Te dashtun vllazen e motra, kam vendos me postue ktu n'kyt forum disa shkrime mbi disa grupe te krishteresh qi kan egzistue jasht kishave te njohura zyrtare Katolike, Ortodokse dhe Protestante. Me ju than te drejten, jam mendue shume ku me i postue njita shkrime, sepse kshu si asht da ky forum, i del se nuk mundesh me i postue kurrkund njita shkrime, pasi njita grupe nuk kan pranue kurrsesi me u ba pjese e ktyne kishave.
Njita grupe, tuej pas kene jashte kishave zyrtare, tregojne nji dishmi te gjalle se edhe at'here kur duket se kishat zyrtare kan ra n'korrupsion, Krishti do kete gjithmone njerez qi do e mbajne dishmine e Tij te gjalle. Njita grupe nuk njihen shume ne historine e kishave, pse kan ken persekutue gjithmone. Ajo qi dime ne per ta, jane deshmite ai kane lane armiqte e tyne per ta. Pranej, kam mendue se asht interesante me i dit historite e tyne, sepse kta jane pothujse inekzistente ne syte e botes, por jo ne syte e Krishtit.
Ne qi i takojme Atij, duhet me i dite kto histori te bukra te vllazneve dhe motrave tona, kudo dhe kurdo qi ata kane jetue sepse ata jane pjese e historise tone.
Ju lutem shume vllazen protestante dhe katolike, mos i merrni keto shkrime sikur te jene kunder jush, por shikjoni me pa Krishtin ne to. Lum ai si sheh Krishtin dhe jo doktrinen e kishes se tij.
Krishti asht doktrina jon! Amen!
-------------------------------------------------------------------------
Kishat ne malet alpine
Ky rrefim flet per bashkesite e medha te krishtera, te themeluara mire mbi Shkrimin e Shenjte dhe te lira nga idhujtaria dhe cdo e keqe qe mbizoteronte ne Kishen dominante te deklaruar. Keto bashkesi gjendeshin ne Malet Taurus dhe luginat Alpine .
Keto, te izoluar qetesisht mes maleve te tyre, kishin ngelur te pastra nga zhvillimet ne Kishen Romane. Ato i konsideronin Shkrimet si per doktrinen ashtu dhe per rregullin kishtar, per te qene baza lidhese per kohen e tyre dhe pranonin se Shkrimet nuk ishin objekt ndyshimesh duke u nisur nga ndryshimi i rrethanave te jashtme. Thuhej per ta qe e gjithe menyra e te menduarit dhe te vepruarit ishte nje perpjekje per te ruajtur te paster karakterin e Krishterimit origjinal. Nje nga shenjat qe tregonte qe ata nuk ishin reformatore ishte toleranca ndaj Kishes Katolike Romane. Nje reformator pothuajse ne menyre te paevitueshme e thekson te keqen e atij grupimi nga ai ka dale, ne menyre qe te justifikoje veprimin e vet. Ne marredhenie me bashkekohesit e tyre qe largoheshin nga Kisha e Romes, po ashtu si dhe me vone ne bashkebisedimet e tyre me reformatoret, kjo njohuri e asaj se cfare ishte e mire ne ate Kishe qe i persekutonte ata, vihet re ne menyre te vazhdueshme.
Inkuizitori Reinerius, i cili vdiq ne 1259, ka lene nje shkrim ku thuhet: "Ne lidhje me sektet e lashta heretike, kini parasysh qe ka pasur rreth shtatedhjete prej tyre. Te gjithe ata qe kane infektuar Gjermanine, me perjashtim te sektit te Manikeasve, Arianeve dhe Leonisteve (Valdensianeve) jane zhdukur me favorin e Zotit. Mes gjithe ketyre sekteve qe ekzistojne apo qe kane ekzistuar, nuk ka asnje me te demshem se Leonistet (Valdensianet) dhe kjo per tre arsye: Arsyeja e pare eshte vazhdimesia e tyre e gjate, sepse disa thone qe ata e kane zanafillen nga koha e Silvestrit (shek 4) dhe disa te tjere qe nga koha e apostujve. Arsyeja e dyte eshte se ata jane shume te perhapur, sepse rralle mund te gjesh nje vend ku keta nuk ndodhen. Arsyeja e trete eshte se te gjithe sektet e tjera, per shkak te blasfemive te tyre te renda kunder Zotit shkaktojne frike tek degjuesit, ndersa keta te Leonisteve kane nje paraqitje madheshtore te besimit, duke qene se ata jetojne me drejtesi para njerezve dhe besojne cdo gje mire duke respektuar Zotin se bashku, ne te gjitha artikujt e permbajtura ne kredon e besimit: vetem se ata blasfemojne Kishen Romane dhe klerin, gje e cila pranohet lehtesisht nga turmat e laikeve"
Antikiteti i Valdensianeve
Nje shkrimtar tjeter me i vonshem, Pilichdorf, gjithashtu nje kundershtar i hidhur, thote qe personat qe pretendonin se kishin ekzistuar qe nga koha e Papes Silvester ishin Valdensianet.
Disa kane sugjeruar qe Klaudius, peshkopi i Torinos, ishte themeluesi i Valdensianeve ne malet e Piedmontit. Ai dhe ata kishin shume gjera te perbashketa dhe duhet ta kene forcuar dhe inkurajuar njeri-tjetrin, por vellezerit e quajtur Valdensiane ishin te nje origjine shume me te vjeter. Nje igumeni (kryetari murgjerish) i Shen Rokut ne Torino, Marco Aurelio Rorenco, i ishte kerkuar ne 1630 te shkruante nje rrefim per historine dhe opinionet e Valdensianeve. Ai shkroi se Valdensianet ishin aq te lashte sa nuk ishte ne gjendje te thoshte me siguri absolute kohen e sakte te origjines se tyre, por me te gjitha gjasat edhe ne shekujt e nente dhe te dhjete ata nuk mund te konsideroheshin nje sekt i ri, por kishin sherbyer si inkurajues dhe nxites te opioneve qe u kishin paraprire. Nje nga keta inkurajues ishte Klaudiusi i Torinos. Ky njeri njihej si mohues i adhurimit te imazheve, kryqit apo shenjtoreve. Po keshtu, ky njeri kishte shkruar nje komentar per Letren per Galatasit ku thuhej qarte se justifikimi vjen vetem nga besimi dhe me ane te kesaj vinte ne dukje gabimin e Kishes e cila ishte larguar nga kjo e vertete.
Vellezerit e luginave kurre nuk e humben njohurine dhe te qenit te ndergjegjshem per origjinen dhe historine e panderprere te tyre. Kur ne shekullin e katermbedhjete dhe ne vazhdim, luginat u pushtuan dhe atyre u duhej te negocionin me sunduesit qe i rrethonin, ata gjithmone e theksonin kete. Princit te Savojes, i cili kishte marredheniet me te gjata me ta, ata ja shpallen pa frike kontradiktash uniformitetin e besimit te tyre, nga babai tek biri qe nga koherat qe smbahen mend, madje qe nga koherat e Apostujve. Francizit I te Frances, ata i thane ne 1544: "Ky rrefim eshte ai qe ne kemi marre nga paraardhesit tane, dore me dore, sipas asaj qe paraardhesit e tyre ne cdo kohe dhe periudhe kane mesuar dhe dorezuar . Disa vjet me vone, ata i thane Princit te Savojes: Le ta dije Lartesia juaj qe ky besim qe ne jetojme nuk eshte thjesht besimi i kohes se sotme apo nje besim i zbuluar vetem para disa vitesh, ashtu sikurse pretendojne me genjeshtra armiqte tane, por eshte besimi i eterve dhe gjysherve dhe i paraardhesve tane te larget. Eshte besimi i shenjtoreve dhe martireve, konfesoreve dhe apostujve
Kur ata rane ne kontakt me reformatoret ne shekullin e gjashtembedhjete, ata thane: Paraardhesit tane na kane treguar me hollesi shpeshhere qe ne kemi ekzistuar qe nga koha e apostujve. Megjithate ne te gjitha gjerat ne biem dakord me ju, mendojme sic mendoni ju. Qe nga koha e vete Apostujve ne kemi qene te qendrueshem persa i perket besimit."
Pasi Valdensianet u kthyen ne luginat e tyre, lideri i reformatoreve Henri Arnold, ne 1689 tha : "Besimi i tyre eshte aq primitiv sa ceshte i nderuar dhe emri i tyre dhe per kete deshmojne dhe kundershtaret e tyre dhe me pas permendi Reinarius inkuizitorin, i cili ne nje raport qe i conte Papes ne lidhje me besimin e tyre pranonte: Ata kane ekzistuar qe nga kohera qe smbahen mend . Arnoldi vazhdon: Nuk do te ishte e veshtire te vertetohej qe kjo bande e varfer besimtaresh kane qene ne luginat e Piedmontit me shume se kater shekuj para shfaqjes te ketyre personazheve te jashtezakonshem si Lutheri dhe Kalvini dhe dritave qe i pasuan ne Reforme. Po keshtu Kisha e tyre nuk ka qene reformuar kurre, pra nuk mund te quhet Ungjillore. Valdensianet ne fakt rrjedhin nga refugjatet e ardhur nga Italia, te cilet pasi Shen Pali u predikoi ungjillin, e braktisen vendin e tyre te bukur dhe u arratisen, ashtu si gruaja e permendur ne Zbulese, drejt ketyre maleve te egra ku e kane ruajtur Ungjillin deri ne ditet e sotme, nga ati tek biri, me te njejten pasterti dhe thjeshtesi qe u predikua nga Shen Pali.
vazhdon...
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt