveshja e Dejtonit është adaptuar. Mendoj se një autonomi e caktuar për serbët e Kosovës në veri nuk bie ndesh me planin e Ahtisarit, por është vetëm një përpunim i një krahu të tij.

Radio Kosova: Zoti Swoboda me 30 maj Serbia organizoi zgjedhjet paralele lokale në veri të Kosovës dhe siç e dini edhe ju kjo është në kundërshtim edhe me Rezolutën 12 44, në të cilin kohëve të fundit thirret Serbia?

Swoboda: Nuk mendoj se këto zgjedhje mund të sjellin, apo t’i kontribuojnë çfarëdo stabiliteti në Kosovë, përkundrazi, mbajtjen e tyre e konsideroj të pakuptimtë dhe një hap të pamatur. Kjo bie ndesh edhe me idenë për autonomi të veriut brenda Kosovës, e cila po qarkullon si opsion. Prandaj siç thash, ato zgjedhje do të kishin kuptim vetëm nëse organizohen nga institucionet e Kosovë dhe jo nga jashtë, ashtu siç po bëhen nga Serbia.

Radio Kosova: Kaluan më shumë se dy vjet nga shpallja e pavarësisë e cila u njoh nga 22 vende të BE-së - kemi edhe pesë të tjera që nuk na njohin. Jeni optimist se këto vend mund të ndryshojnë qëndrimin tani?

Swoboda: Jo, kjo nuk do të ndodh tani, ju them me siguri, sepse asgjë nuk ka ndryshuar sa i përket arsyeve që ata përmendin. Siç thash, po presim rekomandimet e Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës për të filluar bisedimet mes Kosovës dhe Serbisë dhe vetëm nëse do të ketë bisedime apo të gjendet ndonjë “modus vivendi”, përkatësisht serbët dhe shqiptarët të merren vesh apo pajtohen për një lloj koekzistence të përbashkët, vetëm atëherë pres lëvizje pozitive në këtë drejtim nga vendet që nuk e kanë njohur Kosovën.

Radio Kosova: Ju disa herë po përmendni bisedimet midis Beogradit dhe Prishtinës që sipas jush duhet të fillojnë pas rekomandimeve të Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës, për çfarë bisedimesh e keni fjalën, sepse shqiptarët thonë nuk mund të bisedojmë për çështje të statusit të Kosovës - ajo është kryer, ndërsa janë të gatshëm për të biseduar për problem praktike?

Swoboda: Në parim bëhet fjalë për bisedime që kanë të bëjnë me zgjidhjen e problemeve praktike nga jeta e përditshme që ka shumë, mirëpo në këtë kuadër, nuk përjashtohet mundësia, siç thash më herët, e bisedimeve për adaptimin e planit Ahtisari dhe kjo nuk nënkupton bisedime për statusin. Pra, nuk mund të bëhet më fjalë për bisedim rreth statusit të Kosovës.

Radio Kosova: Zoti Swoboda, në një paraqitje tuaj të fundit në mediat austriake keni thënë se anëtarësimi i Kosovës në Bashkimin Evropian është sfida më e madhe për këtë organizëm. Çfarë do të thotë kjo?

Swoboda: Shikoni, nuk ndodhemi në fazën para anëtarësimit evropian, nuk ndodhemi as afër. Pra nuk ndodhemi as afër anëtarësimit të Kosovës e as të Serbisë në Bashkimin Evropian. Procesi i integrimit apo të them më mirë i afrimit me Bashkimin Evropian ka edhe shumë rrugë për të bërë. Nëse doni ta dini aktualisht ky proces ndodhet i bllokuar. Serbia nuk njeh pavarësinë e Kosovës, kurse kjo pavarësi nuk njihet as nga pesë vende anëtare të BE-së. Megjithatë, mbetet që kjo nyje të zgjidhet me angazhimin e vetë BE-së.

Radio Kosova: Atëherë të themi sa kohë mund të marrë ky proces, i anëtarësimit të vendeve të Ballkanit në BE?

Swoboda: Të themi kështu, nëse kjo mund të arrihet në vitin 2020 do të duhej të ishim të kënaqur të gjithë. Pra nëse deri në vitin 2020 do të arrijmë të kemi brenda BE të gjitha vendet e Ballkanit perëndimor, atëherë ky do të ishte një përparim i madh. Por kjo mbetet të shihet megjithatë, nuk varet krejt prej BE-së. Ky proces varet shumë edhe nga vetë vendet që duan të anëtarësohen, sepse ato duhet të punojnë më shumë për të plotësuar kriteret.

Radio Kosova: Mendoni se procesi i integrimit të vendeve të Ballkanit në BE është një proces i ngadalshëm?

Swoboda: Gjithsesi i ngadalshëm, ne nuk kemi përfunduar akoma bisedimet e filluara për anëtarësim me një vend siç është Kroacia, kurse akoma nuk kemi filluar bisedime për anëtarësim me ndonjë vend tjetër të Ballkanit. Kjo në mënyrë automatike është një proces i ngadalshëm. Nëse ia dalim që Kroacia të anëtarësohet në vitin 2013, do të ishte sukses, nëse do t’ia dalim ndërkaq që vitin tjetër të fillojmë bisedimet me Maqedoninë edhe kjo do të ishte mirë, pra e tëra është një proces i ngadalshëm dhe jo i lehtë

Radio Kosova: Çështja e liberalizimit të vizave për Kosovën, shpresoni që Kosova do marrë liberalizimin e vizave?

Swoboda: Sigurisht që do ta merrni, por duhet të bëni të gjitha përpjekjet që të plotësoni kriteret që kërkohen për këtë proces, në radhë të parë të miratoni ligjet që kërkohen për këtë dhe t’i respektoni ato, dhe këtu duket se akoma jeni larg.

Radio Kosova: Në debatet e Parlamentit Evropian por edhe nga struktura tjera ka zëra se BE-së i mungon një strategji efikase për Ballkanin. Mendoni se qëndron kjo që thuhet?

Swoboda: Jo, nuk qëndron, sigurisht ka shumë vend për kritika këtu, por mendoj se përgjegjësia më e madhe bie mbi vetë vendet e Ballkanit Perëndimor: Kosova ka bërë pak, Serbia ka bërë pak, Shqipëria ka bërë pak, Maqedonia ka bërë pak, Maqedonia nuk është e gatshme për kompromis për çështje të emrit, Bosnja e Hercegovina fjala vjen, të gjithë e dinë se nuk ka bërë sa duhet për të përmbushur standardet. Pra, mos kërkoni që fajin tua hidhni gjithmonë të tjerëve, por shikoni që ta gjeni edhe mes jush. Sidoqoftë, takimi i Sarajevës shpresoj se do të dërgojë një sinjal të qartë, së paku sa i përket gatishmërisë sonë, pra të Bashkimit Evropian që procesi të ecën përpara.

Radio Kosova: Edhe një pyetje të fundit për zhvillimet në Shqipëri. Shpresoni se do të shohim dritën në fund të tunelit në Tiranë?

Swoboda: Unë shoh dritën, para më shumë se një jave në Strasburg patëm një takim të përbashkët me kryeministrin Berisha dhe liderin e opozitës Edir Rama ku kemi pasur lëvizje të rëndësishme përpara. Bisedimet ndërkohë do të vazhdojnë, ndërsa brenda dy javësh shpresojmë se do të gjendet një zgjidhje.

Intervistoi: Fadil Gashi

[beni33]

Disa Gjera Shkojn Ngadal Edhe Ndarja E Kosoves Dot E Ndodh Ashtu Me Dialog Me Disa Shqiptar Faqezi