Si infiltruan grupet ekstremiste dhe si u shnderrua vendi ne fole te terroristeve. Roli i Bashkim Gazidedes dhe nderhyrja e CIA-s amerikane. Nje pasqyre e plote e rrjetit radikal islamik dhe rreziku qe nuk eshte zhdukur akoma. Sepse rrenjet jane te thella...
Teksti i meposhtem, qe po botohet nga revista Klan, eshte shkeputur nga "Fjalori boteror i islamizmit", pjesa qe ben fjale per Shqiperine. Ai eshte pergatitur nga gjashte studiues te njohur ne kete fushe dhe eshte publikuar pese muaj me pare ne France, pikerisht ne nje kohe kur krejt rruzulli eshte perfshire nga debatet qe shperthyen pas ngjarjeve te 11 shtatorit. A perben islamizmi nje rrezik boteror? Si duhet dalluar islami i vertete nga islamizmi qe tenton te krijoje kombe myslymane, qe perjashton integrimin, qe kerkon te islamizoje ose riislamizoje ambientin shoqeror, familjar ose profesional ne te cilin zhvillohet?
Nje debat ka nisur se fundi edhe ne Shqiperi lidhur me situaten ne te cilen gjendet sot feja myslymane ketu. Po flitet per dy rryma qe synojne te shtien ne dore kontrollin e bashkesise islamike shqiptare. Njera, qe eshte ne frymen e myslymanizmit tradicional shqiptar, dhe tjetra, me frymezim arab, kryesisht e huazuar nga islami qe praktikohet ne vendet e Gjirit. Perfaqesues te komunitetit myslyman shqiptar i kane pergenjeshtruar zera te tille, por thuhet se ata kane qene te detyruar ta bejne kete ne emer te unitetit fetar dhe se kontradiktat ne gjirin e myslymaneve shqiptare jane thelluar se tepermi.
Ne tekstin e meposhtem, gjashte autoret e specializuar ne ceshtjet e islamit, sjellin fakte dhe deshmi qe sipas tyre provojne nje tendence te kahershme, kryesisht te vendeve arabe, per te ngjallur besimin islamik radikal ne te vetmin vend myslyman te Europes. Ato depertuan ne Shqiperi nen petkun e organizatave joqeveritare dhe fondacioneve bamirese, me qellimin per te hequr qafe islamin shqiptar dhe per ta zevendesuar ate me nje islam sipas konceptit uahabit. Duke sjelle per pasoje krijimin e disa vatrave dhe cerdheve per elemente radikale dhe terroriste. Sipas autoreve, gjithcka ka ndodhur gjate qeverisjes se Partise Demokratike dhe me bekimin e presidentit te atehershem, Sali Berisha. Megjithese teksti qe flet per Shqiperine mund te ngjalle reaksion dhe kundershtime, mund te cilesohet si i pavertete apo pjeserisht i vertete, ne fund te fundit ai eshte nje fragment i vizionit qe te huajt kane krijuar per vendin tone.
Ne Shqiperi, nje vend i cili ne histori me shume njihet per nacionalizmin e tij te rrepte se sa per problemet fetare, islamizmi perkufizohet ne kohe si nje fenomen shume i vonshem. Popullsia e Shqiperise ndahet ne myslymane (70%) dhe te krishtere (30%). Myslymanet ndahen ne sunite (gati 2/3) dhe pjesetare te bashkesive, nder te cilat me e njohura eshte ajo e bektashinjve. Ndersa te krishteret ndahen ne ortodokse (25%) dhe katolike (5%).
Shqiperia ka Veriun dhe Jugun, te cilet i ndan lumi i Shkumbinit. Veriu ne pjesen e tij me te madhe perbehet nga myslymane dhe udhehiqet nga ligjet zakonore, ndersa Jugu, eshte me shume i krishtere, me i hapur dhe u bindet ligjeve moderne. Feja myslymane perben per shumicen e shqiptareve nje shenje te rendesishme identifikuese, e cila gjithesesi nuk ndikon ne aspektet e tjera si nacionalizmi, gjuha dhe kultura. Ne saje te tyre, shqiptaret munden t'i shpetonin zgjedhes se Perandorise Otomane, ku Shqiperia bente pjese deri ne vitin 1912 si dhe Greqise. Nacionalizmi shqiptar ishte ne themel te krijimit te Shqiperise se Madhe ne vitin 1941 nga Gjermania, fakt i cili solli si rrjedhoje krijimin, ne prill te vitit 1944, te divizionit SS Skenderbej, ashtu si emri i heroit shqiptar te shekullit te XV-te.
Pas luftes dhe ardhjes ne pushtet te komunisteve te Enver Hoxhes, Shqiperia i mbylli kufijte dhe me 27 dhjetor 1967 u shpall Shtet ateist: u dogjen dhe u shkaterruan rreth 2.200 kisha dhe xhami. Ne vitin 1991, pasardhesi i Enver Hoxhes, Ramiz Alia, u perpoq te forcoje pushtetin e tij duke lejuar lirine e besimit si dhe duke i kthyer disa xhami komunitetit islamik (1.700 ishin shkaterruar qe ne vitin 1946).
Partia komuniste, e shnderruar ne Parti Socialiste, fiton zgjedhjet e para te lira ne vitin 1991. Por zgjedhje te reja pasuan ne vitin 1992. Kete here, ishte Partia Demokratike, e themeluar ne vitin 1991, ajo qe fiton dhe se bashku me te vendoset edhe islamizmi ne Shqiperi.
Strukturat shteterore te vendit pothuajse u shperbene pas renies se regjimit komunist ne vitin 1992. Per rrjedhoje, Shqiperia ushtronte nje force te madhe terheqese per aktivistet dhe OJQ-te islamike. Ata shihnin ne kete rast mundesine per te ngjallur besimin islamik ne te vetmin vend te Evropes- duke lene menjane rastin e vecante te Turqise, ku pjesa me e madhe e popullsise ishte myslymane, megjithese ne pjesen derrmuese jo praktikante. Si zone kaosi politik, Shqiperia do te behet edhe nje zone strehimi per nje numer islamistesh radikale, sidomos egjiptiane. Keta perfitojne nga mbeshtetja e OJQ-ve uahabite, si per mireseardhjen, ashtu edhe per te ardhurat e mepasme te qendrimit.
Presidenti i ri Sali Berisha, myslyman sunit, qeveris ne menyre autoritare, duke patur si perparesi forcimin e pushtetit te tij. Per kete, ai ben aleance me islamin, te cilin e fut ne lojen politike shqiptare. Me 2 dhjetor 1992 Shqiperia hyn ne Organizaten e Konferences Islamike. Pervec kesaj, presidenti Berisha kthehet nga Arabia Saudite per mbeshtetje financiare dhe nga Turqia per mbeshtetje ushtarake. Ky hap sjell si pasoje nje orientim te ri te islamit shqiptar drejt atij qe praktikohet ne Vendet e Gjirit. Ky islam ndryshon konfigurimin e pamjes: nga njera ane, qe ketej e tutje, per te qene shqiptar, duhet te jesh myslyman dhe nga ana tjeter, Shqiperia duhet te mbaje marredhenie prioritare me boten myslymane. Artizani i ktheses islamike te vendit quhet Bashkim Gazidede, nje keshilltar i Berishes, i cili behet shef i sherbimeve sekrete ne vitin 1992 dhe mban marredhenie te privilegjuara me sherbimet sekrete arabe dhe iraniane. Socialistet dhe te krishteret reagojne ndaj ketyre ndryshimeve dhe e akuzojne Berishen se kerkon te vendose ne Shqiperi nje Shtet islamik, nderkohe qe pozita ne fuqi mbeshtetet gjithnje e me shume ne bazen e saj ne veri te vendit dhe vetem ne komunitetin myslyman, duke e vene ne nje pozite te veshtire konsensusin tradicional te shqiptareve. Mes islamisteve te pare te mberritur ne Shqiperi regjistrohet edhe Mohammad Al Zavahiri, i vellai i Ayman Al Zavahirit, udheheqesi i Xhihadit Islamik egjiptian dhe krahu i djathte i Osama Bin Ladenit. Ai mberrin ne Shqiperi si inxhinier i Kompanise International Islamic Relief Organization, OJQ saudite, e cila u ngarkua me vone qe te ndihmonte anetare te tjere te Xhihadit Islamik, per te gjetur vende pune prane "organizatave te bamiresise qe ndertonin xhami, jetimore dhe qendra kurimi" ne Shqiperi.
Kjo marreveshje e fshehte do te shohe driten e diellit gjate hetimit te bere nga sherbimet amerikane dhe shqiptare, hetime keto qe do te sjellin si pasoje shperberjen e kesaj strukture ne korrik te vitit 1998. Ne janar 1993, Mohamed Al Zavahiri rekruton Mohamed Hasan Titan, arkitekt dhe anetar i Xhihadit egjiptian, per te punuar edhe ai ne kete organizate. Ai i ve detyren qe te mbledhe 20% te rrogave te anetareve te Xhihadit te punesuar nga OJQ-ja. Ne mesin e viteve '90, njesia e Tiranes numeronte deri ne gjashtembedhjete vete. Nga ana e tij, Tita, pret nepermjet OJQ-ve islamike Cauki Salama Atijan, nje instruktor me pervoje ne kampet e Afganistanit ne vitet '80 dhe specialist i dokumentave te fallsifikuara. Ai mberrin ne Shqiperi nen emrin Maged Mustafa dhe fillon pune ne nje jetimore te organizates me nje rroge mujore prej 700 dollaresh. Nje tjeter rekrut i Titas eshte Ahmad Osman Saleh, i kerkuar nga autoritet egjiptiane per implikimin e tij ne vrasjen e mbetur ne tentative kunder kryeministrit Atef Sedki ne vitin 1993. Ai arrin zyrtarisht ne Shqiperi si drejtues i nje jetimoreje si dhe per t'iu mesuar njerezve Kuranin. Se fundi, ne vitin 1997, nje fare Nagar vendoset ne Tirane ku ze nje pune ne gjirin e OJQ-se Al Haramein. Nagar, sic do te zbulohet me vone, ishte krahu i djathte i Atijase dhe te dy mbanin lidhje te drejtperdrejta me Ajman Al Zavahirin, i cili nderkohe ishte bashkuar me Bin Ladenin ne Afganistan.
Ne te njeten periudhe, Shqiperia behet vend tranzit per shume te ardhur nga Algjeria, Sudani dhe Afganistani. Ne vend gelojne sherbimet sekrete te shume vendeve myslymane. Nderkohe, mafia shqiptare ushqen, nder te tjera, edhe kasafortat e UCK-se ne Kosove. Ndihma e Arabise Saudite e inkurajon Berishen ne riislamizimin e vendit, i cili behet ne menyre sistematike nepermjet predikuesve dhe OJQ-ve islamike. Para se gjithash, predikuesit kane si synim heqjen qafe te islamit shqiptar, per ta zevendesuar ate me nje islam me te afert me konceptin uahabit. Per kete arsye nxitet edhe mesimi i arabishtes me ndihmen e mjeteve te fuqishme financiare. Islami, ne formen e tij me radikale, predikohet si feja e vetme e vertete ne kete bote, ndersa toleranca konsiderohet nje shenje dobesie. Ne kete vend krenar per nacionalizmin e vet, predikuesit imponojne vizionin e kombit myslyman (uma), nderkohe qe urrejtja ndaj Perendimit ngrihet ne nivel dogme. Ne kete periudhe, OJQ-te islamike shumohen si lepujt. Ato ndertojne xhami- 200 te tilla vetem OJQ-te saudite- si dhe veprojne ne fushen humanitare, ekonomike dhe shoqerore. Mbreti Fahd i Arabise Saudite ofron nje milione Kurane ne gjuhen shqipe. Tridhjete OJQ dhe shoqata islamike punojne per te arritur nje qellim, te cilin nuk u munduan kurre ta fshehin: riislamizimin e Shqiperise. Trembedhjete mes tyre mblidhen ne gjirin e Keshillit te Koordinimit te Fondacioneve Arabe. Ato me radikalet mbajne lidhje te ngushta me Libine dhe Sudanin. Arabia Saudite paraqet Haramein dhe Muvafaqin (me qender ne Britanine e Madhe). Irani vepron permes Xhihadit te Ndertimit dhe Fondacionit Saadi Shirazi. Turqia mjaftohet vetem ne kuadrin e aktivitetit politik dhe ushtarak, por partia Nexhmetin Erbakanit, Refah Partisi, siguron OJQ-ne e saj. Te gjitha kane te perbashket perdorimin e ndihmes humanitare si mjet proselitizmi dhe presioni per te krijuar nje shoqeri islamike sipas kritereve, ne me te shumten e rasteve uahabite. Ndikimi i Iranit u forcua edhe nga bektashinjte. Ne fakt, bashkesia vendosi nje rishikim te organizimit te saj, gje qe e vuri ate ne linjen e islamit shiit iranian. Kleri bektashi behet ne kete menyre promotori kryesor i ndikimit iranian ne vend. Ky sulm islamik provokon reagimin e se djathtes greke, te mbeshtetur nga kleri, e cila kerkon me force pjesen e jugut te Shqiperise, qe sipas saj perben Epirin e Veriut.
Ne muajin shkurt te vitit 1997, gjendja financiare e Shqiperise perkeqesohet. Shoqerite piramidale, te cilat financonin presidentin dhe partine e tij, rrenohen. Ne Jug shperthejne revoltat e armatosura. Paqja civile sigurohet vetem ne saje te ndihmes nderkombetare. Italia, Greqia dhe Franca nderhyjne ne kuadrin e "Operacionit Alba" (prill 1997). Ne vere te po atij viti, organizohen zgjedhjet qe sollen fitoren e Partise Socialiste: Rexhep Mejdani zgjidhet president dhe Fatos Nano, nje i krishtere ortodoks, i cili njohu burgun ne kohen e Berishes, behet kryeminister i vendit.
Me te ardhur ne pushtet, socialistet marrin ne dore ceshtjen e islamit ne shoqerine shqiptare. Per ta, identiteti myslyman, ashtu sic eshte paraqitur para syve te tyre nga islamistet, eshte i papajtueshem me identitetin evropian. Kujdestaria qe imponon FMN-ja ne fushen e finances dhe Evropa ne fushen e sigurise, ndihmon per te zvogeluar ndikimin e islamisteve. Socialiste dhe intelektuale laike perpunojne nje teori te "komplotit islamik", e cila implikon Berishen dhe vendet arabe. Ne fakt, sherbimet sekrete shqiptare dhe CIA arrestojne ne qershor te vitit 1998 tre islamiste egjiptiane te kerkuar per aktivitete terroriste. Arrestime te reja pasuan edhe ne shtator te vitit 1998, pas atentateve kunder ambasadave te Shteteve te Bashkuara ne Najrobi dhe Dar Es Salam (gusht 1998).
Lufta ne Kosove permban ne vetvete rrezikun e destabilizimit. Partia Demokratike deklaron se eshte e shqetesuar per ate qe po ndodh ne provincen jugosllave, nderkohe qe, per Partine Socialiste, kjo lufte nuk ka te beje me te. Por gjithesesi, uniteti i shqiptareve mbetet i kercenuar.
Ne korrik 1998, Partia Demokratike terhiqet nga Parlamenti. Ajo nxit nje grusht shteti pas vrasjes se nje prej deputeteve te saj dhe hedh poshte kushtetuten e re te miratuar me referendum ne 22 nentor 1998. Ne mars 1999, Nato e shnderron Shqiperine ne prapavijen e nderhyrjes se saj ne Kosove, duke i shmangur ne kete menyre nje krize te mundshme vendit te shqiponjave. Ardhja e refugjateve kosovare (450.000 ne vitin 1999) nuk ndikon shume ne gjendjen e brendshme te Shqiperise. "Rreziku islamik" mbetet i dobet, megjithe perpjekjet e islamisteve. Gjendja nuk ka gjasa te ndryshoje persa kohe qe socialistet qendrojne ne pushtet dhe perendimoret ushtrojne ndikimin e tyre ne Shqiperi. Por ne saje te Berishes, islamistet kane hedhur rrenje te forta ne kete vend. Ne nje periudhe afatgjate, keto rrenje mund te shnderrohen ne nje problem te madh per mbarevajtjen e unitetit te vendit.
(Marre nga Dictionnaire Mondial de l'Islamisme)
Kush jane autoret
"Fjalori boteror i islamizmit" doli ne drite ne gusht te vitit 2002 nga shtepia botuese franceze, Plon. Ai eshte cilesuar si nje veper ambicioze dhe pa precedent ne historine e analizes dhe botimit, qe trajton nje fenomen teper te vjeter dhe te komplikuar. Ky botim voluminoz u pergatit nga gjashte studiues te njohur te botes islame. Ata jane:
Khattar Abou Diab, politolog, studiues i marredhenieve nderkombetare dhe strategjike, autor i disa librave mbi ceshtjet e islamit.
Patrick Karam, doktor i shkencave politike, specialist i gjeopolitikes. Autor i shume artikujve dhe veprave studimore.
Richard Labeviere, kryeredaktor i Radio France Internationale. Autor i disa librave.
Julien Lariege, politolog, studiues prane Qendres se Studimeve te Larta mbi Afriken dhe Azine Moderne si dhe Qendres se Studimeve dhe Reflektimeve mbi Lindjen e Aferme.
Olivier Roy, drejtor i studimeve ne CRNS. Autor i shume veprave studimore.
Antoine Sfeir, gazetar, drejtor i redaksise, Cahier de l'Orient, president i Qendres se Studimeve dhe Reflektimeve mbi Lindjen e Aferme. Autor i disa studimeve mbi fene islame.
Krijoni Kontakt