Kisha e Perandorise Bizantine

[Seminarist]

Krishterimi bizantin perreth vitit 1000 te Zotit Krisht (A.D)

Jo pa ndonje arsye, Bizanti eshte quajtur "imazhi i Jerusalemit qiellor". Religjioni ka hyre ne cdo aspekt te jetes bizantine. Festat bizantine ishin festivalet religjioze. Garat qe beheshin neper Cirqe, do te fillonin me kendime himnesh. Kontratat tregetare do te nenshkruheshin me shenjen e Kryqit edhe do te therrisnin Trinine si deshmitar. Sot, ne nje periudhe jo teologjike, eshte krejtesisht e pamundur qe te kuptohet se sa interes gjitheperfshires perbenin ceshtjet religjioze ne cdo pjese te shoqerise, si prej civilive, po ashtu edhe prej klerikeve, prej te varferve edhe te paarsimuarve, po ashtu edhe prej gjykatesve edhe shkollareve.
Shen Grigori i Nises e pershkruan keshtu debatin e pafund teologjik ne Konstandinopojen e asaj kohe, pergjate kohes se Keshillit te dyte ekumenik (381 A.D):

I gjithe qyteti vlon nga kjo gje. Sheshet, pazaret, udhekryqet edhe kudo. Te moshuar, kembyesa parash, shitesa ushqimesh, te gjithe po debatojne gjate gjithe kohes. Nqs do te pyesesh ndokend te te thyeje parate, ai do te filloje te filozofoje mbi I Lindur apo i Palindur. Nqs do te kerkosh te dish mbi cmimin e nje buke, si pergjigje do te marresh, nese Ati eshte me i madh, ndersa Biri (Krishti) me i ulet. Nqs pyet nese banja eshte gati, kujdestari do te pergjigjet, se Biri (Krishti) u krijua nga hici".


Kjo ka qene edhe atmosfera ne te cilen u zhvillua Keshilli Ekumenik. Aq te dhunshme ishin pasionet, saqe seksione te tera nuk do te perfundonin e as do te njiheshin. "Sindodet edhe Keshillat i pershendes nga larg" - do te shkruante Grigori i Naziansit - "pasi e di se sa probleme ka ne to." Shume prej eterve te kohes, do ti mbeshtesnin opinionet e tyre ne menyra te diskutueshme. Sidoqofte, e gjithe kjo deshire e zjarrte edhe pasionante behej nga deshira qe te fitonte e drejta, edhe arsyeja se te krishteret e asaj kohe ishin te zjarrte, ishte sepse ata perkujdeseshin per fene e krishtere. Ortodoksia e pranon se Keshillat u ndoqen nga njerez jo perfekte, por po ashtu beson se keto jo perfekte u udhehoqen nga Fryme e Shenjte.

Episkopi bizantin nuk ishte thjesht nje figure e shquar qe merrte pjese ne Keshill, por ai ishte po ashtu edhe nje At i vertete per njerezit e tij, nje mik edhe mbrojtes, te cilit njerezit i drejtoheshin plot besim, gjate kohrave te veshtira.
Perkujdesja per te varferit edhe te shtypurit qe tregoi Shen Joan Gojearti, eshte pare edhe ne shume te tjere.
Shen Joan Lemoshedhenesi (Bamiresi) per shembell, Patriarku i Aleksandrise (vdiq ne 619), ia dedikoi te gjithe pasurine e zones se vet, atyreve te cilet ai i quante "vellezerit edhe motrat e mia, te varferit". Kur i mbaronin burimet e tija, ai do tu kerkonte ndihme te tjereve: "Ai do te thosh" - kujton nje bashkekohas i tij - "Ata qe ju i therrisni varfanjake edhe lypesa, une i shpall per ndihmesat edhe mesuesat e mi. Pasi ata, edhe vetem ata, munden te na ndihmojne qe te marrim Mbreterine e qiellit."

Kisha ne Perandorine Bizantine nuk do ti anashkalonte detyrimet e saja shoqerore, edhe nje nga funksionet e saj kryesore ishte veprimtaria bamirese.

Ne fillim te mileniumit te dyte te historise se krishterimit, Kisha e Konstandinopojes, Kryeqyteti i Perandorise lindore romake, ishte ne kulm te fuqise edhe influences se saj mbareboterore. As Roma, qe ishte kthyer nje qytet provincial edhe Kisha e saj, nje instrument ne duar te interesave politike, as Europa nen dinastite Karolinge e Otomane, nuk do te mund te krahasohen me Bizantin, si qendra te qyteterimit te krishtere. Perandoret bizantine te dinastive maqedonase, i zgjeruan kufijte e saj prej Mesopotamise deri ne Napoli, edhe prej Danubi ne Palestine. Kisha e Kostandinopojes, jo vetem qe gezonte te njetjen shtrirje, por po ashtu zgjeroi edhe depertimin misionaresk te saj, edhe pertej kufijve politike te Perandorise, si ne Rusi e Kaukaz.


vijon...

[Seminarist]

Relata midis Kishes edhe Shtetit


Ideologjia qe ka mbetur qe prej kohes se Konstandinit edhe Justinianit - sipas se ciles, duhet te njihet vetem nje shoqeri e krishtere, ikumene, e drejtuar sebashku, prej Perandorise edhe Kishes - ishte ende ideologjia e perandoreve te mevonshem bizantine. Ne zemer te veprimtarise se Bizantit te krishtere ishte Perandori, qe nuk ishte thjesht nje drejtues i zakonshem, por ishte perfaqesuesi i Zotit mbi dhe. Nese Bizanti ishte nje pasqyrim i Jerusalemit qiellor, atehere monarkia tokesore e Perandorit do ti duhej te ish nje pasqyrim i monarkise qiellore te Zotit. Neper kisha, njerzit i peruleshin Ikones se Krishtit, po ashtu edhe ne Pallat, perpara imazhit te gjalle te zotit - Peramdorit. Pallati labirint, oborri me gjithe ato ceremoni, dhoma e fronit, ku luane mekanike do te ulerinin, ndersa zogje do te ciceronin: te gjitha keto gjera u planifikuan qe ta benin te qarte statusin e Perandorit si zedhenes i Zotit.
"Ne kete menyre" - shkroi Perandori Kostandini i VII Porfirogeniti - "ne mund te parashohim levizjet harmonizuese te Krijuesit Perendi perreth Universit, ndersa pushteti perandorak mbahet ne permasat edhe rregullin e duhur."
Perandori zinte nje vend te vecante ne adhurimin e Kishes. Ai sigurisht qe nuk mund te celebronte Kungimin, por sidoqofte, ai merrte Kungaten brenda Aiodhimes (Altarit), ashtu sikurse prifterinjte, duke e marre Buken e shenjte nder duar edhe duke pire prej Kupes, ne vend qe ti jepej Sakramenti me luge - edhe ai po ashtu mund te predikonte, ndersa ne dite te caktuara, mund edhe te thimjaniste Altarin. Veshjet e sotme te Episkopeve ortodokse, jane veshjet qe dikur mbante Perandori ne Kishe.


Jeta Bizantine formohej si nje gjithesi e unifikuar, edhe nuk kishte ndonje vije ndarese te qarte midis religjiozes edhe civiles, midis Kishes edhe Shtetit: Te dyja shiheshin si pjese te te njetit organizem. Keshtu qe ishte e pashmangeshme qe Perandori te mos luante nje rol aktiv ne punet e Kishes.
Por gjithsesi, Bizanti nuk mund te akuzohet per Cezaro-Papizem, te te nenshtruarit te Kishes ndaj Shtetit. Edhe pse Kisha edhe Shteti formonin nje organizem te vetem, serish, brenda ketij organizmi kishte dy elemente dallues: prifteria edhe pushteti perandorak. Ndersa ne nje bashkepunim te ngueshte, secili prej ketyre elementeve kishte sferen e vete te pavaresise. Midis te dyve kishte nje "simfoni" apo "harmoni", por asnjeri element nuk ushtronte kontroll absolut mbi tjetrin.


Kjo eshte edhe doktrina e zgjeruar me tej ne Kodin e madh ligjor Bizabtin, te hartuar prej Justinianit edhe te perseritur aq here neper tekstet bizantine.
Le te shohim per shembell fjalet e Perandorit Joan Cimishes: "Une njoh dy autoritete, prifterine edhe perandorine; Krijuesi i botes ia besoi te pares perkujdesjen e shpirtrave (njerezve), ndersa te dytes, kontrollin e trupave te njerezve (dmth te botes materiale). Le te mos cenohet asnjera prej ketyre dy autoriteteve, ne menyre qe bota te gezoje zhvillim"


vijon...

[Seminarist]

Keshtu pra ishte detyra e perandorit qe te therriste mbledhjen e Keshillave Ekumenike, si edhe e shpalljes se dekreteve te tyre, por gjithsesi, diktimi i permbajtjes se atyre dekreteve, ishte tej fuqive te tij. Vendimi i dekreteve mbi Fene e vertete varej prej Episkopeve te mbledhur ne Keshill. Episkopet ishin te caktuar prej Zotit qe te mesonin Fene, ndersa perandori ishte mbrojtesi i Ortodoksise, por jo kryetari i saj. E tille ishte teoria, edhe ne te shumten e rasteve edhe ana praktike e saj. Duhet edhe pranuar se ne dosa raste ka patur edhe nderhyrje te paparashikuara te perandorit ne ceshtjet kishtare, por kur ngrihej nje ceshtje thelbesore, autoritetet e Kishes tregonin me shpejtesi se ishin vetevendoses.

Ikonoklazma, per shembell, u perkrah fuqimisht prej nje sere perandoresh, por gjithesesi, u hodh poshte me sukses prej Kishes. Ne historine Bizantine, Kisha edhe shteti ndervareshin ngushte prej njera-tjetres, por asnjera nuk varej prej tjetres.

[Marin_Grupi]

Bravo Klodi .

nuk kam komente

[Marin_Grupi]

Katolizmi nuk flet me magira por flitet me vepra sic i shikoni te gjitha te shkruara, dhe nje pasterti te vecante aty permendet se ca zoti krijoj dhe jo se cfare po behet ne te ardhmen sic mendojne besimtaret musliman (pa ofendim).



Bravo Klodi

[Zorraxhiu]

Me duket se tu kane perzier telat o Marin, por nese me ate "katolizmi" ke menduar krishterizmi ne rregull,e sa per ate "pa ofendime": lavdo dhe ngrite tenden por mos e c'vlerso dhe fyej te huajen kur se kupton se po ja prish bukurine ketij topiku qe e hapi Klodi.