GJENITĖ


Vetėm njerėzit e mėdhenj e tė veēantė bėjnė kthesa tė mėdha

Didro: Kur natyra krijon njeri gjenial e pėrcjell nė kėtė botė me kėto fjalė: shko, (bėhu i pafat) vuaj. Ti je caktuar tė vuajsh!

Sipas Fjalorit tė Shqipes sė sotme, fjala gjeni nenkupton njė njeri qė ka fuqi dhe mprehtėsi tė jashtėzakonshme mendore, e aftėsi krijuese dhe talent nė njė fushė tė veprimtarisė krijuese. Gjeniu (lat.) genitus, frymė, hyjni mbrojtėse… shkalla mė e lartė e fuqisė dhe mprehtėsisė mendore, e aftėsisė dhe talentit tė njeriut.. njeriu me aftėsi tė jashtėzakonshme mendore, aftėsi krijuese dhe talent shumė tė madh=gjenialitet, fuqi mendore, njeri me aftėsi tė shvilluara nė nivel tė lartė qė manifestohet nė veprimtarinė e vlerave artistike, shkencore teknike, njeriu qė ka fuqi, mprehtėsi dhe talent shumė tė madh i pėrsosur nė shkallėn mė tė lartė. Ky nivel i lartė i zhvillimit tė aftėsive te gjenitė ėshtė dėshmuar me zbulime epokale...

Ka njerėz tė zakonshėm edhe tė jashtėzakonshėm

Roli i personaliteteve tė mėdha nė histori: Sipas Hegelit nuk paraqet ndonjė rezultat individi por, anasjelltas, personi ėshtė rezultat i rrethanave historike. Me kėtė nuk pohohet se nuk ka personalitete tė mėdha… me aėn e tė cilėve-tyre sendėrtohet domosdoshmėria historike Njrėzit e jashtėzakonshėm janė tė tmershėm, duke filluar nga Adami e deri te Krishti e tė gjithė gjenitė-krijuesit… ishin dyftyrsha, tė poshtėr, djaj... edhe engjėj edhe djajė... Njrėzit e jashtėzakonshėm do te thotė jane njerez tėe njerėzit e magnetizuar: hekuri i magnetizuar ngrit peshė gati 12 herė mė shumė se pesha e vetė, po e ēmagnetizove nuk mund tė ngrisė sa edhe njė pendėl! Vetėm njerėzit me ērregullime shpirtėrore e mendore mund tė bėhen poet e profet! Aristoteli... Hipokrati vėrejti se ēmenduria eshte pasoj e ērregullimeve tė lukthit e zorrėve-taitjes-sekrecionit shkak i mosfunksionimit tė mėlqisė dhe shpnetkės.. nga sekrecioni i kėtyre organeve, si dhe hormonet e gjėndrrave tė hipofizės, varet edhe ndėrtimin fizik-trupor-I fytyrės, hundės, nga edhe varet aftėsia krijuese e gjenive… shih, Betoveni, Napoleoni, Bizmarku etj. Sa janė tė ēmendur ata mund tė krijojnė poezi, po u shėruan nuke kanė mė kėtė aftėsi!..Vargjet e mira krijohen vetėn nė gjendje ngazėllimi. (Vazhdon)