Te duket vetja patriot i madh duke sulmuar Kishen Orthodhokse? Mos harro, qe Ai lart mban vesh e nuk tjerr lesh, dhe te gjithe ata qe kane vene dore mbi Kishen, e kan pesuar ne 6 breza.
Albo[/QUOTE]
pak histori per nismetarin e kishes shqipetare ne SHBA Zotin Vagjo Miller.
Mė 25 gusht 1907, papritur vdiq djaloshi 22-vjeēar, Kristaq Dishnica. Kisha Greke qė kishte marrė pėrsipėr gjer atėherė tė bėnte ritet fetare tė varrimit, nuk pranoi ta varrosė tė ndjerin, sepse ai, si shumė shqiptarė tė tjerė tė rinj qė u ishte zgjuar patriotizmi i flaktė shqiptar, nuk pyesnin mė pėr kishat greke dhe bėnin luftė me prindėrit e tyre, qė tė mos shkonin nė kishėn e armikut.
Trupi i tė ndjerit po rrezikohej qė tė ngelej pa varrosur me ritet e kishės. Mė nė fund, njė shqiptar nga Worchester-i, qė quhej Risto Koki, shkoi dhe bisedoi me kishėn siriane nė kėtė qytet dhe ja arriti qėllimit. Trupi u transportua nga Hudson-i nė Worchester, po as atje ata nuk jepnin priftin e tyre, sepse u trembeshin presioneve tė grekėve dhe kishės sė tyre! Shqiptarėt e indinjuar dhe tė fyer, erdhėn nė kėtė varrim si asnjėherė tjetėr. Ata erdhėn nga Boston, Hudson, Marlboro, Natick dhe disa qendra tė tjera tė Mass.
Shumė prej tė rinjve e kthyen kėtė varrim nė njė protestė tė fuqishme kundėr Kishės Greke dhe u kėrkuan prindėrve qė nė mėnyre urgjente tė shkėputeshin nga kjo kishė. Pėr herė tė parė, pleqtė mes lotėve, u dhanė tė drejtė fėmijėve tė tyre dhe u ndjenė krenarė pėr ata dhe u betuan se do tė punojnė pėr kėtė gjė.
Tė gjithė prisnin mė kot priftin qė nuk vinte. Mė nė fund, vetė Vagjo Miller i drejtohet Kozma Angellos, njė besimtari tė vjetėr tė kishės, qė tė bėhej prift, pasi ai e fliste edhe greqishten. (Nuk mund tė imagjinohej qė fjalėt mortore tė priftit tė thuheshin shqip!) Ai pranoi dhe e kėndoi shėrbesėn e varrimit nė greqisht. Varrimi u bė pa kishėn. Nė fjalėn mortore qė mbajtėn shumė shqiptarė, u theksua me tė madhe trajtimi djallėzor i Kishės Greke pėr shqiptarėt, qė kurrė nuk kishin pranuar ta quanin veten grekė. Bile, aty u pėrmend dhe vrasja barbare e Spiro Kosturit dhe u tha hapur se e ka vrarė Fanari Grek. Zėra tė fuqishėm u ngritėn mbi varrin e Kristaqit se, “Kisha Shqiptare do tė fitojė pamvarsinė nga Kisha Greke” dhe se, “Ne jetojmė nė njė vend tė lirė, me demokraci tė madhe, qė na e jep kėtė tė drejtė qė nuk u jepet vėllezėrve tanė nė Shqipėri”.
“Rroftė Shqipėria”! “Rroftė Amerika”! Menjėherė, nėn iniciativėn e Vangjo Miller, Rako Katundit, Kozma Angellos, Mitkė Dishnicės dhe Pandi Kristos, u thirr mbledhja e parė e shqiptarėve, pėr tė themeluar Shoqėrinė Kishtare Shqiptare.
Nė gjithė literaturėn e spiritualitetit ortodoks, bindja ėshtė cilėsuar si “e para ndėr virtyte”. Kėtu kapen e s’kapen kurrė pushtetarėt, sidomos nė vende ku ekzistojnė rrethana mosbindjeje, duke krijuar situata tejepėrtej klinike, tė cilat mund tė pėrshkruhen nėpėrmjet psikologjisė, veēanėrisht nė lėmin qė studion kultin e prijėsit dhe teknikat e manipulimit tė mendjes sė besimtarit.
Tė bindesh nė kishėn ortodokse nuk do tė thotė tė nėnshtrohesh nėn vullnetin e njė kleriku qė ėshtė mė i fuqishėm; ėshtė tė dėgjosh e tė presėsh nga Zoti. Tė dėgjosh mbi tė gjitha zėrin tėnd tė fisnikėruar. Por dėgjimi dhe heshtja ėshtė dhe pėr atė qė ushtron pushtetin.
Pushteti spiritual shpesh shprehet me breshėri fjalėsh, sentencash, sibilizmash, e nė tė njėjtėn kohė me sharje, shpifje, sendėrgjime e kėrcėnime, duke penguar qetėsinė ku zbulohet realiteti tek i cili ėshtė pėrkushtuar dikush. Suksesi i pushtetit kishtar duhet shkodizuar nė termat e shėrbesės fetare e jo tė dominimit kulturor.
Simbolika e fjalės “shėrbėtor” nuk ėshtė pėrkthyer kurrė si robėri. Sepse kisha nuk ka nevojė pėr skllevėr. Pushteti kishtar nuk pėrkufizohet, por as kufizohet, nė njė urdhėr a individ. Pėr mė tepėr, nuk mund tė jetė vartėsi ndaj miteve tė arnuara nė gunėn e fqinjit. Administrimi i ndershėm i pushtetit mishėrohet si nėnshtrim i ndėrsjelltė dashurie, dalė nga pjesėmarrja e pėrbashkėt nė fe, e jo nė marrėveshje a mosmarrėveshje jashtėkishtare.
Nė njė situatė tė kontrolluar kaq mjeshtėrisht, nxitėsi i njė konflikti brendashqiptar mund tė ndihet kaq i lartėsuar, saqė nuk e sheh tė udhės tė zbresė njė shkallė mė poshtė. Prandaj dhe nuk mund tė tolerohen kritikat e vdekatarėve. Nė njė mjerim dhe robetim tė tillė Zoti i shqiptarėve ėshtė "burgosur nė qiellin e tretė”, nga ku nuk mund tė zbresė e tė bekojė shqipot, sepse i duhet tė kalojė gjithė kėto nivele njerėzore. Mbi tė gjitha, i Epėrmi duhet tė sfidojė tė dėrguarin, tė cilit i druhet se mos ia kthen: “Zot, je i pėrkohshėm nė Shqipėri!”
SI PERGJEGJIE TE FRYMES DASHAMIRESE DHE DOZES SE LARTE TE BESIMIT SHPREHUR PREJ JUSH NE FRAGMENTIN E FUNDIT ME LEJONI TJU THEM SE MIDIS GJJYMTYREVE TE POSHTME KAM NJE HARD_DRIVE DHE E RUAJ ME KUJDES TE VECANTE KESHILLEN TUAJ.
60 BREZA KAN LUFTUAR PER TE NJEJTEN IDE E SHPIRT DHE 600 TE TJERA DO TE VAZHDOJNE TE BEJNE PO TE NJEJTEN GJE
Ja dhe lind pyetja: Pėrse shqiptarėt ndihen tė vetėkėnaqur kur i poshtėrojnė, kur ua pėrdhosin tiparet e mirėfillta kombėtare, siē ėshtė shqipja dhe sidomos perdorimi i saj ne nje takim paqesor shpirterash dhe nuhatje te parajses ? Nėse nuk ėshtė kėshtu, ēfarė quhet ēnderim pėr shqiptarėt e sotėm?????
Nėn kėtė kėtė regjim kishtar nė Shqipėri, ku ende ekzistojnė shkelje kanonike, tė cilat i japin tė drejtė Patrikanės pėr tė ndėrhyrė, si shmbull eshte ku Fanari pėrfitoi nga rasti duke i imponuar Janullatosit peshkopin e saj, Ilia Katre, i cili pėr tre vjet vepron nė Shqipėri, nėn njė status jo kanonik, pėrderisa selia e tij ėshtė nė Amerikė (Las Vegas). Sido qė tė rrjedhė historia e KOASH-it, ka shumė tė ngjarė tė jemi dėshmimtarė tė njė pėrplasjeje tė madhe tė versioneve tė grekėsisė nė Shqipėri.
Nje permbledhje interesante te mardhenieve nderkishtare ka Apóstolos Glavinas, Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipėrisė (Απόστολος Γλαβίνας: Η Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας) f. 272. Dokumentacioni mbi marrėdhėniet e KOASH-it me Patrikanėn, tok me akte e enciklikė kishtarė, si dhe letėrkėmbim e materiale ku pėrshkruhet edhe pėrplasja e kryepeshkopit Anastasios me Fanarin, renditet hollėsisht nė kreun e 7-tė tė librit, f. 192-293. Nė tė njėjtėn vepėr janė botuar edhe tre statutet e KOASH-it, tė pėrkthyera nė greqishte.
Kjo ishte per Shqiperin e Shqipetaret brenda saj
PO PER ATA JASHTE E SIDOMOS NE AMERIKE ?????
Dy misionet ortodokse shqiptare nė Toronto e Montreal u mbyllėn me kėrkesat kėmbėngulėse tė kryepeshkopit Anastasios Janullatos, dhe me ndėrhyrjet e drejtpėrdrejta tė peshkopėve shqiptaro-amerikanė Nikon Liolin e Ilia Katre. Ky plan tinėzar nuk mund tė sendėrtohej pa mjeshtėrinė e njė prifti mafioz nė Boston, i cili ėshtė bėrė njėsh me atė realitet qė e aftėson tė kyēė djallin nė shishe, tė sjellė vėrdallė primatė e presidentė, sepse, duke zbatuar planet e tyre politike nė kurriz tė shqiptarėve, me kėto shkėmbime, pra, at Artur Liolini
E vetmja shpresė pėr nevojat spirituale tė shqiptarėve ortodoksė nė diasporė, mbetet ai institucion qė ėshtė mė afėr botės sė tyre emocionale: Kisha greke. Muzika e njėjtė, riti i pėrbashkėt liturgjik, ritmet e kujtesės sė pėgėrė, tingėllima e njohur, zakonet njėsoj, pėrzierja e pashmangshme, pėrvoja e pėrbashkėt dikur dhe sot, e tė tjera, i sjellin shqiptarėt ortodoksė atje ku kanė qenė. Te kisha greke po kthehen urtė e butė, tė nusėruar, shqiptarėt. Nė kishat greke po i ēojnė fėmijtė t’i pagėzojnė e t’i edukojnė, ku do tė molepsen me mitet e superioritetit tė racės helene, qysh nė belbėzimet e para, pėrderisa kjo bindje ėshtė pjesė e katekizmės sė ortodoksisė greke
Si ėshtė e mundur qė nė Nju Jork, ku po pėrqendrohen gjithnjė e mė shumė shqiptarė tė rinj, prifti ortodoks zgjidhet gjithmonė jo vetėm jashtė komunitetit shqiptaro-amerikan, por kundėrshtues i shqipes nė meshė?
Si mundet qė nė Detroit, njė qytet me tempuj tė organizuar mirė tė besimeve tė tjera shqiptare, kisha ortodokse tė mos pėrdorė asnjė fjalė shqip, madje as natėn e Pashkėve?
Pėrse kishat shqiptare ne Amerike nuk hapin kurse nė shqipe pėr fėmijtė, nė njė kohė kur nė disa kisha shqiptaro-amerikane janė hapur kurse pėr tė mbėshtetur komunitete tė tjera etnike?
Pėrse kisha e Shėn Pjetrit dhe e Shėn Pavlit nė Filadelfia nuk hap njė kurs shqip ? Si ka mundėsi qė po nė Filadelfia, ku ka dy kisha ortodokse shqiptare, ortodoksėt ta gjejnė vetveten mė shpesh e mė lirshėm nė kishėn protestante shqipfolėse????
Si nuk gjejnė urtėsi e fuqi emigrantėt, tė kundėrshtojnė zhdukjen e shqipes nga kishat shqiptaro-amerikane?
Le ta bėjmė kėtė pėr kujtim tė atyre qė dhanė jetėn pėr pėrdorimin e shqipes nė Kishė. Ē'tjetėr presin shqiptarėt qė tė pėrmenden?
Intuita e dhuntitė qė ka secili prej nesh, duhen pėrdorur sa herė qė shfaqet keqperdorim i pushtetit kishtar, pėr tė mos u fundosur atje ku ndodhet pershembull kisha greke sot. Kjo duhet bėrė ndoshta dhe pėr faktin se shqiptarėt ortodoksė, duke pritur tė ngjiten nė pagabueshmėrinė e njė “shenjtori” tė importuar, harrojnė tė kėrkojnė diturinė hyjnore dhe bindjen e vėrtetė biblike, e jo atė institucionale.
Vetėm me kėto bindje kisha ortodokse Shqipetare mund tė bėhet mė pak politike, mė pak nepotike, mė pak e korruptuar, mė e dobishme, pra, pėr shėrbesėn e saj ndėr Shqiptarė dhe per Shqiperine.
Krijoni Kontakt