Zbulohet ne Kroaci Tempulli Ilir kushtuar Aferdites!
Tempull Ilir kushtuar Aferdites
Shumė larg nga vendbanimi mė i afėrt Nakova nė nje vend plot ēakej nė gadishullin Peljesac rreth 90 kilometra nė veriperėndim tė Dubrovnikut kishte qenė e zbuluar prej vitesh nga arkeologėt kroatė njė shpellė
Kohėt e fundit,kjo shpelle tėrhoqi vėmendjen e njė trupe tjetėr arkeologėsh kroatė, kanadezė e britanikė pasi shikoheshin lakuriqė nate tė futeshin e tė zhdukeshin brenda saj.
Kėshtu arkeologėt vendosėn tė zhvendosnin gurėt e rėnė nga sipėr dhe dheun pėr tė zbuluar nė fillim njė guvė tė dytė e mė pas njė tė tretė 50 metra nė thellėsi.
Pėrpara arkeologėve ishte shfaqur nė tė vėrtetė njė vend i shenjtė i ilirėve dhe mendohet se nė tė nuk ka shkelur kėmbė njeriu pėr rreth 2 mijė vjet.
Ilirėt duhet ta kenė mbyllur vetė kėtė shpellė rreth shekullit tė parė para erės sonė pėr ta mbrojtur nga legjionet romake qė po pėrparonin gjithnjė e mė tepėr nė Iliri.
Shpella ku ndodhet shtatorja e Aferdites
Njė shtatore prej guri stalagmiti 60 cm e gjatė qe vendosur nė qendėr tė dhomės sė fundit nė atė mėnyrė qė njė tufė rrezesh dielli qė vinin nga hyrja e shpellės binin mbi tė vetėm nė ēaste tė veēanta tė vitit dhe kjo periudhė duhet tė ketė qenė ajo e solsticit tė Diellit (periudhė e vitit kur Dielli ėshtė mė larg nga Ekuatori).
Pėrveē kėsaj u gjetėn nė sasi tė papara mė parė, rreth 100 kg, dhe nė njė gjendje tepėr tė mirė me qindra copa poēesh, qypash, amforash nga Iliria, Roma, Athina, Egjypti nė disa prej tė cilave qe shėnuar se i kushtoheshin Afėrditės.
Nga gjetjet u kuptua se njerėzit (duhet tė kenė qenė njė grup i zgjedhur njerėzish) mblidheshin pėr tė kryer rituale tė mistershme gostie dhe mbarsjeje. Kjo e fundit mund tė jetė kryer nė formėn e orgjisė.
Tė gjithė kėto fakte tė bėjnė tė mendosh se kemi tė bėjmė me njė tempull i cili i kushtohej perėndeshės sė dashurisė dhe mbarsimit Afėrditė. Kjo perėndeshė njihet si tė jetė greke, por disa historianė shqiptarė dhe tė huaj janė tė bindur se perėndesha ka qenė ilire por e huazuar nga grekėt e vjetėr.
Drejtuesi i projektit studiesi kanadez Tim Kaiser i cili punon pėr llogari tė Muzeut Royal Ontari tė Torontos thotė: "Ky ėshtė njė monument seksualiteti, potence, burrėrie dhe fuqie..."
Qeramikat mė tė vjetra datonin rreth 2500 vjet p.e.s, ndėrsa mė tė rejat 400 vjet p.e.s. Gjetje tė tjera datonin deri 6000 p.e.s. Kjo tregon qė kjo shpellė ka pasur rėndėsi tė madhe pėr njė mijėvjeēar tė tėrė. U gjetėn gjithashtu eshtra fėmijėsh dhe delesh, dhe copa karboni.
Kjo gjetje ėshtė shumė e rrallė, zbulohet pėr herė tė parė njė vend i shenjtė i ilirėve aq mė tepėr qė ėshtė i paprekur pėr mijėra vjet. Gjetja do tė hedhė mė tepėr dritė mbi ilirėt.
Ilirėt kishin vendosur sundimin e tyre mbi lundrimet dhe tregtinė qė bėhej mbi detin tepėr tė populluar Adriatik tė asaj kohe i cili kishte njė rėndėsi tė veēantė pasi lidhte Mesdheun me Europėn Qendrore.
Grekėt qė bėnin tregti me ilirėt i shihnin kėta tė fundit si luftėtarė barbarė. Nuk dihet shumė mbi jetėn e tyre tė pėrditshme.
Mendohet se enėt ose duhet t“u jenė dhėnė ilirėve si njė formė takse pėr tė kaluar nė ujėrat e tyre ose u janė rrėmbyer anijeve qė kanė kaluar andej pėrgjatė njė akti piraterie.
Enėt e qeramikės nuk ishin tė thyera nga koha apo dheu por mendohet tė jenė pėrplasur e thyer me qėllim nga vetė njerėzit pas gostive. Do tė mirren prova pėr tė parė nėse poēet kishin mbajtur pije alkoholike apo jo.
Kjo gjetje hedh dritė mbi perėnditė e ilirėve, lashtėsinė e kėtyre perėndive, kontaktet e ilirėve me popujt e tjerė.
Duhet theksuar se pėrveē gjermanes Spiegel, agjensitė e tjera tė huaja tė lajmeve jo vetėm qė nuk e pėrmendin bashkė me kėtė lajm lidhjen e ilirėve me shqiptarėt, por i quanin ilirėt si njė popull i zhdukur pa lėnė gjurmė.
Marre nga: Exploreruniverse.com
Pėrgjigju Duke Cituar
Postuar mė parė nga fegi
Krijoni Kontakt