Autoqefalia

[Anesti_55]

[QUOTE=Albo;2561122]Sinodet nuk krijjohen aq kollaj pasi per tu bere peshkop i pergatitur ashtu sic duhet duhen dekada e jo vite.



Une nuk kam thene ate. Kisha nuk ka nje pushtet politik, as nuk kerkon qe te

Nisur nga shkrimi yt, mua me lind ideja se autoqefalia lind si kerkese dhe ka vlere e kuptim , vetem ne rastin kur feja ka pushtet te barabarte me politiken dhe per te mos then dhe mbi te.Ne kete rast autoqefalia ka rendesi, pasi nderpret nderhyrjet, interferencat e huaja ne ceshtjet e shtetit.Ne nje shtet laik ,autoqefalia nuk ka asnje rendesi , pervecse veteadministrim te ekonomise se kishave.

Une nuk kam thene ate

.

natyrishrt qe ti se ke thene kete por duke reduktuar ti dhe mundesine per te gjete vleren e X-it (Autoqefalise)

Kisha nuk ka nje pushtet politik, as nuk kerkon qe te kete nje pushtet te tille pasi ajo pushtetin nuk e merr nga njerezit e merr nga Perendia.

Le te besojme se eshte keshtu, por kete pushtet duke e perdore ne individe natyrisht qe interferon ne pushtin politik.Me argumentet qe dhe ti ,kisha jone del se eshte autoqefale,por ne realitet ajo nuk eshte e tille, pasi Patriarkana e Stambollit sillet njelloj si ne shekulline XIX kur kreu i kishes zgjidhesh prej saj.Me duket se ne kete shekull kisha e perdori si deshte pushtetin e saj.Ajo beri nje lufte te ashper per ndalimin e gjuhes shqipe dhe eshte i dyshimte dhe qendrimi i saj me Naum P.Bredhin (Veqilharxhin).Kishes greke ne orjentimin e Portes se Larte, ju la liri te pretendonte se te gjithe ortodoksit ne ballkan jane greke dhe kjo deshmohet dhe nga historiane Bullgare.Kjo per mua ishte nje dredhi e osmanlinjeve pasi ato duke e ditur se kryesisht ne shqiperi ortodoksia ishte minorance kundrejt muslimanizmit, si dhe tendenca per humbjen e identitetit kombetare , do ti revoltonte shqipetaret dhe keshtu qe kisha greke do te deshtonte ne perpjekjen e saj per te ushtruar autoritetitin e saj ne kete vend.
Nga ana tjeter greket sapo kishin shpetuar nga zgjedha turke e cila kryesisht ushtrohej nepermjet shqipetareve muslimane.Kjo i jepte te drjeten morale atyre qe te silleshin ne keto troje me nje politike ne interes te greqise.Me vone kjo periudhe e erret mardheniesh u amplifikua nga historiane te indoktrinuar si ateisete komuniste.Cfare mund te pretendonte populli shqipetare kur ne te njeten kohe kur grekt fituan lirine dhe popujt e tjere te ballkanit ishin ngritur ne lufte kunder sundimit, ato me dokumentin e lidhjes se Prizrenit pretendonin te ruanin pushtetin e Portes se Larete Osmane.Pra mos ndoshta do te pretendonin qe greket ti mesonin atyre alfabetin shqip , ti mesonin atyre se duke u bere te ditur, mund te krijoni shtetin e tyre dhe te jene te lire e te pa varur, te kene dhe kishen tyre autoqefale, e per me teper te pa varur nga greqia?Kjo eshte proetum mobile.Greqia natyrisht per nje popull si shqipetaret pa shtet,pa gjuhe te shkruar e per me teper me gjuhe te shkruar greke per mijra vjet , me kishen nen autoritetin e saj qe nga krijimi, dhe per me teper nje popul i vendosur ne konflikt me to ne 400 vjet, do ti jepte atyre ndjesine e shtimit te territorit ne trojet shqipetare ashtu si dhe me ato maqedone dhe bullgare. Pra kisha ortodokse ka ushtruar presionin e saj, dhe kete presion ajo e ushtroi duke shfrytezuar mvaresine e kishes sone nga patriarkana e Stambollit.Ne ate kohe ajo , caktoi patriarket greke te kishes sone, dergoi misionare te ndryshem per mesimin e gjuhes greke si hapjen e shkollave greke ketu.Me duket se ne aparence ne jemi ne te njeten pamje dhe sot, por me motivin e ndihmes per ringritje.Autoqefalia eshte ajo qe i nderpret te gjitha keto nderhyrje qofshin dhe te pa rrezikeshme.Pra per mua kisha shqipetare nuk eshte autoqefale, kjo mund te realizohet ne nje te ardhme.

[Matrix]

Anesti, autoqefalia nuk nenkupton kurrsesi mos-ndihmesen e nje kishe ndaj nje tjeter, por pavaresine ne vendimmarrje te nje kishe. Sot Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqiperise ka sinodin e vet dhe si rrjedhim edhe pavaresi ne vendim-marrje. Kjo autoqefali njihet nga te gjitha kishat boterore.

[Seminarist]

E rendesishme eshte qe autoqefalia kishtare te mbrohet nga vete shqiptaret orthodhokse dhe ata te jene te ndergjegjshem qe nje kishe autoqefale eshte ne interesin e tyre ne rradhe te pare sepse femijet do e marrin ungjillin ne gjuhen e nenes.

Mos gjykoni nisur nga idealizma te tilla, si kjo qe thua ti se autoqefalia duhet sepse u siguron ungjillin ne gjuhen vendase shqipe ortodokseve shqiptare, apo si ajo qe thote Albo me lart se autoqefali kemi atehere kur populli besimtare e deshiron ate.

Situata eshte shume me banale se sa kjo panorame, eshte me e thjeshte, me praktike, me njerezore. E permbledhur me nje fjale te vetme, situata eshte politike, ne kuptimin e paster te kesaj fjale, madje aq e pastert ne politicitetin e vete saqe kisha si ideal as qe ka te beje fare me te.



Autoqefalia e vetme e paster mund te themi ne kuptimin kishtar e kristian jane autoqefalite e mijevjecarit te pare, te cilat jane te pakta. Psh ajo e Qipros, mos gaboj ne 431.

Autoqefalite e mijevjecarit te dyte jane politike. Aq me shume ato te shek.19 dhe fillimshekullit 20-te. Keto i percakton me detyrim sistemi politik i kohes, shteti kombetar kundrejt sistemit ne renie perandorak otoman e nen te ai bizantin dhe shteteve trashegimtare te tyre, Turqia e Greqia.

Idete se peshkopi duhet te jete i filan race, gjaku e gjuhe, pasqyrojne qarte mendesine e kohes se botes europiane jo-kristiane qe levizte ne keto vija qe me Iluminizmin. Madje, te thuash qe nje peshkop duhet te jete i filan race e gjaku, eshte heretike persa i takon botekuptimit te krishtere ortodoks.


Me ironikja eshte se radikaliteti naiv i atyre neneve hartohet nga nje grup njerezish, nje numer i konsiderueshem i te cileve as qe i plotesonin vete ato nene!

[Anesti_55]

Nese kisha shqipetare eshte autoqefale ajo do te bente prepjekje per te hapur nje kishe ne varesi te saj ne greqi per shqipetaret atje.Madje inicimet kane nise nga vete besimtaret ne Athine dhe kjo eshte mireprite nga kryepeshkopi i Athines Kristodhulos qe ne nentor te 1999 .Por kjo nisme nuk eshte bekuar akoma nga kryepeshkopi i Tiranes Durresit dhe Shqiperise Anastas Janullatus.Normalisht duhet te ndodhte e kunderta.Ne Athine egzistojne kisha ortodokse te kombesive te tjera.

Seminarist :

Idete se peshkopi duhet te jete i filan race, gjaku e gjuhe, pasqyrojne qarte mendesine e kohes se botes europiane jo-kristiane qe levizte ne keto vija qe me Iluminizmin. Madje, te thuash qe nje peshkop duhet te jete i filan race e gjaku, eshte heretike persa i takon botekuptimit te krishtere ortodoks.

Dhe kisha ruse ne shek.XIII metropolitet e pare i kishte greke.Prandaj dhe une jam i mendimit se "autoqefalia" eshte me shume ceshtje politike dhe me pas administrative.Megjithate ne shtetet laike dhe sidomos ne rastin e shqiperise qe ka me shume se tre fe, frka per interferime qe do te demtonin mardheniet e shtetit nuk egziston.Per mua te gjitha sa folem ,mbi ceshtjen e autoqefalise , mbetet thjeshte si nje ceshtje morali te kishes dhe asgje tjeter.Sot me shume njerzit e shohin religionin si nje menyre edukimi dhe jo si nje ceshtje besimi.

[Albo]

Nese kisha shqipetare eshte autoqefale ajo do te bente prepjekje per te hapur nje kishe ne varesi te saj ne greqi per shqipetaret atje.

Nese KOASH do te hapte nje "kishe ne varesi te saj" ne Greqi, do te shkelte me te dyja kembet autoqefaline e Kishes greke, ashtu sic Kisha greke do te shkelte me te dyja kembet autoqefaline e Kishes shqiptare po te hapte nje kishe "ne varesi te saj" ne Shqiperi. Ne Greqi autoriteti kishtar eshte vetem Sinodi i Shenjte i Kishes greke, ashtu si ne Shqiperi eshte Sinodi i Shenjte i Kishes shqiptare. As njera e as tjetra nuk i fusin hundet atje ku nuk u takon, por i komunikojne njera-tjetres shqetesimet apo nevojat e komunitetit.

KOASH vetem mund te vere ne dispozicion te Kishes greke prifterinj shqiptare qe mund te sherbejne ne kisha ku shumica e besimtareve jane shqiptare, por kete mund ta beje vetem me bekimin e Sinodit te Shenjte te Kishes greke dhe peshkopit te dioqezes perkatese.

e te besojme se eshte keshtu, por kete pushtet duke e perdore ne individe natyrisht qe interferon ne pushtin politik.Me argumentet qe dhe ti ,kisha jone del se eshte autoqefale,por ne realitet ajo nuk eshte e tille, pasi Patriarkana e Stambollit sillet njelloj si ne shekulline XIX kur kreu i kishes zgjidhesh prej saj.Me duket se ne kete shekull kisha e perdori si deshte pushtetin e saj.

Perseri gabim. Patriku i Konstandipojes nuk zgjodhi kreun e Kishes Orthodhokse, ate e zgjodhi kleri dhe komuniteti i besimtareve orthodhokse shqiptare qe i kerkuan peshkopit Anastas, qe te qendroje ne Shqiperi e te mos largohet prej saj pas perfundimit te misionit te tij. Kryepeshkopi Anastas ka ardhur ne Shqiperi si vikar i Patrikut te Konstandinopojes, per te verejtur nga afer se ne cfare gjendje ishte KOASH pas 35 vjetesh ateizmi luftarak. Dhe ajo qe peshkopi Anastas gjeti ne Shqiperi ishte nje Kishe e shkaterruar, as sinod, as peshkope, as prifterinj. E vetmia gje qe ai gjeti ishte besimi orthodhoks ne zemrat e shqiptareve, kalaja e vetme qe rregjimi komunist nuk arriti te mposhte dot edhe pas 50 vjetesh.

Dhe sic ta shpjegova me lart, vetem pas 80 vjetesh KOASH u be plotesisht autoqefale, pasi vetem pas 80 vjetesh KOASH ka nje Sinod te Shenjte te kompletuar me 6 peshkope, nje peshkop per cdo dioqeze.

Ajo beri nje lufte te ashper per ndalimin e gjuhes shqipe dhe eshte i dyshimte dhe qendrimi i saj me Naum P.Bredhin (Veqilharxhin).Kishes greke ne orjentimin e Portes se Larte, ju la liri te pretendonte se te gjithe ortodoksit ne ballkan jane greke dhe kjo deshmohet dhe nga historiane Bullgare.Kjo per mua ishte nje dredhi e osmanlinjeve pasi ato duke e ditur se kryesisht ne shqiperi ortodoksia ishte minorance kundrejt muslimanizmit, si dhe tendenca per humbjen e identitetit kombetare , do ti revoltonte shqipetaret dhe keshtu qe kisha greke do te deshtonte ne perpjekjen e saj per te ushtruar autoritetitin e saj ne kete vend.

Gjepura! Asnjehere Kisha nuk ka qene kunder gjuhes shqipe, pasi kleriket e saj ishin te paret qe e shkruan shqipen. Ashtu sic ishte Kisha Orthodhokse ajo qe i vuri ne dispozicion shtetit shqiptar godinen e Normales se Elbasanit, shkolla e pare ne vend per edukimin e mesuesve te shqipes. Asaj qe Kisha iu kundervu me te gjithe forcen e saj, ishin perpjekjet e kishave ungjillore protestante ne Perendim per te perdorur gjuhen shqipe si nje menyre per te perhapur sektet e tyre protestante ne Shqiperi. Shembulli konkret, projekti i shoqerise biblike te Londres, qe financoi e sponsorizoi projektin e publikimit te Dhiates se Re ne gjuhen shqipe, projekt qe e realizoi Konstandin Kristoforidhi duke publikuar Dhiaten e Re ne te dyja dialektet, si ate tosk edhe ate geg. Qellimi i protestanteve ishte qe te perdornin analfabetizmin e shqiptareve dhe faktin qe shqipja ishte ne fillimet e shkrimit te saj, qe te perhapnin sektarizmin e tyre te krishtere mes shqiptareve. E kete Kisha nuk kish se si ta toleronte. Keto shoqata protestantesh rekrutuan disa prej shqiptareve me me kulture te kohes, pjesa derrmuese e te cileve orthodhokse, per te realizuar qellimet e tyre. Por per fatin tone te mire, Kristoforidhi nuk pranoi qe te behej vegel propagandistike e protestanteve angleze, ai u mjaftua me perkthimin e Ungjillit nga greqishtja, qe ishte nje ndihme e madhe per vete Kishen Orthodhokse.

Ka patur edhe besimtare te tjere orthodhokse, qe sot ne i nderojme si "patriote", qe u bene vegla te ketyre organizatave protestante perendimore, jo se u behej vone per protestantizmin e tyre, por se i shihnin gjerat ngushte sipas nevojes se kohes qe jetonin: cdo lloj ndihme Perendimore per ceshtjen shqiptare, kish per ta prioritet perpara besimit te krishtere orthodhoks dhe Kishes. Dhe me te drejte Kisha keta njerez i shkisheroi.

Albo

[Albo]

Hartimi i statusit të KOASH-it eshte miratuar në kongreset e viteve 1922 në Berat dhe 1929 në Korçë, thekson pavarësinë e kishës shqiptare, por miratimi përfundimtarë dhe njohja e tij nga Patriarkana Ekumenike e Stambollit është bërë vetëm në vitin 1937. Pengesë për njohjen më të hershme të tij është bërë Kisha Ortodokse Greke qe kërkonte si kusht largimin e Krypeshkopit Visarion Xhuvani, pasi ai ishte shqiptar dhe në vend të tij të vendosej një Kryepeshkop me kombësi greke apo që të ishte nën kontrollin e kishës greke.

Eshte e vertete qe nje nga kushtet e Patriarkanes per dhenien e Autoqefalise ishte doreheqja e peshkopit Visarion, por ajo qe nuk eshte e vertete eshte arsyeja qe ti shpik, se "ai ishte shqiptar". Patriarkana nuk kish se si te pranonte Visarionin, jo se ishte shqiptar, por se ishte nje peshkop jo-kanonik, i hirotonisur jo sipas kanoneve te Kishes dhe nuk kish pergatitjen e duhur theologjike per te qene peshkop, e jo me Kryepeshkop.

Pasi Visarioni dha doreheqjen dhe ne krye te KOASH u zgjodh Kristofor Kissi, qe kish pergatitjen e duhur theologjike, Patriarkana e pranoi Autoqefaline e delegacionit shqiptar ne 1937. Dhe lavdi Zotit per kete, pasi Kisha shqiptare shume kollaj mund te kish perfunduar jashte trupit te Kishes, sic perfundoi kisha maqedonase qe sot pretendon se eshte autoqefale, por duke qene se nuk eshte kanonike, nuk e njeh si te tille asnje nga kishat e tjera orthodhokse.

Albo

[Peniel]

Gjepura! Asnjehere Kisha nuk ka qene kunder gjuhes shqipe, pasi kleriket e saj ishin te paret qe e shkruan shqipen. Ashtu sic ishte Kisha Orthodhokse ajo qe i vuri ne dispozicion shtetit shqiptar godinen e Normales se Elbasanit, shkolla e pare ne vend per edukimin e mesuesve te shqipes. Asaj qe Kisha iu kundervu me te gjithe forcen e saj, ishin perpjekjet e kishave ungjillore protestante ne Perendim per te perdorur gjuhen shqipe si nje menyre per te perhapur sektet e tyre protestante ne Shqiperi. Shembulli konkret, projekti i shoqerise biblike te Londres, qe financoi e sponsorizoi projektin e publikimit te Dhiates se Re ne gjuhen shqipe, projekt qe e realizoi Konstandin Kristoforidhi duke publikuar Dhiaten e Re ne te dyja dialektet, si ate tosk edhe ate geg. Qellimi i protestanteve ishte qe te perdornin analfabetizmin e shqiptareve dhe faktin qe shqipja ishte ne fillimet e shkrimit te saj, qe te perhapnin sektarizmin e tyre te krishtere mes shqiptareve. E kete Kisha nuk kish se si ta toleronte. Keto shoqata protestantesh rekrutuan disa prej shqiptareve me me kulture te kohes, pjesa derrmuese e te cileve orthodhokse, per te realizuar qellimet e tyre. Por per fatin tone te mire, Kristoforidhi nuk pranoi qe te behej vegel propagandistike e protestanteve angleze, ai u mjaftua me perkthimin e Ungjillit nga greqishtja, qe ishte nje ndihme e madhe per vete Kishen Orthodhokse.

Ka patur edhe besimtare te tjere orthodhokse, qe sot ne i nderojme si "patriote", qe u bene vegla te ketyre organizatave protestante perendimore, jo se u behej vone per protestantizmin e tyre, por se i shihnin gjerat ngushte sipas nevojes se kohes qe jetonin: cdo lloj ndihme Perendimore per ceshtjen shqiptare, kish per ta prioritet perpara besimit te krishtere orthodhoks dhe Kishes. Dhe me te drejte Kisha keta njerez i shkisheroi.

Albo

Kur në zemrën e njeriut nuk rritet besimi i vërtetë por kultivohet fanatizmi ekstrem, atëhere dëgjon dhe lexon gafa si ato që ke shkruar edhe ti më lart. Më habit kjo kthesë 180 gradë dhe përpjekja e mohimit të historisë shqiptare me mënyra dinake. Ky na qenka edhe justifikimi zyrtar i kishës ortodokse shqiptare për të gjitha masakrat që kreu në kurriz të shqiptarëve në vitet e Rilindjes Kombëtare. Përpiqeni me çdo kusht ta nxirrni veten të pastër në një kohë që të vjen për të vjellë nga era që mbani sepse jeni duke mbartur në shpinë kërmat e së kaluarës.

Fol sa të duash për protestantët dhe si të duash, por fajet dhe gabimet nuk falen duke u përpjekur të fajësosh dikë tjetër. Këto janë metoda tepër të njohura të kishës ortodokse dhe me sa duket u përshtatet shumë mirë ajo fjala popullore: "Ujku qimen e ndërron por zakonin se harron."

Duhet ti jemi mirënjohës kishës ortodokse që në ato vite përpiqej të pengonte hapjen e shkollave shqipe, që përpiqej dhe vriste të gjithë ata që kërkonin një arsimim të shqiptarëve në gjuhën e vet, që mallkonte gjuhën shqipe dhe klerikët e saj bërtisnin nëpër kishat ortodokse se Zoti nuk kupton gjuhën shqipe por atë greke, që përpiqej me mish dhe me shpirt të përçante shqiptarët, që hapte shkolla greke për të kultivuar tek shqiptarët gjuhën, kulturën greke, traditën greke, mentalitetin grek, që ndihmonte dhe mbështeste fuqishëm copëtimin e Shqipërisë, që nën rrasat e klerikëve fuste elementë nacionalistë që urrenin me gjithë shpirt Shqipërinë...... dhe sa e sa gjëra të tjera, për të cilat do të duhet ti jepnim vendin e nderit kishës ortodokse. Dhe si përfundim rrezikun më të madh e përbënin protestantët shqiptarë që përpiqeshin për të kundërtën e këtyre gjërave dhe jo kisha ortodokse e asaj kohe dhe e ditëve të sotme që përpiqet të mbulojë këto fëlliqësira.

[Matrix]

Mos gjykoni nisur nga idealizma te tilla, si kjo qe thua ti se autoqefalia duhet sepse u siguron ungjillin ne gjuhen vendase shqipe ortodokseve shqiptare, apo si ajo qe thote Albo me lart se autoqefali kemi atehere kur populli besimtare e deshiron ate.

Situata eshte shume me banale se sa kjo panorame, eshte me e thjeshte, me praktike, me njerezore. E permbledhur me nje fjale te vetme, situata eshte politike, ne kuptimin e paster te kesaj fjale, madje aq e pastert ne politicitetin e vete saqe kisha si ideal as qe ka te beje fare me te.



Autoqefalia e vetme e paster mund te themi ne kuptimin kishtar e kristian jane autoqefalite e mijevjecarit te pare, te cilat jane te pakta. Psh ajo e Qipros, mos gaboj ne 431.

Autoqefalite e mijevjecarit te dyte jane politike. Aq me shume ato te shek.19 dhe fillimshekullit 20-te. Keto i percakton me detyrim sistemi politik i kohes, shteti kombetar kundrejt sistemit ne renie perandorak otoman e nen te ai bizantin dhe shteteve trashegimtare te tyre, Turqia e Greqia.

Idete se peshkopi duhet te jete i filan race, gjaku e gjuhe, pasqyrojne qarte mendesine e kohes se botes europiane jo-kristiane qe levizte ne keto vija qe me Iluminizmin. Madje, te thuash qe nje peshkop duhet te jete i filan race e gjaku, eshte heretike persa i takon botekuptimit te krishtere ortodoks.


Me ironikja eshte se radikaliteti naiv i atyre neneve hartohet nga nje grup njerezish, nje numer i konsiderueshem i te cileve as qe i plotesonin vete ato nene!

Seminarist, duke pranuar ato qe kam bere me bold, me sa kuptoj Kisha eshte bere ne mijevjecarin e dyte pre e politikave perandorake dhe/ose nacionale. (me korrigjo nqs e kam kuptuar gabim)

Atehere, ti cfare mendon se mund te ishte zgjidhja e ketij problemi?

[Seminarist]

E po kisha ortodokse ka te drejte te kete te palarat e saj ne trojet ballkanike, sepse ne fund te fundit eshte tregues i te qenit faktor historik, per mire edhe per keq, ne popujt ballkanik.
Ndersa protestantizmi erdhi si MISH i huaj ne Ballkan e Shqiperi, pararendese e qarte e nje krishterimi ateist; shembull tipik i organizatave rinore kamuniste.

Protestantizmi do ishte po aq shume zgjidhje per shqiptaret sac ishte edhe ideologjia komuniste. Pasi te shkaterronte mire e mire rendin shekullor tradicional te lidhjes se ketyre popujve me Kishen, do i perlyente edhe nje here me nje dashuri te re hipokrite popujsh ballkanik protestante, kesaj radhe brenda suazes imperiale britanike qe ka qene gjithnje shume filhelene.

[Seminarist]

Seminarist, duke pranuar ato qe kam bere me bold, me sa kuptoj Kisha eshte bere ne mijevjecarin e dyte pre e politikave perandorake dhe/ose nacionale. (me korrigjo nqs e kam kuptuar gabim)

Atehere, ti cfare mendon se mund te ishte zgjidhja e ketij problemi?

Eshte bere pre, patjeter. Nuk ka ndarje me thike, qe te thote se berja pre e ka fillesen ne mijevjecarin e dyte.

Une nuk mendoj se ka zgjidhje. Edhe po te ktheheshim prape ne kohe, historia me shume gjasa te perseriste vetveten.