Autoqefalia

[Anesti_55]

Ti thua se nje besimtari te thjeshte nuk i intereson autoqefalia, sepse kisha si greke si shqiptare per te eshte njesoj.
Absolutisht e pavertete!
Nje shqiptar duhet te shkoje ne Kishe dhe te degjoje ungjillin ne gjuhen e tij, jo te marre nje perkthyes me vete! Duhet te shkoje dhe te degjoje himnet ne gjuhen shqipe dhe jo greke. Por kjo nuk arrihet nqs kisha varet nga nje kishe e huaj.
(Qe mos keqkuptohem nga ata qe nuk e njohin KOASH: Kisha shqiptare sot funksionon ne gjuhe shqipe, jo greke, sepse eshte Autoqefale, pavaresisht se kreu i saj eshte grek)

Pastaj, ja ta marrim te mireqene ate qe thua se duhet qe nje Kishe "ta meritoje" autoqefaline!
Mire, por kush do e vleresoje kete "merite" . Kisha Greke??? E pse?????
A e di qe Kisha Shqiptare eshte po aq e lashte (per te mos thene me e lashte) se Kisha Greke?
A ka pasur probleme ne Kishen Shqiptare? Sa te duash! Por mos ka probleme me pak Kisha Greke? Mos eshte me i larte morali i prifterinjve greke se i atyre shqiptare?????

Fillimisht ne shekujt e pare te Krishterimit, cdo kishe kishte administrim lokal dhe nuk varej nga nje kishe tjeter. Me pas,ne shekullin e 4 cdo kishe lokale hyri nen nje zone administrimi qe quhej Patriarkane (me vendim perandorak), dhe kishat Shqiptare hyne nen patriarkanen romane (Papen). Ne shek e 8, ato u shkeputen nga kjo patriarkane (perseri me vendim perandorak) dhe ju bashkengjiten patriarkanes ekumenike, nga perandori ikonoklast Leon III Izauri, i cili ne Sinodin VII Ekumenik u denua per herezi!
Cfare u mor per baze per kete levizje???? Asgje pervec interesit te perandorit per te forcuar sa me shume patriarkanen e Kostandinopojes dhe per te dobesuar ate te Romes!

Apo kur kaluan nga Kryepeshkopata e Ohrit ne ate te Patriarkanes Ekumenike, cfare u mor per baze? Mos u pyet Kisha shqiptare? Asgje pervec vendimit politik nga ana e sulltanit, per ta centralizuar pushtetin shpirteror ballkanik nen Patriarkanen e Stambollit!


Pra ne te dyja rastet, kur u be kalimi i Kishes Shqiptare nen Patriarkanen e Stambollit kane qene vetem vendime perandorake dhe asnjehere vullnet i Kishes Shqiptare!

Atehere si mund te flasim per "meritim te autoqefalise", kur Kisha Shqiptare ka qene autoqefale qe kur ajo lindi ne shekullin e pare dhe e humbi autoqefaline me shume se nje here gjate historise. Humbja e autoqefalise ka qene nje akt i pamerituar dhe jo autoqefalia qe eshte nje e drejte qe ne lindje e cdo kishe!

Ne radhe te pare une e hapa kete teme per te mesuar dhe une prej jush, sepse nuk jam i qarte se si funksionojne kishat.Por nje gje jam i sigurte se kisha sjqipetare ortodokse kurre nuk ka qene shqipetare por grke.kur u nda Roma shqipetareve i takoi ashtu si dhe grekeve te jene ortodokse dhe te te njetit model greke, ne ta kohe nuk kishte shqiperi.Si gjuhe ishte gjuha greke pasi gjuha shqipe nuk kishte alfabet, pra nuk shkruhej.Historikisht shqipetaret kane shkruajtur latinisht dhe grqisht.Tashme qe mesuam te shkruajme shqipe, po perdikojme shqip, por kjo nuk do te thote se e bejme prej autoqefalise.Ska lidhje kjo.Nese besimi ortodoks eshte model grek ku qendron e keqja ketu?Dhe shkrimi qe perdorim ne eshte latin, perse nuk ke ndonje shqtesim per kete ceshtje ti?Numerimi eshte arab perseri ti ske problem.Pra ti ke shqetesim greqine. Ti kerkon te besh politike?Sorry.Ore mendoni te na shpikni nje ortodoksi shqipetare ju, se po na cuditni tashti.Katolicizmi eshte nje model i Romes , poper kete perse nuk keni problem ju? islamizmi eshte model Turk por qe po zevendesohet me modele te Iranit.Perseri nuk ka probleme tek ju.Po jo mor cuna se bota nuk meund te shpike cdo gje sipas stilit te vet.Dhe shahu, dhe futbolli dhe matematika dhe fizika , kimia jane kotributete te popujve te ndryshem dhe pervetesohen nga te gjithe.Kisha ortodokse e shqiperise eshte e modelit grek, kerkush nuk mund ta mohoje kete, as ta zeje ne goje se behemi qesharak.Cfar ka shpike Njutoni eshte e Njutonit dhe kerkush nuk mund te thote se e kam dhe une modelin tim te "Ibrahimit"te barabarte me te Njutonit.Ne shyqyr qe u beme shtet, me breke neper kembe, pasi kurre nuk mesuam te administrohemi nga percarjet dhe mungesa e civilizimit, ti po na thua se paskemi dhe nje model kishe tonen.Asgje skemi tonen ne , pevecse kanunit te Lekes se Dukagjinit.Krihterimi jone erdhi ne menyre natyrale nga jugu drejt veriut nga apostujt si Shen Pali por stili i kishes ne ortodokse u be ashtu si u vendos ne ate kohe, kur u nda perandoria romake ne te lindjes dhe te persndimit , ku jugu mbeti ortodoks i modelit grek dhe veriu, vone ne 1045 si katolik perendimore.Kush eshte ai qe mund te ndyshoje kete tradite mijra vjecare?Kush eshte ai autoritet?Ndjesia juaj politike e momentit,apo ndikimi nacilnalist i diktatures se kaluar?Me nje tradite me nje identitet nuk mund te luash pasi e demton ate.Seshte e drejta juaj.Oh,oh,oh, perse ti krijon kontradikta, se nuk din ti te jetosh ne paqe , se ti bie preh e politikave dashakeqe te pushtuesve , te dhunuesve deri komuniste , me vjen keq po cfar ke me kishen.

Pra ne te dyja rastet, kur u be kalimi i Kishes Shqiptare nen Patriarkanen e Stambollit kane qene vetem vendime perandorake dhe asnjehere vullnet i Kishes Shqiptare!

Por cfar pune kane per te pyet shqipetaret, kur nuk kishin as shtet, as gjuhe te shkruar.Po qe per Stamollin ajo i merrte shqipetaret per turq.Ju i gjykoni greket me qendrimin e tyre pas clirimit nga turqia.Eh, ketu si thoni ju duhet te na pyesnin ne se si te silleshin me ne, kur dihet mire se nen turqine ne i kemi marre shpirtin per nja 400 vjet?Kesaj i thone bej si them une dhe mos bej si bej une.Sot ne jemi keto qe jemi , kemi krijuar shtetin tone , jemi te lire dhe synimi yne eshte te jetojme ne paqe me vendet e rajonit.Besoj se dhe greket kane te njetin qellim.Nese ka qarqe qe mbajne te ndezur urrejtjen greke , per te mos qene hipokrit dhe ketu tek ne ka qarqe te tilla qe bejne te njeten gje (ushqejne urrejtjen per popullin grek, jan gati per lufte etj, por jane te pa organizuar).Pra nacinalizmat urrejtjet duhen ulur, ky eshte morali biblik dhe ortodoks.Ne te dy anet e kufirit duhet ti permbahen ketij morali.

Atehere si mund te flasim per "meritim te autoqefalise", kur Kisha Shqiptare ka qene autoqefale qe kur ajo lindi ne shekullin e pare dhe e humbi autoqefaline me shume se nje here gjate historise.

Asnjehere nuk ka qene autoqefale, por e modelit grek, ku predikohej grqisht pasi ashtu ishin dhe literaturat te shkruajtura.Por ne 1900 fute alfabetin dhe ne 1970 shqipetaret perfunduan luften kunder analfabetizmit. Cfar autoqefalie kerkon ti.Natyrisht kemi nje fitim te autoqefalise nga nderhyrja e mbretit Zog ne 37-ten ,por per mua s'ka rendesi, ajo quhet e humbur me shkaterimin e kishes pas viteve 67.Ne 90 shqipetart u rizgjuan kane marre persiper nje sere reformash dhe detyrash per te realizuar dhe ketu hyn dhe standarti i klerikeve e i kishes qe sjellin autoqefaline defakto.Mua s'me hyjn ne pune te qenurit fallco.Pikerisht une nuk nxitem te shkoje ne kishe ,pasi e di qe aty do te gjeje nje klerik qe nuk ka dale si nje produkt i kishes, si nje tradite,, si nje shkolle, por nje mekanik, apo traktorist te SMT-se se Sukthit, apo shijakut.Pra le te jemi serioze ne ceshtje serioze,mos beni shaka me kishen, modelin e saj se e demtoni jo pak, por me rende se Enveri, pasi do ti humbni autroitetin e saj.

[Anesti_55]

jo vetem qe ottomanet mundeshin te luftonin orthodhoksine por mundeshin edhe ta zhduknin.......
me fakte te dokumentuara historike otomanet gjeten tek patriarkana e Fanarit nje mbeshtetese dhe nje partner te denje ne planin e tyre per mbajtjen e popujve te ballkanit te ketij besimi ne nje bashke-tutele. gjeten partnerin e 500 viteve dhe ja ku ke eshe sot e kesaj dite objekte fetare qe nuk jane prekur si ne Stamboll, greqi, bullgari e Shqiperi. ke lirine qe iu dha prej otomaneve kesaj feje per te patur e shumfishuar pasurine e pa tundshme, per te perhapur predikimin e saj dhe kultivuar gjuhen e saj.
pra deri diku otomanet dhe patriarkana e Fnarit dhe kisha greke jane ne nje banke te akuzuarish.

Ja futni kot.Turqia nuk beri lufte fetare, por por krijoi nje poerandori me teritore te pushtuara per ti vjele taksat popujve te tjere.Ajo e perdori fene per te percare popujt qe te ngaterroheshin nder vedi e keshtu te siguronte te paushtetin e saj me nje administrate te vogel turke.Nese do te zhduknuin polin tjeter krishterimin, sundimi i tyre nuk do te zgjaste me shume se dhjete vjet.Turqit as ushtri turke nuk kishin por ato e krijonin ushtrine atje ku ishte konflikti , ku ishte problemi, me mercenare me ushtare te konvertuar e natyrisht dhe ca turq .Prandaj dhe sot shqipetaret hane njeri tjetrin pasi u mesuan e edukuan ne kete menyre nga politika percarese e truqise.

[Seminarist]

Ne radhe te pare duhet sheshuar se ajo cka thote Matrix ne kete teme, per ate se cfare eshte autoqefalia, eshte e gabuar koke e kembe. Po e them shkurt e qarte, Matrix, pa pasur nevoje te kerkoj mirekuptimin tend, te cilin e mar automatikisht besoj.
Ceshtja se cfare eshte autoqefalia nuk varet nga pergjigja e asaj nese eshte apo jo prezente ne kishen e pare sic e shohim ne Dh.R. Autoqefalia edhe varesia jane gjendje kishtare te diktuara ne kohe sipas nevojave te kishes. Model per to nuk ka pse te jete patjeter organizimi i kishes se brezit te pare, megjithese fara e cdo zhvillimi kishtar te mevonshem gjendet edhe ne te.
I madhi Shen Irineu, nje figure interesante perendimoro-lindore, nip shpirteror i Apostollit Joan, ne shek.2 e pershkruan Kishen e Romes si kisha qe kryeson ne dashuri. Patjeter qe, qe ne fillimet e veta, krishterimi ka njohur varesine e nje kishe nga nje tjeter praktikisht edhe teorikisht, megjithese ky proces ka pasur ulje ngritjet e veta, forma te ndryshme te te perceptuarit. Kahet kryesore te ketij procesi jane dy. 1. Kahu perendimor latin, me qender Romen, qe njeh dhe kerkon varesine e gjithe kishes prej kesaj qendre. Ekstremet e zhvillimit ne kete kah i shohim gjate shekujve 8, por me shume prej 11, deri tek Reforma protestante.
2. Krahu lindor konstantinopolitan qe, per shkak te kushteve te veta, duke qene se primacia ne lindje diktohej nga perandori e jo nga patriku dhe perballe ambicjeve te Kishes se Romes, zhvilloi idene e barazise se qendrave kishtare edhe peshkopeve, duke i atribuar primacise se pamohueshme dot e te padiskutueshme te Romes thjeshte nje veti nderi-teorike.
Nga keto dy bote dhe nga perplasja e tyre linden ato qe sot i njohim si kisha romano-katolike dhe kisha ortodokse greke (me vone me kolonizim edhe ato sllave e rumune).

Duhet theksuar se krahu ekstrem i konceptit te barazise lindore, ne mbrojtje kunder hegjemonise se Romes, arrin atje ku kerkohet copetimi i kishes sa here qe ndryshojne kufijte politike. Kjo ngjet ne menyren me negative me daljen ne skene te shteteve nacionale, e cila solli ne praktike edhe konceptin e kishes kombetare. Aspekti kombetar i ketij realiteti modern per kishen lindore pas shek.19 shpesh perben nje korruptim te vete asaj se cfare eshte kisha ne vetvete.
Ironia qendron ne ate se kisha konstantinopolitane duke i ngrejtur reng Romes per te penguar hegjemonine e asaj, me ane te theksimit te barazise, ra vete ne ate kurth kur me vone territoret e juridiksionit te saj kerkonin pavaresi kishtare bazuar pikerisht ne kete te drejte. Gjate ketij procesi, kisha konstantinopolitane shpesh here eshte sjellur vete si nje fare Rome per te mbajtur me zor hegjemonine e vete.



Ne kete proces qindra vjecar perplasjesh kishtare e politike veteperceptimi, u formua realiteti i sotem ballkanik i kishave lindore kombetare brenda shteteve kombetare.

Mirepo, ky proces veteperceptimi nuk ka mare fund ketu. Ai eshte ne zhvillim e siper. Askush nuk mund te garantoje se me ndryshimin e veteperceptimit politik ne te ardhmen nuk do te kete edhe ndryshim kishtar. Fakt per kete eshte vete historia e deritanishme.


Ne rregull, Anesti?

[Seminarist]

Treva e Shqipërisë së sotme, e shtrirë përgjatë pjesës veriore të bregdetit Jon dhe pjesës jugore të bregdetit Adriatik si dhe në brendësi rreth pjesës perëndimore të aksit të rrugës Egnatia, merrte pjesë drejtpërdrejt në brumëzimet politike e shpirtërore të tri perandorive të njëpasnjëshme: romake, bizantine dhe osmane. Njëkohësisht, u bë objekt sulmesh e plaçkitjesh barbare nga popuj të ndryshëm (hunët, gotët, normanët, serbët, bullgarët, venedikasit etj.), të cilët synonin territorin e saj. Qendrat më kryesore mitropolitane, gjithmonë kishin përbërje shumetnike, me praninë e elementit ilir, helen e romak, por dhe herë pas here me mbetje të tjera pushtuesish të ndryshëm.

Në bazë të juridiksionit kishtar të krahinave të Shqipërisë së sotme, dallojmë këto periudha:

1) Nga vitet apostolike deri në vitin 731 –gjenden në Kishën vetadministruese të Ilirikut lindor, nën Vikariatin roman të Selanikut.

2) Nga viti 731 deri në fillim të shek. XI –nën Patriarkanën e Konstandinopojës.

3) Nga fillimi i shek. XI deri në vitin 1767 –shumica e episkopatave gjenden nën Kryepiskopatën Autoqefale të Ohrit.

4) Nga viti 1767 deri në vitin 1937 –nën Patriarkanën e Konstandinopojës.

5) Nga viti 1937 deri në ditët tona –Autoqefale.

(marre nga faqja zyrtare e KOASH)

sic e sheh nga vete burimi qe ke sjelle, Matrix, kisha ka njohur varesi nga kohet apostolike e deri ne 732. Pra varesia nuk ka lindur qe prej shek.4.


Mirepo burimi qe jep ti ka dy gabime serioze qe une i kam theksuar me bold.

1. tri perandorite e njepasnjeshme!!!!

2. sulme barbare ne te cilat hykan edhe normanet e aq me shume venedikasit!!!!

[Anesti_55]

Shqiptaret jane te mire sepse jane shqiptare dhe jo sepse i takojne ndonje feje te caktuar. Tezat antishqiptare si shqiptaret jane kriminele, shqiptaret jane te paedukate, shqiptaret jane shpellar jane teza qe jane lansuar nder shekuj per ta thyer moralin, krenarine dhe shpirtin e vertete te shqiptarit, mu nga ata/o qe i posedojne keto veti.

Pasi qe po flasim konkretisht per orthodhoksine si mjet edukimi dhe kulture atehere le te flasim per serbet dhe kulturen, mentalitetin dhe edukaten e tyre, meqe jane edhe ata orthodhoks. Nuk do te permend tani krimet e tyre ndaj njerezimit ne te gjitha republikat e ish-jugosllavise, mirepo konkretisht per nje dukuri te tyre si popull, jo si ushtri apo qeveri. Ne kohen kur kane filluar bombardimet e NATO-s ne Kosove, nuk kane lene dyqan shqiptar apo qendra tregtare apo lokale me pronar shqiptar dhe prone te shtetit, pa thyer dhe plackitur dhe po flas per popullsine e thjeshte, te ri dhe te moshuar. Tjetra, nuk kane lene shtepi apo banese shqiptare/apartment pa thyer dhe plackitur cdo gje, qofte me vlere qofte pa vlere, madje te fqinjeve te tyre dhe kjo ne nje kohe lufte kur u eshte rrezikuar edhe jeta, meqe ne nderkohe NATO ka bombarduar dhe me pas i kane djegur shtepite e fqinjeve te tyre. Dmth kete e kane bere qytetaret e thjesht serbe me religjion orthodhoks.

Shqiptaret e kane ne gjene kulturen, miresjelljen, krenarine, etiken dhe jane pikerisht keto ideologji te huaja qe e thyen shpirtin e vertete te shqiptarit

P.S. Dhe te gjitha keto orthodhokset serbe i kane bere jo vetem ne Kosove, mirepo edhe ne Kroaci, Bosnje etj. etj.

Tezat antishqiptare si shqiptaret jane kriminele, shqiptaret jane te paedukate, shqiptaret jane shpellar jane teza qe jane lansuar nder shekuj per ta thyer moralin, krenarine dhe shpirtin e vertete te shqiptarit, mu nga ata/o qe i posedojne keto veti.

Jo Rina nese do tja vedit me sy do te mbetemi ne vend dhe te vonuar ne reforma.Nese na kane share mire kane bere se me ben te shoh veten dhe te korigjohem.Mos harro se dhe rilindasit tane e kane kritikuar mjaf popullin e tyre.Vetem pas viteve te komunizmit shqipetaret u mesuan te lavderojne veten dhe kjo solli nje dem jo te vogel.Diktatori yne na mbushi mndejen se si dhe ne pas tij jemi fanar ndricues ne bote!!!!!

Nese kerkon te flasim per ortodoksine serbe , une e kam aashkaluar ate pak me siper kur them se dhe ato si ne kane qene 400 vjet nen turqine. nekemi pase kontradikta te medha me to per shkak te percarjes nga turqia , islamizmi, privilegjet e tje.Kalaja e shkoderse di se sa koka malazezesh vareshin aty.Pra nje arsye qe nuk shkojme mire me to eshte pikerisht percarja e turqise. Se dyti, eshte islamizmi shqipetare si nje deshmi e dhunes se dikurshme e pushtuesit qe krijon alergji, qe kujton dhimbjen dhe e mban urrejtjen ndezur.(prandaj une shprehemmper unifikim te fese)
Se treti Serbet ndryshe nga greket, jane te ardhur vone ne Ballkan ne shekullin e VI PK. keshtu kerkonin vend , territor , me force ne keto vende ku popujt ishin te pa organizuar. Pra konflikti me to ka qene i vazhdueshem.Kastriotet, per te mos pas probleme me to bene lidhje krushqie.Nje gje eshte e sgurte se nese serbet do te ishin muslimane do te ishin shume here me te keqij.
Se katerti ne luften per ndarjen e Jugosllavise,ato kishin nje te drejte , pasi per 60 vjet kishin investuar ne bregdetin dallamt dhe tashme ngelnin me gisht ne goje. Rrezikonin se nuk kishin dalje ne det. Propoganda beri punene vet duke ndjelle friken per egzistence.keshtu u formua morali i luftes. Nje ljeke dhe psikologe ne 97 tha se lufta eshte diagnoze semundje dhe quhet cmenduri popullore.Ne kete gjendje Zoti na ruajte.Po ne shqiperi ne 97 kush na dhunoi? ne ishim te gjithe shqipetare , por ja qe eshte fenomeni i cmedurise , nga propoganda , kushtet ekonomik , pasiguria per jeten e pra dhe ketu pame qe te rijte vrisnin foshnjat anas rrges me makine dhe zgrdhiheshin per krimin e tyre, u perdhunuan grate e motrat tona ,u vrane dhe u grabiten njerez te pa fajshem. E Rina ishim te gjithe shqipetare.Te me falesh nese te ngacmoj me ckam shkruar , pasi me ty nuk jam ne te njeten kend veshtrimi per problemin ne fjale, pasi ju vini nga pasojat e luftes, e dhimbja ndejhet sikur ti kete ndodhe sot ne mengjes.Une kur flas per ortodoksine shqipetare e analizoj ate brenda te njetit popull, pra brend shqieptareve. Per kete i referohem jo vetem ligjit(pra mardhenien me te) por kam dhe eksperiencen time ne jete dhe kur i lavderoj ortodoksit shqipetare jam i sigurte per ate qe them.Urdhero ketu i ke muslimanet, le te me kundershojne me argumenta.Me serbet natyrisht qe sillem ashtu si dhe ti, pasi me orjenton genocidi qendodhi me ju. Me shqipetart ortodoks sillu si te them une , por dhe me greket ne diskutimet e mija do te gjesh vend per nje opinjon te sakte.

[Albo]

Shqiptareve u mungon kultura fetare dhe njohja e kotekstit historik kishtar, dhe detyrimisht japin mendime per gjera qe nuk i njohin sa duhet, ne vend qe te pyesin e te hapin libra e te lexojne e mesojne.

Cfare e ben nje Kishe Orthodhokse Autoqefale?

Nje Kishe eshte Autoqefale vetem kur krijon nje Sinod te Shenjte peshkopesh lokale dhe eshte deshira e perbashket si e klerit si e besimtareve qe te veteadministrohet. Kjo kerkese i percillet Kishes Meme per shqyrtim e aprovim ashtu sic e diktojne kanonet e Kishes. Edhe pse KOASH festoi 80 vjetorin e themelimit te saj, ajo asnjehere nuk ka qene 100% autoqefale, pasi per dekada te tera Sinodi i Shenjte i Kishes nuk ka qene i plote, ka patur 2-3 dioqeza qe nuk kane patur peshkope. Vetem pak vite me pare, KOASH u be plotesisht autoqefale, pasi Sinodi i Shenjte u kompletua me peshkope, dhe cdo dioqeze e vendit tani ka ne krye te saj nje peshkop.

Cdo te thote Kishe Autoqefale?

Do te thote Kishe qe vepron ne nje popull e ne nje vend te caktuar, ku kleri dhe komuniteti i besimtareve, deshirojne qe te veteadministrojne dhe veteqeverisin veten. Asgje nuk ndryshon nga aspekti doktrinor apo liturgjik, ajo qe ndryshon eshte vetem fakti qe problemet administrative brenda Kishes lokale dhe shoqerise ne te cilen ajo vepron, zgjidhen nga Sinodi i Shenjte ne bashkepunim me Keshillin e besimtareve.

Historikisht, Kishat Autoqefale jane shpallur per t'iu pergjigjur sa me mire nevojave ne nje realitet te ri politik. Ne rastin e KOASH, Autoqefalia u shpall ne te njejten kohe e ne te njejtin hap me procesin e shpalljes se pavaresise dhe shtetformimit ne Shqiperi. Duke qene se nje shtet i ri po lindte ne Shqiperi, kleri dhe besimtaret e pane te udhes qe te kerkojne prane Kishes meme (Konstandinopojes) lejimin e ngritjes se nje Kishe Autoqefale.

A eshte nje Kishe Autoqefale e pavarur nga Kishat e tjera?

Jo. Kisha Autoqefale eshte e pavarur vetem ne aspektin administrativ, por jo ne aspektin doktrinor dhe shpirteror. Nje Kishe Autoqefale eshte ne kungim te plote shpirteror me te gjitha Kishat e tjera autoqefale dhe me te gjitha patriarkanat orthodhokse. Te gjitha kishat autoqefale respektojne kanonet e Kishes. Cdo kishe autoqefale qe nuk respekton kanonet e Kishes dhe bie ne herezi, shkeputet nga trupi i Kishes Orthodhokse duke e prere kungimin me te dhe cdo forme lidhjeje. Kjo behet per te ruajtur orthodhoksine e besimit te krishtere.

Pra te jesh Kishe Autoqefale nuk do te thote te veprosh e besosh sic te vjen per mbare, do te thote qe te respektosh te gjitha kanonet e Kishes Orthodhokse. Pergjegjesia per kete bie pikerisht mbi Sinodin e Shenjte te peshkopeve qe mbajne pergjegjesi si para Perendise, si para besimtareve, si para gjithe peshkopeve te tjere orthodhokse ne Kishen Orthodhokse.

Si ta kuptojme atehere autoqefaline e Kishes?

Sinodi i Shenjte ka te drejten qe te hirotonisi klerin per nevojat e kishes lokale; ka te drejten qe te thote fjalen e fundit per cdo problem doktrinor/shpirteror apo shoqeror qe lind brenda shoqerise shqiptare; ka te drejten te perfaqesoje komunitetin e besimtareve lokale si ne raportet me shtetin e komunitetet e tjera ne vend, edhe ne takimet me klerin orthodhoks te botes orthodhokse.

Krahas Sinodit te Shenjte, Kisha autoqefale ka edhe nje Keshill besimtaresh ne rang vendi, qe perbeht nga besimtare te thjeshte qe perfaqesojne te gjitha dioqezat e vendit. Sinodi i Shenjte, punon se bashku me kete Keshill per problemet administrative te Kishes qe nuk kane lidhje me besimin orthodhoks. Keshilli i besimtareve nuk ka te drejten kanonike qe te japi mendim per ceshtje besimi, vetem per ceshtje administrative te Kishes: programet shoqerore e humanitare te Kishes; nevojat e Kishes per funksionimin e saj; administrimin e pronave dhe te lekeve qe mbledh Kisha; etj si keto.

Cilat jane raportet e Kishes Autoqefale me shtetin?

Raportet e Kishes Autoqefale me shtetin jane raporte te ngritura mbi respektin reciprok dhe pavaresine administrative qe e dikton ligji kushtetues. Pavaresia nenkupton qe Kisha nuk ka te drejte te nderhyje ne punen e detyrat e shtetit, ashtu si shteti nuk ka te drejten qe te nderhyje ne punet e Kishes dhe Sinodit te Shenjte te saj. Kisha e mban shtetin dhe gjithe funksionaret e tij ne lutje ne cdo sherbese qe ben, kurse shteti ruan me ligj Kishen dhe gjithe komunitetin fetar, duke mos lejuar askend qe te cenoje autoritetin apo autoqefaline e saj.

Ne ato raste kur shteti nxjerr ligje qe cenojne autoritetin e Kishes Autoqefale apo jane ne kundershtim te plote me mesimet e besimit ne fjale, Sinodi i Shenjte i Kishes dhe gjithe besimtaret kane te drejten qe te aplikojne lirine e tyre dhe te dalin kunder publikisht ligjeve te tilla. Bile ne ato raste kur keto ligje jane ne shkelje te te drejtave kushtetuese te lirise se besimit dhe praktikimit te ketij besimi, Kisha ka te drejte ta hedhi shtetin ne gjyq e ta coje shtetin deri ne Gjykaten Kushtetuese ne mbrojtje te lirise se saj.

Cilat jane raportet e nje Kishe Autoqefale me komunitetet e tjera fetare ne vend?

Raportet midis nje Kishe Autoqefale dhe kishave te tjera ne vend jane raporte te ngjashme me ato te shtetit, raporte te ngritura mbi respektin reciprok dhe respektimin e lirise se praktikimit te besimit nga besimtaret e thjeshte. Kisha Autoqefale nuk nderhyn asnjehere ne punet e komuniteteve te tjera fetare ne vend, ashtu si komunitetet e tjera fetare ne vend nuk kane te drejten ligjore apo morale qe te nderhyjne ne punet e Kishes Autoqefale.

Sinodi i Shenjte i peshkopeve mban pergjegjesi perpara Perendise per shpirtrat e te gjithe besimtareve orthodhokse qe Perendia u ka dhene. Pergjegjesia e tyre shpirterore e baritore mbaron me kete komunitet besimtaresh. Megjithate, kjo nuk duhet kuptuar se Kisha nuk e shtrin aktivitetin e saj humanitar ne mbare shoqerine. Hapja e spitaleve ku kurohen edhe orthodhokset edhe besimtaret e besimeve te tjera; hapja e shkollave ku mund te regjistrohen femijet e gjithe shtetasve; ndihmat humanitare ne raste fatkeqesish natyrore, nuk njohin dallime fetare ne shoqeri. Kjo eshte pjese e misionit te Kishes.

Cilat jane raportet e individit me Kishen Autoqefale?

Nje nga mesimet qe shqiptaret nuk e njohin sa duhet eshte ai qe Kishe Autoqefale do te thote qe vetem besimtaret orthodhokse dhe Sinodi i Shenjte i Peshkopeve kane te drejte te veteqeverisin Kishen lokale, askush tjeter. Te gjithe individet e shoqerise qe nuk jane besimtare orthodhokse dhe nuk jane te lidhur me Kishen Orthodhokse, nuk kane as te drejten ligjore dhe as ate morale qe te nderhyjne ne punet e Kishes Autoqefale. Kete pergjegjesi e kane vetem besimtaret orthodhokse dhe Sinodi i Shenjte i Kishes, askush tjeter.

Injoranca e shqiptareve ne kete drejtim eshte e gjere dhe e thelle dhe burimi i saj eshte tek kultura ateisto-komuniste qe u mboll ne Shqiperi ne plot 2 breza. Do te duhet kohe qe edhe shqiptaret te fitojne kulturen e duhur dhe te respektojne autoqefaline e Kishes duke mos i futur hundet atje ku nuk u takon.

Cili eshte roli i Kryepeshkopit ne Kishen Autoqefale?

Tradita e Kishes Orthodhokse i njeh nje vend nderi Kryepeshkopit qe eshte peshkop e anetar i Sinodit te Shenjte dhe qe zgjidhet nga Sinodi i Shenjte dhe besimtaret e thjeshte se bashku. Sinodi i Shenjte se bashku me delegatet e te gjitha dioqezave e kishave te vendit, mblidhen per te zgjedhur se bashku Kryepeshkopin.

Sic e zura ne goje me siper, autoriteti i Kishes Autoqefale nuk qendron me Kryepeshkopin por me Sinodin e Shenjte te Kishes. Kryepeshkopi eshte vetem "i pari mes te barabarteve" dhe ai nuk gezon asnje autoritet apo pushtet me shume se peshkopet e tjere anetare te Sinodit te Shenjte. Cdo problem qe Sinodi i Shenjte shqyrton, peshkopet kane te drejten e dhenies se mendimit te tyre dhe cdo peshkop ka nje vote ne fund. Pra funksioni i Kryepeshkopit eshte nje funksion nderi qe i jepet nje peshkopi qe jo vetem ben nje jete te shenjte por edhe ka dhene nje kontribut te madh ne jeten e Kishes.

Pasi Sinodi i Shenjte dhe Keshilli i pergjitshem i Kishes zgjedhin Kryepeshkopin e tyre, si shteti, si komunitetet e tjera fetare, si gjithe individet e asaj shoqerie respektojne zgjedhjen e komunitetit orthodhoks. Parimi eshte i thjeshte: kush respekton Sinodin e Shenjte dhe Kryepeshkopin e Kishes, respekton edhe gjithe komunitetin orthodhoks. Kush nuk e respekton Sinodin e Shenjte apo Kryepeshkopin, nuk respekton as komunitetin orthodhoks.

Albo

[Anesti_55]

Shqiptareve u mungon kultura fetare dhe njohja e kotekstit historik kishtar, dhe detyrimisht japin mendime per gjera qe nuk i njohin sa duhet, ne vend qe te pyesin e te hapin libra e te lexojne e mesojne.

Cfare e ben nje Kishe Orthodhokse Autoqefale?

Nje Kishe eshte Autoqefale vetem kur krijon nje Sinod te Shenjte peshkopesh lokale dhe eshte deshira e perbashket si e klerit si e besimtareve qe te veteadministrohet. Kjo kerkese i percillet Kishes Meme per shqyrtim e aprovim


Albo

Shqiptareve u mungon kultura fetare dhe njohja e kotekstit historik kishtar, dhe detyrimisht japin mendime per gjera qe nuk i njohin sa duhet, ne vend qe te pyesin e te hapin libra e te lexojne e mesojne.

Me duket se autoqefalia e kishes eshte pergojuar ne qindra tema dhe nje skiarim te tille nuk e ke bere.Nuk te jam drejtuar drejtperdrejte ,per te mos vene ne siklet se ndoshta nuk ishe i qarte ne kete ceshtje,megjithate jam i kenaqur me pergjigjen dhe shoh se parimisht dhe une jam ne sinkron me ate cke paraqitur ti.Nisur nga shkrimi yt, qe ka nje ndertim teknik dhe si i telle te ve ne veshtiresi per ti lejuar vetes repliken, do te kerkoja dhe nje tjeter skjarim.
Le te nalizojme kete fraze:

Cdo te thote Kishe Autoqefale?
[/Do te thote Kishe qe vepron ne nje popull e ne nje vend te caktuar, ku kleri dhe komuniteti i besimtareve, deshirojne qe te veteadministrojne dhe veteqeverisin veten. .

Mua me duket se cdo kishe kete motiv ka , s'ka si te jete ndryshe.Pra nuk me duket bindese qe ti jepet nje rendesi kaq e madhe autoqefalise per nje fakt kaq te thjeshte.Nese eshte pengese mungesa e sinodeve , le ti krijojne ato.

Nisur nga shkrimi yt, mua me lind ideja se autoqefalia lind si kerkese dhe ka vlere e kuptim , vetem ne rastin kur feja ka pushtet te barabarte me politiken dhe per te mos then dhe mbi te.Ne kete rast autoqefalia ka rendesi, pasi nderpret nderhyrjet, interferencat e huaja ne ceshtjet e shtetit.Ne nje shtet laik ,autoqefalia nuk ka asnje rendesi , pervecse veteadministrim te ekonomise se kishave.
Besoj se dhe antaret e tjere nga nje ide e tille nisen qe frigohen nga elemente te huaj ne sistemin kishtare.Pikerisht na kjo ide ato e quajne shpesh autoqefaline e kishes, te barabarte me lirine pavarsine e popullit.

[Albo]

Mua me duket se cdo kishe kete motiv ka , s'ka si te jete ndryshe.Pra nuk me duket bindese qe ti jepet nje rendesi kaq e madhe autoqefalise per nje fakt kaq te thjeshte.Nese eshte pengese mungesa e sinodeve , le ti krijojne ato.

Sinodet nuk krijjohen aq kollaj pasi per tu bere peshkop i pergatitur ashtu sic duhet duhen dekada e jo vite.

Nisur nga shkrimi yt, mua me lind ideja se autoqefalia lind si kerkese dhe ka vlere e kuptim , vetem ne rastin kur feja ka pushtet te barabarte me politiken dhe per te mos then dhe mbi te.Ne kete rast autoqefalia ka rendesi, pasi nderpret nderhyrjet, interferencat e huaja ne ceshtjet e shtetit.Ne nje shtet laik ,autoqefalia nuk ka asnje rendesi , pervecse veteadministrim te ekonomise se kishave.

Une nuk kam thene ate. Kisha nuk ka nje pushtet politik, as nuk kerkon qe te kete nje pushtet te tille pasi ajo pushtetin nuk e merr nga njerezit e merr nga Perendia. Ajo qe une thashe me lart eshte qe levizja per pavaresi mes shqiptareve dhe lindja e shtetit te pavarur shqiptar, ishte realiteti i ri politik ne te cilin Kisha e gjeti veten. Dhe duke qene se shqiptaret filluan te mesojne gjuhen shqipe ne shkolla, kerkuan predikimin e mbajtjen e meshave ne shqip, kerkuan qe pronat e Kishes te ruhen e legalizohen edhe nga shteti i ri ashtu sic i njihte edhe sistemi i vjeter otoman. Pra sa here qe sistemi politik ne nje shoqeri ndryshon, Kisha i adoptohet sistemit ne aspektin administrativ te gjerave.

Nje Kishe Autoqefale mban lidhje e kontakte me te gjitha Kishat e tjera Autoqefale ne bote. Vizitat, takimet, ndihma per njeri-tjetrin nuk ka per te munguar edhe kur nje Kishe behet autoqefale. Ajo qe Kisha Autoqefale ben eshte qe asnje Kishe apo peshkop tjeter orthodhoks ne bote, nuk gezon me te drejten te flasi ne emrin e besimtareve orthodhokse shqiptare. Kete rol e luan vetem Sinodi i Shenjte i Kishes dhe peshkopet e saj.

Kisha Autoqefale luan nje rol te madh ne shoqeri pasi rrit e edukon breza besimtaresh qe misherojne virtytet me te larta njerezore. Keta breza qe rriten me besim nuk respektojne vetem ligjet e vendit por kthehen edhe ne njerez produktive dhe me kontribut te jashtezakonshem ne zhvillimin shoqeror e kulturor te shoqerise. Kthehen ne "majane" e brumit njerezor te shoqerise.

Albo

[cool_shqype]

Hartimi i statusit të KOASH-it eshte miratuar në kongreset e viteve 1922 në Berat dhe 1929 në Korçë, thekson pavarësinë e kishës shqiptare, por miratimi përfundimtarë dhe njohja e tij nga Patriarkana Ekumenike e Stambollit është bërë vetëm në vitin 1937. Pengesë për njohjen më të hershme të tij është bërë Kisha Ortodokse Greke qe kërkonte si kusht largimin e Krypeshkopit Visarion Xhuvani, pasi ai ishte shqiptar dhe në vend të tij të vendosej një Kryepeshkop me kombësi greke apo që të ishte nën kontrollin e kishës greke.

- Në nenin 3 të statusit të KOASH-it përcaktohet qartë se kandidati për tu zgjedhur klerik i lartë duhet të ketë gjuhë bazë dhe të përhershme gjuhën shqipe.
- Në nenin 16 përcaktohet se Kryepeshkopi i KOASH-it duhet të jetë me shtetësi dhe kombësi shqiptare.
- Në nenin 55 të këtij statusi thuhet se asnjë Kishë tjetër Ortodokse nuk mund të ofroj ndihmë që do të ndikonte në punët e brendëshme të kishave homologe.

ripostim

[Matrix]

Normal qe ashtu eshte, por ai status nuk parashikonte rastet kur shqiptaret do ngriheshin me kazma dhe lopata dhe do rrenonin kishat deri ne themeli, ose do i benin depo armesh.
Kisha ne Shqiperi ne vitin 1990 filloi nga zero dhe detyrimisht qe ai status duhej te rishikohej ne lidhje me situaten e re qe u krijua ne periudhen post-komuniste.
E rendesishme eshte qe autoqefalia kishtare te mbrohet nga vete shqiptaret orthodhokse dhe ata te jene te ndergjegjshem qe nje kishe autoqefale eshte ne interesin e tyre ne rradhe te pare sepse femijet do e marrin ungjillin ne gjuhen e nenes.
Gjithashtu Autoqefalia nenkupton qe dhe shteti apo komunitetet e tjera fetare nuk duhet te nderhyjne ne Kishen Shqiptare (sic dhe ka ndodhur shume here gjate historise se kombit tone)