S'predikova qe te vendosemi per anatemime, mbyllje e kufizime. Por s'pranoj qe keto gjera te jene te zhdukura si ide fare. S'shoh asgje te keqe nese u thuhet feve: Ketu e keni kufirin, po e kaluat, u lufton shteti pa pertim.
Nese merresh me shembuj te tille si Shqiperia, duhet te tregosh se si do kishte qene puna pa nderhyrjen kunder feve. Dyshoj qe ky skenario do te kishte sjellur nje Shqiperi ne cilindo aspekt me te perparuar sesa ajo qe doli Shqiperia pas nderhyrjes kunder feve.
Shume dedukcion i gabuar. Nderhyrja kunder feve s'eshte pergjegjese per asnjeren nga keto dukuri. Ka plote shtete qe fene s'e kane persekutuar kurre, por jane me te varferat, me te paarsimuarat ne bote. S'besoj qe ke nevoje per te cekur shembuj.Ishte reale tė pritej njė farė lloj ringjalljeje e frymes integriste, nė tė gjitha besimet dhe fetė, pas ndryshimeve qė solli rėnia e komunizmit.Kishte shumė arsye,shkase e shkaqe pėr kėtė,e qė kryesisht mund tė pėrmblidhen nė izolimin gjysmėshekullor,luftėn e paskrupullt tė pushtetit pseudo-komunist kundėr botkuptimeve idealiste-fetare,prapambetjen ekstreme ekonomike e sociale tė popullatės fshatare e punėtore,nivelin e ulėt tė arsimimit tė mirėfillt nė frymen e iluminizmit evropian dhe njė sėrė faktorėsh tjerė,kryesisht tė jashtėm (finansimet enorme tė disa shteteve e kishave),qė tė gjitha sė bashku,pa dyshim bėnė tė veten.
Po fete jane vete kunder kushtetutes. S'kemi ne aso force pushtetare, ku cdo predikim kunder kushtetutes sjellet prane gjyqit. Prandaj kete mungese te pushtetit duhet ta kompenzojne njerezit e thjeshte. Me ane te dementimeve, talljeve, nencmimeve ndaj feve. Si forma intelektuale per zbrapthjen e nje rryme te demshme shoqerore. Paramendo cfare ndodhe kur nje besimtar lexon per shembull Schoppenhauer, Adorno, Hegel, De Sade, Nietzsche, Fishten, Vasen, Luarasin, Rugoven, Kadarene, teorite e ateisteve. Kupton besimtari se aty ku ai beson, tjeret i derdhin ekskrementet. Ne kishe e xhami i thuhet besimtarit se gjithepushtuesi eshte Zoti, ne shkolle, gazeta meson besimtari se disave nga kokat e njerezimit per kete perralle s'u rruhej dhe s'u rruhet aspak. Dhe ne bashkeveprim te perjetimeve tjera fillon te ndiej veten dhe fene e tij vetem si nje alternative ne mes te shume formave te jeteses. Jo ashtu sic e genjen kisha dhe xhamia: Si forma e vetme e drejte e jeteses. Keshtu ekuilibrohet ceshtja e fese. Nxjerret me e mira e saj, nderpritet e demshmja. "Perendimozohet" shoqeria shqiptare ne aspektin fetar.Fetė (organet e tyre,struktura drejtuese), duhet tė kenė kodin e sjelljes (Ligjin mbi fetė dhe besimet), nė pajtim me normat kushtetuese,pa mė tė voglin kufizim nė ushtrimin dhe praktikimin e feve dhe besimeve rrespektive .Ky pėr mendimin tim do tė ishte ilaqi mė i shėndetshėm pėr neve,si njė popull me shumė besime zyrtare.
Nuk mendoj se ke te drejte. Ne parim ndoshta po, sepse vertete ka raste, qe tregojne se fete me dhune nuk domestikohen, nuk zbuten. Por ka edhe raste te ndryshme. P.sh. rasti i lindjes se Protestantizmit. Martin Luther me predikime drejtperdrejt kunder fese, e gjunjezon gjigantin kishe. Pastaj gjunjezimin e mbron me lufte. Ka raste ku dhuna intelektuale dhe fizike shpien tek "rezonimi" i fese. Edhe pse ka edhe raste te kunderta. Prandaj mund te kesh vetem ne parim te drejte.Ēdo politikė kufizuese pėrballė feve te ne, edhe nė rastet kur keqpėrdoret e drejta elementare e besimit dhe praktikimit tė njė feje nga individ ose grupe tė caktuara,pėr mendimin tim do ishte shumė kundėrproduktive.Rruga e shkurtėr,nė procese tė kėsaj natyre, qė kanė tė bėjnė me sferen e ndergjegjės dhe vetėdijes,ėshtė dokumentuar gjatė historisė se ėshtė e dėmshme dhe jetėshkurtėr.Kur kėsaj ,si nė rastin tone,i shtohet edhe pėrbėrja heterogjene e konfesioneve,atherė bėhet e rrezikshme dhe shume e pa parashikueshme,deri nė mundėsi tė pėrēarjes sė boshtit kombėtar.
Fakti qe ti mendon keshtu, bazon ne afetarizmin tend. Sikur te ishe musliman i zjarrte, sigurisht do te mundoheshe me cdo kusht te deklaroje Islamin si zanafillen, si forcen centrifugale te krijimit te kombit shqiptar. Kete bejne edhe disa bisedues ne forum. Keshtu qe ti punon jo sakte. Nisesh nga mendimet tua si jofetar, dhe arsyeton fete me te. Po keshtu si mendon ti, refuzojne te mendojne fetaret. Keshtu qe ti s'je fare "prezantzues" i mendimit te fetareve.I nderuar,
Ne konsiderojmė veten tone pasardhės tė njė populli tė lashtė-ilirėve,tė cilėt kanė jetuar nė kėto troje me mijra e mijra vite.Nga ata,kemi trashėguar shumė gjėra,pėr tė cilat ndoshta edhe nuk kemi njohuri tė duhura tė flasim dhe vetėdije pėr ti vlerėsur,por njė gjė e kemi shumė qartė se nga ta kemi gjuhen tone, si gur tė pare dhe boshtin kurrizor rreth tė cilit jemi formuar e trajtuar si arbėr,shqiptar dhe tolerancėn e jashtėzakonshme fetare.
Pra, nė rastin tone- feja e besimi,nuk ėshtė ajo forca centrifugale e krijimit tė popullit e mė vonė kombit shqiptar,siē ka ndodhur me shumė popuj tjerė.
Tentim i yti per te injoruar problemin qe t eshtrova me shembullin tim mbi venjen e Islamit ne Turqi nen monopolin shteteror. Ti anashkalon problemin tim ketu.Turqit,qė ju i merrni si shembull,janė komb me histori 80 vjeēare.Paraardhsit e tyre tė largėt,veten e quanin ottoman dhe gjuhen e tyre osmanisht dhe turpėroheshin nga prejardhja tataro-mongole.Gjithė historia e tyre (osmane e otomane),kishte nė esence fenė dhe besimin islam,si forcen e vetme kohezive nė ate konglomerat popujsh tė shtypur e tė asimiluar nė Azi tė Vogėl e deri nė Ballkan.
Perseri.Turqit e sotshėm janė shumė pak turqė nė kuptimin gjenetik dhe kombėtarė.Ata mė tepėr janė nocion dhe nacion politik i krijuar nė njė kohe revolucionare qė shpėrtheu para 100 vitesh,e qė kulmin e arriti nėn Kemal Ataturkun.Gjithė filozofia e krijimit tė kėtij populli,flas pėr kohrat moderne,ėshtė njė pėrpjekje e apsorbimit dhe asimilimit tė shumė burimeve,shpeshherė shumė kundėrthėnėse tė kulturave dhe traditave, qė nga gjeneza tatare,mongole,bizantine,ballkanase e tjera, qė si majė ose tharm patėn fenė islame,pa tė cilėn, kėto tėrėsi tė mėdha kombėtare e kulturore kurr nuk do tė aslimiloheshin.
Mirembetsh.
Krijoni Kontakt