Historia e Tiranës

[tironce4ever]

pershendetje te gjitheve
une doja te hapja nje teme mbi Tironen ose me mire mbi historine e saj dhe mbi te verteten e kryeqytet tone

[Eni]

Nga faktet e gjetura ne rrenojat e nje keshtjelle ka mundesi te behet fjale mbi nje keshtjelle te cilen Prokopi von Caesarea ne shekullin e gjashte e ka quajtur "Tirkan". Sidoqofte qyteti i sotem u themelua ne vitin 1614 kur Sulejman Pasha Mulleti ndertoi nje xhami pikerisht ne vendin ku sot ndodhet statuja e Ushtarit te Panjohur. Xhamia u shkaterrua nga Lufta e dyte Boterore. Trazirat e pas vdekjes se Kapllan Pashes (1816) e shkaterruan nje pjese te qytetit si dhe pronat e Familjes Toptani.


Tirana filloi të zhvillohet, që në fillim të shekullit të gjashtëmbëdhjetë me disa punishte artizanati të përpunimit të mëndafshit, pambukut, lëkurës, qeramikës të metaleve etj.
Lagjia e parë e Tiranës është Bami dhe më vonë lagjia e Mujos. Xhamia e Ethem Beut ndërtuar në vitin 1789 është edhe sot në qëndër të Tiranës pranë Kullës së sahatit 35 metra e lartë ndërtuar në vitin 1830.Në shekullin e nëntëmbëdhjetë një nga familjet më të mëdha e autoktone të Tiranës ka qënë ajo e Toptanasve. Gjatë Rilindjes, Tirana ka qënë qëndër e rëndësishme patriotike. Këtu përqëndroi punën e saj shoqëria "Bashkimi". Më 26 Nëntor 1912, Tiranasit në perputhje me Ismail Qemailn ngritën flamurin Shqiptar. Gjatë Luftës së parë Ballkanike, Dibra ishte pushtuar nga ushtria Serbe. Një numër i madh i popullsisë u larguan me forcë nga ushtria Serbe në vitet 1913-1915 dhe 1918-1920. Këto të dëbuar gjetën strehë në Tiranë.

Më 8 Shkurt në Kongresin e Lushnjës u formua qeveria dhe kryeqytet u caktua Tirana. Kjo gjë luajti një rol të madh në zhvillimin e qytetit. Në vitin 1919 Esat Pashë Toptani u shpall tradhëtar i interesave nacionale të Shqipërisë. Në vitet 1920-1924 qytetarët e Tiranës luftuan kundër sulmit të ushtrisë Serbe tek Shkalla e Tujanit.
Në Janar 1924 qeveria e Ahmet Zogut u zëvendësua me atë të Fan S. Nolit pas Revolucionit te Qershorit. Jeta e qeverisë së Nolit ishte e shkurtër. Pas disa muajsh Zogu mori përsëri qeverisjen e vendit.

Megjithëse ishte kryeqyteti i Shqipërisë Tirana deri në vitin 1838 kishte vetëm 25.000 banorë. Në vitet 1930 u ndërtuan ministritë në sheshin "Skënderbe" dhe Banka e shtetit shqiptar në vitin 1937 si edhe spitali dhe disa dyqane në rrugën e Barrikadave. Qyteti filloi të shtrihet me ndërtime të reja në perëndim e jug-perëndim që u quajt Tirana e Re. Qyteti nuk kishte usë, sistem kanalizimesh, elektricitet etj. Rrugët ishin të ngushta, shtëpi të ulta me përjashtim të disa shtëpive 3-4 atëshe ku banonin tregtarë të pasur.
Gjatë pushtimit Italian më 1939 në Tiranë u bënë disa ndryshime në administratë dhe u ndërtuan shtëpi të reja banimi.
Përpara Luftës së Dytë Botërore, Tirana kishte vetëm disa punishte e një fabrikë sapuni më teknologji të prapambetu. Sot Tirana është qëndra më e madhe industriale në Shqipëri. Gjatë vitit 1980 Tirana prodhonte 1/5 e produktit total industrial, 1/3 e produktit industrial mekanik, 30% të prodhimit total të qymyrgurit dhe gjysmën e prodhimveve tekstile në të Shqipërisë. Disa industri si materiale ndërtimi, tekstili, ushqimi, produkte mekanike, dhe elektrike e kanë bazën në Tiranë.
Në Tiranë janë të gjitha ministritë, kryeministritë, presidenca, Gjykata e Lartë, Parlamenti etj. Qyteti ka 45 shkolla 8 - vjeçare (krahasuar me 13 përpara luftës) dhe të njejtin numër me gjimnaze (në krahasim me 6 përpara luftës). Më 1957 u themelua Universiteti i Tiranës si dhe disa insitute te tjera mesimore si Akademia e Arteve, Universiteti i Agrikulturës, Akademia Luftarake, Insituti Fizik "Vojo Kushi", insituti i Ministrisë së Punëve të Brendshme.
Insitutet kulturore dhe artistike në Tiranë janë Teatri Kombetar, Teatri i Operas dhe Baletit, Teatri i Estardës, Ansambli i Kengve dhe Valleve Popullore, dhe të tjera. Biblioteka Kombëtare sëbashku me tre biblioteka të tjera kryesore, përfshinë shtatë biblioteka të specializuara.

[size=0,3]marre nga http://www.geocities.com/tironsit1[/size]

[drini_në_TR]

Eni të lumtë që solle këto informacione në faqen Tironse. Unë desha të shtoja rëndësinë e Xhamisë, ndërtesës së parë që themeloj Tiranën. Ishte vet Sulejman Pasha ai që drejtoj hartimin dhe ndërtimin e kësaj faltore me ndihmën e njëzet djemëve që më vonë do të quheshin Tironsa. Sulejmani ja dedikoj këtë ndërtesë Zotit për më tepër sesa Fesë Muslimane, por meqë Shqipëria ishte pjesë e Perandorisë Osmane ai e ndërtai atë me një pamje Xhamie, por që ishte pa dy teqetë (nuk e di a është kjo fjala e saktë). Çfarë është me vlerë të madha nga ana arkitektonike e kësaj ndërtesë (që ishte) është veçantia e saj, dhe kishte gjymtyrë të përzjera të një kishe me ato të një xhamie. Ajo kishte një kupolë në qënder (mesa kam lexuar nga shkrimet), dhe në pamje të jashtme kishte afreskë islamik. Për mendimin tim rindërtimi i kësaj ndërtesë në formën që Sulejmani i dha asaj në fillim do të ishte një vlerë e madhe për Tironën, por edhe për arkitekturën Shqiptare. Unë tani studjoj për arkitekturë, dhe shpresoj që kur të mbaroj studimet të bëj të mundur rindërtimin e kësaj ndërtese tamam aty ku ndodhet ushtari i panjojtur (siç e thatë edhe ju), dhe ky i fundit mund të zhvendoset më së miri në parkun e vogël midis selisë së PDsë dhe atë të trekëndëshit ku ndodhet Monumenti.
Shumë Nderime Eni,
dhe të Gjithë
drini.

[Andrra e Jetes]

Kam lexuar nje botim te bere ne vitin 1930 me rastin e 10-vjetorit te Tiranes kryeqytet,si dhe kapituj ne gazeten "Ora e maleve" me drejtor Luigj Gurakuqin lidhur me periudhen kur Tirana behej kryeqytet.Tashi per hir te se vertetes duhet pranuar se Tirana deri ne shpalljen kryeqytet ishte nje qender e parendesishme ne jeten shqiptare,kjo bazuar ne nje fakt te vetem na tregoni nje ngjarje te vetme kombetare para 1920 qe njeh si vend ngjarje Tironen!?E themeloi Sulejman Pasha,sipas historianit Dom Ndoc Nikaj ne "Hystoria e Shqypnise",sulltani i dha Sulejman Pashes te drejten te ngrinte nje qytet ne perandori sepse ky pasha shqiptar e pushtoi Teheranin dhe Sulejmani e quajti qytetin Teheran,emer i cili divergoi ne Tirane me shekuj!Tashti ne ndertimin e qyteteve mesjetare e deri ne kohen moderne eshte zbatuar nje rregull jetik,qytetet ngriheshin ne brigje te lumenjeve shikoni Berati,Shkodra,Apolonia,Skampa apo me vone Elbasani,Prizreni,Dibra,Shkupi,etj jane qytetet ne brigje te lumenjve dhe jane shume te vjetra sepse uji eshte elementi baze per jeten!Tirana ndaj edhe mbeti nje qender e vogel e pa jete deri ne Kongresin e Lushnjes sepse nuk kishte resurse per t'u bere nje qytet i madh mesjetar!Por arrin te behet nje qytet i madh ne kohet moderne,kjo eshte teme me vete,mundesite e teknikes kane bere qytete mes shkretetirave pasi jetojme ne kohe tjera!Por po te lexoni nje liber te nje autoreje amerikane(R.W.Lane "The Picks of Shala"),e cila ka ardhe ne Tirane ne vitin 1923 tregon se si po hapej rruga e Durresit mes nje varreze,nen drejtimin e Kryeministrit A.Zogu,te cilin ajo e pershkruan si ndertuesin e kesaj Tirane dhe ne fakt ajo qe eshte e hajrit edhe sot ne Tirane eshte pikerisht çka eshte ndertuar nga Zogu,kusuri eshte model se si nuk duhet ndertuar,shembull i keq arkitekture!Sipas disa studiuesve,mes tyre vecoj Ihsan bej Toptanin te cilin edhe e kam patur fatin ta takoj ne Londer,tiranas jane Bargjinet dhe Toptanasit te cilet eshte e vertete jane nga Kruja me origjine pinjoj te Karl Topise,nje femije i mbetur ne rrenojat e nje shtepie te djegur te cilin e rrit nje jenicer...

[tironce4ever]

varianti qe shpjegon vendosjen e emrit te Tiranes ne kujtim te Teheranit e ka dhene Degrand(A.Degrand "Souvenirs de la Haute-Albania" Paris,1901, page 207
Ndersa variantin e emrit Tirr-an e ka shkruar A.Gashi(A.Gashi "Gjeografia e Shqiperise" tirane 1933,f.65-67
dihet qe keto versione kane rene poshte pasi emri ekzistonte perpara se te themelohej qyteti.
Versionet se si ka ardhur emri Tirane :
si trasformin i emrit te lashte te treves Theranda qe gjendet ne harten Tabula Peuntingeriana, te shekullit III pas Krishtit
kjo per emrin Andrra e Jetas

[tironce4ever]

Andrra e Jetes
Sulejman Pasha nuk ka luftuar ne teheran lal.........lexoj
e marre nga "Themelimi i Tiranes"G.Bakiu.

Ne 16 Muharrem te vitit 1022 hixhri u kthye ne sarajin e tij...
Trashgimtari i nje prej dyerve me te medha te Arberit Sulejman Pasha kish kujtuar se kish mbetur jashte syrit perandorak.Pas renie se Krujes stergjyshi te tij i ish dashur te fshihej ne male per ti shpetuar shpates osomane e cila se fundi e kish kositur. Pas 100 vjet arratie amaneti i te parave per tu kthyer ne pronat e te pareve ishte bere realitet,per aq sa mund te quej realitet marrja e te qindes pjese te principates se tyre.Kish qene i ati i tij Barkini qe me konvertimin ne myslyman kish humbur gjurmet dhe ish vendosur ne Mulletin e Vogel.Aty ato ndodheshin ne portat e fushes se Tiranes tokes dhe endrres se tyre...nderkohe Sulejman Pasha ishte ne Konstandinopoje per te kryer shkollen e larte...........
D.M.TH JO NE LUFTE NE TEHERAN OK
Ne vitin 1614 Sulejman Pasha filloi ndertimin e"XAMISE se VJETER"ose e quajtur ndryshe "XHAMIA E SULEJMAN PASHES"duke shenuar keshtu themelimin e qytetit te TIRANES
Ne porten e kesaj xhamie ishte gdhendur vitii ndertimit: 1023 hixhri sipas kalendarit islam qe korespondon me vitin 1614 pas Krishtit

[Andrra e Jetes]

tironco...ato fakte jane te dyshimta nga ky fare G.Bakiu qe me ke cituar.Me mire lexo me shume se kulturohesh,e ke pare ndonje here "Historia e Shqypnise" te Dom Ndoc Nikes botuar qe me 1917?!Sylejmani u be pasha per dicka dhe kjo erdhi per shkak se ai pushtoi Teheranin,faktet jane fakte kurse perrallat me Theranda e tjera legjenda e perseris nuk kane asnje rendesi sepse varreza si ato te fshatrave te Tiranes ka ne gjithe vendin tone!Mos u lodhni kot Tirana sot eshte nje qytet i madh po eshte nje qytet i ri dhe pa tradite,mos e beni mizen buall,sepse mungesa e tradites nuk e zbeh rendesine e sotme te ketij qyteti!Rendesia e Tiranes fitohet vetem pas shpalljes kryeqytet sepse perpara nuk kishte kurrfare rendesie,tironco,po e perseris edhe njehere me trego nje ngjarje te rendesishme kombetare qe mban si vendngjarje Tiranen,perpara 1920...

[Brari]

Mos u zini po tregoni sa dini e te mesojme.

Gazeta shqiptare thote:



"Tiranasit" e ardhur rishtaz

Historia e transformimit të kryeqytetit


-----------------------------------------------------------------

Rezarta Delisula
Agime Kastrati

TIRANE

Në fillim të viteve 1600, rreth vendit që sot quhet Ushtari i Panjohur, u vendosën shtëpitë e para tiranase. Të ardhur nga fshatrat përqark, banorët zbritën në fushë për të krijuar kështu qytetin e vogël. E pozicionuar mirë gjeografikisht Tirana nisi të rritej çdo ditë. Të "huajt" e parë që prekën qytetin, ishin ortodoksit. Ata u vendosën në qendër të Tiranës nga ish-Mapoja e Madhe apo sot 9-katëshet tek ish-kafe "Flora" pranë Rrugës së Durrësit. Ortodoksit kanë mbrritur në Tiranë rrth viteve 1800. Më pas një grup i madh vllehësh u stacionua te Liqeni Artificial apo të Stani i Gogëve. Këto ishin dy grupimet e para të të huajve që prekën kryeqytetin. Tentativat e zgjerimit të qytetit të vogël u dukën jo vetëm me pozitën kyçe gjeo-grafike, por edhe me zemërgjerësinë e hapjen e dyerve për të gjithë të ardhurit e mëvonshëm.

Dibranët

Kristo Frashëri, historian i vjetër, tregon për Gazetën se dibranët kanë zbritur në Tiranë që në vitin 1913, pas agresionit serb. Në fakt historia e dibranëve nis me mbylljen e dyerve në Shqipëri. Mijëra qytetarë zbrisnin qytet më qytet, duke kërkuar vend për t'u vendosur, por pas indiferencës së qyteteve të mëdha, si Shkodra e Elbasani, zbritën në Tiranë. Mëhalla e dibranëve njihet sot zona në të djathtë Xhamllëkut, ndërsa një pjesë shumë e madhe janë shpërndarë. Prapa Shkollës së Kuqe ndodhet edhe lagjja e durrsakëve, një tjetër zonë kjo e populluar me të ardhurit nga qyteti fqinj. Në vitet '40 të shekullit XX, qyteti nisi të ndahej me "krahina". Ndryshe nga të ardhurit e tjerë, kosovarët kanë zbritur në Tiranë në vitin 1941. Fisi i Shalëve ka qenë ai që kanë zënë vend më shumë në lagjet e kryeqytet, si në pjesën para stacionit të trenit. Mbiemri i tyre lidhej me zanatin që kishin për punimin e shalëve të kuajve.

Të ardhurit e fundit

Pas vendosjes së diktaturës komuniste, udhëheqësi nisi shpërnguljen e Labërisë. Pjesa e Tiranës së Re, e papopulluar deri atëherë, u bë qyteza e jugut. Gjatë 50 viteve të diktaturës në Tiranë vazhdonin të vinin familje nga jugu i vendit. Vitet '90 dhe lëvizja e lirë e copëtuan kryeqytetin edhe më shumë. Përveç se ka mëhalla dibranësh e durrsakësh, ka edhe çamësh, korçarësh, kuksianësh... ndërsa tironasit kanë mbetur pa mëhallë. Harta e kryeqytetit është zgjeruar me të ardhurit që kanë zënë "ëmbël" një pjesë shumë të mirë të pronave të vendasve: Bathoren. Në fillim të viteve '90 Tirana numëronte rreth 250 mijë banorë, ndërsa së fundmi kryeqyteti është shtuar me 500 mijë banorë më shumë. Kështu nisi të humbë Tirana e vjetër, me 700 dyqanet e Pazarit të Vjetër, me monumentet e hershme të kulturës, akshihanet, kafenetë, me lagjet dhe rrugët me kalldrëme e shtëpitë me qerpiç...

--------

Qekan te vjeter llaci fact mer jahu..

Kam kujtu se jan 200 vjecar po qekan ne ma te vjeter..

Interesant..

[ALBA]

A e dini se …



· Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit. Temperaturat mesatare vjetore janë : në korrik + 24o celcius dhe në janar +7o celcius. Në vit bie 1200 mm shi.

· Tirana ndodhet në të njëjtin paralel me Napolin, Madritin dhe Stambollin dhe në të njëjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin.

· Tirana u themelua më 1614 nga Sulejman Pasha, me origjinë nga fshati Mullet. Fillimisht ai ndërtoi një xhami, një furrë dhe një hamam. Dy shekuj më vonë drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja.

· Ekzistojnë kater hipoteza për prejardhjen e emrit Tiranë...



1- Tiranë mendohet se vjen nga fjala Theranda, e përmendur në burimet e lashta greke dhe latine, që vendasit e quanin Të ranat, meqë fusha ishte formuar si rezultat i materialeve të ngurta që sillnin ujrat nga malet përreth.





2- Tirana vjen nga Tirkan. Tirkan ka

qenë një kështjellë në shpat të malit të

Dajtit. Akoma ekzistojnë rrënojat e

kësaj kështjelle të lashtë që daton fillimin

datonne fillimin e shekullit te pare para

lindjes se Krishtit, e cila mendohet te

kete qene keshtjella qe historiani

bizantin Prokop (shek. VI), e quan

keshtjella e Tirkanit





3- Tiranë vjen nga Teheran, kryeqytet i Iranit, në kujtim të një fitoreje të korrur nga Sulejman Pasha, (themeluesi i qytetit) në krye të ushtrisë turke gjatë fushatës në Persi.





4- Një gojëdhënë tiranase thotë se emrin e qytetit Sulejman Pasha e mori nga një plakë që takoi në vendin ku do të ngrinte qytetin. Pyetjes së Sulejman Pashës se çfarë po bënte, plaka iu përgjegj: Po tir an…! (an d.m.th. mëndafsh)

· Lagjja e parë e Tiranës ishte ajo e Bamit.

· Xhamia në qendër të Tiranës, e quajtur Xhamia e Et’hem Beut, filloi të ndërtohej më 1789 nga Molla beu i ardhur prej Petrelës dhe u përfundua më 1821 nga i biri, Haxhi Et’hem Beu, stërnipi i Sulejman Pashës. Për të punuan mjeshtërit më të mirë të Shqipërisë.


· Kulla e Sahatit u fillua nga Haxhi

Et’hem Beu rreth vitit 1821-1822 dhe

u përfundua me ndihmat e familjeve të

pasura të Tiranës.

Montimi i sahatit u bë nga familja Tufina. Më 1928 u ble në Gjermani nga shteti shqiptar një Sahat modern dhe kulla u ngrit në lartësinë 35 m. Gjatë Luftës së Dytë Botërore Sahati u dëmtua, por u rivu në punë në korrik të vitit 1946.

·Ura e Tabakëve (përballë Parlamentit ) daton në shekullin XVIII.

· Tyrbja e Kapllan Pashës (pranë monumentit Ushtari i panjohur) është ndërtuar në vitin 1816.

· Kalaja e Petrelës ndodhet 12 km nga Tirana dhe daton në shekullin IV para Krishtit. Formën e saj aktuale e mori në shekullin e XIII nën sundimin e Topiajve dhe më vonë kaloi pronë e familjes së Kastriotëve.

· Mali i Dajtit, në lindje të Tiranës është 1612 m i lartë.

· Tirana u shpall kryeqytet i përkohshëm më 8 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjës dhe përfundimisht e mori këtë status më 31 dhjetor 1925.

· Tirana është kryeqendra botërore e bektashinjve nga viti 1925, vit kur bektashinjtë u ndaluan dhe u përzunë nga Turqia.

· Rruga e Durresit eshte hapur me

1922 dhe quhej « Nana Mbretereshe»

Per ndertimin e saj u prishen shume

shtepi e kopshte.

· Godina ekzistuese e Parlamentit u ngrit më 1924 dhe fillimisht ka shërbyer si Klubi i Oficerëve. Aty, më 1 shtator 1928 Ahmet Zogu shpalli monarkinë.

· Qendra e Tiranës është projektuar nga arkitektët të njohur italianë të periudhës musoliniane Florestano de Fausto dhe Armando Brasini. Pallati i Brigadave (ish-pallati mbretëror), godinat e Ministrive, Banka Kombëtare dhe Bashkia janë vepra të tyre.

· Bulevardi « Dëshmorët e Kombit » është ndërtuar në vitin 1930 me emrin Bulevardi Zogu I. Në periudhën e komunizmit pjesa nga Sheshi Skënderbej deri tek Stacioni i trenit u quajt Bulevardi Stalin.

· Pallati i Kulturës, ku ndodhet Teatri i Operas dhe Baletit dhe Biblioteka Kombëtare, u përfundua më 1963. Ai u ndërtua mbi ish-pazarin e vjetër të Tiranës dhe tulla e parë u vendos nga Hrushovi më 1959.

· Monumenti i Skenderbeut i ngritur

më 1968, është vepër e Odhise Paskalit

në bashkëpunim me Andrea Mano dhe

Janaq Paço. Ai u vendos me rastin e

500 vjetorit te vdekjes se heroit kombetar

· Monumenti Nëna Shqipëri, 12 m i lartë, u përurua në varrezat « Dëshmorët e Kombit » më 1971.

· Akademia e Shkencave u përfundua më prill 1972.

· Galeria e Arteve Figurative u krijua më 1976 dhe në të përfshihen rreth 3200 vepra të autorëve shqiptarë dhe të huaj.

· Muzeu Historik Kombëtar u ndërtua më 1981 dhe afresku në ballë të tij titullohet « Shqipëria ».

· Qendra Ndërkombëtare e Kulturës, ish-muzeu Enver Hoxha u përurua më 1988. « Piramida » u projektua nga një grup arkitektësh nën drejtimin e Pranvera Hoxhës dhe Klement Kolanecit.



· Ne shek. XVII, Tirana kishte reth 4000

banorë. Në vitin 1920 – 17.000 banorë.

1938 – 25.000 banorë.

1945 – 40.000 banorë.

1990 – 250.000 banorë.

Aktualisht, dyndja masive e banorëve

nga gjithë pjesët e tjera të vendit

drejt Metropolit, e ka çuar popullsinë

e Tiranës mbi 700.000 banorë

[Enri]

Belina Budini
TIRANË – Përveç historisë së ngjarjeve, figurave, Tirana ka edhe një histori rrugësh. Nga familjet e vjetra tiranase, tek heronjtë dhe dëshmorët e njësive partizane, por edhe artistë, politikanë, gjeneralë, miq të Shqipërisë; rrugët dhe sheshet e kryeqytetit kanë përjetësuar një mori individësh të njohur, të harruar ose krejt të panjohur nga vetë kryeqytetasit. Historia e Tiranës mund të ndërtohet edhe nga historia e rrugëve të saj. Fatet e kësaj historie i ka vendosur një organizëm “i padukshëm” në institucionin e Bashkisë së Tiranës, Këshilli Bashkiak, edhe pse shpesh emërtimet nuk kanë ngjitur dhe njerëzit e kanë ndryshuar fatin e këtyre vendimeve. Nga ana tjetër, një mori rrugësh e sheshesh kanë emra që përgjithësisht nuk janë memorizuar, pasi janë ndërruar shpesh, duke i ngatërruar njerëzit. Ndërkaq, mungesa e pllakave të rrugëve, vendosja e tyre gabim ose fshirja së shkronjave është një problem tjetër, që i ka shtuar keqkuptimet. Lista e emërtimeve të rrugëve të kryeqytetit për një pjesë të banorëve të Tiranës është “idiomë”. Për shembull, rruga “Gjeneral Nikols” shumicës së tyre nuk u kujton asgjë. Ka plot nga ata që nuk e dinë se paskërka një shëtitore “Lasgush Poradeci” ose një shesh me emrin “Paris”. Emërtimet e reja, pas ndryshimesh të shumta, zëvendësimesh e fshirjesh për shkak të konotacionit komunist, ende nuk janë në përdorim nga kryeqytetasit. Për shembull, shumë qytetarë sheshit “Mustafa Qemal Ataturk” vazhdojnë t’i thonë “21 dhjetori” (pasi e kanë fshirë nga kujtesa “evenimentin” që i dha emrin këtij kryqëzimi gjatë regjimit komunist), i cili përkujtonte ditëlindjet e Stalinit. Nga ana tjetër, “Rrugës së Kavajës” nuk i ngjiti kurrë emërtimi “Konferenca e Pezës” e që tani e ka zgjatimin e saj fundor drejt Kombinatit. Referimi me familjet tiranase, nga ana tjetër, janë emërtimet më solide të rrugëve të kryeqytetit. Disa prej tyre qysh prej themelimit të Tiranës, shpalljes së pavarësisë ose nga koha e shtetit të Zogut.
Rrugët e vetëpagëzuara
Paçka se “Rruga e Dibrës” është pagëzuar nga Këshilli Bashkiak me emrin rruga “Bajram Curri”, ajo edhe sot e kësaj dite vazhdon të quhet “Rruga e Dibrës” e, më në fund, edhe vetë insitucioni ka vendosur ta quajë kështu këtë rrugë edhe zyrtarisht. Është një rrugë e vetëpagëzuar, e cila ishte pikënisja e rrugës së vjetër për në Dibër, nga Qafa e Tujanit dhe ku u vendosën shumë prej migrantëve dibranë që zbarkuan në qytetin e Tiranës, i cili pranoi t’i kishte në gjirin e vet, pasi ishin refuzuar në Elbasan. Tani komuniteti i dibranëve të vjetër është identifikuar fort në këtë zonë të Tiranës. Ndërkaq, emërtimi “Bajram Curri” ka kaluar si emërtim për bulevardin përgjatë Lanës, në pjesën e jashtme të unazës së kryeqytetit. “Rruga e Kavajës” gjithashtu ka një histori të ngjashme emërtimi dhe qytetarët e kanë thirrur gjithnjë kështu, megjithëse zyrtarisht ajo ka mbajtur gjithnjë emrin “Konferenca e Pezës”, ndërsa vitet e fundit edhe emërtimi i saj zyrtar përputhet me emërtimin e popullit dhe vetëm pjesa e mbetur e rrugës nga sheshi “Ataturk” për në Kombinat ka emrin “Konferenca e Pezës”. Po kështu edhe “Rruga e Durrësit”.
Rrugët e dëshmorëve
Një mori rrugësh në kryeqytet përjetësojnë dëshmorët, partizanët dhe këto emërtime janë ruajtur. Sipas Valter Gjonit, përgjegjës i sektorit të historisë dhe traditës kulturore në Bashkinë e Tiranës, gjatë emërtimeve të rrugëve është bërë kujdes të risillen vlerat, të mos çohen në periferi figurat e rëndësishme, por të mos bëhet më luftë klasash deri edhe me emërtimet e rrugëve, siç ishte bërë më parë. Kjo është arsyeja për të cilën shumë emërtime rrugësh nuk janë ndryshuar për shkak të traditës që kanë krijuar këto emërtime. Nga ana tjetër, sipas Gjonit, u vu re një mungesë e emërtimeve nga rilindasit. “Rruga e sotme “Abdyl Frashëri”, përkarshi Presidencës, vetëm para pak vitesh vazhdonte të quhej rruga “Miqësia”, megjithëse askush nuk e mbante më mend se për çfarë miqësie bëhej fjalë”,- shprehet Gjoni. “Kishte gjithashtu dy rrugë “Mine Peza”, njëra prej të cilave e tepërt, që tani quhet “Asim Vokshi”. Rruga tjetër tregonte pikërisht vendin pranë burgut ku është vrarë Mine Peza”,- shprehet spcialisti i kulturës në bashki. Është shtuar gjithashtu rruga “Murat Toptani”, pranë Galerisë së Arteve, pasi edhe ai ka qenë një artist (skulptor).”
Rrugët e familjeve tiranase
Rruga e Bogdanëve, e Tafajve, e Saraçëve... Një pjesë të mirë të historisë së rrugëve të Tiranës e kanë bërë familjet e vjetra të kryeqytetit. Bashkia e Tiranës ka vendosur t’i ruajë këto emërtime të rëndësishme. Për shembull, “Rruga e Bogdani” shenjon pikërisht emrin e fisit me këtë emër. Ky emër iu rikthye vetëm para rreth 3 vjetësh kësaj rruge dhe emërtimi që e zëvendësonte, “Andon Zako Çajupi” i kaloi një tjetër rruge, aty ku ndërthuren rrugë me emërtime kryesisht të personaliteteve rilindase. Rruga e re “Andon Zako Çajupi” i ka vajtur pranë një busti të rilindasit të shquar. Emërtimet e këtyre rrugëve janë nga më të vjetrat. Si për shembull, “Rruga e Tafaj” është një rrugë rreth 200-vjeçare, pranë Selvisë, tek Akademia e Tafajve.

Emërtimet e asgjësë
Të papersonalizuara, tërësisht të huaja, kanë qenë shumë prej emërtimeve gjatë regjimit komunist në qytetin e Tiranës, kur kishte shkolla dhe rrugë me emrat : “20 vjetori i X”, “50 vjetori i Y” dhe asnjëherë nuk fokusohej vëmendja tek X apo Y, por pikërisht tek e më pakuptimta fjalë që tregonte 20 a 50 vjetët e një asgjëje. Kështu për shembull “50 vjetori” ishte emërtimi i një shkolle në Kombinat që sot quhet “Musine Kokalari” dhe shënonte 50-vjetorin e Pavarësisë, që nga viti në vit bëhej më shumë vjeç.


Problemi
Emërtime të njëjta
Sipas përgjegjësit të sektorit të traditës kulturore në bashki, negative janë mbingarkesat me emërtime të njëjta rrugësh, shkollash, kinemash, institucionesh të tjera. Këto emërtime paralele kanë ekzistuar më kot dhe janë shtuar gjatë regjimit komunist e një pjesë vijojnë të ekzistojnë ende. Kemi rrugë, shkollë, kinema, bust, shtëpi muze etj. të Ali Demit, për shembull; si edhe shumë emërtime “Qemal Stafa” e “5 Maji”. Këto janë kepërdorime të emërtimeve, pasi zakonisht në botë një figurë nuk mund të ketë më shumë se dy përjetësime në qytet.