Ismail Kadare: Çmitizimi i Gjergj Kastriotit, turp i kombit

[Dasius]

Fundja ata kan luftuar per qellime tjera ndersa Skenderbeu ka luftuar per Shqiperine dhe kombin shqiptar.

Në 1444 nuk ekzistonte "Kombi Shqiptar". Në atë shekull nuk ekzistone asgjëkundi koncepti KOMB. Popujt ishin të ndarë secili pas princit ose mbretit të vet. Koncepti komb është dukuri e shekullit të 19.

As shqiptarët, mos kujto se ishin të gjithë me Skënderbeun, për mos folur pastaj për lojrat e dredhirat që kanë bërë aleatët e Skënderbeut me Dukagjinët në krye.

[Uriel]

Fundja ata kan luftuar per qellime tjera ndersa Skenderbeu ka luftuar per Shqiperine dhe kombin shqiptar.

Mendoj se me citatin e sipër cituar, pasqyrohet qartë kuptimi i 'çmitizimit', që keqinterpretohet në 'denigrim'.

Në Shqipëri është e modës ku individë që nuk i përkasin fushës së caktuar ku shtrohet çështja në fjalë, i fusin hundët ngado, dhe përfaqësuesi i tyre është Ismail Kadare. Kjo interpretohet edhe ndryshe si marrje përsipër e kompetencave boshe.

[apollo12]

Në 1444 nuk ekzistonte "Kombi Shqiptar". Në atë shekull nuk ekzistone asgjëkundi koncepti KOMB. Popujt ishin të ndarë secili pas princit ose mbretit të vet. Koncepti komb është dukuri e shekullit të 19.

As shqiptarët, mos kujto se ishin të gjithë me Skënderbeun, për mos folur pastaj për lojrat e dredhirat që kanë bërë aleatët e Skënderbeut me Dukagjinët në krye.

Okej. dakort jam me ju , nuk kan ekzistuar kombet mirepo malet, qytetet, deti dhe trojet per te cilat ka luftuar Skenderbeu kan ekzistuar apo jo. Dhe me sa kam lexuar shumica e principatave shqiptare kan qen ne anen e Skenderbeut. Normal ne qdo luft ka edhe tradhtar.

[mal]

Askush nuk skandalizohet nёse thua qё Skёnderbeu nuk çante malin mё dysh me shpatё, pra s’ka nevojё tё çmitizohet nё aspektin mbinjerёzor dhe pёrrallor… oburra ta çmitizojmё nё aspektin njerёzor dhe kombёtar… do dalё medoemos ndonjё qё nuk skandalizohet derisa tё arrihet njё ditё kur askush nuk rrudh buzёt nёse thuhet qё ishte renegat me etni tё papёrcaktuar, inatçor, hakmarrёs, dёshtak me gjithё tributё multietnike tё barinjve qё i shkonin pas nё luftrat e çmendura vetёvrasёse… ku ёshtё denigrimi kёtu?... dhe duhet tё pёrsёritet shpesh qё ishin barinj malokё shumёetnikё pa ndonjё ndjenjё kombёtare tё konsoliduar… pёr hir tё sё vёrtetёs… se nё fund tё fundit etika i shtyn disa historianё shkencorё modernё t’u mёsojnё shqiptarёve qё dikush i ka gёnjyer gjithё kohёn duke u thёnё se janё njё komb, me njё hero kombёtar tё atij kalibri, me ndёrgjegje dhe aspirata kombёtare shekullore… dhe gjithmonё etika i shtyn t’u mbushin mendjen shqiptarёve se nuk mund tё barazohen me kombin e lavdishёm serb me Llazarin qё fliste drejtpёrdrejt me zotin dhe i kishte pothuaj tё gjithё ushtarёt me pashaportё serbe dhe me tё paktёn dy diploma pёrveç asaj tё historisё… pёr tё mos folur pёr kombin akoma mё tё lavdishёm grek…

[Ilmi Veliu]

A E DINI SE......
Për të shkruar diçka shkencore duhet të dish se çështë shkenca dhe atë jo definicionin komunist, por atë të vërtetin, dhe pasi që autorët e lartpërmendur nuk i janë përmbajtur këtij kushti unë jam i detyruar ta përsëris:

Ç’është Shkenca ?

Me termin shkencë nënkuptohet njohuria, dituria, mësimi për diçka që është e përgjithshme, e sistematizuar, e arsyetuar dhe e vërtetuar; që është e arritur me metodën e një studimi të përpiktë, të saktë e të kujdesshëm dhe i bërë në mënyrë të vetëdijshme.

Ç’është Historia ?

Nocioni Histori është i shumëkuptimshëm, dhe është me rëndësi se në cilin kontekst përdoret që të mund të kuptohet se në çka mendohet. Në jetën e përditshme shpesh ka kuptimin e lëndës së historisë që mësohet në shkollë, ose libri i Historisë që përdoret nga nxënësit ose studentët, Përdoret edhe për një fushë studimi në shkollat e larta ose fakultetet si p.sh, student i historisë, Histori e Mesjetës, Histori e Popullit Shqiptar, Histori e Përgjithshme etj.
Sipas Andrea Mitroviq, “Instrumenta Historiae” f. 107, Shkup 1995, fjala “histori” përcakton dy përmbajtje shumë të rëndësishme dhe plotësisht të ndara njëra me tjetrën:
a. Histori janë të gjitha ngjarjet nga e kaluara, ose e gjithë e kaluara njerëzore në rruzullin tokësor nga paraqitja e Ademit as. e deri më sot.
b. Histori, po ashtu, është shkenca që merret me studimet, gjurmimet, dhe botimin e rezultateve të këtyre studimeve për të kaluarën njerëzore. D.m.th me të njëjtin nocion është e emëruar e kaluara njerëzore dhe shkenca që e studion atë të kaluar njerëzore.
Që të mund të bëhet dallimi dhe të jetë më lehtë për studentët po edhe për shkencëtarët, studiuesit e Historisë përdorin termin “Histori” për të kaluarën njerëzore dhe termin “Shkenca e Historisë” për historinë që studion të kaluarën njerëzore.
Ndodh që dikush të përdorë termin “Historiografi” në vend të “Shkenca e Historisë” gjë që nuk është drejtë e që ne do ta elaborojmë më poshtë.

Shkenca e Historisë ?

Shkenca e Historisë është mësimi, studimi, gjurmimi sistematik, i vërtetë e i sakët, dhe interpretimi i vërtetë e i saktët i asaj që është zbuluar studiuar dhe është mësuar; me qëllim që të vërtetohen faktet, se si ka jetuar njerëzimi në të kaluarën dhe të na mundësojë ne t’i kuptojmë vlerat e atëhershme nga këndvështrimi i tashëm.




Historiografia ?

Historiografi do të thotë shënimet, të shkruarit dhe botimet për të gjitha gjurmimet, tregimet dhe zbulimet që janë bërë për të kaluarën njerëzore, duke u mbështetur në fakte dhe burime të sakta.

historiani?

Përfaqësuesi i shkollës faktografike gjermane të shek. 19, Ranke, thotë se historiani duhet ta thotë saktësisht atë që ka ndodhur dhe ashtu si ka ndodhur; shkurt, qartë dhe në mënyrë të përpiktë duke mos u munduar që të bëjë gjykimin e njerëzve për të cilët ai flet, sepse historiani nuk është gjykatës, avokat apo prokuror, por historian qe shkruan histori.

[Dasius]

Okej. dakort jam me ju , nuk kan ekzistuar kombet mirepo malet, qytetet, deti dhe trojet per te cilat ka luftuar Skenderbeu kan ekzistuar apo jo. Dhe me sa kam lexuar shumica e principatave shqiptare kan qen ne anen e Skenderbeut. Normal ne qdo luft ka edhe tradhtar.

Skëndërbeu nuk ishte kokrra budallait që të luftotnte për 25 vjet me rradhë për të mbrojtur male, kodra e dete, meqë ishin Shqiptare. Po ashtu, as princat e principatave nuk ishin budallenj që të bëheshin me Skëndërbeun për ideal të atdheut në një kohë që atdheu nuk ekzistonte fare.

E para

Me shumicën e princave të lidhjes Skënderbeu bëri krushqi, përfshi Cernojevipin e Malit të Zi dhe Brankoviçin e Serbisë. (vë bast që këtë të fundit nuk e dinit)

E dyta

Skënderbeu arriti t'i mbante princat në lidhje me dy mënyra: nëpërmjet presionit që mund të ushtronte Papa dhe Mbretëria e Napolit ndaj disave; nëpërmjet presionit që mund të ushtronte Venediku ndaj disa të tjerëve. Për sytë e bukura të Skënderbeut ata s'kishin ngritur as gishtin.

Skënderbeu kishte qëllime komplet të tjera, shumë më të mëdha, shumë më ambicioze, shumë më largpamëse. Por këtë nuk mund ta them këtu. Së shpejti do të dali analiza më i fundit që do ta nxjerrë figurën e Skënderbeut në një dritë komplet të re.

Skëderbeu ishte i shkolluar, i zgjuar dhe kodosh. Diplomat, strateg dhe politikan i rangut botëror. Për këto Skënderbeu duhet të jetë Hero Kombëtar e jo pse kishte "pallën e madhe e krahun të rëndë."

[Dasius]

Askush nuk skandalizohet nёse thua qё Skёnderbeu nuk çante malin mё dysh me shpatё, pra s’ka nevojё tё çmitizohet nё aspektin mbinjerёzor dhe pёrrallor… oburra ta çmitizojmё nё aspektin njerёzor dhe kombёtar… do dalё medoemos ndonjё qё nuk skandalizohet derisa tё arrihet njё ditё kur askush nuk rrudh buzёt nёse thuhet qё ishte renegat me etni tё papёrcaktuar, inatçor, hakmarrёs, dёshtak me gjithё tributё multietnike tё barinjve qё i shkonin pas nё luftrat e çmendura vetёvrasёse… ku ёshtё denigrimi kёtu?... dhe duhet tё pёrsёritet shpesh qё ishin barinj malokё shumёetnikё pa ndonjё ndjenjё kombёtare tё konsoliduar… pёr hir tё sё vёrtetёs… se nё fund tё fundit etika i shtyn disa historianё shkencorё modernё t’u mёsojnё shqiptarёve qё dikush i ka gёnjyer gjithё kohёn duke u thёnё se janё njё komb, me njё hero kombёtar tё atij kalibri, me ndёrgjegje dhe aspirata kombёtare shekullore… dhe gjithmonё etika i shtyn t’u mbushin mendjen shqiptarёve se nuk mund tё barazohen me kombin e lavdishёm serb me Llazarin qё fliste drejtpёrdrejt me zotin dhe i kishte pothuaj tё gjithё ushtarёt me pashaportё serbe dhe me tё paktёn dy diploma pёrveç asaj tё historisё… pёr tё mos folur pёr kombin akoma mё tё lavdishёm grek…

U pjerdhshin Serbët me gjithë Llazarin e leshit e Dushanin e pordhës se Dushani pa bashkëpunimin e princave Shqiptarë nuk zgjaste as 2 javë në fron. Ndërsa për Grekët mund të them vetëm një gjë, "me evgjitërit merresh ti ara?

[Kavir]

Kur Sokratit i kerkuan te zgjidhte mes largimit nga Athina dhe pirjes se helmit tha: "Po te iki nga Athina per mua eshte njesoj si te vdes", dhe zgjodhi helmin.

Greket dhe romaket i quanin banoret e Ilirise, ilire. Pse ky emer pergjithesues? Pra kombi-shtet eshte nje koncept i ri, por koncepti i etnise dhe kultures etnike jane shume me te vjetra nga shekulli i XVIII (me gjithe respektin per kete shekull).

Kjo nuk ka te beje me aleancat apo krushqite politike. Edhe Mali i Zi eshte vellai i vogel i Serbise, po ja qe politika i beri te njohin Kosoven.. C`lidhje ka kjo me identitetin kombetar?

U permend shekulli i XVIII, ne fakt "precedenti" i nacionalizmit zakonisht i atribuohet Elizabetes I te Anglise. Ne fakt une jam i mendimit qe precedenti i vertete eshte Skenderbeu.

Sigurisht, nuk pretendoj qe princat shqiptare, ballkanas dhe europiane (biles edhe popullata) te kishin te njejtat ide. Por edhe ne rastin e Elizabetes, ishte vetem Elizabeta qe kishte politike nacionaliste, sepse qe nga kusherira e saj Maria e Skocise deri tek Filipi i Spanjes biles deri tek Burboni i fundit, asnje nuk kishte asnje lidhje me "nacionalizmin".
Pra Elizabeta ishte perjashtim nga ambjenti i saj politik.
Pikerisht ashtu ishte edhe Skenderbeu.
As mund te pretendohet qe Muzaket, Balshajt apo Topiajt (te mos flasim per princat greke apo serbe se qelbet muahabeti) te kishin te njejtin nivel me Skenderbeun.

Pse logjika te nxjerr ne kete konkluzion?

Skenderbeu mund t`i kundervihej turqve vetem tre arsye:
1. Feja.
2. Ambicia per pushtet.
3. Krenaria kombetare (kjo e pranoj ishte jashte kohe, sepse jemi ne Mesjete).

Feja??? Eshte qesharake. Nipi i tij ishte mysliman, Hamzai. Jo vetem qe ishte mysliman po edhe e tradhetoi, dhe Skenderbeu nuk e vrau as para dhe as pas tradhetise.
Skenderbeu deri sa vdiq vazhdonte te perdorte emrin kristian Gjergj dhe emrin mysliman Skender, biles edhe titullin Bej si prapashtese.

Si te mos mjaftonte kjo, Skenderbeu ishte i arsimuar, shume i arsimuar. Pra e dinte fort mire qe Kostandini i Madh ishte Ilir. Po Skenderbeu, ne letrat e tij, nuk mburret as me Shen Palin (qe e lidhte feja medemek), dhe as me Kostandinin qe e lidhte feja dhe gjaku.
Mburret me nje mbret epiriot pagan: Pirron e Epirit.

2. Ambicia politike. Zakonisht ambiciozet dhe te eturit per pushtet jane tmerresisht egoiste dhe jane ose te pameshirshem, ose se paku kane momente mizorie te papembajtshme.
Psh, Aleksandri i Madh e vrau shokun e tij me te ngushte per nje fjale goje.
Cenghis Khani thoshte "Sic nuk ka dy Diej ne Qiell, nuk ka dy Khane ne Toke" (s`po flasim per masakrat).

Skenderbeu s`ka shkruar asnje denim me vdekje. Hamzain (me nene turke) vetem e burgosi, Gjergj Stres Balshen, nipin e vet qe u dorezoi osmaneve Sfetigradin, humbja me e madhe per Skenderbeun. as e burgosi. Thjesht e shkarkoi nga ushtria. Moisi Golemi e tradhetoi dy here dhe dy here e fali, biles ndeshkohej ai qe ia permendte tradhetine Moisi Golemit.
Sic thote Shekspiri: Ambicia duhej te qe me zemer me t`ashper.

3. Keto mosperputhje me mentalitetin e kohes (mosperfillja ndaj fese dhe mungesa e sjelljeve barbare normale per mejseten) te bejne te mendosh qe Skenderbeu ishte nga 300 vjet perpara kohes se vet (shembuj te tille njihen ne histori).
Ky fakt dhe fakti qe krenohet me Paraardhesit e Tij (Pirron e Epirit) te cojne tek opsioni i trete.



Megjithate, versioni i Kadarese qe perpiqet te suvatoje me katolicizem cdo njeri apo fenomen pozitiv ne Shqiperi (ne lashtesi dhe sot) dhe te etiketoje si "myslimane" cdo njeri apo fenomen negativ eshte edhe ca me i keq se "cmitizimi" i Skenderbeut. Te thuash qe Skenderbeu luftoi per fe. eshte ne rastin me te mire injorance dhe ne rastin me te keq.......

Po te krishteret kane tradite ne "pagezimin pas vdekjes". Kostandini na u be Shen Kostandin megjithese gjithe jeten ishte Kreu i Fese Pagane (Papa i Paganizmit).

[Uriel]

Skenderbeu s`ka shkruar asnje denim me vdekje. Hamzain (me nene turke) vetem e burgosi, Gjergj Stres Balshen, nipin e vet qe u dorezoi osmaneve Sfetigradin, humbja me e madhe per Skenderbeun. as e burgosi. Thjesht e shkarkoi nga ushtria. Moisi Golemi e tradhetoi dy here dhe dy here e fali, biles ndeshkohej ai qe ia permendte tradhetine Moisi Golemit.

Në kthimin e vitit 1444 dhe fillimin e kryengritjes 25 vjeçare të Skënderbeut, nipi i tij Hamzai u pagëzua në kristian.

Rreth tradhëtisë së Moisiut të Dibrës, Giovani Musachi ndryshe nga Barleti ka një këndvështrim krejt tjetër e shumë të esëllt të ngjarjeve. ''Ai (Skënderbeu) ia mori edhe zotit Moisi Komneno sundimin e tij që ndodhej në Dibër. Moisiu një burrë shpirtmadh e shumë i zoti; e meqë nuk mund ta duronte një dhunë të tillë, ai kaloi te Turku, e ky Turk e bëri kapiten të ushtrive të tij dhe e dërgoi kundër Skënderbeut'', shkruan Musachi në kujtimet e tij. Ai tregon mirëkuptimin për fisnikun e së njëjtës sferë, e cili ishte 'fyer' nga Skënderbeu. Tek e fundit as Muzakajt nuk ishin trajtuar ndryshe nga Kastriotët. Moisiu nuk kishte rrugëdalje tjetër nëse donte ta ruante nderin e vet, ndërsa Mehmeti II e kishte shfrytëzuar këtë mëri dhe ia kishte dhënë për detyrë Moisiut të vriste Skënderbeun. Kështu do ti mposhte kryengritësit duke shfrytëzuar pikërisht kodin e tyre të nderit, e sidomos përçarjet e tyre të brëndshme. Kur dështoi ky plan, nuk ishte Mosiu ai që u kthye i përgjëruar te Skënderbeu, sipas Musachit ka ndodhur krejt e kundërta. ''Ai (Skënderbeu) i çoi atij fjalë që të kthehej se do ta trajtonte si vëlla; Moisiu që e dinte se nuk kishte siguri te Turku, por edhe pse nuk donte të derdhte më për pushtetin e tij gjak të krishterësh, u kthye mbrapsht'' (Musachi 300).

Skënderbeu e kishte kuptuar gabimin e tij, edhe Moisiun e kaptoi pendesa, veç kësaj dezertori pas dështimit të tij kishte frikë sigurinë vetjake. Kështu që interesat e dy fisnikëve përputheshin me njëri tjetrin; ndryshe ishte harruar 'fyerja'. Dhe mbi të gjitha ishte rimëkëmbur vllazëria e armëve deri në vdekje, një vdekje që Moisiu e vuajti në mënyrë të llahtarshme.

Lufta e Skënderbeut kishte nisur për arsye të tjera përpos asaj 'nacionale' apo mbrojtjes së natyrës. Kjo ka pak rëndësi për temën, por ajo që vlen të theksohet është se krishtërimi ishte bërthama e identitetit për burrat që ndoqën Skënderbeun deri në fund. Adhurimi i Pirros së Epirit si një ndër strategët më të mëdhenj të historisë së njerëzimit, nga një fisnik i mirëshkolluar, nuk do të thotë se ai ishte pagan. Nëse dikush tjetër do adhuronte taktikat luftarake të Saladinit të Madh, detyrimisht duhej të ishte musliman?!

[Kavir]

Në kthimin e vitit 1444 dhe fillimin e kryengritjes 25 vjeçare të Skënderbeut, nipi i tij Hamzai u pagëzua në kristian.

Rreth tradhëtisë së Moisiut të Dibrës, Giovani Musachi ndryshe nga Barleti ka një këndvështrim krejt tjetër e shumë të esëllt të ngjarjeve. ''Ai (Skënderbeu) ia mori edhe zotit Moisi Komneno sundimin e tij që ndodhej në Dibër. Moisiu një burrë shpirtmadh e shumë i zoti; e meqë nuk mund ta duronte një dhunë të tillë, ai kaloi te Turku, e ky Turk e bëri kapiten të ushtrive të tij dhe e dërgoi kundër Skënderbeut'', shkruan Musachi në kujtimet e tij. Ai tregon mirëkuptimin për fisnikun e së njëjtës sferë, e cili ishte 'fyer' nga Skënderbeu. Tek e fundit as Muzakajt nuk ishin trajtuar ndryshe nga Kastriotët. Moisiu nuk kishte rrugëdalje tjetër nëse donte ta ruante nderin e vet, ndërsa Mehmeti II e kishte shfrytëzuar këtë mëri dhe ia kishte dhënë për detyrë Moisiut të vriste Skënderbeun. Kështu do ti mposhte kryengritësit duke shfrytëzuar pikërisht kodin e tyre të nderit, e sidomos përçarjet e tyre të brëndshme. Kur dështoi ky plan, nuk ishte Mosiu ai që u kthye i përgjëruar te Skënderbeu, sipas Musachit ka ndodhur krejt e kundërta. ''Ai (Skënderbeu) i çoi atij fjalë që të kthehej se do ta trajtonte si vëlla; Moisiu që e dinte se nuk kishte siguri te Turku, por edhe pse nuk donte të derdhte më për pushtetin e tij gjak të krishterësh, u kthye mbrapsht'' (Musachi 300).

Skënderbeu e kishte kuptuar gabimin e tij, edhe Moisiun e kaptoi pendesa, veç kësaj dezertori pas dështimit të tij kishte frikë sigurinë vetjake. Kështu që interesat e dy fisnikëve përputheshin me njëri tjetrin; ndryshe ishte harruar 'fyerja'. Dhe mbi të gjitha ishte rimëkëmbur vllazëria e armëve deri në vdekje, një vdekje që Moisiu e vuajti në mënyrë të llahtarshme.

Lufta e Skënderbeut kishte nisur për arsye të tjera përpos asaj 'nacionale' apo mbrojtjes së natyrës. Kjo ka pak rëndësi për temën, por ajo që vlen të theksohet është se krishtërimi ishte bërthama e identitetit për burrat që ndoqën Skënderbeun deri në fund. Adhurimi i Pirros së Epirit si një ndër strategët më të mëdhenj të historisë së njerëzimit, nga një fisnik i mirëshkolluar, nuk do të thotë se ai ishte pagan. Nëse dikush tjetër do adhuronte taktikat luftarake të Saladinit të Madh, detyrimisht duhej të ishte musliman?!

Ky postimi eshte nga delli i kundershtimit?

Hamza na qenka pagezuar? Po emri i humbi rruges?
Pastaj mire emri i Hamzes-kristian. po atij emrit Skender si t`ja bejme?

Sa per ate "berthamen e krishterimit qe ndiqnin Skenderbeun", cfare duhet te kuptojme me "berthame te krishterimit"?
Ate "berthamen" e fisnikeve me ne krye Balshajt dhe Topiajt qe u bene aleate te turkut?
Apo Venedikun qe kur i ecte tregtia sulmonte Skenderbeun dhe kur i prishej pazari me sulltanin, behej me Skenderbeun?
Apo ndoshta e ke fjalen per Papen qe i dha ndihme te pacmuar Skenderbeut?

Me duket se ti ben sikur nuk e kupton qe ajo "berthama e krishterimit" ishte thjesht hipokrizia e kohes, tagjia per turmat sic eshte sot "liria, demokracia" etj.



Ja pra qe te krishtere ishin ata qe luftonin me Skenderbeun, te krishtere ishin edhe ata qe luftonin Skenderbeun.
Te krishtere ishin edhe Venediku, Brankovici (krushku i sulltanit), edhe ata historianet bizantine qe nderruan padronin por jo zanatin e servilit.
Ja pra qe na u komplikua kjo puna e "berthames".