Martesa shqiptare sipas udhėzimeve pejgamberike
Martesa ėshtė marveshje qė bėhet pėr tė lejuar kėnaqėsin e njė mashkulli dhe njė femre dhe ansjelltas.
Shkruan: Zeqir ESATI
Nė kėtė temė kemi parapa qė tė sqarojmė sado pak martesaėn shqiptare se si bėhėt nė ditėt e sodit dhe tė bėjmė dallimin nė mes udhėzimeve tė Pejgamberit a.s pėr martesėn dhe martesės sė sodit e cila bėhėt sipas traditave te huaja qė nuk pėrputhen me udhėzimet e Pejgamberit a.s. Sė pari dota bėjmė pėrkufizimin e martesės. Martesa ėshtė marveshje qė bėhet pėr tė lejuar kėnaqėsin e njė mashkulli dhe njė femre dhe ansjelltas. Vendimi ose hukmi i martesės ėshtė sunnet i fortė i Pejgamberit a.s. Ai nė njė hadithn thotė:
Njė njeri qė martohet e ka mbrojtur gjysmėn e fesė. Pėr gjysmėn tjetėr tė ruhet tė mos kundėrshton Allahun do tė thotė se e kemi tė ndaluar qė tė mos martohemi. Qėllimi i martesės ėshtė pasardhėsit dhe largimi nga harmi ose amoraliteti. Padyshim se ėshtė pasrdhėsit sė njeriu si qenie natyrore don qė tė ket njė pasardhes, ta edukoj me edukatėm mė tė mirė, tė mburret me tė poashtu qė edhe pas vdekjes sė tij ai tė lutet pėr atė dhe tė trashėgoj pasurin. Kurse pėr nadlimin nga amoraliteti ėshtė e vėrtetė qė njeriu nuk mund tė duroj shumė gjatė dhe me martesėn ai largohet nga amoraliteti dhe bėn mardhėnie me atė qė e ka tė lejuar nga Allahu xh.sh dhe nga Pejgamberi a.s. Muhammedi a.s ne njė hadith thotė:
O ju tė rinj, kush ka aftėsi prej jush pėr tė bėrė mardhėnie intime, le tė martohet. Sepse ajo ėshtė akt qė tė ndalon shikimin nga e ndaluara dhe tė mbron epshin. E kush nuk mundet le tė agjėoj sepse agjėrimi pėr epshin ėshtė pengesė dhe mbrojtje e fortė
Ky hadith tregon qartė se duhet tė marhohemi sa mė herėt qė ėshtė e mundur se kėshtu e mbron nderin dhe moralin tėnd.
Nė vazhdim do tė sqarojmė se si bėhėt martesa tė shqiptarėt me siguri edhe ju e dini se si bėhte martesa tė shqiptarėt. Martesa fillon prej fjesės, fejasa ėshtė propozim pėr martesė dhe zakonisht bėhėt nga ana e djalit. Vajza kur tė shikohet duhet qė tė shikohen mė djalin dhe nėse e pėlqejnė njėri tjetrin atėher bėhėt fejesa. Vajza qe shikohet duhet qė ti ket tė mbuluara tė gjitha pjesėt e turpshme se ėshtė farz qė tė jet e mbuluar pėrveē duarve, fytyrės dhe kėmbėmve. Nėse djali don tė din mė hollėsisht duhet qė ta dėrgojė nėnė e vet ose motrėn e jo siē behet tek do te tjerėt i dėrgojnė foto tė vajzės lakuriq kjo nuk ėshtė rreptsiht e ndaluar. Cilėsit qė duhen ti kenė tė fejaurit kėtė e ka sqaruar i Dėrguari i jonė Muhammedi a.s ku thotė:
Femra mund tė martohet nė saje tė kėtyre gjėrave: pėr pasurin e saj pėr origjinėn, pėr bukurinė dhe pėr fenė e saj; mbaje atė tė fesė do tė jesh i lumtur
Pra duhet qė tė jemi tė kujdesshėm qė kur tė vendosim pėr tu martuar duhet qė ta zgjedhim atė qė ka fenė sė bukuria dhe pasuria jane tė pėrkohshme.
Pas fejesės bėhet kurorėzimi ku pėrbėhet prej propozimit dhe pranimit, propozimi dhe pranimi mundė tė bėhet nga cila do palė nga pala e djalit ose e vajzės. Shprehjet mė tė mira janė Tė martoj ty ose lidh kurorėn me ty ndėr kushtet kryesore tė kurorėzimit janė: prania e dy dėshmitarėve tė lirė, nė moshė madhore , tė menēur. Dėshmitarėt mund tė afėrmit e posa tė martuarve si baba, vėllau, daja etj. Dhe prej kėtij momenti ato llogariten si burrė dhe grua dhe e kanė tė lejaur tė bėjnė ēfarė tė dojnė, pas kurorėzimit bėhėt dasma.
Tani do tė tregojmė se si duhet bėrė dasmėn.
Ēdo popull i ka traditat e veta jetėsor pa marr parasysh a janė pozitive apo negative. Mirėpo nė popullin tonė ka ofendim dhe mohim tė traditave tė veta islame. Nė mesin e muslimanėve ėshtė pėrhapur epidemia e imitimin tė traditave tė pabesmintarėve , e posaēėrisht gjatė dasmave, kėshtu qė sot dasma ka humbur karakterin e vėrtetė tė ritit familjar dhe ėshtė rast pėr tu manifestuar sjelljet antiislame, siē ėshtė konsumimi i alkoolit, vallėzimi i ndaluar, shoqėrimi i paligjshėm mes femrave dhe meshkujve kėshtu qė dasma e vėrtėtė me tipare islame ėshtė harruar. Dasma ėshtė bėrė e ligjshme pėr tė lajmėruar dhe shpallė martesėn qė njerėzit ta dijnė se filani ėshtė martuar me filanen dhe tė largohet dyshimi ndaj tyre. Dasma kėshtu organizohet sė pari bėhen ftesat pėr thirrjen e njėrėzve nė dasmė, njeriu kur ka dasmė ka dėshirė qė tė argėtohet por si, mundė tė ketė muzikė por muzika tė mos jetė me fjalė tė turpshme, dasma e sodit demonstrohen me lakuriqsi e amoralitet ku shpesh ndodhė qė tė pėrfundojė si ėshtė mė zi. Lejohet rėnia e defit ose dahires sespe ajo tėrheq vėmendjen e njerėzve dhe paralajmėron aktin mė solemn nė jetėn e njeriut. Pejgamberi a.s ka lejuar rėnien e defit gjatė dsmave. Pas marrjes sė vajzės nė shtėpin e djalit njerėzit pėr rreth tyre qė janė famijlar dhe tė rrethit tė ngushtė duhet qė sapo tė martuarve tė ia urojnė martesėn duke iu thėnė si na ka porositur Muhammedi a.s Allahu ju bekoftė dhe ju bashkoftė nė tė mirė poashtu nėsa ka ndonjė qė ti jep dhurata kjo ėshtė njė gjė e pėlqyeshme pėr arsye se edhe vet Pejgamberi a.s ka pranuar dhurata ku ka thėnė :
Jepni dhurata qė tė duheni
Kjo ishte shkurtimisht pėr dasmėn dhe martesėn. Lusim Allahun Fuqiplotė qė pėrmes kėtij shkrimi tė kenė tė gjithė muslimanėt dhe lusim Atė tė na shpėrblejė dhe tė na mbrojė me mbrojtjen e Tij se vetėm Ai ėshtė Ndiuhmuese dhe Mbėshteteės mė mi mirė./alb-drejtesia/
Krijoni Kontakt