Ekuilibri

[Pratolini]

Pjese e mini-noveles eksperimentale “Ekuilibri”

Pjesa e pare : "Perballe malit"

Pasi perfundova studimet per juridik ne universitetin e Vienes, fati e deshi te perfundoja ne qytetin e vogel te Kapfenberg diku ne provincen e Styria-s. Me qytetin u ambjentova shpejt duke qene se pershtatej me cfare une kerkoja prej natyres; nje lum i paster dhe i ftohte si Murz, mali Hochschwab qe bardhonte thuajse gjithe vitit mes jeshiles se fushave si dhe ndertesa te pastra e te thjeshta njerezish babaxhan qe nuk linin shume te dyshoje per jeten e qete dhe ne paqe me natyren qe zhvillohej aty. Si fillim u rehatova ne rezidencen e vejushes Hilde e cila me ndihmen e dy vajzave te saj perpiqej ta menaxhonte gjithe trashegimine qe i kishte lene i shoqi. Kjo per rreth tre muaj, derisa gjeta nje shtepi te vogel e te ngrohte diku rreze malit, dhjete minuta ne kembe prej qytetit. Pritja ishte si mos me mire. Hilde, ndryshe prej nenokeve tradicionale austriake, ishte me floke te kuq te mbledhur dhe trup te gjate e te holle, fytyre bore te bardhe dhe sy farfurites. Te jepte idene e nje gjermaneje bavareze, por per nga natyra ishte e ngrohte si nje ballkanase. Afersia dhe kujdesi qe tregoi ndaj meje, me beri te ndihem familjar qe prej takimit te pare me te. Ne pergjithesi njerezit ishin mikprites, per me teper qe ndihmese jo te vogel me dha roli per te cilin kisha shkuar.

Ne qytet me kishte thirrur organizata e “bardhe-jeshileve”, e cila prej disa kohesh ishte ne proces ligjor me nje koorporate te madhe vieneze qe kerkonte te ngrinte aty nje fabrike te madhe per goma makine. Ishte nje pune perfekte per mua padyshim, kjo per disa arsye. Fillimisht sepse perputhej plotesisht me bindjet e mia si njeri por edhe si jurist; pra me duhej te mbroja nje kauze ne te cilen edhe vete besoja, madje per te cilen kisha mbrojtur edhe temen e diplomes ( si duket kjo ndikoi qe me zgjodhen mua ) . Gjithashtu ishte qyteti, qe sikurse e thashe me hyri shpejt ne zemer. Gjithmone kam menduar se vendet e ftohta, ndryshe nga c’mendohet, imponojne zemra te ngrohta familjare si kundervenie ndaj dritherimave borake. Se fundmi ishte pra edhe roli im ne proces qe me afroi me banoret, teksa tek une projektonin gjithe deshiren per tu mbrojtur ndaj percudnimit te mundshem te vendit te tyre, prej gogoleve robotik e te ftohte prej metali dhe gome. Tre here ne jave isha i impenjuar me gjyqin, i cili parashikohej i gjate per nga vete rendesia. Seancat zgjasnin deri ne mesdrek dhe pasditeve organizoja gjithe punen per seancen e radhes. Kjo konsistonte ne bisedat me pjesetaret e organizates, rishikimin e gjithe materialit juridik, mbledhjen e deshmive dhe fjalimet e deshmitareve si dhe pergatitjen e gjithe materialeve proceduriale qe me duhej te dorezoja.

Kohe me mbeste plot per te shijuar natyren si dhe per tu perfshire ne jeten plot ngjyra dhe hare te mbremjeve te qytetit. Megjithese kisha jetuar per vite te tere ne Viene, isha perqendruar ne klubet me muzike jazz dhe fare pak dija per muziken e mirefillte vendase, ndaj isha i prirur te dija me shume rreth kesaj kulture. U prezantova me tingujt e harmonikes styriane ( krenaria e qytetit ), qe shoqeronte ritmet e folkut dhe kercimet plot gjalleri. Aq me teper u mrekullova teksa kercimi tradicional “Der Kinderreigen” ishte ne formen e nje rrethi te madh me duar bashkuar; kjo me solli nostalgjine e valleve shqiptare dhe ndjeva se mund te ishim me te afert se sa kisha menduar gjate kohes se studimeve. Ndoshta sa me shume ti njohesh njerezit, aq me teper kupton sesa te ngjashem jane dhe diversitetin e sheh si nje mori nuancash te se njejtes ngjyre. Thuajse gjithmone me shoqeronin vajzat e Hildes, Gretel dhe Irmgard. E vogla, Gretel, sapo kishte mbushur te gjashtembedhjetat por me trup ishte shume e vogel. Kishte nje fytyre te imet dhe sy te vetmuar te kalter, qe i jepnin nje pamje prej enderrimtareje. Irmgard ishte moshatare me mua dhe i ngjante me shume se emes. Po ato floke te kuq ( por te leshuar ), po ajo fytyre e bardhe gjermanike dhe me trup te gjate thuajse sa une. Vecse ishte e mbushur dhe gjithe forma, me hunden e holle si kalli gruri dhe me nje qafe pafundesisht sensuale qe ja hijeshonte gjithe bustin. Vec mbremjeve festive, vajzat me shoqeronin edhe ne kafenene e qytetit, vizitat tek ish-gjykatesi Werner, kantinen e madhe te veres ne periferi pertej lumit ( e adhuroj veren ), librarine e zotit Clemenz apone marketin e vogel perballe bashkise. Pra ato ishin thuajse kudo me mua ( si fillim prej urdherit te zonjes Hilde, por me kalimin e kohes ju hyra ne zemer ), vec momenteve qe shetisja vetem anes Murz-it per te menduar, ose kur me duhet te punoja per seancen e radhes. Madje per here te pare me mesuan edhe sportin e skive, ku kaluam caste gazmore gjate zvarritjeve te mia qesharake me shkopinjte neper duar, sikurse nje njeri prej bore i ngrire ne oborrin e shtepise. Pese muaj pas mberritjes, procesi vazhdonte ashtu monoton dhe mes qindra veshtiresish, dhe perhere e me shume ndihesha pjese e nje komuniteti qe shume shpejt me afroi nen gjirin e vete te ngrohte, nen kembet e zhveshura te majave Hochschwab.

Vazhdimi mund te gjendet ne blogun tim http://peshperima.wordpress.com/2009/11/15/perballe-malit/

[Pratolini]

Pjese e mini-noveles eksperimentale “Ekuilibri”

Pjesa e dyte : "Pranvera"

Qe Kapfenerg ishte nje qytet ne te cilin jetoja me kenaqesi per kete nuk kisha asfare dyshimi, mirepo pranvera qe trokiti me beri te kuptoj se natyra mund ti tejkaloje edhe fantazite e mia me optimiste. Gjate gjithe vijes se Murzit celen lule shumengjyreshe dhe gezimplota qe formonin nje tabllo parajse per te cilen edhe vete Bocklin do te ishte xheloz. Ajrit te ftohte tashme i ngjiteshin atome te embelta sheqer prej aromave ndjellese te trendafilave. Bora per cudi nuk hiqte dore prej te sajes dhe ende pushtonte majen e malit, si per te treguar qe gjithsesi zoteruesja e vertete e kohes ishte vetem ajo. Ne qiell valevisnin re te pambukta si carcafe te nderur dhe kur dielli shkelqente mes tyre, ngjante porsi nje veze e skuqur dhe e ngrohte. Ato dite, vendosa ti bej nje vizite zotit Dietmar, pronari i dyqanit te luleve ne rrugen Schiffland dhe nje prej aktivisteve kryesor te “bardhe-jeshileve”. Me tregoi per lulen edelweiss qe rritej ne lartesi dhe qe mbahej si simbol i zones, pastaj me permendi nje liste te gjate lulesh ( emra tmerresisht te veshtire ) mes te cileve arrita te memorizoj vetem trendafilat alpin, hyacinth , arnica dhe gentian. Kur degjova emrin e kesaj te fundit, shtanga i habitur dhe u detyrova ti shpjegoj aty per aty zotit Dietmar se c’domethenie kishte ky emer andej prej nga une vija.

Mirepo per te me kthyer me kembe ne toke, dilte dhe mjaftonte procesi gjyqesor. Per hir te se vertetes, koorporata vieneze ndihej tashme e mpire dhe si e futur ne gracke duke qene se kundershtimi i komunitetit ishte i qendrueshem, mirepo nga ana tjeter kishim mbetur ne nje rruge pa krye ku gjithsesi kishte shume per te bere deri ne nje verdikt perfundimtar te gjykates. Ne nje prej seancave, ata sollen grupin e tyre te eskperteve te ambjentit, te cilet u perpoqen te argumentojne se gazrat e leshuar nga fabrika do te ishin brenda normave te lejuara prej legjislacionit austriak. Kete levizje une e kisha parashikuar dhe nuk eshte se perbente ndonje kthese te rendesishme, e megjithate ne vetvete isha gjithsesi i shqetesuar se nje fare avantazhi sado te vogel kjo ua garantoi. Menyra me e mire per tu kunderpergjigjur ishte perballja e eksperteve me nje grup te ngritur prej ministrise se mjedisit, te cilet do me duhej goxha pune per ti bindur dhe per kete kisha nevojen e organizates. Vendosa pra qe bashke me kryetarin, zotin Clemenz ( njekohesisht pronari i librarise se qytetit ), t’ju shkruanim nje kerkese me shpresen se ajo do te miratohej. Qe ate pasdite vendosa ta takoj dhe nen pranine e Irmgard u nisa per tek libraria.

Sapo mberritem, zotin Clemenz e gjetem shume te tronditur duke qare si nje femije. E shoqja, Klera, ngasherinte gjithashtu dhe nen ngulcima na ftoi per tu ulur. U desh pak kohe derisa bashkeshortet te merrnin veten dhe te na jepnin lajmin se fermeri Alois ishte gjetur i vdekur ne shtepine e vete. Personalisht fare pak e njihja Aloisin, e kisha hasur dy-tre here ne mbledhjet e organizates, por teksa pashe trishtimin e ciftit librashites dhe bashke me ta fytyren tashme te perhumbur te Irmgrad, kuptova se behej fjale per nje njeri te dashur per vendasit. Mbi te gjitha, pas me shume se pese muajsh qe jetoja ne qytet, ishte i pari rast qe dikush nderronte jete dhe kjo padyshim do e trazonte ate miks te dehurish prej aromave te marsit. Pasi shpreha keqardhjen time, zoti Clemenz u duk si nje vullkan zhurmemadh ne aksion, i cili pasi ka dhene alarmet e perpikte eshte gati te shpertheje. Me tregoi sesi e gjithe kjo ishte e pakuptimte, fare absurde madje. Aloisi perhere kishte qene nje punetor zemermire, i gezuar dhe megjithese i varfer syte i shndrrisnin dhe transmetonin lumturi ne kedo qe i qendronte prane. Madje se fundmi edhe ferma i kishte ecur me mire se kurdo, kur per habi te te gjitheve kishte ndertuar tre stalla te reja dhe prodhimi i ishte dyfishuar. Bashkeshortet mu betuan se gjate gjithe jetes se vet, asnjehere nuk e kishin pare Aloisin te merzitur dhe ashtu ne heshtje dukej se Irmgard konfirmonte me koke. Si fillim, e gjithe kjo mu duk si nje monolog i trishte pasvdekjeje, ku njeriu ashtu i dorezuar perpiqet me cdo kusht ta hedhe tutje absurdin qe e shoqeron dhe perpiqet t’ja cjerre masken kesaj te keqeje te kobshme ndaj se ciles eshte i destinuar te deshtoje, mirepo vec kesaj kishte edhe dicka tjeter te cilen zoti Clemenz mezi arriti ta peshperise ; nje leter qe fermeri kishte lene afer krevatit ku u gjend dhe ne te cilen ishte shkruar “Me falni”. Pra ishte thuajse e qarte, behej fjale per vetevrasje.

Vazhdimin mund ta gjeni ne blogun tim http://peshperima.wordpress.com/2009/11/17/pranvera/

[Pratolini]

Pjese e mini-noveles eksperimentale “Ekuilibri”

Pjesa e trete : "Post-Mortum"

Vdekja e fermerit Alois u perhap rrufeshem ne qytet. Kjo jo vetem per tronditjen qe solli ikja e nje njeriu te dashur per te gjithe, por edhe per ate cope leter qe i ndjeri kishte lene si deshmi, madje me shume per kete te fundit. Versionet ishin nga me te ndryshmet, disa edhe shume te guximshme, mirepo secila prej tyre ndertohej mbi rere dhe rrezohej porsa e mberrinte vala e rradhes. Per me teper qe vete e shoqja, Klera, nuk kishte asnje shpjegim rreth asaj qe ndodhi. E vetmja gje per te cilen ishte e sigurte, qendronte ne faktin se prej disa javesh Aloisin e kishte pare nen nje ankth jo te zakonshem per te. Kishte menduar se kjo i vinte prej fermes dhe ndryshimeve te rendesishme qe ai kishte ndermarre duke investuar. Ndoshta ishte pikerisht keshtu, gjithsesi kjo nuk shpjegonte ate vendim ekstrem te te shoqit; dicka duhet patjeter te ishte ende fshehur qe ti jepte kuptim se teres. Sikurse thashe, kishte edhe versione shume te guximshme dhe fare te pambeshtetur gjekundi. Ne njerin prej tyre pershembull, thuhej se fermeri kishte pasur dikur nje femije te jashteligjshem, nje djale qe tashme duhet te ishte rreth te njezetave, te cilin pas kaq kohesh e kishte pare. Kjo i kishte shkaktuar gjithe ate paqendrueshmeri aq te papritur dhe qe e coi drejt fundit. Ashtu si shume te tjera edhe kjo hipoteze u shua po aq shpejt sa doli, duke e lene pas ngjarjen nen nje vello misteri. Pak nga pak, e gjithe zhurma u amortizua vetem ne kujtime nostalgjike dhe histori “pjeprash” folku, per te mbetur tashme pas ne kohe, edhe pse gjithmone e pranishme ne kujtesen kolektive.

Nje ngjarje e re nderkohe ndodhi dhe ne familjen e Hildes. Gretel, vajza e vogel, u nis per ne nje manastir ne Bruck an der Mur, fare afer Kapfenberg. Sikurse pjesa me e madhe e banoreve ( madje austriakeve ne pergjithesi ), edhe Hilde ishte nje besimtare e devotshme, teksa kete dashuri e kishte mbrujtur me vendosmeri edhe tek femijet e saj. Nder te tjera ne manastir Gretel do te kishte mundesi te merrte nje shkollim te mire pervec kalitjes shpirterore e cila nuk i mungonte. Dikur Hilde ishte perpjekur te conte aty edhe Irmgard, mirepo vajza nuk kishte pranuar te largohej prej qytetit. Jo se nuk besonte, por kishte preferuar ti behej ndihme se emes ne ato kohe te veshtira kur zoti Oktav ( i shoqi Hildes ) sapo kishte nderruar jete. Per me teper qe kishte nje natyre me te hedhur dhe capkene ne te kundert me Gretel, vetmia dhe natyra e mendueshme e se ciles pershtatej me ambientin e nje manastiri. Pas largimit te vajzes, tashme shumicen e kohes se lire dhe jo vetem e kaloja me Irmgard. Here pas here ajo kalonte dhe nga shtepia ime ne periferi per ta pastruar ose per te me gatuar ndonje embelsire, sidomos kekun e zones se tyre me kumbulla dhe lajthi te cilin e pelqeja teper. Ne fakt, Irmgard me pelqente dhe pas saj ndjeja nje fare terheqjeje, mirepo as vete nuk isha i bindur deri ku shkonte kjo. Nga ana tjeter, ajo sillej vertet mire me mua, madje nuk perpiqej as ta fshihte nje fare afrimiteti disa here intim, por gjithsesi ishte e terhequr dhe mjaft e kujdesshme. Ndikim kishte pasur edhe prania e Gretel padyshim; kjo mund te dallohej fare qarte ne lirshmerine me te cilen bisedonim kohet e fundit. Vetem se ky nuk ishte shkaku i vetem, ndoshta ishte ambjenti disi tradicional i qytetit qe e stepte ( por jo vetem ate ), ose ndoshta ajo ishte po kaq e pasigurte ne vetvete sa edhe une rreth marredhenies sone.

Ne mbremjen e se dieles, ishim te ftuar ne festen e perurimit te restorantit me te ri ne qytet, hapur prej zotit Guenther me te cilin njihesha mjaft mire. Ashtu si shume prej banoreve te qytetit, ai ishte pjesetar i organizates, mirepo vec kesaj njihej edhe si kuzhinieri me karizmatik i zones. Per shume vjet kishte punuar ne restorantin Preisen, diku ne periferi anes Murz-it dhe tashme mesa dukej kishte ardhur koha qe kursimet e tij te ishin te mjaftueshme per nje biznes te vetin. Duhet thene se restoranti, ndrysha nga sa prisja nuk ishte aspak modest. Perkundrazi, ishte vertete luksoz dhe me nje hapesire mese te mjaftueshme. Mund te dalloje fare lehte karriket me dru arre, banakun e madh shndrites te veres, abazhuret e varur dhe te derdhur si ujevare apo tavolinat e renda dhe te gdhendura me kujdes. Restoranti la me goje hapur gjithe te ftuarit dhe atmosfera u be edhe me e ngrohte teksa ishte ftuar nje grup jazzi prej Vienes. Qe pas ardhjes ne Kapfenberg, ishte hera e pare qe perpihesha nen tingujt e saksit dhe ndjeva nje ngazellim te papershkrueshem kur combo me ne fund filloi te luaj notat e para. Ashtu si nen ze, Irmgard me shpjegoi se djali i vetem i zotit Guenther jetonte ne Viene dhe ndoshta ai kishte dhene ndihmesen e vete ne gjithe kete kryeveper, e cila nuk perputhej shume me gjendjen financiare gati modeste te te atit. Mbremja kaloi shkelqyeshem dhe te pakten per ato ore, buzeqeshja u rikthye ne fytyrat bardhoshe te banoreve qe kercenin e bisedonin ashtu te dehur prej ritmeve dhe veres. Pas mesnate, kur njerezia po shperndahej turma turma, zoti Guenther me mori vec dhe si nen faj me shpjegoi se nuk mund te ishte me pjese e organizates. Restoranti kerkonte impenjim dhe nuk i linte me kohe per mbledhjet e vazhdueshme e shpeshhere te gjata qe organizonim pasditeve. Ne nje fare menyre, kjo mu duk e kuptueshme.

Vazhdimin ne : http://peshperima.wordpress.com/2009/11/19/post-mortum/

[Pratolini]

Pjese e mini-noveles eksperimentale “Ekuilibri”

Pjesa e katert dhe e fundit : "Tatuazhi"


Kerkesa drejtuar ministrise per fat te keq nuk gjeti mbeshtetje. Nje jurist apo avokat, eshte i detyruar te marre parasysh gjithcka ndikon apo mund te ndikoje ne proces, duke formuar me qindra mini-strategji te perbera prej detajesh shpeshhere fare te vogla. Ne disa prej tyre une padyshim qe e kisha marre parasysh edhe rrezimin e kerkeses, megjithate ishte nje goditje e rende per planet ne te cilat kisha menduar ta coja ceshtjen. Por kjo ishte vetem njera pjese e problemit; ajo cka une nuk kisha parashikuar ishte nje eksod gradual prej organizates se “bardhe-jeshileve”, shkrirja e se ciles do te thoshte perfundimisht dorezim. Per hir te se vertetes gjerat ende nuk ishin ne kete fare pike, mirepo shqetesimi qendronte qe cke me te. Pas vdekjes se Alois-it dhe terheqjes se zotit Guenther, vala u perforcua ashtu ne heshtje derisa ne javen e pare te prillit kishim njezete e tre anetare me pak. U larguan vellezerit Pauli, drejt Vienes. Fare papritur ju ishte afruar nje pune e mire ne hekurudhen e kryeqytetit te cilen nuk mund ta refuzonin. Bashkeshortet Marta dhe Kurt,paten te njejtin fat si Guenther. Me ato pak kursime vendosen te investojne mbi embeltoren qe kishin nen pronesi dhe impenjimi do te ishte me i madh. Per me teper, niseshin per nje vizite dy mujore ne Bruck an der Mur, tek te afermit e tyre. Nje pjese e anetareve qe punonin ne administraten e bashkise, u terhoqen pas vendimit te kesaj te fundit, ku ndalohej pjesemarrja ne cdo organizate qe del kundra vendimeve te institucionit ( bashkia kishte dhene lejen per ndertimin e fabrikes ). Dita dites, shihnim sesi dikush investonte diku,largohej prej qytetit apo gjithfare arsyesh te cuditshme, te cilat e dobesuan ndjeshem frymen qe zoteronte prej kohesh.

E ndersa gjerat shkonin si mos me keq me procesin, nuk mund te thuhej e njejta gje per marredhenien time me Irmgard qe sa vinte e behej me e forte, derisa ajo qe aq shume e prisja ndodhi. Ne nje prej pasditeve te zakonshme ne shtepine time, teksa rrinim ashtu heshtur nen hijen e pemeve kuroregjelbera te kopshtit, mu afrua papritur derisa arrita ti ndjej edhe frymen. Per ate sekond, ne mendje me kaloi gjithcka por nuk arrita te mendoj asgje. Per nje cope here u veshtruam te dy pa folur asnje fjale dhe isha kaq shume i hutuar, sa mund te rrija gjate ne ate gjendje per sa kohe nuk ishte ajo qe do vepronte. Ajo mbylli syte dhe qendroi po aty, me fytyren drejt meje dhe me afshin e ngrohte te gojes qe ma plaste fytyres, por vetem kaq. Dukej sikur thoshte : deri ketu mund te shkoj, te takon ty tashme !

Ishte menyra e saj per te mu dhene e gjitha, por kishte nevoje te fitohej, sikurse cdo femer.

Ju afrova aq afer sa tashme fryma ime mpleksej me te sajen, mbylla syte, e putha. Dhe e fitova. Kaluam nje nate te cmendur dashurie, prej atyre qe i gervisht mbi memorje, si nje tatuazh i perjetshem i pandreqshem.

Te nesermen, i shkrova nje leter zotit Clemenz, ne te cilen e njoftova per doreheqjen time nga procesi dhe me trenin e pare u nisa per ne Viene.

Nentor 2009

[mondishall]

Urime Pratolini per 'Ekuilibrin".

[Pratolini]

Falemnderit Mondi !
Ka mangesira e kam te qarte, por vjen nje moment qe duhet guxuar per me teper sesa skiceza njefaqeshe. Do me sherbeje per te ardhmen.

[fara]

Zotri Pratolini.
Me deshprove pak, se une prisja te zgjidhje problemin qe kishin.
Une ne mendjen time fillova te beja disa kombinime,dhe prisja vazhdimin per te pare a do ja qelloj.
E nderpreve edhe imagjinaten time.
GJerat shkonin mire, s'di pse e ke lene keshtu?

[Pratolini]

Fara, po ta lexosh me vemendje aty zgjidhja del

[xfiles]

Nuk e dija une ishe jurist ti pratolini,
paske mbaruar dhe ne viene, çfare kerkon ne tirane?

[uj me gaz]

Ka mangesira e kam te qarte, por vjen nje moment qe duhet guxuar per me teper sesa skiceza njefaqeshe. Do me sherbeje per te ardhmen.

per mendimin tim mesimi i vetem qe do mund te nxirrej: "cilesia nuk duhet ulur kurre ne favor te sasise"