Ne Shqiperi 638 xhami me 1.119 kisha

[drifilon]

Ne Shqiperi 638 xhami me 1.119 kisha

Numri më i madh i objekteve fetare në Shqipëri i takon besimit katolik, që në fakt rezulton se ka dhe më pak besimtarë.


nga Entela Resuli


Deri më sot nuk ka pasur një bilanc zyrtar sesa është numri i objekteve të kultit në Shqipëri. Por së fundmi janë komunitetet fetare ato që komunikojnë numrin e ndërtesave të tyre. Në Shqipëri ndodhen 638 xhami dhe 1.119 kisha. Drejtues të komunitetit ortodoksë thanë për gazetën "Tirana Observer" ky besim fetar ka 425 kisha ortodokse. Drejtuesit e besimit katolik deklaruan në vend numërohen 694 institucione fetare të këtij besimi.
Ndërsa nënkryetari i Komunitetit Myslyman Saimir Rysheku, thotë se objekte fetare të besimit mysliman janë 568 xhami dhe 70 tyrbe të sektit bektashi. Në një raport ekskluziv, "Tirana Observer" boton numrin e saktë të objekteve të kultit, sipas të dhënave të vetë drejtuesve të këtyre komuniteteve. Një pjesë janë objekte të rikonstruktuara, që kanë histori qindravjeçare. Ndërsa pjesa tjetër janë objekte që ndërtohen për herë të parë. Shtrirja gjeografike e tyre është në gjithë vendin. Ndërsa dendësia e objekte varion sipas numrit të besimtarëve për çdo komunitet. Në total numri i objekteve fetare të të gjitha besimeve në Shqipëri është 1757.

Objektet fetare
Numri më i madh i objekteve fetare i takon besimit katolik, që në fakt rezulton se ka dhe më pak besimtarë. Kishat katolike në Shqipëri janë 694, ndërsa sipas regjistrimit të vitit 1989 të numrit të besimtarëve, rezulton se katolikët zënë 10 për qind të popullsisë. Në vend të dytë për objektet e kultit renditet besimi mysliman. Ndërkohë që ky besim ndahet në disa sekte, por dy rrymat kryesore të tij në Shqipëri janë synijtë dhe bektashinjtë. Numri i xhamive në vend është 568, ndërsa numri i tyrbeve, që janë dhe objekte kulti të bektashinjve, është 70. Në vend të tretë renditen objektet e kultit të besimit ortodoks. Në gjithë vendin, sipas të dhënave zyrtare të Kishës Ortodokse, numërohen 425 kisha. Në numrin e këtyre objekte nuk bëjnë pjesë vetëm ato që shërbejnë për ritualet fetare. Një pjesë e mirë e tyre shërbejnë dhe si ambiente edukimi për brezat e rinj të klerikëve. Por rëndësia më e veçantë e tyre ka të bëjë me vlerat kulturore dhe arkitekturore. Pjesa më e madhe e objekte kanë rëndësi historike dhe shërbejnë për të identifikuar periudha të veçanta të historisë së vendit.

Ndërtimi i objekteve fetare
Duke u bazuar në shifrat e komuniteteve fetare, rezulton se edhe pse myslimanët përbëjnë pjesën dërrmuese të popullsisë, numri i objekteve fetare që kanë ndërtuar është shumë më i vogël se objektet katolike dhe ortodokse. Të dy besimet kristiane kanë në total 1 119 objekte fetare në vendin tonë. Ndërsa besimi mysliman, duke përfshirë të gjithë sektet e tij, ka 638 objekte kulti. Nuk dihet se përse vjen ky disproporcion, por nënkryetari i Komitetit Mysliman, Saimir Rysheku , thotë se objektet e këtij besimi nuk janë rikonstruktuar të gjitha, ndërsa një pjesë e tyre janë shkatërruar në mënyrë të pakthyeshme. Vlen për t'u theksuar se mungesa e xhamive ka sjellë nevojë urgjentë të ndërtimit të tyre, pasi vendet dhe hapësirat që besimtarët e shumtë të kryejnë ritet e tyre janë të pakta.

Historia e fesë në Shqipëri - Krishtërimi, myslymanizmi, zhdukja e fesë e deri te rikthimi i të drejtës së besimit
Shqipëria veç harmonisë fetare duket se është dhe pasqyra më e mirë e të gjitha besimeve kryesore sot në botë. Duke iu referuar studimeve të shumta të historianëve, rezulton se fillimet e besimit fetar në Shqipëri nuk janë të shkëputura nga pjesa tjetër e botës. Lindja e Krishterimit, që i dha dhe fund paganizmit, do të gjente mbështetësit e vet në vendin tonë, që në shekullin e parë pas lindjes së Krishtit. Kronikat antike përmendin se një prej apostujve të Jezu Krishtit ka predikuar mësimet e ungjillin në Iliri. Një fakt që e rendit vendin tonë si një prej të parëve që përqafuan Krishterimin. Shën Pali shprehet se, "Nga Jeruzalemi e rrethinat deri në Iliri plotësova predikimin e Ungjillit të Krishtit" (Romakëve 15:19). Ndërsa apostulli Andrea, mendohet se ka predikuar në Epir. Dhe, bëhet fjalë për vitet 40-50 të shekullit të parë. Por edhe besimi ortodoks reflekton qartë ndarjen e dy kishave në vitin 1054. Ndarja e Krishterimit mes Katolicizmit në Perëndim me qendër në Romë dhe Ortodoksisë në Lindje me qendër në Kostandinopojë, u reflektua dhe në popullsinë shqiptare të saj kohe. Por, nëse dy besimet e para u reflektuan në pak vite në Shqipëri, Myslimanizmi do të vinte në Shqipëri gati gjashtë shekujt pas lindjes së tij. Të gjithë studiuesit bien në një mendje kur thonë se Myslimanizmi erdhi në Shqipëri gjatë shekullit të 14-të. Islamizmi në Shqipëri konsiderohet jo burimor, me një fjalë i ardhur nga pushtuesit. Ndërtesat e para fetare të besimit islam i përkasin shekullit 16 dhe 17.

Objektet e kultit mes shërbesave dhe artit
Objektet e kultit në Shqipëri nuk kanë shërbyer gjithmonë në shërbim të fesë që përfaqësojnë. Në shumë raste fati i tyre ka qenë edhe më i keq, së pari, janë përdorur për t'iu ardhur në ndihmë besimtarëve dhe fesë së tyre. Por jo vetëm kaq, viti 1967 e ktheu Shqipërinë në të vetmin vend ateist në botë. Diktatura e atëhershme i prishi kishat, xhamitë dhe teqetë. Pra, në Shqipëri që nga viti 1967 e tutje nuk kishte njeri që ndiqte zakonet fetare hapur. Kështu shumë nga këto objekte kulti u shkatërruan dhe u përdorën tërësisht për tjetër funksion. Shumë xhami përdoreshin si magazina të grurit apo të duhanit e kështu me radhë, ku nuk mungon dhe rasti i Shkodrës, që një xhami u bë sallë kinemaje. Këto vepra arti të ndërtuara me aq mjeshtëri nga arkitektët më të mirë shqiptarë dhe të huaj arritën të katandiseshin në atë mënyrë.

Objekte e kultit
Janë objekte kulti që i shërbejnë një feje të caktuar, por në tërësi kanë historinë dhe vlerat e tyre. Janë të veçanta për nga mënyra e ndërtimit dhe si të tilla edhe për nga vlerat arkitekturore. Historitë e ndërtimit fillojnë me qytetërimin përkatës të këtyre feve. Në vendin tonë 22 xhami janë cilësuar nga Instituti i Monumenteve, "Monument Kulture". Sipas vetë besimtarëve të kësaj feje, xhamia duke qenë rrënja e qytetërimit, në të njëjtën kohë është dhe fryti më i madh i këtij qytetërimi. Çdo qytetërim ka periudhën e tij të ndërtimit dhe në fund pasqyron arritjen më të madhe të tij, pra artin. Në qytetërimin e Islamit xhamia ka një vend shumë të veçantë. Ajo nuk përmban vetëm punimet artistike brenda saj, ajo mban dhe pasqyrimin e besimit të myslimanëve. Xhamia nga një anë mban në vete estetiken e vendit ku ndodhet dhe nga ana tjetër mban në vete atë shenjtërimin që i takon dhe këto të dyja i mbart nga një kohë në tjetrën e kështu i bën të pavdekshme.

Arti
Objektet fetare në vetvete mbajnë një mister për nga ana e ndërtimit të tyre. Në momentin e parë që i shikon e përballesh me to, të ngjajnë të paarritshme nga ana e arkitekturës. Këto objekte vijnë nga një pjesë e historisë sonë dhe zhvillimit të artit ikonografik deri te bota e mistershme e kultit në fshehtësi dhe nga ana tjetër e zbulimit të këtyre perlave nga çdo shikim i mprehtë vendas e i huaj. Të veçantë për nga stili i ndërtimit, kanë kaluar përmes shekujve të historisë së njerëzimit ulje-ngritjet e këtyre monumenteve që kanë ardhur të gjalla deri në ditët tona. Që nga tërheqja për të shndërruar në art figura të shenjtorëve dhe për të ringjallur botën shpirtërore në një objekt kulti, deri te zbrazëtirat nga lënia bosh dhe braktisja e tyre, djegiet e persekutimet, interesi turistik, por edhe ndryshimet demografike të dhjetëvjeçarit të fundit, duket se këto objekte që popullojnë, tashmë kanë të përbashkët historinë dhe trashëgiminë, por edhe ruajtjen e tyre nga komunitetet.

Xhamitë
Xhamitë janë objektet e kultit më të vjetra në vendin tonë. Kjo dhe për shkak të ndikimit të tyre. Arkitektura dhe vlerat kulturore janë të shumta. Xhamitë për myslimanët janë gjurmët e historisë së tyre, për këtë arsye kudo që kanë emigruar, puna e parë e tyre ka qenë ndërtimi i këtyre veprave madhështore dhe elegante. Xhamia nuk përmban vetëm punimet artistike brenda saj, ajo mban dhe pasqyrimin e besimit të myslimanëve. Nga një anë mban në vete estetiken e vendit ku ndodhet dhe nga ana tjetër mban në vete atë shenjtërimin që i takon, dhe këto të dyja i mbart nga një kohë në tjetrën e kështu i bën të pavdekshme.

Tyrbet
Tyrbetë e teqet janë shembuj të një mjeshtërie të lartë ekzekutimi të arkitekturës, por në veçanti të brendisë, tavaneve dhe vitrazheve. Kryegjyshata Bektashiane e gjithë botës gjendet në Shqipëri, ata janë myslimanë të karakterizuar nga një tolerancë fetare ndaj të tjerëve. Bektashizmi e mori këtë emër pasi si institucion fetar u organizua nga i shenjti Hunqar Haxhi Bektashi Veliu. Shenjtëria e Tij është nga Persia dhe lindi në qytetin Nishapur, që ndodhet në rrethet e Khorasanit, në vitin 1248 pas Krishtit. Bektshizmi është pjesë e fesë muslimane, feja e këtij sekti mbështetet në kuran, por ndryshojnë nga këta të fundit në disa rite.

Kishat Ortodokse
Kisha ortodokse është një prej besimeve më të përhapura të krishtera, me një numër prej afro 214 milionë besimtarësh, si në Lindje ashtu edhe në Perëndim. Dy besimet tjera, katolike dhe protestante kanë 1027 dhe 316 milionë besimtarë. Në Lindje ortodoksia greke bashkon më se 11 për qind të besimtarëve. Kishat ortodokse të kombeve të ndryshme janë autoqefale të pavarura. Auto-vetë dhe kefalo-kokë, çka do të thotë se drejtohen vetë, por pranojnë një kryetar nderi të Patriarkanës se Konstandinopolit; kishat ortodokse me të rëndësishme janë ato greke, ruse, serbe dhe ajo rumune.

Kishat Katolike
Kisha katolike është kisha që njeh primatinë e peshkopit të Romës. Ajo lindi në vitin 1054 pas skizmës së madhe që ndau bashkësinë e krishterë në dy pjesë kryesore, në kishën lindore dhe atë perëndimore. Ajo pretendon se në të qëndron trashëgimia e kishës universale të themeluar nga Jezu Krishti, fjala katholikos do të thotë pikërisht universale. Shqipëria ka qenë, në fakt, një nga vendet e Evropës që u has më hershëm me krishterimin dhe ka një histori të gjatë me këtë besim fetar. Krishterimi është feja më e madhe në botë me mbizotërim. Numri i të krishterëve vlerësohet t'i ketë kaluar në 2.1 miliardë njerëz apo 33 për qind e popullsisë botërore në vitin 2007.

* Tirana Observer *

[drifilon]

Une e hapa kete teme jo per te mbrojtu njeren apo tjetren FE por per ti sqaruar disa gjera qe kane te bejne me interesin Kombetare duke marre parasyshe proporcialitetin e ndarjes se kulaqit te perbashket ne menyre te dreijte dhe divergjencate fetare dhe realitetet ne teren


Ku ndarja e kulaqit te perbashket eshte konstruktuare shume padreijtesishte dhe kame frige se nje dite do pelcasi dhe ky konstruktime i kulaqite eshte ber ne kohen sa kishte qeverisur partia socialiste dhe FATOSE NANO i cili fale ndihmes qeveritare dhe kontrollit apsolute te shtetit qe kishte Krijoij edhe KASTEN e Biznesmenve dhe Pasanikve me te medhenje qe ka shqiprija sote dhe te cilet mbi 70 % jane te besimit te KRISHTER

[land]

ca kulaqi thu ti mer,shqiperia ka nevoje per gjera te tjera jo per xhami,kto qe jane jane shume, jane te gjitha bosh,vetem sa bon zhurm hoxha kot ne mengjez.zgjon gjith qytetin,,,ha shqip ti apo jo...200 mjeker palam ka gjithsej shqiperia.

[BROZALINI]

O drifilon, mos u kap per degash, se thyhen, por kapu te rrenja qe ushqen deget. A e more vesh nga artikulli se Islamizmi ne Shqiperi ka ardhur nga te huajt (pushtuesit) aty nga shekulli XIV dhe se katolicizmi eshte ngulitur te paganet shqiptare gradualisht qysh ne shekullin 5-6 mbas Krishtit me predikimet e apostullit Shen Pal e Andrea. Pra islamizmi te shqiptaret e konvertuar ne myslimane, eshte mish i huaj ne trupin e shqiptareve dhe nuk eshte ngjizur mire sa ta ndjejne ne shpirt fene islame.Ardhja e fese islame sunite te shqiptaret ka ardhur gradualisht, nuk eshte ngulur si gozhde betoni ne trurin e shqiptareve, po ka dashur vite e vite te njesohet me individin. A ke degjuar per popullsine "laramane"d.m.th qe brenda nje familjeje, per te mbijetuar kishte te dy besimet: katolike e myslimane, njeri vella eshte kthyer ne mysliman, ndersa tjetri nuk eshte kthyer, po ka ruajtur krishterimin. Keshtu kane vepruar edhe femijet e, kur i eshte dashur eshte paraqitur si mysliman edhe katoliku. Pse pak patronime kemi me mbiemra te dy besimev, p.sh: Haxhi Lleshi, Gjon Hasani, Kasem Doda, Ekrem Lashi, Zef Dani, Enver Kola, Kristaq Rama etj. etj. Me kete dua te them se besimi mysliman te shqiptaret eshte shume i vonuar dhe nuk i shfrytezojne as objektet qe kane besimtaret. Ato jane ngritur ne konkurence te besimit te krishtere. Kam pare besimtare myslimane te shkojne neper vende te shenjta katolike, por kurre katolike te shkojne ne xhami. Gjate periudhes 1967- 1990 kur u zhduken kishat dhe xhamite, popullsia e besimit katolik vazhdoi te ndiqte ne shtepi permes Radio-Vatikanit meshen ne gjuhen shqipe, ndersa besim mysliman u shkeput krejtesisht nga feja, sepse nuk kishte ku te degjonte fjalen e hoxhes, edhe sikur t'ia merrte stacionet e ndryshme, se lutjet beheshin ne arabisht ose ndonje gjuhe tjeter qe shqiptari s'e kuptonte. Kjo ka ndikuar qe te ftohen nga feja besimtaret myslimane, sidomos brezi i ri mysliman nuk i ndjek fare ceremonite fetare, perjashtuar vetem Diten e Pare te Bajramit. Emigracioni ne vendet Perendimore qe i perkasin religjonit katolik kane ndikuar te ato qe shpeshere te kthehen ne ortodokse ( Greqi) duke ndryshuar edhe emrin, ndoshta duke u martuar me greke, po keshtu ne Gjermani jane kthyer ne protestane, jane martuar me gjermane per te bere dokumentet, prandaj te mos shqetesohesh fare, se Evropa e Krishtere mendon edhe per kete. Jo me kot po futemi te fundit ne Evrope ne kosovaret, Shqiperia, Bosnje - Hercegovina...

[cool_shqype]

PER JU QE ME SIPER QE VLLASHAHENI E PERLYHENI E TE KENI TURP E FAQEN E ZEZE

PA MENDONI NJE HERE SE SI KETO MIJERA NDERTIME MUND TE KISHIN NJE DREJTIM POPULLOR E TI SHERBENIN MIREQENIES SE "BESIMTAREVE"..... NE NUK KEMI NEVOJE PER MINARE E KISHA, KEMI NEVOJE PER QUALITET JETE DHE PASTERTI SHPIRTI.....
PO QE SE VERTETE FEJA DO TE KISH DASHT MIRQENIEN E BESIMTARIT TE TIJ DO TI KISH NDERTU MA PARE SHTEPINE BESIMTARIT E MANEJ KISHEN A XHAMINE
POR "BAJ SI THEM UN E MOS BAJ SI BAJ UN"

[mesia4ever]

Ku ndarja e kulaqit te perbashket eshte konstruktuare shume padreijtesishte dhe kame frige se nje dite do pelcasi dhe ky konstruktime i kulaqite eshte ber ne kohen sa kishte qeverisur partia socialiste dhe FATOSE NANO i cili fale ndihmes qeveritare dhe kontrollit apsolute te shtetit qe kishte Krijoij edhe KASTEN e Biznesmenve dhe Pasanikve me te medhenje qe ka shqiprija sote dhe te cilet mbi 70 % jane te besimit te KRISHTER

Ju e keni politizu gjithcka, ka biznesmene edhe me prejardhje 'myslimane' e edhe krishtere, ca ka lidhje kjo me sa Kisha e sa Xhamia ka ne Shqiperi?! Ju asgje spo beni me keto tema e postime, po vetem percarje po sillni ketu dhe po i rrisni paragjykimet, po ecni rruges te juaj se askush spo ju pengon perse po i fajesoni te krishteret. Ata biznesmene jane shqiptare, e mos i percani njerezit se late nam me keto budallalleqet e juaja. Kemi mospajtime, po kjo sdo te thote se duhet te percahemi, po duhet respekt per secilin. Juve me ju interesu per komb nuk i veshni femijet me ato burkat e shamite, po i leni njerezit normal me jetu po e keni lon kombin shqiptar me te izoluarin e Evropes. Ecni tash, mos hapni kesi temash palidhje

[the admiral]

ca kulaqi thu ti mer,shqiperia ka nevoje per gjera te tjera jo per xhami,kto qe jane jane shume, jane te gjitha bosh,vetem sa bon zhurm hoxha kot ne mengjez.zgjon gjith qytetin,,,ha shqip ti apo jo...200 mjeker palam ka gjithsej shqiperia.

une per vete nuk frekuentoj as kisha e as xhami, por nuk me rezulton qe xhamite te jene bosh.
te pakten ne shkoder, me sa shihet nga jashte, diten e premte xhamite jane plot e perplot.
ato qe shkojne, nuk me duket se jane me mjekrra te gjata, por njerez normal nga paraqitja e jashtme!!!!!!

p.s. mendoj se duhet folur me objektivitet. jo si tifozet qe bejne tifozllek per ekipin e zemres...

[the admiral]

ato kisha e manastire ma shum se 80% e tyne kan rreth 1000-1700 vjet qe jan ndertu shum para se te vite islami ne kto troje e kshtu kan met aty.

cilat jane ato kisha e manastire me 1000 - 1700 vjete jete???
une vij nga qyteti me numrin me te madh te katolikeve dhe nuk e kam degjuar se kemi kaq shume katedrale antike neper shqiperi.

te lutem! a ke mundesi te me besh nje renditje te shkurter te tyre.
jam i apasionuar pas fotografise dhe sa levizi neper europe per te fotografuar katedrale e kisha antike, mendoj se do ishte me mire te njihja ato te shqiperise me pare!

shendet!!!

[fisniku-student]

Nuk duhet te mohohet ndikimi i Misionareve te krishter, qe erdhen menjeher pas rrezimit te komunizmit, dhe prej asaj kohe jan ndertuar pothuajse 80 % e ketij numri qe eshte tashmë.

Mirpo duke e ditur qe: "Besimi nuk gjendet brenda katër murëve, por ne zemrat e njerzëve", Keshtu qe kjo ka tendenca marketingu nga secila fe, sepse ne perendim po behet shit-blerja e tyre

[gerrard73]

une per vete nuk frekuentoj as kisha e as xhami, por nuk me rezulton qe xhamite te jene bosh.
te pakten ne shkoder, me sa shihet nga jashte, diten e premte xhamite jane plot e perplot.
ato qe shkojne, nuk me duket se jane me mjekrra te gjata, por njerez normal nga paraqitja e jashtme!!!!!!

p.s. mendoj se duhet folur me objektivitet. jo si tifozet qe bejne tifozllek per ekipin e zemres...

Une jam nga Shkodra, edhe se nuk jetoj ne Shqiperi, dhe ne Xhamite e Shkodres shkojne vetem disa pleq dhe studentet islamik. Xhamite ne Shqiperi si muzeume do te mbesin. Edhe se muzeume te asgjeje. Por nga ana tjeter nuk ekziston nje ligje qe te vertetoje se aty ku ka shume objekte fetare te kete edhe shume besimtar. Une nuk jam ne dijeni se sa kisha ka ne Shqiperi, por nga ajo qe jam ne dijeni une, Kishat jane gjithmone plot.
Jam pjeserisht dakord kur thuhet se katoliçizmi ne Shqiperi ka mediat ne zoteroim. Ne Shqiperi vetem TV-Klan dhe Koha Jone, jane media plotesisht katolike. Nese duam me ç'do t'i shohim mediat ne kyte drejtim.