Mendime nga Fadil Lushi mbi problematiken shqiptare

[fadil lushi]

Pershendetje z. Brari.., tekefundit, nuk eshte me rendesi se kush u be kryepari i Partise Demokratike.., mos dhashte Zoti, qe kjo parti mos te percahet dhe sikur kjo te ndodhe atehere do varferohej spektri politik shqiptar. Shume shendet.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

PËRPJEKJET “INTELIGJENTE” NË KËRKIM TË NJË SOVRANI KARIZMATIK?


Ata që sot e kësaj dite janë nostalgjikë ndaj sistemit të njëmendjesisë do mëtojnë ta shpjegojnë atë batutën dedikuar jevgut, e cila duket pak a shumë kështu: “Që ma shave mamanë, ma shave, që ma shave sojin, ma shave, që m’i shave të tërë, m’i shave, që ma shave toptan jevgërinë, ma shave, që ma shave kasollen, ma shave, që ma shave kalin dhe arabanë, ma shave, që m’i shave kalamajtë e uritur e të palarë, m’i shave..., dhe unë kurrën e kurrës nuk të bëra as për faj, as për turp e as për ****..., i hakërrohet jevgu komunistit, por ama, kur më shave për ngjyrën e lëkurës sime, nuk durova dot... Për këtë nuk nuk të fal kurrë, o pederast, o rezil, o bir rrospie..., kishte dalë prej binarëve, me të drejtë, jevgu ynë shumë i nderuar dhe gjithsesi i respektuar.
Hokatarët mund të thonë se kjo batutë sot paksa lakohet më ndryshe dhe më “allafrënga”... dhe lexohet kësisoj: (flet një simpatizant i një partie politike me një bastorexhi të Tiranës, të cilit hiç fare nuk i ha palla për politikë a parti). “Se m’i shave rilindësit, m’i shave, se ma shave Skënderbeun, ma shave, seç më the se ai pak fliste shqip, më the, se ma ofendove nënën Terezë, ma ofendove, se m’i shave të tërë, m’i shave, se më the “zhvishu”, më the, se ma shave surratin, ma shave... Të gjitha këto sharje nuk i mora si punë me “qeder”, por ama kur ma shave lidershipin e partisë, thashë se kam me ta q....mamanë.., ti **** hamami”? Eh, ç’e gjeti këtë..., më thotë nip Rexhepi nga Stambolli. Për këtë arsye e do puna të themi dhe një përrallë të Ezopit, dedikuar “Zotit dhe bretkosave”!
“Në një pellg me ujë mbretëronin bretkosat në zhegun e verës... Këndonin ato pa pushim gjithë ditën e ditës dhe kënaqeshin duke u mërzitur. Një ditë e kishin lutur Zotin që t'iu çonte një mbret. Dhe në rastin e parë, Zoti u hodhi bretkosave një trap… Një palo mbret. - Ja, u tha Zoti bretkosave, ky është mbreti juaj... Bretkosat u kënaqën për këtë mrekulli dhe filluan të rreziteshin mbi ****** e butë. Ato hidheshin shpesh në ujin e papastër. Ngaqë e pyesnin ****** se çfarë duhet të bënin, e trapi si rrjedhojë nuk u jepte përgjigje. Bretkosat gëzuan kështu një liri marramendëse, saqë formuan edhe korin e tyre "UAK". Por me kalimin e kohës, mërzia trokiti në derë. Bretkosat, si duket, filluan të mos e pëlqenin gjendjen pasive të 'mbretit' dhe filluan ankesat. Për këtë arsye, kryepari i bretkosave i bëri Zotit një lutje tjetër për një mbret më dinamik dhe më kompetent. Zoti emëroi mbretin e dytë të bretkosave. Këtë radhë një gjarpër... Gjarpri, i cili ishte i vjetër në moshë dhe kishin filluar ta linin veshët, irritohej pa masë nga kori "UAK" i bretkosave. Ai nuk paralajmëronte askënd, por kollofiste me rastin më të parë çdo bretkosë që guxonte të çilte zërin. Kështu, bretkosat filluan dalë-ngadalë ta kuptonin këtë strategji dinake dhe diskutonin në heshtje me njëra-tjetrën se si të dilnin nga kjo diktaturë gjarpërore… Edhe nga ky mbret nuk ishin të kënaqura dhe kërkuan të tretin mbret! Por Zoti, si duket, s'kishte kohë të trajtonte kërkesën e tyre për një mbret të ri, pasi maksimumi ishte vetëm dy mbretër gjithsej. Bretkosat u përgatitën që të jetonin nën sundimin e mbretit të ri, i cili kollofiste nga një, sa herë dëgjonte një zhurmë të vogël. Në këtë mënyrë, bretkosat që atë ditë e sot, vazhdojnë përpjekjen e tyre legjendare për një mbret të ri, i cili nuk dihet se kur do të vijë... dhe përse duhet të vijë”!? përfundon Ezopi i urtë.
Që lexuesit të mos e humbasin “durimin”, unë do mëtoj që me përrallën e Ezopit të mos ndërtoj asnjë identifikim a paralelizëm me “njerëzit” e moderuar këtej trekëndëshit politik të Gadishullit Ilirik, të cilët sivjet kujtojnë 100-vjetorin e shtetit të tyre londinez..., njerëz që kishin jetuar e mbijetuar në anarki, në kohërat e terrorit a diktaturës dhe së fundi në vaktin e ndërkalimit shqiptar. Babai im, duke kujtuar ato kohëra, pos të tjerash, na shpjegonte edhe këtë histori të shqiptarëve:
Keq me anarki e keq pa anarki, keq me kanun e keq pa kanun, keq me mbretëri e keq pa mbretërinë e Ahmet Zogollit, keq me diktaturë e keq pa diktaturën e Enver Hoxhës (i cili dikur kishte asgjësuar profesionin e avokatit), keq me demokratë e keq pa to, akoma më keq pa Sali Berishën, keq me socialistë e keq pa socialistë, akoma më keq pa Fatos Nanon dhe Edi Ramën, keq me këtë parti e keq pa këtë parti, akoma më keq pa lidershipët e saj, keq me kope delesh që nuk japin qumësht, e keq me dele me qumësht që nuk guxon t’i mjelësh..., keq me çoban e keq me një të tillë që kopenë e cjapeve, në vend që ta çoj të kullosë, e çon në gojën e uritur të ujkut..., e tjera të këqija të vogla a edhe të mëdha. Parashtrohet pyetja se ç’u duhet shqiptarëve të ballafaqohen me gjithë këto të këqija. A mos vallë, shqiptarët kokë e këmbë janë “të abonuar” (parapaguar) që të lodhen e të rraskapiten me këso ndryshimesh sistemesh e “mbretërish”, me lëvizje qeverish, me “zhvendosjet e tyre kunj më kunj”, njëherë në prehër të nënës a edhe në prehër të njerkës!?. A nuk u “ngopën” me disfata e fitore, qofshin ato të kurdisura, të sajuara a edhe të merituara? Eh, vetëm një dreq mund ta dijë këtë mesele.
Çuditërisht, shqiptarët asnjërin prej këtyre sistemeve nuk e deshën, nuk i deshën as kryeparët e tyre, ca për arsye se nuk i kishin për zemër, ca të tjerë nuk i kishin për huji, kishte edhe do njerëz të cilët ishin aq shumë të ekzaltuar nga çallami dhe të mirat e pushtetit sa nuk donin as të dëgjonin për mbret, po qoftë ai të ishte edhe...!? Ata nuk e deshën as Ismail Qemal Bej Vlorën, as Nolin, Fishtën, Faikun e Mit’hatin…, ata nuk e deshën as mbretin Ahmet, i cili në vaktin kur jetoi, sa do pak, Shqipërisë i solli aristokraci politike dhe mediatike, nuk e deshën as doktorin gjegjësisht kryeministrin në detyrë, pavarësisht se ky ndërtoi “Rrugën e Kombit”, nuk e deshën as Mejdanin, as Mojsiun e Bamirin, as Nishanin pavarësisht se ishin katolikë, ortodoksë, myslimanë, bektashinj, toskë a gegë..., ata nuk e duan as Edi Ramën, pa dallim se ky i fundit qeverisë së re do t’i sjellë gjashtë femra ministresha, nuk e duan as burrat e Kanunit, sepse ai përgjithmonë e shembi atë kështjellën e shovinizmit mashkullor shqiptar. Unë habitem me atë inatin makabër dhe trishtues të tyre, unë habitem me atë filozofinë e shqiptarit që cili me shumë “kollajllëk” u gjunjëzohet paragjykimeve të ndryshme.
Po ku do ta gjejnë shqiptarët atë sovran me reputacion të lartë politik, por edhe me karizëm! Me këtë higjienë cerebrale që e kanë, me këtë fjalor nënçmues, me etiketime, si për shembull: lesh, tradhtar, obskurant, recidivist, antikokombëtar, katundar malok, shehërli sehirxhi e sherxhi dhe gafe e zhargone të tjera, toptan këto pjellë të asaj neverie a dufi të akumuluar ndër shekuj..., me këtë mospërfillje të mendimit ndryshe, nuk besoj se ndonjëherë do e gjejnë. Nëse e kanë për njëmend, atëherë fillimisht do të duhet t’i shtrohen një “dialize politike”, mandej politikës së tyre do të duhet t’i bëhet një redaktim gjuhësor dhe (ri)redaktim akademik, thjesht intelektual dhe profesional..., do të duhet t’i nënshtrohet një rishikimi dhe analize serioze, sidomos tani kur bëhet fjalë për raportet e reja opozitë-pozitë e të tjera analiza! Nëse kjo nuk do të bëhet, atëherë shqiptarëve do t’u “merret e drejta” e përpjekjeve të tyre “inteligjente në kërkim të një sovrani karizmatik”! Mos dhëntë Zoti, që politika shqiptare të vuajë nga diagnoza e ashtuquajtur: “Ambivalenca (ndasia) patologjike e paradoksale gjegjësisht konflikti i dyfishtë emocional dhe racional”. Fatkeqësisht, psikiatrit thonë se kjo sëmundje nuk kurohet dot kollaj. Tekembramja, shqiptarët nuk janë bretkosa të Ezopit, nuk janë as pleshta të At Gjergj Fishtës e as inatçinj të papërmirësueshëm të Fan Nolit a edhe të Konicës! Po qe se na del e kundërta, atëherë shqiptarëve u mbetet të “kërkojnë ngushëllim” në atë thënien e Gjergj Metës nga Tirana, ku, pos të tjerash, thuhet: “I vetmi shpëtim nga kjo katrahurë, është ajo fjala që shkon në mort, ajo fjala e PRANISË, ajo që nuk nxjerr tinguj, por flet duke ngushëlluar”! Seç ç’shtet, ç’qeverisje e çfarë sovrani e sovraniteti u duhet shqiptarëve, unë nuk e di dhe as që mund ta di!
Duke e përfunduar këtë vështrim, po parafrazojmë një mençuri shkodrane: “Me sa duket ne mbetemi viktimë e përhershme e së vërtetës, si gjithmonë, që durojmë kur duhet ngutur, e ngutemi kur duhet duruar, luftojmë dhe bëjmë zhurmë, kur duhet ndenjur urtë dhe rrimë heshtur, kur duhet thënë ‘açik’ fjala...”

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

SEÇ NA U DOGJ BISHTI I DHELPRËS!

Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe për nocionin lugat jep këtë shpjegim: 1. mit. Fi-gurë e besimeve të kota, që përfytyrohej si njeri, i cili në gjallje të tij ishte shumë i keq dhe pas vdekjes ngrihej natën nga varri, endej rrugëve e nëpër shtëpi dhe trembte njerëzit. Thoshin se u bë (doli) lugat. E hëngërt lugati! mallk., vjet. Ha si lugat - ha shumë, s’ka të ngopur. Vishet si lugat. Sillet si lugat. 2. fig. keq. Njeri shumë i shëmtuar në pamje, që u kall tmerrin njerëzve: I keq, që u bën dëm të tjerëve etj. Se kush na “sillet si lugat”, do ta merrni vesh në fund të këtij shkrimi. Ndërkaq fjalën kriter-i e shpjegon kësisoj: m.sh. Parim i qartë e i përcaktuar mirë, sipas të cilit jepet gjykimi për diçka, bëhet vlerësimi, klasifikimi etj. i diçkaje, norma ku mbështetemi për të vlerësuar një ngjarje..., Kritere të reja, të gabuara, të qarta, vë kritere..., Rregull sipas të cilit duhet të kryhet një punë a diçka tjetër...
Unë besoj që lexuesit e mi të nderuar do të më ndjejnë pse këtë vështrim e fillova me nocionin “lugat”, një shprehje tejet e bastarduar, pavarësisht se si e tillë gjendet në fjalorin e së folmes sonë të përditshme. Gjuetarët thonë se dikur dhelprës i kishte marrë flakë bishti dhe turravrap kishte bërtitur: Ikni se u kall dynjaja! Ata që kishin rastisur atypari kishin thënë: Moj, ty të është kallur bishti e jo dynjaja.
Ka shumë kohë që në hapësirat e Gadishullit Ilirik ca shtete përballen me një tranzicion të stërzgjatur, të bezdisshëm dhe të sëmurë... dhe kështu as përfundon, as kurohet dhe as nuk vdes. Në kuadër të atyre shteteve veprojnë parti politike nga më të ndryshmet dhe të cilave, në periudha të caktuara, po u digjen bishtat “natyralë e ca të tjerë edhe artificialë”!? Madje madje kur ato kallen, ata nuk ngurrojnë të thonë se të tjerët ua vunë zjarrin..., kinse për inat, për qejf a edhe për dreq të mallkuar. Ti, miku im i nderuar, a e di pse u kallet bishti atyre? Ja, unë po ta them troç. U kallet se shkelin mbi kriteret, standardet, parimet themelore të moralit demokratik, shkelin mbi rregullat themelore të politikëbërjes së mirëfilltë, konstruktive dhe me perspektivë. Atyre u kallet bishti sepse në “bagazhin” e tyre politik ka “mallra” të tilla që kanë mbetur nga koha e njëmendjesisë..., në “strajcat” e tyre sot e gjithë ditën e Perëndisë do të gjesh atë apoteozën dedikuar lidershipit të “pavdekshëm, karizmatik dhe të pazëvendësue-
shëm”(!??)..., aty do të mund të gjesh një “furgon” me politikë të “skllavëruar”, një kulturë politike të “ndryshkur”, hajdutëri politike, aty do gjesh një politikë grushti të hekurt, një politikë kulaçi e kërbaçi..., në do të këmbëngulësh në kërkim të “sojeve” a ngjyrave të tjera, pa dyshim se do të gjesh edhe politika marksiste, enveriste, majtiste, djathtiste, demokratike, socialiste, nacionaliste, shoviniste, biblike, antike, politika “allafrënga, allashqiptarçe, në krye me allajbejlerë kokë e krye të kapardisur”!..., politikë inatesh, fyerjesh, politikë bajraktarizmi, nihilisti, politikë ditore, politikë “aksham pazari”, politikë provinciale, bolshevike, amatore e të tjera “përshesh” politika!
I nderuar miku im, nëse nuk të mjaftuan provat e lartpërmendura që llafosën “shkaqet” sa i përket kalljes së bishtit të “dhelprës dhe politikës” këtej pari trekëndëshit shqiptar, ja po shtoj edhe ca të tjera. Pa më thuaj ti, miku im, a mos vallë nuk të dëgjojnë veshët se si ca politikanë inatçorë të Prishtinës, sot e gjithë ditën e kontestojnë Kushtetutën e Republikës së Kosovës (unë nuk do të them të Marrti Ahtisarit), a nuk të shohin sytë se si ca “politikanë që kanë rënë në pubertetin e vonuar të politikëbërjes allaturka” (koeficienti i kundërshtisë dhe inatosjes politike i të cilëve është goxha i lartë), sot e kësaj dite nuk mëtojnë ta kundërshtojnë dhe ta kontrabandojnë atë kushtetutë që është e ndarë në XIV kapituj dhe 162 nene, e shkruar në gjuhën shqipe, serbe (me shkronja latine dhe cirilike), angleze, turke, rome dhe në alfabetin Brajit (për të verbrit). Ata harrojnë se kjo është një kushtetutë, që Kosovës mundohet t’i japë lirinë e frymëmarrjes, a nuk sheh ti, miku im, se si ca politikanë mundohen t’ia marrin asaj frymën, ata ia pengojnë çapitjet e para adoleshente, thjesht i vihet kleçka..., kinse na qenka një kushtetutë përkohësisht e sajuar a e “rrëmbyer”, një dokument që kinse, sipas “arsyes” së politikanëve kosovarë, nuk u jep hapësirë për ta “kritikuar a kontestuar”, një kushtetutë që devijon nga mendja, dëshira dhe përcaktimi i tyre politik..., një kushtetutë që kinse “përdhunuaka perspektivat e (ri)bashkimit kombëtar”(!?) Pa më thoni se ç’ka të keqe në këtë kushtetutë! A mbani mend kur dikur një shqiptar tha: “LE TË NA VIJË EDHE DREQI I ZI, VETËM TA HEQIM QAFE SERBINË”..., atëherë pse tani ky dokument juridik na qenka “gijotinë” për shqiptarët e Kosovës!?
Mos vallë, në këtë kontekst, politikanët e Republikës së Maqedonisë qëndrojnë më mirë. A mos vallë edhe ata nuk ballafaqohen me kontradiktat e tyre të brendshme, me kontradiktat e tyre që shpesh i çojnë në mënyrë të pashmangshme në kacafytje dhe vrasje! A mos vallë ti, miku im, nuk të shohin sytë se politikanët shqiptarë të Republikës së Maqedonisë luftojnë në tri fronte!? Fronti i parë - ata me “impotencën” e tyre politike detyrohen që ta kundërshtojnë “prepotencën” dhe mospërfilljen e politikanëve të Tiranës...; fronti i dytë - luftojnë djallëzinë dhe shovinizmin e politikanëve maqedonas...; fronti i tretë politik – ata luftojnë për marrjen e mandateve në kuadër të vetadministrimit vendor, po edhe qeveritar, qofshin ato me a pa “qeder”, pavarësisht sesa është kostoja e atij “qederi”! Politika e tyre do të karakterizohet me vokacionin e patriotizmit provincial, folklorik a edhe verbal..., me ato fyerjet, akuzat, etiketimet, pothuaj edhe me katandisjen kolektive. Po ç’të thuash e ç’të shkruash për politikanët dhe politikën e Tiranës!? Në vend të paragrafit që do t’i dedikohej kësaj pyetjeje, unë do i referohem atij proverbit popullor, ku thuhet: “Po të pyesësh për ne, jemi krejt një fe (njësoj)”!
Që ky shkrim të mos mbetet pa “bisht”, do t’ia shtoj edhe një paragraf, thjesht do t’ia dedikoj një kurbetçiu, i cili disa ditë më parë kishte ardhur nga Amerika për të vizituar vendlindjen dhe bashkëkohanikët e tij, të cilët që moti nuk duken atypari. Me profesion është “patriot, demograf dhe pak politikan”(!??) Eh, edhe ky na ishte “noksani i mërzitshëm” i këtij shkrimi. Ky i “përmalluari” më parashtroi pyetjen: po ju shqiptarët që rroni këtu, pse hiç fare nuk çani kokën pse fshatrat na u shndërruan në hapësira muzeore..., pse këtu pari nuk ka “shqiptarë me brirë”..., pse nuk ka “berberhane dhe hamamhane”, si në vaktin tim, pse ju shqiptarët që rroni këtu nuk luftoni shtetin që nuk ua jep të drejtat..., pse e festuat 28 Nëntorin e motit 2012, pse nuk e paragjykuat si një festë të rreme, si një ditë të fryrë etj... Ky “lugat”, që aq shumë të duket “patriot”, do më thotë se ç’bëtë ju derisa unë nuk isha këtu, pa ma jepni ta shoh listën e sukseseve tuaja..., pse nuk i ndëshkoni futbollistët shqiptarë nga Kosova që mbrojnë ngjyrat e kombëtares së Zvicrës... Dhe kur këtij “lugati” do t’i thuash se ata janë thjesht profesionistë, ky ta kthen, a nuk janë komunistë dhe internacionalistë..., po pse ju e flisni gjuhën e armikut e të tjera broçkulla. Edhe ky, si dhelpra, kishte bërtitur: o milet, ikni se u kall e kaluara e shqiptarisë!! Në fund të “muhabetit” edhe unë i parashtrova pyetjen me sa vijon: pa më thuaj ku “shkojnë” ata dollarët e tu? Ma ktheu si ndër dhëmbë: “shkojnë në karabina, o në zina”(kurvëri)!? Sa është për t’i besuar për të parën a për të dytën, ju vetë mund ta dini më mirë se unë.
I nderuar miku im, unë do ta përfundoj këtë shkrim, sepse frikem se dikush i ngjet ndonjë bisht e ia vë flakën... dhe mandej po më thonë se ky artikullshkrues na ka dalë “toptan lugat”, sidomos tani në këto ditë të muajit të shenjtë të Ramazanit! Ku ta di njeri, nuk i besohet!

[fadil lushi]

Fadil LUSHI


SEÇ NA U “NGATËRRUA” PROVINCIALISTI ME ARISTOKRATEN!


Disa ditë më parë rastisi të jem “dëshmitar i paftuar dhe i heshtur” i një zënke, gjegjësisht i një “rebelimi” mes dy shqiptarëve. Njëra ishte femër a motër shqiptare, mësuese në detyrë, ndërkaq tjetri ishte me gjini asnjanëse-as mashkull as femër, as mish as peshk, as shehërli e as fshatar? Asnjëri prej protagonistëve të kësaj “grindjeje” nuk i kishte hallet, sikletet, qasjet, shijet e as sjelljet e njëjta. Karakteret e tyre ishin diametralisht të kundërta. Se ç’m’u desh të dëgjoja llafet e tyre, sot e kësaj dite s’ma pret fiqiri. Megjithëkëtë, kjo më provokoi që këtë “sherr” ta marr për kryefjalë të shkrimit në vijim. Nëse neve do na lejohej ta qëndisim këtë vështrim, atëherë do të bëjmë çmos për të mos marrë taraf, respektivisht nuk do ta avancojmë, nuk do ta kritikojmë e as nuk do ta lavdërojmë asnjërën palë, ndaj shpresojmë se këtu nuk do të ketë vend për ndonjë karakterizim diskriminues a diskreditues.
Shkëmbimi i mendimeve ndërmjet tyre u duk që në fillim se ishte jomiqësor, për faktin se këmbë e krye ishte e përmbytur me “qytetari, provincializëm, me inate, me xhelozi dhe me ca shaka me thepa që sjellin më shumë “zarar se qar”. Kjo motra a zonja e nderuar sikur donte në atë “komunikim linguistik” të zbulojë a të sheshojë pezmin e saj ndaj gjithë asaj që nuk bënte në profesionin e saj, përkatësisht në arsimin shqip, këtu e gjetiu; sikur donte ta shprehte gjithë atë nostalgjinë e saj të trishtë sa u përket mësuesve të dikurshëm që sot nuk duken më këtejpari. Sikur donte që bashkëbiseduesit t’i sugjeronte se dikur moti gjyshi i saj, që kur kishte zbarkuar në kasabanë e Tetovës (në vitet e gjashtëdhjeta), kishte hapur librarinë e parë popullore (shqipe). Sikur donte t’i thoshte: Ti, zotërote, të lus më kurse dhe mos më fol për kulturë, për arsim dhe për aristokraci, më lër të qetë, sepse këto virtyte të larta morale, i kam trashëguar nga gjyshi dhe prindërit e mi, në vaktin kur soji e sorollopi yt i shkonin pas cjapit të egër! Të lus, mos ma ngacmo kureshtjen a dëshirën time për të mësuar diç më tepër për ty..., më lër rehat që këtë trashëgimi ta ruaj me xhelozi dhe me atë fanatizëm të rrallë, një trashëgimi të ngarkuar me plot humanizëm, mirësi si dhe me altruizëm.
Kjo motra jonë e nderuar, sikur donte ta qortonte edhe më tej bashkëbiseduesin e saj të kompleksuar fund e majë, sikur donte t’i bërtiste e t’i thoshte: pse ti, vëllaçko, për “qytetari të rreme” hoqe dorë me aq lehtësi nga të qenët fshatar, pse hoqe nga mendja fisnikërinë e saj, pse nga higjiena e mendjes aq fare kollaj hoqe burrërinë, mikpritjen bujare, të ngrohtë, të përzemërt, vëllazërore dhe të thjeshtë të saj. Po ti, vëllaçko, ç’të duhet që për hir të një “qytetarie dhe aristokracie të shtirur”, ashtu për qejf, të shkelësh a të përbuzësh vendin ku ke lindur..., bukuritë e jetës në fshat!? Kjo motra jonë, mësuese në detyrë, sikur donte t’i thoshte bashkëbiseduesit të saj se aristokracia po dhe qytetaria e tij virtuale është një element i rrezikshëm, nëse me të do të mëtosh të ushtrosh pushtetin dhe ta zaptosh kryeminderin e saj, është edhe më i rrezikshëm, nëse gjithë këtë imagjinatë do ta “shndërrosh në besim dhe në bindje të verbër”!?
Motrës sonë si duket i doli pushka huq, sepse me gjithë përpjekjet për ta bindur vëllaçkon e saj, nuk ia doli dot..., nga fakti se bashkëbiseduesi mezi i shqiptonte fjalët, mezi ia ndiqte mendimet, jo pse i mungonte kjo dhunti e të shprehurit e të dëgjuarit, por pse “gojën e kishte plot me kikirikë”, se ashtu dhunshëm e detyronte motrën a zonjën e nderuar ta duronte arrogancën e dërdëllitjeve të tij të pafund. Dhe, në vend që t’i saktësonte mendimet, ai përkundrazi i ngatërronte ashtu njësoj si leshi i arapit..., në vend që të “kuronte kompleksin e të qenit provincial” ai, përkundrazi e ushqente atë të paqenë..., sikur turpërohej nga identiteti i tij, nga prejardhja a nga origjina e fisit, nga vendlindja etj. E gjithë kjo të krijon përshtypjen se puna e këtij “provincialisti” është si ajo batuta gjirokastrite: “..., e dini ç’e gjeti gomarin kur u mundua të pjerdh sa kali? Iu shqye b...”! (Besoj se lexuesit do më ndjejnë për këtë batutë)
Nëse do më lejohet, këtë shkrim do ta mbyll duke iu referuar një shpjegimi që e kishte bërë një mik yni (Salih Kabashi) në lidhje me një mesele nga vakti i ish-Jugosllavisë: “Një gazetar me nam i kishte kërkuar një intervistë Branko Mikuliqit, kryetarit të atëhershëm të Këshillit Ekzekutiv Federativ dhe ky ia kishte dhënë pa hezitim. Duke dashur që ta nderonte gazetarin, ai e gostit me një drekë dhe pas dreke e fton gazetarin që bashkërisht të “çlodhen” në një pishinë qeveritare. Dreka u hëngër, kafet u pinë..., u lanë dhe u kënaqën. Pastaj u shtrinë krah njëri-tjetrit. Ashtu duke ndenjur e duke bërë llaf, Brankoja po i shikonte vjedhurazi herë shputat e veta dhe herë shputat e gazetarit. Këmbët e veta i shihte të shtrembëruara dhe gishtat të gjithë çatall, me thonj të deformuar e keqas të çakorduar. Këmbët dhe shputat, lëkura dhe gishtat e gazetarit përbri i shihte me xhelozi, sepse ishin në rregull, të pathyer e të hijshëm. Nuk u durua Brankoja, nga katundi Pogragjë i Bugojnos, dhe e pyet mysafirin e tij: - Shoku…, po shikoj këmbët e tua dhe po shikoj këmbët e mia, po shikoj shputat tona. Shiko si janë të miat dhe shih si janë tuat. Pse është kështu?- Nuk e di, thotë gazetari zagrebas. Ndoshta pse në familjen tonë ka më shumë se një shekull që mbathen këpucë. Maloku, kryetar qeverie, nuk e kishte zgjatur muhabetin më tutje. I pikëlluar për mungesë të sadopak aristokracie për biografinë dhe veten e tij, çartaqejfas dhe jo pa siklet duke e parë veten fare thundrakë, i tha rrugë të mbarë zagrebasit!”
Mendjendriturit a ata me mendjen femër mbase mund të thonë se nuk duhet të heqësh mendjen nga prejardhja a origjina, pavarësisht se ky shpjegim i lartpërmendur mëton të diskreditojë a të diskriminojë bashkëbiseduesin e motrës a mësueses sonë në detyrë. Nga ana tjetër, ata që e njohin këtë shpjegim do të thonë se shumë kohë më vonë regjimi titist aristokracinë e familjes së gazetarit nga Zagrebi, ashtu pamëshirshëm, e kishte masakruar dhe denigruar dhe njëkohësisht ia kishte zaptuar të drejtën e shpalosjes së gjenealogjisë së familjes së tij! (Ashtu siç komunistët dhe harresa e turmës provinciale e shuan dhe e ekzekutuan me përpikëri, njëherë e përgjithmonë, aristokracinë e familjes prej mësuesi të motrës sonë!)
Se si kishte përfunduar ai “shkëmbim i lirë mendimesh ndërmjet protagonistëve në fjalë”, unë sot e kësaj dite nuk gjeta ndonjë provë. Një gjë e di, aristokracia e saj prej mësueseje është e vërtetë në krahasim me atë të bashkëbiseduesit që ishte i sajuar a i imagjinuar!

[fadil lushi]

Fadil LUSHI


“MORALI” I NJË REAGIMI (TË VONUAR) EKZOTIK


Miqtë e mi të nderuar dhe të respektuar, këtë vështrim do ta ndërlidh me një paragraf nga jeta e poetit francez Charles Baudelaire (1821-1867), i cili në murin e dhomës së tij kishte varur një orë pa akrepa, po që punonte mirë. Nën të ai kishte shkruar: “Është më vonë sesa pandeh ti miku im”! Në do të na lejohet, kësaj filozofie do t’ia shtojmë edhe domethënien e nocionit “reagim-i”, e cila pasqyrohet përafërsisht kështu: I përgjigjem një ngacmimi të jashtëm, veproj nën ndikimin e një ngacmimi. Shpreh mendimin a qëndrimin për diçka që thuhet ose që bëhet..., kundërshtoj për diçka që bëhet etj. Ky nocion është shumë i konsumuar dhe gjithsesi më i shtrembëruar në përditshmërinë tonë, qoftë ajo politike ose kulturore, ndërkaq në aspekt moral, ka mbetur më pak i kondicionuar. Reagimet e njerëzve janë nga më të ndryshmet. Ato janë euforike, alarmuese, emotive, të pafiksuara, të paqarta, me pak arsye, reagime me vonesë, alogjike, të shpejtuara, të pjesshme, të njëtrajtshme, abuzive, reagime “aksham pazar”, reagime që i dedikohen politikës ditore dhe asaj provinciale, reagime akademike, kolektive, individuale si dhe reagime të ashtuquejtura “ekskluzive”. Të gjitha këto reagime ndërtohen në rrethana të caktuara historike. Pjesa dërrmuese e këtyre reagimeve shpesh kanë për kryefjalë folklorizmin dhe folkpatriotizmin. Kur këtyre do t’u mungojë ajo “kultura” e shprehjes së mirëfilltë, atëherë mbeten vetëm si shprehje boshe dhe gjithsesi të zbehta. A mos vallë (nuk) janë pjekur “kushtet” që ne si kolektivitet më shumë të merremi me vetveten e më pak me palën tjetër, e cila kur rebelohohet nuk na “hesapon”. A nuk është koha që më shumë të rezonojmë dhe të esëllohemi se sa të paragjykohemi e mandej të reagojmë kuturu, e më pastaj të “biem” në gjumë a në heshtje varri.
Këtë vështrim po e fillojmë me atë “reagim emotiv dhe folkpatriotik” që dikur iu dedikua një lajmi, si: “..., persona të panjohur kanë demoluar shtëpinë e alfabetit shqiptar në qytetin e Manastirit. Sulmi ka ndodhur rreth orës katër të mëngjesit, ku janë shkaktuar dëme të mëdha materiale..., policia është në vendin e ngjarjes, ndërsa po vazhdojnë hetimet për zbardhjen e rastit”! Këtij reagimi do t’i bashkëngjiten edhe institucione të tjera si, për shembull: “Partia NN, shpreh indinjatën e thellë për dëmtimin që i është bërë Muzeut të Alfabetit në qytetin e Manastirit…, partia NN, i bën thirrje qeverisë maqedonase të nxjerrë menjëherë përgjegjësit vandalë para drejtësisë si dhe të marrë sa më shpejt masa!?... Se “qeveria” kishte “ndriçuar këtë vaki”, kurrën e kurrës nuk u hetua asnjë provë e vetme. Shoqata e..., reagon ashpër ndaj aktit vandal të sulmit të sotëm në Muzeun e Alfabetit të Gjuhës Shqipe, njëkohësisht “vlerësojmë se ky akt i ulët qyqar i qarqeve të caktuara maqedonase, të ushqyer me albanofobi të skajshme, edhe më tepër prish marrëdhëniet ndëretnike që me aq mund po mundohemi t`i krijojmë si shoqëri shumetnike”!
Një reagim tjetër paksa “akademik, historik po edhe alarmues” iu kushtua publikimit të së ashtuquajturës “Enciklopedia maqedonase”, një enciklopedi që më shumë ishte një provokim i hapur politik sesa një dokument akademik i mirëfilltë. Dikush për këtë tha, kjo “..., enciklopedi (e Akademisë Maqedonase të Shkencave dhe Arteve, në krye me Bllazhe Ristovskin), mbase u bë shkas që, si asnjë herë më parë, shqiptarët në Maqedoni të flasin me një zë për faktin se në disa kaptina të saj, fyhen dhe njollosën shqiptarët, kontestohet dhe mohohet prejardhja dhe etnogjeneza e tyre dhe përbuzet e gjithë historia kombëtare e shqiptarëve”! Këtij reagimi, iu bashkëngjitën edhe ca kundërshtime të tjera që vinin nga partitë politike dhe shoqatat shqiptare, përfshi aty edhe ato të historianëve, pedagogëve e të tjera të tilla simotra.
Se reagimet e lartpërmendura sa i përket demolimit të shtëpisë së alfabetit shqiptar në Manastir, apo edhe rreth enciklopedisë maqedonase (nuk) ishin “reagime emotive, folkpatriotike, folklorike, pseudopatriotike, historike, alarmuese”..., se dikush reagoi ashtu ashpër dhe institucionalisht, se dikush këto “vaki” i heshti, se të tjerë këtë e kundërshtuan me atë dialektin dhe me nëndialektin e nahijes së tyre, se dikush reagoi duke ngritur atë zërin e paartikuluar, tjetri duke ngritur dolli, tjetri reagoi me “duart në xhep”, ai shpirtvogli me këmbët mbi tavolinë, ai tjetri duke ngritur vetullat e të tjera të tilla, janë “irelevante”!? Për ne është me rëndësi mungesa e një reagimi tonë (ndërkrahinor-ndërshqiptar) në lidhje me rrëmujën a pështjellimin që ka zaptuar arsimin shqip! A mos vallë “toptan” shqiptarët nuk kanë nevojë për një reagim akademik (qoftë të jetë edhe një reagim ekzotik) ndaj gjymtimeve që hetohen në arsimin tonë, në ndërgjegjen e kombit, a mos vallë nuk kemi nevojë të reagojmë ndaj mungesës së vetevaluimit të punës sonë, a mos vallë nuk kemi nevojë për një reagim të ashpër, të drejtë, të shpejtë a të menjëhershëm ndaj lajmit me sa vijon: “Gjashtë vite prej se në Maqedoni ka nisur të zbatohet matura shtetërore (nga ana e Qendrës shtetërore për vlerësim) shkollat me mësim në gjuhën shqipe shënojnë vetëm regres. Të paktën prej vitit 2008, kur filloi të matet cilësia e shkollave në bazë të notave mesatare të fituara nga testimi i nxënësve për lëndët e maturës shtetërore, shkollat me mësim në gjuhën shqipe e gjejnë veten të radhitura çdo vit e më keq në ranglistat përkatëse. Kështu, për shembull, gjimnazi "NN" që vitin e kaluar gjendej në pozitën e 36, këtë vit është katandisur 14 vende më poshtë. Gjimnazi që dikur ishte krenaria e shqiptarëve të... gjendet sot në vendin e 50 në ranglistën e shkollave sipas rezultateve të maturës 2013.”!? Mos vallë kjo ranglistë është e sajuar!?
A mos vallë sot ne nuk mund të ndërtojmë edhe një tjetër reagim fare dhe fare ekzotik ndaj arsimit shqip që sot e gjithë ditën ballafaqohet me atë infrastrukturën “allaturka” dhe fare pak alternuese, a mos vallë nuk kemi nevojë për një reagim serioz sa i përket arsimit shqip në të gjitha nivelet që sot e gjithë ditën e Perëndisë ballafaqohet me shterpësi vlerash, shterpësi të pragmatizmit e të tjera shterpësi, a nuk kemi nevojë për një reagim kolektiv ndaj fenomenit “blerja e padijes”(!??) apo ndaj fjalisë më të përfolur a më të lakuar “akademik”: “nxirr paratë, lëri mbi tavolinë dhe ik”!?
A mos vallë, mungesa e një reagimi ekzotik nuk është si mungesa e moralit të asaj mbretëreshës së Danimarkës, e cila për qejfin e saj, dikur moti, kishte angazhuar një plak me mendje femër për këshilltar personal. Ajo gjithmonë ia kishte respektuar a edhe pranuar sugjerimet, po edhe këshillat, ndonëse kjo kishte qenë paksa e rrjedhur nga mendja. Një ditë plaku mendjendritur që nuk u besonte dhe nuk i shërbente çudirave, shkoi të takojë lartmadhërinë e saj për t’i thënë se populli kishte dalë në demonstratë dhe kërkonte bukë! Ajo ishte përgjigjur e çuditur: “Duan bukë!? Po pse nuk hanë biskota”! Dhe ajo vërtetë nuk dinte se ç’ishte buka, sepse as që e kishte parë me sy e lëre më t’ia kishte nuhatur erën.
Nëse këtë vështrim e filluam me atë thënien e poetit francez, atëherë neve na mbetet që ta përfundojmë me atë mençurinë shkodrane ku, pos të tjerash, thuhet: “Me sa duket ne mbetemi viktimë e përhershme e së vërtetës, si gjithmonë, që durojmë kur duhet ngutur, e ngutemi kur duhet duruar, luftojmë dhe bëjmë zhurmë, kur duhet ndenjur urtë dhe rrimë heshtur, kur duhet thënë ‘açik’ fjala”!

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

“NËSE NUK DO T’I SHMANGESH KËNETËS, DO TA KESH FATIN E KALLAMIT”

Të nderuar miq të mi pa tarafe! Nëse këtë vështrim të radhës do ta thur me “llafe të mira”, nuk do të thotë se do të reflektoj gjë. Nuk do të thotë se gjykimet e mia detyrimisht duhet të marrin udhën e së vërtetës, argumentit a ndonjë prove tjetër. Ndaj, që të mos keqkuptohem, do të përpiqem që këtij shkrimi të mos ia fus ashtu, kot fare. Që në fillim po i vë në parantezë dy thënie të mençura popullore: “Nga avllia duket shtëpia, nga e ëma njihet e bija”, (e para), dhe e dyta - “Nëse nuk do t’i shmangesh kënetës, do ta kesh fatin e kallamit!”
Ka shumë kohë që në hapësirat tona intelektuale, politike, kulturore, fetare po edhe diplomatike, dëgjohen ca ulërima të mëdha, të forta, herë pas here të mbytura, të stërzgjatura, të pakontrolluara dhe mbase edhe të “paartikuluara”! Të gjitha këto ulërima janë pjellë e njerëzve që kur nuk i kanë informacionet a provat e sakta, mëtojnë të paragjykojnë çdo gjë, madje çdo të thënë që nuk u shkon për “hesap”. Njerëzit e tillë në vend që të ushtrojnë me ndërgjegje profesionet e tyre dhe në vend që “plehrat t’i hedhin mbi plehra”, ato i sistemojnë aty ku nuk e kanë vendin.
Nëse do të na lejohet, paragrafin e parë të këtij vështrimi, do t’ia dedikojmë fjalorit a të folmes së disa njerëzve që “merren me politikë apo (në variantin metaforik) që politika merret me ta”, si dhe personave përgjegjës që e kanë për detyrë ta vlerësojnë atë të folme (nëse ka diç për të vlerësuar). Ekspertët e gjuhës së sotme shqipe me plot gojën do të thonë se e folura e disa politikanëve (hiq mënjanë politikanët e shtetit amë) nuk është e standardizuar dhe, kur nuk është e tillë, atëherë mbetet që të jetë një komunikim krahinor a një shqiptim dialektor i papërdorshëm, fare pak i kapshëm dhe gjithsesi i pakuptueshëm për opinionin më të gjerë publik. Thjesht, ky “komunikim politik” i tyre ushqehet me atë gjuhën e “përbaltur”, të përçudnuar, të denigruar (sa për të mos thënë edhe të shkultivuar) dhe, sa herë që e dëgjon aq herë, zorrët të vijnë në fyt... Madje, shpesh “detyrohesh” të mbyllësh veshët dhe sytë! I gjithë ky shtrembërim i gjuhës, kështu siç hetohet, të krijon përshtypjen sikur tmerrësisht dhe pamëshirshëm ka pllakosur të gjitha institucionet që duhet të jenë shembull i përdorimit të drejtë dhe normativ të shqipes standarde!
Prandaj, gjithsecili gjuhëtar i ndërgjegjshëm me të drejtë do të gjurmojë a do kërkojë shkaqet e këtij komunikimi të zbehtë dhe të pavarur të disa politikanëve sidomos atyre që i takojnë gjeneratës më të re. Ndoshta do t’i referohen sintaksës së gjuhës sllave (që ne më të moshuarit, dikur detyroheshim, ashtu pavullnetshëm, ta shkruanim dhe ta flisnim), mandej me të drejtë do t’i referohen edhe “hartës” së përgatitjes së “mangët” profesionale a arsimimit të tyre paraprak fillor, të mesëm dhe akademik. Tekefundit, as “sintaksa sllave, as harta e (mos)përgatitjes profesionale, as shqiptimi dialektor” nuk e justifikojnë këtë katrahurë të foluri të denigruar, po qoftë ai të jetë edhe politik. Duke pasur parasysh se retorika është dhunti, duke e pasur parasysh se ajo nuk mund të ndërtohet brenda një periudhe të caktuar, atëherë së paku duhet të ushtrohet... Sepse kështu si prodhohet kjo e folur nuk e nderon, nuk e kondicionon, nuk e humanizon dhe as që e fisnikëron postin e politikanit!
Paragrafin e dytë të këtij vështrimi a opinioni gazetaresk po e fillojmë duke iu referuar disa mendimeve të shprehura të “kolumnistëve” shqiptarë, sa i përket politikëbërjes së lidershipëve nga Republika e Shqipërisë, Republika e Kosovës dhe Republika e Maqedonisë, pa dallim se i takojnë përkatësisë fetare ortodokse, katolike a myslimane.., pavarësisht se kanë postin e presidentit të shtetit, kryeministrit, a ministrit të punëve botore. Të gjithë këta “me demek kolumnistë”, në mungesë të njohjes së kësaj problematike, mëtojnë që këmbë e krye t’i paragjykojnë, aq sa të futen padrejtësisht edhe në oborrin e privatësisë së tyre.
Nëse sot e gjithë ditën, shqiptarët karakterizohen me fenomenin e një kombi që ka tri fe (që kombet e tjera nuk e kanë) dhe nëse ata shekuj me radhë ndërtuan atë kështjellën e harmonisë ndërfetare dhe nëse kryefjala e diplomacisë së tyre është relativisht e re, assesi nuk do të thotë se gjendet në fund të pusit të diplomacisë evropiane. Thjesht, nuk duhet lejuar gjithsecilit politikan, që hiqet për mysliman, katolik ose ortodoks të devijojë nga ky koncept, nuk duhet lejuar politikanit, që partisë së cilës i takon ta bëjë më ekskluzive, më përparimtare dhe më tolerante në krahasim me partitë tjera përkundrazi, nga kjo hapësirë duhet përjashtuar çdo majorizim a edhe ekskluzivitet i cilësdo qoftë parti dhe, për këtë e arsye të tjera, nuk duhet lejuar askujt që njërën ta proklamojë parësore e tjetrën dytësore. Së fundi, secili që do të mëtojë të bëjë një gjë të tillë, është njësoj sikur ka prekur në themelet e kombit dhe ata që i prekin ato themele, do të futen në radhët e tradhtarëve të popullit!
Parashtrohet pyetja se kush synon sot ta rrënojë kalanë e tolerancës dhe harmonisë ndërfetare te shqiptarët? Padyshim se këtu do të kenë hise gjithfarë (“hiper”) analistë a kolumnistë oportunistë nga të gjitha trevat shqiptare. Disa të tillë “kolumnistë fluturakë dhe iluzionistë” nga Tirana dhe Prishtina (pa dallim feje) dhe përtej tyre, përpiqen që politikanët shqiptarë (myslimanë) t’i “... paraqesin a t’i konceptojnë si fundamentalistë”!? Këta “me demek kolumnistë” do të parashtrojnë pyetjen idioteske se pse ish- kryeministri i Republikës së Shqipërisë, z. Sali Berisha, dikur i “vardisej” diplomacisë turke si dhe kryeministrit Tayip Recep Erdoğan..., pse sot kryeministri i Republikës të Kosovës, z. Hashim Thaçi e përsërit atë rrugë... Disa “kolumnistë” shqiptarë myslimanë do ta përsëritin pyetjen idioteske: pse kryeministri z. Edi Rama “merr anën e jomyslimanëve”..., pse ish- presidenti i Republikës së Shqipërisë, z. Aleksandar Mojsiu, takonte diplomatë evropianë me përkatësi fetare katolike..., apo pse ish-ministri i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Edmond Haxhinasto, takohej me diplomatë ortodoksë grekë e tjerë. Këtyre kolumnistëve u mbetet vetëm një gjë, nuk duhet majorizuar dhe as minimizuar përkatësinë fetare të lidershipëve shqiptarë, edhe përkundër përpjekjeve të grekëve e serbëve (dhe të tjerëve si ata) që në vijimësi mëtojnë ta zbehin këtë.
Andaj të gjithë analistët politikë, po edhe “kollumnistët” shqiptarë pa dallim feje duhet ta dinë se kjo tolerancë dhe harmoni e lakmueshme sot nuk është “... as mit, as shprehje e zbehtë proverbiale e as shprehje frazeologjike e as idil, as e vërtetë e vockël historike. Përkundrazi, kjo harmoni politike dhe fetare është pjellë e një historie dramatike të shqiptarëve”, siç do të thoshte Ismail Kadareja.
Ata që kanë teserën, po edhe që janë kompetentë për t’u dalë në ballë këtyre abuzimeve që i bëhen të folmes politike të shqiptarit, ata që e heshtin mungesën e tolerancës dhe harmonisë ndërpartiake e ndërfetare te shqiptarë, nuk kanë të drejtë të heshtin, nuk kanë të drejtë të thonë se kjo nuk na “intereson”, nuk kanë të drejtë që këtë katrahurë ta ndjekin nga larg, thjeshtë, nuk kanë të drejtë të qëndrojnë mënjanë. Sot, gjithsecili shqiptar që do ta përbaltë, do ta përçudnojë e (të mos themi edhe) që do e shkultivojë harmoninë dhe tolerancën politike te shqiptarët, duhet ta dijë se ashtu pa hiri shkel mbi themelet e kauzës së kombit. Në instancë të fundit nuk kanë të drejtë ta parafrazojnë atë shprehjen proverbiale: “Për inat të vjehrrës, do të fle me mullixhinë!”
Të paragjykosh do të thotë t’ia vësh flakën së vërtetës... dhe, nëse nuk do t’i shmangesh kënetës, atëherë do ta kesh fatin e kallamit! Prej kallamit nuk del gjë!

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

“VERSIONI ” SHQIPTAR I PATRIOTIZMIT!?

Të nderuar miq të mi pa tarafe, që të mos shtrembëroj titullin e këtij vështrimi gazetaresk, më duhet t’i referohem fillimisht Fjalorit të Gjuhës së Sotme Shqipe, ku shpjegohen edhe konceptet e tilla siç janë: VERSION dhe PATRIOTIZËM. Për të parin jepet ky shpjegim: Një nga mënyrat se si e paraqitim, e përshkruajmë a e shpjegojmë një ngjarje ose një fakt. Version i ri (i vjetër). Versioni i fundit. Kishte dy versione. Ndërsa për patriotizmin, pos të tjerash, thuhet: Dashuria për atdheun e për popullin e vet dhe gatishmëria për t'u shërbyer atyre me besnikëri; ndjenja e lartë e detyrës për të mbrojtur me vetëmohim interesat e atdheut dhe të popullit të vet; atdhetari. Patriotizëm i flaktë (i madh, i lartë). Patriotizmi popullor. Patriotizmi i masave. Patriotizmi i rilindësve tanë. Ndjenja (shprehja) e patriotizmit e të tjera. Se cilin “version do ta shfrytëzojmë” për ta diskutuar patriotizmin si nocion sociologjik, ka pak rëndësi. Për ne me rëndësi është qasja e shtrembëruar e ca kalorësve të vonuar të çështjes shqiptare (pa dallim se ku veprojnë dhe jetojnë), të cilët këtë koncept kohë pas kohe mëtojnë ta identifikojnë me gjithfarë profesione, emra, ndodhi e të tjera.
Nëse do të na lejohet ta shtjellojmë nocionin e patriotizmit shqiptar, fillimisht do të duhet t’i kthehemi retrospektivës së një vakie, gjegjësisht ndeshjes së futbollit mes kombëtares së Zvicrës dhe asaj të Shqipërisë, një ndeshje që para dhe pas saj, polli një duzinë paragjykimesh, keqkuptimesh a edhe shtrembërimesh në veçanti, ndaj lojtarëve shqiptarë që (profesionalisht) mbrojnë ngjyrat e kombëtares së Zvicrës apo edhe ndonjë shteti tjetër. Kjo ndeshje, lëre që u shndërrua në “mollë sherri”, por edhe e “provokoi mbamendjen adoleshente” të ca “zuzarëve dhe atdhetarëve” (skajshmërisht të sikletosur) në lidhje me interpretimin e tyre të gabuar rreth konceptit patriotizëm. Kjo ndodhi e lartpërmendur aq shumë u fol e u përfol, saqë i doli fare edhe ajo pak ngjyrë që i kishte mbetur! Këto “trumbetime, po edhe shtrembërime” ndaj futbollistëve shqiptarë, erdhën nga njerëz të ashtuquajtur “argatë stinorë a sezonalë”, nga njerëz të cilët për kryefjalë të “muhabeteve” të tyre e kanë “atdhedashurinë e sajuar a të rremë”, nga njerëz të cilët në mexhliset e kumarxhinjve, ashtu instinktivisht, do të “kërcejnë si ato pleshtat mbi jorganin e jevgut të nderuar”!
Kohë pas kohe të këtillët do t’i shkruajnë elegji politike patriotizmit, do t’i “përcjellin buzëqeshje djallëzore, po edhe do t’i dedikojnë dashuri hipokrite” vatanit! Ata do të parashtrojnë pyetje idiotësie se pse këta shqiptarë nuk luajnë për kombëtaren e Shqipërisë... dhe, kur nuk do ta bëjnë këtë, atëherë do t’i konceptojnë si tradhtarë.., mbase edhe do t’u ngjisin edhe lloj-lloj epitetesh, nofkash e të tjera. Të gjithë këta “futbolldashës a edhe mosnjohës të filozofisë së këtij sporti, po edhe atdhetarë aksham pazari”, o janë naivë, o janë të kompleksuar, o kokëbosh krahinorë, o janë gjumashë, o gjoksrrahës, o pseudopatriotë”, o kanë mendje shpellori, o janë bërlloku i kombit, o do të konceptohen si ato barkat me vela..., (rrugëtimi i të cilave varet nga erërat dhe drejtimi i dallgëve të deteve të tërbuara...), ose, në instancë të fundit, numrin e këpucës e kanë të madh. Këto interpretime të gabuara ndaj nocionit patriotizëm nuk shkojnë as përtej tregut të gjelbër të ndonjë province a ndonjë kasabaje, e lëre më të diskutohen në qarqet akademike. Andaj, nuk duhet të habitemi se pse “këtyre njerëzve” hiç fare nuk u plas, po edhe nuk u hyn në punë ato vargjet perla të Fan Nolit “Ku e lam’ e ku na mbeti, /Vaj-vatani e mjer mileti, /Anës detit i palarë, /Anës dritës i paparë...”. Ka edhe ca pseudopatriotë të tjerë që, kur e diskutojnë këtë çështje, shkojnë aq larg sa të “ngatërrojnë mendjen me këmbët mbi tokë”, me euforinë dhe me emocionet e pakontrolluara... Dhe, kur kjo bëhet kështu, i përngjan asaj “sallatës ruse”!?
Të gjithë këta “zuzarë” që mëtojnë të ndërtojnë një “version” të paqenë të tyre, gjithsesi të shtrembëruar, ndaj patriotizmit..., “pa dashje” e vënë në dyshim edhe kontributin e atdhetarëve shqiptarë (“shyqyr” që këto mendime mbeten vetëm si qasje të të marrëve, gjegjësisht të idiotëve të cilët mbase për armikun janë të dobishëm). Të gjithë këta, kur bëhet fjalë për nocionin e patriotizmit, shtyhen për t’u futur në radhë e për të marrë vend në mexhlisin, ku diskutohen çështjet e atdhetarisë. Tekefundit, këto versione të tyre, mbeten të qelbura a si ajo era që del nga dhëmbët e prishur dhe kurrgjë tjetër. Ky “version” i këtyre pseudopatriotëve, po edhe i njerëzve të tillë të katandisur, ta rikujton atë thënien vlonjate: “Mamaja e budallaqes gjithmonë mbetet me barrë a shtatzënë”!
Që ky vështrim yni të mos paragjykohet e të mos mbetet pa kuptim, do të parashtrojmë pyetjen se mos vallë sot, për të qenë patriot shqiptar (qofsh gegë, toskë, mysliman, katolik, ortodoks, bektashi, pasanik, varfanjak, besimtar, ateist a diç tjetër), medoemos duhet të veprosh e të jetosh në vendlindje; a mos vallë sot, nëse jeton jashtë atdheut, nuk duhet të jesh i tillë; a mos vallë, sipas kësaj “logjike fëmijërore” të këtyre shtrembëruesve të patriotizmit, shqiptarëve do të duhet t’u ndalohet a t’u mohohet e drejta e të folurit të gjuhëve të ndryshme, në veçanti gjuhës së armikut; a mos vallë, sipas “logjikës” së tyre, shqiptarët nuk duhet t’i studiojnë historitë e popujve të tjerë; a mos vallë, sipas kësaj “logjike”, “mbetet që në këtë pështjellim” të përfshihen edhe shumë figura të tjera të ndritura shqiptare; a mos vallë sot Skënderbeun, vëllezërit Frashri, nënën e përbotshme Terezë, nobelistin Ferid Murati, Ismail Kadarenë, At Gjergj Fishtën, Fan Nolin, Faik Konicën dhe shumë figura të ndritura shqiptare duhet t’i konceptojmë si tradhtarë vetëm e vetëm pse jetuan e vepruan (ca të tjerë ende veprojnë) jashtë vendlindjes së tyre... Pra, sipas tyre, sot Skënderbeun duhet ta gjykojmë si tradhtar, vetëm e vetëm pse ai e shkruante dhe e fliste gjuhën e Perandorisë Osmane, kurse Mehmet Aqif Ersoy duhet ta gjykojmë si tradhtar të atdheut të gjyshërve të tij (nga Sushica e Pejës), pse ky e shkroi himnin e Turqisë. Ndërkaq, Shemsettin beu, gjegjësisht Sami Frashri, na qenkësh tradhtar vetëm e vetëm pse e ndërtoi gramatikën e turqve, kurse nobelisti Ferid Murat me zbulimin epokal (nga lëmi i farmacisë) na “paskësh zhgënjyer” këmbë e krye!?? A mos, vallë, edhe humanistja më e madhe e dynjasë njerëzore na qenka një “nënë e huaj”, vetëm e vetëm pse nuk veproi në Shqipëri??!! Kështu, edhe shumë shqiptarë të tjerë. Ky “shovinizëm dhe patriotizëm” i rrejshëm dhe provincial i këtyre “shqiptarëve”, kështu siç perceptohet, të krijon përshtypjen se kalon çdo prag idiotësie.
S’ka dyshim se sot më mirë është të jesh një “tradhtar” që Evropës do t’i dërgosh vlera shqiptare, sesa të jesh një “patriot i vetëshpallur, i imagjinuar, i paragjykuar, madje edhe një njeri i panjohur”, që jeton dhe vepron në “pesëkëndëshin” shqiptar.., por që gjithë ditën e Perëndisë, lëre që gënjen, por edhe vjedh lekët e popullit. “Toptan”, këta daullexhinj shqiptarë, kur nuk hanë zogun, detyrohen të përtypin “bythën e gjelit të mullisit”!

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

HANE SHAM, HANE BAGDAT!

Të nderuar miqtë e mi pa tarafe! Në këtë shkrim të radhës nuk e kam ndërmend të “shkarravis për turqizimin e shqiptarëve”, nuk do të shkruaj as për “islamizimin e politikës kosovare” dhe, në instancë të fundit, nuk do t’i paragjykoj as opinionet a vështrimet e ca analistëve politikë të cilët në kohë të fundit gërmadhës së lajmeve të ditës i shtuan edhe një “haber” tejet të shtrembëruar a të abuzuar. Kryefjala e lajmit të tyre kishte të bëjë me takimin e paradokohshëm të tre kryeministrave: Edi Rama, Hashim Thaçi dhe Tayip Recep Erdogan, në Prishtinë (dhe në Prizren), lidhur me inaugurimin e terminalit të ri të aeroportit “Adem Jashari” në Prishtinë. Me këtë rast neve nuk do të na lejohet që t’u bëjmë interpretime fjalimeve të tyre, po as nuk do t’i redaktojmë, pavarësisht se dikush me “gojën shtrembër” tha se “ishin llomotitje (jo) politike, nostalgjike, vëllazërore, llafe boshe, folklorike, afeksionuese apo diç tjetër”!?? Këtë gjë nuk do ta bëjmë për asrye se mos “ndoshta” edhe ne mund të paragjykohemi dhe të konceptohemi si “opinionistë mëhallash apo provincialistë”. Se këta tre kryeministra thanë se shqiptarët dhe turqit janë “vëllezër”, kjo nuk na hyn në punë, se “osmanlinjtë ishin pushtues a sundues” edhe kjo nuk është puna jonë..., këtë le ta diskutojnë historianët shqiptarë. Thjeshtë, këta “analistë politikë të stërngarkuar me shovinizmin fetar” të tyre, që nuk dallojnë konceptin e religjionit dhe atë të kombit, shkuan aq larg saqë takimin e dy kryministrave shqiptarë me atë të Turqisë e shndërruan në “lesh arapi”, a si thonë fshatarët e malësisë - ia hoqën kalit kapistallin dhe e lëshuan të kullotë ku të mbërrijë...
Ne do të shkruajmë (aq sa do na lejojë takati mental) për ca analistë, kolumnistë dhe opinionistë të “moderuar dhe finokë” nga Prishtina dhe Tirana, të cilët gjithë ditën e Perëndisë, në vështrimet e tyre, ashtu “pa hiri”, do të fusin hundët edhe aty ku nuk e kanë vendin, saqë edhe do mëtojnë të inversojnë obligimet a detyrimet e tyre “profesionale”. Ca do të shkojnë kuturu deri aty sa të parashtrojnë pyetjen se pse politika kosovare po “islamizohet”, ca të tjerë do të parashtrojnë pyetjen se pse dy kryeministrat shqiptarë, ditën kur vizituan shtëpinë e një prizrenasi, kishin parapëlqyer mënyrën e të ulurit këmbëkryq, ndërkaq Erdogani “këmbë-osmanisht”!? Eh sa poshtëruese a edhe të ulëta të duken këto shpjegime të shqiptarëve patriotë krahinorë..., aq më tepër kur ke parasysh provën që llafos retrospektivën, sa të lavdishme, po aq edhe atdhetare të Abdyl Frashrit, i cili para një shekulli, tok me patriotët e tjerë, ishte ulur këmbëkryq në Kuvendin e burrave të Lidhjes së Prizrenit..., a mos vallë edhe Hasan Prishtina dhe Isa Buletini nuk kishin parapëlqyer të ulen këmbëkryq..., a mos vallë malësorët tanë fisnikë asnjëherë nuk u ulën këmbëkryq, a nuk mbani mend vakinë kur Richard Holbruk vizitoi Kosovën, ku në një Kuvend burrash kosovarë, ashtu thjesht ishte ulur këmbëkryq dhe jo “këmbë-amerikançe”!?
Një tjetër politikan i njohur nga Tirana, që aktualisht “vuan opozitarin”, disa ditë më parë, në një medium vizual, pos tjerash, tha: “Mënyra e të ulurit këmbëkryq e Hashim Thaçit dhe Edi Ramës (këtij të fundit nuk i ngjanka kjo, sepse na qenkësh “kaur”) nuk është kurrgjë tjetër pos një marrëzi (e radhës) e rrezikshme përbetimi ndaj Portës së Lartë”!? Vallë këtij politikani i mungon informacioni lidhur me faktin se që kur Ataturku, shpalli Republikën e Turqisë moderne Perandoria Osmane, gjegjësisht Porta e Lartë, shkoi ashtu kokulur në histori. A mos vallë ky politikan nga Tirana nuk e pa të arsyeshme të thotë (edhe përtej inatit të tij homerik) se kjo vizitë e kryeministrit turk nuk kishte kurrgjë të përbashkët me historinë e Perandorisë Osmane a me Portën e Lartë, por thjeshtë ishte e lidhur ngushtë me inaugurimin e aeroportit të Prishtinës si dhe me bashkëpunimin ekonomik në relacion Turqi-Kosovë. A mos vallë ky politikan, që vazhdon të “nostalgjohet” me të kaluarën e tij, ende nuk arrin të vetëdijësohet se Turqia ishte një ndër shtetet e para që njohu pavarësinë e Kosovës. A mos vallë ky politikan dhe ca të tjerë si ai, ende nuk mund të ndërgjegjsohet se Turqia është një partner strategjik i Kosovës. A mos vallë ky njeri joparimor, dhe ca të tjerë si ai, nuk kanë njohuri se Turqia është një ndër investitorët më të mëdhenj në hapësirat e trekëndëshit shqiptar. A mos vallë ky politikan dhe ca të tjerë si “soji i tij” nuk ka njohuri se protokollin e këtij takimi të kryeministrave e ndërtuan njerëz të cilët janë profesionistë për këto çështje dhe jo njerëz që në “aksham të martojnë e në sabah të harrojnë”! A mos vallë ky politikan dhe “soji i tij” nuk dinë se këtë ceremoni e organizuan qeveritë e personaliteteve të lartpërmendur. ...
Ditën e inagurimit të terminalit të aeroportit të Prishtinës u tha se Erdogani nuk ka dhe as që mund të ketë gjak shqiptari, po as Thaçi dhe Rama nuk kanë gjak turku dhe, nëse kjo (s’) është e vërtetë, atëherë ju, të nderuar lexues, na thoni se ç’gjak paskësh biznesmeni Damir Fazliç, i cili sa herë që arrinte në Aeroportin e Rinasit bllokohej komunikacioni rrugor përreth aeroportit e gjetiu në Tiranë!?? Nëse neve do të na lejohet ta parafrazojmë mendimin e atyre “kolumnistëve djallëzorë” rreth deklaratës së Erdoganit, i cili ndër të tjera tha se “Kosova është Turqi dhe Turqia është Kosovë”, dhe nëse kjo deklaratë e tij (nuk) u përkthye gabimisht nga ana e përkthyesit, atëherë mbetet thjeshtë një “... gafë politike, një shprehje idiomatike, shprehje folklorike, një deklaratë ireale apo jo karakteristike për fjalorin” e një diplomati të moderuar. Por ama, nëse kjo deklaratë e Erdoganit është një “inversion gjeografik a politik”, atëherë do ishte mirë që Turqia të jetë Kosovë! Këta analistë senilë, le të na ndjejnë, nëse u parashtrojmë pyetje si këto: pse kjo deklaratë e kryeministrit turk ia bëri mendjen çarçaf presidentit Tomisllav Nikoliq dhe politikanëve të tjerë serb, apo pse vallë këta “kolumnistë” nuk dëshpërohen e nuk sikletosen kur dëgjojnë ato përrallat e gjyshërve shumadinas të cilët gjithë ditën ulërijnë duke thënë se “Kosovo i Metohija je kolijevka Srbije”! Hane Sham, hane Bagdat – do të thoshin ata që sadopak marrin erë nga politika.
Ndërkaq, ju të nderuar “kolumnistë të moderuar”, Kosova nuk bëhet Turqi e as Turqia Kosovë, po as Kosova nuk bëhet Serbi dhe anasjelltas, ndonëse këta të fundit sot e kësaj dite, këtë e ëndërrojnë me sy hapur. Shqiptarëve nuk u duhet fjalori i Erdoganit, përkundrazi u duhen investimet e qeverisë së tij.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI



NJË DEDIKIM PËR MËSUESET E TREVËS SË POLLGËS!


Dikur moti ca intelektualë gjegjësisht disa dashamirës së fjalës së shkruar e kishin pyetur Ismail Kadarenë se pse nuk shkruan poezi, kurse ai ishte përgjigjur: këtë ia lash Dritëroit. Po kur iu drejtuan Agollit se pse nuk merret me eseistikë, ky u kishte thënë: më mungon “takati mental”, “thjesht nuk kam guximin që t’i dal përballë të madhit Faik Konica dhe atij “inatçorit” At Gjergj Fishta”! Poetët, prozatorët, eseistët, analistët, kronistët, po edhe kolumnistët e mirëfilltë shqiptarë, thonë se e kanë shumë vështirë të shkruajnë shkrime me “porosi” (ndonëse disa të tillë, në “vaktin” e Enver Hoxhës, këtë e bënin me shumë “qejf”) dhe, kur “detyrohen” këtë ta bëjnë kësisoj, ata i kaplon a i zapton tmerrësisht ndjenja e “sikletit”!
Meqë nuk jam poet, nuk jam prozator, eseist e as kolumnist, në këtë “shkarravinë” timen gazetareske të radhës, do të bëj përpjekje që të shkruaj për atë nocionin psikologjik, siç është “harresa jonë kolektive” (sa u përket dishepujve, gjegjësisht mësueseve të nënqiellit të Pollgës (ashtu siç e quajnë popullorçe disa rajonin e Pollogut) -Tetovës)..., do të shkruaj për kontributin e tyre rreth emancipimit dhe humanizimit të çështjes së mësimit shqip..., rreth ndërtimit të kështjellës së ndërgjegjes së kombit a kryefjalës së saj, do të shkruaj për mungesën e mbamendjes sonë. Para se të vazhdoj ta bëj këtë, do të më duhet fillimisht t’i referohem poetit tetovar, Mustafa Laçi, i cili në poezinë e tij “Më fal...,” do të qëndisë këto vargje:“Më fal për harresën e emrit dhe ditëlindjen tënde...,/ Zogu (a koha e jonë) n’fluturim ma vodhi kujtimin/Ç’ngjyrë kishin sytë e tu? /Mbrëmë yjet kur i zgjoi nata, ti fleje në shuplakën e dorës sime. / S’të zgjova me nxehtësinë e buzëve/Ç’ëndëronje kur s’të merrte gjumi”?... Do të shkruaj për mësuesen e nderuar nga Tanusha, për mushamanë e tendës prej së cilës dikur moti “pikonte shi mbi buzëqeshjen e nxënësit së saj, që ëndërronte për një kulm, që t’u shkojë të gjitha stinëve”!, siç dikur do të shkruante poeti dhe mësuesi i gjuhës shqipe dhe letërsisë, Murtezan Arifi, në përmbledhjen e tij “BARKA YJORE”.
Në vigjilje të datës së shenjtë të shqiptarëve, gjegjësisht një ditë para 22 nëntorit të motit 2013, unë do bëj çmos që këtë shkrim ta bëj pa “hile”, por me shumë dashuri dhe për dashurinë e mësueseve, të cilat hodhën farën e diturisë dhe të vlerave kulturore te popullata e trevës së Pollgës-Tetovës..., do të shkruaj me gjithë “mundësitë e mia” vetëm e vetëm që e gjithë kjo thënie, të mos mbetet jashtë standardeve të kujtesës sonë pamore a dëgjimore, ndaj emrave që ndërtuan atë kalanë a kështjellën e arsimit shqip..., do të shkruaj për punën fisnike të mësueses Elena Pulati nga Shqipëria, për Çelebije Toskën nga Kosova, për Hyreme Tresin, për Emine Vela-Isakun, për Advije Kuriun nga Mitrovica e Kosovës, do të shkruaj për uskanasen Haxherka Mejdiu-Sabriu, për korçaren Paulina Grabotska, për shkodranen Elena Todi, për korçaren Fatbardha Çaushi, për elbasanasen Lirika Nikolli, për dibranen Shazije Hoxha, për shkupjanet Veronika Bala dhe Ana Sopi, për Dodona dhe Vojsava Ekalin, për Meliha Molinën, për Zejnepe Bejlerin, për Ajshe Gjylçen, për Mensure Hyseinin, për Samie Muhedinin, për Subije Palloshin, Gëzime Eminin, për dibranen Adile Pustina, për Syleja Skenderin, për Hajrije Qamilin, për preshevaren Mysherefe Sadullahu, për Nezija Maleziun, për atë heroinën fatkeqe të gjeneratës së saj, për mësuesen që dikur moti u çatdhesua për t’u degdisur në Dardanele. Do të shkruaj edhe për motrat Nurije Kadriu dhe Ferunde Snopçen, për Sabiha Doka Rexhepin, për Elizabeta Abazin për Luljeta Zeqirin, për Drita Feratin, për Nadire Arifin, për Arife Kamberin, për Shpresa Sinanin dhe për të gjitha shpresat e tjera shqiptare që e gjallëruan dhe e fisnikëruan mësimin shqip (të gjitha mësueset e tjera, që në këtë këndvështrim timin për gazetë, nëse nuk do i gjejnë emrat e tyre le të më ndjejnë, në veçanti mësueset, për të cilat nuk kemi arritur të gjejmë dëshmi gjegjësisht prova biografike). Po kështu do të shkruaj edhe për ata që në vijimësi ishin pranë tyre, për ata që pa u lodhur e mbështetën punën fisnike të mësueseve në fjalë, do të shkruaj edhe për ata që nuk kursyen falënderimet..., për ata që me ndërgjegjshmëri të lartë i përkujtuan dhe që ndoqën punën e tyre në aspekt të procesit edukativo-arsimor, në aspekt të humanizimit, në aspekt të iluminizmit, altruizmit, në aspekt të artikulimit dhe gjallërimit të të mësuarit shqip, shqip dhe vetëm shqip... Do të shkruaj për kontributin a edhe hisen e tyre sa i përket ndërtimit dhe zhvillimit të gjeografisë së arsimit fillor shqip, për gjeografinë e trashëgimisë së tyre familjare e të tjera, e të tjera.
Të gjitha mësueset që i përmendëm në këtë shkrim përjetësisht merituan vend në panteonin e dijes shqiptare. Unë i besoj kësaj. Ndërkaq atyre që i shohin me dyshim a mosbesim dua t’ua rikujtoj atë proverbin e lashtë grek, ku thuhet: “Të bësh një kurorë dafinash është gjë e lehtë. Të meritosh një kurorë me dafina është shumë e vështirë”. Dhe, këta “jobesimtarët”, le të më thonë se cila familje nuk është e familjarizuar me emrat e mësueseve në fjalë..., le të më thotë njeri se kush nuk ka hise në damarin a në gjendjen shpirtërore të mësueseve në fjalë, kush nuk ka hise në gëzimet dhe hidhërimet e tyre..., le të më thotë dikush se mësueset në fjalë, për punën që bënë, a mos vallë nuk merituan diç më tepër..., së paku diçka më shumë se ky shkrim, a nuk siguruan ose a nuk fituan respektet e ndërsjella të prindërve dhe fëmijëve të tyre... Tekefundit, komentet profesionale që i bëhen punës së tyre fisnike, humane, emancipuese, po edhe altruiste, nuk janë subjektive, përkundrazi për bazë kanë kontributin e tyre dhënë shkollës shqipe gjegjësisht, ndërtimit të tërësisë së shkronjave të dala nga Kongresi i Manastirit të harruar!
Që unë ta përmbyll këtë dedikim ndaj kontributit të mësueseve që u përmendën dhe që i përkujtuam më lartë, do t’i referohem kronistit nga Tirana, Todi Lubonja, i cili në librin e tij “PSE HESHT SHTËPIA E MUZIKËS”, pos tjerash, thotë: “Kujtimi ndaj tyre (ndaj mësueseve tonë - nënvizim imi) nuk guxon të jetë i shtrirë si një statujë e ngurosur dhe e rrëzuar..., si një fosil i përjetshëm”!
P.S.
Të nderuar dishepuj dhe ju dritëdhënës, urime festën e Kongresit të Manastirit!

[fadil lushi]

100 VJET SHQIPËRI HILEQARE A LONDINEZE?!

Nga Fadil LUSHI/
Në Gadishullin Ilirik (sipas Ali Podrimjes) ekziston një shtet që karakterizohet me dy palë histori. Njëra e lavdëruar dhe tjetra e abuzuar, po edhe hileqare. E para, sot, mbush 100 e një mote, e dyta 100 vjet. Që të mos krijojmë amulli a pështjellim te njerëzit që merren me shkencën e logjikës formale, a që studiojnë ligjet e format e të menduarit drejt, pa lënë mënjanë përmbajtjen konkrete të tij, do të them se “llafet” e sipërpërmendura nuk janë fjalë goje e aq më pak lojë fjalësh.
Para se të vazhdoj ta “shkarravis” këtë vështrim gazete, për hir të një korrektësie ndaj lexuesve, do të më duhet që “Historisë së diplomacisë të Anglisë” t’i kërkoj “ndjesë” për fjalorin tim të denigruar e prej rrugaçësh që do ta përdori në vazhdim.
Historianët shqiptarë, sot, do të thonë se para një shekulli, në një mëhallë të bordeleve më të njohura të kryeqendrës së “Ingliteres” (Britani e Madhe) iu bë një hile (hiç pa mbare) shtetit të Ismail Qemal bej Vlorës, veçmas nga ana e ca ambasadorëve horra që vinin nga disa shtete të Evropës së atëhershme lavire, ”një shteti që ia morën masën e samarxhiut”!
Mbase moti 2012 që iku kokëlartë e me paksa çallëm, karakteristik për shqiptarin, sikur “pa qëllim” e zbehu vitin 2013, një vit kur para një shekulli, shtetin e atij burri mendjendritur nga Vlora e pjesëtuan me pesë…, një shekull më parë, kur Ismaili shpalli mëvetësinë e Shqipërisë natyrale, një shtet me 100 vjet vuajtje, një shtet me 100 mote gëzime, një shtet me 100 vjet harresa, 100 mote eufori, 100 vjet pseudopatriotizma, 100 vjet zhgënjime a inate histerike e homerike (për këto inate homerike të shqiptarëve, Dritëro Agolli do e jep këtë këtë shpjegim: “U zumë të dy aq shumë për punën, Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë! Eh, budalla! Edhe dhëmbët zihen me gjuhën, Zihen dhe bashkë rrinë”), 100 mote lëvdata, shtrembërime, nihilizma, bajraktarizma, folklorizma, anakronizma, 100 vjet solidaritet ndërshqiptar, 10 decenie luftë për krijimin e shtetit të Kosovës, 100 vjet përpjekje për ndërtimin e kështjellës së mbamendjes kolektive shqiptare, 100 mote për ndërtimin e kryefjalës së drejtshkrimit dhe drejtshqiptimit të gjuhës mëmë…, 100 vjet të mbrojtjes së identitetit kombëtar…, 100 mote të zhvillimit të kulturës e të diplomacisë sonë, 100 vjet rilindje, 100 mote luftë kundër tradhtarëve të kombit sidomos ndaj atyre politikanëve që fare pak i dhanë Shqipërisë dhe më shumë e vodhën atë…, 100 mote luftë kundër matrapazëve, kolaboracionistëve që u infiltruan në telashet tona, njëqind vjet luftë kundër ca të ashtuquajturve “historianë tarafexhinj e të imagjinuar”, me shëndet të brishtë mental si dhe me ca kalorës të vonuar të çështjes sonë, të cilëve ndonjëherë “duhet” t’ua qash hallin, sepse nga “lodhja” u varen këmbët, 10 dekada luftë me “ca burra, inati i të cilëve është më i fortë se inati i urisë”!…, një shekull luftë me disa “insanë”, a me një sërë “idealistësh e nacionalistësh, të cilët këmbëngulnin të “gatuajnë” një politikë tjetërfare, si dhe me një varg neronësh…, me njerëz të fodullosur, kokëkrisur, kokëbosh, a edhe “biçim njerëz të minderit”, të cilët edhe sot do të mbajnë inat me të kaluarën tonë, sa të lavdëruar poaq edhe të dhimbshme!
Një shekull luftë me njerëz a politikanë të cilët “çirreshin e bënin shaka” me mbretin, me gjithë kryeministrat, kryeparlamentarët a edhe me presidentët e shtetit, me ata që talleshin me datat e shenjta madje edhe me flamurin e Vlorës dhe me vlonjatin mendjendritur, me ata që pa të drejtë mëtuan t’i pronësojnë e mandej t’i shtrembërojnë datat sa u përket manifestimeve pavarësisht vendndodhjes ku do të organizohen…, luftë me gjithë ata që menduan se e gjithë kjo “trashëgimi kombëtare, kinse qenkësh pasuri e patundshme e gjyshërve të tyre me opinga”!? Dyzet vjet luftë me mbështetësit e politikës së “Neronit shqiptar” (Enver Hoxha), pa dallim në ishin ateistë të bindur, fetarë, shehërlinj, katundarë, toskë, gegë, bektashinj, veriorë a jugorë, kumarxhinj, sehirxhinj, hazërxhinj a sejmenë që mëtonin “ta zaptonin kryekolltukun e pushtetit mbretëror, socialistë që donin ta përvetësonin atë ndërkalimin politik, gjegjësisht demokracinë”!?… 100 mote luftë me të gjithë ata shqiptarë shtiracakë që historinë tonë e ngarkuan me një thes (pleshtash- siç e pat thënë At Gjergj Fishta) inatesh histerike dhe homerike…, luftë me gjithfarë kronistësh të cilët (fatkeqësisht), lëre që nuk dhanë kontributin e tyre, po përkundrazi kësaj historie i ngjitën një zabel të pavërtetash…, luftë me ata që nuk kishin “takatin e arsyes” sa i përket frenimit të fanatizmit të tyre të çmendur…, njerëz që në vend “se të hanin bukën e tyre, hëngrën kokat e ndritura shqiptare”!
100 vjet luftë me njerëzit… që padrejtësisht ndërtuan lloj-lloj shpifjesh që më pastaj ia “faturuan” Ismail Qemal bej Vlorës, kinse ai “paskësh lidhur krushqi me Perandorinë Osmane, në këmbim të një autonomie (turko-shqiptare) të cunguar, mandej do t’ia hedhin fajin (prapë për inat) se pse ky nuk paskësh marrë pjesë në punimet e Lidhjes së Prizrenit dhe të Kongresit të Manastirit!” (referencë e huazuar) e shumë sajime të tjera të ulëta e të rrezikshme. Çuditërisht, këto shpifje a trillime sot po”gëlltiten” nga injorantët si dhe nga ana e gjithfarë kontrabandistësh të historisë sonë kombëtare. Përkundër kësaj lufte njëqindvjeçare, shqiptarëve nuk u mjaftoi ajo tradhtia e Konferencës së ambasadorë-horrave dhe “dylberëve”… dhe sot nuk arrijnë dot që, njëherë e përgjithmonë, t’i “sikterisin” të gjithë tradhtarët shtirës, që u ka ikur fiqiri dhe që guxojnë sot e gjithë ditën e Perëndisë t’i bëjnë “pordhë” historisë sonë kombëtare.
Duke e përfunduar këtë “shkarravinë” dedikuar 100-vjetorit të “Shqipërisë hileqare a londineze”!?…, do të themi se shqiptarët, gjatë gjithë një shekulli, i “besuan “padrejtësisht” fatit dhe shpresës”! Fatkeqësisht, fati nuk u eci, ndërkaq shpresa e tyre për një bashkim kombëtar mbeti vetëm një andrallë!
Nëse do më lejohet, po e përsëris atë meselenë e Madonës që, kur “kishte shkuar në Moskë për të dhënë koncert, një zyrtar (fetar) rus i qe drejtuar me një kërkesë: … ose hiq kryqin, ose vish brekët!” (referencë e huazuar). Mos vallë, ky zyrtari moskovit kishte kërkuar etikën e munguar të këngëtares me shtetësi amerikane!? Unë, sinqerisht nuk e di. Unë mund të them se gjithsecili nga ne, o do të bëjmë punën për çka jemi të ngarkuar e të paguar, o do të duhet ta braktisim atë…, o do të duhet të mbyllim gojën një here e përgjithmonë. Ndryshe nuk bën. Është një shprehje ballkanase ku, pos të tjerash, thuhet: “Njeriun prite (gostite) sipas veshjes dhe përcille sipas mendjes!”
P. S.
“Ju ambasadorë të Konferencës së Londrës, para se të shkoni në… të së