Çështja se a duhet dhe si të futet edukata fetare ne shkollat publike si në Evropë ashtu edhe te ne dhe demokracitë liberale në përgjithësi është bërë gjithnjë e më e rëndësishme. Fëmijët kanë nevojë që tu jepen njohuritë e nevojshme për të kuptuar rolin e fesë në shoqërinë e tyre dhe në botë, por në të njëjtën kohë ata duhet të mbrohen nga indoktrinimi, nga mësuesit e tyre ose zyrtarët e shkollës.
Ky artikull merr parimet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe praktikave te disa shteteve evropiane si një standard që argumenton se arsimimi 'fetar' është qasje e fesë në shkollat publike, dhe që është në përputhshmëri më të mira dhe standardet ndërkombëtare të drejtave të njeriut hartuar kohët e fundit.
Në një udhëzues te saj te miratuar ne vitin 2007 i quajtur si programi “Toledo” OSBE publikoi programin e saj “Toledo si udhëzues te mësimdhënies së fesë dhe besimit ne shkolla publike” (ISBN 83-60190-48-8).
Ky udhëzues ishte përgatitur nga një paneli i ekspertëve të OSBE-së për lirinë e fesë dhe besimit. Parimet udhëzuese Toledo janë të bazuara në përfundimet e përgjithshme që janë të mbështetur nga një konsensus në rritje midis juristëve dhe edukatorëve, të cilat duhet të merren në konsideratë nga të gjitha shtetet e OSBE-së.
Përfundimet dhe Rekomandimet e këtij udhëzuesi janë:
1. Njohuritë rreth feve dhe besimeve mund të forcojnë vlerësimin dhe rëndësinë e respektit për të drejtën e gjithkujt për lirinë e fesë apo besimit, ato arrijnë për të nxitur të kuptuarit e diversitetit shoqëror dhe në të njëjtën kohë, rritjen e kohezionit social.
2. Njohuritë rreth feve dhe besimeve kanë potenciale të vlefshme për të zvogëluar konfliktet që janë të bazuara mbi mungesën e kuptimit për bindjet e të tjerëve dhe inkurajimin e respektit për të drejtat e tyre.
3. Njohuria rreth feve dhe besimeve është një pjesë thelbësore e një arsimimi cilësor. Është e nevojshme për të kuptuarit më të mirë historisë, letërsisë, e artit, të kombeve dhe mund të jenë të dobishëm në zgjerimin e horizonteve kulturore dhe në thellimin e një depërtim në kompleksitetet e së kaluara dhe të tashmes.
Përveç këtyre argumentimeve ekzistojnë edhe dy marrëveshje të mira në të drejtat e Njeriut në lidhje me fetë, e që kanë të bëjnë edhe me fëmijët dhe arsimimin e tyre. Krahas Deklaratës universale të Drejtave të Njeriut të OKB-së (miratuar ne vitin 1948) dhe Konventës Evropiane për të drejtat e Njeriut dhe Liritë Fundamentale (1950) ekzistojnë edhe dy dokumente të tjera të rëndësishme ajo e Konventës së OKB mbi të drejtat e Fëmijëve (1989), dhe deklarata e KB mbi eliminimin e të gjitha formave të intolerancës dhe diskriminimit të bazuara në bazë të fesë ose besimit(1981).
Të gjitha këto marrëveshje të rëndësishme ndërkombëtare të të drejtave të njeriut afirmojnë dhe garantojnë të drejtën e lirisë së mendimit, ndërgjegjes, besimit dhe fesë duke përfshirë këtu edhe të drejtën e personave për të “manifestuar fenë e tyre” (me fjalë të tjera të drejtën për një fe dhe për të shprehur atë në mënyra të ndryshme, duke përfshirë edhe atë përmes mësimit) si dhe të drejtën për të ndryshuar fenë, kurse shteti ka një përgjegjësi për të siguruar që këto të drejta të jenë të respektuara dhe të mbrojtura (UDHR, nenet 18 dhe 19, ECHRFF ,nenet 9 dhe 10).
Në lidhje me fëmijët dhe edukimin e tyre të gjitha dokumentet dhe marrëveshjet ndërkombëtare afirmojnë të drejtën e fëmijëve në arsimin dhe theksojnë se rritjen e tyre duhet bazuar; “Në frymën e mirëkuptimit, paqes tolerancës, barazisë se gjinive, dhe miqësisë midis të gjithë popujve, grupeve etnike, kombëtare dhe fetare. (E shprehur në nenin 29 të konventës mbi të drejtat e fëmijës; shih edhe UDHR neni 26).
Pra neni 29 i UNCRC tregon rëndësinë e arsimit të fëmijëve që të respektojnë prindërit e tyre dhe kulturat e të tjerëve duke i përgatitur ata që të jetojnë në mënyrë paqësore në një shoqëri të lirë. Artikujt e më lartë të këtyre konventave e afirmuan të drejtën e fëmijës për lirinë e shprehjes, duke e përfshirë lirinë për të kërkuar, marrë dhe për të dhënë ide të çdo lloji (neni13), dhe se çdo shtet duhet të respektojë të drejtën e fëmijës për lirinë e mendimit,ndërgjegjes dhe fesë (neni14).
Në vitin 2001 në konferencën botërore të OKB-së kundër racizmit, diskriminimit racor, ksenofobisë dhe intolerancës, theksohet rëndësia e shteteve për të minimizuar dallimet midis popujve... Në veçanti nëpërmjet informacionit publik dhe programeve të edukimit dhe të kuptuarit e përfitimeve të diversiteteve kulturore. (OKB Konferenca Botërore, 2001:paragrafi 59)
Ky dokument vazhdon me vonë duke bërë një numër rekomandimesh duke përfshirë edhe këta paragrafë;
Çdo shtet duhet të promovojë dhe respektojë politikën arsimore që ka për qëllim forcimin dhe promovimin e të drejtave të njeriut dhe zhdukjen e paragjykimeve, duke siguruar respektimin dhe pranimin e pluralizmit dhe të diversitetit në fushën e fesë dhe besimit (para. 4)
Ata që janë të angazhuar në mësimdhënie janë të inkurajuar për të kultivuar respektin për fetë dhe besimet , duke nxitur mirëkuptimin reciprok dhe të tolerancës. Mësuesit dhe nxënësit duhet të pajisen me mundësi për takime dhe shkëmbime me homologët e tyre të feve të ndryshme dhe besimeve (para 10).
Të marra së bashku këto deklarata duhet të sigurojnë një themel të fortë për programe arsimore që promovojnë njohuritë,,ndërgjegjësimin ndjeshmërinë dhe mirëkuptimin reciprok në lidhje me besimet e popujve të ndryshëm në botë. Kjo është në fakt një EDUKIM-FETAR e që është në lidhje të ngushtë me ose si një dimension me edukimin ndërkulturor, global, edukimin moral e social.
Bazuar në këto të drejta themelore të njeriut për lirë të fesë dhe besimit si dhe lirinë e tij dhe atë të fëmijëve për arsimim një varg shtetesh kanë miratuar lëndën fetare si një prej lëndëve mësimore në shkollat publike.
Norvegji
Më 3 maj 1995, një komision i emëruar nga Ministri i Kishës, Arsimit dhe Shkencës, paraqiti një raport të qeverisë e cila sugjeroi që të gjithë nxënësit - qoftë të krishterë, muslimanë, hebrenj duhet të marrë një edukim fetar të cilat duhet të jenë të përbashkëta për të gjithë. Komiteti u udhëhoq nga zotëri Erling Pettersen, i cili ishte në atë kohë, kreu i Institutit të edukimi krishterë. (Dhe unë mund të shtoj: Në një fazë të mëvonshme - Janar 1996 - ai është emëruar menaxher i Këshillit të Kishës. Ndoshta, si një shenjë vlerësimi nga bashkësia e krishterë për punën e mirë për të bërë të krishterëve me sa duket i mirë i të gjithë fëmijët e shkollave norvegjeze?)
Izrael
Fëmijët marrin një edukim tradicional hebraik e që kanë të bëjnë me mësimin biblik hebraisht, si dhe të mësojnë fragmente nga Teurati dhe Talmudit (koment mbi shkrimet e shenjta). Me aplikimin e kësaj metode besohet se studentët do të mbajnë edhe një kujtim të mirë të historisë së kulturës së tyre dhe një ndjenjë më të fortë të identitetit kulturor.
Austri
Për shkak të historisë së Austrisë, si një perandori shumëkombëshe, pjesëtarët e besimit sunit islam mësojnë krah për krah me katolik, protestant apo ortodoks për fetë e tyre që nga shekullit i 19-të. Megjithatë, fëmijët që u përkasin feve të pakicave, si çifute, budiste dhe Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme mësimi I tyre bëhet nëpërmjet lëndëve të tjera alternative si etika dhe filozofia.
Greqi
Në Greqi, nxënësit në shkollat ortodokse greke në mënyrë tipike mësojnë bazat e besimit ortodoks grek
Gjermani
Shumica e shteteve federale e Gjermanisë, e cila ka një histori të gjatë të ndarjes pothuajse edhe në mes katolicizmit dhe protestantizmit, kanë një marrëveshje ku organet fetare mbikëqyrin trajnimin e mësuesve të arsimit fetar për nxënësit protestant, katolik, hebrenj.
Në një nga shtetet federale kjo përfshin mësuesit të krishterë ortodokse. Ky trajnimi është menduar që të kryhen sipas standardeve moderne të shkencat humane, kryesisht në kolegje dhe universitete shtetërore. Mësuesit që japin mësim feje në shkollat publike, janë të paguar nga shteti, por janë nën përgjegjësi e kishave në lidhje me përmbajtjen e mësimdhënies së tyre.
Fëmijët të cilët nuk i përkasin këtyre feve apo nuk dëshirojnë ti zgjedhin për një arsye apo tjetër zakonisht duhet të ndjekin mësimet neutrale nga "Etika" ose të Filozofisë "në vend të tyre. Aktualisht ka një kundërshtim të vazhdueshme për futjen e arsimit fetar islam në Gjermani.
Ndërsa ka rreth tre milionë myslimanë, kryesisht me origjinë turke, tani në vend, shumë prej tyre nuk janë anëtarë të organeve të mëdha fetare, me të cilën shtetet mund të rregullojnë këto çështje. Megjithatë, ithtarët e arsimit fetar islam në shkollat publike thonë se ajo është më e mirë se sa që fëmijët të shkojnë te ndonjë fundamentalist për të mësuar nëpër shkollat e tyre (për mësimin e Kur’anit)
Mbretëria e Bashkuar
Arsimit fetar është një subjekt ligjor që të gjitha shkollat duhet të mësojnë, në Mbretërinë e Bashkuar. "Kërkesat ligjore për rregullimin e arsimit fetar (RE) ishin vendosur në ligjin e arsimit të 1988 dhe u konfirmuan me 1996 dhe 1998".
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga Matrix
Krijoni Kontakt