Hrushovi, Kastros: Donim Shqipëri-vitrinë myslimane

[[PaRTiZoNi]]

Hrushovi donte ta bënte Shqipërinë vitrinë të botës myslimane. Kështu ka pohuar më 5 maj 1963 shefi i Kremlinit në një bisedë me liderin kuban Fidel Kastro. Fakti i panjohur në Shqipëri bëhet i ditur në librin "Lojë skëterre. Histori sekrete e krizës kubane të raketave,1958-1964. Krushovi, Kastro dhe Kenedi", shkruar nga Aleksandr Fursenko dhe Timothy Naftali, botuar në Nju Jork në vitin 1997.


Po sjellim për lexuesin shqiptar dy fragmente nga libri i bujshëm i botuar në SHBA. Autorët u referohen dokumenteve sekrete amerikane dhe sovjetike për krizën më të madhe pas Luftës se Dyte Botërore. Kjo krizë po e çonte botën në prag të një konfrontimi bërthamor në ishullin e Kubës midis dy superfuqive të vetme. Ndërkohë, është tejet befasues fakti që në këtë megakonflikt në Karaibe kishte pjesën e vet dhe Shqipëria në Adriatik e Jon.


Po ashtu, nga ditari politik sekret i Enver Hoxhës sillen hollësi interesante për marrëdhëniet e ndërlikuara mes shefit të Tiranës dhe atij të Havanës, deri dhe një incident diplomatik, ku implikohen vetë Kastroja dhe presidenti i Kubës, Dortikos.


"Agjenti i Hrushovit"
Pas prishjes së madhe mes Moskës dhe Tiranës në vitin 1961, që pati pasojën më serioze - likuidimin e bazës ushtarake-detare të Vlorës-faktori shqiptar bëhet i pranishëm dhe në nivel global. BRSS dhe Traktati i Varshavës që mbetën zbuluar në Evropë pa Pashalimanin, u përpoqën të kompensonin humbjen në Karaibe.


Siç del, një bazë ushtarake sovjetike me armë bërthamore afër Amerikës, ishte motivi për trysni që Uashingtoni të hiqte bazën e vet në Turqi. Gjithë ky sfond gjeopolitik i jepte Enver Hoxhës komoditetin për t'u përfillur në përplasjen e madhe të gjigantëve nga Adriatiku në Karaibe. Vetë lideri kuban, që lëkundej sa andej-këndej, në vitin 1962, u afrua me Shqipërinë. Madje, Havana i "hapte barkun" dhe për punët e brendshme të partisë në pushtet.


Enver Hoxha shkruante në ditarin e vet: "25 mars 1962. Në shtëpinë e ambasadorit tonë në Kubë shkoi Blas Roka (Blas Roca Calderio (1908 -1987), kreu i PK të Kubës. Botues i gazetës komuniste "Hoy" - Th.M.) dhe një sekretar i Komitetit Qendror të partisë kubane dhe e njoftuan se "Anibale Eskalantja (ish-sekretar organizativ i Komitetit të Organizatave Revolucionare të Bashkuara të Kubës) u përjashtua unanimisht nga udhëheqja e Komitetit Qendror për punë personale që ka dëmtuar shumë partinë".


Këtë vendim, kanë thënë ata, do ta botojnë. Eskalantja është një agjent i Hrushovit, që ktheu fletën në Mbledhjen e Moskës të vitit 1960 dhe u bë zëdhënësi i grupit të Hrushovit për të përpunuar përfaqësuesit e partive komuniste të vendeve të Amerikës Latine kundër Partisë Komuniste të Kinës dhe Partisë së Punës të Shqipërisë.


Komunikimi që na u bë nga Blas Roka nuk është pa qëllim, ai do të thotë se kubanezët tashmë na aprovojnë ne dhe jo Hrushovin & CO. Ky është një sukses për ne dhe do të ketë reperkusione në partitë komuniste të vendeve të Amerikës Latine dhe në lëvizjen komuniste ndërkombëtare".


Kuba, as në rrugën e Shqipërisë, as në atë të Jugosllavisë
Por, ndryshe nga Fideli, vëllai i tij, Rauli, më prosovjetiku në Kubë, nuk pëlqen as rrugën shqiptare, as atë jugosllave, citohet të ketë thënë presidenti i sotëm i Havanës, sipas librit të bujshëm: "Lojë skëterre. Histori sekrete e krizës kubane të raketave,1958-1964. Krushovi, Kastro dhe Kenedi", shkruar nga Aleksandr Fursenko dhe Timothy Naftali.


Po sjellim këtë fragment:
"Më 7 nëntor (1962 - Th.M.) me rastin e kremtimit të 45-vjetorit të revolucionit të Tetorit të gjithëve u ra në sy atmosfera e tensionit rreth misionit të Mikojanit (Anastas Ivanoviç Mikojan, (1895-1978), në atë kohë zëvendëskryeministër, u dërgua në Kubë për të bindur Kastron për heqjen e raketave bërthamore sovjetike nga ishulli - Th.M.).


Zakonisht ambasada sovjetike ftonte në pritje dhe në drekë udhëheqësit kubanë civilë dhe ushtarakë. Duke u përpjekur të zbuste dëmin e shkaktuar nga kriza bërthamore, përfaqësuesit sovjetikë silleshin në atë mënyrë sikur gjoja asgjë nuk do të errësonte dot marrëdhëniet sovjetike-kubane. Dhe vërtetë, pritja filloi mirë, ndërsa Raul Kastro luante rolin e paqeruajtësit. Gjatë ditëve, që kaluan nga momenti kur Fidel Kastroja foli hapur për mosmarrëveshjet me Moskën, Rauli përpiqej të qetësonte miqtë sovjetikë.


Pasuesi i Aleksejevit në postin e rezidentit të KGB-së në Havanë vinte në dukje rolin e tij pozitiv në problemin e pajtimit. "Raul Kastroja, - njoftonte ai në Moskë, - si dhe më parë është i hapur me ne, duket që ai e përjeton atë fakt se raporti shumë i mirë mes Kubës dhe BRSS... tani po errësohet nga domosdoshmëria e deklarimit publikisht të pranisë së disa divergjencave dhe çështjeve të diskutueshme".


Raul Kastroja pyeti në mirëbesim rezidentin e KGB-së në Havanë se a ka bërë mirë Fidel Kastroja, që bëri të ditura divergjencat e lindura, ndërkaq vërehej se edhe ai vetë nuk është i bindur për këtë (shih dokumentin: Rezidenti i KGB-së në Havanë drejtuar Moskës, 5 nëntor 1962, fondi 3, fashikulli 65, çështja 908, ff. 106-107, Arkivi i presidentit të FR)".


Në këtë pritje në ambasadën sovjetike Rauli ngriti një dolli për shëndetin e Hrushovit dhe për sukseset e tij në politikën e jashtme. Në këtë dolli, të cilën ambasadori Aleksejev e quajti faktikisht deklaratë politike, Rauli-komunist i vendosur promoskovit-tha se Kuba i qëndron përjetë besnike miqësisë me Bashkimin Sovjetik dhe "nuk do t'u përkasë kurrfarë rrymash".


"Ajo nuk do të ecë as në rrugën e Shqipërisë, as në atë të Jugosllavisë, - tha Rauli.-Kuba në teori dhe praktivë do t'u mbetet besnike parimeve të marksizëm-leninizmit". Kastroja i ri e përfundoi dollinë me fjalët: "Ne jemi dhe do të jemi komunistë kubanë"
(shih dokumentin: Aleksejevi në MPJ, 8 nëntor 1962, fondi -3, fashikulli 65, çështja 90, f. 12-13, Arkivi i presidentit të FR).


"Bija e dashur e kampit socialist"
Ndërkaq dhe Fideli një vit pas shprehjes së dashurisë pa protokoll për Shqipërinë, gjatë një vizite në BS, më 5 maj 1963, bisedon me Hrushovin. Gjithmonë nga libri i mësipërm për krizën kubane, po shkëpusim këtë fragment: "... liderët zhvilluan një mbledhje maratonë, gjatë së cilës Kastroja pyeste Hrushovin si nxënësi mësuesin.


Kastroja dëshironte të sqarohej për rrënjët e divergjencave në kampin socialist. Së pari, u interesua për shkakun e tensionimit të marrëdhënieve sovjetike-kineze. Hrushovi tregoi me gjallëri për këtë gjë, pasi përmendi problemin e fiseve nomade të Azisë Qendrore, duke dashur të tregojë haptas se nuk do të donte të hynte në hollësira. Në përfundim asi tha se për atë vetë "nuk janë të qarta" burimet e konfliktit.


Por Kastroja vazhdoi" Si lindi konflikti me Shqipërinë?" Këtu Hrushovi ishte i gatshëm për një bisedë të hollësishme. "Ajo ishte bija e dashur e kampit socialist, - shpjegoi Hrushovi. - Ne donim ta bënim Shqipërinë vitrinë të botës myslimane". Por Stalini u futi frikën shqiptarëve për faktin se premtoi se do t'ia dorëzonte vendin e tyre mareshalit Tito si pjesë të federatës së ardhshme ballkanike.


"Në vitet e fundi të jetës Stalini mund të thoshte çdo budallallëk, - shpjegoi Hrushovi, - kur ai ishte faktikisht një njeri anormal".
Shih dokumentin: Shënime për takimin e Hrushovit me F. Kastron, 5 maj 1963, Zavidovo, arkivi i presidentit të FR.

"Lider Maximo" dhe Çe: Sa të mirë shqiptarët

Dy figurat kryesore të Kubës së vitit 1962 kanë shprehur respektin më të madh për Shqipërinë, gjatë përplasjes me Bashkimin Sovjetik. Vetë Fidel Kastro i ka shkuar në shtëpi ambasadorit shqiptar, kurse ministri i Industrisë, Ernesto Çe Gevara (Che Guevara (1928-1967), është treguar mjaft xhentil me delegacionin tregtar shqiptar të kryesuar nga një ministër.


Dashuri pa protokoll

"Lider Maximo", siç quhet Fidel Kastroja nga adhuruesit e tij, ka kërkuar të konsultohet me mendimin e shqiptarëve ndaj udhëheqjes së Kremlinit. Madje ai shkon deri atje sa t'i shkojë në shtëpi ambasadorit Pogaçe, në kundërshtim me protokollin, shkruan sozia e tij e Tiranës. Me dekret nr. 3348, datë 3.10.1961 të Presidiumit të Kuvendit Popullor, "Josif Pogaçe emërohet si ambasador i jashtëzakonshëm dhe fuqiplotë i Republikës Popullore të Shqipërisë në Republikën e Kubës".

Disa ditë më vonë, duke imituar Fidelin, në shtëpinë e Pogaçes, dhe jo në selinë e ambasadës, shkon udhëheqësi tjetër kuban Blas Roka, që rrëfen për përjashtimin e një njeriu të Hrushovit!


"Ambasadori ynë në Kubë, Josif Pogaçe na lajmëroi se Fidel Kastroja, jashtë çdo rregulli protokollar dhe për të treguar miqësi, shkoi në shtëpinë e tij dhe bisedoi me të për një orë e gjysmë. I foli shumë mirë për ne. Kastroja i kishte thënë Josifit se kishte lexuar fjalimin (e mbajtur me rastin e 20-vjetorit të themelimit të PPSH) tim dhe do ta studiojë përsëri, se e kishte gjetur të mirë. Ai kërkoi të informohej më gjerë në lidhje me marrëdhëniet tona me Bashkimin Sovjetik dhe u informua për këtë.


Pasi dëgjoi ato që i tha ambasadori ynë, theksoi se sovjetikët e kishin informuar shtrembër. Pastaj kërkoi materiale plotësuese, të cilat do t'ia dërgojmë", shkruan në ditar Enver Hoxha, më 23 mars 1962. Gjithsesi mbetet enigmë pse Kastroja takoi ambasadorin dhe jo ministrin e Drejtësisë Bilbil Klosi që ndodhej atëherë në Kubë në krye të një delegacioni tregtar shqiptar.


Çe, çfarë kalorësie!
Në mars të vitit 1962 (dhe jo në vitin 1964 siç kanë raportuar disa të përditshme shqiptare, duke i besuar kujtesës së një dëshmitari) një delegacion tregtar qeveritar shqiptar, i kryesuar nga ministri i Drejtësisë Bilbil Klosi, u prit me nderime nga legjendari Ernesto Çe Gevara (Che Guevara), që në atë kohë ishte ministër i Ekonomisë. Këtë e konfirmon në ditarin e vet politik Enver Hoxha.


Madje, Çe-ja ka bërë një akt të kalorësiak, duke mos pranuar të marrin një fabrikë ferrokromi nga çekët, që këta të fundit, në kulmin e përçarjes së madhe të Tiranës me bllokun lindor, ua hoqën shqiptarëve ("Delegacioni ynë tregtar qeveritar lajmëron nga Kuba se është pritur shumë ngrohtë. Është takuar me E. Guevarën, i cili ka thënë se do të na japin çdo gjë që kanë.


Ka thënë, gjithashtu, se çekët u kanë propozuar kubanezëve fabrikën e ferrokromit që na e hoqën neve, por këta ua refuzuan, duke u thënë se shqiptarët i kemi vëllezër", shkruante Enver Hoxha në Ditarin e tij politik, më 27 mars 1962). Po ashtu, Enver Hoxha, më 8 prill të atij viti, shënon: "Shokët e delegacionit qeveritar tregtar, që u kthyen nga Kuba, na njoftuan se gjatë qëndrimit të tyre atje, u krijuan momente të zjarrta revolucionare, dashurie dhe respekti për Partinë e Punës të Shqipërisë dhe për popullin shqiptar, që nga baza dhe deri te Kastroja.


Kubanezët kërkojnë eksperiencë nga ne dhe ne do t'u japim materiale nga ato që flasin për eksperiencën tonë modeste".

Çe, ditari nuk përmend vizitën sekrete
Meqë ra rasti, në Ditarin e vet lideri shqiptar nuk përmend ndonjë vizitë sekrete të Gevarës në Tiranë në vitin 1960, ku është pritur nga Mehmet Shehu. Madje, në shtypin shqiptar ka qarkulluar dhe lajmi se Çe-ja ishte i lumtur që mbante një automatik "kallashnikov" të prodhimit shqiptar, që ia ka dhuruar kryeministri i Tiranës.


Autorët e këtij lajmi nuk e dinin që në vitin 1960 nuk ishte ndërtuar ende uzina e Poliçanit! Nga ana tjetër, ardhja sekrete e Gevarës në Tiranë në vitin 1960, nuk kishte si i fshihej diktatorit. Ardhja e udhëheqësit të revolucionit kuban, për vetë kohën dhe detyrat që mbante në vitin 1960, ishte e pamundur të realizohej. Dihet që Enver Hoxha më vonë është shprehur tepër negativisht për këtë legjendë të shekullit XX.


"Mea culpa", pas kërcënimeve dhe fyerjeve*

Në vitin 1965, acarimi i marrëdhënieve të diktatorëve të Havanës dhe Tiranës për shkak të shefit të Kremlinit, arrin kulmin, teksa dy krerët më të mëdhenj të Kubës, Kastro dhe Presidenti i vendit, në mungesë të ambasadorit Josif Pogaçe, bëjnë për "ujë të ftohtë" këshilltarin shqiptar me "me një ton kërcënues e fyes".


Por pastaj diktatori i ishullit e kupton se ishin të keqinformuar dhe e kishin shkelur, ndaj i kërkon falje. Ky fakt fare i panjohur për opinionin publik, figuron në Ditarin politik të Enver Hoxhës. Incidenti diplomatik i jep arsye shefit të regjimit të Tiranës të shpërthejë me sharje ndaj Kastros. Madje, Enver Hoxha shkon deri atje sa të shkruajë "flitet se Kastroja "ka likuiduar" Guevarën i cili nuk dëgjohet më. Me këta njerëz çdo gjë mund të ngjasë, asgjë s'duhet të na çuditë". Po ribotojmë shënimin e Enver Hoxhës për ngjarjen e rëndë me diplomatin shqiptar.

Materialet subversive

"16 shtator 1965. Njerëzit e ambasadës sonë në Havanë na shkruajnë se këshilltari ynë, në mungesë të ambasadorit, u thirr nga Dortikosi (Osvaldo Dorticos Torrado (1919 - 1983) - nga korriku 1959 deri në dhjetor 1976 president i Republikës së Kubës) dhe në prezencën e Kastros dhe me një ton kërcënues e fyes i tha se gjoja ambasada jonë shpërndan materiale subversive kundër Kubës dhe politikës së saj dhe kjo duhet të ndalet menjëherë.


Dortikosi i tha se gjoja na paskan lajmëruar edhe më parë për këtë. Këshilltari i ambasadës sonë iu përgjigj se ambasada jonë nuk shpërndan material ilegal dhe subversiv kundër Kubës, por shpërndan me pëlqimin e Ministrisë së Jashtme të Kubës materialin legal të Partisë dhe të Qeverisë sonë, ku shprehim vijën e Partisë dhe të Qeverisë sonë, e cila veçanërisht ka qenë në mbrojtje të Kubës dhe asnjëherë kundër saj.


Ndjesa
Duke e parë se e shkelën, ndërhyri Kastroja me ton të moderuar dhe, pasi pyeti Dortikosin nëse ishte thirrur ambasadori ynë për këtë gjë më parë, kur u thirr dhe ambasadori kinez dhe ai sovjetik, i kërkoi të falur këshilltarit tonë dhe iu lut që çdo material yni këtej e tutje të kalojë nga Ministria e Jashtme e Kubës, e cila "do ta marrë përsipër shpërndarjen". Siç morëm vesh të nesërmen me kinezët janë sjellë akoma më brutalisht.


Janë çfarë të duash
Duket qartë se ç'janë Kastroja dhe shokët e tij. Ata janë çdo gjë, por jo marksistë; janë bërë tani vegla të ndyra të sovjetikëve, më vonë, mund të bëhen edhe të të tjerëve; janë anarkistë, trockistë e çfarë të duash. Ata s'janë veçse aventurierë dhe politika e tyre nuk ndjek veç rrugën e aventurave. Amerikanët kanë heshtur kundër tyre pse këta kanë pushuar çdo veprimtari kundër Shteteve të Bashkuara. S'është çudi që ndonjë mëngjes të dëgjojmë dhe gjëra të çuditshme në mes Kastros dhe amerikanëve.


Pronunciamento
Flitet se Kastroja "ka likuiduar" Guevarën i cili nuk dëgjohet më. Me këta njerëz çdo gjë mund të ngjasë, asgjë s'duhet të na çuditë. Mendimet, metodat e punës, forma e regjimit që ekzistojnë në Kubë, e bëjnë të qartë se ne kemi të bëjmë me një udhëheqje të marrë, aventureske, anarkiste dhe asnjëherë marksiste. Këtë vijë, në traditat e pronunciamento-ve (nga spanjishtja - puç) të Amerikës Latine, përpiqet të futë Kastroja edhe në kontinentin amerikan. Kjo u vjen për dore amerikanëve dhe revizionistëve sovjetikë, prandaj edhe ata heshtin dhe e ndihmojnë.

Shekulli

[xfiles]

Dakord,
perveç nje fjalie ku flitej per nje "Vitrine Muslimane", shkrimi nuk ka asgje rreth kesaj.

Ma shpjegon dot njeri se cdo te thote "Vitrine Muslimane"?

[chino]

Dakord,
perveç nje fjalie ku flitej per nje "Vitrine Muslimane", shkrimi nuk ka asgje rreth kesaj.

Ma shpjegon dot njeri se cdo te thote "Vitrine Muslimane"?

Te njejten pyetje e pata dhe une pasi lexova gjysmen e pare te artikullit, gjysmen tjeter s'e lexova per arsye te monotonise, me te cilen eshte shkruar artikulli.

Deri sa te pergjegj ndonje kompetent pyetjen, kisha thene te tentojme ne amateret (une) ta rimojme nje pergjegje. Hrushov mendoj se ka deshur te thote se Shqiperia do te duhej te ishte shteti paradigme per se miri per nje kombinim komunizem-islam. Me kete shpjegim kuptohet krahasimi i saj me "vitrine" si dicka qe ekspozohet, vihet qellimisht ne pamje.

[[PaRTiZoNi]]

"Nëse Bashkimi Sovjetik do të pushtojë Shqipërinë, pasojat ndërkombëtare do të jenë shumë të rënda", kjo deklaratë e panjohur është bërë, më 29 nëntor 1962, nga Presidenti amerikan Xhon F. Kenedi (John F. Kennedy, 1917-1963).


Shefi i Shtëpisë së Bardhë paralajmëroi Moskën gjatë bisedimeve për zgjidhjen e krizës së raketave kubane. Ishte një moment i rrallë kur konflikti midis dy superfuqive u majis deri në kufijtë e një luftë bërthamore botërore. Fakti i bujshëm dhe i panjohur në vendin tonë ka të bëjë dhe më një moment delikat që kalonte Shqipëria.


Në atë kohë Tirana sapo ishte prishur me Kremlinin dhe kishte dëbuar Traktatin e Varshavës nga Pashalimani, kurse Kenedi kishte anuluar goditjen atomike kundër Sazanit. Në këtë numër po botohet një fragment i vogël nga dokumenti i deklasifikuar në Moskë dhe Uashington. Pikërisht në nëntor 1961, një vit më parë, BRSS ndërpreu në mënyrë të njëanshme marrëdhëniet diplomatike me Shqipërinë.


Në shtypin rus ka qarkulluar informacioni se lideri i Moskës Nikita Hrushov i ka kërkuar Beogradit të hapte një korridor për trupat e Ushtrisë së Kuqe për të pushtuar Shqipërinë. Titoja kishte refuzuar dhe thuhet se njoftoi Enver Hoxhën për qëllimin e Moskës. Siç duket, Titoja mund të ketë njoftuar dhe Uashingtonin për kërkesën e Moskës, që gjithsesi prekte potencialisht dhe pavarësinë e Federatës Jugosllave.


Nga ana tjetër, Moskës i plasi në dorë çështja kubane, duke e detyrua të heqë dorë përkohësisht nga planet për pushtimin e Shqipërisë kryeneçe. Por nuk dihej fakti se në këtë aventurë e kishte ndaluar Amerika. Dhe kjo përkon me atë se kërcënimi i "Dajë Samit" jepej në ditën e 50-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. Një rast tjetër për t'i shprehur mirënjohjen Amerikës për mbrojtjen e vendit të vogël. Për Uashingtonin nuk kishte rëndësi se kush ishte në krye të shtetit.


Kurse diktatori shqiptar Enver Hoxha, në fjalën që mbante më 29 nëntor 1962, në pritjen e dhënë në Vlorë me rastin e 50-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë dhe të 18-vjetorit të Çlirimit të Atdheut, mburrej se "ndodhemi në një nga avanpostet mw tw rëndësishme, ballë për ballë me imperializmin dhe të rrethuar nga vasalët e aleatët e tij...


Vendi ynë dhe kufijtë tanë tw paprekshëm më se një herë janë bërë pengesë për bandat e hapëta e të maskuara tw imperializmit dhe të pjellës së tij, revizionizmit modern, pengesë e pakapërcyeshme për realizimin e planeve të tyre djallëzore kundër Republikës sonë dhe çështjes se socializmit. Merrni për shembull Vlorën heroike.


Siç dihet këtë imperialistët e kanë njohur disa herë dhe nga kjo kanë kujtime te hidhura, që s'mund t'i harrojnë lehtë. Këtu kishte pikësynim të veçantë dhe Flota VI Amerikane me monarko-fashistët, titistët e disa tradhtarë, por Vlorës dhe tërë Shqipërisë ia morën te keqen.


Po Vlorën e njohën-dhe revizionistët e grupit të Nikita Hrushovit, që, duke na grabitur një pjesë të mjeteve mbrojtëse ushtarake, duke shkelur çdo akt e çdo marrëveshje zyrtare, pandehën se e lanë të çarmatosur para ujqve imperialistë dhe, pra, pandehën se e futën ne dhe te gjallë atë dhe tërë Shqipërinë.


Po Vlora dhe tërë Shqipëria rron qëndron si shkëmb graniti që s'e tund asnjë dallgë e stuhi, se këtu vigjilon syshqiponjë një popull që udhëhiqet nga Partie heroike e Punës, një popull që nuk është mposhtur mijëra vjet dhe që do të qëndrojë i tillë qindra mijëra vjet të tjerë".


Jo vetëm kaq, Hoxha fliste për "komplotet kundër Kubës", që "zbuluan me qartësi të veçantë egërsinë e imperializmit amerikan dhe rrezikshmërinë e pazarllëqeve në kurriz te popujve". Enver Hoxha kapardisej, pasi nuk merrej njeri me të. Taktikat e Luftës së Ftohtë, lejonin sundimin e tij! Kurse në "pazarllëqet" (termi i Hoxhës) amerikano-sovjetike apo imperialisto-revizioniste, Presidenti amerikan u tregonte dhëmbët sovjetikëve nëse preknin Shqipërinë.


Dokumenti / Fragment

Regjistrim i bisedës së sh. A.I. Mikojan me presidentin amerikan Xh. Kenedi, më 29 nëntor 1962
...
A.I. Mikojan:
Thotë se pa mirëkuptimin e ndërsjellë mes Hrushovit dhe Kenedit, midis BRSS dhe SHBA, është vërtet e vështirë të merret në konsideratë ruajtja e paqes, si dhe vë në dukje se qëllimi i qeverisë sovjetike, ndër të tjera dhe bisedat e tij me Kenedin janë kërkimi i rrugëve të përmirësimit të mirëkuptimit të ndërsjellë mes BRSS dhe SHBA për të gjitha çështjet e diskutueshme dhe forcimit, në këtë mënyrë, të paqes në të gjithë botën.


Nga njëra anë, vazhdon A.I. Mikojani, ju keni deklaruar se nuk keni ndërmend të sulmoni Kubën, por, nga ana tjetër, është bërë i ditur fakti se, si në territorin e SHBA-së, ashtu dhe disa vende të basenit të Karaibeve, është zhvilluar përgatitje ushtarake e grupeve të konsiderueshme të emigrantëve kubanë. Për më tepër, është bërë njoftim për rekrutimin në ushtrinë amerikane të emigrantëve kubanë për të formuar nënreparte, që flasin spanjisht.


Kanë vazhduar diversionet kundër Kubës, krerë të Pentagonit kanë bërë deklarata, që janë në kontradiktë me deklaratat e presidentit. Atyre u mban ison, nënvizon A.I. Mikojani, "miku im i mirë" Nikson (Richard Nixon (1913 -1994) President i SHBA në vitet 1969-1974 dhe 1953-1961 - Th.M.). Përveç kësaj, të gjithë e mbajnë mend intervenimin kundër Kubës që u krye në bashkëveprim me SHBA-në.


Kam dijeni për fjalët Tuaja, që i keni thënë Hrushovit, se ndërhyrja në "Gjirin e Derrave" (spanjisht: "Bahía de Cochinos") u përgatit nga paraardhësi Juaj, por që gjithsesi u bë në presidencën Tuaj. A.I. Mikojani përsërit se qeveria sovjetike ka bërë një deklaratë të drejtë se raketat e dërguara në Kubë destinoheshin për qëllime mbrojtëse.


Ne i konsiderojmë raketat, që ndodheshin në Kubë, si mjet "frenues" dhe kurrsesi "mësymës". Po të donim të sulmonim SHBA-në, në dispozicionin tonë kemi raketa me rreze veprimi jashtëzakonisht të madhe. Dihet se për provat e raketave të tilla Bashkimit Sovjetik nuk i mjafton madje territori i tij dhe do t'i duhet të lëshojë raketa në Paqësor jo larg brigjeve të SHBA-së.


Ne kemi mjete të mjaftueshme transporti, kemi mjaft bomba atomike dhe me hidrogjen. Të tilla bomba, natyrisht, kanë dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kështu është e qartë se 42 raketat e instaluara në Kubë, destinoheshin vetëm për frenim. Të gjithë e kanë të qartë se, nëse këto raketa do të përdoreshin kundër SHBA-së, kjo do të thoshte luftë globale. Por raketat në Kubë destinoheshin për mbrojtje, ndodheshin në duart e oficerëve sovjetikë dhe nuk mund të përdoreshin pa urdhrin tonë.


Më duhet t'Ju them në konfidencë, jo për shtyp, thekson A.I. Mikojani, se ne kemi një ligj, që ndalon kalimin e armës bërthamore në duar të dyta. Ne nisemi nga domosdoshmëria e zgjidhjes graduale të të gjitha çështjeve të diskutueshme dhe prandaj jemi të mendimit se duhet likuiduar përfundimisht konflikti përreth Kubës dhe të kalohet në rregullimin e problemeve të ngutshme.


Më tej A.I. Mikojani tregon për bisedën që kishte bërë me sekretarin e Departamentit të Shtetit Hall (Cordell Hull, 1871 - 1955, Nobel për Paqen) në vitin 1936, gjatë së cilës Hall-i i tha A.I. Mikojanit se Gjermania dhe Japonia po përgatisin agresionin dhe se të vetmet vende, të cilat mund të ndalojnë agresionin, janë SHBA dhe BRSS.


Pasi vuri në dukje se në atë kohë nuk kishte të këtillë situatë si tani, kur ne jemi të vetmet dy shtete, që disponojnë armë të shkatërrimit në masë të papara më parë, A.I. Mikojani thotë se në ditët tona ruajtja e paqes në një shkallë edhe më të madhe do të varet nga dy superfuqitë botërore - BRSS dhe SHBA.


A.I. Mikojani thekson se bota mbarë e priti me kënaqësi arritjen e marrëveshjes mes N.S. Hrushovit dhe Xh. Kenedit për kapërcimin e situatës që u përshkallëzua deri në kufirin e luftës, situatë që lidhet me Kubën dhe nënvizon se detyra jonë konsiston tani në atë që të zgjidhet sa të jetë e mundur përfundimisht problemi kuban dhe të fillohet nga zgjidhja e problemeve të tjera të ngutshme.


Xh. Kenedi:
Vë në dukje se Niksoni mund të thotë çfarë të dojë, por ai nuk përcakton politikën e SHBA-së. Nikson-i vërtet e ka kritikuar politikën e qeverisë së tanishme amerikane ndaj Kubës dhe Bashkimit Sovjetik për atë se ajo ka qenë tepër "e butë". Për sa u përket gjeneralëve të Pentagonit, qeveria i kontrollon deklaratat e tyre. Ai nuk di të ketë zyrtarë, që kanë dalë me propozimin për të sulmuar Kubën.


Kenedi nënvizon më tej se mban përgjegjësi për intervenimin në Plazhin Zhiron (Playa Girón). Por as në pranverën, as në verën e këtij viti, nënvizon ai, nuk është bërë fjalë për ndërhyrje në Kubë.


Jo Kuba, - se ajo vërtet mund të bëjë kundër nesh, - por veprimet e Bashkimit Sovjetik - ja çfarë ka rëndësi për ne, thotë Kenedi. Ashtu si Bashkimi Sovjetik nuk dëshiron të sulmojë Shqipërinë (sipas versionit të arkivave amerikane në anglisht të regjistrimit të bisedës, Kenedi është shprehur kështu: "After all, the Soviet Government does not like the present Government of Albania.


This does not mean that the Soviet Union will invade Albania, as in such a case as well as in that of a hypothetical invasion of Cuba, international consequences could be very grave" - "Megjithatë, qeveria sovjetike nuk bën si qeveria e sotme shqiptare. Kjo nuk do të thotë se Bashkimi Sovjetik do të pushtojë Shqipërinë, pasi në një rast të tillë, si në atë të pushtimi hipotetik të Kubës, konsekuencat ndërkombëtare do të ishin shumë të rënda", shih: Department of State, S/S Presidential Memoranda of Conversations: Lot 66 D 149. Secret; Limit Distribution. Drafted by Edmund S. Glenn of Language Services and approved by the White House on December 13 - Th.M.) ashtu dhe ne nuk duam të sulmojmë Kubën.


Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet e Bashkuara kanë forca për të asgjësuar njeri tjetrin dhe po nuk kuptuam njeri tjetrin për lloj-lloj çështjesh, kjo mund të çojë në një shpërthim gjigant. Shpresoj se do të vijë koha që Bashkimi Sovjetik do ta kuptojë këtë dhe do të qëndrojë brenda vetëm kornizave të vendit, do të merret me ndërtimin dhe do të na lejë të qetë.


Atëherë dhe Amerika është e gatshme të bëjë të njëjtën gjë. Kurse tani, tha presidenti, u krijua një situatë e tillë, kur, dhe pse të dy vendet tona nuk kanë kurrfarë pretendimesh territoriale, ne përplasemi me ju pothuajse kudo, se në shekullin tonë të raketave dhe atomit lidhet me rreziqe të mëdha për paqen universale. Sapo diku ndizet një shkëndijë revolucioni, vërehet prania juaj. Ju sikur mbini nga dheu. Duhet të shmangim reciprokisht acarimet e situatës në pjesë të ndryshme të botës...


Regjistruan bisedën J. Vinogradov dhe I. Bubnov, zbardhur më 2.XII.1962. Iu dërgua anëtarëve të Presidiumit të KQ të PKBS, kandidatëve për anëtarë të Presidiumit të KQ të PKBS dhe sekretarëve të KQ PKBS. Pas leximit, kthehet në KQ të PKBS (drejtoria e çështjeve të përgjithshme, sektori I. Nr. Prot. 1849
Marrë nga Fondi 3, regjistrimi 65, çështja 913, ff. 33-46, Arkivi i Presidentit të Federatës Ruse.