Mendime nga Fadil Lushi mbi problematiken shqiptare

[fadil lushi]

I nderuari "MALSORI", fillimisht me duhet te te them se duhesh te dallosh komentin a pergjigjen prej "shkrimit" tuaj. Pa me thuaj se mos valle prej teje kerkova te ma "krehesh bishtein". Sa i perket se c'nenkuptoj me nocionin kultura e kuminikimit, nuk ta shpjegoj dot, konsultoje FJALORIN E GJUHES SE SOTME SHQIPE. Une shpreha mendimin t'im te lire.., sa i perket analizes qe ate ti e kerkon prej meje, te sugjeroj ta besh ti, me kusht nese ke "takatin mental". Me kete e perfundoj kete "pseudo-dialog"!?? Shkruaj dicka, do e lexoj me endje. Mos pandeh te luajsh rrolin e "gardianit"!??

[fadil lushi]

Pershendetje z. "BESOJA".., kur thoni se, "aty brenda saj ka pak egoizem dhe mendjemadhesi" do pajtohem vetem me nocionin egoizem, tekefundit cdo njeri kete e ka, kush me pak e kush me shume..,sa i perket mendjemadhesise ka kohe qe e kam "kuruar". Tekefundit eshte e drejte e cdonjerit te shprehet ashtu sic mendon. Qofsh i nderuar.

[_MALSORI_]

I nderuari "MALSORI", fillimisht me duhet te te them se duhesh te dallosh komentin a pergjigjen prej "shkrimit" tuaj. Pa me thuaj se mos valle prej teje kerkova te ma "krehesh bishtein". Sa i perket se c'nenkuptoj me nocionin kultura e kuminikimit, nuk ta shpjegoj dot, konsultoje FJALORIN E GJUHES SE SOTME SHQIPE. Une shpreha mendimin t'im te lire.., sa i perket analizes qe ate ti e kerkon prej meje, te sugjeroj ta besh ti, me kusht nese ke "takatin mental". Me kete e perfundoj kete "pseudo-dialog"!?? Shkruaj dicka, do e lexoj me endje. Mos pandeh te luajsh rrolin e "gardianit"!??

e kuptova qe vertete ti veq shkarraviten..e verteton kjo me siper..nje here thumbit e tre here potkojit..

besoja te tha qe ke egoizem e mendjemadhsi..egoizmi eshte dicka e ligjshme ..por shkrimi jot eshte kryekeput mendjemadhsi dhe mendjemadhsija eshte e zeza e te zot siq thone shkodranet..nejse..rrofte forumi shqiptar qe te jep mundesine qe te shfaqesh takatin mental tendin pasi ne te tjeret nuk e kemi nje te tille..

une e kam bere analizen time dhe kam arritur ne perfundimin se keto jemi ky popull jemi dhe nuk importojme dot njerez te ndershem ( jo hajdute )..kam arritur edhe ne nje perfundim tjeter se jo cdo gje sillet rreth meje ashtu siq mendon ti..meqenese sipas teje te gjithe qenkan hajdute atehere e paska marre dreqi shqiperine..ne keto jemi prandaj te bie ty te vish prej tetove dhe na e zgjidh hallin..

[angmokio]

e kuptova qe vertete ti veq shkarraviten..e verteton kjo me siper..nje here thumbit e tre here potkojit..

besoja te tha qe ke egoizem e mendjemadhsi..egoizmi eshte dicka e ligjshme ..por shkrimi jot eshte kryekeput mendjemadhsi dhe mendjemadhsija eshte e zeza e te zot siq thone shkodranet..nejse..rrofte forumi shqiptar qe te jep mundesine qe te shfaqesh takatin mental tendin pasi ne te tjeret nuk e kemi nje te tille..

une e kam bere analizen time dhe kam arritur ne perfundimin se keto jemi ky popull jemi dhe nuk importojme dot njerez te ndershem ( jo hajdute )..kam arritur edhe ne nje perfundim tjeter se jo cdo gje sillet rreth meje ashtu siq mendon ti..meqenese sipas teje te gjithe qenkan hajdute atehere e paska marre dreqi shqiperine..ne keto jemi prandaj te bie ty te vish prej tetove dhe na e zgjidh hallin..

Po po, ti perhere arrin ne shume perfundime . Leri or burre njerezit te shprehin mendimet e tyre sic duan se je bere si gardiani forumit. Nese ske takat intelektual te kuptosh filozofine qe del haptazi ne postimet e Fadilit nuk eshte faji Fadilit or Malsor por i yti. Ti je per male me debore o Malsor nga Kukesi , trim si Xhek Noris apo jo? Leri te tjeret qe sjane malsore te vene llogjiken ne pune.

[_MALSORI_]

Po po, ti perhere arrin ne shume perfundime . Leri or burre njerezit te shprehin mendimet e tyre sic duan se je bere si gardiani forumit. Nese ske takat intelektual te kuptosh filozofine qe del haptazi ne postimet e Fadilit nuk eshte faji Fadilit or Malsor por i yti. Ti je per male me debore o Malsor nga Kukesi , trim si Xhek Noris apo jo? Leri te tjeret qe sjane malsore te vene llogjiken ne pune.

mire e ke anmgio..ku marrim vesh ne malsoret mo..eh shyqyr qe te kemi ty qe na ndrit me fe e bacen fadil me politike '' te holle ''..

[fadil lushi]

Fadil LUSHI


“CA ÇIFLIGARË”, QË MËTOJNË T’I DALIN ZOT NJË HISTORIE TË
LAVDËRUAR

Mbaj mend vitet e gjashtëdhjeta kur atdhetarët a ikonat e ndërgjegjes kombëtare ktheheshin në Tetovë dhe përreth saj nga kazamatet “PETROVA RUPA” të Goli Otokut famëkeq. Para se të vazhdojmë ndërtimin e këtij paragrafi, le të themi se ne nuk do të bëjmë avokatinë e historisë së tyre, por edhe as që do mëtojmë t’i shtojmë a t’i heqim as një të vetme pikë a presje. Nuk do e bëjmë sepse na mungon teseri..., thjeshtë neve na mbetet ta lexojmë drejt dhe pa shtrembërime, në një kohë krejt tjetër fare. Kjo histori e kthimit ndalon në vendlindjen e tyre. Përveç familjarëve, ata nuk i priste asnjeri, nga frika se mos vallë nga pushtetarët e atëhershëm do të etiketoheshin si mbështetësit e tyre. Ata dukeshin si njerëz të humbur në hapësirë dhe në kohë, me zemra të thyera për rininë e humbur dhe të papërjetuar..., kalorës me mendje të “mashtruar” e të kllapitur. Komunikimi i tyre i cunguar të krijonte përshtypjen se ishin “jabanxhi” në familjet e tyre, në lagjen a në kasabanë e tyre. Kishte fare pak njerëz që i përshëndesnin..., po edhe ata që kishin “guximin” ta bëjnë atë, detyroheshin ta mbanin mënjanë kokën dhe shikimin, ndërkaq buzëqeshjet për ta ishin të ulëta, madje edhe të fshehura..., megjithatë ata kurrën e kurrës nuk lejuan që në hidhërimin e tyre të marrin pjesë njerëzit që nuk i përkrahën, që nuk i përshëndetën dhe që nuk thanë asnjë fjalë për ta.
Ata që janë dëshmitarë të gjallë të asaj vakie, sot mund të thonë se historia e tyre, gjegjësisht “gramatika e retrospektivës së tyre politike”, ishte sa e lavdishme po aq edhe atdhetare, andaj sot e gjithë ditën e Perëndisë, pasardhësit e tyre nuk kanë nevojë për solidarësi morale, për solidarësi materiale (ndonëse ca kalorës të vonuar të çështjes kombëtare a më mirë të themi ca që u është ndalur ora, pandehën ta margjinalizojnë e ta materializojnë pandershmërisht) dhe as për solidarësi ideologjike. Sot historia e tyre nuk mund të pjesëtohet a të shumëzohet..., nuk mund të harrohet a të nëpërkëmbet, nuk mund të hiqen nga mbamendja jonë kolektive emrat si: shipkovicasi Sadudin Abdullah Gjura, tetovarët: Vehbi Ahmet Lushi, Raif Ali Maleziu, Qerim Ramadan Arifi, Ismail Said Saidi, Sabri Ruzhdi Ramizi, Mehmetriza Gega, Rafi Halili dhe shumë e shumë të tjerë atdhetarë (u kërkojmë ndjesë familjarëve të atyre që nuk i përmendëm në këtë shkrim).
Dikur edhe ata kishin të “drejtën e votës së tyre”, një votë që kishte një ngjyrë, një mesazh, një urdhëresë..., thjeshtë ishte votë jovullnetare..., një votë që e numëronte kush tjetër, pos diktatorit..., ai që ua mori “masën e samarxhiut”. (Kur jemi te vota jonë e sotme, Fjalori i gjuhës së sotme shqipe për këtë nocion e jep këtë shpjegim: E drejta e secilit për të shfaqur mendimin në kohën e zgjedhjeve ose kur vendoset një çështje bashkërisht në një organizatë politike, shtetërore a shoqërore; shprehja e mendimit a e vullnetit nga secili për të zgjedhur dikë në një organ..., ose për të vendosur për një çështje...,votë vendimore-deliberative, votë këshillimore-konsultative). Ti, i nderuar lexues imi i paanshëm, pa më thuaj se ç’dallim ka vota e sotme me atë të atdhetarëve!?
Sot edhe pas pesë a gjashtë dekadash, asnjeri nuk ka të drejtë morale që ndaj historisë së tyre të ketë botëkuptim, qëndrim a edhe sjellje çifligare..., asnjeri nuk ka të drejtë që historisë së tyre t’i bëjë “gojëtari të rreme”, nuk ka të drejtë që këtë histori ta riprodhojë (për hesapet e veta), ta abuzojë dhe në instancë të fundit edhe ta shtrembërojë. Mos vallë sot, pas pesë a gjashtë dekadash, këta emra që i përmendëm më lart, nuk janë shembuj të mjaftueshëm për një të kaluar tonën të dhimbshme..., mos vallë këta emra të atdhetarëve që i përmendëm më lart, nuk flasin diç më shumë për atë se si duhet të duket morali ynë kolektiv..., mos vallë këta emra nuk janë trashëgimi jona kolektive..., mos vallë bijtë, bijat dhe nipërit e tyre nuk duhet t’u referohen këtyre emrave. Mos vallë emrat në fjalë, nuk mund ta ndërtojnë atë kështjellën e pamposhtur të çështjes kombëtare. Mos vallë shqiptarët që frymojnë këtej pari trojeve të tyre autoktone, duhet të vazhdojnë që të mos i vlerësojnë virtytet e njëri-tjetrit..., pse gjithsecili mëton të hetojë a të zbulojë dobësitë e njëri-tjetrit, pse gjithsecili vazhdon ta “ushqejë” mosdurimin ndërvëllazëror, pse vazhdojnë ta harrojmë trashëgiminë po edhe retrospektivën e vuajtjeve shekullore.
Sot, një miku im i nderuar me profesion historian, më thotë se ne shqiptarët ishin të parët banorë të Gadishullit Ilirik, por fatkeqësisht qemë të fundit që shpëtuam nga sundimi a pushtimi i Perandorisë Otomane, ne shqiptarët ishim të fundit që shpëtuam nga diktatura dhe të fundit që e shembëm atë, ne jemi të fundit që ende rrugëtojmë atë “tranzicionin politik” të stërgjatë dhe të bezdisshëm... Ky miku im kosovar, që është më i mençur se unë, vazhdon të më thotë se “ju shqiptarët e Maqedonisë, jeni të fundit që ndërtuat a shpallët atë demokracinë parlamentare me ortakëri, të sakatosur dhe me paterica”!?
Ky “kosovari” im i nderuar, nuk pandeh të thotë se “... ju shqiptarët e Maqedonisë”, njëri-tjetrin e konceptoni vetëm si VOTA..., ju, edhe pas dy dekadash, ato vota i shikoni si tufë dhensh që e kanë humbur rrugën..., si qengja që nuk nuhatin erën e nënave të tyre..., si foshnjat të cilat nuk thithin qumështin e nënave të tyre biologjike..., si jetimë që jetoni në një lëkurë, në jetimoret e shtetit që u ka lënë pas dore..., si njerëz që ju është ndaluar t’i referoheni trashëgimisë suaj politike, kulturore, territoriale, arsimore..., që ju është marrë e drejta e të dalit zot pronës suaj intelektuale..., investimit shpirtëror e të tjera investime, qofshin ato individuale a kolektive..., juve që u kontestohet e drejta e të qenit aristokrat sa i përket bërjes së gjyqit moral. Dhe, pas dy dekadash, ju shqiptarët e hapësirës së Maqedonisë nuk keni “takatin” që të divorcoheni nga ai fjalori juaj fyes..., nuk divorcoheni dot “kollaj” nga urrejtja juaj e tërbuar dhe patologjike..., nuk mëtoni që edhe pas dy dekadash ta mësoni atë tabelën e shumëzimit politik, shumëzimin e vlerave, tabelën e ndërgjegjes kombëtare, atë tabelën e klasifikimit të vlerave..., ju, si duket, o keni flakur, o keni humbur atë tabelë nderi ku dikur kishit vendosur emrat dhe fotografitë e atdhetarëve që u nënvizuan në krye të këtij shkrimi”!? Pra sot, pas pesë e gjashtë dekadash, ne shqiptarët e Maqedonisë, “me një sy të verbër, me një vesh të shurdhër si dhe me një mendje të hallakatur”, nuk arrijmë dot të ndërgjegjësohemi sa i përket pështjellimit politik që na ka zaptuar. “Ndoshta kohërat e komunizmit ishin më të mira për solidaritetin kolektiv, për unitetin ndërshqiptar, për mendimit unik etj., etj.”!?
“Fatmirësisht”, që evropianët nuk dinë ta lexojnë, nuk dinë ta shkruajnë e ta flasin gjuhën shqipe, sepse po ta dinin këtë, atëherë me plotë të drejtë do ta parashtronin pyetjen se ç’kërkojnë shqiptarët.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

HAJT, ZONJË T’U RRITTË MENDJA!

Thonë se thashethemexhinjtë dhe ofiqarët që nuk dalin dot kollaj nga lëkura e tyre janë njohës më të mirë të gjenealogjive të familjeve në lagjet e tyre. Ata thonë: “Në do ta mësosh a ta njohësh karakterin e një shtëpiakeje a të një zonje, shikoja kuzhinën dhe banjën... Nëse ato hapësira janë të pastra, atëherë nuk ke nevojë të ndërtosh prova rreth përkushtimit të saj”!
Unë këtë shkrim do ta filloj duke iu referuar përditshmërisë së njerëzve që jetojnë në një qytezë të lashtë të Stanbollit, me emrin Kasim Pasha, si dhe të atyre që frymojnë në rrugën “Selamzës male” (kjo e fundit kur përkthehet në gjuhën shqipe, do të thotë: mëhallë ku njerëzit nuk përshëndesin njëri-tjetrin!?)..., një mëhallë ku gjithsecili në vend që të përshëndesë, fyen zonjat, nënat dhe motrat e njëri-tjetrit..., Ata “shajnë targat e veturave, të kamionëve, të traktorëve, të furgonave, numrin e këmishës dhe këpucëve allaturka”! Ajo mëhallë të duket si një “gjiriz” që nuk ka fund dhe përreth tij kalojnë ujërat e zeza. Thonë se edhe kryebashkiaku i tyre nga “sikleti” i madh që e kishte zënë, ishte detyruar të “arratiset” nga ai vendbanim e “vendvaki”.
Lexuesit e nderuar dhe të respektuar të shkrimeve të mia, me plot gojë do të parashtrojnë pyetjen se, ç’i duhej këtij artikullshkruesi ta filloj këtë opinion me “gjirizin” e lagjes së Kasim Pashës dhe me banorët e saj!? Ja, ne po u përgjigjemi shkurt e troç.
Sa herë që zhvillohen seancat a punimet e institucionit më të lartë legjislativ të Kuvendit të Republikës së Shqipërisë, aq herë mua më ngjallet kureshtja për të dëgjuar a përcjellë atë drejtshqiptimin e deputetëve, atë gjuhë të tyre, sa të rrjedhshme pothuaj edhe të bukur. Më ngjallet kureshtja ta shoh e ta dëgjoj edhe “kryekuvendaren”, zonjën e nderuar Jozefina Topalli, atë zonjë që ka një gjenealogji të lavdëruar e të respektuar të fisit të saj..., një gjenealogji që ka një histori patriotike..., që nuk ka njeri që mund t’ia kontestojë çiltërinë, virtytet dhe imazhin. Kjo gjenealogji e fisit të saj nuk duron sajime, nuk duron shtrembërime, nuk duron paragjykime, nuk ka nevojë për publicitet a edhe publicistikë, thjeshtë kjo nuk ka nevojë për një histori krejt tjetërfare. Kohë të fundit, kështjellën e kësaj gjenealogjie, sikur po e shemb vetë pinjolli i saj, gjegjësisht zonja Topalli, e cila me retorikat e saj, ashtu “pa hiri”..., po e baltos, po e neverit... dhe, në vend që ta davarit këtë retorikë, ajo përkundrazi ditë për ditë e ushqen me të keqen e saj.
Ky argument i lartpërmendur, mos vallë nuk na bind se edhe këtej hapësirave të Gadishullit Ilirik “duket një gjiriz” ku përdoret ai komunikim i bastarduar dhe paksa identik me atë të “Kasim Pashasë” së Stambollit..., a mos vallë edhe kuvendi i gjithë shqiptarëve të dynjasë na u shndërrua në një “aksham pazar kuajsh dhe trangujsh”, ku “kryekuvendares” kur t’i teket, kur t’i “rritet mendja dhe kur t’i fiket qiriu”, aq herë i ofendon kolegët, koleget, nënat, motrat, kalamajtë e bllokut a fshatit dhe në veçanti qytetarët e tjerë që ndjekin seancat në fjalë nëpërmjet mjeteve vizive. Ç’i duhet t’i bëjë vetvetes publicitet të panevojshëm..., ç’i duhet ai “luks i shfrenuar”, ç’i duhet ajo ulëritje, ç’i duhet ajo gojë nepërke..., pse nuk e zëvendëson gjithë këtë retorizëm të rëndë me atë pedagogjinë dhe andragogjinë e politikëbërjes aristokrate dhe qytetare.
Fjalori i denigruar ose edhe gramatika e retorikës së saj krahasuese, lëre që është fyes për qytetarët e rëndomtë, por njëkohësisht është anashkalues edhe për intelektualët (të cilëve moti nuk u dëgjohet zëri i ndërgjegjes dhe i protestës)..., për deputetët e garniturës së saj politike, të cilët kështu si duken dhe si (nuk) reagojnë..., sikur u ka rënë “tifoja e morrit”!? Është e pafalshme që një “kryekuvendare” të ndërtojë gramatikën e gënjeshtrave, atë gramatikën përbuzjes, urrejtjes, fyerjes a neveritjes, atë gramatikën e fajësisë së paqenë, atë gramatikën e papërgjegjësisë. Pse gjithë kjo pakujdesi e palejueshme e saj sa i përket retorikës..., pse i lejohet a i jepet e drejta kësaj zonje të nderuar që të sillet mbrapsht, pse kjo zonjë e nderuar, abetaren politike a edhe kuvendare e shtjellon nga shkronja e fundit për të arritur tek A-ja.
Pse kjo zonjë e nderuar lejon që t’i ngjitet etiketa e së keqes institucionale. Është e pafalshme, që kjo zonjë karizmatike t’u bëjë “davanë” njerëzve që ecin në rrugën e tyre politike. Është e patolerueshme që një zonjë me mendje femre, kur të dojë e kur t’i teket, nga kryeminderi i Kuvendit të ndotë fjalorin a gramatikën e saj politike. Thonë se femra shqiptare, në veçanti ajo malësore, karakterizohet me mençuri, karakter të fortë dhe me virtyte të larta morale. Ne nuk do të themi se “kryekuvendarja” Jozefina Topalli është malësore (sikur edhe të jetë e tillë, gjithsesi se nuk ka gjë të keqe), por ama nuk do të pajtohemi që ajo ta përdorë fjalorin a gramatikën “folklorike si dhe atë fjalorin erotik të të respektuarit Edmond Tupja”..., ajo nuk ka të drejtë ta “huazojë gramatikën e atyre grave të mëhallës së Selamsëz male të Kasim Pashës së Stambollit”!?..., ajo nuk ka të drejtë ta parafrazojë “doktorin”..., ajo nuk ka të drejtë të thotë: “ DO TË IKNI EDHE JU PËR LESH..., HAJT, KËPUTNI QAFËN!? ”, e të tjera zvetënime që, në instancë të fundit, s’janë të moralshme e as pedagogjike, po qoftë të thëna edhe në kontekst të shakasë! Kjo retorikë e saj pa shenja dhe vlera konvencionale s’është as me kanun, as me moral. Kjo retorikë nuk është dhe as që mund të jetë karakteristikë për të folmen e femrës shqiptare... Kjo retorikë e saj lere që nuk i nderon burrat shqiptarë, por edhe e fyen gjenealogjinë e familjes shqiptare.
Për ta përmbyllur a për ta përfunduar këtë shkrim (besoj që s’është as tendencioz, as qëllimkeq e as fyes), do të më duhet fillimisht t’i referohem një argumenti. Edhe në Republikën e Kosovës dhe në atë të Maqedonisë ka femra shqiptare që kuvendojnë në cilësi të deputetes..., por ama kurrën e kurrës nuk mëtuan, po edhe nuk “guxuan” ta ndotin gramatikën e retorikës së tyre politike..., që unë me një “vesh të shurdhër” deri më tani nuk i dëgjova prej motrave tona këtej kufirit administrativ fjalët: “...hajt, këput qafën..., hajt, shporru që këtej” e të tjera broçkulla të “Selamzës male”!
Skraparllinjtë për këtë lloj vakie do të qëndisin dy proverba. I pari: “Pordha del nga b.... e jo nga goja!” dhe i dyti: “Nëse shala e vret kalin, atëherë fajtor është ai që ia ka ngjit kalit!? ”
P.S.
Nëse në këtë shkrim pa dashur i ofendova banorët e mëhallës “Selamsëz male”, atëherë po u lutem të më falin gabimin.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI



”MORA RRUGËN PËR JANINË”

Të nderuar lexues të mi të paanshëm, këtë shkrim do ta filloj duke iu referuar një mikut tim, i cili disa ditë më parë më tha se opinionet i ke një çikë folklorike dhe të bezdisshme. Që të mos vazhdoj ta “zhgënjej e bezdis” mikun, këtë shkrim të radhës po e filloj me një refren nga një këngë jona e vjetër qytetare: “Mora rrugën për Janinë..., isha vetëm bashkë me arabaxhinë atë natë..., rrugës më zunë pusinë atë natë..., copa-copë ma bënë mëlçinë edhe zemrën”! Këtë refren do ta komentoj në paragrafin e fundit të këtij vështrimi.
Fillimisht më duhet të ndërtoj historinë njëzetvjeçare të një “politike” që “jeton” në anën e djathtë të Vardarit, që rrjedh midis kryeqytetit të Republikës së Maqedonisë..., aty pranë Skënderbeut, Lekës së Madh të birit të Filipit të Dytë dhe nxënësit të Aristotelit!? Kjo politikë e Shkupit, që mëton të kopjojë “filozofinë e politikëbërjes së moderuar evropiane..., që mëton të adoptojë atë nacionalizmin e vrazhdë”, sikur ka mbetur peng a është zaptuar nga një heshtje e tmerrshme dhe e zymtë. Politika në fjalë që ka mbetur e papërfillshme, të vetmen mbështetje e kërkon te patriotizmi dhe nacionalizmi i rremë!? Ka shumë kohë që nuk bën zë, “komshillëk dhe jarani politike e diplomatike” me një fqinjë të saj respektivisht me shtetin e Greqisë.
Kështu siç duket, të krijon përshtypjen se karakterizohet me ato tiparet e “inatçiut homerik”, me atë primitivizmin, provincializmin po edhe me atë dembelizmin e saj të theksuar. Ka një dembeli të çuditshme sa i përket shqiptimit të një fjale a edhe retorike diplomatike gjithsesi serioze. Ia do “qejfi” që fjala e tij të jetë e fundit, thjeshtë nuk pranon a nuk parapëlqen mendim ndryshe. I gjithë ky gjykim i mbrapshtë sikur të kujton atë kohën e “heretizmit mesjetar”!? Edhe ato fjalë që i thotë sikur i shndërron në një retrospektivë të një historie të sajuar a edhe të adoptuar. Kjo politikë “e padefinuar” ta ndërmend politikën e grushtit të hekurt, të kulaçit dhe kërbaçit, politikën grabitqare, shoviniste dhe sunduese. Kjo politikë, sikur mban peng a edhe ngujon perspe-
ktivën e shqiptarëve karshi rrugëtimit drejtë strukturave euroatllantike..., sikur ashtu “pahiri” shqiptarëve ua merr të “drejtën e të qenit vetvetja..., si dhe “hisedarë” të këtyre hapësirave “biblike”. Kjo politikë ua konteston shqiptarëve të drejtën e pjesëmarrjes së tyre në kuadër të organizimit të negociatave a bisedimeve në lidhje me ndryshimin e emrit të shtetit (nëse mua nuk më është bërë mendja dhallë ajke, do them se në këto takime të deritanishme, lëre që asnjë politikan yni nuk mori pjesë, por edhe nuk e artikuloi shqetësimin ndaj mospranisë së tij në këto takime). Ky mosinkuadrim i palës shqiptare a u bë me “kastile” a pa qëllim, unë si opinionist nuk do ta them. Edhe sikur të ketë prova a edhe indikacione, atëherë parashtrohet pyetja se pse partive politike shqiptare që veprojnë këtej nënqiellit të Maqedonisë, sot u duheshka të “vajtojnë hallin” e këtyre negociatave të stërzgjatura dhe konfuze. Këto (jo)bisedime në vend që të ishin konstruktive, u shndërruan në fragmentarizma, në emocione të pakontrolluara, në konvencionalizëm të rreme, në provokacione, në mendime të gabuara dhe, në instancë të fundit, u ngjyrosën me një “jokorrektesë” të njëanshme dhe të çuditshme. Me një fjalë, këto “bisedime që rrjedhimisht duhej të konceptohen diplomatike”, u shndërruan në veprimtari sabotuese, butafori mashtruese dhe në “bisedomani”. Këto “negociata shterpe” u përngjajnë lëvizjeve të atyre “valltareve” nga Egjipti dhe Stambolli, të cilat në do t’i “darovisësh” nuk ke ku ua vë lekët. Këtë “mosmarrëveshje” diplomatët maqedonas do ta “arsyetojnë me faktin se kinse pala greke, u paskësh “..., prekur fijet e ndjeshmërisë së identitetit dhe trashëgimisë kombëtare të tyre”!?..., siç do të thotë një shqiptar mendjendritur nga Tirana në një shkrim të tij.
Nëse mospërfshirja e partive politike shqiptare në këto bisedime vërtet ka ndonjë qëndrim dashakeq, atëherë neve na mbetet të themi e të konstatojmë se mospërfillja e diplomatit a politikanit shqiptar është bërë për inat, sepse ai na paskësh qenë “... anëtar nderi i ndonjë bashkësie vendore, ndonjë anëtar i shoqatës së peshkatarëve, i shoqatës së bletarëve, i shoqatës së pensionistëve politikë a edhe i shoqatës së zhytësve..., e të tjera shoqata”!?? Kësaj “vakie” asnjeri deri më sot nuk i thuri asnjë vërejtje, asnjë kundërshtim (qoftë edhe të kotë) po edhe sikur të vinte nga ekspertë a njohës të diplomacisë botërore, nga njerëz me mendje të rebeluar a edhe me koeficient të ulët inteligjence! Një analist nga Shqipëria, kësaj katrahure do t’i ngjisë logjikën me sa vijon: “Kjo politikë e Shkupit po të kishte bisht injorance, njerëzit (qofshin ata të jenë edhe diletantë të politikës) do ta kishin shumë më lehtë për ta fiksuar”! Kjo politikë e Shkupit nuk lejon që fjalimet e saj të protokollohen e as të arkivohen..., kjo politikë të duket si një maratonist i “dopinguar” i cili asnjëherë nuk arrin në cak, po edhe kurrën e kurrës nuk e “kalon klasën e parë (fillore) politike”. “Gojëkëqijtë” do të thonë se “aga baba” i kësaj politike me këtë zhargitje ndaj (mos) zgjidhjes së çështjes së emrit të shtetit, definitivisht e mbushi gotën e marrëzisë dhe gotën e polikëbërjes “terse”!?
“... se kush kishte Marë rrugë për Janinë, se kush kishte qenë arabaxhiu, se kujt ia kishin zënë pusinë atë natë, se kujt ia kishin bërë zemrën dhe mëlçinë copa-copë atë natë...,” se ato a ata ishin kurbetçij a goca lozonjare, unë asnjëherë nuk gjeta asnjë të vetme provë, por ama se politikanët e Shkupit nuk do ta marrin rrugën për Evropë, do t’u copëtohet hapësira tokësore pikë e pesë! Qofsha i gabuar!
Dikur moti, babait tim i parashtrova pyetjen se pse je i “sikletosur” që fqinji ynë e kishte mbjellë arrën e vet me manaferra… Ai ma ktheu se nuk ia ka dertin arrës së tij, por brengosem nga e vërteta se ato manaferra nesër mund të shtrihen edhe në arrën tonë!? Këtë “dert” të babait e kuptova pas shumë motesh. Kishte pasur të drejtë.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI



A MUND “TAPA TË PJELLË TAPË”!?


Të nderuar lexues të paanshëm, do të bëjmë çmos që këtë vështrim gazete të radhës të mos e personalizojmë dhe, nëse ju mendoni se do ta rikompozojmë retrospektivën tonë dhe të ca shokëve të gjeneratës, atëherë do të kërkojmë ndjesë. Në këtë shkrim nuk do ta përkundim djepin e së kaluarës sonë adoleshente e as atë çapkëne. Ishte fundi i vitit shkollor 1967-68, më saktë më 20 gusht, kur edhe iu nënshtruam një provimi nga një program mësimor (drejtimi natyror-matematikor) në gjimnazin e atëhershëm prestigjioz të Tetovës. Fatkeqësisht, unë dhe katër shokët e klasës III-2 (tre, prej të cilëve aktualisht janë doktorë shkencash) nuk kaluam dot në provim dhe si rrjedhojë humbëm vitin. Në ato mote, neve “ngelaqëve” nuk na “shqetësoi” fakti se e përsëritëm vitin, aq sa na rëndoi fjala poshtëruese e “mësimdhënësit”, i cili na tha, përveç të tjerash: “..., ju jeni toptan malokë analfabetë dhe tapë, andaj nuk meritoni vlerësimin tim”!? Imazhi i ish-“mësimdhënësit” sot e kësaj dite na sillet vërdallë, sot e kësaj dite na dalin përpara tiparet karakteristike të tij... Sot ne, nëse na jepet e drejta, do të konstatojmë se ai ishte thjeshtë një “tip” që shquhej a njihej me atë urrejtjen patologjike, me atë mllefin e tij provincial..., një njeri që kurrën e kurrës nuk evoluoi fjalorin, komunikimin, qytetarinë e lëre më “burrërinë civile”. Ne, edhe sot e kësaj dite, nuk e dimë se nga erdhi dhe ku vajti..., nuk e dimë se ku prehet..., ndjesë pastë!
Kur jemi te nocioni tapë, Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe na jep këtë shpjegim: Lëndë shumë e lehtë që nxirret nga lëkura e disa drurëve (sidomos nga një lloj lisi) dhe që përdoret për shtupa, për shollë këpucësh për rrjetat e peshkimit...; dru tape, shtupë mbyllëse zakonisht për shishe, ngjeshi tapën në brez, zë të çarat me tapë, taka prej tape, mjet shpëtimi nga mbytja etj. Këtë nocion do ta përdorim në vijim të paragrafëve edhe në kuptim figurativ: I dehur keq, i pirë sa nuk e mbajnë këmbët..; u bë tapë..., i trashë nga mendja...; i vuri tapën gojës, është si tapa në shpinë të detit...; S’është i zoti të zërë një vend e të qëndrojë; e të tjera shpjegime gjuhësore.
Ata që s’e kanë këtë burim informacioni dhe këtë përfytyrim pamor ndaj kësaj lënde shumë të lehtë, gjegjësisht ndaj tapës, me të drejtë do të parashtrojnë pyetjen se ç’i duhet këtij “opinionisti” që për kryefjalë të shkrimit të zgjedhë “tapën, aq më tepër kur dihet se kjo lëndë nuk ka kushedi çfarë vlere”..., ç’i duhet këtij artikullshkruesi të “sajojë fjalinë”: a mundet “tapa të pjellë tapë”..., një shkrim që për një pjesë të lexuesve do të përfundojë pa e lexuar deri në fund. Thjeshtë, një shkrim që mbetet pa portret, një shkrim i padefinuar dhe i padeshifrueshëm!... A mos vallë autori para se ta qëndisë këtë vështrim është bërë vetë “tapë”..., a mos vallë ky njeri “bën rrobaqepësi për gomaricat” a të ”samarxhiut”? A mos vallë këto janë insinuata të kurdisura a edhe thashetheme të radhës të këtij autori. Të gjithë ata që do të parashtrojnë kësi pyetjesh, unë do t’u përgjigjem në aspekt a në kuptim figurativ. Nëse do të ishte e vërtetë se “mësimdhënësi ynë tapë, dikur moti polli tapa” (përfshirë edhe shokët e mi, aktualisht doktorë shkencash), atëherë ne sot gjithandej do të ballafaqoheshim me tapa!?
Këtë paragraf timin të lartpërmendur, shoku im i klasës NN nuk ma kontestoi, por ama më sugjeroi që të njoh institucionin: MENDIM a GJYKIM NDRYSHE!..., ndërsa pos të tjerash më tha: ty, or miku im, a mos vallë nuk të shohin sytë se ç’na është bërë arsimi ynë i detyrueshëm..., a mos vallë nuk të duket se na është bërë si peshku i egër..., a mos vallë nuk të duket si tapë..., a mos vallë edhe politika nuk na është bërë si ajo bastorja..., a mos vallë nuk na është zvetënuar..., a mos vallë ty, miku im që ende urinon në “oturak”, nuk të panë sytë e nuk të dëgjuan veshët se ç’bëri ai alamet “arkivisti”, kur ditë më parë arkivin e një institucioni e shndërroi në paçavure, në leckë kuzhinash, në leckë kukullash dhe së fundi në “tapë shisheje”..., a mos vallë edhe sot e kësaj dite duhet të të “gjykoj” si njeri me gjymtime shpirtërore dhe fizike..., a mos vallë sot e kësaj dite mbetesh si një miop a edhe “otoskletorik”..., nuk do të dëgjosh se ç’ndodh pranë dhe përreth teje! Ti, miku im i dashur, a nuk sheh se si administrata publike na u shndërrua në “shollë këpucësh”..., a mos vallë komunikimi ynë ndërpartiak nuk na u shndërrua në “rrjet peshkimi, në take prej tape”..., a mos vallë ndejat tona të dikurshme nuk na u shndërruan si “tapa në shpinë të detit a në furgona pa targa”..., a mos vallë një alamet shefi (nga blloku ynë) që është ulur ashtu rehatshëm në kryeminderin e një shërbimi juridik të një institucioni serioz (i cili fillimisht kishte specializuar për jurisprudencë krahasuese dhe mandej me pak “vonesë” ishte pajisur me diplomë për mbarimin e arsimit të mesëm) nuk e ka ngatërruar “zanatin..., shyqyr që nuk përzgjodhi gjinekologjinë dhe urologjinë se për-ndryshe...!?..., ky njeri që nga momenti kur e emëruan “shef”, aq shumë u ngazëllua, saqë filloi t’i heqë anonimitetin e gjenealogjisë të familjes së tij..., a mos vallë ti, miku im i vjetër, nuk e di se ky “alamet shefi”, në çdo fundjavë i “bën vizitë nënëdajës në fshat”, prej nga kthehet me një thes të mbushur me patate, me pak fasule dhe me ca vezë ekologjike. Ky “shefi nga blloku ynë” që ende është nën mbikëqyrjen a kujdestarinë e prindërve, sa herë që kryeshefi i tij do të bëjë pordhë, aq herë këtë haber pordhë do t’ua përcjellë prindërve të tij. Kur kalamajtë e tij i kishin parashtruar pyetjen se pse e bën këtë budallaki, ai ishte përgjigjur: “E bëj që të mos mbetem pa nam e pa nishan”!? Miqtë e tij, që ia dinin defektet psikike, shpesh i thoshin: hajt, miku ynë, fli natë e ditë e mos u duk këtej pari, na lër neve të meditojmë rehat, sepse kështu, siç vepron, na bëre “rezil e maskara”!?
Që unë të mos i mërzis lexuesit e mi të nderuar, do të më duhet t’i them mikut tim mjaft më me atë fjalinë pyetëse: “a mos vallë”!..., sepse këtë trysni që ma bën, a “mos vallë edhe unë duhet të bëhem tapë..., a mos vallë?”... Pa dashur ta teproj me këtë shkrim të padefinuar e të padeshifruar dhe plot llagape” nga më të ndryshmet, le ta përfundoj për respekt të atyre që ndoshta me të drejtë do të thonë: vallë ky njeri nuk ka hallet dhe punët e veta!? Tani do largohem sepse po të vij Edvini, ndoshta do ma kishte “shkulur veshin”!

[fadil lushi]

Fadil LUSHI




“HIGJIENA CEREBRALE” DHE CA TRASTA LECKAMANE

Të nderuar lexues të paanshëm, do më lejoni që këtë shkrim të radhës ta krahasoj me atë refrenin e shkurtër të këngës që i dedikohet Ali Pashë Tepelenës, ku pos tjerash thuhet: “Koka në Stambollë moree…, e trupi në Janinë moree” Ata që e kanë për xhan këtë këngë do të thonë se në brendinë e këtij refreni ka shumë elemente kanibaliste a egërsi skajshmërisht të madhe! Ne nuk e “dimë” se pse sa herë që merren nëpër gojë shqiptarët që jetojnë jashtë kufijve administrativ të Republikës së Shqipërisë, aq herë po duhet që ky refren t’u atribuohet atyre, pavarësisht se ata jetojnë në shtetin e Kosovës, në Maqedoni, në Mal të Zi, në Luginën e Preshevës a në mërgatë. Ne, besojmë se do na lejohet që këtij vështrimi t’i bëjmë “fare pak” histori a “BIBLIOGRAFI RETROSPE-
KTIVE”! Fillimisht do t’i referohemi një artikulli të botuar më 20 qershor të vitit 2006 në gazetën prestigjioze “SHEKULLI” të Tiranës, me temë: “QOSEIZMI, OSE TEORIA E URREJTJES”, me firmë të z. Maks Velo. Në këtë shkrim autori për kryefjalë kishte debatin e atëhershëm mes Rexhep Qosjes dhe Ismail Kadaresë..., ku, pos të tjerash, shkroi edhe për nivelet intelektuale të polemizuesve, për kontributet e tyre dhënë zhvillimit të mendimit shqiptar, për përkatësinë fetare të Qosjes, për fenomenin e çuditshëm Kadare, për Shqipërinë si shtet mysliman, për TETOVËN si QENDËR ISLAMIKE NË BALLKAN, për shtëpinë e shqiptarit mysliman ku mund të hyhet vetëm pas zbathjes së këpucëve, për TRADHTINË e shqiptarëve, për kosovarët primitivë dhe qaramanë e të tjera marrëzira..., një editorial, që vështirë mund ta kishin kapërdirë edhe nacionalistët më të spikatur greko-serbë! Për të përcjellë mendimet e z. Velo në mënyrë sa më autentike dhe për hir të korrektësisë ndaj lexuesit, do të parafrazoj vetëm një pjesë të tezave të tij të rrezikshme për qenien tonë kombëtare.
1.”QOSJA ËSHTË DIJETAR TIPIK ISLAMIK TËRËSISHT LINDOR..., AI “ADN” E KA ISLAMIKE” (!??).
(Kësaj i thonë intolerancë fetare, politike dhe gjeografike numër 1 velo-niane (nënvizimi im).
2. “QARQET POLITIKE APO AKADEMIKE JANË BËRË KOSHIENTË PËR DËMIN E MADH QË I VJEN SHQIPËRISË NGA DEKLARIMET E PAPËRGJEGJSHME SE SHQIPËRIA ËSHTË SHTET MYSLIMAN” (!??).
(Mos vallë z.Velo harroi se gjetiu në Shqipëri trekëndori fetar mysliman, katolik dhe ortodoks nuk paraqet kurrfarë të keqe, përkundrazi është pasuri jona kulturore po edhe kombëtare…, mos vallë z. Maks Velo, definitivisht, i mungon toleranca e vërtetë fetare).
3. “PËR ÇFARË PATRIOTIZMI MUND TË FLASIN ATA QË TRADHTUAN FENË E TË PARËVE DHE FENË E TË GJITHË BALLKANIT-KRISHTERIMIN.TË PAKTËN TANI PASARDHËSIT E TRADHTARËVE NUK DUHET TË HESHTIN” (!??).
(Mos vallë z. Maks, harroi se patriotizmin e ndërtuan vëllezerit Frashëri, Ismail Qemal bej Vlora, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Faik Konica, Ukshin Hoti, Ibrahim Rugova, Femi Agani, familja e Jasharajve.., tok me At Gjergj Fishtën, Luigj Gurakuqin, Fan Nolin, me toskë a gegë).
4. “…, KONKLUZIONI IM ËSHTË: ME KOSOVËN DHE KOSOVARËT DUHET TË JEMI SHUMË MË TË KUJDESSHËM. JANË AKOMA PRIMITIVË DHE QARAMA-
NË DHE DO TË NA HAPIN PROBLEME PA FUND” (!???).
(Z. Velo në këtë tezë të tij nuk kishte përjashtuar as shqiptarët e Malit të Zi, të Luginës së Preshevës, të Maqedonisë, ndërkaq ata të Çamërisë as që i kishte futur në hesap). Mua do më duhet të them se këto teza të z. Maks Velo nuk janë as të parat “sihariqe” e as të fundit. Atij kur do t’ia dojë qejfi e kur do t’i teket do të hap trastën e tij të mbushur me: dy palë mend, me tri palë siklete, shtatë palë qejfe e ethe…, me një mijë e një inate…, me një furgon të ngarkuar me britma a ulërima çakejsh, me atë rrugaçërinë e tij (anti) mediatike e mediokre, me atë jotolerancën e tij, me atë “zullum” që i bëri të drejtës së çdo shqiptari për të qenë katolik, mysliman, ortodoks a bektashi…, me atë mendjemadhësinë si dhe me “budallakinë” e tij që sakaq nxit e ndez armiqësinë, grindjet dhe urrejtjen ndërmjet besimeve fetare te shqiptarët. I nderuari zoti Maks Velo duhet ta dijë se në këtë nënqiell të Gadishullit Ilirik ka do gjëra e do finesa që mësohen në kohë të caktuar dhe, po nuk i mësove, përgjithmonë mbetesh i mangët, i painformuar dhe në instancë të fundit, mbetesh somnambulist. Psikiatrit thonë se ky çrregullim i sëmurë, vështirë kurohet. Që “forca e intelektit të tij” (dhe të tjerëve të tillë si ai) të mos konceptohet si ai i fëmijës, do të ishte mirë që refrenet e tij paranojake t’i zëvendësojë me ato të arsyes dhe, nëse këtë nuk do ta bëjë, atëherë tezat e tij do mbeten si ajo “pordha e kalit që kundërmon gjithë dynjanë e blegtorëve”!?
Një ofendim të tillë ua bëri shqiptarëve të Kosovës dhe të Maqedonisë edhe një analist i njohur nga Tirana, i cili në një emision debati televiziv, lëre që skajshmërisht shtrembëroi identitetin e tyre fetar, por edhe paksa ndërtoi dyshimet e tij ndaj inteligjencës së tyre!? Do të parashtrojmë pyetjen “idiotike” se pse shqiptarët nga Lugina, Mali i Zi dhe nga Maqedonia nuk u përfshinë në grupin punues për hartimin e abetares së ashtuquajtur “mbarëkombëtare”!?..., pse edhe sot kësaj dite shqiptarët që “veprojnë këtej kufirit administrativ” duhet të konceptohen si “vëllezër të dorës së dytë dhe me zarar”, pse ca politikanë, analistë dhe moderatorë të mjeteve vizuale të kryeqendrës së shqiptarëve duhet të na ngjitin nofkat: shqiptarë “maqedoncë, podgoricas, luginas e kosovarë primitivë, qaramanë e të tjera llagape” (!??)..., pse edhe sot e gjithë ditën e Perëndisë ca analistë nga Tirana vazhdojnë ta “ndërtojnë e ta ushqejnë” atë institucionin e inferioritetit të shqiptarëve këtej gardhit” (!??)..., ç’i duhej moderatorit, z. Arijan Çami, në “Zona e Lirë”, ditën e premte me datë 17 maj 2013 të bëjë zhurmë të madhe dhe të fryrë..., pse gjithë ai paragjykim i tij për Tetovën dhe tetovarët…, pse gjithë ky burim informacioni i tij shterpë ndaj qytetit me dy universitete, pse gjithë kjo habi e tij lidhur me organizimin e sfilatës së modës në Tetovë!??..., ç’i duhej atij t’i parashtrojë pyetjet: “kush janë këta njerëz që shkojnë në xhami..., kush janë njerëzit me ferexhe...”. Ja, të nderuar lexues, unë do t’i them Arijanit se ata njerëz pos që shkojnë në xhami (siç shkon ti në kishë), ata shkojnë në shkollë fillore, të mesme, shkojnë edhe në universitetin e Tiranës, Vlorës, Prishtinës, Tetovës, Harvardit, Kembrixhit, Sorbonës dhe s’di ku tjetër…, unë e di se ata të rinj dhe të reja nuk frekuentojnë “rrugët me drita të kuqe të Amsterdamit, Parisit, Milanos, Athinës e të tjera metropole të Evropës”.
Pse zonja e nderuar Zina Kondi (pavarësisht ca gjykimeve të saj të drejta për Tetovën dhe tetovarët) nga kjo sfilatë bëri “lajm orienti”…, a mos vallë kishte “harruar” se Tetova dhe qytetet e tjera shqiptare (këndej gardhit) shtrihen në oksident, ç’i duhej asaj të “degdis” në Tetovë, me atë trastën e saj, të mbushur plot e përplot me mendime të gabuara dhe të pambështetura. A mos vallë gjykimi i saj ishte paksa ofendues ku, pos të tjerash, tha: “Si ka mundësi këta njerëz kaq të PRAPAMBETUR të votojnë një grua për kryetar komune”! Unë, për hir të së vërtetës, do të shtoj edhe një informacion..., si ka mundësi që “…, këta njerëz të prapambetur (shqiptarë të Maqedonisë) të votojnë motrat dhe nënat e tyre për deputete, qofshin ato të jenë të BDI-së, PDSh-së a RDK-së”. Unë në këtë vështrim, kërkova maturi, mençuri a edhe ndonjë arsye tjetër paksa më të theksuar..., po mbase qofsha i gabuar!!