Kadare, oj penë burracake!

[RSHP]

NJOFTIM:

Njoftohet se është hapur zyrtarisht Muaji i Sulmeve Kundër Kadaresë. Si çdo vit, Muaji i Sulmeve Kundër Kadaresë
hapet në Shtator për t’i paraprirë vendimeve të Akademisë Suedeze për çmimin Nobel në letërsi Ai vazhdon deri vitin tjetër. Veç aktivistëve me motive politike, janë të ftuar të marrin pjesë hidhnakët intelektualë; ish-anëtarë e kandidatë lidhjesh shkrimtarësh në qendër e në rrethe; emigrantë të punësuar dhe të papunësuar që shkëlqejnë në blogje interneti; studiues e kritikë amatorë, vendas e të huaj, si dhe çdo lloj kategorie tjetër xhelozi apo inatçiu që nuk përton të hedhë një dorë baltë mbi shkrimtarin më të shquar të letërsisë kombëtare dhe përfaqësuesin më të denjë të kulturës dhe identitetit shqiptar.
Pjesëmarrja:
Këtë vit Muaji i Sulmit ndryshon paksa nga vitet e mëparshme, sepse edhe vetë radhët e parazitëve që ushqehen në kurriz të Kadaresë kanë pësuar një farë shterrje dhe zhvendosje në përmbajtje. Aradhes që përbënte dikur bazën e sulmeve – nostalgjikët e enverizmit dhe mbështetësit e derës së hoxhave; ish-punonjësit dhe oficerët e sigurimit - duket sikur po iu mbarohen bateritë.
---------------------
Detyrë e pjesëmarrësve në sulm mbetet që të faktojnë që edhe shpërndarja dhe shitja e qindra-mijëra kopjeve të librave të Kadaresë në Gjermani, Skandinavi, Francë, Britani, Spanjë, Itali, Rusi dhe vende të tjera të Europës, në SHBA, Kanada, Amerikën Latine, në Afrikë, në Indi e Japoni e kudo, është kryer me fondet e sigurimit të shtetit. Sigurimi i shtetit ka paguar për përkthimin e librave të Kadaresë në dhjetëra gjuhë të botës; për botimin dhe shpërndarjen e tyre, si edhe për blerjen, tamam si në fushatat e mbjellje, korrje e grumbullim pa firo.

Zoteri,

une nuk e di se per ç'sulm ti e ke fjalen,
kam frike se ti sulmin e ngaterron me kritiken, organ i rendesishem i vleresimit te artit,

kam frike se poezine se ke lexuar aspak, perveçse titullin,

besoj gjithashtu se ju jeni viktime e idhujve, dhe ashtu si fetaret, kur i kritikon engjellin reagojne si njerezit e verber,

une do te pi shampanje kur kadare te fitoj nobelin,

i gjithe thelbi i poezise ishte qe Kadare le te krenohet si shkrimtar por jo si hero, apo antihooxhist

[RSHP]

Une kam degjuar disa intervista te Kadarese kto vitet e fundit ku e ka permendur kete çeshtje dhe mund te them qe arrij ta kuptoj.

Ty te bezdis mungesa e koherences ne qendrimin e Kadarese ndaj regjimit.Une nuk do e shihja ne aspekt aq te drejt per drejte.
Imagjino qe je nje student qe sa ka mbaruar shkollen dhe nis pune per here te pare ne nje ambjent ku s'gjen dot veten dhe s'te pelqen.Do te doje te ikje po s'do kishe mundesi,plus ke nevoje per para sepse sa ke nisur jeten.Atehere thua,po punoj ne kete vend dhe po duroj deri sa te gjej nje pune tjeter.Njerezit i jetojne te tilla situata perdite.

Per mua,thjesht kjo ishte ajo qe beri Kadareja ne epoken e komunizmit.

Zoteri,

Kadareja s'jetoi thjesht, por shijoi te mirat materiale te diktatures, dhe i sherbeu asaj me fjalimet e tija letrare, ku propagandonte mbarevajtjen e proletariatit hoxhist,

tek e fundit te bente ate qe bei Pasternak, atehere arti i tij i larte do t'i perputhej shkelqyeshem arratisjes se tij prej rregjimit,

i mençuri Kadare e braktisi vendin ne 90-ten,

[La_Fenice]

Ismail Kadare eshte nder i kombit tone!Ai ishte dhe eshte thjesht nje shkrimtar ne kohen e diktatures dhe tani.Mos u merrni me muhabete kot,mjafton te lexoni veprat e tij per te kuptuar kush eshte kadare.Nuk ka mesazh me te mire per nje shkrimtar se sa veprat e tij per te treguar veten.Nuk thoni shyqyr qe i shpetoi shpates se regjimit po merreni me muhabete kot.Eshte i vetmi shkrimtar shqiptar qe i gjenden librat neper librarite e Europes dhe te ben te ndihesh krenar!Nuk kishte pse te sakrifikoj pa motiv ne kohen e regjimit,ishte vetem nje shkrimtar me dimensione me te medha se ambjenti ku jetonte!Nuk kam degjuar kurre nje fjale kundra Shqiperise te thene nga Kadare perkundrazi me zgjuarsine dhe edukaten europiane qe ka mundohet dhe flet me dashuri per vendin e tij!

[javan]

Palluqi,

Libri origjinal i Kadarese titullohej "Dimri i madh". U hoq teresisht nga qarkullimi dhe nuk u fol pe rte as edhe nje fjale e vetem ne shtyp (sic behej rendom recenca e veprave letrare, pa le e nje shkrimtari te degjuar) per gati nje vit sepse E. Hoxhes nuk i kishte pelqyer. Qarkullonin thashetheme se I. Kadare qe borgjez dhe do te duhej te bente autokritike, revizionte librin etj.. si edhe mundesia e nje internimi.

Libri u revizionua disi, perfshi edhe titullin. Kadareja kaloi lumin me nje autokritike te forte ne LSH me duket pas nje nderhyrjeje te Driteroit te cilin Kadareja e ka pasur fqinj.

Kam lexuar vetem kopjen e pare te ketij libri i cili qarkulloi ne rrethe te mbyllura ne Tirane, me tirazh te ulet. Kopja e dyte eshte marreveshje per mos internim.

[RSHP]

Ismail Kadare eshte nder i kombit tone!Ai ishte dhe eshte thjesht nje shkrimtar ne kohen e diktatures dhe tani.Mos u merrni me muhabete kot,mjafton te lexoni veprat e tij per te kuptuar kush eshte kadare.Nuk ka mesazh me te mire per nje shkrimtar se sa veprat e tij per te treguar veten.Nuk thoni shyqyr qe i shpetoi shpates se regjimit po merreni me muhabete kot.Eshte i vetmi shkrimtar shqiptar qe i gjenden librat neper librarite e Europes dhe te ben te ndihesh krenar!Nuk kishte pse te sakrifikoj pa motiv ne kohen e regjimit,ishte vetem nje shkrimtar me dimensione me te medha se ambjenti ku jetonte!Nuk kam degjuar kurre nje fjale kundra Shqiperise te thene nga Kadare perkundrazi me zgjuarsine dhe edukaten europiane qe ka mundohet dhe flet me dashuri per vendin e tij!

Nuk kishte motiv te sakrifikonte?

kjo eshte hipokrizi, kulmi i burracakerise!

Qe te mos behem bajat me reagimet e mia, do t'ju kujtoj se per te fituar Nobelin duhet ti ofrosh njerezimit ne rrezik nje varke per te mos u mbytur,

a ia ofroi Kadareja barken e shpetimit popullit te tij ne kohet tiranike? Aspak, vetem sa e brodhi europen dhe boten sa i desh qejfi,

si guxoni mor i dashur te thoni qe s'kishte motiv per te sakrifikuar, kur populli i tij dergjej ne zinxhiret e diktatures?
Eshte njelloj sikir juve t 'ju lidhin ne zinxhire, dhe te shfajesoni vellain tend qe s'ju ndihmoi per t'ju çliruar prej prangave sepse ai s'kishte motiv.

Ore po ju, s'e keni haberin se çdo te thote shkrimtar i vertete!

[RSHP]

Ismail Kadare eshte nder i kombit tone!Ai ishte dhe eshte thjesht nje shkrimtar ne kohen e diktatures dhe tani.Mos u merrni me muhabete kot,mjafton te lexoni veprat e tij per te kuptuar kush eshte kadare.Nuk ka mesazh me te mire per nje shkrimtar se sa veprat e tij per te treguar veten.Nuk thoni shyqyr qe i shpetoi shpates se regjimit po merreni me muhabete kot.Eshte i vetmi shkrimtar shqiptar qe i gjenden librat neper librarite e Europes dhe te ben te ndihesh krenar!Nuk kishte pse te sakrifikoj pa motiv ne kohen e regjimit,ishte vetem nje shkrimtar me dimensione me te medha se ambjenti ku jetonte!Nuk kam degjuar kurre nje fjale kundra Shqiperise te thene nga Kadare perkundrazi me zgjuarsine dhe edukaten europiane qe ka mundohet dhe flet me dashuri per vendin e tij!

Po ju ofroj nje mendim te kadarese ne kohen e diktatures rreth botes borgjeze,

lexojeni i dashur,

rezart

"E vërteta është e përshtatshme dhe e bukur, në çdo kohë dhe në çdo vend"
Frederick Dauglass
“…Pas pasurisë borgjezia kërkon pushtet dhe pas pushtetit kërkon lavdi. Një shekull më parë Marksi e ka parashikuar edhe këtë. …Shoqëria e sëmurë amerikane e tregon veten e saj sidomos natën… Broduej është një lloj ekspozite e Nju Jorkut. Këtu lluksi dhe mizerja, bukuria dhe turpi, brutaliteti dhe protesta, mençuria dhe degjenerimi, të ndriçuara në mënyrë të ethshme, rrinë pranë e pranë… Kur bie nata, Broduej shfaqet lakuriq me gjithë vulgaritetin e vet, i babëzitur, i paturpshëm… Në Broduej, në sfondin e shkëlqimit të çmendur, mjerimi dhe degjenerimi shfaqen lakuriq. …SHBA janë bërë vendi klasik i shantazheve dhe vrasjeve politike. Përgatitja e atentateve ka arritur këtu përfeksionimin më të lartë… Statuja e lirisë është monumenti që borgjezia i ka ngritur lirisë së saj, lirisë për të sunduar. …Ka disa muaj që në ekranet mund të shikosh gjëra më të shthurura që mund të sajojë imagjinata më e sëmurë e maniakëve seksualë… Ky mit është një nga shfaqjet e shkallëzimit të degjenerimit të shoqërisë së sëmurë amerikane… Asnjëherë dhe asgjëkundi nuk mund të jetë poshtëruar femra në këtë mënyrë. …Rinia amerikane është në kërkim të vazhdueshëm. Ajo kërkon rrugët e protestës. Dyqanet e letërsisë politike janë të mbushura ditë e natë me të rinj… Ata kërkojnë librat e Leninit, Marksit, Stalinit… Çe Guevarës. Po sidoqoftë, autori që kërkonin mbi të gjithë është Lenini!”
(Ismail Kadare, “Vepra Letrare”, “Një botë në rënie”, vëll. 12, f.271 – 294)

[Xingaro]

Eshte i vetmi shkrimtar shqiptar qe i gjenden librat neper librarite e Europes dhe te ben te ndihesh krenar!

E vertete!Eshte me gjithe mend sensacion i bukur kur i sheh librat shqiptare neper biblioteka jashte shtetit.

[La_Fenice]

Shume heronj ka nxjerre populli yne dhe pak mendje te ndritura!Ismail Kadare eshte nje mendje e ndritur dhe une e preferoj keshtu siç eshte!Per popullin ne ate kohe askush nuk mund te bente asgje, do te sakrifikohej pa rezultat dhe kaq e ne nuk do te kishim nderin dhe kenaqesine te lexonim shume prej veprave te tij!Mendoj se per kombin po ben shume me shume Kadare se disa pseudo intelektuale atdhetare!

[RSHP]

Eshte i vetmi shkrimtar shqiptar qe i gjenden librat neper librarite e Europes dhe te ben te ndihesh krenar!

E vertete!Eshte me gjithe mend sensacion i bukur kur i sheh librat shqiptare neper biblioteka jashte shtetit.

1

“…Pas pasurisë borgjezia kërkon pushtet dhe pas pushtetit kërkon lavdi. Një shekull më parë Marksi e ka parashikuar edhe këtë. …Shoqëria e sëmurë amerikane e tregon veten e saj sidomos natën… Broduej është një lloj ekspozite e Nju Jorkut. Këtu lluksi dhe mizerja, bukuria dhe turpi, brutaliteti dhe protesta, mençuria dhe degjenerimi, të ndriçuara në mënyrë të ethshme, rrinë pranë e pranë… Kur bie nata, Broduej shfaqet lakuriq me gjithë vulgaritetin e vet, i babëzitur, i paturpshëm… Në Broduej, në sfondin e shkëlqimit të çmendur, mjerimi dhe degjenerimi shfaqen lakuriq. …SHBA janë bërë vendi klasik i shantazheve dhe vrasjeve politike. Përgatitja e atentateve ka arritur këtu përfeksionimin më të lartë… Statuja e lirisë është monumenti që borgjezia i ka ngritur lirisë së saj, lirisë për të sunduar. …Ka disa muaj që në ekranet mund të shikosh gjëra më të shthurura që mund të sajojë imagjinata më e sëmurë e maniakëve seksualë… Ky mit është një nga shfaqjet e shkallëzimit të degjenerimit të shoqërisë së sëmurë amerikane… Asnjëherë dhe asgjëkundi nuk mund të jetë poshtëruar femra në këtë mënyrë. …Rinia amerikane është në kërkim të vazhdueshëm. Ajo kërkon rrugët e protestës. Dyqanet e letërsisë politike janë të mbushura ditë e natë me të rinj… Ata kërkojnë librat e Leninit, Marksit, Stalinit… Çe Guevarës. Po sidoqoftë, autori që kërkonin mbi të gjithë është Lenini!”
(Ismail Kadare, “Vepra Letrare”, “Një botë në rënie”, vëll. 12, f.271 – 294)

2

ARMIQTË
“Si s’na u ndanë – armiqtë.
Të neveritshmit, barbarët – armiqtë.
Agresorët, të dobtit – armiqtë.
Të pabesët, provokonjësit – armiqtë.
Shekullorët, të munduarit – armiqtë
Edhe njëherë t’i goditim –
ARMIQTË
(Ismail Kadare, në librin: “Shekulli im”, f. 8)


3

(Ismail Kadare, Gazeta, “Aleanca”, Tiranë, 20.08. 1994)
“Kadare duket qartë që është veçanërisht nga më të privilegjuarit se, sipas fjalëve të tij, çdo vit mund të shkojë lirisht në Francë si dhe në vende të tjera të perëndimit. Nga të 421 anëtarët e seksionit të shkrimtarëve (të Lidhjes…), vetëm pak mund të udhëtojnë jashtë vendit kaq shpesh dhe kaq lirë si Kadare.”
(Paul LENDVAI, në librin: “DAS EINSAME ALBANIEN”, 1985, (“Shqipëria e vetmuar”), f. 89)


4 levdimi i Ramiz Alise

Ja një pjesë e tekstit:
“Vepra jote (i thotë Ramiz Alia Zotit Kadare), i është kushtuar luftës heroike të Partisë sonë e të shokut Enver Hoxha.... (kujtoj "Gjeneralin", "Kështjellën", "Dimrin e madh", "Perse mendohen këto male", "Shqiponjat flutorojnë lart", "Koncert..."). Kjo të nderon, jo vetëm si shkrimtar, por mbi të gjitha si luftëtar, si patriot, si komunist. Veprën tënde... e ka vlerësuar gjithnjë Partia. Mos harro, as atë ç'ka bërë Enveri për ty, as për anësinë time në favor tënd. Bile nëse të shkruaj kështu hapur, pa shumë "diplomaci", kjo ka lidhje me ato marrëdhënie miqësore që ekzistojnë mes nesh, por edhe i nisur nga ai kujdes, që Partia vazhdimisht ka treguar për Ismail Kadarenë, të cilin e kemi dashur dhe e duam." Ky është edhe motivacioni me të cilin Ik u shpërblye si “Nderi i Kombit” (alias …) nga nxënësit e z. R. Alia.


5 pershtypjet e kadarese nga vizita qe i beri diktatorit

“Në verën të vitit 1961, klima letrare në vendin tonë ishte sa e gjallë, aq edhe e komplikuar. Të angazhuar në luftën e madhe që bënte populli e Partia, për përballimin e bllokadës së re revizioniste që porsa kishte filluar forcat krijuese, ishin në një aktivitet të plotë. Ishte e natyrshme që në këto kushte kur kërkoheshin rrugë të reja zhvillimi për ta bërë letërsinë tonë edhe më shumë të lidhur me problemet e kohës, të kishte mjaft debate e polemika disa herë të mprehta.
Klima letrare u komplikua pikërisht nga disa keqkuptime që lindën gjatë debateve lidhur me traditën dhe novatorizmin në letërsinë shqipe të realizmit socialist. Polemika, e cila shpërtheu edhe në shtypin letrar, kishte rrezik të çonte drejt ndarjes artificiale të shkrimtarëve më të rinj e më të vjetër, gjë tepër e dëmshme, sidomos në kushtet, ku po ndodhej vendi ynë, kur më tepër se kurrë kërkohej forcimi i unitetit. Në një atmosferë të tillë, në korrik të vitit 1961, në Tiranë u organizua një mbledhje e madhe e të gjitha forcave krijuese. Mbledhja do të ishte vendimtare për t’i dhënë një zgjidhje apo një zhvillim të mbarë debatit që po vlonte prej kohësh. Por mbledhja merrte një rëndësi edhe më të madhe, sepse në të asistonte shoku Enver Hoxha.
Mbledhja u bë në një nga sallat e Universitetit të Tiranës. Në një pjesë të materialeve të saj u pasqyruan ato keqkuptime e teprime që ishin shfaqur gjatë polemikës së deriatëhershme. Duhet thënë, se për ne shkrimtarët e rinj, gjendja ishte jo pak e vështirë. Nga disa autoritete të kritikës e të letërsisë u bënë kritika, disa herë, të pamerituara ndaj nesh. Kishte rrezik të thellohej ndarja artificiale në "të rinj" e të "vjetër" dhe zhvillimi i letërsisë sonë të ngadalësohej prej koncepteve konservatore.
Shoku Enver, i cili asistoi në të gjitha seancat, dëgjonte me vëmendje diskutimin e secilit.
Në një nga pushimet, një shok që ishte në presidium, më tha: - Përse nuk flet askush prej jush? Me sa kuptova unë nga biseda e tij në pushim, shoku Enver dëshiron t'ju dëgjojë edhe ju të rinjve. Këto fjalë sikur më hoqën në çast njëfarë mpirjeje që më kishte zënë gjatë kësaj mbledhjeje. Nxora një letër dhe fillova të përgatitem me shpejtësi. Në seancën e mbasdites kërkova fjalën. Isha i pari që po flisja nga "të rinjtë" dhe merret me mend, që auditori priste me interes se si do t`u përgjigjeshim ne shumë kritikave që na u bënë. Në kohën që zura vend për të folur përpara mikrofonit, shoku Enver, i cili me siguri e kishte kuptuar tronditjen shpirtërore të shkrimtarëve të rinj në këtë mbledhje, më tha: Ja, tani t'ju dëgjojmë edhe juve. Jeni të rinj, por jeni të pjekur. Këto fjalë të tij më dhjetëfishuan guximin dhe unë jo vetëm e lexova diskutimin me zë të vendosur, por aty për aty, i nxitur nga inkurajimi i shokut Enver, shtova disa fraza që nuk i kisha të shkruara.
Pas meje folën edhe të tjerë. Shoku Enver vazhdonte të dëgjonte me vëmendje çdo diskutim. Tani ai dhe gjithë mbledhja kishin dëgjuar të dy palët polemizuese. Duhet thënë se teprime e keqkuptime kishte nga të dy anët edhe nga ne "të rinjtë", por megjithatë nuk mund të thuhej se të dy palët kishin të drejtë ose të dy palët e kishin gabim. Dikush kishte në thelb më të drejtë e dikush kishte më tepër keqkuptime. Ishte pikërisht ky thelb, që kapi në mënyrë të shkëlqyer shoku Enver në fjalëkalimin e tij, që pritej me padurim. Ai i bëri një zbërthim të thellë marksist leninist problemit, foli për raportin dialektik midis traditës dhe novatorizmit, shpjegoi se shkrimtarët e rinj s'ka si të kenë interesa të tjera nga ato të popullit e të Partisë, se ata janë të lidhur me vendin e me kohën dhe se ndarja në "të rinj" e "të vjetër" s'i shërben askujt.
Fjala e shokut Enver pati një efekt të jashtëzakonshëm më gjithë jetën letrare artistike. (Oops!!! Ore Ik e ke me gjithe mend ti apo ben shakaaa!?) U shpërndanë menjëherë keqkuptimet që kishin lindur gjatë debatit, lanë mënjanë etiketat e kota që i kishin vënë njëri - tjetrit, u kuptuan se shumë probleme të ngritura në valën e polemikës ishin fiktive dhe se të gjithë shkrimtarët e rinj e të vjetër në moshë punonin për një qëllim.
E çliruar kështu në saje të ndërhyrjes së shokut Enver prej një tensioni të kotë e të dëmshëm, letërsia jonë njohu menjëherë një zhvillim të ri e të vrullshëm, në kundërshtim me profecitë e zymta të hrushovianëve që prisnin shkatërrimin e saj. Takimi i shokut Enver me shkrimtarët e artistët në korrik të vitit 1961, hyri kështu në historinë e letërsisë shqipe.
2. Në vitin 1963 punoja si gazetar në gazetën "Drita", kur revista "Nëntori" botoi poemën time "Përse mendohen këto male". - Ishte paradite kur më kërkuan në telefonin e redaksisë. - Jemi nga sekretaria e shokut Enver, - më tha një zë. - Qëndroni te telefoni, shoku Enver dëshiron të flasë me ju. U hutova kaq shumë, saqë nuk arrita t'u thosha shokëve, me të cilët punoja në një zyrë, asgjë. U bëra vetëm një shenjë me dorë të mbanin qetësi, ndërsa shtrëngoja fort pas veshit receptorin. - Kadareja? - dëgjova zërin e shokut Enver, me timbrin e plotë karakteristik. Nuk jam në gjendje të riprodhoj fjalët e sakta që më tha, sepse isha tepër i emocionuar për t'i fiksuar ato në kujtesë

[mondishall]

Edhe pse ka te verteta ne kete teme, cuditem se si disa njerez kane kohe dhe merren kaq shume me Kadarene. Mos behen merak, se koha i ve ne vend veprat dhe biografite e kujtdo qofte. Mendoj qe me shume se merak e shqetesim, disa shkruesa sikur kane qejf te bejne buje e terheqin vemendjen e njerezve. Sikur i doli boja dhe kesaj metode kohesh adoleshente. Pa pervishni menget e mendjes dhe te penes dhe talentin qe keni shpreheni aty ku eshte fusha e mejdanit letrar, sepse pikerisht aty eshte objekti dhe subjekti bashke e mbi gjithcka -Gjykatsja Kohe!