Krimet,vjedhjet dhe Injoranca e Ahmet Zogut!

[Preng Sherri]

Ju rrëfej krimet, vjedhjet dhe injorancën e Ahmet Zogut
Botohet libri “Zogu i Shqiptarëve”, me jetën ndryshe të mbretit


“Ju rrëfej krimet, vjedhjet dhe injorancën e Ahmet Zogut”

Rrëfimet e Çatin Saraçit, që thotë se ka qenë miku i ngushtë i tij

Rezarta Delisula

“Zogu i Shqipërisë ka pasë qenë një burrë po aq i poshtër, sa edhe çdo cub tjetër i madh në Evropë, ndaj në daç quheni diktator, në daç tiran, këtë po e lë në dorën tuaj, vetëm se skena e teatrit në të cilën ai luajti ishte më e vogël.
Pjesa që ai vuri në skenë, ndonëse nuk i munguan aktet e mëdha, do të ishte relativisht modeste. Kësisoj do të ishte e mundur të shihje të gjitha detajet e kësaj drame. Kësisoj do ishte e mundur të këqyrje e të shihje drejt e në mendjen e diktatorit, si dhe të hulumtoje të gjitha veprimet e shestuara prej saj. E quaj fat që e kam pasë njohur Zogun, mbretin e Shqipërisë, si askush tjetër në këtë botë”. Kështu nis të hedhë në letër kujtimet e tij një prej atyre që pretendon se ishte miku më i ngushtë i mbretit Zog, Çatin Saraçi. Akuzat dhe fyerjet që denigrojnë figurën e njeriut, që është mbajtur si shembulli i themelimit të shtetit modern shqiptar, vijnë përmes një libri me kujtime që në libraritë shqiptare është kthyer në dorëshkrimin më të shitur. Malok, koprrac, 70 për qind analfabet, diktator, injorant, vrasës, hajdut, tradhtar… janë epitetet me të cilat “shoku i ngushtë” ka veshur mbretin e shqiptarëve, ndonëse nëpërmjet këtij dorëshkrimi, veç pazareve për para, nuk merret vesh qëllimi i vërtetë e këtyre akuzave. Një nga arsyet mund të jetë që dorëshkrimi nuk është i përfunduar.

[Preng Sherri]

Fillimi i një miqësie

Në kujtimet e tij, Çatin Saraçi shkruan se për herë të parë e ka takuar Ahmet Zogun në Vjenë. Ai ishte aty për studime me bursë të Ministrisë së Jashtme austriake. Zogu ishte një ndër të shtatëdhjetë kryetarët e fiseve, përfaqësues i Matit, që kishin ardhur në Austri për t’i paraqitur nderimet Kajzerit, ndërkohë që në ato vite ndikimi e Austro-Hungarisë në vendin tonë ishte i madh. Çatin Saraçi kishte dëgjuar një fjalim të Zogut për perspektivën e Shqipërisë në të ardhmen e patriotizmi i Zogut i kishte lënë mbresa shumë të thella. Sipas tij, takimi i dytë me Zogun kish qenë tri vjet më pas, këtë herë në Tiranë në shtëpinë e ungjit të tij. “Entuziazmi i tij patriotik kishte marrë tone thuajse prej fanatiku, ndaj qysh nga ajo ditë u betova me mish e me shpirt të punoja përkrah atij njeriu”, shkruan Çatin, duke shpjeguar situatën në të cilën ndodhej lideri i tij. Zogu ishte në opozitë por i përkrahur nga gjithë rinia e vendit. Pak vite më vonë ai mundi të bëhet kryeministër e të ndërmarri një sërë reformash. Sipas piktorit që pretendon se ka qenë mik i tij, më të rëndësishmet ishin; kthimi i varrezave muhamediane në qendrat e qyteteve në lulishte, ndaloi me ligj poligaminë dhe po me ligj respektoi të drejtat e të gjitha feve, por me kusht që shteti të ishte laik e ato të mos ndërhynin. Saraçi shënon se në atë kohë, ai ishte përpjekur të propagandonte punën e mirë të Zogut, sidomos në Shkodër ku, sipas tij, Zogu ishte pak i njohur.

Shtëpia

Duhet të ketë qenë fillimi i viteve ’20 kur Çatin Saraçi shënon se kish marrë një thirrje nga Zogu që të paraqitej urgjentisht në Tiranë. Shtëpinë e Zogut ai e përshkruan të vjetër nga jashtë, po në brendësi kishte vërë re një sërë përmirësimesh. “Hyrja qe zgjeruar dhe mbuluar me tjegulla gjithfarësoj ngjyrash, llampadarët prej qelqi çmimlirë të Buranos qenë të përmasave të jashtëzakonshme…. Në shtëpinë e Zogut nuk kishte shërbyer kurrë më parë ndonjë grua deri ditën që ai u martua. Për një hark kohor 20-vjeçar nuk kam parë as edhe një lule të vetme në shtëpinë e Zogut”, shënon piktori. Perde mëndafshi, mobilie dhe orendi në stilin barok, kostume të vjetra kombëtare, divane turq të veshur me kadife të kuqe nga ajo e lira, qilima orientalë ishin pjesë të shtëpisë së vjetër nga jashtë në përshkrimin e tij. Pa harruar gardërobën e pasur të Zogut, ku pjesën më të madhe e përbënin uniforma nga më fantastiket. “Kravatat ishin me qindra si dhe një numër i pafund këmishësh të të gjitha ngjyrave, nga bluja e errët tek e kuqja dhe nuanca portokallie të ndezur, por as edhe një të bardhë. Kur e pyeta se ku i mbante këmishët e bardha, m’u përgjigj se e bardha ishte demodé, çka më bëri të vë buzën në gaz duke i thënë se këmishtari i tij duhej t’i dinte këto punë më mirë se kolegët e tij në Londër”, shkruan diplomati i Zogut, sipas të cilit të nesërmen mbreti kishte porositur dy duzina këmishësh të bardha në Vjenë. Pas darke Zogu kish porositur kafe që sipas Çatinit e pinte pa sheqer. Arsyeja ishte se në kafen me sheqer nuk mund ta ndjesh kurrë helmin. Sipas shënimeve ai rrinte çdo natë me Zogut deri në orët e para të mëngjesit ndërsa i duhej të çohej sërish në orën 8 për të ngrënë mëngjesin me të. “Kur e pyesje Zogun se kur bie për të fjetur, kurdoherë merrja të njëjtën përgjigje lakonike: Napoloni nuk ka fjetur më shumë se pesë orë gjatë gjithë jetës së tij”, e Çatinit pagjumësinë e Zogut ia kishin treguar dhe të tjerë. Miqësia e zjarrte dhe e çuditshme ndeshet vetëm në këtë libër, ndërsa pak janë ata njerëz që njohin diplomatin që më pas u bë piktor, Çatin Saraçin.

Sipas tij…

Në shënimet e tij, familja Zogolli i përkiste njërës prej dyerve më të mira të fiseve të Matit, por kurrsesi nuk qe më e fismja, duke qenë se kreu i fisit ishte familja Selmani. Kur mbushi tetë vjeç, Zogu u dërgua në Kostandinopojë, ku kreu shkollën fillore dhe mësoi të lexojë e të shkruajë turqisht në “mejtep”. Gjatë gjithë jetës së tij Zogu ka krye vetëm këto tri klasë shkollë. Nga Shqipëria kishte marrë me vete një tutor që ia thoshin emrin Abdurahman, njeri krejtësisht analfabet, bëmat dhe krimet e së cilit janë përshkruar shpesh nga autorët shqiptarë e të huaj.
Zogu nuk arriti kurrë të mësojë gramatikën e gjuhës shqipe dhe nuk është i zoti të shkruajë qoftë edhe një rresht të vetëm në këtë gjuhë. “Nuk e zmadhoj nëse e pohoj se Ahmet Zogu ishte 75 për qind analfabet. Ai nuk ka lexuar më shumë se dy-tri libra gjatë gjithë jetës së tij, ata padyshim kanë qenë rreth jetës së Napolonit”, shkruan konsulli. Ata ishin tre shokë; Ahmet Zogu, Jak Koçi dhe Çatin Saraçi. Ky i fundit shkruan se Zogu i besonte shumë, madje më shumë se çdo njeri tjetër dhe se ato kuptoheshin në mënyrë të përsosur, ndërsa rreshton për shokun e tij një mijë e një qind akuza. “Qysh nga viti 1924, dita kur Zogu hyri në Tiranë, synimet e tij ishin vetëm dy. Synimi i parë të pasurohej sa më shumë dhe sa më parë që të qe e mundur. Synimi dytë: të poshtëronte e shtypte me të gjitha mjetet që i ofronte pushteti, çdo atdhetar shqiptar si dhe progresin kombëtar të Shqipërisë”, vijon Çatini, duke shënuar të gjitha dëshmitë e tij. Si shok të mirë që e kishte, Zogu i ofroi atij detyrën e konsullit ku të donte, madje dhe në Londër, por ai zgjodhi Vjenën, meqë ishte rritur aty.

[Preng Sherri]

Ndjenjat

Çatin Saraçi kujton se në atë kohë sapo kishte mbërritur në Bari, ku kishte marrë në dorë konsullatën dhe detyrën për të vrojtuar udhëheqësit e opozitës dhe Nolin, të cilët ishin strehuar në Itali, kur një student kishte qëlluar për vdekje Luigj Gurakuqin.
Sipas konsullit, vrasësi kishte ardhur në zyrën e tij dhe i kishte thënë se ardhja e tij në Bari ishte për një qëllim shumë të madh, por duke e njohur atë student, Çatini nuk ia kishte varë shumë, pasi në të kundërt, siç thotë ai, mund të kishte lajmëruar udhëheqësin e opozitës me të cilin ai thotë se mbante marrëdhënie të mira personale.

Mosreagimi i tij i ka shërbyer në anën tjetër, ku fitoi besimin 100 për qind të Zogut, i cili, sipas konsullit ishte porositësi i kësaj vrasjeje. “

Pas këtij episodi tragjik ia dola t’i fitoja zemrën Zogut e të bëhesha njeriu i tij më i besuar, kësisoj isha në gjendje të shpëtoja shumë jetë njerëzish”, shkruan ai, ndërsa në pasazhet e këtyre shënimeve nuk flitet për ndonjë person që diplomati i ka shpëtuar jetën. Edhe pse Çatin Saraçi vazhdoi të ishte pranë Zogut deri në fund të mbretërimit, ai thotë se ndarja me mikun e tij filloi pikërisht në këtë moment, në vrasjen e Gurakuqit.

[SERAFIM DILO]

Duhet te jet liber kot.
Ne prandaj jemi pa buk,se nuk dim te analizojm.Dim vetem te kriminalizojm...ose te adhurojm.

[Preng Sherri]

Ja si e pershkruan Catin Saraci situaten e nxehte te viteve 1922-1924, e paperseritshme ne historine shqiptare qofte dhe per faktin se mes vrasjesh e betejash politike, mori jete foshnja e parlamentarizmit shqiptar: Shefqet bej Verlaci ishte kryetari i shtetit skeletik shqiptar. Cifligari me i madh i vendit me mbi 40 mije ha toke te punueshme ne Shqiperine e jugut pa llogaritur siperfaqet e shitura, ai kishte gjithmone njerez te gatshem per ta ndjekur. Zogut i duhej kjo force, ndaj ne 1923-shin fejohet me vajzen e Verlacit. Pas kesaj, ky i fundit i jep gjithe votat e perkrahesve ne parlament dhe stabilizon situaten e dobet financiare te dhendrrit duke i paguar rreth 18 mije paunde (Saraci flet gjithmone me monedhen britanike). Nje vit me vone, Zogu kryeminister plagoset nga Beqir Valteri dhe si i pamundur per disa jave, ia delegon pushtetin vjehrrit. Nderkaq, thurr planin me ndihmen e perhershme te Lale Krosit dhe kryen shpagimin e gjakut duke vrare Avni Rustemin, pa llogaritur ndoshta se me kete do te ndizte revolucionin. I lutet vjehrrit ta ndihmoje ne konflikt me te holla e njerez, por Shefqet beu qe nuhat rrezikshmerine e situates, rreket per kompromis me kryengritesit nga frika e humbjes se pasurise. “Atehere ne morem rruget dhe u larguam, ndersa kur Zogu hyri pas gjashte muajsh triumfator ne Tirane, e la menjane Verlacin, duke ia kthyer edhe 10 mije paundet e dhena nga ish vjehrri pas fejeses”.

[Preng Sherri]

Sa per pergatitjet e rikthimit, pervec faktit te njohur se Ahmet Zogu u ndihmua nga kryeministri serb Pashic me te holla (250 mije paunde) e njerez, duke i falur ne kembim Jugosllavise kullotat e pasura te Vermoshit dhe Shen Naumin, Saraci nenvizon se ajka e ushtrise se “Legalitetit” ishin rreth 500 oficere bjelloruse nga mbeturinat e Vrangelit qe u thyen nga Ushtria e Kuqe, eksperte ne luftimet frontale dhe ne armet automatike.

Keta udhehiqnin rreth 5 mije shqiptare te Kosoves, te cilet marshuan drejt nje kundershtari po aq te forte, por te pajisur keq. Dinakeria e Zogut inicioi edhe nje levizje mashtruese per qeverine e Fan Nolit. Ai bashke me shpuren e vet, bene nje udhetim corodites nga Beogradi ne Vjene e ne Prage, per te dhene idene e ikjes. Ne Vjene gjeti dhe bukuroshen Francy, e cila per ca kohe me pas, jetoi si mantenute ne Tirane, ku pat ardhur me dy valixhe te vogla dhe u largua me dy kamione plot baule te reja dhe nje dore te mire parash.

[Preng Sherri]

. Vrasja e Luigj Gurakuqit ne vitin 1925 ne Bari te Italise nga djali i tezes (Balto Stambolla, emrin Saraci nuk e permend) i paguar nga Zogu, ndodhi kur vete Catini ishte ne Bari, ku sapo kishte marre detyren e konsullit. Shume zera ia atribuojne organizimin e vrasjes vete Catinit, por ja cfare thote ai:

“Ironia eshte se vrasesi, nje dite me pare me takoi ne zyren time duke me thene se kishte ardhur per te kryer nje veper te madhe patriotike. E njihja mire qe nga koha e shkolles, qe nje aventurier e burracak i pashoq, prandaj dhe nuk e mora mundimin ta lajmeroja udheheqesin e opozites, me te cilin vijoja ta mbaja ende marredhenie te mira personale. Nje vit me pare kisha mundur t’i shpetoja jeten viktimes po ne Bari, ndaj ai vete dhe familja me paten shprehur mirenjohjen. Asokohe mendoja se vete Zogu nuk ishte i lidhur direkt me keto gjema”.

Pas eliminimit te Gurakuqit, Saraci niset urgjent per ne Tirane, ku gjen Zogun dhe kunatin e tij Ceno Beg Kryeziun (me serb nga vete serbet) shend e vere.

Historia vazhdon me vrasjen e Bajram Currit po nga trupat e Ceno Begut, ne fakt ushtare serbe te maskuar.

Sa i perket Zogut, Saraci thekson se qe kur Bace Bajrami mori malet me 500 vete, Ahmeti e dinte se nuk kishte c’ti bente sado ushtare te niste, ndaj vendosi ta linte ne fatin e vet. Por misionin do ta permbushte kunati Ceno Beg atehere minister i Brendshem, “ndoshta”, thekson Saraci, “si pjese e marreveshjes qe ishte bere me Pashicin per te vrare luftetaret e Kosoves”.

Ironikisht, Ceno Begu e pa me sy shume te keq afrimin e Zogut me Italine, sepse atij po i minohej misioni projugosllav. Nje oficer shqiptar i rrefen Saracit se Ceno ishte shprehur ne rreth te ngushte per “tradhtine e Zogut ndaj miqve qe e ndihmuan”. Catini ia shtie ne vesh Ahmetit dhe pas kesaj Ceno Begu ballafaqohet koke me koke me Zogun. Rezultati:

Ftohja perfundimtare, aq sa Ceno filloi te ruhej me roje te armatosur nga frika e kunatit. Me pas largohet nga Shqiperia drejt Prages si ambasador, por me 14 tetor 1927 qellohet per vdekje ne kafe Passage nga studenti shqiptar 23 vjec, i quajtur Alqiviadh Bebi prej Elbasani. Vrasesi nuk tregoi asgje, por Catini vjen nga Vjena ne Prage per te asistuar bash ne deklaraten e vellait te Cenos, Gani beg Kryeziu, qe sapo kishte ardhur nga Beogradi, para kufomes se byrazerit: “Zogu ka per ta paguar kete nje dite”.

Catin Saraci flet per shume ceshtje te erreta apo te ditura te jetes se Zogut. Flet dhe per personazhin enigmatik Jak Koci, “nje nga mendjet me te zhdervjelleta te vendit tone, ndonese makiavelist e ndjekes fanatik”. Treshja Zogu-Koci-Saraci kishin rene dakord per punet e tyre te ardhshme t’i ndanin fitimet 20%-Jaku, 10%-Catini dhe pjesa tjeter, Ahmeti. Por Zogu gjithmone i fshihte perfitimet per te mos u lene pjese dy aventuriereve te tjere, cka inicioi edhe nje sherr mes Jakut dhe Zogut. Sa per martesen e famshme te Ahmet Zogut, ajo nisi si deshire per t’u martuar me bijen e mbretit Viktor Emanueli III, kerkese qe i gajasi hierarket e larte fashiste dhe mikun e ngushte te Saracit, nensekretarin fashist per Kolonite Alessandro Lessona, nje mik i ngushte i Musolinit. Ky i fundit i raporton Duces se “maloku analfabet na dashka nuse te larte”, vijon nje refuzim deshperues per Zogun, pastaj kohe me vone nisin tratativat qe bitisen me princeshen hungareze Aponnyi.

Libri qe perftohet prej shkrimeve te Catin Saracit, eshte i paperfunduar ndersa shenimet e fundit duhet te jene aty rreth vitit 1940. Ne fakt, disa prej temave qe ai nuk i shtjelloi dot, jane tejet intriguese: Zogu si oficer austriak, Zogu i internuar ne Vjene, Vrasja e Esat pashes, Vrasja e Avni Rustemit, Gjithe Shqiperia kunder Zogut, Zogu merr 250 mije sterlina per grushtin e shtetit, Veprat kriminale te motrave te Zogut, Lessona na dorezon 5 milione lira te mbyllura ne valixhe, Mita e dyte prej 10 milione frangash ari, Revolta e pare kunder Zogut, Vrasja e Hasan Prishtines, Kriza e pare nervore e Zogut etj etj. Per Aurel Plasarin, autorin e parathenies se librit, eshte per te ardhur keq qe keto ceshtje nuk u shtjelluan. Por konkluzioni i ketij libri packa se te pambaruar, eshte i vete Saracit: Mustafa Qemali, ishte shqiptari qe shpetoi kombin turk, ashtu si Ahmet Zogu, nje mendesi anadollake qe shkaterroi Shqiperine.

“Une Catin Saraci, te akuzoj ty Ahmet Zogu si tradhtar te atdheut tend, si vrases e hajdut. Shqiperia ka pare pushtues edhe me te fuqishem se keta te sotmit. Do te ikin edhe keta, por emri yt s’ka per te figuruar gjekundi. Synimi i kesaj letre eshte te te paralajmeroje per here te fundit te mos ngaterrohesh me me Shqiperine, ndryshe do te detyrohem t’u tregoj dicka me shume francezeve dhe anglezeve. Bankenotat false qe me dhe si dhe letrat e tua te fundit, po i ruaj si dokument i pandershmerise sate…Catin Paskal Saraci, London, 21 A.Stratford Rd.”

[Arb]

Kur Preng Sherri me shoke, te bemat e Ahmet Zogut i konsiderojne krime, vjedhje dhe injorance, atehere e dijme se Ahmet Zogu ka qene nje Shqiptar i madh!

[Preng Sherri]

Kur Preng Sherri me shoke, te bemat e Ahmet Zogut i konsiderojne krime, vjedhje dhe injorance, atehere e dijme se Ahmet Zogu ka qene nje Shqiptar i madh!

hahahahahahaaaaa
PO Ban Hajgare
qerkuzi qi koke!

[shalja1]

Kur Preng Sherri me shoke, te bemat e Ahmet Zogut i konsiderojne krime, vjedhje dhe injorance, atehere e dijme se Ahmet Zogu ka qene nje Shqiptar i madh!

Pse po mendon qe eshe engjell i zoti i shtepis se shqiptarve Kraleviq Marku tash se fundi e ndjeva, q,a s,ska te ne.