Close
Duke shfaqur rezultatin -9 deri 0 prej 10
  1. #1
    i/e regjistruar Maska e marcus1
    Anėtarėsuar
    21-03-2003
    Vendndodhja
    Greqi
    Postime
    2,574

    Kapitulli I

    KAPITULLI I
    HYRJE
    Lexim nga Shkrimi: Zbulesa 1—3; 22:7, 18-19
    Shkrimet e apostullit Gjon, si letrat ashtu edhe Ungjilli i tij, ishin gjithmonė tė fundit nė llojin e tyre. Sigurisht qė Zbulesa ėshtė libri i fundit i Biblės. Ungjijtė sipas Mateut, Markut dhe Lukės u shkruan nė lidhje me jetėn e Zotit Jezus nė tokė, ndėrsa Ungjilli i Gjonit flet pėr "Atė qė zbriti nga qielli, pra, Birin e njeriut qė ėshtė nė qiell” (3:13). Gjoni shkroi nė kohėn qė gnostikėt po ngatėrronin Fjalėn e Perėndisė; shkrimet e tyre e ēojnė njeriun nė qiell pėr ta parė veprėn e pėrjetshme tė Perėndisė atje. Gjoni na nxjerr nga bota njerėzore qė tė marrim plotėsisht Birin e Perėndisė. Ēfarė ai ka shkruar dallohet nga cilėsia e veēantė e kthimit qė na bėn pas nė fillim. Ungjilli i Gjonit na tregon se Krishti ishte qė nė fillim; Letrat e Gjonit flasin pėr Fjalėn e Jetės, e cila ishte qė nga fillimi; dhe Zbulesa na ēon nė tė ardhmen e pėrjetėsisė. Ungjilli i Gjonit na tregon Birin e Perėndisė i cili erdhi nė mish – Ai jetoi mes nesh, por bota nuk e njohu, duke menduar se Ai ishte thjesht Jezusi nga Nazareti. Prandaj Gjoni na tregon se ky Jezus qė ishte nė mish, ishte qė nga fillimi. Kjo ėshtė e vėrteta pas dukjes. E njėjta gjė thuhet edhe nė Letrat e Gjonit. Personi i Tij ėshtė Biri i Perėndisė, dhe shėrbesa e Tij ėshtė Krishti. Por bota nuk e njohu Birin e Perėndisė; ajo nuk njohu dot as Krishtin. Ndaj nė Letrat e Gjonit flitet nė mėnyrė tė veēantė pėr kėto dy ēėshtje, duke na kthyer nė ngjarjet qė zhvillohen prapa skenės nė fillim. Bota ishte nė rrėmujė tė vėrtetė dhe Cezari nė ditėt e tij mė tė egra nė kohėn kur Gjoni shkroi Zbulesėn. Ndaj Gjoni na ēon nė gjendjen prapa skenės tė sė ardhmes pėr tė na bėrė tė ditur se si e sheh Zoti gjendjen e kėsaj bote. Sidoqoftė, nė Zbulesė shohim jo vetėm gjendjen e botės, por edhe atė tė kishės. Zbulesa na tregon gjithashtu ēfarė i pėlqen Zotit, ēfarė Ai dėnon dhe cila ėshtė rruga e Zotit pėr kishėn atėherė kur dukja e saj ėshtė jashtėzakonisht e pėshtjelluar. Dukja e kishės ka marrė shumė pamje pėrgjatė historisė, por cila rrugė, cila gjendje ėshtė sipas pėlqimit tė Perėndisė? Ky pėlqim prapa asaj qė duket na tregohet nga Gjoni.
    Nė Bibėl janė dy grupe me nga shtatė Letra. Perėndia pėrdori Palin pėr tė shkruar grupin e parė – Romakėve, 1 dhe 2 e Korintasve, Galatasve, Efesianėve, Filipianėve, Kolosianėve dhe 1 dhe 2 e Thesalonikasve; dhe Zoti pėrdori Gjonin pėr tė shkruar grupin e dytė. Shtatė Letrat e para flasin pėr kishėn nė kohė tė gjendjes normale; tė dytat flasin pėr kishat nė kohė parregullsie. Tre Ungjijtė sipas Mateut, Markut dhe Lukės janė pėr njė tė kuptuar tė zakonshėm, e ndihmojnė njeriun tė njohė Perėndinė, por Ungjilli sipas Gjonit ėshtė reagimi i Perėndisė ndaj paqartėsisė sė njeriut; ja pėrse aty flitet shpesh pėr tė vėrtetėn dhe hirin. Edhe Letrat e Gjonit ishin reagimi i Perėndisė ndaj parregullsive; ja pėrse aty flitet mė dendur pėr dritė dhe dashuri. Nė Zbulesėn 2 dhe 3 Zoti merret me gjendjet jonormale tė kishave. Shtatė Letrat e para tė Palit trajtojnė jetėn normale tė kishės. Mė vonė kisha nuk ishte mė normale; ndaj Gjoni shkroi shtatė letrat e fundit te Zbulesa. Shtatė Letrat e para pėrmbajnė tė vėrtetėn qė kisha duhet tė dijė; shtatė letrat e fundit tregojnė rrugėn qė kisha duhet tė marrė. Nėse dikush sot me tė vėrtetė kėrkon tė ecė nė rrugėn e Perėndisė, duhet tė lexojė Zbulesėn 2 dhe 3. Sot kisha ka probleme; ndaj Zbulesa na tregon ēfarė duhet tė bėjmė. Nėse nuk po kėrkon rrugėn e Zbulesės, nuk e di si mund tė jesh i krishterė.
    Pėr mė tepėr, shtatė Letrat e para u shkruan para orės sė fundit, ndėrkohė qė shtatė letrat e fundit u shkruan gjatė ose pas orės sė fundit. Letra e parė e Gjonit 2:18 na tregon njė tjetėr kohė, orėn e fundit. "Fėmijė, ėshtė ora e fundit. Dhe, sikurse e dėgjuat, antikrishti duhet tė vijė, dhe tani janė shfaqur shume antikrishtė; prej nga e dimė se ėshtė ora e fundit." Nėse tė krishterėt shohin vetėm dritėn nė Letrat e para, ata nuk e njohin vullnetin e Perėndisė nė orėn e fundit.
    Tre njerėz nė Bibėl kishin shėrbesa tė jashtėzakonshme: Pjetri, Gjoni dhe Pali. Letra e dytė e Pjetrit ishte libri i fundit i shkruar prej tij. Nė kėtė Letėr Pjetri ngre ēėshtjen e braktisjes sė besimit. Letra e dytė e Palit drejtuar Timoteut ėshtė libri i fundit i shkruar prej tij. Nė vargun 2, kapitulli 2, thuhet: "Dhe ato qė dėgjove nga unė pėrpara shumė dėshmitarėve, jepua njerėzve besnikė, qė tė jenė tė aftė tė mėsojnė edhe tė tjerė." E para Timoteut 3:15 na tregon se kisha ėshtė shtėpia e Perėndisė, shtylla dhe mbėshtetja e sė vėrtetės, por tek 2 Timoteut 2:20, Pali thotė: "Nė njė shtėpi tė madhe nuk ka vetėm enė prej ari dhe argjendi, por edhe prej druri dhe balte." Ēėshtja ėshtė nėse njeriu do e pastrojė veten nga enėt e ēnderimit pėr t’u dhėnė pas drejtėsisė, besimit, dashurisė dhe paqes bashkė me ata qė e thėrrasin nė ndihmė Zotin me zemėr tė pastėr. (v. 21-22). Letrat e Gjonit u shkruan prej Gjonit si librat e tij tė fundit. Ai tha se antikrishtėt tashmė kanė ardhur dhe se ne duhet tė mbajmė Fjalėn e Perėndisė. (1 Gjonit 2:18, 24; 4:3). Ndiej detyrėn e tė bėrit tė qartė kėtė ēėshtje. Po tė flasim nė mėnyrė tė pėrgjithshme, koha nga fillimi i kishės deri tani ėshtė njė epokė – epoka e kishės. Por gjėrat nuk janė kaq tė thjeshta. Normalja dhe jonormalja duhen ndarė. Pamja e kishės sot ėshtė e mjerė – nėse nuk e kemi kuptuar kėtė fakt, nuk kemi pse ta lexojmė Zbulesėn. Shtatė Letrat e para (ato tė shkruara nga Pali) merren me normalen. Por gjendja sot ėshtė jonormale. Ē’duhet tė bėjmė atėherė?

    vazhdon...

    Eshte e veretete qe rremuja ne toke nuk prek realitetin frymeror. Realiteti frymeror i Perendise qendron akoma. Por kisha ne pamjen e saj te jashtme eshte e ngaterruar. Kisha Romake Katolike deklaron se ajo eshte Trupi i Krishtit. Sipas nje studimi te bere ne vitin 1914 persa i perket Protestantizmit, ndodheshin me shume se 15000 denominacione me nje organizim te forte, pa marre parasysh grupe te shperndara, secila duke deklaruar se jane Trupi i Krishtit. Kjo gje ka filluar para se Gjoni, Pali dhe Pjetri te vdisnin. Pali i shkroi Timoteut: “Te gjithe ata qe jane ne Azi me kthyen krahet” (2Tim. 1:15). Pra akoma edhe kisha e Efesit bente pjese ne ata qe e kishin braktisur Palin. Ne kete lloj gjendje, femijet e Perendise duhet te kerkojne nje gje; si duhet ne te ndjekim dhe t’i sherbejme Zotit? Cfare duhet te bejme? Kur paraqitja e kishes eshte e shkrete, ne duhet te pyesim, “Cfare duhet te bejme? Zbulesa 2 dhe 3 na jep ne nje menyre te cilen duhet te ndjekim. Nese me te vertete po kerkojme vullnetin e Perendise, Zbulesa 2 dhe 3 na tregon cfare duhet te bejme.

    Gjeja e pare qe duhet te dime kur lexojme zbulesen eshte se cfare lloj libri eshte ai. Te gjithe e dine se ai liber eshte nje liber profecish, por nese pyesim nese shtate kishat jane profetike, asnje nuk do guxoje te na pergjigjet. Kapitujt nje deri njezet e dy na tregojne se karakteristika kryesore e Zbuleses eshte se Zbulesa eshte nje liber profecie nga natyra. Nuk jane profetike vetem shtate vulat, shtate trumpetat apo shtate shishet, por edhe shtate letrat jane profetike. Ky eshte nje liber profecie. Kjo eshte arsyja qe asnje nuk guxon te shtoje dicka ne te, dhe asnje nuk eshte lejuar qe te heqe dicka nga ky liber. Perderisa pra eshte nje liber profecie, ne duhet ta trajtojme si profeci dhe te zbulojme permbushjet e profecise. Natyra e librit te Zbuleses meqe eshte profetike, ne duhet te dime se kjo profeci do permbushet. Ne kohen qe eshte shkruar ky liber, ndodheshin me shume se shtate kisha ne Azi. Perse atehere Gjoni flet vetem per ato shtate kisha? Kur ai ishte ne Patmos, ai pa vetem keto shtate kisha sepse keto te shtate perfaqesojne te gjithe te tjerat. Perendia zgjodhi shtate kisha te cilat kishin karakteristika ngjashmerie reciproke dhe vendosi profecine ne to.

    vazhdon...

    Ne toke jane shtate kisha; ne qiell jane vetem shtate shandane. Ketu kemi nje problem. Per cdo kishe ne toke, ndodhet nje shandan ne qiell. Ceshtja eshte se Gjoni pa vetem shtate shandane ne qiell. Atehere, vetem shtate kisha jane ne toke? Nese eshte keshtu, duket se kisha ne Cungking nuk ben pjese, dhe as kisha ne Nanking po ashtu. Cfare duhet te bejme? Prandaj edhe ne duhet te mos harrojme se kjo eshte nje profeci. Perderi sa eshte profeci, vetem shtate kisha ishin zgjedhur. Keto shtate kisha jane perfaqesues te te gjithe kishave te tjera; ketu nuk kemi nje numer tete per t’u perfaqesuar. Sigurisht qe jane me shume se shtate kisha ne toke, por keto shtate kisha jane zgjedhur si perfqesuese te te gjithe kishave. Jane vetem shtate shandane ne qiell, sepse historia e shtate kishave perben historine e plote te kishes.

    Duhet t’i japim nje vemendje te vecante fjales ne kapitullin e pare: “Lum ai qe lexon dhe lum ata qe degjojne fjalet e kesaj profecie dhe qe ruajne ato qe jane shkruar ne te”. Zbulesa 22:7 gjithashtu thote, “Lume ai qe ruan fjalet e profecise se ketij libri”. Ne mund te themi se kjo profeci eshte urdheresa e Perendise. Ky eshte nje liber per praktike, jo per studim. Profecia ketu ndryshon nga profecite e tjera; kjo profeci eshte qe njerezit ta mbajne. Ketu ka nje princip te perbashket midis Gjonit dhe neve, e cila eshte se ne duhet ta mbajme kete profeci, nga filimi deri ne fund. Si mund ta kuptojne Zbulesen ata qe nuk duan ta mbajne ate? Si mund te kuptojne ata shtate kishat?

    vazhdon...

    Duke lexuar Zbulesen 2 dhe 3, nuk duhet te shohim se kjo eshte vetem nje profeci qe ne duhet t’a mbajme, por edhe qe Zoti eshte nje Zot i gjykimit. Gjysma e pare e Zbuleses 1 eshte parathenja e te gjithe librit te Zbuleses; gjysma e fundit eshte parathenja e kapitullit 2 dhe 3. Keta dy kapituj fillojne me zbulesen e Zotit Jezus. Ne 1: 13 ne shohim Zotin “te veshur me nje petk te gjate deri te kembet”. Prifterinjte vishnin rroba te gjata; ketu ne shohim se Krishti eshte Prifti me i Larte. Shandani eshte ne Vendin e Shenjte, drita e te cilit nuk do fiket. Drita e tij ndricon dite dhe nate; prandaj edhe prifti duhet te kujdeset per te dhe te shtoje vaj ne te qe ndodhet ne Vendin e Shenjte. Zoti Jezus eshte Prifti me i Larte i cili ecen midis shtate kishave per te pare cila llampe eshte e ndricuar dhe cila jo. Ndreqja eshte gjykimi, sepse gjykimi fillon ne shtepine e Zotit. Krishti ecen ne mes te kishave duke bere punen gjykuese dhe gjykimi i sotem eshte pare nga perjetesia.

    Gjoni ishte njeri nga me te afermit e Zotit, sepse ishte ai qe u mbeshtet ne gjoksin e Zotit (Gjoni 21:20, 24). Biri ndodhet ne gjirin e Atit, dhe gjoni ishte ne gjirin e birit. Megjithate, diten qe ai pa Zotin, ai ra ne kembet e Tij si i vdekur, sepse Ai eshte Gjykimi. Por gjykimi ketu eshte gjykimi i nje prifti, pasi ne te ben pjese perkujdesja. Ne ate dite do behet gjykimi i plote. Secili nga bijte e Perendise do te takoje nje dite shenjterine dhe temerrshmerine e Zotit; atehere ata nuk do arsyetojne me. Drita largon cdo lloj arsyetimi-ajo jo vetem ndricon, por edhe vret. Ndricimi ne cdo pjese te Bibles vret jeten natyrore te njeriut. Njeriu mund te kete shume arsyetime, por perpara Zotit te gjitha ata largohen. Te gjithe njerezit do bien si te vdekur ne toke ashtu sic i ndodhi edhe Gjonit. Sa me larg te jete nje person nga zoti, aq me i madh eshte edhe besimi ne veten e tij; por eshte e pamundur per te te mbaje driten e Perendise. Ne duhet te perballohemi nga Perendia te pakten nje here.

    Pjesa e pare e cdo letre na tregon se cili eshte Zoti, dhe fjala qe ndjek eshte e bazuar ne zbulesen e Zotit. Ai qe nuk e njeh Zotin nuk mund te shohe kishen. Kisha eshte vazhdimi i kryqit; eshte e pamundur qe te njohesh kryqin dhe te mos njohesh vazhdimesine e tij.

    Keto shtate letra fillojne me Zotin dhe mbarojne me fituesit. Cilet jane fituesit? Cfare jane fituesit? A jane ata persona speciale, ata qe jane mbi nivelin e zakonshem? Ne Bibel kuptimi i fituesve eshte se ata jane te zakonshem, normale. Ata qe nuk jane jonormale gjate nje periudhe anomalie jane fituesit. Shumica e njerezve jane poshte ketij niveli. Fituesit nuk jane mbi kete nivel, por ne kete nivel. Perendia therret fituesit ne ditet e sotme qe te ngrihen dhe te ecin sipas modelit normal qe ishte ne fillim. Vullneti i Perendise nuk ndryshon asnjehere; ky vullnet eshte si nje vije e drejte. Sot njerezit bien, deshtojne dhe vazhdisht shkojne tejposhte; por fituesit riperterihen ne vullnetin e Perendise.

    Ketu ne shohim dy ceshtje te tjera: Se pari, kisha eshte shandani i arte, dhe Zoti ecen ne mes te shandaneve; se dyti, Zoti mban shate yjet ne doren e Tij te djathte, qe jane engjejt e shtate kishave.

    Te gjitha llojet e metaleve ne Bibel kane nje kuptim: hekuri simbolizon pushtet politik, bronxi simbolizon gjykim, argjendi simbolizon shpengim, dhe ari simbolizon lavdine e Perendise. Lavdia e Perendise eshte dicka qe asnje nuk e njeh apo e kupton. Megjithese eshte e veshtire te kuptosh shenjterine e Perendise, ne mund ta kuptojme ate. Drejtesia e Perendise gjithashtu mund te kutpohet. Por lavdia e Perendise nuk eshte njohur asnjehere, sepse eshte nje karakteristike qe i perket ne menyren me unike Perendise. Kisha eshte bere nga ar. Njerezit ne kishe jane te lindur nga Perendia, jo nga gjaku, jo nga vullneti i mishit, jo nga vullneti i njeriut. Kisha nuk ka absolutisht asgje ne lidhje me njeriun. Disa pyesin se cfare eshte puna e drurit, barit apo e kashtes. Druri, bari dhe kashta jane vepra te mishit. Puna e arit, argjendit dhe gureve te cmuar eshte ajo qe eshte plotesisht nga Perendia.

    Keto shtate letra ju drejtuan engjejve te shtate kishave, duke ndryshuar nga shtate letrat shruar nga Pali. Pali u shkroi kishave, megjithese ne shohim se ishin te gjithe te shenjtit, mbikeqyresit, dhjaket, sidomos ne librin e Filipianeve. Ketu, letrat u drejtohen engjejve te shtate kishave, jo direkt kishave. Megjithate, ato ishin fjalet e folura nga Fryma e Shenjte drejtuar kishave. Shtate yjet jane engjejt e shtate kishave. Fjala engjell ne Greqisht eshte angelos. Kjo fjale perfaqeson dike qe eshte lajmetar. Shume njerez, pasi kane lexuar Zbulesen 2 dhe 3, jane perpjekur te gjejne ngjashmeri midis shtate letrave te fundit dhe shtate letrave te para dhe kane futur te gjithe menyrat e shpjegimeve te gabuara persa i perket lajmetareve. Kush eshte ky lajmetar? Lajmetari per te cilin flitet ketu eshte ne numrin njejes, letrat ju drejtuan nje lajmetari. Megjithate ky numer njejes ka natyre kolektive; prandaj edhe ne fund te cdo letre thirrja u behet fituesve ne shumes. Ky lajmetar eshte nje lajmetar korporativ e cili mund te perfaqesoje nje minoritet ne te gjithe kishen. Ne kete pike menyra e Perendise eshte e ndryshme. Ne fillim, kisha qendronte para Zotit; tani lajmetari qendron perpara Zotit. Drita e lambes eshte me e ulet nga drita e yllit. Zoti ka zgjedhur driten e pashuar te yllit dhe ka thene se ky yll eshte lajmetari. Ky yll ndodhet ne doren e Zotit. Sot nje grup njerezish eshte nje lajmetar ne syte e Zotit; keshtu, natyra e kishes sot eshte e besuar ne ta. Kur nje kishe ka nje problem perpara Zotit ne paraqitjen e saj te jashtme, Zoti sheh nje grup njerezish – nje lajmetar – i cili mund te jete perfaqesues i kishes. Ne fillim, perfaqesuesit e kishes ishin pleqte me pozicion dhe ofiq; tani pergjegjesia e perfaqesimit te kishes i eshte dhene lajmetarit frymeror. Ky lajmetar nuk eshte me doemos pleqte apo dhjaket. Ata qe mund te perfaqesojne kishen kane pergjegjesi te dhene atyre nga Perendia. Sot nuk eshte nje ceshtje pozicioni apo ofiqi, por te pasurit autoritet real frymeror perpara Perendise – personave te tille Perendia u jep pergjegjesine.

    Zbulesa u eshte shkruar “sklleverve” te Perendise. Dhe si te tille, nese ti nuk je nje skllav, nuk do mund t’a kuptosh ate. Ai qe nuk eshte blere me gjakun dhe nuk eshte detyruar nga dashuria te behet nje skllav, nuk mund te kutpoje Zbulesen.

    Gjoni shkroi Zbulesen ne 95 ose 96 pas Krishtit, ne kohen qe Domitiani ishte Qezar ne Rome. Nga te dymbedhjetet Gjoni ishte i fundit qe vdiq, prandaj edhe kisha e apostujve mbaroi me Gjonin. Kur Gjoni po shkruante, shtate letrat ishin profetike. Sot kur ne lexojme shtate letrat, duhet gjithashtu t’i konsiderojme si profeci. Megjithate, ndersa i konsiderojme sot ato, duket se ato jane bere histori. Gjoni shihte perpara ndersa ne shohim prapa.

    Tani do shohim te shtate kishat ne shtate letrat nje nga nje.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:10 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    The experience of love, is not when you receive it, but when you give it! - Durin Hufford

  2. #2
    i/e regjistruar Maska e marcus1
    Anėtarėsuar
    21-03-2003
    Vendndodhja
    Greqi
    Postime
    2,574

    Kapitulli II

    KAPITULLI II

    KISHA NĖ EFES

    Lexim nga Shkrimi: Zbulesa 2:1-7

    Kisha nė Efes ėshtė profetike nė lidhje me gjendjen e fazės sė parė tė kishės pas apostujve. Epoka apostolike ishte para vitit 96 pas Krishtit. Pas kėsaj periudhe duket se mbaron epoka apostolike dhe dalėngadalė filluan tė futen shumė elementė tė gabuar. Pėrderisa Zbulesa ėshtė njė libėr profecie, edhe emrat aty janė profetikė. Efes nė greqisht do tė thotė “e dėshirueshme”. Kisha qė pasoi periudhėn apostolike ishte ende e dėshirueshme.

    "Unė i njoh veprat e tua, mundin tėnd dhe durimin tėnd" (Zbu. 2:2a). Pėremri “tė tuat” nė Zbulesėn 2 dhe 3 ėshtė nė numrin njėjės. Ndėr shtatė kishat, pesė prej tyre qortohen, njėra as qortohet e as lavdėrohet, dhe vetėm njėra merr lavdėrim. Efesi ėshtė ndėr kishat qė qortohen. Por, sė pari Zoti i tregon lajmėtarit tė Efesit mbi realitetin frymėror. Disa mendojnė se Zoti kėrkon tė thotė diēka tė mirė para se tė qortojė, nė mėnyrė qė i qortuari tė mos ndihet keq, a thua se Zoti pėrdor diplomaci. Por Zoti nuk vepron kėshtu. Pėrkundrazi, Ai vė nė dukje realitetin frymėror tė kishės. Ėshtė diēka qė quhet realitet frymėror dhe qė ekziston pavarėsisht rrethanave tė jashtme. Edhe pse izraelitėt ishin pa vlerė nė sytė e njerėzve, Zoti kumtoi nėpėrmjet Balaamit se Ai nuk ka vėrejtur paudhėsi te Jakobi. (Num. 23:21). Jo se Zoti nuk shikon, pėrkundrazi, Ai shikon, por nuk vė re asgjė tė gabuar. Nuk ėshtė ēėshtja se sytė e Perėndisė shohin mė mirė se tanėt, por se Perėndia sheh realitetin frymėror.

    Nuk ėshtė e vėshtirė tė vėmė re se gjendja e kishės sot ėshtė e mjerueshme. Ndonjėherė mendojmė se edhe ndonjė vėlla apo motėr ėshtė po aq i mjerė. Por, nėse janė tė ndriēuar nga Perėndia, bijtė e Perėndisė do kuptojnė se dobėsitė dhe dėshtimet e tyre tė panumėrta janė tė rreme. Nėse realiteti frymėror ėshtė i vėrtetė, atėherė kėto janė tė gjitha tė rreme. Mendoni njė fėmijė tė vogėl i cili vrapon nėpėr rrugė dhe kethehet i mbuluar me baltė. Edhe pse i ndotur kur hyn nė shtėpi, unė them se ai ėshtė i pastėr dhe i bukur. E vėrtetė qė e ka trupin tė bėrė krejt pis, por ndotja qė ka nuk vjen prej tij. Sapo tė lahet, ai do bėhet pėrsėri i pastėr. Ēdo bir i Perėndisė duhet tė shohė se ėshtė i mirė edhe para se tė pastrohet. Ndotja ėshtė e rreme, realiteti i tij ėshtė i mirė. Kisha sot nuk duket aq e lavdishme sa thotė Perėndia, por kisha sot ėshtė e lavdishme. Nėse ke zbulesė frymėrore, do mund ta shohėsh kishėn tė mirė, edhe pse nuk ėshtė e pastruar. Dhe pėr kėtė arsye mund edhe ta falenderosh Zotin vazhdimisht pėr kishėn. Sot kisha ėshtė e lavdishme, pa njolla apo rrudha apo ndonjė gjė tjetėr tė tillė (Ef. 5:25-27). Asnjė njollė do tė thotė e pamėkatė, dhe asnjė rrudhė do tė thotė qė s’ka tė plakur, gjithmonė e freskėt para Perėndisė. Perėndia thotė se kisha nė Efes ėshtė e mirė; ėshtė i mirė realiteti i saj frymėror.

    "Dhe ti i vure nė provė ata qė pretendojnė se janė apostuj dhe nuk janė dhe i gjete gėnjeshtarė" (Zbu. 2:2b). Zoti thotė diēka rreth tė provuarit tė apostujve, qė vėrteton se edhe pas periudhės apostolike ka pasur ende apostuj nė kishė. Nėse do tė kishin qenė vetėm dymbėdhjetė apostuj, atėherė gjithēka do tė mund tė pyesnin do tė ishte nėse ishte apo nuk ishte Gjoni apostulli i shpallur. Nėse ai nuk ishte Gjoni, atėherė ai nuk do ishte njė apostull, sepse nė atė kohė tė njėmbėdhjetė apostujt e tjerė kishin vdekur dhe kish mbetur vetėm Gjoni. Nevoja qė apostujt tė provoheshin, vėrteton se kishte ende apostuj tė tjerė pas dymbėdhjetė apostujve.

    "Por kam diēka kundėr teje, sepse dashurinė tėnde tė parėn e le" (v. 4). Fjala “e parė” nė greqisht ėshtė proten. I referohet jo vetėm parėsisė nė kohė, por edhe nė natyrė. Tek Luka 15, ati i jep birit plangprishės veshjen mė tė mirė; fjala “mė tė mirė” ėshtė gjithashtu proten nė greqisht.

    "Nė mos do tė vij sė shpejti te ti dhe do ta luaj shandanin tėnd nga vendi i vet, nėse nuk pendohesh" (Rev. 2:5b). Kishat nė Zbulesėn 2 dhe 3 janė jo vetėm kisha nė profeci, por gjithashtu kisha qė faktikisht ndodheshin nė shtatė lokalitete tė Azise. Historia na tregon qartė se pėr mė shumė se njė mijė vjet nė Efes nuk ka pasur kishė. Shandani ėshtė hequr; edhe dukja e saj ėshtė hequr. Tani ka kisha nė Korint, Romė, e kėshtu me radhė, por jo mė nė Efes. Meqėnėse Efesi nuk u pendua, shandani u hoq.

    "Por ti ke kėtė, qė i urren veprat e Nikolaitėve, qė i urrej edhe unė" (v. 6). Nikolaitėt nuk mund tė gjenden nė historinė e kishės. Meqėnėse Zbulesa ėshtė njė libėr profecie, duhet tė kėrkojmė tė gjejmė kuptimin e fjalės. Nikolait nė greqisht pėrbėhet nga dy fjalė. Nikao do tė thotė "dal fitimtar" ose "mbi tė tjerėt." Laos do tė thotė "njerėz tė zakonshėm," "njerėz jofetarė," ose "popull, milet." Kėshtu qė nikolait do tė thotė "tė dalėsh mbi njerėzit e zakonshėm" "tė ngrihesh mbi popullin." Nikolaitėt atėherė i referohen njė grupi njerėzish qė e vlerėsojnė veten mė lart se besimtarėt e thjeshtė. Zoti ėshtė lart, besimtarėt e thjeshtė janė nėn. Nikolaitėt janė poshtė Zotit, por mbi besimtarėt e thjeshtė. Zoti e urren qėndrimin e Nikolaitėve. Sjellja e tė ngjiturit dhe tė qėnit mbi besimtarėt e thjeshtė si klasė ndėrmjetėsuese ėshtė e neveritshme pėr Zotin; ėshtė diēka e urryer. Por, nė atė kohė kjo gjė shfaqej vetėm si sjellje, nuk ishte bėrė ende diēka qė mėsohej.

    Dhjata e Re ka nje princip fondamental: Te gjithe femijet e Perendise jane prifterinj te Perendise. Ne Exodin 19:5-6 Perendia u thirri popullit te Israelit duke thene, “Prandaj, ne qofte se do ta degjoni me vemendje zerin tim dhe zbatoni beselidhjen time, do te jeni thesari im i vecante ndermjet tere popujve, sepse gjithe toka eshte imja. Dhe do te jeni per mua nje mbreteri prifterinjsh dhe nje komb i shenjte.” Perendia caktoi ne fillim qe i gjithe kombi te ishin prifterinj, por incidenti i adhurimit te vicit prej ari ndodhi jo shume kohe me pas. Moisiu theu pllakat e ligjit dhe tha, “Kushdo qe eshte me Zotin, le te vije tek une!”... “dhe te vrase secili vellane e tij”. Ne ate kohe Levitet qendruan ne ane te Zotit dhe si rezultat, tre mije Izraelite u theren ate dite. Qe atehere vetem Levitet mund te ishin prifterinj; mbreteria e prifterinjve u be nje fis prifterinjsh. Te tjeret nuk mund te beheshin prifterinj, dhe ata duhej te mvareshin nga Levitet te cilet u bene prifterinje edhe per ta. Klasa prifterore ne Dhjaten e Vjeter ishte nje klase ndermjetese. Megjithate, ne Dhjaten e Re, Pjetri tha, “por ju jeni nje fis i zgjedhur, prifteri mbreterore, nje komb i shenjte, nje popull i fituar” (1Pjeter 2:9). Ne, e tere kisha, jemi prifterinj; kjo na con prapa ne gjendjen qe ishte ne fillim. Zbulesa 1:5-6 thote se te gjithe ata qe jane lare ne gjakun jane prifterinj. Prifterinjte jane ne krye te vepres se Perendise; cdo besimtar eshte ne krye te puneve te Perendise. Nuk duhet te kete klase ndermjetese ne kishe. Kisha ka vetem nje Prift me te Larte, Jezu Krishtin.

    Perpara se te ndodhte nje ndryshim ne kishe, te gjithe besimtaret kujdeseshin per punet e Perendise. Por pas apostujve, gjendja filloi te ndryshonte; njerezit filluan te humbin interesin per t’i sherbyer Perendise. Kur kisha Katolike filloi (ne kohen e Pergamit), ndodheshin vetem pak veta qe ishin te shpetuar por shume te pagezuar: keshtu, jobesimtaret u futen ne kishe. Atehere u krijua nje grup “klerikesh”. Perderisa pra, kisha u mbush me njerez qe nuk ishin frymeror, cfare mund te benin ata? T’u kerkoje atyre te linin librat e llogarive dhe te merrnin Biblen per te predikuar nuk do kishte llogjike. Keshtu nje grup njerezish u gjenden qe te kujdeseshin per gjerat frymerore, ndersa te tjeret benin pune sekulare. Keshtu, linden “kleriket” ne kundershtim me deshiren e Perendise. Perendia deshiron qe te gjithe ata qe bejne pune sekulare duhet gjithashtu te kujdesen per pune frymerore.

    Ne kishen Katolike, ndarja e bukes, vendosja e duarve, pagezimi etj., behen nga prifterinjte Katolike; akoma edhe martesat dhe varrimet duhet te merren per siper nga “kleriket”. Kisha Protestante ka pastore. Per semundje, therret doktorin, per gjerat e ligjit, therret avokatin, per gjerat frymerore therret pastorin. Po ne? Ne mund t’i kushtohemi puneve sekulare pa pushim. Por ju lutem kujtohuni qe, ne Taoisem eshte prifti Taoist qe ben liturgjine per njerezit, ne Judaizem, prifti merret me gjerat e Perendise per njeriun. Megjithate, ne kishe nuk duhet te kete klase ndermjetese, sepse ne te gjithe jemi prifterinj.

    Per kete arsye pra ne e kemi thirrur me te madhe ceshtjen e “prifterimit universal” per njezet vjet. Abeli mund te ofronte nje sakrifice; keshtu edhe Noa. Ne fillim njerezit e Izraelit mund te ofronin sakrifica; por me vone, per shkak te incidentit te vicit te arte ata nuk mund te ofronin me sakrifica. Perendia thote se cdo besimtar mund te vije direkt te Ai. Por tani jane shfaqur njerezit ndermjetes ne kishe. Sot jane shfaqur Nikolaitanet ne kishe; prandaj Krishterimi eshte bere Judaizem.

    Zoti kenaqet me ata qe nuk pranojne klasen ndermjetese. Nese je lare nga gjaku, keni nje pjese direkte ne gjerat frymerore. Kisha mund te ndertohet vetem mbi kete taban, ndryshe ajo behet Judaizem. Prandaj, ne nuk po luftojme thjeshte ceshtjen e sekteve, por ne po luftojme per privilegjin e gjakut. Sot jane tre kategori kryesore te kishave ne bote: njera eshte kisha boterore, pra Kisha Katolike; tjetra eshte kisha shteterore, si psh kisha Anglikane dhe ajo Luterane; dhe nje tjeter eshte kisha e pamvarur, si psh. Kisha Metodiste, Presviteriane, etj. Ne Kishen Katolike kemi sistemin prifteror katolik, ne Kishen Anglikane kemi sistemin klerikal, dhe ne kishat e pavarura kemi sistemin pastoral. Ne te gjitha keto kemi nje klase ndermjetese e cila merr per siper ceshtjet frymerore. Por kisha qe Perendia don te themeloje, eshte ajo ne te cilen Ai mund te vendose te gjithe ungjillin pa klasen ndermjetese. Nese aty ka ndonje gje qe nuk eshte sipas tere ungjillit, atehere ajo nuk mund te quhet kishe.

    “Ai qe ka nje vesh, le te degjoje cfare Fryma u thote kishave” (Zbulesa 2:7). Zoti u flet me te njejten menyre qe te shtate kishave, duke treguar se jo vetem kisha e Efesit duhet te degjoje, por te gjitha kishat.

    “Ai qe do fitoje, atij do t’i jap te haje nga pema e jetes, qe ndodhet ne Parajsen e Perendise”. Qellimi i pare i Perendise per njeriun ishte qe ai te hante nga fryti i pemes se jetes. Tani Perendisa thote se ne mund te vime direkt te Ai dhe te bejme ashtu si e kishte planifikuar ne fillim. Pyetja nuk eshte se cfare eshte pema e jetes; pyetja eshte nese jemi ne te gatshem te ndjekim qellimin fillestar te Perendise per te ngrene nga fryti i pemes se jetes ne kopshtin e Perendise. Vetem fituesit mund te hane. Kushdo qe kthehet ne qellimin dhe kerkesen fillestare te Perendise eshte nje fitues.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:11 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    The experience of love, is not when you receive it, but when you give it! - Durin Hufford

  3. #3
    i/e regjistruar Maska e marcus1
    Anėtarėsuar
    21-03-2003
    Vendndodhja
    Greqi
    Postime
    2,574

    Kapitulli III

    KAPITULLI III

    KISHA NĖ SMIRNĖ

    Lexim nga Shkrimi: Zbulesa 2:8-11

    Le tė vazhdojmė tani tė shohim kishėn e dytė, kishėn e Smirnės. Zoti na haptė sytė tė shohim mė shumė dhe tė mos harrojmė asgjė. Nė historinė e kishės, kishat gjatė epokės apostolike dhė menjėherė pas u persekutuan egėrsisht. Vuajtja ėshtė cilėsia e veēantė e kishės; ndaj emri i kishės kėtu ėshtė Smirnė. Smirna vjen nga fjala mirrė; ndaj ajo do tė thotė vuajtje dhe pėrfaqėson kishėn nėn persekutim.

    Kjo letėr zbulon se emri i Zotit Jezus ėshtė i veēantė dhe se shpėrblimi pėr atė qė ia del mbanė ėshtė gjithashtu i veēantė. Zoti Jezus flet pėr veten si “I pari dhe I fundit, qė qe i vdekur dhe kthehej nė jetė" (Zbu. 2:8). Atij qė ia del mbanė tė jetė fitimtar, Zoti i thotė se ai "nuk do tė preket nga vdekja e dytė" (v. 11). Kjo provon se jeta e mposht vdekjen. Shumė njerėz e dinė ēfarė ėshtė “tė jetosh”, por ata nuk dinė ēfarė ėsėhtė “tė jetosh nė shekuj tė shekujve". (1:18); dhe as nuk kanė parė "tė kthehesh nė jetė" (2:8). Ėshtė kaq e mrekullueshme! Ditėn e Rrėshajėve apostulli u tha njerėzve: "Por Perėndia e ka ringjallur, pasi e zgjidhi nga ankthet e vdekjes, sepse nuk ishte e mundur qė vdekja ta mbante." (Veprat 2:24). Vdekja nuk mund ta mbajė Atė. Nėse tė gjithė ata qė janė gjallė kalojnė pėrmes vdekjes, ata nuk do mund tė dalin mė prej saj, por Zoti Jezus nuk mund tė mbahet nga vdekja. Vdekja nuk ka forcė ta mbajė Atė. Kjo ėshtė ringjallje. Jeta e Tij i bėn ballė vdekjes; prandaj bėhet shumė i ēmuar parimi i ringjalljes nė Bibėl. “Qė qe i vdekur dhe kthehej nė jetė" provon qė jeta mund t’i qėndrojė vdekjes.

    Perėndia e sheh kishėn si ajo qė mund t’i bėjė ballė vdekjes. Portat e Hadesit janė tė hapura pėr kishėn, por portat e Hadesit nuk mund tė fitojnė ndaj saj dhe nuk mund ta kufizojnė atė; ndaj ringjallja ėshtė natyra e kishės. Sa herė ndodh qė kisha humbet forcėn e saj pėr tė kapėrcyer vuajtjen, ajo bėhet e pavlerė. Shumė njerėz marrin fund nėse hasin probleme tė caktuara qė dalin kundėr dėshirave tė tyre, pėr ta ėshtė si tė kenė takuar vdekjen. Por ringjallja nuk i druhet vdekjes; vuajtja thjesht provon se kush mund t’i qėndrojė vdekjes. Ti mund tė mendosh se dikush ndoshta do marrė fund pasi tė jetė pėrballur me njė ngjarje tė caktuar, por, jo, ai kalon pėrmes dhe del pėrsėri. Ajo qė kalon pėrmes vdekjes dhe mbetet pėrsėri quhet ringjallje.

    Ka shumė rastė tė tilla edhe nė jetėt tona. Kur hasim prova dhe mundime, lutja mund tė shterojė dhe mund ta kemi tė vėshtirė tė lexojmė Fjalėn. Tė gjithė vėllezėrit do thonė se kėsaj radhe kemi marrė fund, por jo shumė kohė mė vonė ne ngrihemi dhe jeta e Perėndisė shpėrthen pėrsėri prej nesh. Ēfarė merr fund pas vdekjes nuk ėshtė ringjallje. Kisha ka njė parim bazė: Ajo mundet tė kalojė pėrmes vdekjes; kisha nuk mund tė varroset. Kjo e vėrtetė mishėrohet nė mėnyrė tė veēantė nga kisha nė Smirnė. Nėse lexon historinė e martirizimit nga Fox, do shohėsh se si kisha ka hequr vuajtje dhe persekutime.
    Pėr shembull, Polycarp ishte peshkop nė kishėn e asaj kohe dhe ai u kap nga kundėrshtarėt e tij. Meqėnėse ishte tetėdhjetė e gjashtė vjeē, nuk donin ta vrisnin dhe u treguan veēanėrisht tė mėshirshėm ndaj tij. Ai duhej vetėm tė thoshte: “Nuk e njoh Jezusin e Nazaretit" dhe ata do e linin tė lirė. Por ai u pėrgjigj: “Nuk mundem ta mohoj. I kam shėrbyer Atij pėr tetėdhjetė e gjashtė vjet, dhe nė kėto tetėdhjetė e gjashtė vjet Ai asnjėherė nuk mė trajtoi keq. Si tė mundem ta mohoj pėr hir tė dashurisė pėr veten!" Pėr kėtė e dogjėn nė zjarr. Ndėrsa pjesa e poshtme e trupit po i shkrihej nga flakėt, ai ende mundi tė thoshte: “Faleminderit Perėndi qė kam mundėsi sot tė digjem nga njerėzit duke dhėnė jetėn time pėr tė dėshmuar pėr Ty"

    Ishte njė motėr sė cilės i ishte thėnė se vetėm nėse do i pėrulej Dianės (idhulli Artemisa nė qytetin e Efesit, siē pėrmendet tek Veprat 19), do lihej e lirė. Si u pėrgjigj ajo? Ajo tha: “Mė kėrkoni tė zgjedh mes Krishtit dhe Dianės? Zgjodha Krishtin herėn e parė dhe tani mė kėrkoni tė zgjedh pėrsėri. Unė zgjedh pėrsėri Krishtin." Prandaj atė e vranė. Dy motra tė pranishme thanė: “Janė marrė kaq shumė bij tė Perėndisė. Pse ne qėndrojmė ende?" Mė vonė ato u morėn dhe u futėn nė burg. Ato kishin parė se sa shumė ishin shqyer nga kafshėt e egra, dhe pėrsėri thanė: “Shumė kanė dėshmuar me gjakun e tyre. Pėrse ne tė dėshmojmė vetėm mė gojėn tonė?" Njėra prej tyre ishte e martuar dhe tjetra e fejuar. Prindėrit e tyre, bashkėshorti dhe i fejuari kėrkuan tė gjithė t’u mbushnin mendjen pėr tė kundėrtėn. Sollėn edhe fėmijėn e motrės sė martuar, duke iu pėrgjėruar tė mohonin Zotin. Por ato thanė: “Ēfarė mund tė sillni qė mund tė krahasohet me Krishtin?" Pėr kėto gjėra ato u tėrhoqėn zvarrė dhe u flakėn si ushqim pėr luanėt. Tė dyja kėndonin ndėrsa ēoheshin atje dhe bėheshin copa nga kafshėt e egra.

    Sa te tmerrshme ishin persekutimet ne kishen e Smirnes! Por cfare do qe te ndodhe, jete do rilinde pas vdekjes. Persekutimet vetem shfaqin cfare lloj kishe eshte ajo. Ai eshte “i Pari dhe i Fundit, qe u be i vdekur dhe jetoi perseri.”

    “Une i njoh mundimet e tua dhe varferine”. (Zbulesa 2:9) Ti nuk ke asgje te themeluar ne toke, por Zoti e di se ti je e pasur. “Mos ki frike nga ato per te cilat do te vuash” (vargu 10). E tere kisha ne Smirne ishte persekutuar, por jeta qe kishte vdekur dhe tani jeton mund te mposhte te gjithe keto persekutime. Kisha ne Smirne ishte ne gjendje te duroje persekutime te medha sepse ajo njihte ringjalljen. Vetem ringjallja mund te na nxjerre jashte varrit.

    “Une i njoh...blasfemite e atyre qe e quajne veten Judenj, por nuk jane” (vargu 9). Ketu duhet te tregojme kujdes ne problemin e Judenjve. Zoti tha se kisha ka mundime dhe varferi ne vuajtjet e saj; keto jane gjera te lehta per t’u perballuar. Por ajo qe vjen nga brenda nuk eshte e lehte per t’u perballuar. Judenjte, per te cilet flitet ketu nuk u referohen Judenjve ne bote por Judenjve ne kishe, ashtu si edhe “njerezit” qe ne pame me siper ne lidhje me Nikolaitanet, nuk i referohej njerezve ne bote, por njerezve te thjeshte ne kishe. Ketu Zoti e ka fjalen per Judenjte qe i persekutonin ata. Kjo eshte gjeja me e dhimbshme midis te gjitha te tjerave. Ne shtate letrat ka nje vije armiqesie. Nikolaitanet jane permendur dy here – nje here ne kishen e Efesit dhe nje here ne ate te Pergamit. Judenjte jane permendur dy here gjithashtu – nje here ketu dhe nje here tjeter ne kishen e Filadelfies. Ne letren e Pergamit, flitet per mesimine Baalamit, dhe ne letren e Tiatires flitet per Jezabelin. Te gjitha keto perbejne vijen e armiqesise. Ne mund te pyesim se c’domethenje kane Judenjte. A nuk ka ardhur shpetimi prej Judenjve? Perse ata blasfemojne ketu? Pikerisht per kete arsye ne duhet te dime se cfare eshte Judaizmi dhe cfare eshte kisha.

    Ka shume ndryshime kryesore midis Judaizmit dhe kishes. Deshiroj te permend kater pika te cilave duhe t’u kushtojme vemendje te vecante: tempulli, ligji, prifterinjte dhe premtimet. Persa i perket vendit te adhurimit, Judenjte ndertuan nje tempull te mrekullueshem ketu ne toke me gure dhe ar. Persa i perket standartit te sjelljes, ata kishin Dhjete Urdherimet dhe shume rregulla te tjera. Ndersa per te ndjekur gjerat frymerore, ata kishin ofiqin e prifterinjve, nje grup te vecante njerezish. Dhe se fundi, ata kishin gjithashtu bekimet prej te cilave ata mund te jetonin ne mbaresi ketu ne toke. Ju lutem vini re se Juadaizmi eshte nje fe e gjerave tokesore. Ata kane nje tempull material, rregulla letrash, prifterinje ndermjetes, dhe kenaqesi per ketu ne toke.

    Kur Judenjte u futen ne token Kanaan, ata ndertuan tempullin. Nese une jam Jude dhe dua t’i sherbej Perendise, duhet te shkoj ne tempull. Nese kam mekatuar dhe duhet te ofroj nje sakrifice, duhet te shkoj ne tempull te ofroj sakrificen. Nese ndjej se Perendia me ka bekuar dhe une dua t’i jap falenderime, duhet te shkoj ne tempull. Ky vend eshte quajtur vendi i adhurimit. Jedenjte jane adhurues, dhe tempulli eshte vendi ku ata adhurojne. Adhuruesit dhe vendi i adhurimit jane dy gjera te ndryshme. Por, a eshte keshtu ne Dhjaten e Re? Karakteristika kryesore e kishes eshte se nuk ndodhet asnje vend dhe asnje tempull, sepse ne, njerezit, jemi tempulli.

    Ne Efesianet 2:21-22 thuhet, “Mbi te cilin, gjithe ndertesa e lidhur mire, rritet per te qene nje tempull i shenjte ne Zotin, ne te cilin edhe ju jeni bashkendertuar per te qene nje banese e Perendise ne Fryme.” A e keni pare kete gje? Karakteristika kryesore e kishes eshte se trupi juaj eshte vendi banues i Perendise. Nga ana individuale secili nga ne eshte tempulli i Perendise. Ne menyre kolektive Perendia nderton dhe na lidh se bashku qe te behemi vendi banues i Tij. Ne kishe nuk ka asnje vend adhurimi; vendi i adhurimit eshte adhuruesi. Ne e transportojme vendin tone te adhurimit kudo qe ne shkojme. Kjo eshte faktikisht ndryshe nga Judaizmi. Tempulli i Judaizmit eshte nje tempull material; tempulli i kishes eshte nje tempull frymeror. Dikush llogariti vleren totale te tempullit te Judenjve – ishte e mjaftueshme per te ofruar te gjithe njerezit ne bote nje pjese monetare. Po per tempullin e te Krishtereve sot? Disa jane sakate, disa te verber, disa te varfer, por ky eshte tempulli. Sot disa njerez thone, “Nese nuk shkon ne tempullin e mrekullueshem, te pakten te duhet nje ndertese ‘kishe’.” Por kisha nuk ka nje ndertese “kishe”. Kudo qe besimtaret shkojne edhe ndertesa e kishes shkon. Perendia banon ne njerez, jo ne nje shtepi. Ne kishe Perendia banon ne njeriun; ne Judaizem Perendia banon ne nje shtepi. Njeriu mendon se ai ka nevoje per nje vend ne menyre qe te adhuroje Perendine. Disa e quajne ndertesen “kishe”. Kjo gje quhet Judaizem, jo kishe! Fjala kishe ne Greqisht eshte eklisia, (ekklesia), qe do te thote “te thirrurit jashte”. Kisha eshte nje popull i blere me gjakun e cmuar; kjo eshte kisha. Sot ne mund te kemi tempullin na katin e siperm, mund te kemi tempullin ne veranden e Solomonit, mund te kemi tempullin ne porten e quajtur E bukur, dhe mund te kemi tempullin ne katin e poshtem. Judaizmi ka vendin material. Kush jane atehere Judenjte? Jane ata qe sjellin vendin material ne kishe. Nese femijet e Perendise duan te ecin sipas menyres se Tij, ata duhet t’i kerkojne Perendise t’u hapi syte ne menyre qe ata te mund te shohin se kisha eshte frymerore, jo materiale.

    Judenjtė kanė gjithashtu ligje dhe rregulla pėr jetėn e tyre tė pėrditshme (Perėndia pėrdor ligjin vetėm pėr te bėrė qe njerėzit tė kuptojnė mėkatet e tyre). Kushdo qė ėshtė Jude duhet tė zbatojė Dhjetė Urdhėrat. Por Zoti Jezus thotė qartė se edhe nėse ju i zbatoni Dhjetė Urdhėrat, akoma ju mungon diēka. (Luka 18:20-22). Judaizmi ka njė standart parimesh pėr jetėn e pėrditshme i cili ėshtė shkruar nė pllaka guri. Kėto duhet tė memorizohen. Por kėtu ka njė problem: Nėse unė jam i shkolluar, i di rregullat, por nėse nuk jam, unė nuk i di ato. Nėse kam memorje tė mirė, mund t'i mbaj mėnd ato, por nėse nuk kam memorje tė mirė, unė mund t'i harroj ato. Ky ėshtė Judaizmi. Standarti i jetės sė pėrditshme tė Judaizmit ėshtė i vdekur; ėshtė diēka e sipėrfaqėsore. Nė kishė nuk egziston asnjė ligj, ose mė mirė, ligji ndodhet nė njė vėnd tjetėr. Ai ligj nuk ėshtė i shkruar nė pllaka guri, por nė pllakat e zemrės. Ligji i Frymės sė jetės ėshtė brėnda nesh. Fryma e shenjtė banon nė ne; Fryma e Shenjtė ėshtė ligji ynė. Lexoni Hebrenjtė 8 dhe Jeremia 31. Tek Hebrenjtė 8:10 Perėndia thotė, "Unė do t'i shtie ligjet e mia nė mėndjet e tyre dhe do t'i shkruaj nė zemrat e tyre" (Jer. 31:33). Mirė apo keq nuk ėshtė ne pllakat e gurit, por nė zemėr. Sot karakteristika jonė e veēantė ėshtė se Fryma e Perėndisė banon nė ne.

    Dua t'ju kujtoj njė histori qė shpreh kėtė kutpim. Nė Kuling ndodhej njė elektriēist me emrin Yu i cili kishte shumė pak shkollė. Mė vonė ai u shpėtua. Kur filloi tė bėnte ftohtė, donte tė pinte verė sipas zakonit tė tij tė vjetėr. Dreka ishte gati, vera ishte e ngrohtė dhe ai, gruaja e tij dhe nje ndihmės i tij ishin ulur dhe ishin gati pėr tė ngrėnė. Ai filloi tė lutet por mė pas ai e ndėrpret lutjen. Sė fundi ai thotė, "Tani qė jam i Krishter, nuk e di nėse ėshtė e drejtė qė ne tė Krishterėt tė pijmė verė. Sa keq qė ka ikur vėlla Nee, ndryshe do pyesnim atė. Le tė kėrkojmė nė Bibėl dhe tė shohim nėse lejohet qė tė pijmė verė." Kėshtu qė tė tre filluan tė kėrkojnė Biblėn pėr tė parė nėse duhet tė pinin verė apo jo, por ata nuk mundėn tė gjejnė ndonjė gjė. Mė pas gruaja sugjeroi qė kėsaj radhe tė pinin verė. Mė vonė, tha ajo, ata do mė shkruanin njė letėr dhe nėse unė do t'u thoja se nuk duhet tė pinė verė, ata nuk do pinin mė, nėse unė do t'u thoja se nuk ėshtė problem, atėhere ata do vazhdonin tė pinin. Kėshtu vėlla Yu u ul pėrsėri dhe u pregatit qė tė thonte lutjen, por pėrsėri asnjė fjalė nuk doli nga goja e tij. Pas kėsaj ngjarje unė e takova atė dhe kjo ēėshtje u ngrit pėr diskutim. Unė e pyeta nėse ai e piu verėn nė ato ēaste dhe ai mu pėrgjigj, " 'Zoti i shtėpisė' qė banon nė mua nuk do mė lejonte t'a bėja kėtė gjė, kėshtu qė nuk piva." Ndodhet njė "Zot shtėpie" - kjo ėshtė njė thėnje shumė e mirė. Nėse Fryma e Shenjtė nuk bie dakort, ēfarėdo qė tė themi ne nuk ka asnjė vlerė, nėse Fryma e Shenjtė bie dakort, pėrsėri ēfardo qė tė themi ne nuk ka asnjė vlerė. Ligji bėhet njė ēėshtje e brėndshme, jo e jashtme.

    Judaizmi ka ligje dhe rregulla tė shkruara. Sot ka gjithashtu shumė rregulla dhe ligje tė shkruara nė "kishė", por kjo nuk ėshtė kishė. Ēdo rregull i vendosur me mėnyra tė jashtme, nuk ėshtė kishė. Ne nuk kemi rregulla tė jashtme; standarti i jetės sonė tė pėrditshme ėshtė i brėndshėm. Vuajtjet e kishės nė Smirna ishin pėr shkak tė faktit qė ata qė e quanin veten Judenj po impononin rregullat Judaiste ne kishė.

    Nė Judaizėm njerėzit qė adhurojnė dhe Perėndia qė adhurohet janė tė ndarė dhe shumė larg nga njėri tjetri. Distanca ėshtė Judaizėm. Kur njeriu sheh Perėndinė e Judaizmit, ai do vdesė menjėherė. Si mund tė shkojnė pranė Zotit ata tė Judaizmit? Ata duhet te mvaren nga prifti si njė ndėrmjetės. Prifti i pėrfaqėson ata para Perėndisė. Njerėzit janė laikė; ata mund tė bėjnė vetėm gjėra sekulare dhe tė jenė tokėsorė. Por priftėrinjtė duhet tė jenė tėrėsisht tė shenjtė dhe tė bėjnė gjėra tė shenjta. Pėrgjegjėsia e Judenjve ėshtė qė tė sjellin kaun apo delen nė tempull. Pėrsa i pėrket ēėshtjes sė tė shėrbyerit Perėndisė, ėshtė puna e priftėrinjve, jo e Judenjve. Por nė kishė nuk ndodh kėshtu. Nė kishė Perėndia jo vetėm do qė ne tė sjellim gjėra materiale, por Ai do qė ne, njerėzit tė vijmė tek Ai. Sot klasa ndėrmjetėse ėshtė hequr. Cilat ishin fjalėt blasfemuese qe Judenjte thonin? Disa vetė nė kishėn e Smirnės thonin, "Nuk do ketė asnjė rregull nėse vėllezėrit do pagėzojnė njerėz, nėse vėllezėrit do ndajnė bukėn, dhe nėse ēdo gjė u jepet vėllezėrve pėr ta bėrė! Kjo gjė do ishte e tmerrshme!" Ata donin tė themelonin njė klasė ndėrmjetėse.

    Krishtėrimi i sotėm ėshtė Judaizuar tashmė. Judaizmi ka priftėrinj, por Krishtėrimi ka etėr strikt, klerikė qė nuk janė dhe aq strikt dhe pastorė tė zakonshėm nė sistemin pastoral. Etėrit, klerikėt dhe pastorėt marrin pėrsipėr gjėrat frymėrore pėr tė gjithė tė tjerėt. E vetmja gjė qė ata presin prej pjestarėve tė kishės janė dhuratat. (paratė) Ne laikėt (besimtarėt e thjeshtė) mund tė bėjmė vetėm gjėra sekulare dhe nga to mund tė bėjmė sa tė duam. Por, vėllezėr dhe motra, kisha nuk ka njerėz sekular (tokėsorė)! Kjo nuk do tė thotė se nuk do bėjmė gjėra sekulare, por se bota nuk mund tė na prekė. Nė kishė tė gjithė janė frymėrorė. Mė lini t'ju them diēka, nėse kisha ka arritur nė pikėn e tė pasurit vetėm njė grusht njerėzish qė marrin pėrsipėr gjėrat frymėrore, kjo kishė ka rėnė. Tė gjithė e dimė se etėrit e kishės Romeo Katolike nuk martohen, sepse sa mė shumė ata ndryshojnė nga pamja e jashtme nga njerėzit e thjeshtė, mė shumė tė sigurtė do ndjehen njerėzit pėr t'u besuar atyre gjėrat frymėrore. Kisha nuk ėshtė aspak e tillė. Kisha kėrkon qė ne t'i ofrojmė tė gjithė trupin tonė Perėndisė. Kjo ėshtė mėnyra e vetme. Tė gjithė duhet t'i shėrbejnė Perėndisė. Tė bėsh gjėra sekulare ka si qėllim vetėm pėr t'u kujdesur pėr nevojat tona tė pėrditshme.

    Le tė vazhdojmė nė pikėn e katėrt. Qėllimi i Judenjve nė shėrbimin e Perėndisė ishte qė ata tė mund tė korrin sa mė shumė grurė nė fushat e tyre dhe lopėt dhe dhentė tė shumėzohen sa mė shumė, ashtu si edhe nė rastin e Jakobit. Ata gjėmojnė bekimet nė kėtė botė. Premtimet qė Perėndia u jepte atyre ishin premtime tokėsore, qė midis tė gjithė kombeve tė tokės ata do ishin kreu dhe jo bishti. Por premtimi i parė drejturar kishės ėshtė se ne duhet tė ngrejmė kryqin dhe tė ndjekim Zotin. Disa herė kur unė predikoj ungjillin, njerėzit pyesin, "Kur tė besojmė nė Krisht, a do e kemi tė sigurtė njė pjatė oriz pėr tė ngrėnė?" dhe unė pėrgjigjem, "Kur ju besoni nė Jezusin, tasi i orizit thyhet." Kjo ėshtė kisha. Nuk ėshtė se ne do fitojmė mė shumė nė ēdo gjė pasi tė kemi besuar. Njė herė kur isha nė Nanking, njė predikues tha nė mesazhin e tij, "Nėse besoni nė Jezusin, ndofta nuk do bėni shumė para, por tė paktėn do bėni njė jetė normale." Kur unė e dėgjova kėtė gjė, mendova se kjo nuk ėshtė ashtu si duhet tė jetė kisha. Kisha nuk mėson se sa do fitojmė pėrpara Perėndisė, por sa shumė do jemi nė gjėndje tė braktisim pėrpara Perėndisė. Kisha nuk mendon se vuajtja ėshtė diēka e dhimbshme; por se ajo ėshtė gėzim. Sot kėto katėr gjėra - tempulli material, ligjet e jashtme, priftėrinjtė ndėrmjetės, dhe premtimet tokėsore - janė futur nė kishė. Vėllezėr dhe motra, ne duam tė predikojmė fjalėn e Perėndisė mė shumė. Shpresojmė se tė gjithė fėmijėt e Perėndisė, pėrveē se tė merren me punė sekulare, do bėhen edhe njerėz frymėrorė.

    Tek Zbulesa 2:9 Zoti thotė njė fjalė shumė tė fortė: "Atyre qė e quajnė veten Judenj por nuk janė, por janė njė sinagogė e Satanit." Fjala "sinagogė" ėshtė e lidhur me Judaizmin, ashtu si tempulli budist pėr Budismin, manastiri pėr Taoizmin dhe xhamia pėr Muslimanizmin. Njė vėlla dikur tha se ne nuk duhet tė quajmė vėndin ku takohemi sallė e kishės, por njė sinagogė e Krishterė. Nėse do bėnim kėshtu, kur tė kalonte pranė njė Jude, ai do t'a keqkuptonte pasi sinagoga ėshtė njė term qė pėrdoret ekskluzivisht pėr Judaizmin. Si mund tė themi se mund tė egzistojė nje sinagoge e Krishterė dhe megjithatė mos tė kemi sjellė Judaizmin? Zoti thotė se ato janė sinagogat e Satanit. Judenjtė qė janė pėrmėndur kėtu janė Judenjtė brėnda nė kishė, sepse ata sjellin brėnda akoma edhe njė "sinagogė". U bėftė Perėndia i mėshirtė me ne. Ne duhet tė pastrohemi plotėsisht nga tė gjitha gjėrat e Judaizmit.

    Kisha e Smirnės kishtė vuajtje, varfėri dhe shpifjet e Judenjve. Por ēfarė u thotė Zoti atyre? "Mos ki frikė nga ato pėr tė cilat do tė vuash; ja, djalli do tė hedhė disa prej jush nė burg, qė tė provoheni" (v. 10) Mos ki frikė! Shumė herė sikur vetėm tė dinim se diēka ėshtė shkaktuar nga satani, problemi do ishte gjysėm i zgjidhur. Vėshtirėsitė fillojnė atėhere kur ne kujtojmė se ato shkaktohen nga njerėzit. Nėse ne do kuptonim se ato janė shkaktuar nga armiku, problemi do zgjidhej dhe zemrat tona do preheshin menjėherė pėrpara Zotit.

    "Ju do keni shtrėngim pėr 10 ditė" (v.10). Kėtu kemi problemin e "dhjetė ditėve." Shumė studjues tė Zbulesės dhe Danielit janė mėsuar tė numėrojnė njė ditė si njė vit. Duke numėruar pra dhjetė ditėt si dhjetė vjet, ata kėrkojnė pėr kėto dhjetė vjet nė histori por nuk gjejnė asgjė. Personalisht unė mendoj se nuk ka asnjė bazė shkrimore pėr kėtė. Ka shumė vėnde nė Bibėl ku ditėt nuk konsiderohen si vite. Pėr shėmbull, Zbulesa 12:14 thotė, "njė kohė, disa kohė dhe gjysmėn e njė kohe," qė i referohet tre vjetve e gjysėm, dhe vargu 6 thotė, njė mijė e dyqind e gjashtėdhjetė ditė." Kalendari Judaik vjetor ka 360 ditė; kėshtu, 1,260 ditė janė tre vjet e gjysėm. Nėse njė ditė ėshtė ekuivalente me njė vit, atėhere kjo do bėhej 1,260 vjet. Nėse shtrėngimi i madh do zgjaste kaq shumė kohė, ēfarė do mund tė bėnin njerėzit?

    Cili ėshtė pra kuptimi aktual i dhjetė ditėve? Nė Bibėl dhjetė ditė janė pėrmėndur shumė herė. Nė Zanafillėn 24:55 kemi "dhjetė ditė". Kur shėrbėtori dontė tė merrte Rebekėn me vete, vėllai dhe mamaja e Rebekės kėrkuan qė ajo tė qėndrontė me ta tė paktėn dhjetė ditė. Kur Danieli dhe miqtė e tij nuk do lejonin qė tė ndyheshin nga ushqimi i mbretit, ata i kėrkuan oficerit qė ishte nė krye t'i vinte nė provė pėr dhjetė ditė. (Dan.1:11-12). Kėshtu pra "dhjetė ditė" ka njė kuptim, qė ėshtė, njė kohė e shkurtėr. Fjalėt qė Zoti thotė kėtu kanė tė njėjtin kuptim. Nga njėra anė, kjo do tė thotė se ėshtė njė numėr i caktuar ditėsh pėr vuajtjet tona dhe se ditėt tona tė vuajtjes janė tė numėruara nga Zoti. Pas kėtyre ditėve, ne do lirohemi ashtu si ndodhi edhe me Jobin. Nga ana tjetėr, ka kuptimin se dhjetė ditėt janė njė periudhė shumė e shkurtėr. Sido qė tė jenė provat qė kalojmė pėrpara Perėndisė, ato nuk do zgjasin shumė. Kur ditėt tė jenė plotėsuar, djalli nuk mund tė bėjė asgjė. Provat qė ne vuajmė do kalojnė shpejt.

    "Ji besnik deri nė vdekje dhe unė do tė jap kurorėn e jetės" (Zbul.2:10). Besnik deri nė vdekje ėshtė ēėshtje kohe dhe sjelljeje. Zoti insiston se jeta e tė gjithė atyre qė i shėrbejnė Atij i takon Atij. Prandaj edhe ne duhet tė jemi besnikė akoma edhe deri nė vdekje. Kushdo qė ėshtė blerė me gjakun e ēmuar i takon Zotit dhe duhet tė jetė krejtėsisht i Tij. Qė nė fillim Krishti kėrkon tė gjithė qėnjen tonė. Tani Ai thotė, "Ji besnik deri nė vdekje". Pėr sa i pėrket sjelljes sonė, ne duhet tė jemi besnikė akoma edhe nėse duhet tė vdesim, pėr sa i pėrket kohės, duhet tė jemi besnikė deri ditėn qė do vdesim. "Do tė jap kurorėn e jetės." Kurora ėshtė shpėrblim, nė atė kohė, jeta do bėhet kurorė.

    "Kush ka veshė le tė dėgjojė atė qė Fryma u thotė kishave. Kush fiton nuk do tė preket nga vdekja e dytė" (v.11). Kėtu thotė qartė se jo vetėm qė do i shpėtojmė vdekjes sė dytė, por as nuk do vuajmė dhimbjen e kėsaj vdekjeje, sepse ne e kemi mėsuar tashmė kėtė mėsim. Shtrėngimet janė tė forta; nėse nuk kemi qėnė ndonjėherė nė shtrėngime, asnjėherė nuk do dimė sa tė tmerrshme janė ato. Varfėria ėshtė mbytėse; nėse nuk kemi qėnė ndonjėherė tė varfėr, ne nuk dimė shijen e saj. Shpifja ėshtė gjithashtu mbytėse; nėse nuk ėshtė shpifur ndonjėherė kundėr nesh, ne nuk e dimė se sa e dhimbshme ėshtė ajo. Duket sikur ēdo pėrballim me kėto gjėra, na tėrheq drejt vdekjes, por pasi tė kemi kaluar pėrmes ketyre, ne provojmė se ringjallja ėshtė fakt. Zoti u ngrit dhe doli nga varri, dhe ne gjithashtu do dalim jashtė. Jeta e ringjallur e Tij nuk mund tė mbytet sot, kėshtu qė ne guxojmė tė themi se edhe ne nuk mund tė mbytemi.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:15 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    The experience of love, is not when you receive it, but when you give it! - Durin Hufford

  4. #4
    Ne mbreterine e Tij.. Maska e inscrite
    Anėtarėsuar
    09-02-2005
    Vendndodhja
    Shqiperi
    Postime
    126

    Kapitulli IV

    KAPITULLI IV

    KISHA NĖ PERGAM

    Lexim nga Shkrimi: Zbu. 2:12-17

    Kisha nė Efes ishte kisha nė fund tė epokės apostolike, kisha e kohės para se tė vdiste apostulli Gjon, kisha sė cilės vetė Gjoni i referohet si asaj nė kohėn e fundit, dhe kisha pėr tė cilėn flitet tek 2 Pjetrit dhe 2 Timoteut. E kemi trajtuar kėtė mė parė. Mė tej pamė epokėn nė tė cilėn kisha u persekutua, qė na jepet nga Zoti nėpėrmjet profecisė sė kishės nė Smirnė. Tani do tė shohim kishėn nė Pergam.

    Emri Pergam do tė thotė “martesė” ose “bashkim”. Shohim kėtu se si kisha ka marrė njė kthesė. Mendoj se kur besimtarėt e asaj kohe lexonin pėr Pergamin, ndoshta nuk e kuptonin ēfarė donte tė thoshte letra. Por behet krejt e qartė ndėrsa shohim pas nė historinė e kishės. Gibbon, njė historian, ka thėnė se nėse do i vrisnin tėrė tė krishterėt nė qytetin e Romės, qyteti do ishte bėrė i pabanuar. Persekutimi mė i egėr nė gjithė botėn nuk mundi ta shkatėrronte kishėn. Ndaj Satani ndryshoi mėnyrėn e sulmit. Bota jo vetėm ndaloi sė sulmuari kishėn, por madje perandoria mė e madhe nė tokė – Roma – e pranoi krishtėrimin si fe shtetėrore. Thuhet se Kostandini pa nė ėndėrr njė kryq me kėto fjalė shkruar mbi tė: “Me anė tė kėsaj shenje dil fitimtar”. Ai zbuloi se kryqi ishte shenja e krishtėrimit, ndaj ai e pranoi krishtėrimin si fenė zyrtare. I nxiti njerėzit tė pagėzoheshin, dhe kujtdo qė pagėzohej i jepeshin dy veshje tė bardha dhe disa monedha argjendi. Kisha u bashkua me botėn; ndaj kisha u bė e rėnė. Nė kapitullin paraardhės pamė se kisha nė Smirnė ishte kisha e vuajtjeve dhe se Zoti nuk kishte asgjė pėr tė thėnė kundėr saj. Kėtu Pergami dhe bota bashkohen pėr t’u bėrė feja mė e madhe shtetėrore. Sipas njeriut ky do tė ishte njė pėrparim; por Zoti ėshtė i pakėnaqur. Kur kisha bashkohet me botėn, dėshmia e saj shkatėrrohet. Kisha ėshtė pėr pak kohė nė botė. Ėshtė nė rregull qė varka tė jetė mbi ujė, por jo qė uji tė hyjė nė varkė.

    "Ai qė ka shpatėn e mprehtė me dy tehe..." (Zbu. 2:12). Zoti flet pėr Veten si Ai qė ka shpatėn me dy tehe. Kėtu kemi gjykim.

    Kisha ka rėnė, por kjo nuk do tė thotė se kisha nė atė epokė nuk ka fare dėshmi. Pavarėsisht rrethanave nė tė cilat ajo ndodhet, realiteti i saj mbetet gjithmonė. Pergami ėshtė kisha qė vjen menjėherė pas Smirnės. Nė ē’gjendje ndodhet ajo? Nė vargun 13, Zoti thotė: “E di se ku banon, atje ku ėshtė froni i Satanit." Zoti e njeh vėshtirėsinė e situatės sė Pergamit. Ajo banon pikėrisht nė vendin e fronit tė Satanit, ndaj ėshtė e vėshtirė pėr tė qė tė ruajė dėshminė. Kėtu ėshtė njė person shumė i veēantė, i cili ėshtė “Antipa, dėshmitari im besnik, u vra midis jush." Nuk mund ta gjejmė emrin e tij nė histori, ndaj, meqėnėse kjo ėshtė njė profeci, duhet ta gjejmė kuptimin nga vetė emri. Anti do tė thotė “kundėr”, pas do tė thotė “tė gjithėve”. Antipa ėshtė njė besnik i cili del kundėr tė gjithėve, ai kundėrshton ēdo gjė. Kjo nuk do tė thotė se ai me qėllim krijon trazira pavarėsisht situatės, por qė ai qėndron nė anėn e Perėndisė duke kundėrshtuar gjithēka. Sigurisht qė ky njeri duhej bėrė martir. Historia nuk ia njeh emrin, por Zoti e njeh.

    Nė lidhje me kėtė njeri besnik i cili u vra, Zoti thotė nė vargun 13: “Ti mbahesh fort tek emri Im dhe nuk e mohove besimin nė Mua." Pėrmenden dy gjėra: emri i Zotit dhe besimi nė Tė. Bijtė e Perėndisė janė ata tė cilėt Perėndia i ka pėrzgjedhur ndėr johebrenjtė pėr te emri i Perėndisė. Ekziston njė ndryshim themelor mes kishės dhe fesė. Pėr fenė ėshtė e mjaftueshme tė pranosh mėsimet, por nė kishė kjo ėshtė e pavlerė nėse dikush nuk beson nė Zot. Emri i Zotit pėrfaqėson vetė Zotin. Kjo ėshtė e veēantė. Dhe jo vetėm kaq, por ky emėr gjithashtu na tregon se Ai ka qenė kėtu dhe ėshtė larguar, se Ai vdiq dhe jeton pėrsėri; prandaj, Ai lė njė emėr mes nesh. Nėse humbasim emrin e Zotit tonė, nuk do e kemi mė dėshminė. Pergami merr emrin e Zotit. Ėshtė njė gjė tė cilėn duhet ta kenė veēanėrisht parasysh bijtė e Perėndisė: Duhet ta tregojmė veten si ata qė janė nė emrin e Zotit. Ky emėr ėshtė i veēantė, njė emėr qė do na ruajė nga humbja e dėshmisė.

    Ai gjithashtu thotė: “Ti … nuk e mohove besimin nė Mua." Fjala “besim” kėtu, nė greqisht ėshtė pistin. Kuptimi i kėsaj fjale ėshtė “besim”. Jo njė besim i ēfarėdoshėm, por njė besim unik, besimi qė dallon nga gjithė tė tjerėt. Zoti thotė se Pergami nuk e mohoi besimin e Tij unik. Kisha nuk ėshtė pak a shumė si filozofia, shkenca natyrore, etika apo psikologjia. Nuk janė kėto gjėrat e kishės. Kisha ėshtė e besimit, e tė besuarit. “Ti … nuk e mohove besimin nė Mua." Ē’do tė thotė kjo? Do tė thotė: “Ti nuk e ke mohuar se beson nė Mua”. Bijtė e Perėndisė duhet tė qėndrojnė nė kėtė besim. Besimi ynė nė Zotin Jezus nuk duhet tė ketė kurrė tė ndryshuar. Ėshtė ky besim qė na ndan nga bota. Kėshtu “Ti mbahesh fort tė emri Im dhe nuk e mohove besimin nė Mua” – kėto janė dy gjėrat pėr tė cilat Zoti e lavdėron atė.

    "Por kam disa gjėra kundėr teje: sepse ke aty disa qė mbajnė mėsimin e Balaamit, i cili e mėsoi Balakun t'u vėrė njė gurė pengesė pėrpara bijve tė Izraelit qė tė hanė flijimie idhujsh dhe tė kurvėrojnė." (v.14) Balaami ishte joēifut; nuk e dimė pse Perėndia e quajti atė gjithashtu njė profet. Ashtu si nė rastin e Saulit, Fryma e Perėndisė e nxiti atė, por nuk hyri nė tė. Pėr arsye se Izraelitėt ishin vazhdimisht fitimtarė, Balak kishte frikė dhe thirri Balaamin. Ai i tha atij, "Ti je profet, tė lutem mallkoje popullin e Izraelit." Balaami lakmoi paratė qė ju ofruan dhe donte tė shkonte dhe megjithėse Perėndia e pengoi atė ne fillim, mė vonė e lejoji tė shkonte. Por Balaami nuk mund tė gjente asnjė mėnyrė pėr tė mallkuar popullin e Izraelit. Meqė ai kishte pranuar paratė e Balakut dhe nuk kishte bėrė asgjė pėr t'ja shpėrblyer, nuk ndjehej mirė. Kėshtu ai bėri njė komplot ku gratė Moabite do tė shkonin afėr popullit tė Izraelit. Populli i Izraelit i mori kėto gra Moabite dhe u bashkua me to. Kėto gra joēifute sollėn me vete edhe idhujt e tyre duke bėrė qe populli i Izraelit jo vetėm tė kurvėrojė, por edhe tė adhurojė idhuj. Perėndia u mėrzit dhe vrau 24,000 Izraelitė, por Moab u ruajt. Nė Numrat 25 shohim qė gratė Moabite u bashkuan me Izraelitėt, por vetėm pas kapitullit 31 na zbulohet se komploti ishte planifikuar nga Balaami.

    Perėndia na tregon se ēfarė ėshtė Pergami: Kuptimi i Pergamit ėshtė martesa me botėn. Fillimisht, bota e kundėrshtoi kishėn; tani bota dhe kisha janė martuar. E kam thėnė shpesh herė se kuptimi i "kishės" (eklesia) ėshtė, tė thirrurit jashtė, jo tė bashkuar, jo tė vendosur nė botė, por tė ndarė, tė thirrur jashtė - kjo ėshtė kisha. Metoda e Balaamit ėshtė tė shkatėrrojė ndarjen midis kishės dhe botės, dhe rrezultati ėshtė adhurim idhujsh.

    Kėtu duhet tė kemi kujdes tė veēantė nė dy gjėra - kurvėrim dhe adhurim idhujsh. Ėshtė shumė e ēuditshme qė kėto tė dyja janė tė vendosura sė bashku. Nė Korintasit 1 kėto dy ēėshtje janė pėrmėndur sė bashku gjithashtu. Nė mish kėto janė dy gjėrat qė Perėndia urren dhe nė gjėrat frymėrore pėrsėri kėto janė dy gjėrat qė Perėndia urren. Dėgjoni se ēfarė thotė Jakobi 4:4 rreth kėsaj: "Nuk e dini se miqėsia me botėn ėshtė armiqėsi me Perėndinė?" Tė jesh i bashkuar me botėn ėshtė diēka qė Perėndia e urren. Mamoni gjithashtu vjen nė kundėrshtim me Perėndinė. "Nuk mund t'i shėrbeni Perėndisė dhe mamonit"(Mat. 6:24). Njerėzit ose do i shėrbejnė njėrit ose tjetrit. Kėtu ne shohim njė ēėshtje tepėr tė rėndėsishme. Mamoni qėndron kundėr Perėndisė. Shumė idhuj egzistojnė pikėrisht pėr shkak tė mamonit. Sot asnjė i Krishterė nuk do vriste njerėz apo adhuronte idhuj, por nėse ne lakmojmė paranė dhe kemi besim nė fuqinė e mamonit, kjo gjė ėshtė e njėjtė me adhurimin e idhujve. Mamoni ėshtė parimi i idhujve dhe Perėndia dėshiron tė ndajė njeriun nga mamoni. Kurvėrimi ėshtė i lidhur me adhurimin e idhujve dhe tė lakmosh paranė ėshtė e lidhur me bashkimin me botėn. Mė pėlqen tė vendos para jush anėt e kundėrta nė Bibėl. Nėse ju mund tė shihni anėn negative, atėhere ju mund tė shihni edhe anėn pozitive. Bibla gjithmonė e vendos Satanin nė anėn e kundėrt tė Krishtit, mishi ėshtė e kundėrta e Frymės sė Shenjtė dhe bota me mamonin ėshtė e kundėrta e Atit Perėndi. Bota i kundėrvihet Atit. Sipas 1Gjonit 2:15, "nėse dikush do botėn, dashuria pėr Atin nuk ėshtė nė tė." Mamoni qėndron kundėr Perėndisė. Sa herė qė njeriu i shėrben mamonit, ai nuk mund t'i shėrbejė Perėndisė.

    Vepra e Balaamit ėshtė bashkimi i botės me kishėn. Nevojshmėria e Kostandinit pėr tė na lartėsuar ėshtė mėsimi i Balaamit. Nuk ka gjė mė tė vėshtirė se sa tė mos lejosh veprėn e Balaamit tė hyjė brėnda. Sot fėmijėt e Perėndisė duan tė jenė tė medhenj, tė kenė mė shumė dhe mos t'i japin rėndėsi shenjtėrimit dhe pastėrtisė. Kėshtu, ata i nėnshtrohen mėkatit, i nėnshtrohen mėsimit tė Balaamit dhe ata lejojnė qė tė mohohet emri i Zotit.

    Zoti e pėrmėnd nė mėnyrė tė veēantė Balaamin nė kėtė letėr. Balaami ishte i pari qė filloi tė fitonte para duke pėrdorur dhuntinė e tij. Kemi disa pjesė tė Dhjatės sė Re qė flasin pėr Balaamin. Letra e dytė e Pjetrit 2:15 thotė se Balaami "deshi pagėn e paudhėsisė". Juda 11 na tregon se Balaami ishte i dhėnė pas fitimit. Le tė konsiderojmė kėtė. A mendoni se do ishte e mundur qė kisha e Korinthit tė ftonte Palin dhe gjėja e parė qė do diskutonin tė ishte ēėshtja e fitimit? A mendoni se kisha e Jeruzalemit nėnshkroi nje kontratė me Pjetrin pėr sasinė e parave qė ai do merrte ēdo vit? Sigurisht qė nuk mund t'i besojmė se kanė ndodhur kėto gjėra. Fillimisht ata qė punonin pėr Perėndinė vareshin nga Perėndia pėr jetesėn e tyre; ata nuk kėrkonin asgjė nga njerėzit dhe ata nuk do pranonin para nga joēifutėt (3Gjoni 7). Por gjatė kohės se Konstandinit, tė gjithė ata qė i shėrbenin Perėndisė merrnin paga nga pasuria e shtetit. Kjo praktikė filloi pak sa pas 300 pas Krishtit. Kur secili merrte njė pagė, metoda e Balaamit u fut brėnda. Metoda e Balaamit nuk ka asnjė vėnd nė planet e Perėndisė. Nėse do pyesnit Apostujt se sa paguheshin ata nė muaj, a nuk do ishte kjo njė shaka? Por sot kjo situatė ėshtė bėrė e zakonshme. Nėse mund t'i besojmė Perėndisė, atėhere ne shkojmė dhe punojmė; nėse nuk mund t'i besojmė Perėndisė, atėhere nuk punojmė. Duhet tė kemi njė kujdes tė veēantė pėrpara Zotit pėr kėtė ēėshtje.

    Menjėherė pas Zbulesės 2:14 pėrmenden pėrsėri Nikolaitėt. “Nė tė njėjtėn mėnyrė …” – vecanėrisht kėto fjalė formojnė njė lidhje me cfarė thuhet mė parė. Zoti shpreh kundėrshtimin e Tij ndaj mėsimeve tė Balamit; nė tė njėjtėn mėnyrė Ai kundėrshton mėsimin e Nikolaitėve. Zoti Vetė e pėrcakton nė Bibėl se si duhet tė jetė kisha. Mateu 20:25-28: “Dhe Jezusi i thirri ata pranė vetes dhe u tha: ‘Ju e dini se tė parėt e kombeve i sundojnė ato dhe tė mėdhenjtė pėrdorin pushtet mbi ato, por midis jush kėshtu nuk do tė ndodhė; madje secili prej jush qė do tė dojė tė bėhet i madh, qoftė shėrbėtori juaj; dhe kushdo prej jush qė do tė dojė tė jetė i pari, qoftė skllavi juaj. Sepse edhe Biri i njeriut nuk erdhi qė t’i shėrbejnė, por pėr tė shėrbyer dhe pėr tė dhėnė jetėn e Tij si cmim pėr shpengimin e shumė vetėve." E shihni? Kisha themelohet nga Zoti; shtresa e princėrve dhe e tė mėdhenjve nuk lejohet. Zoti tha se kushdo do qė tė jetė i madh mes jush, duhet tė jetė shėrbėtori juaj; kushdo ėshtė shėrbėtor, ėshtė prijės. Tė qėnit i madh nuk caktohet mbi baza pozite, por shėrbese. Po tė lexoni Mateun 23:8-11, ėshtė akoma mė e qartė. Parimi bazė i kishės ėshtė: Tė gjithė janė vėllezėr; nuk ka rabin, nuk ka mėsues, nuk ka etėr.
    Kur Kostandini pranoi krishtėrimin, u has mėsimi i Balamit dhe u shfaq mėsimi i Nikolaitėve. Kėtu gjejmė sistemin e etėrve. Ndėr shumė etėr, ai qė qėndron mbi ta ėshtė papa. Kur dikush i puth atij kėmbėt, duhet tė thėrrasė: ‘Zoti im’. Po kėshtu Vatikani ka zyrtarėt e lartė dhe shumė shtete pėrfaqėsohen me anė tė ambasadorėve dhe ministrave. Ka mbretėr dhe zyrtarė tė lartė, janė edhe ata qė quhen atė dhe ata qė quhen rabinė. Pėr kėtė mėsim tė Nikolaitėve kemi folur. Ata me pushtet dhe pozitė nė botė duhet tė bėjnė kujdes tė mos sjellin gjėrat e botės nė kishė. Nėse nuk e thėrret tė pėrulurin e ulur nė krahun tėnd vėlla, ka dicka qė nuk shkon me ty. Kur je mes vėllezėrish dhe motrash, e megjithatė ti nuk mund tė jesh njė vėlla apo motėr, pikėrisht atėherė shfaqen Nikolaitėt. Fjala laos, nė greqishten origjinale nikolaos, do tė thotė jo vetėm tė thjeshtėt (popull i zakonshėm), por gjithashtu do tė thotė njerėz jo tė zanatit, nė dallim nga ekspertėt dhe specialistėt. Pėr shembull, doktorėt janė specialistė tė mjekėsisė, dhe ata qė nuk janė tė tillė quhen njerėz jo tė zanatit. Kur njė zdrukthėtar takohet me njė zdrukthėtar tjetėr, ata janė tė tė njėjtitt zanat dhe tė dy ekspertė. Kur takojnė dikė i cili nuk ėshtė zdrukthėtar, e quajnė njeri jo tė zanatit apo jashtė tij. Nikolait do tė thotė tė sundosh popullin e thjeshtė, qė tregon se ėshtė njė grup njerėzish qė janė ekspertėt, dmth. njerėz tė zanatit, ndėrsa pjesa tjetėr janė popull i zakonshėm, qė do tė thotė njerėz jo tė zanatit. Zoti thotė qė kjo ajo qė Ai e kundėrshton.
    Gjendja e kishės nė Efes dhe asaj nė Pergam ėshtė e ndryshme. Kisha nė Efes ka vetėm sjelljen e Nikolaitėve, ndėrsa kisha nė Pergam ka mėsimin e Nikolaitėve. Duhet ca kohė qė sjellja tė bėhet mėsim. Nėse manifestohet njė sjellje e caktuar dhe mė pas predikohet njė doktrinė, kjo pėrfshin jo vetėm aftėsinė pėr t’u sjellė, por edhe aftėsinė pėr tė nxjerrė njė teori bazuar nė atė sjellje. Ky ėshtė njė hap mė tej. Sjellja vjen para mėsimit. Shfaqja e mėsimit tregon se cėshtja ėshtė vėrtet serioze. Disa vjet mė parė takova njė anėtar kishe i cili kishte marrė njė konkubinė. Dikush mė kėrkoi ta kėshilloja. Ai jo vetėm mendonte se cdo gjė ishte nė rregull, por tregoi edhe shembuj nga Bibla pėr tė mbuluar mėkatin e tij. Marrja e konkubinės ėshtė njė sjellje, citimi i Biblės bėhet njė mėsim. Kėshtu ndodh edhe sot, kemi mėsimin e hapur tė Nikolaitėve. Si e formoi Pergami kėtė mėsim? Tashmė e kemi thėnė se kur Kostandini e pranoi krishtėrimin si fe shtetėrore, kisha u bashkua me botėn. Nėse do tė ishe romak, mund tė pagėzoheshe; ndaj kisha u mbush me jobesimtarė. Nė fillim ishin vetėm vėllezėrit nė kishė, dhe tė tėrė ishin priftėrinj. Mė pas aty hyri njė turmė e pėrzier. Ishte e pamundur t’u kėrkoje atyre t’i shėrbenin Perėndisė. Ndaj, pėr lehtėsi, ata zgjodhėn njė grup njerėzish duke thėnė: ‘Ju do tė merreni me cėshtjet frymėrore, tė tjerėt mund tė jenė popull i thjeshtė, jo tė zanatit.’ Shumė nga ata qė u bėnė anėtarė tė kishės nuk e njihnin aspak Zotin Jezus; ndaj ata qė e njihnin Zotin Jezus u bėnė ekspertė. Si rezultat u shfaqėn Nikolaitėt. Ky ėshtė pėrfundimi i pashmangshėm i bashkimit tė kishės me botėn. Ajo qė bėnė Nikolaitėt ishte vetėm njė sjellje nė Efes, por nė Pergam u bė njė lloj mėsimi. Pas kėsaj, kisha u bė cėshtje ekspertėsh, jo e popullit tė thjeshtė. Hyri mėsimi se ėshtė e pranueshme qė njerėzit tė mos jenė frymėrorė, qė cėshtjet frymėrore lihen nėn kujdesin e ekspertėve, dhe qė njerėzit e zakonshėm mund tė vazhdonin tė merreshin me cėshtjet jofetare. U bė doktrinė se nė kishė ka dy lloje njerėzish. Ata qė merren me cėshtjet frymėrore dhe ata qė kujdesen per gjėrat jofetare. Ėshtė e mjaftueshme pėr njerėzit e zakonshėm thjesht tė ndjekin takimet, nuk u duhen gjėrat e tjera. Nėse dikush do pėrpiqej tė sillte parimet e takimit sipas 1 Korintasve 14, nuk do tė funksiononte. Doktrina e Balamit solli mėsimin e Nikolaitėve.
    Besoj se kjo gjė ėshtė ajo cka Zoti urren mė shumė, ndaj duhet t’i kushtojmė vėmendje tė vecantė. E njoh cėshtjen e shėrbesės. E di qė Pali merrej nė tė njėjtėn kohė edhe me bėrjen e tendave, dhe se gjithashtu Pjetri, Jakobi dhe Gjoni iu pėrkushtuan tėrėsisht predikimit. Por sot, ajo qė ne quajmė pozita e vėllezėrve, nuk ka tė bėjė me pozitėn e shėrbesės. Nė kishėn lokale, vėllezėrit e lokalitetit duhet tė jenė dhjakėt dhe pleqtė. Cdo vėlla e motėr duhet tė kujdeset pėr cėshtjet frymėrore, ata janė priftėrinjtė. Pleqtė nuk duhet tė bėjnė cdo gjė pėr ta; pleqtė vetėm ‘mbikqyrin’. Dhe nė lidhje me punėtorėt, kur ata vijnė nė kishė, ata kanė thjesht pozitėn e njė vėllai. Kėtu qėndron ndryshimi mes Nikolaitėve dhe vėllezėrve. Bibla na tregon se tė gjithė bijtė e Perėndisė dėshmojnė, por apostujt dėshmojnė mė shumė. Ndryshimi ka tė bėjė me shkallėn, jo me natyrėn. Natyra ėshtė e njėjtė, vetėm shkalla ėshtė e ndryshme. Por mėsimi i Nikolaitėve e ndryshon kėtė – pėr cėshtjet frymėrore kujdeset njė shtresė e vecantė. Zoti qorton pėr kėtė, sepse nėse do tė ishte kėshtu, atėherė kisha do tė ishte e botės dhe do t’i mjaftonin vetėm disa dhjakė frymėrorė. Disa njerėz vecanėrisht frymėrorė do tė zgjidheshin nga kisha pėr t’u kujdesur pėr cėshtjet frymėrore. Do tė pėrbėnin njė klasė tjetėr pėr t’u marrė me cėshtjet frymėrore. Sistemi i etėrve tė kishės botėrore, sistemi fetar i kishės shtetėrore dhe sistemi pastoral i kishave tė pavarura, janė tė gjithė tė tė njėjtės natyrė. Janė tė gjitha Nikolaite. Nė Bibėl ka vetėm vėllezėr. Ka dhunti pastori por jo sistem pastorėsh. Sistemi i pastorėve ėshtė traditė njerėzore. Nėse bijtė e Perėndisė nuk dėshirojnė tė kthehen nė gjendjen e fillimit, cfarėdo tė bėjnė, nuk do tė jetė e duhura. Kisha nuk duhet tė bashkohet me botėn dhe tė pranojė jobesimtarė. Sepse pėrndryshe, do tė jetė e lehtė tė pranojė mėsimin e Nikolaitėve. Njerėzit duhet tė ndahen nga bota para se tė sillen nė kishė. Sa herė lejojmė jobesimtarė tė bėhen pjesė e kishės, kisha nuk ėshtė mė kishė, por botė. Shenjtėria dhe ndarja e kishės duhen ruajtur me cdo kusht.

    “Pendohu, pėrndryshe do tė vij sė shpejti te ti dhe do tė luftoj kundėr tyre me shpatėn e gojės sime." (Zbu. 2:16). Zoti kėtu thotė fjalė shumė tė forta. Nėse ata nuk pendohen, Ai do i ndėshkojė me shpatėn e gojės sė Tij – qė do tė thotė, Ai do i ndėshkojė dhe do i gjykojė ata qė do rebelohen kundėr Tij. I lutemi Zotit tė mos ketė Nikolaitė mes nesh! Mendoj se nėse kisha ėshtė frymėrore, prej saj nuk mund tė dalin Nikolaitė. Sapo kisha bėhet e botės, shfaqen Nikolaitėt. Nė fillim kėrkesa e Perėndisė pėr popullin e Izraelit ishte qė i gjithė kombi tė ishte prift. Zoti hoqi mėnjanė Levitėt pėr tė qenė priftėrinj, sepse populli i Izraelit kishte mėkatuar. Kur kisha u bashkua me botėn, shėrbesa ndaj Perėndisė iu besua njė numri tė vogėl njerėzish. Sot Perėndia kėrkon qė tė gjithė besimtarėt nė kishė tė merren me ēėshtjet frymėrore.

    "Kush ka veshė le tė dėgjojė atė qė Fryma u thotė kishave: kujt fiton do t’i jap tė hajė nga mana qė ėshtė fshehur; dhe do t’i jap njė gur tė bardhė, dhe mbi gur ėshtė shkruar njė emėr i ri, tė cilin s’e njeh askush, pėrveē atij qė e merr" (v. 17). Fitimtarit i premtohen dy gjėra – mana e fshehur dhe guri i bardhė. Mana e fshehur dhe mana e shkretėtirės janė dy gjėra tė ndryshme. Kur populli i Izraelit ndodhej nė shkretėtirė, nga qielli ra manė si ushqim pėr ta. Atėherė Moisiu u tha atyre tė merrnin njė enė tė florinjtė, ta mbushnin me njė omer manė dhe ta mbanin nė arkė. Kur brezat pasardhės do tė pyesnin pėr kėtė gjė, ata do mund t’u tregonin se si Perėndia dėrgoi manėn nga qielli pėr t’i ushqyer kur ishin nė shkretėtirė. Mana nė arkė ishte dėshmia e tyre (Ekso. 16:14-35). Brezave tė mėvonshėm qė nuk e dinė ēfarė ėshtė mana, do mund t’u tregohej mana nė arkė. Kėshtu do ta njihnin ata. Por ata qė kishin ngrėnė mana, do kishin tjetėr ndjenjė kundrejt saj. Ata e kishin shijuar atė, ndaj kur ta shikonin pėrsėri, do kishin se ē’tė kujtonin. Ata qė nuk e kishin shijuar nuk do i kishin kėto kujtime, edhe pse do ta dinin se ēfarė ishte ajo. Atij qė del fitimtar, Zoti i jep tė hajė manėn e fshehur. Ēka do tė thotė se ai do tė ketė kujtime.
    Ēdo pėrvojė e jona nė Zotin ėshtė e vlefshme dhe nuk do humbasė. Shumė vėllezėr mė pyesin nėse ēfarė ata kanė kaluar nė Zotin do ketė ndonjė vlerė nė pėrjetėsi. Nėse njeh manėn e fshehtė, do e dish nėse kėto do jenė apo jo ndopak tė vlefshme. Nėse na jepet mundėsia tė shohim ‘manėn e fshehtė’, atėherė do mundemi tė rikujtojmė ‘manėn e pėrditshme’ edhe njė herė. Ēfarėdo vėshtirėsie tė kalojmė dhe sado lotė tė derdhim sot, ato do bėhen kujtesa jonė. Pėr mua, mana e fshehtė ėshtė mana e pėrditshme. Ata qė nuk e kanė parė manėn nuk do kenė kujtime tė saj kur tė shohin manėn e fshehur atė ditė. Edhe pse e njohin drejtimin e hirit tė Tij, ata nuk kanė ngrėnė prej saj. Por, ata qė kanė shijuar prej saj, do jenė plot me kujtime. Mana e fshehur ėshtė njė parim madhėshtor nė Bibėl dhe njė thesar i madh. Njė ditė ne do shijojmė manėn e fshehur qiellore. Nėse nuk kemi shenja plagėsh kėtu, nuk jemi fitimtarė. Nėse kurrė s’kemi kaluar nėpėr situata kėtu, nuk do ketė kujtime apo rishijime tė pėrvojave nė tė ardhmen, edhe nėse na jepet mana e fshehur. Mos thuaj kurrė se ēfarė kalon sot ėshtė e pakuptimtė. Asnjė pėrvojė nuk ėshtė njė pėrvojė e humbur. Atė ditė do mundemi tė rikujtojmė pėrvojat tona. Nuk duhet tė themi se ēdo gjė nė mbretėri ėshtė e njėjtė. Jo, nuk ėshtė njėsoj! Pėrjetimi ynė nė kėtė botė ka lidhje me atė qė do shijojmė atė ditė. Mana e fshehur u zbulohet atyre qė njohin dhe ėshtė e panjohur pėr ata qė nuk njohin. Sot kalojmė vėshtirėsi dhe mundime, por atė ditė Zoti do i fshijė lotėt tanė. Si do mund tė dinė vlerėn e ēmuar tė fshirjes sė lotėve ata qė nuk kanė lotė?

    Ėshtė edhe njė shpėrblim tjetėr, dhe ky ėshtė guri i bardhė, dhe emri i fitimtarit ėshtė shkruar mbi gur. Zoti i jep atij njė emėr tė ri qė pėrputhet me gjendjen e tij para Zotit. Njė vėlla do qė unė tė ndryshoj emrin e tij pėr tė, por nuk e di nėse do tė duhet qė emri tė ndryshohet pėrsėri pasi unė ta kem ndryshuar atė. Zoti e shkruan emrin mbi gur tė bardhė; vetėm Zoti dhe ti e njihni atė. Fitimtari nuk merr njė emėr tė veēantė, pėrkundrazi, ai merr emrin qė meriton. Shpresoj qė Zoti tė na hapė sytė tė njohim rrugėn e fitimtarit dhe tė marrim manėn e fshehur dhe emrin e ri.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:19 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    Ndertojne shume poshte ata qe ndertojne nen yje...

  5. #5
    Ne mbreterine e Tij.. Maska e inscrite
    Anėtarėsuar
    09-02-2005
    Vendndodhja
    Shqiperi
    Postime
    126

    Kapitulli V

    KAPITULLI V

    KISHA NĖ TIATIRĖ

    Lexim nga Shkrimi: Zbulesa 2:18-29

    Tani do vazhdojmė mė tej pėr tė parė Tiatirėn. Kėtu mė duhet tė theksoj veēanėrisht se Efesi erdhi pasi kishte mbaruar epoka e kishės apostolike, dhe pas Efesit Smirna, dhe pas Smirnės Pergami, dhe pas Pergamit Tiatira. S’ishte mė kisha e kohės sė apostujve, epoka e Efesit kishte mbaruar, epoka e vuajtjeve kishte mbaruar dhe periudha e Pergamit kishte shkuar gjithashtu. Edhe pse pasohen nga Tiatira, kisha e Tiatirės do tė jetė derisa Zoti Jezus tė kthehet pėrsėri. Dhe jo vetėm Tiatira, por edhe Sarda, Filadelfia dhe Laodicea do tė jenė derisa tė kthehet Zoti Jezus. Kthimi i Zotit Jezus nuk pėrmendet nė tre kishat e para, por nė secilėn nga katėr tė fundit flitet pėr kthimin e Tij. Nė Laodicenė nuk flitet shprehimisht pėr kthimin e dytė tė Zotit Jezus pėr shkak tė diēkaje tė veēantė nė lidhje me tė dhe tė cilėn do e shpjegojmė mė vonė. Tė katėr kishat e fundit do tė vazhdojnė tė jenė deri sa Zoti Jezus tė vijė pėrsėri.

    Numri shtatė nė Bibėl pėrfaqėson plotėsinė. Shtata pėrbėhet nga tre plus katėr. Tre ėshtė numri i Perėndisė; Perėndia vetė ėshtė tre nė njė. Katėr ėshtė numri i krijesės sė Perėndisė; ėshtė numri i botės, qė pėrfshin katėr drejtimet, katėr erėrat, katėr stinėt, etj. Tė gjitha kėto pėrmbajnė numrin katėr. Shtatė do tė thotė Krijues plus krijesa. Kur Perėndia i shtohet njeriut, atėherė kemi plotėsi. (Por kjo ėshtė plotėsia e kėsaj bote – Perėndia nuk vendos kurrė shtatė nė pėrjetėsi. Numri i plotėsisė nė pėrjetėsi ėshtė dymbėdhjetė. Shtata ėshtė tre plus katėr; dymbėdhjeta ėshtė tre herė katėr. Kur Perėndia dhe njeriu vendosen sė bashku; kjo ėshtė plotėsia nė kėtė botė. Kur Krijuesi dhe krijesa bashkohen sė bashku, atėherė ka plotėsi tė pėrjetshme.) Numri shtatė ėshtė gjithmonė tre plus katėr. Shtatė kishat janė ndarė nė tre kishat e para dhe katėr tė fundit. Tre tė parat nuk flasin pėr ardhjen e Zotit, ndėrkohė qė katėr tė fundit i referohen kthimit tė Zotit. Kėshtu, tre kisha i pėrkasin njė grupi, ndėrsa katėr tė tjerat njė grupi tjetėr. Kisha nė Tiatirė ėshtė e para nga tė katėr kishat qė do vazhdojnė tė ekzistojnė deri nė kthimin e Zotit Jezus.

    Tiatira do tė thotė “flijimi i parfumit”, qė ėshtė plot me sakrifica. Fjalėt e thėna nga Zoti nė kėtė letėr janė gjithmonė e mė tė forta. Zoti thotė se Ai ėshtė Ai qė ka “sytė si flakė zjarri" (Zbu. 2:18). Asgjė s’mund t’i fshihet shikimit tė Tij. Ai ėshtė drita; Ai vetė ėshtė ndriēimi. Nė tė njėjtėn kohė Ai thotė se ”kėmbėt e Tij janė tė ngjashėm me bronz tė shkėlqyeshėm" (v. 18). Bronzi nė Bibėl pėrfaqėson gjykimin. Ēfarė sytė shohin, kėmbėt e gjykojnė. Tė gjithė studiuesit e Biblės bien dakort se kisha nė Tiatirė i referohet Kishės Katolike Romake. Kjo nuk bėn fjalė pėr ēoroditjen qė solli bashkimi me botėn nė fillim; kjo tashmė ka mbaruar. Tani situata ėshtė bėrė kaq e rėndė, plot herezi dhe sakrifica. Ėshtė pėr t’u vėnė nė dukje se si Kisha Romake Katolike i kushton kaq shumė vėmendje sjelljes dhe sakrificės. Turma ėshtė sakrifica e tyre.

    Kisha Romake Katolike, sipas vėshgimit tonė, nuk ka asgjė tė mirė, por Zoti thotė: “Unė i njoh veprat e tua, dashurinė tėnde, besimin tėnd, shėrbimin tėnd, durimin tėnd dhe di qė veprat e tua tė fundit janė mė tė shumta se tė parat." (v. 19). Zoti njeh qė ka realitet nė Kishėn Romake Katolike. Madam Guyon, Tauler dhe Fenelon ishin tė tėrė nė Kishėn Romake Katolike dhe ne mund tė pėrmendim edhe shumė emra tė tjerė tė njohur. Nė tė vėrtetė ka shumė nė Kishėn Romake Katolike qė e njohin Zotin. Nuk duhet kurrė tė mendojmė se nuk ka asnjė tė shpėtuar nė Kishėn Romake Katolike. Zoti ka ende njerėzit e Tij atje – pėr kėtė duhet tė jemi shumė tė qartė nė Zotin.
    Ēfarė po vėmė nė dukje ėshtė fakti se sa e mjerė ėshtė bėrė kisha nė pamjen e saj tė jashtme. Sė pari pamė sjelljen e Nikolaitėve; mė pas pamė se ajo u kthye nė njė mėsim. Por ēfarė mund tė thuhet tani pėr kishėn? Zoti thotė: “Por kam disa gjėra kundėr teje, sepse ti e lejon gruan Jezebel, qė e quan veten profeteshė, tė mėsojė dhe t’i mashtrojė shėrbėtorėt e mi tė kurvėrojnė dhe tė hanė gjėra tė flijuara idhujve" (v. 20). Kush ėshtė Jezebeli? Jezebeli ėshtė gruaja e Ashabit, qė e mori atė pėr grua nga vendi i Sidonitėve, johebrenjve. Jezebeli e nxiti popullin tė adhurojė Baalin (1 Mbretėrve 16:30-32). Baali ishte perėndia i johebrenjve, jo Perėndia i popullit tė Izraelit. Jezebeli i tha popullit tė adhuronte imazhin e Baalit. Problemi nuk ishin thjesht idhujt, por zėvendėsimi i Perėndisė. Ishte sjellė Baali dhe ishte adhuruar si perėndia e tyre. Nė historinė e kombit hebre (Izraelit) deri te 1 Mbretėrve 16, asnjė mė parė nuk e kishte bėrė popullin e Izraelit tė mėkatonte siē bėri Ashabi. Ashabi ishte i pari qė e drejtoi popullin tė adhuronte njė perėndi tė huaj nė mėnyrė masive. As edhe Jeroboami nuk mund tė krahasohet me tė pėr mėkatet e kryera.

    Duam tė vėmė kėtu nė dukje se kush ėshtė Jezebeli. Jezebeli ėshtė njė grua. Gruaja nė Zbulesėn 17 i referohet Kishės Romake Katolike. Tek Mateu 13:33 gruaja qė mori majanė dhe e vuri nė tre masa mielli, ėshtė gjithashtu Kisha Romake Katolike. Ndaj natyrisht, gruaja nė Zbulesėn 2:20 pėrfaqėson gjithashtu Kishėn Romake Katolike.

    Perėndia nuk e sheh kurrė me vend bashkimin mes popullit tė Tij dhe jobesimtarėve; Perėndia thotė qė kjo ėshtė kurvėrim. Kėshtu, Jezebeli nuk ishte mbretėresha; bashkimi i Ashabit dhe Jezebelit ishte mėkat. Kurvėrimi ėshtė ērregullim. Perėndia sheh njė grua qė po ngatėrron fjalėt e Perėndisė dhe popullin e Tij. Ajo solli perėndinė e johebrenjve. E kam thėnė dhe mė parė se kurvėrimi sjell idhujtari. Nė Dhjatėn e Re flitet pėr kuvendin e Jeruzalemit, rezultat i tė cilit ishte thirrja drejtuar vėllezėrve nga johebrenjtė pėr tė hequr dorė nga mishi ofruar idhujve dhe nga kurvėria. (Veprat 15:29). Kėtu shohim se kurvėrimi i Jezebelit solli idhujt nė mbretėrinė e Izraelit.

    Nėpėrmjet Jezebelit Ashabi u bashkua me botėn. S’ka rėndėsi vendi, ėshtė e dukshme qė Kisha Romake Katolike bashkohet me forcat politike. Ajo dėrgon ambasadorė dhe ministra nėpėr kombe, dhe nė raste krizash botėrore thotė fjalėn e saj. Bashkimi i kishės me botėn solli Kishėn Romake Katolike. E cila pretendon se papa i parė i saj ishte Pjetri. Por unė mendoj se Pjetri do tė thoshte se ai ishte njė dishepull i Jezusit tė varfėr nga Nazareti; lavdia dhe nderi i botės nuk kishin aspak tė bėnin me tė. Ndėrkohė qė Kisha Romake Katolike ruan pozitėn e saj nė botė dhe kėrkon respektim nga njerėzit. Praktika e Kishės Romake Katolike gjatė kėtyre mė shumė se njė mijė vjetėve, sipas Jakobit 4:4, ėshtė e njėjtė me shkeljen mė tė rėndė tė kurorės. Shohim kėtu se kisha e ka humbur pastėrtinė e nderit tė saj. Sot ėshtė njė grup njerėzish qė mendojnė se mund tė bien nė ujdi mė tė tjerėt pėrderisa kanė njė numėr kaq tė madh anėtarėsh. Sipas njerėzve, ėshtė njė formė pėrparimi pėr kishėn tė ketė mundėsi tė bėjė marrėveshje por, sipas Perėndisė, ėshtė mėkat pėr kishėn tė marrė atė qė ėshtė e botės.

    Cili ėshtė rezultati? Idhujtaria. Faktet i kemi para; nuk ka kishė si ajo Romake Katolike me kaq shumė idhuj. Mund tė themi se kategoria mė e mirė e idhujve ėshtė krijuar nga Kisha Romake Katolike. Kam qėndruar pėr njė muaj nė Romė. Gjatė asaj kohe ndieja vazhdimisht njė gjė: Nėse e tyrja ėshtė kishė, atėherė e jona nuk ėshtė; nėse e jona ėshtė kishė, atėherė e tyrja sigurisht nuk ėshtė. Nuk ka rrugė tė ndėrmjetme qė tė dyja tė qėndrojnė bashkė. Ajo qė bie nė sy ėshtė qė ata kanė pėrmbushur ēfarė ėshtė profetizuar nė Bibėl. Kanė njė ikonė tė Atit dhe njė ikonė tė Birit; kanė ikonat e apostujve dhe tė shenjtorėve tė lashtė. Ata adhurojnė Marinė; adhurojnė Pjetrin. Jezebeli i mėson shėrbėtorėt e Zotit tė kurvėrojnė dhe tė hanė mish tė ofruar idhujve. Flitet pėr Jezebelin sepse kisha ka futur perėnditė e huaja tė johebrenjve. E gjejmė kėtė nė librin me titull ‘Misteri’ tė G. H. Pember. Katolicizmi pranon idhujt dhe u vė atyre shenjat e krishtėrimit. Mė e dukshmja ėshtė imazhi i Marisė. Disa mendojnė se tė paktėn Maria ėshtė e krishtėrimit. Por e vėrteta ėshtė qė Greqia ka njė perėndeshė, India ka njė perėndeshė , Egjipti ka njė perėndeshė, dhe Kina ka njė perėndeshė; ēdo fe nė botė ka njė perėndeshė, pėrveē krishtėrimit. Pėrderisa duhet tė ketė njė perėndeshė, sjellin Marinė. Nė fakt krishtėrimi nuk ka perėndeshė – origjina e konceptit tė perėndeshės gjendet te jobesimtarėt. Ndaj, kjo ėshtė idhujtari pėrmbi kurvėrim. Kjo ėshtė Jezebeli qė sjell gjėrat e johebrenjve nė mbretėrinė e Izraelit.
    Ajo e quan veten njė profeteshė sepse ajo do tė predikojė e tė mėsojė. Pozita e kishės para Perėndisė ėshtė ajo e njė gruaje. Sa herė qė kisha ka autoritet tė predikojė, kjo ėshtė Jezebeli. Kisha nuk ka gjė pėr tė thėnė, me fjalė tė tjera, kisha nuk ka fjalė. Biri i Perėndisė ėshtė Fjala; ndaj vetėm Ai e ka fjalėn. Krishti ėshtė koka e kishės; ndaj vetėm Ai mund tė flasė. Sa herė flet kisha, ėshtė predikimi i gruas. Kisha Romake Katolike ėshtė gruaja qė predikon. Nė Kishėn Romake Katolike me rėndėsi ėshtė ajo qė thotė kisha, jo ajo qė thotė Bibla apo qė thotė Zoti. Ėshtė e qartė se Perėndia thotė se Jezebeli ėshtė profetesha dhe gruaja qė flet. ‘Skllevėrit e mi’ i referohet shėrbėtorėve individualė. Jezebeli ka autoritet tė drejtojė ēdo besimtar. Njerėzit nė Kishėn Romake Katolike nuk e lexojnė Biblėn, sepse kanė frikė mos keqkuptojnė atė qė thotė Perėndia. Vetėm etėrit mund tė kuptojnė dhe vetėm ata mund tė flasin; ndaj vetėm ata mund tė vendosin pėr ēdo cėshtje. Nė parim Kisha Romake Katolike ėshtė predikimi i gruas e cila vendos ēfarė duhet tė bėjnė bijtė e Perėndisė. Shumė doktrina janė ndryshuar, sepse ajo flet pėr kishėn dhe populli duhet tė dėgjojė kishėn. Ajo i kushton rėndėsi mendimit se populli duhet tė dėgjojė kishėn dhe papėn, dhe jo qė populli duhet tė dėgjojė Zotin.

    vazhdon..

    Historia e kishės ka njohur persekutimet e Perandorisė Romake dhe persekutimet e Kishės Romake Katolike. Nuk dihet numri i saktė i bijve tė Perėndisė tė vrarė nga Kisha Romake Katolike gjatė persekutimit tė saj nė Spanjė. Ndėshkimet e zbatuara gjatė Inkuizicionit ishin mizore nė ekstrem. Njerėzit ēoheshin buzė varrit dhe mė pas, tė lėnė pa frymė, u dorėzoheshin qeveritarėve pėr tė treguar se asnjė nuk ishte vrarė prej tyre. Ajo do tė tė bėjė gjithmonė ta pranosh doktrinėn e saj. Kombi hebre (Izraeli) pati vetėm njė grua qė vrau profetėt, Jezebelin. Por nuk dimė numrin e dėshmitarėve qė vdiqėn nga duart e Kishės Romake Katolike gjatė shekujve tė kaluar. Ata pretendojnė se ēfarė ata vendosim ėshtė gjithmonė e drejtė. Mendimet e njerėzve janė tėrėsisht tė varura prej tyre. Zoti ka thėnė se dėshtimi i Tiatirės i ka rrėnjėt tek fakti se ajo lejon mėsimin e Jezebelit nė mesin e saj.

    "Dhe i dhashė kohė qė tė pendohet pėr kurvėrinė e saj, por ajo nuk u pendua." (Zbu. 2:21). Ata janė ende tė bashkuar me botėn dhe plot me sjelljen e botės. "Ja, unė e flak atė nė njė shtrat" (v. 22) – jo nė njė arkivol, por nė njė shtrat. Arkivoli do tė thotė se ka pėrfunduar; shtrati do tė thotė se nuk ka pėrfunduar. Do tė thotė se ajo nuk do tė ndryshojė gjatė gjithė jetės sė saj. Pacienti nuk mund tė shėrohet dhe nuk mund tė ndryshojė. Duke vazhduar nė gjendjen e saj tė tanishme, ajo ėshtė e pashėrueshme – kjo ėshtė gjendja e Kishės Romake Katolike. Musolini dhe papa nėnshkruan njė marrėveshje nė 1926, nė bazė tė sė cilws Vatikani shkwputej nga Italia pėr t’u bėrė shtet i pavarur, me gjykatėn dhe policinė e vet, etj. Besimtarėt nė Kishėn Romake Katolike shtohen ēdo vit. Nė Kinė nuk ka as edhe njė gazetė tė vetme tė nxjerrė nga ndonjė kishė protestante, ndėrsa Kisha Romake Katolike ėshtė pronare e njė gazete. Numri i tyre ėshtė tre katėr herė mė i madh se ai i protestantėve. Shohim nė Zbulesėn 17 se deri nė ē’shkallė do zhvillohet kjo kishė. Sot ajo po bėhet pa dyshim gjithmonė e mė e fortė. Por Zoti i thotė popullit tė Tij: “Dilni prej saj, o populli im" (18:4). Ēfarė thotė Zoti pėr ata qė kanė kryer kurvėri me tė dhe pėr bijtė e saj? "Unė i flak … ata qė kurvėrojnė me tė, nė shtrėngim tė madh, po nuk u penduan pėr veprat e tyre; dhe do t’i godas me vdekje bijtė e saj" (2:22-23). Kėto fjalė ndoshta i referohen shkatėrrimit qė Perėndia do t’i bėjė Kishės Romake Katolike nėpėrmjet antikrishtit dhe ndjekėsve tė tij. "Dhe tė gjitha kishat do tė njohin se unė jam ai qė heton mendjet dhe zemrat; dhe do t’i jap gjithsecilit nga ju sipas veprave tė veta." (v. 23).

    "Por juve dhe tė tjerėve qė janė nė Tiatirė, qė nuk kanė kėtė doktrinė dhe nuk i kanė njohur thellėsirat e Satanit, sic i quajnė ata, unė them: nuk do tė vė barrė tjetėr mbi ju; por mbajeni fort atė qė keni, derisa tė vij." (vv. 24-25). "Tė tjerėve qė janė nė Tiatirė"; edhe pse kėtu ndodhet Jezebeli, mbetet akoma njė tepricė. Kur Jezebeli u nis tė vriste Elian, Elia u shkurajua shumė kur dėgjoi pėr kėtė. Ēfarė bėri ai? Ai u fsheh. Atėherė Perėndia i tha: “Ē’bėn kėtu?". Ndėrsa ai belbėzonte, Zoti i tha: "Kam lėnė njė tepricė prej shtatė mijė njerėzish" (1 Mbretėrve 19:9-18). Kėta janė “tė tjerėt nė Tiatirė." Nė kohėn e Jezebelit, ishte Elia; dhe nė kishėn Romake Katolike kanė qenė gjithashtu shumė qė i pwrkisnin Zotit. Shumė prej tyre u dogjėn, jo vetėm nė Spanjė, por edhe nė Francė dhe Britaninė e Madhe. Kisha Romake Katolike bėri tė derdhet gjaku i shumė vetėve. Ky ėshtė njė fakt. Edhe sot kjo kishė po pėrpiqet tė bėjė mė tė mirėn e saj pėr tė persekutuar. Falė Zotit janė ende ata “qė nuk kanė kėtė doktrinė dhe nuk i kanė njohur thellėsirat e Satanit, siē i quajnė ata." Shprehja “thellėsitė" nė greqisht ėshtė bathea, qė do tė thotė mister. Kishės Romake Katolike i pėlqen shumė ta pėrdorė kėtė fjalė. Ata kanė shumė mistere apo doktrina tė thella nė mesin e tyre. Kėto doktrina nuk janė nga Zoti, ato janė fjalėt e Jezebelit. Zoti nuk do vendosė ndonjė barrė tjetėr mbi ata qė nuk kanė kėtė doktrinė, por ata duhet tė mbajnė fort atė qė kanė. Mbaj fort “Veprat e mia” tė cilat i ke njohur – kjo mjafton. Mos e humb atė qė tashmė ke, “derisa unė tė vij”.

    "Dhe kujt fiton dhe i ruan deri nė fund veprat e mia, do t’i jap pushtet mbi kombet; dhe ai do t’i qeverisė ata me njė shufėr hekuri dhe ata do tė thyhen si enė argjile, sikurse mora edhe unė pushtet prej Atit Tim" (Zbu. 2:26-27). Ky ėshtė premtimi i parė. Ēfarė do tė thoė kjo? Kush ruan dele ka njė shkop. Kur delet nuk sillen mirė, ai mund ta pėrdorė shkopin pėr t’i goditur ato lehtas. Mateu 13:40-42 na tregon se njė ėngjėll do tė vijė dhe do tė nxjerrė jashtė mbretėrirsė sė Tij gjithė skandalet, qė do tė thotė, do tė pėrdorė forcė pėr tė pėrzėnė gjithė gjėrat qė nuk janė nė rregull. Por kjo nuk do tė thotė se kombet nuk do tė ekzistojnė mė gjatė mijėvjecarit. Ne e dimė se ato akoma do tė jenė. Me anė tė hekurit Perėndia do i thyejė kėto gjėra nė copa.

    Perėndia krijon gurė; njeriu krijon tulla. Tullat janė shumė tė ngjashme mė gurėt. Kulla e Babelit u ndėrtua me tulla. Qė nga kulla e Babelit e deri tek 2 Timoteut tė gjithė ata qė imitojnė Atė janė enė prej balte (“enėt e pocarit”). Zoti thotė se fitimtari do qeverisė kombet dhe do copėtojė enėt prej balte. Fjala “qeveris” nėnkupton se diēka nuk kryhet menjėherė, por duke goditur njėrin pas tjetrit sipas nevojės. Kjo ėshtė qeverisje. Kjo lloj gjėje ndoshta do tė bėhet nė vazhdimėsi deri nė qiellin e ri dhe tokėn e re. Mbretėria ėshtė fillimi i qiellit tė ri dhe tokės sė re. Vetėm tė drejtėt banojnė nė qiellin e ri dhe tokėn e re. Ja pse shufra e hekurt duhet tė pėrdoret pėr tė qeverisur kombet dhe pėr tė copėtuar gjėrat qė vijnė nga njerėzit.

    "Dhe unė do t’i jap atij yllin e mėngjesit" (Zbu. 2:28). Ky ėshtė premtimi i dytė. Ylli i mėngjesit nė gjuhėn kineze ėshtė i ashtuquajturi ylli i agimit. Nė orėn mė tė errėt, pikėrisht atėherė kur po agon dita, ai shfaqet pėr pak kohė, dhe mė pas lind dielli. Janė shumė ata qė shohin diellin, por pak vetė kanė parė yllin e mėngjesit. Njė ditė e gjithė bota do ta shohė Zotin, siē thuhet te Malakia 4:2: “Do tė lindė Dielli i drejtėsisė." Pėrpara se ēdokush tė shohė dritėn, disa mund ta shohin atė tė parėt ndėrsa ėshtė ende errėsirė. Kjo ėshtė ēfarw do tė thotė tė marrėsh yllin e mėngjesit. Pak para se dita tė agojė, ėshtė shumė errėsirė. Por nė kėtė ēast shfaqet ylli i mėngjesit. Zoti i premton fitimtarit se ai do tė marrė yllin e mėngjesit nė kohėn mė tė errėt. Kjo do tė thotė se ai do ta shohė Zotin dhe do tė mrekullohet. Ne e shohim diellin gjithmonė gjatė orėve tė ditės, por e sheh yllin e mėngjesit ai qė vendos tė ngrihet herėt ndėrsa tė tjerėt flenė. Ky ėshtė premtimi pėr fitimtarin.
    "Kush ka veshė, le tė dėgjojė atė qė Fryma u thotė kishave" (Zbu. 2:29). Zoti po i flet jo vetėm Kishės Romake Katolike, por tė gjitha kishave.

    Nė tre letrat e para thirrja drejtuar fitimtarit vjen pas shprehjes "Kush ka veshė le tė dėgjojė." Sė pari ėshtė "ai qė ka veshė," dhe mė pas vjen premtimi pėr fitimtarin. Por duke filluar me Tiatirėn, rregulli ėshtė pėrmbysur. Kjo provon se tri kishat e para janė tė tė njėjtit grup. Ndėrsa katėr tė tjerat janė tė njė tjetri. Ka njė ndryshim mes kėtyre dy grupeve. Sė pari, Smirna erdhi pasi epoka e Efesit kishte pėrfunduar, dhe Pergami vjen pasi kishte pėrfunduar Smirna, dhe Tiatira vjen pasi Pergami ishte larguar. Por tani Sarda vjen edhe pse Tiatira nuk ka mbaruar. Tiatira do vazhdojė derisa tė kthehet Zoti. Dhe Filadelfia nuk vjen pasi tė ketė kaluar Sarda, as Laodicea nuk shfaqet pasi tė jetė larguar Filadelfia. Pėrkundrazi, Sarda ekziston ende kur vjen Filadelfia, dhe Filadelfila ende ekziston kur shfaqet Laodicea. Tiatira, Sarda, Filadelfia dhe Laodicea do tė vazhdojnė deri nė kthimin e Zotit Jezus. Tre tė parat erdhėn dhe shkuan, por katėr tė fundit shfaqen gradualisht dhe vazhdojnė deri sa Zoti tė kthehet.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:21 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    Ndertojne shume poshte ata qe ndertojne nen yje...

  6. #6
    Ne mbreterine e Tij.. Maska e inscrite
    Anėtarėsuar
    09-02-2005
    Vendndodhja
    Shqiperi
    Postime
    126

    Kapitulli VI

    KAPITULLI VI

    KISHA NĖ SARDĖ

    Lexim nga Shkrimi: Zbulesa 3:1-6

    Kemi parė se gjatė kohės sė apostujve ishte sjellja e Nikolaitėve. Pas sjelljes sė Nikolaitėve pamė si Pergami mėkatoi rėndė duke sjellė botėn nė kishė. Pas Nikolaitėve erdhi Jezebeli, dhe nė tė njėjtėn kohė edhe idhujt nė kishė. Por ka diēka tė mirė kėtu: Nė Tiatirė shohim gjykimin e Jezebelit, flakjen e saj nė njė shtrat vuajtjesh, dhe shohim gjithashtu se ndjekėsit e saj do tė vriten njė ditė. Kėto profeci nuk janė pėrmbushur ende, ato do pėrmbushen nė kohėn e rėnies sė Babilonės te Zbulesa 17. Historia e Tiatirės fillon qė nė kohėn kur Jezebeli futi idhujt nė kishė dhe do vazhdojė derisa ajo tė marrė gjykimin. Tani duhet tė shohim njė gjė: kur kisha, nė rrugėn e saj tė rėnies qė nga Nikolaitėt, tė vijė nė gjendjen e Jezebelit, Perėndia nuk do e tolerojė mė. Atėherė lind Sarda. “Sardė” do tė thotė “mbetja”. Kisha nė Sardė ėshtė reagimi i Perėndisė ndaj Tiatirės. Historia e rigjallėrimit nė kishat nėpėr tėrė botėn ėshtė shprehje e reagimit hyjnor. Kurdo qė Zoti fillon njė punė restaurimi, Ai ėshtė duke reaguar. Reagimi i Perėndisė ėshtė shėrimi i njeriut. Do tė doja ta mbanit mirė nė mendje kėtė parim. Sarda shfaqet sepse Zoti ka parė gjendjen e Tiatirės.

    Kisha tė ndryshme grupohen dy nga dy nė Zbulesė. Sarda lidhet me Efesin. Filadelfia lidhet me Smirnėn, dhe Laodicea me Pergamin. Vetėm Tiatira mbetet vetėm. Nė Sardė Zoti thotė se emri i Tij ėshtė “Ai qė ka tė shtatė Frymėrat e Perėndisė. Unė i di veprat e tua; ti ke emrin se jeton, por je i vdekur" (Zbu. 3:1). Letra drejtuar Efesit thotė se Ai mban shtatė yje nė dorėn e Tij tė djathtė, ndėrsa nė letrėn drejtuar Sardės thuhet se Ai ka tė shtatė yjet. Efesi ėshtė plogėshtimi pas apostujve, qė do tė thotė, ndryshimi nga diēka e mirė nė tė keqe; Sarda ėshtė shėrimi nga Tiatira, qė do tė thotė, kalimi nga diēka e keqe nė diēka tė mirė. Efesi ėshtė ai qė ka vepra por jo dashuri; Sarda ėshtė ajo qė ka emrin se jeton, por ėshtė e vdekur. Ndaj kėto tė dyja qėndrojnė bashkė. Zoti e shfaq Veten si Ai qė ka tė shtatė Frymėrat. Tė shtatė Frymėrat e Perėndisė janė dėrguar prej Tij nė botė pėr vepra, dhe kėto vepra janė veprat e jetės. Shtatė yjet nė Efes pėrfaqėsojnė lajmėtarėt; kėtu ata paraqesin ndriēimin. Vepra e shėrimit ėshtė gjysėm nė Frymė dhe gjysėm nė dritė.

    Sarda ėshtė e ngjashme me Tiatirėn pėr nga koha e gjatė qė ajo pėrfshin, qė nga kishat e reformuara deri nė kthimin e Zotit. Edhe pse koha e Sardės nuk ėshtė e gjatė sa e Tiatirės, ajo paraqet jo vetėm kishėn gjatė Reformimit, por edhe historinė e kishės pas Reformimit.
    "Unė i di veprat e tua; ti ke emrin se jeton, por je i vdekur." Besoj se asnjė nuk e vė nė dyshim se Martin Luter ishte njė shėrbėtor i Zotit dhe se Reformimi ishte vepra e Perėndisė. U bė punė e madhe me anė tė Reformimit, ai ishte reagim hyjnor. Sigurisht qė Zoti e pėrdori Luterin si njė zėdhėnės; ai ishte njė njeri i zgjedhur posaēėrisht nga Perėndia. Kur Luteri filloi punėn, reformimi ishte tėrėsisht Sardė. Synimi i tij ishte vetėm shėrimi. Zoti nuk thotė se puna e Luterit nuk ishte e mirė; pėrkundrazi, Ai thotė se ajo nuk ėshtė e plotė. Ishte e mirė, por jo e mirė sa duhej. Nė sytė e Zotit, Ai nuk gjen ndonjė gjė tė plotė – ēdo gjė ishte njė fillim pa njė fund. Zoti ėshtė njė Zot i plotėsisė, Ai kėrkon plotėsi. Pėr kėtė arsye duhet ta Kėrkojmė Atė qė tė mund tė shohim.

    Problemi i shfajėsimit u zgjidh pas Luterit. Shfajėsimi vjen nga besimi dhe paqja nė Zotin vjen nga besimi. Luteri jo vetėm na paraqiti shfajėsimin nėpėrmjet besimi, por na dha gjithashtu edhe njė Bibėl tė hapur. Nė Tiatirė autoriteti ėshtė nė duart e Jezebelit – me fjalė tė tjera nė duart e kishės. Ēėshtja ėshtė se ēfarė thotė kisha, jo ēfarė thotė Zoti. E gjithė ēėshtja qėndron nė ēfarė thotė kisha nėnė: Tėrė njerėzit e Kishės Romake Katolike dėgjojnė kishėn mėmė. Dhe Zoti thotė se Ai do i vrasė “bijtė” e saj. Ju thoni nėnė, por Zoti thotė fėmijėt. Luteri na tregoi ēfarė thotė Zoti dhe ēfarė thotė Bibla. Njerėzit mund tė lexojnė Fjalėn e Perėndisė dhe mund ta shohin vetė ēfarė thotė nė tė vėrtetė Perėndia, dhe jo ēfarė thotė Roma. Me Biblėn e hapur, e gjithė kisha ėshtė e ndriēuar.

    E megjithatė lind njė problem: Protestantizmi nuk na dha njė kishė pėr tė qėnė. Pėr pasojė, kudo ku hyri doktrina e shfajėsimit nėpėrmjet besimit dhe Bibla pėr tė gjithė, u krijua edhe kisha shtetėrore. Sekti luterian u kthye nė kishė shtetėrore nė shumė vende. Mė vonė nė Angli lindi kisha anglikane, e cila ėshtė gjithashtu kishė shtetėrore. Qė me Romėn filloi tė ndryshojė gjendja e kishės. Qė nga koha e shfajėsimit nėpėrmjet besimit dhe Biblės sė hapur, kishat protestante ende nuk e kanė kuptuar se si duhet tė jetė kisha. Edhe pse kishin konceptin e shfajėsimit nėpėrmjet besimit dhe Biblėn pėr tė gjithė, kishat protestante vazhduan tė ndjekin shembullin e Romės dhe nuk iu kthyen kishės sė parė. Problemi i kishės nuk u zgjidh gjatė Reformimit. Luteri nuk e reformoi kishėn. Ai vetė tha se ne nuk duhet tė mendojmė se “shfajėsimi nėpėrmjet besimit” ėshtė i mjaftueshėm. Ka kaq shumė gjėra pėr tė ndryshuar. E megjithatė njerėzit nė kishat protestante ndaluan pikėrisht kėtu. Luteri nuk u ndal aty, por ata ndaluan dhe thanė se ishte e mirė sa duhej. Edhe pse iu kthyen besimit tė fillimit, kisha vetė mbeti e pandryshuar. Mė parė ishte kisha ndėrkombėtare e Romės; tani ėshtė kisha shtetėrore e Anglisė apo kisha shtetėrore gjermane - dhe vetėm kaq.

    E shihni vėllezėr? Reformimi nuk e riktheu kishėn nė gjendjen e fillimit; ai bėri vetėm qė kisha botėrore tė bėhet kisha shtetėrore. Tiatira dėnohet sepse futi kishėn nė botė; nė tė njėjtėn mėnyrė, Sarda dėnohet sepse futi kishėn nė shtete. “Ti ke emrin se jeton, por je i vdekur”. Reformimi ishte i gjallė, por ai ka ende shumė gjėra tė vdekura.

    Mė vonė lindėn shumė "kundėrshtarė", si Kisha Presbiterane, etj. Nė njėrėn anė ėshtė Kisha Romake Katolike; nė anėn tjetėr janė kishat protestante. Ndėr kishat protestante, pėrveē atyre tė themeluara sipas shteteve, ka edhe kisha tė krijuara nė bazė tė opinioneve dhe doktrinave tė ndryshme. Kundėrshtarėt nuk marrin shtetin si kufi, por doktrinėn e tyre. Ndaj, ka dy lloje kishash ndėr kishat protestante: njėra ėshtė shtetėrore dhe tjetra ėshtė e pavarur. Sot shohim bashkimin e shtetit me kishėn nė Gjermani, Britaninė e Madhe, e kėshtu me radhė. Roma ka kishėn e botės, ndėrsa Britania e Madhe, Gjermania, etj, kanė kishėn shtetėrore. Mbretėrit dhe kryetarėt e shteteve nuk duan tė dėgjojnė papėn, e megjithatė ata duan qė tė tjerėt t’i dėgjojnė ata. Nė politikė duan tė jenė mbretėr; dhe duan tė jenė mbretėr nė fe gjithashtu. Pėr pasojė lindėn kishat shtetėrore. Njerėzit nuk e bėnė kurrė pyetjen se si ėshtė kisha nė Bibėl. Ata nuk iu referuan asaj pėr tė parė nėse ishte mirė tė kishte kisha shtetėrore. Mė vonė lindėn kishat e pavarura. Themelimi i kishave tė pavarura bazohej nė mbėshtetjen nė njė doktrinė tė caktuar; ndaj ato u veēuan nga ata qė nuk kishin tė njėjtėn doktrinė. Kisha Baptiste u krijua sepse dikush pa baptizmin; Kisha Presbiterane u themelua sepse dikush pa sistemin presbiteran nė kishė. Kisha u krijua jo sepse dikush e dinte ēfarė ishte kisha; pėrkundrazi, kisha u themelua bazuar nė njė sistem. Zoti thotė se kėto dy lloje kishash protestante – shtetėrorja dhe e pavarura – nuk i janė rikthyer qėllimit tė fillimit. Kjo thėnie ėshtė shumė domethėnėse.

    "Ji syēelė dhe forco mbetjen e gjėrave qė gati po vdesin" (v. 2). Kjo i referohet shfajėsimit nėpėrmjet besimit dhe Biblės sė hapur, dhe jetės qė fitohet prej tyre. Nė tėrė historinė e Sardės, kėto kanė qenė gati tė vdesin; ndaj Zoti thotė: “Forco mbetjen e gjėrave qė gati po vdesin”. Sot nė kishat protestante rregullat e njerėzve janė ende nė fuqi, edhe pse Bibla ėshtė tanimė e hapur. Ndaj Zoti ka thėnė: “Sepse nuk i gjeta tė pėrkryera veprat e tua pėrpara Perėndisė tim" (v. 2). Edhe ajo qė ata tashmė kanė nuk ėshtė e plotė. Disa nga gjėrat e tyre nuk janė tė plota; nuk kanė qenė tė plota qė nga fillimi. "Kujto, pra, atė qė more dhe dėgjove, dhe ruaje edhe pendohu" (v. 3).

    A mbaron kėshtu historia e kishave protestante? Jo! Historia e kishave protestante ėshtė njė histori rilindjesh. Nė kohėn kur Luteri filloi, shumė vetė u shpėtuan, rilindėn dhe morėn shėrim tė madh. Njė karakteristikė e kishave protestante ėshtė “shėrimi”. Ne nuk e dimė deri ku do punojė Fryma e Shenjtė. Luteri reformoi diēka; kėshtu lindi Kisha Luterane. Kur u pa e vėrteta e presbiterit, u organizua Kisha Presbiterane. U shfaq Wesley (Uesli), ndaj lindi Kisha Metodiste. Sot nė botė ka ende shumė kisha mė tė vogla. Nė 1914 kishte mė shumė se 1500 kisha.

    Falė Perėndisė, Sarda ėshtė bekuar shpesh prej Tij. Por, sapo kishte njė bekim nga Zoti, njerėzit organizonin diēka pėr ta ruajtur atė bekim. Edhe pse bekimi i Zotit ndodhet ende aty, sfera e tij ėshtė e tė njėjtave pėrmasa. Kishat protestante janė si njė kupė. Nė fillim tė rilindjes, njerėzit shkojnė kudo ku ka ujė tė gjallė. Kudo shkon Fryma e Perėndisė, do tė shkojnė edhe njerėzit. Njerėzit pėrdorėn njė kupė me shpresėn se do ruanin ujin e gjallė pa humbje. Dobia e kėsaj ėshtė se ruhet hiri, dhe humbja ėshtė se ndodhet vetėm njė kupė bekim. Nė brezin e parė kupa ishte plot. Aty nga brezi i dytė kupa ishte e mbushur vetėm pėrgjysėm, dhe filloi paqartėsia. Nga brezi i tretė apo i pestė, uji u largua dhe mbeti vetėm njė kupė bosh. Atėherė ata filluan tė debatonin me denominacionet e tjera se kupa e kujt ishte mė e mirė, edhe pse tė gjitha kupat nuk ishin tė vlefshme pėr te pirė. Cili ishte rezultati? Perėndia reagoi pėrsėri dhe ja ku erdhi njė Sardė tjetėr. Kjo ėshtė e tėrė historia e ringjalljes. Kur vjen hiri i Perėndisė, njerėzit krijojnė menjėherė njė organizėm pėr ta ruajtur atė. Organizmi mbetet, por pėrmbajtja ka humbur. Megjithatė, kupa nuk mund tė thyhet; ndodhet gjithmonė ata qė janė tė pėrkushtuar ta mbajnė kupėn nė vazhdimėsi. Kemi kėtu njė ēėshtje parimi: Nxėnėsit e Ueslit nuk mund asnjėherė tė ishin tė ngjashėm me tė, dhe as nxėnėsit e Kalvin nuk mund tė krahasoheshin me tė. Shkollat e profetėve rrallė nxorrėn profetė – tė gjithė profetėt e mėdhenj u zgjodhėn nga Perėndia prej shkretėtirės. Fryma e Perėndisė zbret mbi atė qė Ai zgjedh. Ėshtė Ai Kreu i kishės, jo ne. Njerėzit gjithmonė mendojnė se uji i gjallė ėshtė i vlefshėm dhe duhet ruajtur me organizim, por ai gradualisht humbet pėrgjatė brezave, deri sa thahet plotėsisht. Pasi ėshtė tharė, Zoti na jep pėrsėri ujė tė gjallė nė shkretėtirė.

    Nė njėrėn anė ka rilindje – lavdi Zotit! Nga ana tjetėr, duhet qortuar prej Tij, sepse ajo kurrė nuk iu rikthye fillimit. Kishat protestante pėrjetojnė vazhdimisht rilindje, por Zoti thotė se ato nuk janė tė pėrsosura, ato nuk i janė kthyer fillimit. Duhet tė mos harrojmė ēfarė ishte nė fillim. Ēėshtja nuk qėndron nė ēfarė marrim dhe dėgjojmė tani; ēėshtja ėshtė si ne merrnim dhe dėgjonim nė fillim. Sipas Veprave 2 u shpėtuan shumė vetė dhe Zoti thotė se ata ngulmonin nė mėsimin dhe pėrbashkėsinė e apostujve, nė thyerjen e bukės dhe nė lutje. Nuk thotė se ata vazhdonin nė thyerjen e bukės dhe lutjet e apostujve, por nė mėsimin dhe pėrbashkėsinė e apostujve. Pėrbashkėsia e Krishtit ėshtė pėrbashkėsia e apostujve; mėsimi i Krishtit ėshtė mėsimi i apostujve. Zoti vlerėson si pėrbashkėsi vetėm pėrbashkėsinė e apostujve; Ai vlerėson vetėm mėsimin e tyre si mėsim. Ne nuk mund tė shpikim ndonjė pėrbashkėsi; dhe as mund tė shpikim ndonjė mėsim. Gabimi i Tiatirės ishte se ajo fabrikoi mėsimin e vet qė kur Jezebeli ishte atje. Perėndia nuk na do tė shpikim; Ai do vetėm qė ne tė marrim. Ēdo gjė mund tė shpiket nė shekullin e njėzetė, por jo mėsimi. Nė Frymė mund tė flasim pėr zbulesė, por nė lidhje me mėsimin, ne nuk mund tė shpikim asgjė. Duhet vetėm tė shqyrtojmė ēfarė kemi marrė, ēfarė kemi dėgjuar dhe t’i ruajmė fort e tė pendohemi.

    "Do tė vij te ti si njė vjedhės, dhe nuk do tė dish nė ē’orė do tė vij te ti." (v. 3). "Vij" ėshtė tė vish qė prej sė larti. “Mbi – upon (anglisht) nė greqisht ėshtė epi, qė do tė thotė, do tė vij duke zbritur nė anėn tėnde, jo mbi ty, por mėnjanė teje. Ardhja e vjen rrotull nė anėn tėnde. Pėrdorimi i fjalėve nga Zoti ėshtė bėrė me shumė mjeshtėri. Ne mund t’i pėrkthejmė si: “Do tė vij dhe kaloj pranė teje, dhe megjithatė, ti nuk do ta kuptosh.”
    Hajduti nuk vjen tė marrė gjėrat e pavlerė; ai vjedh gjithmonė mė tė mirėn. Zoti gjithashtu do vjedhė mė tė mirėt nga toka. Mė tė mirėt janė nė duart e Tij, jo jashtė Tij. Ne jemi nė tė njėjtėn shtėpi: njė do tė rrėmbehet dhe njė do tė lihet. Kėshtu pra, Zoti thotė se nėse nuk do tw jeni zgjuar, Ai do vijė. Zoti Jezus po vjen shpejt. Kjo ditė po afron. Qofshim tė ēmuar aq sa Zoti tė na “vjedhė”.

    "Por ke disa veta nė Sardė, qė nuk e ndotėn petkat e tyre; edhe do tė ecin me mua tė veshur nė tė bardha, sepse janė tė denjė." (v. 4). Jakobi ēoi shtatėdhjetė vetė nė Egjipt. (Ekso. 1:5). Nė pėrgjithėsi Shkrimet thonė kaq burra, kaq frymė. Por Zoti thotė kėtu se janė disa emra; Zoti u kushton vėmendje tė veēantė emrave tanė. Ai thotė se janė disa qė nuk i ndotėn petkat e tyre. Kėto petka janė veprat tona tė mira. Kur dalim para Perėndisė, ne veshim Krishtin, sepse Krishti ėshtė petku ynė i bardhė. Sidoqoftė, ne nuk po qėndrojmė para Perėndisė kėtu, por pėrpara Krishtit, pėrpara fronit tė gjykimit. (Rom. 14:10). Ne nuk veshim Krisht kėtu; pėrkundrazi, nė veshim “li tė hollė, tė pastėr e tė shkėlqyeshėm, sepse liri i hollė janė veprat e drejta tė shenjtorėve" (Zbu. 19:8). Janė disa qė nuk i ndotėn petkat; thėnė ndryshe, sjellja e tyre ėshtė e pastėr. Ata do tė ecin me Perėndinė, sepse janė tė denjė.

    "Kush fiton do tė vishet me rroba tė bardha dhe unė nuk do ta fshij emrin e tij nga libri i jetės, por do tė rrėfej emrin e tij pėrpara Atit tim dhe para ėngjėjve tė Tij" (3:5). Ēėshtja kėtu nuk ėshtė nėse emri ėshtė regjistruar, por nėse emri do tė rrėfehet. Ata tė cilėt Zoti do i rrėfejė, do marrin pjesė nė diēka; ata tė cilėt nuk do rrėfehen nga Zoti nuk do tė marrin pjesė. Tė gjithė emrat janė shėnuar nė librin e jetės, por ai i cili nuk ėshtė pranuar nga Zoti ėshtė si dikush qė ėshtė shėnuar me njė rreth. Ai nuk do tė marrė pjesė. Kėtu ēėshtja nuk ka tė bėjė me jetėn e pėrjetshme nė pėrjetėsi, por nėse ti do mundesh apo jo tė mbretėrosh me Zotin. Ėshtė kaq e trishtė tė jesh i regjistruar dhe pėrsėri tė mos mundesh tė marrėsh dot pjesė. Pastė Zoti hir pėr ne kėshtu qė tė mund tė veshim rrobėn e bardhė pėrpara Zotit. Kemi rrobėn e bardhė pėr ta veshur pėrpara Perėndisė, po pėrpara Zotit?
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:24 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    Ndertojne shume poshte ata qe ndertojne nen yje...

  7. #7
    Ne mbreterine e Tij.. Maska e inscrite
    Anėtarėsuar
    09-02-2005
    Vendndodhja
    Shqiperi
    Postime
    126

    Kapitulli VII

    KAPITULLI VII

    KISHA NĖ FILADELFI

    Lexim nga Shkrimi: Zbu. 3:7-13; Mt. 23:8-11; Gjo. 20:17; 1 Kor. 12:13; Gal. 3:28

    Kėtu kemi skicuar njė paraqitje sistematike. Ndoshta na ndihmon tė kuptojmė mė mirė. Pjesa e parė pėrfaqėson kishėn nė periudhėn apostolike. Edhe pse Efesi tashmė ishte njė kishė e plogėsht, ajo vazhdon tė njėjtėn linjė, pėrderisa Zoti njeh faktin qė kisha nė Efes ėshtė vazhdim i kishės apostolike. Mė pas vjen Smirna, e cila vazhdon po nė kėtė linjė. Smirna ėshtė me tė vėrtetė njė kishė e vuajtjeve. Nuk ka as lavdėrim dhe as qortim pėr tė. Megjithatė, pas Smirnės, ndodhi diēka me shfaqjen e Pergamit. Ajo nuk i qėndroi vėrtetėsisė sė apostujve; ajo u bashkua me botėn dhe mori kthesėn tatėposhtė. Ajo pasoi kishėn nė Smirnė, por ajo nuk i qėndroi vėrtetėsisė sė apostujve. Meqėnėse Pergami mori kėtė kthesė, ajo u ndoq nga Tiatira. Ajo eci nė tė njėjtėn rrugė tė Pergamit, e cila ndryshonte nga ajo e apostujve. Sarda doli nga Tiatira dhe ajo gjithashtu mori njė kthesė, por kthesa e saj ishte nė drejtimin pas. Tiatira do vazhdojė deri nė ardhjen e Zotit, dhe Sarda gjithashtu do jetė deri nė kthimin e Tij.

    Tani duam t’ju prezantojmė Filadelfian. Filadelfia ėshtė kisha qė i kthehet vėrtetėsisė sė apostujve. Edhe ajo merr njė kthesė, njė kthesė pėr tek gjendja e fillimit nė Bibėl. Kthesa e shėrimit fillon me Sardėn dhe pėrfundon me Filadelfian. Tani ajo ėshtė pėrsėri nė tė njėjtėn linjė tė drejtė sikurse epoka e apostujve. Filadelfia vjen nga Sarda. Ajo nuk ėshtė as Kisha Romake Katolike dhe as kishat Protestante, por vazhdimėsi e kishės sė apostujve. Mė pas vjen Laodicea, tė cilėn do ta trajtojmė kur tė kalojmė atje. Tani do shohim pėr pak se kush ėshtė Filadelfia, duke shpresuar tė jemi tė qartė pėr ēka ajo pėrfaqėson.

    Ndėr shtatė kishat, pesė qortohen dhe dy jo. Dy kishat qė nuk qortohen janė Smirna dhe Filadelfia. Zoti aprovon vetėm kėto tė dyja. Ėshtė me tė vėrtetė pė t’u vėnė nė dukje se fjalėt qė Zoti i thotė Filadelfias janė krejt tė ngjashme me ato qė i thuhen Smirnės. Problemi i Smirnės ishte judaizmi, ndėrkohė qė edhe me Filadelfian kishte judaizėm. Kishės nė Smirnė Zoti i thotė: “Qė tė provoheni" (Zbu. 2:10), ndėrsa kishės nė Filadelfia Zoti i thotė: “Edhe unė do tė tė ruaj ty nga ora e sprovės qė do tė vijė mbi gjithė botėn, pėr tė provuar ata qė banojnė mbi dhe" (3:10). Zoti gjithashtu u flet dy kishave nė lidhje me kurorėn. Smirnės i thotė: “Unė do tė tė jap kurorėn e jetės" (2:10), ndėrsa Filadelias i thotė: “Mbaje fort atė qė ke, qė tė mos tė marrė ndokush kurorėn tėnde" (3:11). Kėto dy kisha kanė kėto dy pika ngjashmėrie qė tregojnė se janė tė tė njėjtės linjė, qė do tė thotė, tė linjės sė vėrtetėsisė sė kishės apostolike. Kisha e Sardės ishte njė mėkėmbje, por jo njė mėkėmbje e plotė; ishte njė pėrmirėsim i papėrfunduar. Por Filadelfia shėrohet deri sa ajo tė plotėsojė dėshirėn e Zotit. Kisha nė Filadelfia jo vetėm nuk qortohet sikurse edhe Smirna, por edhe lavdėrohet. Vija e drejtė qė kemi skicuar ėshtė linja e tė zgjedhurve. E dimė qė Zoti zgjodhi Filadelfian. Filadelfia vazhdon vėrtetėsinė e apostujve. Nė krahasim me Smirnėn, ajo shėrohet. Ndaj fjalėt qė Zoti i thotė asaj janė dhe pėr ne qė t’i mbajmė dhe t’u bindemi. Kthesa e Tiatirės dhe e Pergamit ishte nė njė shkallė tė tillė sa, kur erdhi Sarda, ajo nuk u mėkėmb dot plotėsisht, edhe pse veproi nė mėnyrė madhėshtore. Megjithėse mori rrugėn e shėrimit, ajo nuk ia doli tė pėrmbushte synimin. Filadelfia ėshtė njė mėkėmbje e plotė. Shpresoj ta dallojmė qartė kėtė.

    Filadelfia nė greqisht pėrbėhet nga dy fjalė. E para do tė thotė “tė duam njėri tjetrin”, dhe e dyta ka kuptimin “vėlla”. Ndaj, Filadelfia do tė thotė “dashuri vėllazėrore”. "Dashuria vėllazėrore” ėshtė profecia e Zotit. Sakrifica ėshtė veēantia e Tiatirės dhe ėshtė pėrmbushur nė Kishėn Romake Katolike. Mėkėmbja ėshtė karakteristika e Sardės dhe ėshtė pėrmbushur nė kishat Protestante. Tani Zoti na tregon se ėshtė njė kishė e cila ėshtė shėruar plotėsisht dhe lavdėrohet prej Tij. Kush lexon Biblėn do pyesė: Kush ėshtė nė fakt ajo? Ku mund ta gjejmė nė histori? Nuk mund ta anashkalojmė kėtė pyetje.

    Kam folur tashmė pėr sjelljen dhe mėsimin e Nikolaitėve nė kishėn e Efesit dhe tė Pergamit. Mė tej kam treguar se si ata pėrfaqėsojnė njė shtresė priftėrinjsh. Nė popullin e Izraelit vetėm Levitėt mund tė ishin priftėrinj dhe jo tė tjerėt. Por nė kishė, tė tėrė bijtė e Perėndisė janė priftėrinj. 1 Pjetrit 2 dhe Zbulesa 5 na tregojnė qartė se, tė gjithė ata qė janė blerė me gjakun, janė priftėrinj. Por Nikolaitėt krijuan posaēėrisht ofiqin e priftit. Populli (besimtarėt e thjeshtė) duhet tė rrinė nė botė dhe tė merren me punėt laike. Priftėrinjtė qėndrojnė mbi popullin e thjeshtė dhe kujdesen pėr ēėshtjet frymėrore. Tani do flas pėrsėri nė lidhje me ēėshtjen e klasės ndėrmjetėsuese. Hebrenjtė kanė judaizmin dhe Nikolaitėt u zhvilluan nga njė sjellje nė njė mėsim. Gjejmė ekzistencėn e njė klase etėrish. Ata merren me ēėshtjet frymėrore, ndėrsa tė tjerėt kujdesen pėr ēėshtjet laike. Vėnia e duarve ėshtė ēėshtje e tyre, vetėm ata mund tė bekojnė. Nėse duhet tė shqyrtojmė njė ēėshtje tė caktuar, nuk mund ta pyesim Zotin vetė; ne duhet t’u kėrkojmė atyre ta pyesin Zotin pėr ne. Nė kohėn e Sardės gjendja u pėrmirėsua. U shfuqizua sistemi i etėrve, por do t’i zinte vendin sistemi fetar qė po lindte. Ndėr kishat protestante ka kisha shtetėrore tepėr strikte dhe ka gjithashtu shumė kisha tė pavarura tė shpėrndara. Megjithatė, qoftė kishė shtetėrore apo e pavarur, ekzistenca e klasės ndėrmjetėsuese vihet re gjithmonė. E para ka sistemin fetar, ndėrsa e dyta sistemin pastoral. Nė lidhje me sistemin e klasės priftėrore, e quajtur etėrit, kleri apo pastorėt, ėshtė diēka qė nuk pranohet nga Zoti. Kishat protestante pėrbėjnė njė ndryshim nė formėn e vazhdimėsisė sė mėsimit tė Nikolaitėve tė gjetur nė Pergam. Edhe pse nė kishat protestante asnjė nuk quhet atė, pėrsėri kleri dhe pastorėt janė nė parim pikėrisht e njėjta gjė. Edhe po t’u ndryshojmė emrin dhe t’i quajmė punėtorė, pėr sa kohė ndodhen nė tė njėjtin pozicion, kanė tė njėjtė shije.

    Kam sjellė shumė pjesė nga Shkrimet qė tregojnė se ne jemi tė gjithė priftėrinj. Por tani ka njė diskutim mes Perėndisė dhe njerėzve. Pėrderisa Perėndia thotė se ēdonjėri nė kishė ėshtė e mundur tė jetė prift, pse atėherė njerėzit thonė se autoriteti frymėror ndodhet vetėm nė duart e klasės ndėrmjetėsuese, siē janė etėrit? E pėrsėris, tė gjithė ata qė janė shfajėsuar prej gjakut tė ēmuar janė priftėrinj. Pse Zoti nuk e qorton Filadelfian, pėrkundrazi, e lavdėron atė? Mos harroni se fillimet e klasės ndėrmjetėsuese ishin nė Pergam dhe praktikimi i kėsaj klase u bė nė Romė. Ata kanė papėt qė sundojnė mbi ta, kanė zyrtarėt e lartė qė ushtrojnė autoritet mbi ta, zyrtarėt e lartė tė Vatikanit (pallati kishtar), etj. Por Zoti thotė: “Ju jeni tė gjithė vėllezėr”. I qėndroni Mateut 23:8 dhe 20:26. Bibla nuk ka sistem pastorėsh. Zoti thotė: “Dhe pėrmbi tokė mos thirrni askėnd atė tuaj, sepse vetėm njė ėshtė Ati juaj … As mos lejoni t’ju quajnė udhėheqės, sepse vetėm njė ėshtė Udhėheqėsi juaj" (23:9-10). Por Kisha Romake Katolike pėrdor termin atė, dhe kishat protestante pėrdorin termin pastor. Nė shekullin e nėntėmbėdhjetė pati njė rilindje tė madhe, e cila hoqi klasėn ndėrmjetesuese. Njė shėrim i madh pasoi Sardėn: Vėllezėrit e donin njėri tjetrin, dhe klasa ndėrmjetėsuese u hoq nė kishė. Kjo ėshtė Filadelfia.

    Nė kryeqytetin e Irlandės, Dublin, nė 1825 ndodheshin disa besimtarė, zemrat e tė cilėve ishin pėrgatitur nga Perėndia pėr tė dashur tė gjithė bijtė e Tij, pavarėsisht denominacionit tė tyre. Kjo lloj dashurie nuk duhej tė shqetėsohej nga muret e grupimeve. Ata filluan tė shikonin se nė Shkrim Perėndia thotė se ka vetėm njė trup tė Krishtit, pavarėsisht se nė sa shumė sekte mund ta ndajė atė njeriu. Ata u thelluan nė Shkrimet dhe panė se sistemi ku njė njeri administronte kishėn dhe njė njeri predikonte, nuk ishte biblik. Ndaj ata filluan tė mblidhen nė Darkėn e Zotit pėr tė thyer bukėn dhe pėr t’u lutur. Nė 1825, pas mė shumė se njėmijė vjet Kishė Katolike Romake dhe disa qindra vjet tė kishave protestante, ndodhi rikthimi i parė pėr te adhurimi i thjeshtė, i lirė dhe frymėror sipas Shkrimeve. Nė fillim ishin vetėm dy vetė; mė vonė u bėnė katėr apo pesė.

    Nė sytė e botės kėta besimtarė ishin tė thjeshtė dhe tė panjohur. Por ata kishin Zotin mes tyre dhe ngushėllimin e Frymės sė Shenjtė. Ata mbėshteteshin nė dy tė vėrteta tė qarta: E para, kisha ėshtė Trupi i Krishtit dhe Trupi ėshtė njė, dhe e dyta, nė Dhjatėn e Re nuk ka system klerik, qė do tė thotė se tė gjithė punėtorėt e Fjalės tė vendosur nga njerėzit nuk janė biblik. Ata besonin se tė gjithė besimtarėt e vėrtetė janė anėtarėt e kėtij Trupi tė vetėm. Mirėprisnin me ngrohtėsi tė gjithė ata qė vinin nė mesin e tyre, pavarėsisht grupimit. Ata nuk kishin ndjenjėn e tė qenit ndonjė sekt. Besonin se tė gjithė besimtarėt e vėrtetė kishin ofiqin e priftit dhe mund tė hynin lirshėm nė mė tė Shenjtin e tė Shenjtėve. Ata besonin gjithashtu se Zoti i ringjallur i kishte dhėnė kishės dhunti tė ndryshme pėr pėrsosjen e shenjtorėve, pėr ndėrtimin e Trupit tė Krishtit. Ndaj ata mundėn tė shkėputeshin nga dy mėkatet e sistemit fetar – ofrimi i sakrificave dhe njė njeri qė predikon Fjalėn. Kėto parime i bėnė ata tė mirėprisinin kėdo qė ishte nė Krishtin si vėllain e tyre dhe tė ishin tė hapur ndaj ēdo shėrbėtori tė fjalės tė caktuar nga Fryma e Shenjtė pėr tė shėrbyer.

    Gjatė kėsaj kohe nė Kishėn Anglikane ishte njė klerik me emrin John Nelson Darby, i cili ishte i pakėnaqur me gjendjen e kishės sė tij dhe besonte se kjo nuk ishte biblike. Ai gjithashtu takohej shpesh me vėllezėrit, edhe pse nė atė kohė ende mbante veshjen e klerikut anglikan. Ai ishte njė njeri i perėndishėm, njė njeri me pushtet tė madh, dhe njė njeri i gatshėm tė vuante. Ai ishte gjithashtu njė besimtar frymėror qė e njihte Perėndinė dhe Biblėn dhe e dėnonte mishin. Nė 1827 u largua zyrtarisht nga Kisha Anglikane, hoqi rroben e klerikut, pėr t’u bėrė njė vėlla i thjeshtė qė mblidhet sė bashku me vėllezėrit. Ēfarė panė vėllezėrit ishte fillimisht e kufizuar, por kur Darby iu bashkua atyre, drita hyjnore u derdh si njė lumė. Vepra e Darby-t ishte nė shumė aspekte e ngjashme me atė tė Weslely-it, por qėndrimi i tij ndaj Kishės Anglikane ishte krejt i ndryshėm. Nė shekullin e kaluar, Wesley ndjeu se nuk mund tė largohej nga kisha shtetėrore nė paqe; njė shekull mė vonė, Darby ndjeu se nuk mund tė vazhdonte nė Kishėn Anglikane nė paqe. Por, pėr sa i pėrket zellit, pėrkushtimit me gjithė zemėr dhe besnikėrisė, ata ishin tė ngjashėm nė shumė aspekte.

    Nė tė njėjtin vit filloi t’i ndiqte takimet edhe J. G. Bellett. Ai ishte njė besimtar jashtėzakonisht i thellė dhe frymėror. Ky lloj takimi, i thjeshtė dhe pėrsėri biblik, e preku thellė atė. Nė lidhje me gjendjen nė atė kohė, ai do tė thoshte:

    Njė vėlla sapo mė ka treguar se atij i dukej sipas Shkrimeve se besimtarėt, tė mbledhur sė bashku si dishepuj tė Krishtit, ishin tė lirė tė thyenin sė bashku bukėn siē i kishte kėshilluar Zoti i tyre; dhe se, pėr sa mund tė jetė udhėrrėfyes praktikimi i apostujve, ēdo ditė e Zotit duhet tė jetė mėnjanė pėr tė kujtuar nė kėtė mėnyrė vdekjen e Zotit dhe pėr t’iu bindur urdhėrimit tė Tij tė fundit.

    Diku tjetėr, J. G. Bellett thotė:
    Njė ditė me njė vėlla, ndėrsa po kalonim tatėposhtė rrugės Lower Pembroke, mė tha: "Dyshoj tė jetė kjo ēfarė kėrkon Perėndia pėr ne – ne duhet tė mblidhemi sė bashku me shumė thjeshtėsi si dishepuj, jo tė qėndrojmė mbi ndonjė katedėr apo nė ndonjė shėrbesė, por tė besojmė se Zoti do tė na ndėrtojė sė bashku duke shėrbyer si do t’i pėlqejė Atij dhe do ta shohė tė mirė nga mesi ynė.” Nė ēastin qė tha kėto fjalė, pata sigurinė se shpirti im dėgjoi gjėnė e duhur, dhe kėtė ēast e kujtoj sikur tė kishte qenė dje, dhe mund t’ju tregoj edhe nė ē’vend. Ishte ditėlindja e mendjes sime si vėlla, nėse mund tė shprehem kėshtu.

    Nė kėtė mėnyrė e gjetėn vėllezėrit gradualisht rrugėn pėrpara, morėn zbulesė dhe panė dritėn dalėngadalė. Nė 1828, pas njė viti, Darby botoi njė libėr tė quajtur “Natyra dhe Uniteti i Kishės sė Krishtit”. Ky libėr i vogėl ishte i pari ndėr mijėra libra tė botuar nga vėllezėrit. Nė kėtė libėr Darby deklaronte qartė se vėllezėrit nuk kishin synim tė themelonin njė denominacion tė ri apo bashkim kishash. Ai thotė:

    Nė radhė tė parė nuk ėshtė njė bashkim formal i trupave tė jashtėm tė shfaqur ajo qė dėshirohet; nė fakt, ėshtė e habitshme qė protestantėt qė kanė reflektuar tė mund ta dėshirojnė kėtė gjė: larg nga tė bėrit mirė, unė mendoj se do tė ishte e pamundur qė njė trup i tillė do tė mund tė njihej si kisha e Perėndisė. Do tė ishte njė homologe e bashkimit tė Romės; do tė humbisnim jetėn e kishės dhe fuqinė e fjalės, dhe uniteti i jetės frymėrore do ishte krejt i pėrjashtuar… Uniteti i vėrtetė ėshtė uniteti i Frymės dhe ai duhet farkėtuar nga vepra e Frymės …. Asnjė takim, i cili nuk ėshtė i ndėrtuar qė tė pėrfshijė tė gjithė bijtė e Perėndisė nė themelin e vėrtetė tė mbretėrisė sė Birit, nuk mund tė gjejė plotėsinė e bekimit, sepse ai nuk e ka nė mendje – sepse besimi i tij nuk e pėrqafon atė qė … Atje ku dy apo tre janė mbledhur nė emrin e Tij, emri i Tij ėshtė atje pėr bekim …

    Mė tej, uniteti ėshtė lavdia e kishės; por uniteti pėr tė siguruar dhe reklamuar interesat tona personale nuk ėshtė uniteti i kishės, por konfederatė dhe mohim i natyrės dhe shpresės sė kishės. Uniteti, ai i kishės, ėshtė uniteti i Frymės dhe mund tė jetė vetėm nė gjėrat e Frymės, ndaj dhe mund tė pėrsoset vetėm nė njerėz frymėrorė …

    Por ēfarė duhet tė bėjnė bijtė e Perėndisė? Le tė presin nė Zotin, dhe tė presin sipas mėsimit tė Frymės sė Tij, dhe, nėpėrmjet jetės sė Frymės, nė pajtim me imazhin e Birit tė Tij. Le tė ecin nė kėtė mėnyrė nė gjurmėt e tufės, pėr tė mėsuar se ku e ushqen Bariu i mire tufėn e Tij nė mesditė.

    Diku tjetėr Darby thotė:
    Sepse tavolina jonė ėshtė e Zotit, dhe jo e jona, ne pranojmė kėdo qė Perėndia pranon, tė gjithė mėkatarėt e mjerė qė rendin drejt Tij pėr tė gjetur strehė, dhe nuk mbeten nė veten e tyre, por qėndrojnė vetėm nė Krishtin.

    Ndėrkohė Perėndia punoi njėkohėsisht nė Guajanėn britanike dhe nė Itali pėr tė krijuar tė njėjtat lloj takimesh. Nė 1829 kishte takime edhe nė Arabi. Nė 1830 nė Britaninė e Madhe nė Londėr, Plymouth (Plaimauth), dhe Bristol. Mė pas, nė shumė vende nė Shtetet e Bashkuara pati takime, dhe shumė tė tilla edhe nė Evropė. Jo shumė mė pas, nė pothuajse ēdo vend tė botės mbarė, tė gjithė ata qė donin Zotin takoheshin nė kėtė mėnyrė. Edhe pse nuk pati bashkim tė jashtėm, pėrsėri, tė gjitha u ngritėn nga Zoti.

    Njė veēori qė solli daljen nė pah tė kėtyre vėllezėrve ishte fakti se ata qė kishin tituj dhe pozita, hoqėn dorė prej tyre, ata me tituj i braktisėn ato, dhe kushdo braktisi ēdo shkallė apo pozitė tė botės apo pozitė nė kishė, pėr t’u bėrė thjesht dishepujt e Krishtit dhe vėllezėr me njėri tjetrin. Ashtu sikurse fjala atė ėshtė gjerėsisht e pėrhapur nė Kishėn Romake Katolike dhe fjala i nderuar nė kishat protestante, po kėshtu fjala vėlla pėrdoret zakonshėm nė mesin e tyre. Ata u tėrhoqėn nga Zoti dhe prandaj filluan tė mblidhen sė bashku; prej dashurisė pėr Zotin, nė mėnyrė spontane ata donin njėri tjetrin.


    Me kalimin e viteve, me anė tė kėtyre vėllezėrve Perėndia i dha kishės sė Tij shumė dhunti. Pėrvec J. N. Darby dhe J. G. Bellett, Perėndia caktoi pėr shėrbesa tė veēanta shumė prej vėllezėrve, nė mėnyrė qė ta pajiste kishėn e Tij. George Müller, i cili hapi njė jetimore, riktheu ēėshtjen e lutjes me besim. Gjatė jetės sė tij ai mori pėrgjigje pėr mbi 1,500,000 lutje. C. H. Mackintosh, i cili shkroi “Shėnime mbi Pentateuch” (Pesė librat e parė tė Dhjatės sė Vjetėr), risolli njohjen e llojeve. D. L. Moody ka thėnė se nėse tė gjithė librat nė tėrė botėn do tė digjeshin, ai do tė ishte i lumtur po t’i mbeteshin njė kopje e Biblės dhe njė pėrmbledhje e Shėnimeve mbi Pentateuch tė C. H. Mackintosh. James G. Deck na la shumė kėngė tė bukura. George Cutting ngriti ēėshtjen e sigurisė sė shpėtimit. Broshura e tij “Siguri, Mbrojtje dhe Kėnaqėsi” u shit nė tridhjetė million kopje deri nė 1930. Pėrveē Biblės, ishte libri mė i shitur nė botė. William Kelly la shumė shkrime; ai ėshtė pėrshkruar nga C. H. Spurgeon si njė njeri me mendje tė madhe sa universi. F. W. Grant ishte njeriu qė nė shekujt nėntėmbėdhjetė dhe njėzetė e njihte mė mirė Biblėn. Robert Anderson ishte njeriu qė e njihte mė mirė librin e Danielit nė epokėn qė kaloi. Charles Stanley qe mė i miri nė aftėsinė e tij pėr t’i drejtuar njerėzit drejt shpėtimit nėpėrmjet predikimit tė drejtėsisė sė Perėndisė. S. P. Tregelles ishte filologu i famshėm i Dhjatės sė Re. Libri mbi historinė e kishės i Andrew Miller ishte mė i bazuari nė shkrimet ndėr shumė historitė e kishės. R. C. Chapman ishte njė njeri qė u pėrdor shumė nga Zoti. Kėta ishin vėllezėrit nė atė kohė. Nėse do flisnim me hollėsi edhe pėr tė tjerė nga vėllezėrit, numri i atyre qė u pėrdorėn fuqishėm nga Zoti do e kalonte tė paktėn njė mijėn.

    Tani do tė shohim se ēfarė na dhanė vėllezėrit: Ata na treguan se si gjaku i Zotit pėrmbush drejtėsinė e Perėndisė; sigurinė e shpėtimit; si mund tė pranohet nė Krishtin besimtari mė i dobėt, ashtu siē pranojmė Krishtin; dhe si tė besojmė nė Fjalėn e Perėndisė si themelin e shpėtimit. Qė me fillimin e kishės nuk pati ndonjė periudhė kur ungjilli tė ishte mė i qartė se nė kohėn e tyre. Dhe jo vetėm kaq, ishin gjithashtu ata qė na treguan se kisha nuk mund tė fitojė botėn mbarė, se kisha ka njė thirrje hyjnore, dhe se kisha nuk ka shpresė tė botės. Ishin ata qė zbuluan profecitė pėr herė tė parė, dukė na bėrė tė shohim se rikthimi i Zotit Jezus ėshtė shpresa e kishės. Ishin ata qė hapėn librin e Zbulesės dhe librin e Danielit dhe na treguan mbretėrinė, mundimin, ngazėllimin dhe nusen. Po tė mos ishin ata, do tė dinim vetėm njė pjesė tė vogėl tė gjėrave tė ardhme. Ishin gjithashtu ata qė na treguan ēfarė ėshtė ligji i mėkatit, ēfarė do tė thotė tė jesh tashmė i lirė, ēfarė do tė thotė tė kryqėzohesh me Krishtin, dhe tė ringjallesh me Krishtin, si tė jesh njė me Zotin nėpėrmjet besimit, dhe si tė transformohesh ēdo ditė prej kėrkimit tė Tij. Ata na treguan mėkatin e denominacioneve, unitetin e Trupit tė Krishtit dhe unitetin e Frymės sė Shenjtė. Na treguan ndryshimin mes judaizmit dhe kishės. Nė Kishėn Romake Katolike dhe nė kishat protestante nuk mund tė shihej lehtė ky ndryshim, por ata na bėnė qė ta shihnim atė rishtas. Dhe na treguan mėkatin e klasės ndėrmjetėsuese, se si tė gjithė bijtė e Perėndisė janė priftėrinj, dhe se si tė gjithė mund t’i shėrbejnė Perėndisė. Ishin ata qė risollėn pėr ne parimin e takimeve sipas 1 Korintasve 14, duke na treguar se dhėnia e profecisė nuk ėshtė kompetencė e njė njeriu, por e dy ose tre, dhe se dhėnia e profecive nuk bazohet nė shugurimin, por nė dhuntinė e Frymės sė Shenjtė. Nėse do fillonim tė numėronim njė pėr njė se ēfarė ata pėrmirėsuan, po aq mirė do mund tė thonim se nė kishat e sotme krejtėsisht protestante, nuk ka njė tė vėrtetė qė ata nuk e nxorrėn nė dritė, apo mė shumė nė dritė.

    Nuk ėshtė ēudi qė D. M. Panton ka thėnė: "Lėvizja e vėllezėrve dhe domethėnia e saj ėshtė shumė mė e madhe se Reformimi." W. H. Griffith Thomas ka thėnė: "Ndėr fėmijėt e Perėndisė, ata ishin mė tė zotė tė dallonin qartė fjalėn e tė vėrtetės." Henry Ironside tha: "Nga ata qė i njohin vėllezėrit apo nga ata qė nuk i njohin vėllezėrit, tė gjithė ata qė njohin Perėndinė kanė marrė ndihmė drejtpėrdrejt apo indirekt nga vėllezėrit."

    Kjo lėvizje ishte mė e madhe se Reformimi. Doja tė thoja kėtu se vepra e Filadelfias ishte mė e madhe se vepra e Reformimit. Filadelfia na jep gjėrat qė Reformimi nuk na i dha. Falenderojmė Zotin se problemi i kishės ėshtė zgjidhur nga lėvizja e vėllezėrve. Pozicioni i bijve tė Perėndisė pothuajse ėshtė zgjidhur. Ndaj si nė sasi ashtu edhe nė cilėsi, ju mund tė shikoni se ajo ėshtė mė e madhe se Reformimi. E megjithatė duhet tė vėmė re se lėvizja e vėllezėrve nuk ėshtė po aq e njohur sa Reformimi. Reformimi ndodhi me shpatė dhe heshtė, ndėrsa lėvizja e vėllezėrve erdhi nėpėrmjet predikimit. Pėr shkak tė Reformimit shumė vetė humbėn jetėn gjatė luftrave nė Evropė. Njė arsye tjetėr pse Reformimi ishte i njohur ishte lidhja e tij me politikėn. Shumė kombe, rrėzuan politikisht pushtetin e Romės nėpėrmjet Reformimit. Ēdo gjė qė nuk ka tė bėjė me politikėn ėshtė vėshtirė tė njihet nga njerėzit. Pėr mė tepėr, vėllezėrit panė dy gjėra: Njėra ėshtė ajo qė ne e quajmė bota e organizuar, qė ėshtė bota psikologjike, e mendjes; tjetra ėshtė ajo qė vėllezėrit e quajtėn bota e krishtėrimit. Ata lanė jo vetėm botėn e mendjes, por edhe botėn e krishtėrimit, qė pėrfaqėsohet nga kishat protestante. Ja pėrse ata as nuk u bėnė tė njohur publikisht nga kishat protestante. Ata dolėn jo vetėm nga bota e mėkatit, por edhe nga bota e krishtėrimit.

    Qė nga koha e tyre njerėzit njohėn qė kisha ėshtė Trupi i Krishtit, qė fėmijėt e Perėndisė janė njė kishė, dhe se ata nuk duhen dalluar. Ata e vunė theksin te vėllezėrit dhe dashuria e vėrtetė pėr njėri tjetrin. Zoti Jezus tha se do tė shfaqet njė kishė emri i sė cilės ėshtė Filadelfia.

    Tani le tė shohim Zbulesėn: " Dhe engjėllit tė kishės sė Filadelfisė shkruaji" (3:7). Filadelfia ėshtė dashuria vėllazėrore. Pėr ēfarė e lavdėron Zoti Filadelfian? Ai thotė pėr dashurinė vėllazėrore; pozicioni ndėrmjetėsues ėshtė hequr tėrėsisht. Pėrfitoj kėtu nga rasti tė them diēka mė tepėr. Nė Krishtin nuk ka femėr apo mashkull. Nė Krishtin nuk ka motra. Ne jemi vėllezėr, jo motra. Tani, motrat do tė pyesnin: “Kush jemi ne?” Ne jemi tė gjithė vėllezėr. Jemi vėllezėr sepse tė gjithė kemi jetėn e Krishtit. Sot ka shumė njerėz nė botė, por ata nuk janė vėllezėrit tanė. Dikush ėshtė vėlla jo sepse ėshtė njeri, por sepse ai ka jetėn e Krishtit nė veten. Dhe pėrderisa edhe unė kam jetėn e Krishtit nė veten, ne jemi vėllezėr. Kur Zoti u ringjall dhe po ngjitej pėr nė qiell, Ai tha: "Unė po ngjitem te Ati im dhe Ati juaj" (Gjoni 20:17). Te Gjoni 1 Ai ėshtė Biri i vetėmlindur i Perėndisė; te Gjoni 20 Ai ėshtė Biri i parėlindur. Nė kapitullin e parė Perėndia e kishte Atė si Birin e vetėm; nė kapitullin njėzet jeta e Tij u jepet njerėzve; kėshtu qė Ai ėshtė Biri i parėlindur dhe ne jemi tė gjithė vėllezėr. Nėpėrmjet vdekjes dhe ringjalljes, Biri i vetėmlindur i Perėndisė u bė Biri i parėlindur. Ne mund tė jemi vėllezėr, sepse ne kemi marrė jetėn e Tij. Dhe sepse tė gjithė kemi marrė jetėn e Krishtit, ne jemi tė gjithė vėllezėr. Njė burrė ėshtė vėlla sepse ai merr jetėn e Krishtit; njė grua ėshtė vėlla sepse ajo merr jetėn e Krishtit. Si burrat edhe gratė tė tėrė marrin tė njėjtėn jetė; ndaj, janė tė gjithė vėllezėr. Tė gjitha letrat iu drejtuan vėllezėrve, jo motrave. Nėse flasim pėr individin, janė motrat, por nė Krishtin ka vetėm vėllezėr. Prej asaj jete ne jemi bėrė fėmijėt (teknia) e Perėndisė. Tė gjithė “bijtė dhe bijat” nė Dhjatėn e Re duhen pėrkthyer si “fėmijėt”. Pėrveēse te 2 Korintasve 6:18, bijat nuk pėrmenden tjetėrkund. E shikoni? Nė Krishtin secili qėndron nė pozicionin e njė vėllai. Kur isha njėherė nė Shangai, ishte njė vėlla qė ishte murator. I thashė: “Shko thuaju disa vėllezėrve tė hyjnė brenda." Ai u pėrgjigj: "Do qė t’u them vėllezėrve burra apo vėllezėrve gra?" Ai ishte njė njeri i mėsuar nga Perėndia. Ne u drejtohemi motrave dhe ne u drejtohemi individėve, por nė Krishtin nuk ka dallim burrė grua.

    Nė kishė nuk ka gjithashtu skllevėr apo tė lirė. Dikush nuk merr mė shumė jetė sepse qenka padron, dhe dikush tjetėr mė pak sepse ėshtė njė skllav. Njė vėlla mė ka treguar dikur se vendet e takimeve ishin nė kushte tė kėqija, dhe se do tė ishte mirė qė tė ne tė pėrgatisnim njė vend veēanėrisht pėr predikimin e zyrtarėve qeveritarė. Iu pėrgjigja: “Ēfarė do tė shkruaje mbi portė?” Ajo nuk do tė ishte kisha e Krishtit, por kisha e zyrtarėve dhe e zotėrinjve. Kur vijmė nė kishė nuk ka zyrtarė apo zotėrinj. Nė kishė tė gjithė janė vėllezėr. Kur Zoti tė na i hapė sytė, do shohim se tė qenit mbi tė tjerėt ėshtė njė lavdi e botės, por nė kishė nuk bėhet njė dallim i tillė.

    Pali thotė se nė Krishtin nuk ka jude, as grek, nuk ka skllav as tė lirė, nuk ka mashkull as femėr. (Gal. 3:28). Kisha nuk mbėshtetet nė dallimin, por nė dashurinė vėllazėrore.
    Tek Zbulesa 3:7, sikurse nė fillimet e letrave tė tjera, Zoti i referohet Vetes: "Kėtė thotė i Shenjti, i Vėrteti, ai qė ka celėsin e Davidit, ai qė hap dhe askush nuk mbyll; dhe mbyll dhe askush nuk hap." Shenjtėria ėshtė jeta e Tij; Ai Vetė ėshtė shenjtėria. Ai ėshtė e vėrteta nė Perėndinė; Ai ėshtė realiteti i Perėndisė, dhe realiteti i Perėndisė ėshtė Krishti. Dora e Tij mban ēelėsin. Do t’ju kėrkoja kėtu tė vinit re njė gjė: Kur Sarda doli tė dėshmonte pėr Perėndinė, ishin sunduesit e kėsaj bote qė e ndihmuan tė luftonte luftėn. Lufta vazhdoi nė kontinentin evropian pėr dhjetra vjet dhe mė pas nė Britaninė e Madhe pėr shumė vite tė tjera. Po lėvizja e vėllezėrve? Pėr ta nuk kishte fuqi mbėshtetėse. Ē’mund tė bėnin ata? Zoti thotė se Ai mban celėsin e Davidit, qė nėnkupton autoritetin. (Bibla e quan Davidin mbret). Nuk ėshtė ēėshtje force armėsh, as ēėshtje tė bėrit tė njohur, ėshtė ēėshtje e tė hapurit derėn. Njė botues gazete ne Angli ka thėnė: "Nuk e kisha menduar kurrė tė kishte kaq shumė vėllezėr dhe nuk e kisha ditur ndonjėherė se kėta njerėz mund tė shtoheshin kaq shpejt”. Duke udhėtuar nėpėr botė do tė zbuloni se nė ēdo vend ka shumė vėllezėr. Edhe pse disa u thelluan mė shumė nė mėsimet dhe disa tė tjerė mė pak, pozicioni i tyre mbetet i njėjtė. Tė falenderojmė Zotin pėr kėtė. Zoti thotė se Ai ėshtė Ai qė “hap dhe askush nuk mbyll; dhe mbyll dhe askush nuk hap”.

    "Unė njoh veprat e tua …sepse ke pak forcė" (v. 8). Kur vijmė nė kėtė pikė, na shkon mendja vetvetiu nė kohėn e Zorobabelit, pėr tė cilin njė profet ka thėnė: "Kush ka mundur tė pėrēmojė ditėn e gjėrave tė vogla?" (Zah. 4:10). Mos e pėrēmo ditėn e gjėrave tė vogla, qė do tė thotė ditėn e ndėrtimit tė tempullit. Nė shkrimet gjejmė njė lloj madhėshtor kishe – tempullin. Nė kohėn e mbretėrimit tė Davidit, populli i Perėndisė ishte i bashkuar. Mė pas ata u ndanė nė mbretėrinė e Judės dhe tė Izraelit. Bijtė e Perėndisė filluan tė ndahen, dhe nė tė njėjtėn kohė filloi idhujtaria dhe kurvėria. Pėr pasojė ata u kapėn dhe u ēuan nė Babiloni. Gjithkush e pranon se robėria nė Babiloni ėshtė njė lloj i Tiatirės – Kisha Katolike Romake. Pėrderisa Bibla e paraqet Babiloninė si njė lloj Rome, edhe kisha atėherė ka njė robėri babilonase. Ēfarė bėri populli i Perėndisė kur u kthye nga robėria? Ata u kthyen tė dobėsuar, grupe grupe, dhe ndėrtuan tempullin. Duket se ata ishin njė lloj i lėvizjes sė vėllezėrve. Ndodheshin shumė tė moshuar judenj qė e kishin parė tempullin e vjetėr. Kur panė me sytė e tyre hedhjen e themeleve tė tempullit, ata qanė me tė madhe, sepse tempulli ishte shumė mė pak i lavdishėm se ai nė kohėn e Salomonit. E pėrsėri, Perėndia foli me anė tė profetit tė vogėl, duke thėnė se ata nuk duhet ta pėrēmonin ditėn e gjėrave tė vogla, sepse ishte dita e shėrimit. Zoti i thotė fjalė tė ngjashme Filadelfias: "Ti ke pak forcė." Krahasuar me ditėt e Rrėshajave, dėshmia e kishės nė botė sot ėshtė si dita e gjėrave tė vogla.

    "Ti ... e ruajte fjalėn time dhe nuk mohove emrin tim" (Zbu. 3:8). Zoti i pranon ata pėr dy gjėra: nuk e kanė mohuar emrin e Zotit dhe nuk kanė mohuar fjalėn e Zotit. Nuk ka pasur epokė nė historinė e kishės nė tė cilėn tė kishte njerėz qė e njihnin Fjalėn e Perėndisė mė shumė se vėllezėrit. Drita u derdh si vėrshimi i njė rryme tė fuqishme. Kur isha njė natė nė Shangai, takova njė vėlla qė mė tha se ishte kuzhinier nė njė barkė. Fola gjatė me tė. Kam frikė se shumė pak misionarė e njohin Fjalėn e Perėndisė po aq mirė sa ai. Nė fakt, kjo ėshtė njė nga karakteristikat e tyre mė tė spikatura – ata e njohin Fjalėn e Perėndisė. Edhe nėse takon mė tė thjeshtin prej tyre, ai do jetė mė i qartė se shumė misionarė.
    Zoti tha gjithashtu: "Ti ... nuk e mohove emrin Tim." Qė prej 1825 vėllezėrit thanė se ata mund tė quheshin vetėm tė krishterė. Nėse i pyet se kush janė ata, ata do tė tė thonė: "Jam njė i krishterė." Por nėse pyet dikė tė Kishės Metodiste, ai do tė tė thotė: "Jam njė i metodistėve." Nėse takon dikė nga Kisha e Miqve, do tė tė thotė: “I pėrkas Kishės sė Miqve. Dikush nga Kisha Luterane, do tė tė pėrgjigjet: “Jam luteran”; ai nga Kisha Baptiste do tė thotė: “Jam Baptist”. Pėrveē Krishtit, njerėzit vazhdojnė ta thėrrasin veten me emra tė tjerė. Por bijtė e Perėndisė kanė vetėm njė emėr me tė cilin ta quajnė veten e tyre. Zoti Jezus tha: "Kėrkoni nė emrin Tim" dhe "Mblidhuni nė emrin Tim" (Gjoni 16:26; Mat. 18:20). Ne mund tė kemi vetėm emrin e Zotit. Whitefield (Uajtfilld) ka thėnė: "Ēdo emėr tjetėr qoftė braktisur; vetėm emri i Krishtit qoftė lartėsuar." Kėta vėllezėr u ngritėn tė bėjnė pikėrisht kėtė gjė. Profecia e Zotit thotė tė njėjtėn gjė, qė ata nderuan emrin e Zotit. Emri i Krishtit ėshtė qendra e tyre. E dėgjon shpesh kėtė emėr nė mesin e tyre: "A nuk mjafton emri i Krishtit tė na ndajė nga bota? A nuk mjafton thjesht tė mbajmė emrin e Zotit?"

    Kam takuar njė herė nė tren njė besimtar i cili mė pyeti ē’lloj i krishteri isha. Iu pėrgjigja se isha thjesht njė i krishterė. Ai tha: "Nuk ka tė krishterė tė tillė nė botė. Tė thuash jam njė i krishterė nuk do tė thotė gjė; duhet tė thuash ēfarė lloj i krishteri je qė tė ketė kuptim." Iu pėrgjigja: "Jam thjesht njė njeri qė ėshtė i krishterė. Do tė thuash se qė njė njeri tė jetė i krishterė nuk do tė thotė asgjė? Ēfarė lloj i krishteri do tė thoshe ti se ka kuptim? Sa pėr mua, unė mund vetėm tė jem i krishterė – asgjė mė tepėr." Atė ditė patėm njė bisedė shumė tė mirė sė bashku.

    Do tė doja tė kuptonit njė gjė: Mendimi themelor i shumė njerėzve ėshtė qė emri i Zotit nuk mjafton. Shumė mendojnė se kanė nevojė pėr emrin e njė denominacioni; ata mendojnė se duhet tė kenė njė emėr tjetėr pėrveē emrit tė Zotit. Vėllezėr, mos mendoni se qėndrimi ynė ėshtė mė tepėr seē duhet i vendosur. Zoti tha: “Ti ... nuk e mohove emrin Tim.” Nėse nuk e kam gabim, tė gjithė emrat e tjerė janė njė turp pėr Tė. Kjo fjalė “mohove” ėshtė e njėjta fjalė e pėrdorur pėr tė pėrshkruar mohimin e Zotit nga Pjetri. Ē’lloj i krishteri jam? Unė jam i krishterė. Nuk dua tė mė thėrrasin me emėr tjetėr. Shumė nuk duan tė nderojnė emrin e Krishtit dhe nuk dėshirojnė tė thėrriten thjesht tė krishterė. Por faleminderit Perėndisė, profecia e Filadelfias u pėrmbush nė vėllezėrit. Ata nuk kanė mė njė emėr tjetėr dallues. Ata janė vėllezėrit; ata nuk janė “Kisha e Vėllezėrve."

    "Ja, tė vura pėrpara njė dere tė hapur qė asnjeri nuk mund ta mbyllė." (Zbu. 3:8). Zoti i flet kishės nė Filadelfia pėr derėn e hapur. Njerėzit thonė se nėse ecėn sipas Shkrimeve, dera shpejt do tė mbyllet; pengesa mė e vėshtirė pėr t’u kaluar nė dorėzimin Zotit ėshtė mbyllja e derės. Por kėtu nė fakt ka njė premtim: " Ja, tė vura pėrpara njė dere tė hapur qė asnjeri nuk mund ta mbyllė." Pėr sa u pėrket vėllezėrve, ky ėshtė njė fakt. Nė tėrė botėn, si pėr paraqitjen e Biblės apo pėr predikimin e ungjillit, asnjė grup njerėzish nuk ka pasur mundėsitė qė ata patėn. Ka qėnė e njėjta gjė nė Evropė, Amerikė apo Afrikė. Nuk nevojitet mbėshtetja e njerėzve, tė bėrit tė njohur, propaganda apo kontribuimi; ata kanė ende shumė mundėsi pėr tė punuar dhe dera pėr punė ėshtė ende e hapur.

    "Ja, unė do tė dorėzoj disa nga sinagoga e Satanit, qė e quajnė veten judenj dhe nuk janė, por gėnjejnė; ja, unė do t’i bėj tė vijnė dhe tė bien pėrmbys pėrpara kėmbėve tė tua, dhe do tė njohin se unė tė kam dashur." (v. 9). Ne kemi parė tashmė tė paktėn katėr gjėra qė e kanė bėrė krishtėrimin judaizėm: priftėrinjtė ndėrmjetėsues, ligjet e formulimeve, tempulli material dhe premtimet e botės. Ēfarė thotė Zoti? ? " Do t’i bėj tė vijnė dhe tė bien pėrmbys pėrpara kėmbėve tė tua.” Judaizmi ėshtė shkatėrruar nė duart e vėllezėrve. Kudo nė botė ka njė lėvizje tė tillė. Kudo ata ndodhen, judaizmi ėshtė i mundur. Ndėr ata qė me tė vėrtetė e njohin Perėndinė sot, forca bazė e judaizmit ėshtė bėrė diēka e sė kaluarės.

    "Sepse e ruajte fjalėn e durimit Tim." (v.10). Kjo ka lidhje me Zbulesėn 1:9, e cila flet pėr Gjonin qė ėshtė njė " pjesėtar bashkė me ju nė pikėllimin, nė mbretėrinė dhe nė durimin e Jezu Krishtit." "Durimin" ėshtė pėrdorur si emėr. Sot ėshtė koha e durimit tė Krishtit. Sot Zoti sheh sa shumė e pėrēmojnė Atė, por Ai duron. Fjala e Tij sot ėshtė fjala e durimit. Kėtu Ai nuk ka emėr tė mirė; Ai ėshtė njė person prej rangu tė ulėt, akoma njė nazaretas, akoma bir i njė zdrukthėtari. Kur ne ndjekim Zotin, Ai thotė se ne duhet tė ruajmė fjalėn e durimit tė Tij.
    "Edhe unė do tė tė ruaj ty nga ora e sprovės qė do tė vijė mbi gjithė botėn, pėr tė provuar ata qė janė mbi dhe" (3:10). Mund tė pėrdorim Chungking pėr njė ilustrim: Tė thuash se do tė tė ruaj nga bombardimi, do tė thotė se ti do vazhdosh tė jetosh nė Chungking, por do ruhesh nga bombardimi. Nėse them se do tė tė ruaj ty nga ora, do tė thotė se pėrpara asaj ore ti do jesh larguar tashmė pėr nė Ch'eng-tu. Kur e gjithė bota do provohet (ne tė gjithė e dimė se kjo i referohet mundimit tė madh), ne nuk do ta takojmė mundimin. Pėrpara se ora tė vijė, ne tashmė do jemi rrembyer. Nė tėrė Biblėn ndodhen vetėm dy pjesė qė flasin pėr premtimin e rrėmbimit: Luka 21:36 and Zbulesa 3:10. Ėshtė koha tė ndjekim Zotin, tė mos jetojmė lirshėm, tė mėsojmė tė jetojmė nė rrugėn e Filadelfias, dhe t’i kėrkojmė Zotit tė na ruajė nga gjithė provat qė do tė vijnė.

    "Ja, unė vij shpejt; mbaje fort atė qė ke, qė tė mos tė marrė ndokush kurorėn tėnde" (3:11). Zoti thotė: "Unė vij shpejt"; ndaj kjo kishė do tė jetė deri nė kthimin e Zotit. Tiatira nuk ka shkuar, Sarda nuk ka shkuar, dhe Filadelflia nuk ka shkuar. “Mbaje fort atė qė ke”, qė do tė thotė “fjalėn Time” dhe “emrin Tim”. Nuk duhet ta harrojmė fjalėn e Zotit dhe nuk duhet tė turpėrojmė emrin e Tij. “Qė tė mos tė marrė ndokush kurorėn tėnde". Tė gjithė tė Filadelfias tashmė kanė kurorėn. Nė kishat e tjera ėshtė njė ēėshtje e fitimit tė kurorės; kėtu ėshtė problemi i humbjes sė saj. Zoti thotė se ata tashmė e kanė kurorėn. Nė tėrė Biblėn vetėm njė person e dinte se kishte kurorėn – Pali (2 Tim. 4:8). Po kėshtu ndėr kishat, vetėm Filadelfia e di se ka kurorėn. Mos ler ndonjė njeri tė tė marrė kurorėn; mos dil nga Filadelfia dhe tė lesh pozicionin tėnd. Kėtu thuhet tė mbash fort atė qė ke, qė tė mos tė ta marrė ndokush.

    Kjo tregon se edhe Filadelfia ka rrezikun e saj tė veēantė; pėrndryshe, Zoti nuk do i kishte bėrė kėtė paralajmėrim. Pėr mė tepėr, ky rrezik ėshė me tė vėrtetė real, ja pėrse Zoti e porosit atė kaq seriozisht. Cili ėshtė rreziku i saj? Rreziku i saj gjendet nė humbjen e asaj qė ajo tashmė ka. Ndaj Zoti i thotė tė mbajė fort atė qė ka. Rreziku i saj nuk ėshtė nė dėshtimin pėr tė pėrparuar; pėrkundrazi, ėshtė nė kthimin pas. Ata nė Filadelfia i pėlqejnė Zotit, sepse ata e duan njėri tjetrin dhe i janė besnikė fjalės sė Zotit dhe emrit tė Zotit. Rreziku i tyre ndodhet nė humbjen e kėsaj dashurie dhe besnikėrie. Sa e tmerrshme! Por, nė fakt, kjo ėshtė ajo qė ka ndodhur. Pas njėzet vjetėsh vėllezėrit u ndanė. U ndanė nė dy grupe: “Pėrjashtues” dhe “Tė hapur”, dhe Brenda dy grupimeve ka shumė sekte. Ndaj pėr Filadelfian ėshtė gjithashtu thirrja pėr fitimtarėt.

    Cila ėshtė arsyeja e kėtij problemi? Duhet tė jemi shumė tė kujdesshėm dhe tė pėrulur, pėrndryshe do tė pėrjetojmė tė njėjtin dėshtim. Mendoj se ēdo lloj ndarjeje vjen pėr shkak tė mungesės sė dashurisė pėr njėri tjetrin; kur dashuria nuk ekziston apo mungon, njerėzit u kushtojnė vėmendje ligjeve, u vėnė theksin proēedurave, dhe bėjnė tė pamundurėn tė gjejnė faje. Kur dashuria vuan, njerėzit do tė jenė krenarė pėr veten dhe ziliqarė ndaj tė tjerėve, gjė qė prodhon debate dhe grindje. Fryma e Shenjtė ėshtė fuqia e unitetit, ndėrkohė qė mishi ėshtė forca e ndarjes. Nėse me mishin nuk punohet, herėt apo vonė do tė ketė ndarje.

    Me tej, besoj se mangėsia nė atė kohė ishte se vėllezėrit nuk panė terrenin “lokal” dhe kufirin e kishės. Ata i panė qartė mėkatet e kishės nė njėrėn anė, por nė anėn pozitive, ata nuk kuptuan siē duhet se si kisha duhet tė ketė dashuri brenda vetes dhe tė jetė nė njė mendje nė lidhje me terrenin dhe kufirin e lokalitetit (vendndodhjes). Kisha Katolike Romake i kushton vėmendje unitetit tė njė kishe tė bashkuar kėtu nė tokė, ndėrkohė qė Vėllezėrit i kushtuan vėmendje njė uniteti idealist tė njė kishe frymėrore nė qiell. Ata nuk kuptuan apo nuk kuptuan siē duhet se dashuria pėr njėri tjetrin nė letrat ėshtė dashuria pėr njėri tjetrin nė kishėn e njė lokaliteti; uniteti ėshtė uniteti i kishės nė njė lokalitet; tė mbledhurit bashkė ėshtė tė mbledhurit bashkė tė kishės nė njė lokalitet; ndėrtimi ėshtė ndėrtimi i kishės nė njė lokalitet; madje edhe shkishėrimi ėshtė shkishėrimi i kishės nė njė lokalitet. Nė ēdo rast vetėm kėta dy lloj njerėzish flasin pėr unitetin e kishės: Kisha Katolike Romake flet pėr unitetin e tėrė kishave kėtu nė tokė, ndėrsa Vėllezėrit flasin pėr unitetin frymėror nė qiell. Pėr rrjedhojė, e para ėshtė veēse njė unitet nė pamje tė jashtme, ndėrsa e dyta ėshtė njė unitet idealist, qė ėshtė nė fakt ndarės. Tė dyja nuk kanė parasysh unitetin e secilės dhe ēdonjėrės kishė lokale nė cdo lokalitet siē pėrmendet nė Bibėl.

    Pėrderisa Vėllezėrit nuk i kushtuan vėmendjen e duhur faktit se kisha ka lokalitetin si kufirin e saj, “Vėllezėrit Pėrjashtues” kėrkuan veprim tė pėrbashkėt nė ēdo vend, me rezultat thyerjen e kufirit tė lokalitetit dhe rėnien nė gabimin e kishės sė bashkuar; ndėrsa “Vėllezėrit e Hapur” kėrkuan administrim tė pavarur tė ēdo takimi, qė sjell si rezultat shumė vende qė kanė shumė kisha nė njė lokalitet, duke rėnė kėshtu nė gabimin e Kishės e Kongregacionit, qė e kthen ēdo kongregacion (tė mbledhur bashkė) nė njė njėsi tė pavarur. “Vėllezėrit Pėrjashtues” e tejkalojnė kufirin e lokalitetit, ndėrsa “Vėllezėrit e Hapur” janė mė tė vegjėl se kufiri i lokalitetit. Harrojnė se nė Bibėl ka njė dhe vetėm njė kishė nė ēdo lokalitet. Fjalėt e drejtuara kishės nė Bibėl, i janė drejtuar kėsaj lloj kishe. Ēuditėrisht, prirja e sotme ėshtė tė ndryshohen fjalėt e thėna nė Bibėl pėr kishėn lokale, nė fjalė tė drejtuara kishės frymėrore. Pėr mė tepėr, kur disa vėllezėr themelojnė njė kishė, ata ngrejnė njė kishė qė ėshtė mė e vogėl se lokaliteti – kisha “shtėpi” ėshtė njė rast nė fjalė. Por, nė Bibėl nuk ka “Kishė tė Bashkuar” tė kishave tė kudondodhura; dhe as nuk ka kisha tė kongregacioneve dhe takimeve nė njė lokalitet si kisha tė pavarura. Njė kishė pėr disa lokalitete apo disa kisha pėr njė lokalitet – tė dyja nuk janė tė caktuara kėshtu nga Zoti. Fjala e Perėndisė e zbulon qartė qė njė lokalitet mund tė ketė vetėm njė kishė, dhe se mund tė jetė vetėm njė kishė nė njė lokalitet. Njė kishė nė disa lokalitete kėrkon njė unitet qė Bibla nuk e kėrkon; shumė kisha nė njė lokalitet pėrēan unitetin qė kėrkon Bibla.

    Vėshtirėsia e Vėllezėrve nė ato kohė qėndronte nė faktin se ata nuk ishin shumė tė qartė nė lidhje me mėsimin e Biblės mbi lokalitetin. Rezultati ishte qė, pėrderisa ata qė kanė unitetin e llojit “Kishė e Bashkuar” bashkohen me vėllezėrit nė vendet e tjera, nuk e kanė pėr gjė tė ndahen nga vėllezėrit nga i njėjti lokalitet. Nė mėnyrė tė ngjashme, ata qė e trajtojnė takimin si njė njėsi dhe qė nuk kanė problem me vėllezėrit nė tė njėjtin takim, nuk druhen tė ndahen me vėllezėrit qė janė nė takimet e tjera nė tė njėjtin lokalitet. Sepse ata nuk kanė kuptuar rėndėsinė e mėsimeve nė Bibėl nė lidhje me lokalitetin, kjo ka rezultuar nė ndarje nė tė dyja rastet. Zoti nuk kėrkon unitetin jo praktik tė tė gjitha vendeve. Zoti gjithashtu nuk lejon tė trajtohet njė takim si kufiri i unitetit – kjo tė pėrhap shumė; ėshtė e lėshuar, pa kufizime apo mėsime. Njė mosmarrėveshje e vogėl, dhe menjėherė formohet njė takim tjetėr me tre apo pesė si njė grup dhe kjo konsiderohet si unitet. Mund tė ketė vetėm njė lloj uniteti nė njė lokalitet. Ēfarė kufizimi pėr ata me liri tė tepruar tė mishit!

    Lėvizja e vėllezėrve ėshtė ende nė progres dhe drita e “lokalitetit” ėshtė gjithmonė e mė e qartė. Ne nuk e dimė deri nė ē’masė do punojė Zoti. Mundemi vetėm tė presim me kohėn; atėherė do jetė e qartė. Nėse dorėzimi ynė nė Zotin ėshtė absolut dhe ne jemi tė pėrulur, ndoshta ndodh qė tė marrim mėshirė qė tė na ruajė nga gabimi.

    "Kush fiton do ta bėj shtyllė nė tempullin e Perėndisė tim, dhe ai nuk do tė dalė mė pėrjashta; dhe do tė shkruaj mbi tė emrin e Perėndisė tim, dhe emrin e qytetit tė Perėndisė tim, tė Jeruzalemit tė ri, qė zbret nga qielli nga Perėndia im, dhe emrin tim tė ri." (Rev. 3:12). Gjatė kohės sė Filadelfias ka pasur shumė raste tė shkishėrimit tė vėllezėrve. Por kėtu ata nuk mund tė shkishėrohen mė; ata do tė jenė njė shtyllė nė tempullin e Perėndisė. Nėse shtylla hiqet, tempulli nuk mund tė qėndrojė. Janė tre emra tė shkruar mbi fitimtarin – emri i Perėndisė, emri i Jeruzalemit tė Ri, dhe emri i ri i Zotit. Plani i pėrjetshėm i Perėndisė ėshtė pėrmbushur. Njerėzit nė Filadelfia rikthehen te Zoti dhe e kėnaqin Atė.

    "Kush ka veshė, le tė dėgjojė atė qė Fryma u thotė kishave" (v. 13). Ju lutem mos harroni, Perėndia nuk e ka mbajtur tė fshehtė dėshirėn e Tij tė zemrės; Perėndia e ka paraqitur rrugėn shumė qartė para nesh.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:33 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    Ndertojne shume poshte ata qe ndertojne nen yje...

  8. #8
    Ne mbreterine e Tij.. Maska e inscrite
    Anėtarėsuar
    09-02-2005
    Vendndodhja
    Shqiperi
    Postime
    126

    Kapitulli VIII

    KAPITULLI VIII

    KISHA NĖ LAODICE

    Lexim nga Shkrimi: Zbu. 3:14-22

    Tani do tė flasim pėr kishėn e fundit. Kemi parė Kishėn Katolike Romake, kishat Protestante dhe lėvizjen e vėllezėrve. Ndėr to Zoti ka zgjedhur lėvizjen e vėllezėrve. Tiatira dėshtoi plotėsisht. Edhe pse Sarda ishte mė e mirė se Tiatira, Zoti pėrsėri i qorton. Vetėm Filadelfia nuk mori asnjė fjalė qortimi. Premtimi i Zotit ėshtė nė Filadelfian. (Por pėr Filadelfian ka gjithashtu njė thirrje pėr ata qė ia dalin mbanė. Nėse do ishte pėr ne, do mjaftoheshim deri te Filadelfia dhe nuk do shkruanim mė tepėr. Sidoqoftė nė kėto kisha Zoti profetizon nė lidhje me gjendjen e kishės. Ndaj duhet tė shkojmė njė hap mė tej pėr tė parė Laodicenė tė cilėn e njohim tė gjithė mirė. Shumė nuk do mund t’ju kthejnė dot pėrgjigje nėse do i pyesni se cilėn kishė pėrfaqėson Laodicea. Shumė bij tė Perėndisė nuk janė tė qartė nė lidhje me Laodicenė. Disa mendojnė se prej saj mund tė nxjerrim mėsime si individė, disa mendojnė se ajo i referohet gjendjes sė pėrgjithshme tė shkatėrruar tė kishės. Por Zoti kėtu shpall profeci.

    Laodicea, sikurse edhe kishat e tjera, ka njė emėr me njė kuptim tė veēantė. Ai pėrbėhet nga dy fjalė: laos, qė do tė thotė “njerėz tė thjeshtė” (popull apo njerėz tė zakonshėm), dhe dicea, e cila mund tė pėrkthehet “zakonet” ose “opinionet”. Kėshtu qė Laodicea do tė thotė zakonet e njerėzve tė thjeshtė ose gjykimi i popullit. Kėtu e shohim qartė kuptimin – kisha tashmė ka dėshtuar. Ajo ėshtė kthyer nė shembullin e marrjes sė mendimeve dhe zakoneve tė anėtarėve tė thjeshtė. Nė Filadelfia gjejmė vėllezėr dhe dashuri vėllazėrore. Por kėtu kemi anėtarė tė thjeshtė, opinione dhe zakone.

    Ju lutem mos harroni njė gjė: nėse bijtė e Perėndisė nuk qėndrojnė nė pozitat e Filadelfias, ata do tė dėshtojnė dhe do tė bien. Sidoqoftė ata nuk mund tė kthehen dot nė Sardė. Nėse dikush ka shijuar realitetin e vėllezėrve, ai nuk mund tė kthehet dot mė te kishat Protestante edhe sikur tė donte. Pėrderisa nuk ia del mbanė tė qėndrojė me vendosmėri nė Filadelfia, ai shkon prapa pėr t’u bėrė, sic pamė kėtu, pra, Laodice. Ajo qė doli nga Kisha Katolike Romake u quajt kisha Protestante; nga kisha Protestante dalin vėllezėrit; dhe ajo qė vazhdon pas Filadelfias quhet Laodice. Sarda vjen nga Tiatira, dhe Filadelfia vjen nga Sarda; nė tė njėjtėn mėnyrė Laodicea del nga Filadelfia. Ekziston njė keqkuptim mes bijve tė Perėndisė sot – sa herė shohin njė kishė tė njė denominacioni tė caktuar nė gjendje tė rėnė, ata thonė se ajo ėshtė Laodice. Kjo ėshtė e gabuar. Njė kishė denominacioni qė s’ėshtė nė rregull ėshtė Sardė, jo Laodice. Denominacionet e ndryshme janė kishat Protestante. Denominacionet nuk janė tė afta tė bėhen Laodice. Gjendja e Laodicesė nuk ėshtė gjendja e Sardės. Vetėm ajo qė ka shijuar bukurinė e Filadelfias dhe tani ka rėnė ėshtė Laodice. Ajo qė nė fakt nuk ka shumė ėshtė Sarda. Ajo qė nuk i ruan pasuritė frymėrore nė Frymėn e Shenjtė bėhet Laodice.

    Ēfarė lloj rėnieje ėshtė kjo atėherė? Duke filluar qė mė Efesin shohim gjendje jo normale nė mes tė normalitetit. Nė Pergam shohim mėsimet e Baalamit. Nė Tiatirė ėshtė Jezebeli, shtresa ndėrmjetėsuese i ka kėtu rrėnjėt. Sarda na jep njė Bibėl pėr tė gjithė, por edhe Sarda vetė krijon njė klasė ndėrmjetėsuese. Nė Filadelfia shohim vetėm vėllezėrit; klasa qė del mbi popullin e thjeshtė nuk ekziston mė. Tė gjithė i kthehen fjalės sė Perėndisė pėr t’iu bindur asaj dhe pėr t’iu bindur asaj qė Fryma e Shenjtė ka thėnė nėpėrmjet fjalės sė Perėndisė. Por njė ditė, duke mos ruajtur pozicionin e vėllezėrve qė udhėhiqen nga Fryma e Shenjtė dhe duke rėnė nė pozicionin e njerėzve tė thjeshtė, shfaqet Laodicea. Autoriteti nė Sardė ndodhet nė duart e sistemit pastoral. Autoriteti nė Filadelfia ndodhet nė duart e Frymės sė Shenjtė; Fryma e Shenjtė ushtron autoritet nėpėrmjet fjalės dhe emrit dhe tė gjithė kėtu janė vėllezėr qė e duan njėri-tjetrin. Kėtu nė Laodice nuk e ushtron autoritetin as Fryma e Shenjtė dhe as sistemi pastoral, por njerėzit e thjeshtė. Ēfarė do tė thotė qė njerėzit e thjeshtė ushtrojnė autoritet? Do tė thotė ushtrimi i autoritetit tė shumicės. Opinioni i shumicės ėshtė opinioni qė pranohet; pėr sa kohė qė shumica bie dakort, gjithēka ėshtė nė rregull. Kjo ėshtė Laodicea. Thėnė ndryshe, nuk janė etėrit qė qeverisin, as pastorėt, dhe as Fryma e Shenjtė, por ka vlerė mendimi i shumicės. Kėtu nuk janė vėllezėrit, por njerėzit. Laodicea nuk qėndron nė pozitat e vėllezėrve; pėrkundrazi, janė njerėzit qė veprojnė sipas dėshirave tė mishit. Secili ngre dorėn dhe kjo ėshtė e gjitha. Ne duhet tė njohim vullnetin e Perėndisė dhe tė shohim Filadelfian sipas vullnetit tė Perėndisė. Sa herė nuk ka dashuri vėllazėrore, por vetėm opinione njerėzish sipas mishit, do tė gjeni Laodicenė.


    Kėtu Zoti flet pėr veten si “Ameni, Dėshmitari besnik dhe i vėrtetė, Fillimi i krijesės sė Perėndisė" (Zbu. 3:14). Zoti ėshtė Ameni. Amen do tė thotė gjithēka nė rregull; do tė thotė “kėshtu qoftė”. Ndaj, Ai do tė pėrmbushė gjithēka dhe asgjė nuk do tė shkojė dėm. Zoti Jezus dėshmoi pėr veprėn e Perėndisė kėtu nė tokė. Ndėr shumė krijesa dhe gjėra tė krijuara nga Perėndia, Zoti ėshtė Kreu.

    "Unė njoh veprat e tua, qė ti nuk je as i ftohtė as i ngrohtė. Do tė doja tė ishe i ftohtė ose i ngrohtė! Por, mbasi je kėshtu i vakėt, dhe as i ftohtė e as i ngrohtė, unė do tė tė vjell nga goja ime" (vv. 15-16). Sarda ėshtė e gjallė me emėr, por e vdekur nė realitet; Laodicea nuk ėshtė as e ftohtė dhe as e ngrohtė. Efesit Zoti i tha: “Do tė vij sė shpejti te ti dhe do ta luaj shandanin tėnd nga vendi i vet." (2:5). Laodicesė Ai i thotė: " Unė do tė tė vjell nga goja ime." Zoti nuk do i pėrdorė mė ata; ata nuk janė mė ameni. Problemi ėshtė se ata nuk janė as tė ftohtė dhe as tė ngrohtė. Janė plot me njohuri, e pėrsėri tė mangėt nė fuqi. Kur ishin tė ngrohtė, ata ishin Filadelfia; por tani ata janė mė tė ftohtė se mė parė. Kur Filadelfia bie, ajo bėhet Laodice. Vetėm populli i Filadelfias mund tė bjerė nė kėtė gjendje.

    "Sepse ti thua ‘Unė jam i pasur, u pasurova dhe s’kam nevojė pėr asgjė" (3:17). E kam pėrmendur tashmė se lėvizja e vėllezėrve ėshtė shumė mė domethėnėse se Reformimi. Reformimi ishte veēse njė reformim nė sasi, ndėrkohė qė lėvizja e vėllezėrve ishte njė reformim nė cilėsi, qė risolli pėrmbajtjen fillestare tė kishės. Kjo fuqi ėshtė me tė vėrtetė madhėshtore. Por, pėr shkak se kėta vėllezėr ishin mė tė fortė se tė tjerėt nė sjellje dhe nė tė vėrtetėn, aq sa edhe njė kuzhinier prej tyre dinte mė shumė se njė misionar i kishave protestante, ata u bėnė krenarė. "Ju jeni tė gjithė tė paaftė; vetėm ne jemi tė aftė" ishte sjellja e tyre. Asnjė nuk ishte i aftė nė kishat protestante. I famshmi Scofield shkoi te vėllezėrit pėr t’u mėsuar. Gypsy Smith, kaq i mirėnjohur, shkoi nė mesin e tyre pėr tė pėrfituar, duke marrė doktrinat e tyre pėr tė predikuar. Tė gjithė punėtorėt, studentėt, predikuesit dhe besimtarėt morėn ndihmė dhe dritė prej tyre. Nuk e dimė sa ėshtė numri i atyre qė u ndihmuan nga librat e tyre. Shumė duhet ta dinė nė zemrėn e tyre se nė tėrė botėn asnjė nuk mund tė predikojė Biblėn aq mirė sa vėllezėrit. Pėr rrjedhojė, disa prej tyre u bėnė krenarė. "Nxėnėsit tanė janė mėsuesit e tė tjerėve" thonė ata. Edhe pse kundėrshtohen fuqishėm, disa vetėdeklarohen heronj. Rezultati mė i dukshėm ėshtė qė disa bėhen tė vetėkėnaqur. Disa vėllezėr kanė dashuri vėllazėrore dhe u duan tė mirėn tė tjerėve, ndėrsa disa tė tjerė nuk kanė veēse njohuri. Ndaj, ėshtė e pashmangshme dhe s’ka se si ata tė mos bėhen vetėlavdėrues dhe mendjemėdhenj. Zoti na tregon se njė Filadelfia krenare ėshtė Laodice, dhe Laodicea ėshtė njė Filadelfia e rėnė. Pėr pasojė, nė shumė vende dhe takime nė mesin e tyre ka probleme me sjelljen dhe mėsimin e tyre. Veēoria e Laodicesė ėshtė krenaria frymėrore. Pėr sa i takon aspektit historik, Zoti e ka pėrmbushur kėtė pėr ne.

    Sot mund tė hasim Filadelfian dhe tė takojmė Laodicenė. Tė dyja janė krejt tė ngjashme nė pozicionin e tyre si kishė. Ndryshimi ėshtė se Filadelfia ka dashuri, ndėrsa Laodicea ka krenari. Nuk ka ndryshim nė pamjen e jashtme; i vetmi ndryshim ėshtė qė Laodicea ėshtė njė Filadelfia krenare. Nuk dua t’ju them shumė gjėra nė lidhje me to. Thjesht do ju paraqes disa shembuj konkretė. Njė vėlla prej tyre tha njė herė: “A ka ndonjė gjė frymėrore qė nuk mund tė gjendet ndėr ne?” Njė vėlla tjetėr, pasi pa njė revistė tė re, tha: “Ē’tė re na sjell ajo? A ka ndonjė gjė qė ne s’e kemi?” Ai e ktheu revistėn mbrapsht pa e lexuar. Dikush tjetėr tha: “Pėrderisa Zoti na ka dhėnė dritėn mė tė fuqishme, duhet tė jemi tė kėnaqur; nėse lexojmė ēfarė kanė shkruar tė tjerėt vetėm sa harxhojmė kohė.” Akoma mė tej, njė vėlla thotė: “Ne e kemi atė qė kanė tė tjerėt, por atė qė ne kemi, tė tjerėt mund tė mos e kenė.” Kur dėgjojmė kėtė mėnyrė tė foluri, menjėherė duhet tė sjellim ndėr mend ēfarė tha Zoti nė lidhje me ata qė thonė: “Jam i pasur.” Oh, sa kujdes duhet tė bėjmė pėr tė mos u bėrė Laodice!

    Nė njė ishull tė Oqeanit Atlantik njė uragan shkatėrroi shumė shtėpi, pėrfshirė shtėpitė dhe sallat e takimeve tė vėllezėrve. Brenda pak orėsh vėllezėrit nga e tėrė bota u dėrguan atyre mė shumė se dyqind mijė sterlina, ndihmė qė mbėrriti tek ata mė parė se emergjenca qeveritare. Nė mesin e tyre ka vėrtet dashuri vėllazėrore, por janė edhe ata qė janė krenuar. Kishat protestante nuk kanė cilėsinė e tė bėrit Laodice. Vetė Sarda e pranon se nuk ka asgjė. Kam mė se njėzet vjet qė punoj, dhe s’kam takuar njė misionar apo pastor tė denominacioneve qė tė pretendojė se i kanė gjėrat frymėrore. Gjithmonė thonė se ato janė tė pamjaftueshme. Kishat e dobėta protestante qė dėshtojnė janė Sardė, jo Laodice. Vetėm Laodicea ka karakteristikėn e veēantė tė krenarisė frymėrore. Kishat protestante kanė shumė mėkate, por krenaria frymėrore nuk ėshtė mėkati i tyre dallues. Vetėm vėllezėrit e rėnė mund tė thonė: “Jam e pasur, u pasurova dhe s’kam nevojė pėr asgjė." Vetėm Filadelfia e rėnė mund tė bėhet Laodice. Pėr sa i pėrket pasurisė frymėrore, Sarda e di shumė mirė se ajo nuk ka asgjė. Ata thonė shpesh: “Nuk jemi tė zellshėm sa duhet; anėtarėt e zellshėm qė kishim janė larguar." Pasuria ėshtė gjendja e Filadelfias, ndėrkohė qė tė mburrurit pėr pasurinė e tyre ėshtė shenja dalluese e Laodicesė. Vetėm Laodicea mund tė mburret. Ai qė largohet nga gjendja e Filadelfias nuk mund tė kthehet prapa nė Sardė. T’i kėrkosh njė vėllai tė kthehet te Sarda ėshtė njė gjė e pamundur; ai mundet vetėm tė vazhdojė mė tej pėr nė Laodice. Edhe Laodicea nuk ecėn nė rrugėn e ortodoksisė sė apostujve. Ajo del nga kjo rrugė. Janė ata qė kanė njohuri boshe; nuk kanė jetė dhe janė tė vetėkėnaqur, tė vetėlavdėruar dhe tė mashtruar.

    "Edhe nuk e di se ti je qyqar e mjeran, i varfėr, i verbėr dhe i zhveshur" (v. 17). Cfarė ata thonė ėshtė nė fakt krejt e vėrtetė: Unė jam i pasur, u pasurova dhe s’kam nevojė pėr asgjė! Nė tė vėrtetė ata janė tė mrekullueshėm nė Zotin. Kanė arsye pėr t’u mburrur. E pranojmė se nė mesin e tyre ka shumė gjėra pėr tė cilat ata mund tė mburren. Por ėshtė mė mirė ta lėsh qė kėtė ta ndiejnė tė tjerėt dhe jo vetė; tė tjerėt tė mund ta dinė kėtė gjė, dhe jo ne. Me tė vėrtetė do tė ishte mirė qė tė tjerėt tė flisnin kėshtu; por nuk ėshtė mirė nėse jemi ne qė flasim ashtu. Nuk duhet mburrur pėr gjėrat frymėrore. Nėse dikush mburret pėr pasuritė e tij nė lidhje me gjėrat e botės, paraja nuk do fluturojė dhe as do pakėsohet si shumė; por pasuritė frymėrore zhduken kur ju mburreni pėr to. Kur dikush thotė se ėshtė i fortė, atėherė fuqia largohet. Fytyra e Moisiut shkėlqeu, e megjithatė ai nuk e dinte kėtė gjė. Kushdo qė e di se fytyra e tij po shkėlqen, do e humbasė shkėlqimin e fytyrės sė tij. Nėse ti nuk e di se po rritesh, je i bekuar. Ka kaq shumė vetė qė janė kaq tė qartė nė lidhje me gjendjen e tyre, por nė tė kundėrt ata nuk kanė asgjė. Nėse ti ke autoritet frymėror, ėshtė nė rregull, por nėse ti e di se ke autoritet frymėror, kjo nuk ėshtė nė rregull. Laodiceasit janė tepėr tė qartė nė vlerėsimin e vetvetes; ata kanė shumė. Nė sytė e Perėndisė ata janė tė verbėr, tė varfėr dhe tė zhveshur. Ja pėrse duhet ta mėsojmė mėsimin. Laodicea ėshtė tepėr e qartė nė lidhje me pasurinė e saj. Ne shpresojmė qė tė rritemi, e megjithatė nuk duam ta dimė kėtė vetė.

    Zoti tha: “Ti je i mjerė.” Fjala ‘i mjerė’ kėtu ėshtė e njėjta si fjala ‘i mjerė’ pėrdorur nga Pali tek Romakėt 7:24. Zoti po thotė se ata janė tamam si Pali te Romakėt 7: Nė aspektin frymėror ata janė tė mjerė, janė qyqarė, nuk janė as kėshtu dhe as ashtu, dhe nė sytė e Zotit ata janė mjeranė. Duke ndjekur kėtė, Zoti vė nė dukje tre arsye pse ata janė tė mjerė dhe qyqarė: ata janė tė varfėr, ata janė tė verbėr, dhe ata janė tė zhveshur.
    Nė lidhje me varfėrinė, Zoti thotė: “Tė kėshilloj tė blesh nga unė ar tė kulluar nė zjarr qė tė bėhesh i pasur" (Zbu. 3:18). Edhe pse ata janė tė pasur nė doktrinė, Zoti i sheh ata akoma si tė varfėr. Ata duhet tė kenė besim tė gjallė; pėrndryshe, Fjala e Perėndisė ėshtė e pavlerė pėr ta. Dėshtimi i tyre, dobėsia e tyre, vjen prej faktit se besimi i tyre ėshtė larguar. Pjetri thotė se besimi nė provė ėshtė ar i provuar nga zjarri. (1 Pje. 1:7). Nė ditėt kur fjala e thėnė ėshtė e varfėr, ju duhet tė luteni. Kur fjala rritet, ju duhet tė keni besimin qė shoqėron fjalėt qė keni dėgjuar. Duhet tė kaloni nėpėr ēdo lloj sprove nė mėnyrė qė fjalėt qė keni dėgjuar tė jenė tė dobishme nė mėnyrė praktike. Kėshtu, ju duhet tė blini ar tė provuar nė zjarr. Ju duhet tė mėsoni tė besoni edhe nė mundime; atėherė ju do jeni tė pasur.

    Veē kėsaj Zoti thotė: “Dhe petka tė bardha qė tė vishesh dhe tė mos duket turpi i lakuriqėsisė sate." (Zbu. 3:18). E kemi pėrmendur tashmė se ‘petkat e bardha’ i referohet sjelljes. ‘Petkat e bardha’ kėtu ėshtė e njėjtė me rrobat e bardha pėr tė cilat flitet nė pjesėt e tjera tė Zbulesės. Synimi i Perėndisė ėshtė qė ata tė mos kenė ndotje, ashtu siē rroba ėshtė e bardhė. Perėndia do qė ata tė ecin pa ndalur para Tij. Ėshtė e pamundur tė jesh i zhveshur para Perėndisė. Nė Dhjatėn e Vjetėr askush nuk mund t’i afrohej Perėndisė pa qenė i veshur. Kur priftėrinjtė shkonin te altari, nuk duhej zbuluar lakuriqėsia e tyre. 2 Korintasve 5:3 thotė: “Nėse do tė gjendemi tė veshur e jo tė zhveshur." Por kėtu nuk ėshtė ēėshtja e tė qenit i veshur apo i zhveshur, por nėse rroba ėshtė e bardhė apo jo. Zoti Jezus thotė: “Dhe kushdo qė i jep pėr tė pirė qoftė edhe vetėm njė gotė uji tė freskėt ndonjėrit prej kėtyre tė vegjėlve nė emėr tė njė dishepulli, nė tė vėrtetė ju them, qė ai nuk do tė humbė aspak shpėrblimin e tij." (Mat. 10:42). Kjo ėshtė rroba e bardhė. Ne mund t’u ofrojmė tė tjerėve njė gosti, e pėrsėri ajo tė mos jetė e ‘bardhė’. Nėse e bėjmė kėtė vetėm pėr tė ruajtur lavdinė e grupit tonė, ajo nuk numėrohet; nėse ajo buron prej njė motivi qė ėshtė edhe mė i ulėt se ky, arsyeja pėr t’u llogaritur ėshtė edhe mė e vogėl. Nuk ėshtė i pastėr sa duhet. Zoti dėshiron qė ne tė kemi qėllim tė pastėr dhe motiv tė pastėr pėr tė punuar pėr Tė. Ka shumė aktivitete dhe shumė motive nė tė cilat ndiejmė papastėrtinė sapo i prekim; ato nuk janė tė bardha. “Qė tė mos duket turpi i lakuriqėsisė sate." Nuk duhet tė jemi me turp kur ecim para Perėndisė.

    Zoti flet gjithashtu pėr blerjen e “kolirit pėr tė vajosur sytė e tua qė tė shohėsh" (Zbu. 3:18). Bli kolir qė tė vajosėsh sytė e tu – kjo ėshtė zbulesa e Frymės sė Shenjtė. Ti duhet tė kesh zbulesėn e Frymės sė Shenjtė; atėherė mund tė llogaritet se ti sheh. Nė tė kundėrt, tė dish shumė doktrinė mund tė rezultojė nė pakėsimin e zbulesės sė Frymės sė Shenjtė. Doktrina ėshtė transmetimi i mendimit nga njėri tek tjetri; e megjithatė, sytė frymėrorė nuk kanė parė ende. Shumė njerėz janė duke ecur nė dritėn e tė tjerėve. Shumė vėllezėr mė tė rritur flasin nė njė mėnyrė, ndaj edhe ju flisni nė atė mėnyrė. Sot ju thoni: “Filani mė tregoi mua”, nėse nuk do tė kishte njė Filan pėr tė tė treguar ty, ti nuk do tė dije ēfarė tė bėje. Ti merr doktrinė nga mėsimet e njerėzve, jo nga Zoti Jezus. Zoti Jezus thotė se kjo nuk do tė funksionojė; ti duhet tė kesh zbulesėn e Frymės sė Shenjtė. Unė nuk mund t’i shkruaj letėr njė miku duke i kėrkuar tė dėgjojė ungjillin pėr mua, nė mėnyrė qė unė tė shpėtohem. Nė mėnyrė tė ngjashme, ēdo gjė e marrė nga dora e njeriut ka mbaruar kur mbėrrin te ne; nuk ka tė bėjė fare me Perėndinė. Sipas Biblės, kjo ėshtė verbėri. Pa prekur Frymėn e Shenjtė, ti nuk mund tė merresh me gjėrat frymėrore. Nuk ka tė bėjė me sa shumė ke dėgjuar. Shumė herė ėshtė thjesht njė rritje nė doktrinė, njė rritje nė njohuri, e pėrsėri pa parė diēka nė Perėndinė. Kėshtu, ti duhet tė mėsosh njė gjė nė Perėndinė – ti duhet tė blesh kolir. Vetėm nėse shoh vetė shoh me tė vėrtetė. Tė parit ėshtė baza e asaj qė tashmė ėshtė fituar dhe ėshtė themeli i tė parit pėrsėri.

    "Unė tė gjithė ata qė i dua i qortoj dhe i ndėshkoj; prandaj ji i zellshėm dhe pendohu" (v. 19). Fjalėt e thėna mė parė janė qortime. Por Zoti na tregon se Ai qorton dhe ndėshkon nė kėtė mėnyė sepse Ai do. Ndaj, ji i zellshėm. Ēfarė duhet tė bėjmė? Tė pendohemi. Sė pari ne duhet tė pendohemi. Pendimi nuk ėshtė thjesht ēėshtje individuale; kisha duhet tė pendohet gjithashtu.

    "Ja, unė qėndroj te dera dhe trokas; nėse dikush dėgjon zėrin tim dhe tė hapė derėn, unė do tė hyj tek ai dhe do tė ha darkė me tė dhe ai me mua." (v. 20). Flet shume kjo thėnie. Ē’lloj dere ėshtė kjo derė? Shumė e pėrdorin kėtė varg pėr tė predikuar ungjillin. Ėshtė nė rregull tė merret hua ky varg pėr predikimin e ungjillit; ėshtė e rregullt t’u jepet hua mėkatarėve; por s’duhet marrė hua pėr kohė tė gjatė duke mos e rikthyer atė. Ky ėshtė njė varg pėr bijtė e Perėndisė. Ai nuk i referohet Zotit qė troket nė zemrėn e mėkatarit; kjo derė ėshtė dera e kishės. Dera kėtu ėshtė nė njėjės, Zoti po i drejtohet kishės. Ėshtė me tė vėrtetė e ēuditshme qė Zoti ėshtė Kreu i kishės, apo tė themi fillesa e kishės, e pėrsėri Ai po qėndron jashtė derės sė kishės! ‘Ja, unė po qėndroj te dera’! Kjo ėshtė me tė vėrtetė njė gjendje e tmerrshme. Nėse Zoti ėshtė jashtė derės sė kishės, ē’lloj kishe ėshtė kjo atėherė?

    Zoti thotė: ‘Vi re’! Zoti ia thotė kėtė tėrė kishės. Dera ėshtė dera e kishės. “Nėse dikush dėgjon zėrin tim dhe tė hapė derėn..” Kėto dy fjalė – ‘nėse dikush’ – tregojnė se hapja e derės ėshtė njė ēėshtje individi. Nė Bibėl ndodhen dy drejtime nė lidhje me tė vėrtetėn. Njė linjė ėshtė ajo e Frymės sė Shenjtė, dhe tjetra ajo e Krishtit; njėra ėshtė subjektive, dhe tjetra ėshtė objektive; njėra ka tė bėjė me pėrjetimin, dhe tjetra me besimin. Nėse dikush i kushton shumė vėmendje tė vėrtetės objektive, atėherė ai do shikohet tė ngjisė retė dhe tė kalėrojė mbi mjegullėn, qė ėshtė jo praktike. Nėse ai vazhdimisht qėndron nė tė vėrtetėn subjektive, duke i vėnė theksin tej mase punės sė brendshme tė Frymės sė Shenjtė, atėherė ai do tė shohė vazhdimisht sė brendshmi dhe do tė jetė i pakėnaqur. Kushdo kėrkon Zotin duhet tė jetė i ekuilibruar nė dy tė vėrtetat. Njėra mė tregon se jam i pėrsosur nė Krisht, dhe tjetra mė tregon se puna e brendshme e Frymės sė Shenjtė bėn qė tė bėhem i pėrsosur. Dėshtimi mė i madh i vėllezėrve ishte theksi i tepruar ndaj tė vėrtetės objektive dhe neglizhimi i tė vėrtetės subjektive. Filadelfia dėshtoi dhe u bė Laodice. Dėshtimi i saj ishte pasojė e shumė tė vėrtete objektive. Kjo nuk do tė thotė se nuk kishte aspak punė tė Frymės sė Shenjtė, por nė pėrgjithėsi, kishte shumė prej aspektit objektiv, dhe shumė pak prej atij subjektiv. Nėse ti hap derėn, ‘Unė do tė hyj’. Kjo do tė thotė se objektivja bėhet subjektive; qė do tė thotė, Ai do tė ndryshojė ēfarė ti ke nga objektivja nė subjektive. Tek Gjoni 15:4 Zoti flet pėr tė dy aspektet: "Qėndroni nė mua dhe unė do tė qėndroj nė ju." Te Zbulesa 3:20 Zoti thotė: " Unė do tė hyj tek ai dhe do tė ha darkė me tė dhe ai me mua". Nėse e hap derėn, Ai do tė hajė darkė me ty. Kjo ėshtė pėrbashkėsia dhe ky ėshtė gėzimi. Atėherė do tė kesh njė pėrbashkėsi intime me Zotin si edhe gėzimin qė buron prej kėsaj pėrbashkėsie.

    "Kujt fiton do t’i japė tė ulet me mua mbi fronin tim, sikurse edhe unė fitova dhe u ula me Atin tim mbi fronin e tij" (v. 21). Ndėr premtimet qė u jepen fitimtarėve nė tė shtatė kishat, shumė thonė qė kjo ėshtė mė e mira. Edhe pse disa pėlqejnė premtimet pėr fitimtarėt, shumė mė kanė treguar se premtimi i Zotit pėr Laodicenė i lė pas tė gjitha. Nė premtimet e mėparshme pėr fitimtarėt, Zoti nuk thotė gjė nė lidhje me Veten e Tij. Por kėtu Zoti thotė se nėse ti ia del mbanė dhe fiton, do hash darkė me Mua. Meqėnėse ke kaluar nėpėr ēdo lloj vėshtirėsie, mund tė ulesh me Atin Tim nė fron. Ti duhet tė dalėsh fitimtar qė tė ulesh me Zotin nė fronin e Tij. Fitimtari kėtu ka njė premtim jashtėzakonisht tė lartė sepse epoka e kishės ėshtė nė mbarim. Fitimtari po pret ardhjen e Zotit Jezus. Ndaj, froni ėshtė kėtu.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:40 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    Ndertojne shume poshte ata qe ndertojne nen yje...

  9. #9
    Ne mbreterine e Tij.. Maska e inscrite
    Anėtarėsuar
    09-02-2005
    Vendndodhja
    Shqiperi
    Postime
    126

    Kapitulli IX

    KAPITULLI IX

    PĖRFUNDIME

    Nė Dhjatėn e Vjetėr ka profeci shumė tė qarta nė lidhje me Judėn. (Pėr Izraelin nuk pati profeci. Izraeli u rebelua kundėr Zotit gjatė kohės sė Jeroboamit dhe ai ishte kombi qė u shua i pari. Ishte e qartė se Zoti nuk gjeti kėnaqėsi nė Izraelin dhe e mohoi atė. Ndaj Izraeli nuk pati profeci.) Profecitė pėr Judėn vazhduan deri nė kohėn e Zotit Jezus – e shohim kėtė nė gjenealogjinė e Mateut 1. Nė Dhjatėn e Vjetėr kishte shumė profetė, detyra e tė cilėve nuk ishte tjetėr veēse tė na tregonin si do tė ishin gjėrat nė tė ardhmen. Pėr shembull, Danieli profetizoi nė lidhje me gjendjen e kombit. Pas zhdukjes sė Judės, do tė lindnin njėri pas tjetrit kombe jo hebre gjatė 2500 vjetėve qė pasuan dhe deri nė kthimin e Zotit Jezus. E megjithatė, profeci tė mirėnjohura si ato te Danieli 2, 7, 9 dhe 11, janė shumė tė detajuara nė lidhje me johebrenjtė. Pėrveē profecive nė lidhje me Judėn dhe johebrenjtė, mbetet ende kisha e Zotit nė planin e Tij. Ku ndodhet profecia nė lidhje me kishėn? Nuk ka profeci nė shtatė letrat e para tė apostullit Pal. Duket se ka ndonjė profeci te Mateu 13, por nuk janė aq tė detajuara dhe jo shumė tė qarta nė lidhje me kishėn, sepse i referohen pamjes sė jashtme tė mbretėrisė sė qiejve. Ndaj mund tė themi se vetėm Zbulesa 2 dhe 3, shtatė letrat e fundit, na japin profecinė pėr kishėn. Deri kėtu kemi studiuar secilėn prej tyre dhe kemi parė se ēdonjėra ėshtė pėrmbushur. Kemi parė tashmė profecitė qė Zoti na ka dhėnė dhe pėrmbushjen e tyre nė histori. Falenderojmė Zotin qė profecitė tashmė janė pėrmbushur; ndaj ėshtė shumė mė e lehtė pėr ne tė lexojmė shtatė letrat sipas pėrmbushjes sė tyre.

    Me anė tė kėtyre shtatė letrave Zoti do tė na japė njė rrugėdalje se si tė jemi ndėr ata qė ia dalin mbanė. Zoti ėshtė duke na treguar konkretisht si duhet tė sillemi pėr tė dalė fitimtarė, dhe kėtė e bėn nėpėrmjet pėrmbushjes sė kėtyre letrave. Na tregon mėnyrėn pėr t’ia dalė mbanė nė kėtė botė. Prandaj themi se kjo ka lidhje me ecjen e secilit prej nesh.
    Po t’i shohim tė shtatė letrat sė bashku, vėmė re se secila prej tyre ėshtė e ndarė nė katėr pjesė. Janė tė ngjashme qė nga letra e parė tek e fundit. Sė pari ėshtė vetė emri i Zotit, mė pas gjendja e kishės, mė tej shpėrblimi pėr fitimtarėt, dhe sė fundi thirrja pėr ata qė kanė veshė tė dėgjojnė. Nė ēdo letėr Zoti na tregon kush ėshtė Ai, cila ėshtė gjendja e kishės, ēfarė do t’i japė atij qė del fitimtar, dhe mė pas u bėn thirrje atyre qė kanė veshė pėr tė dėgjuar. Ka njė thirrje pėr fitimtarėt nė ēdo kishė; secila ka veēoritė e saj dhe shpėrblimi i Zotit pėr fitimtarėt ėshtė gjithashtu i ndryshėm.

    Ndaj duhet tė nxjerrim mėsim se pavarėsisht gjendjes sė kishės, sa herė ndonjė kishė ka probleme, nėse jemi besnikė nė Zotin, do na zbulohet se ē’duhet tė bėjmė. Zoti na tregon mėnyrėn si duhet tė merremi me problemin. Zoti thotė se Ai ėshtė rruga, Ai ėshtė e vėrteta dhe Ai ėshtė jeta (Gjoni 14:6). Ndaj, cilado qoftė situata apo cilado letėr, Zoti nuk do qė tė pėrqėndrohemi te situata, sado e keqe tė jetė ajo; pėrkundrazi, Ai do tė shohim se kush ėshtė Ai. Zbulesa risjell ēėshtjen e tė parit. Ne e arrijmė njohjen e Zotit me anė tė zbulesės thjesht njė herė. Sapo ne e shohim, ēdo dėshtim zhduket. Duhet tė kuptojmė nė Zotin se gjendja e vėshtirė e kishės ėshtė me tė vėrtetė urgjente. Ne thėrrasim pėr ndihmė nė tė tillė situatė, por Zoti thotė se do tė marrin ndihmė vetėm ata qė e njohin Atė. Nė ēdo letėr Zoti bėn njė deklarim tė asaj qė Ai ėshtė. A do tė mundet njė Zot si Ai tė merret me kėtė situatė?

    Me ne ėshtė e njėjta gjė sikurse edhe me kishėn. Nė ēdo rrethanė duhet tė njohim Zotin qė i qėndron kundėr vėshtirėsisė sonė. Problemet e tjera janė dytėsore. Zgjidhja e gjithė problemeve varet nga fakti se sa njohim Zotin. Disa mund tė mbajnė shumė, por tė tjerė vetėm pak. Forca pėr tė mbajtur, shumė apo pak, varet nga sa shumė njohim Zotin. Ndaj i kushtohet vėmendje faktit se kush ėshtė Zoti nė fillim tė ēdo letre. Nėse dikush nuk njeh Zotin, ai nuk do mund tė njohė dot kishėn. Shumė janė krejt tė kėnaqur me gjendjen e kishės sot, sepse ata nuk shohin. Ata nuk kanė parė se kush ėshtė ulur nė fron dhe nuk i kanė parė pamjet e ndryshme tė lavdisė sė Zotit dhe mirėsitė e Tij. Nėse njohim Zotin, do zbulojmė mėkatin e njeriut dhe tė kishės. Zgjidhja e tėrė problemit qėndron nė faktin se sa e njohim Zotin. Ata qė e njohin pak Zotin kanė pak zbulesė pėr Tė dhe janė mė tolerantė ndaj gjėrave tė paturpshme. Por, pėr kėdo qė qėndron para Tij, Zoti i heq tolerimin ndaj gjėrave qė nuk janė sipas vullnetit tė Tij. Sapo kemi zbulesė nė Tė, Ai largon ēdo gjė qė nuk ėshtė sipas vullnetit tė Tij. Dhe atėherė dimė se nėse duam tė jemi tė shenjtė, do kemi Zotin; nėse nuk duam tė jemi tė shenjtė, do e humbasim pėrbashkėsinė e Perėndisė.

    Pėr sa i pėrket asaj qė kemi parė nė lidhje me gjėrat e shtatė letrave, duhet ta kuptojmė se po diskutojmė nė lidhje me problemin e sistemit. Ju lutem mos harroni, tė gjitha gjėrat nė kėto shtatė letra kanė tė bėjnė me Zotin. Nėse njohim Zotin, ne do i dėnojmė njerėzit e Perėndisė qė ecin sipas dėshirave tė tyre; nėse nuk e njohim Zotin sa duhet, ne do e tolerojmė ecjen e tyre sipas dėshirave tė tyre. Shumė herė ne mund ta tolerojmė gjendjen e tė krishterėve sepse ne nuk jemi besnikė sa duhet ndaj Krishtit. Mungesa jonė e besnikėrisė ndaj Zotit vjen prej faktit se ne ende nuk kemi zbulesė tė njohim Zotin i cili e dėnon kėtė si mėkat. Oh, ka edhe raste kur ne duhet tė zgjedhim mes Zotit dhe njerėzve tė Tij se kujt duhet t’i shėrbejmė.

    Ne tashmė e dimė se numri shtatė ėshtė ndarė nė tre dhe katėr. Pas Efesit vjen Smirna, dhe pas Smirnės ėshtė Pergami. Kėto tė treja janė tė njė grupi, sepse ato kanė shkuar tė gjitha. Katėr tė fundit janė gjithashtu tė njė grupi. Tiatira, Sarda, Filadelfia dhe Laodicea janė tė ndryshme nga tre tė parat. Kur Sarda ėshtė nė kėtė tokė, Tiatira ėshtė gjithashtu; kur Filadelfia ėshtė nė kėtė tokė, Sarda gjithashtu; dhe kur Laodicea ėshtė nė kėtė tokė, Filadelfia ėshtė gjithashtu kėtu. Me fjalė tė tjera, katėr kishat e fundit i vazhdojnė ditėt e tyre nė tokė sė bashku. Ato nuk fillojnė nė tė njėjtėn kohė, por mbarojnė nė tė njėjtėn kohė.

    Tė katėr kishat qė kemi sot janė shumė domethėnėse. Kur u shfaqėn kishat protestante, Kisha Katolike Romake ekzistonte qė prej mė shumė se njėmijė vjetėsh. Nė kohėn e shfaqjes sė Filadelfisė, kishat protestante kishin qenė qė prej mė se treqind vjetėsh. Kur u shfaq Laodicea, Filadelfia kishte qenė qė prej dhjetra vjetėsh. Ne qė i pėrkasim kėsaj epoke pėrballemi me diēka shumė tė veēantė: Ndodhen katėr lloje tė ndryshme kishash prej tė cilave mund tė zgjedhim. Nėse do tė ishim lindur pėrpara shekullit tė katėrmbėdhjetė dhe tė pesėmbėdhjetė, nuk do tė kishim zgjidhje tjetėr pėrveēse tė ishim nė Kishėn Katolike Romake. Nėse do tė ishim lindur nė shekullin e tetėmbėdhjetė, do mund tė zgjidhnim t’i pėrkisnim ose Kishės Katolike Romake ose kishave Protestante. Nė shekullin pasuses, nė 1825, u shfaq Filadelfia dhe dolėn nė pah vėllezėrit; ndaj do mund tė zgjidhnim prej kėtyre tė trejave. Mė tej, pas 1840 u shfaq Laodicea. Sot ka katėr lloje tė ndryshme kishash. Nė tė katėrta ka tė shpėtuar – disa janė mė mirė dhe disa mė keq. Perėndia na ka vėnė nė njė kohė kur ka katėr rrugė prej tė cilave mund tė zgjedhim.
    Por Zoti na tregon gjithashtu dėshirėn e Tij. Dėshira e Tij nuk ėshtė Kisha Katolike Romake; kjo ėshtė ēėshtje e mbyllur. Nuk ėshtė nevoja mė e vogėl qė tė lutem nėse duhet tė jem njė dishepull i papės apo jo. Edhe pse kjo profeci ndodhet te Zbulesa 2, nevoja pėr tė vendosur tė zgjedhim atė ose jo nuk ekziston mė. Tė gjithė ata qė studiojnė Biblėn e dinė se ēėshtja e tė zgjedhurit Kishėn Katolike Romake ėshtė e pėrfunduar. Ka njė vėshtirėsi nė faktin se shumė vėllezėr nuk e dinė se ēėshtja e zgjedhjes sė kishave protestante ėshtė gjithashtu e mbyllur. A do Zoti tė jemi nė Sardė? Shumė e ēuditshme, shumė janė tė kėnaqur mė mirė tė jenė nė Sardė. Por nėse lexojmė Fjalėn e Perėndisė, Zoti do na tregojė se Ai nuk ėshtė i kėnaqur me Sardėn. Dėshira e Perėndisė ėshtė Filadelfia. Nė tė shtatė letrat qė kemi parė, vetėm Filadelfia lavdėrohet nga Zoti. Nė letrat e tjera Zoti thotė gjithmonė fjalė qortimi. Smirna ėshtė mė mirė dhe nuk merr qortim, por as lavdėrim nuk merr. Sidoqoftė, Filadelfia ėshtė ndryshe. Nga fillimi nė fund Zoti vetėm e lavdėron atė. Atėherė ju mund tė pyesni nėse ne duhet tė bashkohemi me lėvizjen e vėllezėrve (a thua se kėsaj lėvizjeje mund t’i “bashkohesh”). Shumė vėllezėr nė kėtė lėvizje tashmė janė bėrė Laodice. Ē’duhet tė bėjmė atėherė? Edhe Laodicea nuk pranohet nga Zoti. Nėse nuk jemi tė kujdesshėm, nė vend tė arrijmė Filadelfinė, do pėrfundojmė nė Laodice.

    Ekziston njė problem i madh sot tė cilit bijtė e Perėndisė duhet t’i kushtojnė vėmendje. Qė prej 1921 nė Kinė, ungjilli ėshtė bėrė gjithmonė e mė i qartė, ata qė janė shpėtuar kanė qenė gjithmonė e mė tė shumtė, dhe Perėndia e ka drejtuar vėmendjen tonė gjithmonė e mė tepėr ndaj tė vėrtetės sė kishės. Ne filluam tė shohim se kisha ėshtė tėrėsisht e Perėndisė, vetėm ata qė janė tė shpėtuar mund tė jenė nė tė, dhe vetėm fjalėt qė Perėndia ka folur nėpėrmjet Biblės duhen mbajtur prej kishės. Gjatė asaj kohe asnjė prej nesh nuk kish dėgjuar ndonjėherė pėr lėvizjen e vėllezėrve. Vetėm nga viti 1927 filluam tė dėgjonim pėr kėtė lloj vepre jashtė shtetit. Nėpėrmjet literaturės qė na vinte vazhdimisht ne mėsuam se njė lėvizje shumė e madhe po pėrparonte, duke mbushur ēdo vend tė botės. Reformimi ishte lėvizje po kaq e madhe. Por, nga ana tjetėr, ne e ndienim se shumė prej tyre kishin rėnė nė pozitat e Laodicesė. Nė atė kohė patėm njė pyetje: Ēfarė thotė Bibla? A duhet qė bijtė e Perėndisė t’i bashkohen njė lėvizjeje? Uniteti i tė krishterėve duhet tė jetė nė Krishtin, jo nė njė lėvizje. Kėshtu kaluam mė shumė kohė nė studimin e Biblės. U qartėsuam jashtė mase se ajo qė ėshtė mė e madhe se lokaliteti nuk ėshtė kisha, dhe se ajo qė ėshtė mė e vogėl se lokaliteti nuk ėshtė gjithashtu kisha.

    Nė kėtė epokė Perėndia na tregon katėr kisha tė ndryshme. Mund ta paraqesim kėshtu: Janė Kisha Katolike Romake, kishat Protestante, vėllezėrit qė duan njėri tjetrin, dhe Bashkėsitė e Vėllezėrve. E katėrta, bashkėsitė e vėllezėrve kanė rėnė nė pozitėn e Laodicesė. Pėr sa i pėrket kėtij grupi, ai ėshtė bėrė njė sekt. Pyeta njė vėlla: “A mendon se dukem si vėlla?” Ai mė tha: “Po, ti dukesh, por nė mesin ‘tuaj’, ka ende …” Menjėherė iu pėrgjigja: “Atėherė, ēfarė jeni ‘ju’? A nuk mjafton qė unė tė jem njė vėlla? Tė gjithė ata qė janė shpenguar prej gjakut janė tė pėrfshirė nė ‘ne’.” Nėse nė ēfarėdo kohe ėshtė njė vėlla i shpėtuar nė Chungking, e megjithatė kisha nė Chungking thotė se ai nuk ėshtė njė vėlla, atėherė, kisha nė Chungking ėshtė bėrė njė sekt. Njė sekt kėrkon diēka mė shumė prej dikujt qė ėshtė vėlla pėrpara se ta quajė vėlla. Edhe pse ata mund tė mos thonė se ata janė Bashkėsia e Vėllezėrve, pėrsėri ekziston njė kufi i padukshėm i vendosur kėtu.
    Ē’lloj populli ėshtė Filadelfia e sotme? Kisha nė ēdo vend mund tė jetė Filadelfi, dhe gjithashtu mund tė mos jetė. Nė fakt, nuk kam si tė them cila ėshtė dhe cila jo. Ndoshta kisha nė Chungking ėshtė Filadelfi dhe kisha nė K'un-ming jo. Ndoshta kisha e Cheng-tu ėshtė Filadelfi dhe e Lan-chou jo. Sot ėshtė ēėshtje lokaliteti, ashtu si tė shtatė letrat janė pėr lokalitetet. Ne duhet tė mos pranojmė Kishėn Katolike Romake, dhe duhet tė lėmė kishat Protestante. Nė aspektin negativ, i lėmė mėnjanė kėto tė dyja; por, nė aspektin pozitiv, jemi Filadelfia apo ende Laodice? Ėshtė e lehtė tė tėrhiqesh nga Kisha Katolike Romake dhe ėshtė gjithashtu e lehtė tė tėrhiqesh nga kishat Protestante; gjithė ēka na nevojitet ėshtė tė shkruajmė njė letėr dhe tė dalim nga dera kryesore. Por jemi apo jo Filadelfi, mbetet pyetje. Kjo varet nėse kemi dalė nga dera e pasme. Filadelfia nuk mund tė kthehet pas nė Sardė, por ajo mund tė bjerė nė Laodice. Kritika e Zotit ndaj Laodicesė ėshtė shumė mė e fortė se kritika e Tij ndaj Sardės. Zoti do qė ne tė mėsojmė tė pėrlėvdojmė emrin e Tij, sepse atje ku dy ose tre mblidhen nė emrin e Zotit, Ai ndodhet aty nė mesin e tyre. Por ne s’duhet kurrė tė lėvdojmė vetet tona. Kushdo qė pretendon se ėshtė Filadelfi, nuk shfaqet mė si Filadelfi.

    Nėse sot i kemi lėnė denominacionet dhe kemi parė kishėn, atėherė vetėm Fjala e Perėndisė mund tė jetė standarti. Mendoni njė vėlla tė rilindur. A mund tė thuash se ai nuk ėshtė njė vėlla? Ai ėshtė njė vėlla nėse e njeh mirė tė vėrtetėn, dhe ai mbetet njė vėlla edhe nėse nuk e njeh qartė tė vėrtetėn. Nėse qėndron nė shtėpi ai ėshtė vėllai im, dhe nėse bie nė kanalin e pistė ndanė rrugės, ai mbetet vėllai im. Nėse ka njė problem, mė mbetet tė fajėsoj Atin qė e solli nė jetė. Cilėsia e veēantė e Filadelfias ėshtė dashuria vėllazėrore – sot kjo ėshtė e vetmja rrugė nėpėr tė cilėn ne duhet tė ecim. Por ne s’duhet tė kemi kurrė kėtė lloj qėndrimi: Unė dua vėllezėrit qė janė tė qartėsuar dhe ata qė janė tė admirueshėm, ata qė nuk janė tė tillė unė nuk do t’i dua. Nėse ėshtė i qartėsuar ose jo, kjo ėshtė ēėshtje e tij. Ne s’duhet tė themi kurrė: “Ti je njė rebel.” Atė qė shohim kėtė vit, ne nuk e shihnim vitin e kaluar. Ndoshta vitin qė vjen ai do mund tė shohė atė qė ne tashmė e kemi parė kėtė vit. Ndėrsa ai lexon Biblėn, Zoti do t’i zbulojė edhe atij dritėn. Zemra e Perėndisė ėshtė e madhe; zemra jonė duhet tė jetė e madhe gjithashtu. Duhet tė mėsojmė tė kemi njė zemėr tė madhe sa tė ketė vend pėr tė gjithė bijtė e Perėndisė. Sa herė themi ‘ne’ dhe nuk pėrfshijmė tė gjithė bijtė e Perėndisė, ne jemi sekti mė i madh, sepse nuk po qėndrojmė nė pozitat e dashurisė vėllazėrore, por po pėrlėvdojmė veten tonė. Rruga e Filadelfias ėshtė rruga qė duhet tė marrim. Vėshtirėsia qėndron nė faktin se Filadelfia pėrfshin tė gjithė vėllezėrit, e pėrsėri disa nuk janė tė aftė tė pėrfshijnė kaq shumė.

    Po ju jap njė shembull: Para se te fillonte lufta me Japoninė unė shkova nė K'un-ming. Atje ndodhej njė vėlla i kishės …. i cili mė kėrkoi tė flisja me tė. Ishte njė vėlla shumė i mirė. Kur mė pa mė tha: ‘A e mban mend qė tė kam bėrė njė pyetje nė Shangai? Akoma nuk mė je pėrgjigjur se si mund tė bashkėpunojmė.’ I thashė: ‘Vėlla, ti ke njė kishė …. nė tė cilėn unė nuk kam pjesė.’ Mė tha: ‘Nė rregull, por nuk ke pse shqetėsohesh pėr kėtė; dua tė them se ne mund tė bashkėpunojmė frytshėm nė Zotin.’ I thashė: ‘Unė kam njė kishė dhe unė jam nė tė, Pali ėshtė nė tė, Pjetri ėshtė gjithashtu, dhe po kėshtu Gjoni, Martin Luteri, Xhon Uesli dhe Hadsėn Teilėr (Hudson Taylor). Edhe ti je nė tė. Kisha qė unė kam ėshtė kaq e madhe sa tė gjithė ata qė janė nė Krishtin, qofshin tė mėdhenj apo tė vegjėl, janė nė tė. Unė dhe ti ndryshojmė nė diēka: Unė ndėrtoj vetėm njė kishė; ti dėshiron tė ngresh dy kisha. Puna ime ėshtė vetėm kisha e Krishtit, jo kisha …. Nėse synimi yt ėshtė tė ndėrtosh kishėn e Krishtit dhe jo kishėn … atėherė mundem plotėsisht tė bashkėpunoj me ty.’ Vėllezėr dhe motra, e vini re ndryshimin kėtu? Dashuria e atij vėllai nuk ishte e madhe sa duhet. Ai i vė theksin kishės sė Krishtit brenda kishės … Ai po ndėrton dy kisha. Pasi i fola mė rrėfeu se ishte hera e parė qė ai kuptoi se pėr ēfarė bėhej fjalė. Mė mori dorėn dhe tha se shpresonte qė kjo ēėshtje nuk do tė ngrihej mė pėrsėri.

    Dashuri vėllazėrore do tė thotė qė ne duhet t’i duam tė gjithė vėllezėrit. Nėse dikush ka ndonjė dobėsi, kjo ėshtė ēėshtje tjetėr. Unė them se tė gjithė bijtė e Perėndisė duhet tė pagėzohen nėpėrmjet zhytjes, por nuk mund tė them se pėr shkak se dikush nuk vepron kėshtu, atėherė ai nuk ėshtė njė vėlla. Ai ėshtė i rilindur nėse ėshtė zhytur nė ujė, dhe ėshtė gjithashtu i rilindur nėse nuk ėshtė zhytur nė ujė. Ne mund ta konsiderojmė rilindjen e tij si gabimin e gabimeve, por Ati im e ka lindur atė. (Zoti mė faltė qė po flas kėshtu). Nė tė vėrtetė kur na jepet mundėsia ne duhet tė lexojmė Biblėn me tė pėr t’i bėrė tė ditur se eunuku dhe Filipi u zhytėn nė ujė dhe se gjithashtu Zoti Jezus doli nga uji (Veprat 8:36-38; Mat. 3:16). Pagėzim nė Bibėl ėshtė njeriu qė zhytet dhe njeriu qė del nga uji, jo thjesht dy gishta qė zhyten dhe dalin. Por ne s’mund tė themi se ai nuk ėshtė njė vėlla sepse akoma nuk e ka bėrė kėtė. Themeli i tė qenit njė vėlla ėshtė jeta, jo pagėzimi. Edhe pse besojmė se pagėzimi duhet bėrė, ne nuk jemi Kisha Baptiste. Themeli i pėrbashkėsisė ėshtė gjaku dhe jeta e Frymės sė Shenjtė, nuk ėshtė as edhe njohja e Biblės. E vetmja ēėshtje ėshtė nėse dikush e ka apo jo jetėn e Perėndisė. Nėse ai ėshtė rilindur, ai ėshtė njė vėlla. Tė duam njėri tjetrin do tė thotė tė qėndrojmė nė kėto pozita. Sa herė sjellim gjėra tė tjera dhe shtojmė kėrkesa, ne jemi njė sekt. Konsideroni ēėshtjen e thyerjes sė bukės. Pali, njė besimtar i ri, mbėrrin nė njė vend tė caktuar; dikush e ka ēuar atje dhe ai me tė vėrtetė ka dėshmi pėr tė dhėnė. Ata e dinė se ai ėshtė njė vėlla, ndaj ai mund tė thyejė nga buka. Nuk ėshtė aspak e nevojshme tė ketė njė kėrkesė tė dytė. A beson ai se mundimi i madh do tė zgjasė shtatė vjet? Ėshtė rrėmbimi i pjesshėm apo i plotė? Nėse i marrim njerėzit nė pyetje kėshtu, jemi krejt gabim. Nėse duam vėllezėrit qė janė tė ngjashėm me ne, ne jemi sektaristė, dhe kjo ėshtė nė kundėrshtim me dėshminė e dashurisė vėllazėrore. Faleminderit Zotit ne jemi tė gjithė vėllezėr. Cilido qė ėshtė shpenguar prej gjakut tė ēmuar ėshtė njė vėlla. Nėse prej nesh del diēka, ajo duhet tė jetė krenari. Disa thonė: ‘Vetėm ne jemi nė rregull; ju vėllezėr jeni tė gjithė gabim.’ Por buka duhet tė pėrfshijė tė gjithė vėllezėrit, ata qė e kanė mirė dhe ata qė janė gabim.

    Nėse ti kėrkon tė ndjekėsh Zotin nė kėtė mėnyrė, kur dėshira e zemrės tėnde ėshtė tė duash tė gjithė vėllezėrit, kjo nuk do tė thotė se tė gjithė vėllezėrit do tė tė duan ty. Duhet ta kuptosh kėtė. Sarda doli nga Tiatira. Edhe pse Sarda po ndiqte vullnetin e Zotit, ishte e pashmangshme qė ajo do tė urrehej nga Roma. Nė mėnyrė tė ngjashme, ashtu siē Filadelfia doli nga Sarda, denominacionet do te jenė gjithashtu kundėr teje. Pėr shkak se ato duhet tė ruajnė organizimin e tyre, ata do tė thonė se nėse ti nuk ecėn nė kėtė mėnyrė, ti nuk i do vėllezėrit e tu. Sipas kėndvėshtrimit tė tyre, tė duash vėllezėrit ėshtė e njėjtė mė tė dashurit Sardėn, thua se tė duash vėllezėrit dhe tė duash denominacionet nuk janė dy gjėra tė ndryshme. Ata qė kanė njė arsye pėr tė mbajtur denominacionet do tė tė kritikojnė se tė mungon dashuria sepse nuk po ndėrton denominacionet e tyre. Por ti duhet tė jesh i qartė: Tė duash vėllezėrit vetė dhe tė duash denominacionet qė kėta vėllezėr duan janė dy gjėra tė ndryshme.

    Pėr mė tepėr, ne duhet tė kuptojmė se tė duash tėrė kishėn ėshtė thjesht e bazuar nė faktin nėse dikush ėshtė apo jo vėlla; nėse dikush ėshtė vėlla, ne e duam atė. Kjo ėshtė tė duash vėllezėrit. Nėse ne duam vetėm njė pjesė tė vėllezėrve, atėherė ne jemi duke dashur vetėm vėllezėrit qė janė brenda rrethit tonė. Kjo lloj dashurie pėr vėllezėrit nuk ėshtė nė tė vėrtetė dashuri pėr vėllezėrit, por dashuri pėr ndarje. Nėse nuk e braktisim kėtė dashuri sektariste, ne nuk mund t’i duam vėllezėrit. Dashuria sektariste jo vetėm nuk ėshtė e drejtė, ajo ėshtė pozitivisht e gabuar. Tė duash njė sekt ėshtė pengesa mė e madhe pėr tė dashur vėllezėrit. Nėse dikush nuk e ēliron veten nga dashuria e sektit, ai nuk mund tė dojė vėllezėrit. E megjithatė, ai qė do vėllezėrit sepse ai nuk ka dashuri sektariste, do tė kritikohet nga tė tjerėt pėr mungesė dashurie. Kjo ėshtė e zakonshme; mos e quani tė ēuditshme.

    Le tė shqyrtojmė njė ēėshtje tjetėr. Flitet shtatė herė nė kėto letra mbi tė dalit fitimtar. Zoti i thotė Efesit: Pendohu. Tė dalit fitimtar varet nga zbulimi ise dashuria e parė ėshtė venitur. Tė dalit fitimtar i Smirnės nuk ėshtė gjė tjetėr veē fjalėve tė Zotit: “Ji besnik deri nė vdekje dhe unė do tė tė jap kurorėn e jetės." Nė Pergam Zoti ėshtė kundėr mėsimit tė Balamit dhe tė Nikolaitėve; ndaj, kushdo qė kundėrshton mėsimin e Balamit dhe tė Nikolaitėve ėshtė njė fitimtar. Nė Tiatirė janė ata qė nuk ndjekin mėsimin e Jezebelit. Zoti thotė: “Mbajeni fort atė qė keni, derisa tė vij”. Kjo ėshtė tė dalit fitimtar. Zoti nuk u kėrkon atyre tė ngrihen dhe tė bėhen Luterė. Nė Sardė janė pak ata qė janė tė gjallė. Edhe pse Sarda nuk ka asgjė tė plotė nė vetvete, Zoti thotė se kushdo qė vishet me rroba tė bardha ėshtė fitimtar. Filadelfias, edhe pse ajo ka sprova dhe vėshtirėsi, Zoti i thotė qartė tė mbajė fort atė qė ka; ajo tashmė ėshtė fitimtare. Pėr sa i pėrket Laodicesė, nuk mjafton qė ketė thjesht anėn objektive; ajo duhet tė ecė me Zotin personalisht. E tėrė ēėshtja e tė dalit mbanė i referohet ndryshimeve mes bijve tė Perėndisė. Premtimet pėr tė qenit fitimtar u jepen kishave; ndaj, ka dy lloje njerėzish nė kisha, fitimtarėt dhe tė dėshtuarit. Kufiri ndarės ėshtė qė Perėndia ka njė plan, njė standart. Ai qė pėrmbush standartin e Perėndisė ėshtė njė fitimtar; ai qė nuk e pėrmbush atė nuk ėshtė njė fitimtar. Njė fitimtar thjesht bėn atė qė duhej tė bėjė. Shumė kanė konceptin e gabuar se tė dalėsh fitimtarė do tė thotė tė jesh veēanėrisht i mirė. Por mos harroni, t’ia dalėsh mbanė ėshtė shkalla minimale; t’ia dalėsh mbanė nuk do tė thotė tė ngrihesh mbi nivelin, por tė arrish deri te niveli. Nėse ia del tė pėrmbushėsh kėtė standart, ti je njė fitimtar. Tė dėshtosh do tė thotė se ti nuk je i aftė tė pėrmbushėsh planin e Perėndisė dhe se je nėn nivelin e duhur.

    Nuk e di si ndjehesh, por sot ėshtė njė gjė qė mė bėn tė ndjehem shumė i gėzuar: Perėndia nuk bėri qė tė vija nė jetė nė kohėn e Tiatirės, njė periudhė pothuajse 1,400 vjecare. Perėndia gjithashtu nuk bėri qė tė jetoja nė epokėn e Sardės. Ne jemi lindur nė kėtė epokė, epokėn e Filadelfias, e cila ka pothuajse mbi njėqind vjet qė ekziston. Zoti na vendosi nė epokėn e Filadelfias qė tė mund tė jemi Filadelfia. Sot ka shumė fitimtarė nė Laodice, por ata nuk janė veēse fitimtarė nė Laodice. Nė tėrė historinė e kishės, nuk ka pasur mundėsi mė tė mirė se kjo qė na ėshtė dhėnė ne.

    "Kush fiton do ta bėj shtyllė nė tempullin e Perėndisė tim, dhe ai nuk do tė dalė mė pėrjashta" (Zbu. 3:12). Duhet t’i kushtojmė vėmendje fjalės ‘mė’, e cila nėnkupton tė qenit jashtė tė paktėn njė herė. Ndėr vėllezėrit, nga dhjetė prej tyre, tetė kanė qenė mė parė pėrjashta. Ndiej se premtimi i Perėndisė kėtu ėshtė me tė vėrtetė i mrekullueshėm. Nėse njė shtyllė nė tempullin e Perėndisė del pėrjashta pėrsėri, tempulli do tė shembet. Tre emrat nė vazhdim janė tė veēantė: “Emri i Perėndisė tim dhe emri i qytetit tė Perėndisė tim, Jeruzalemi i Ri, … dhe emri Im i ri.” Cili ėshtė kuptimi i njė emri? Ka kuptim tė thellė nė njė emėr. Emri i Perėndisė pėrfaqėson lavdinė e Perėndisė. Pėrveē Filadelfias, asnjė kishė tjetėr nuk e ka marrė lavdinė e Perėndisė. Emri i qytetit tė Perėndisė ėshtė Jeruzalemi i Ri. Thėnė ndryshe, Filadelfia pėrmbush planin e Perėndisė. “Emri im i ri”. Kur Zoti Jezus u ngjit nė qiell, Ai mori njė emėr tė ri, njė emėr pėrmbi ēdo emėr. (Filip. 2:9-11). Kėtu Zoti zbulon se nga tė gjitha kishat, Ai i ka sytė veēanėrisht mbi Filadelfian. Sot ne falenderojmė Perėndinė, jemi lindur nė njė epokė nė tė cilėn ne mund tė jemi Filadelfia. Edhe pse jetojmė nė njė epokė nė tė cilėn gjendja e kishės ėshtė jashtėzakonisht e pėshtjelluar, faleminderit Perėndisė, ne mund tė jemi ata tė Filadelfias.

    Sė fundmi, ju lutem, mos harroni se Zoti u thotė tė njėjtat fjalė shtatė herė tė shtatė kishave: “Kush ka veshė le tė dėgjojė atė qė Fryma u thotė kishave" (Zbu. 3:22). Duhet t’i kushtojmė vėmendje kėsaj fjale. Sytė e Zotit nuk janė vetėm mbi kėto shtatė kisha; sytė e Tij janė edhe mbi gjithė kishat nė mbarė botėn, tė shkuara dhe tė tashme, kėtu dhe jashtė vendit. Atė qė thotė, Zoti ua thotė tė gjitha kishave. Gjendja e ngadalėsimit nė tė ecurit pėrpara nė kohėn e Efesit, ka shumė tė ngjarė tė haset nė Filadelfian e sotme. Edhe pse koha e Smirnės ka kaluar, ėshtė shumė e mundshme qė ajo tė haset edhe sot. Ėshtė shpesh e mundur qė gjendja e ēdo kishe tė haset nė njė kishė. Kisha nuk ėshtė kaq e thjeshtė. Kėto gjendje tė veēanta janė veēse gjendjet kryesore brenda njė periudhe tė caktuar kohore. Ėshtė e mundur qė tė gjitha gjendjet tė mund tė hasen nė tė shtatė kishat nė tė njėjtėn kohė.

    Zoti thotė: " Kush ka veshė le tė dėgjojė atė qė Fryma u thotė kishave." Dy njerėz po ecnin nė rrugė, dhe njėri prej tyre tha: “Prit njė ēast, dėgjoj kėngėn e bulkthit.” Shoku iu pėrgjigj: “Je ēmendur; makinat nė rrugė po bėjnė kaq shumė zhurmė, sa nuk dėgjojmė dot as veten kur flasim! Si mundet atėherė tė dėgjosh tingullin e bulkthit?" Por ai vrapoi pėr te muri nė anė tė rrugės dhe i tha mikut tė tij tė qėndronte dhe tė dėgjonte. Me tė vėrtetė qė aty ndodhej njė bulkth. Shoku i tij e pyeti se si ndodhi qė e dėgjoi atė. Ai iu pėrgjigj: “Bankierėt mund tė dėgjojnė vetėm tingullin e parasė, dhe muzikantėt mund tė kapin vetėm tingullin muzikor. Unė jam njė entomolog, veshi im mund tė kapė tingujt e insekteve." Zoti na thotė se ai qė ka veshė dhe mund tė dėgjojė fjalėn e Zotit, le ta dėgjojė atė. Janė shumė ata qė nuk kanė veshė dhe nuk mund tė dėgjojnė fjalėn e Zotit. Nėse kemi veshė, ne duhet tė dėgjojmė. Lutuni qė Perėndia tė bėjė tė ecim nė njė rrugė tė drejtė. Cilado situata, nuk ka rėndėsi se ē’ndodh, ne duhet tė zgjedhim rrugėn e Filadelfias.

    FUND
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Matrix : 24-10-2009 mė 09:41 Arsyeja: Lehtesi ne lexim
    Ndertojne shume poshte ata qe ndertojne nen yje...

  10. #10
    i/e regjistruar Maska e marcus1
    Anėtarėsuar
    21-03-2003
    Vendndodhja
    Greqi
    Postime
    2,574
    Ky asht nji libėr qi i takon me ken nė kryetemė. E nxorra nga varri me shpresen se mund ta lexoj dikush e tė inkurajohet prej tij.

Tema tė Ngjashme

  1. Kisha ėshtė Njė
    Nga Albo nė forumin Komuniteti orthodhoks
    Pėrgjigje: 14
    Postimi i Fundit: 29-05-2010, 11:25
  2. Gjuha Shqipe nė Kishė
    Nga Albo nė forumin Komuniteti orthodhoks
    Pėrgjigje: 6
    Postimi i Fundit: 26-08-2007, 16:48
  3. Mithat Frashėri pėr autoqefalinė
    Nga murik nė forumin Ēėshtja kombėtare
    Pėrgjigje: 30
    Postimi i Fundit: 20-10-2006, 19:22
  4. Gjuha e Ortodoksisė nė Shqip
    Nga Sokrat K. Dhima nė forumin Toleranca fetare
    Pėrgjigje: 106
    Postimi i Fundit: 19-07-2004, 05:23
  5. Leke Dukagjini
    Nga shendelli nė forumin Historia shqiptare
    Pėrgjigje: 8
    Postimi i Fundit: 10-05-2003, 11:19

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •