Aktorja Elida Janushi

[shigjeta]

Flet aktorja e mirënjohur Elida Janushi

Pallati176 është i veçantë, teatri është magjik

Ajo të pret me atë buzëqeshjen njerëzore që si hiqet asnjëherë nga fytyra. Flet më shumë për të tjerët se sa për vete. E rritur në Teatrin Kombëtar, ajo se mendon veten jashtë skenës. Në skenë ajo me rolet e saj, ka qarë, ka qeshur, është mërzitur, është gëzuar, është trishtuar, ka marrë forcë… Aty ka njohur korifejtë e skenës shqiptare, por po aty ka marrë dhe emocionet më të mëdha të jetës. Teatri për të është shtëpia e dytë, por më e madhe, se aty ku banon. Dhe pse rolet e saj janë të opanumërt, sërishmi ajo ka pengjet e saj në skenë, pengje që nuk marin formatin e caktuar. Rrëfimi i saj është i sinqertë, pasi ajo flet natyrshëm, dhe pse si ka fort për zemër diktofonët bezdisësh të gazetarëve, që i telefonojnë apo e ndalojnë në rrugë rastësisht.

Znj. Elida, cili është mendimi juaj, për komëdinë “Pallati 176, pse është edhe sot pas 25-vjetësh po aq i shikuar, kërkuar, diskutuar?

Për hir të së vërtetës dua të them se autorja Adelina Balashi gjeti një fabul shumë të bukur, intersante, të spikatur, të veçantë. Dhe fabula është ajo që e mban një komedi apo dramë…Athere nuk kishim këtë entusiazëm dhe as e kishim marrë me mend se kjo komedi do të kishtë athere dhe të ketë ende një sukses të tillë. Jo vetëm brezat e asaj kohe por edhe brezat e sotëm 12-15
vjeçar po e ndjekin me vëmëndje dhe dëshirë.

Sipas jush pse kjo dëshirë edhe e kësaj moshe?

Pasi ajo vepër u punua me shumë dashuri dhe punuam së bashku, bëmë një punë sistematike kolektive..Pra punuam me një dashuri, autore, regjisorë, aktorë, skenografë, kostumograf, pra si një ekip solid. Por dua të them se regjisorët ndoshta qëlluan në shenjë në ndarjen e roleve. Jo gjithmonë qëllohet, jo gjithmonë rolet shkojnë tek personi, aktori që I përshtatet. Kjo komedi qysh athere është ndjekur nga të gjitha grupmoshat. Cdo moshë kishte dhe ka hapësirën e vet në këtë komedi, vendin e saj (tijë).

A pati ndonjë hezitim apo pesimizëm, kur ende ishit në provat e kësaj
komedie?

Kishte edhe disa nga artistët që nuk besonin në suksesin e saj, në triumfin.. Pra kishte disa skeptikë…Por në prova e sipër ky skepticizëm u thye. Puna, loja, bashkpunimi, seriozitetit, dëshira, korrektësia, improvizimi sa lejohej, bënë që komedia të realizohej me sukses. Ajo vepër ngjiti tek spekatatori dhe vazhdon të nëjtin mision si athere tek spektatorët në televizione. Pra ky konkluzion nxirret lehtë pasi 450 shfaqje janë dhënë me sallën plot. Si filloi ashtu përfundoi vënia në skenë e kësaj komedie, me sallën plot që
përbën një record ndoshta.

Duke e lidhur me problermet e sotme, ku është aktualiteti i kësaj komedie?

Tek ajo fabula që thashë. Komedia ka një fabul shumë familjare, shumë aktuale kurdoherë, pasi ëshët vetë familja shqiptare e ço kohe, me të mirat, problemet, hallet, shqetësimet, kërkesat, mënyrën e jetesës, etj…Karakteret janë shumë të bukura, të ndërthurur, ku të gjithë kanë punuar me passion, për të arrirë finalen e menduar apo të ideuar nga regjisorët apo vetë aktorët. Figurat janë reale. Cdo kush e gjen veten tek Vani (sepse ka shumë Vanër), ka shumë Marjeta në jetën tonë shoqërore (siç është personazhi im), të
përkushtuara për familjen, ka të rinj që dashurojnë me atë pastërti dhe me atë sinqeritet (si roli i të dashuruarve, Evës), sikundër janë larguar vulgaritetet. Pra është bazuar mbi dicka jetësore, të pastër, ku spektatori vinte dhe ndihej rehat duke parë, vinte dhe me fëmijën, pasi nuk kishte zhargone, fjaë të pista, banalitete. Nuk dua të paragjykoj x apo y vepër por
dua të them se, veprat që kanë pas dhe kanë banalitete, si në atë kohë edhe sot, nuk kanë jetëgjatësi nuk i rezistojnë kohës. Veçori tjetër ëshët se kjo komedi u ndoq nga të gjithë kategoritë e spekatorëve. Pra ishte një vepër e kompletuar që s’mund ta ndaje me grupime spektatorësh, apo me spektatorë specific. Tek çdo përsonazh, spekatori shikonte veten, të afërmin, mikun, shokun, shoqen, fisin, komshien, komshiun, etj…Një shoqëri e tërë shqiptare e grumbulluar në skenë.

Cilat vepra mund ti rezitojnë kohës?

Jo çdo vepër mund ti rezitojë kohës. Shumë ngelen aty për aty, në konsumin brenda disa shfaqjeve. Kjo është meritë edhe e autorit të komedisë apo e veprës. Duhet punuar shumë që vepra të jetë vizionare, të jetë problematike. Psh, autorja Adelina Balashi, duhet të marrë sërishmi penën dhe të shkruajë. Sot problemet janë shumë ndaj autorët e komedive, apo dramave duhet të punojnë në këtë drejtim…Spektatori i do shumë komeditë, bile në këtë kohë kur ka shumë plagë sociale, probleme, njeriu ka nevojë shumë të qeshë. Pse veprat e Shekspirit i kanëe qëndruasr kohës? Pasi ai ka kapur problemet më pikante të kohës, ato probleme që shfaqen dhe sot. Ai ka qenë një eksplorues, një qëmtus, i problemtikës së kohës që egzistojnë në çdo shoqëri ….Këtë e ka vërtetuar vetë koha.

Ju mendoni për një vepër të tillë sërishmi?

Jo. “Pallati”, mbetet pallat”. S’jam për rivënien e atij në një formë apo mënyrë tjetër. Jam për gjetje të reja të krijuesve, komedianë apo dramatik. Një veëpr e re që të ketë emrin e ri, emrin e tij dhe jo ripërsëritës. Për “Pallatin” është vënë vula. Ajo vulë nuk i ndrohet më. Nuk mund të përsëdytet. Sot duhet një komedi tjetër mbi pallatin, nga të gjitha dejtimet dhe jo një imitim apo përsëritje..Psh, figura e Roland Trebickës nuk mund të përsëritet më në këtë komedi. Ai i ka dhëën të gjitha çduhet personazhit të vete dhe është indetifikuar me të..Kërkesa profesionale e aktorit ka një tendencë që në komedinë tjetër të jetë më lart artsitikisht se sa ka qenë. Në këtë mënyrë mendoj se duhet një punë dhe një ideim tjetër.

Sot ka shumë qytete pa teatër profesionist, pa trupë, pa asnjë sallë teatri, kjo është nëj indiferencë e shtetit, polittikës, pushtetit vendor ndaj teatrit, apo vetë shoqëria është indiferente dhe se ndjek?

Jo shoqëria e ndjek dhe e do teatrin. Por ndoshta ende nuk është gjetur ajo rrugë, ajo forma, ajo metodë që teatri të jetë sa më funsksional. Besoj se problemi është sa tek mos gjetja e një rruge të re, po aq dhe e pati njëfarë çorodtitje tek teatri pas ndërimit të sitemeve. Në vitet 1990 e më tej, pati shumë aktorë, regjisorë, autorë komedish, dramash që ikën jashtë. Për disa vite asnjë nuk e pati mendjen tek teatri. Krysore ishte mbijetea. Sot duhen parë apo ideuar politika të reja për teatrin.

Si është sot raporti mes aktorëve të rinj dhe juve që tashmë përfaqsoni një brez që keni lënë gjurmë në teatrin dhe kinematografinë shqiptare?

Raportet janë të mira. Edhe sot nga Akademia po dalin aktorë të talentuar që i futen punës, studiojnë, bëjnë prova, realizojnë…Por mund të them nëjhereazi që ka disa aktorë të rinj, që sa i thërrasin në një rol, gjëja e parë që bëjnë thonë “sa është paazari?!”. Sigurisht në kohën që jetojmë ekonomia ka rolin e saj. Njeriu duhet të mbijetojë. Por aktori në radhë të parë duhet të shohë, punën, rolin, të ketë formuar personalitetin, të ketë lënë gjurmë, pastaj të pyesë dhe për paratë. Ata në fillim duhet të bëjnë të pamundurën të marrin një rol, të luten tek regjisorët për tu futur në një dramë apo komedi, të tjerat vijnë vetë…

Kryeqyteti ynë, Tirana, sot vetëm me një teatër Kombëtar, a është i mjaftueshëm?

Për mendimin tim jo. Tirana tashmë po bëhet me një popullsi 1 milionshe dhe jam i mendimit që duhet të ketë 4-5 teatro. Këtë e kërkon jo vetëm spekaktori, por dhe numri i madh i aktorëve. Kështu do rritet dhe konkurenca, por dhe cilësia. Teatri është shpenzim, por megjithatë them që për të duhet investuar, pasi tregon kulturën e një populli. Pra duhet të shtohen teatrot permanent, ku dhe teatrot privatë duhet të subvecionohen nga shteti. Vetëm kështu rritet përgjegjësia, cilësia, serioziteti,..

Tashmë shumë aktorë kanë ndrruar jetë,..

(Më ndërpret…Psherëtin dhe loton.).Eh.. Unë kam punuar me një plejadëe aktorësh që i vijnë rrallë skenës, ekranit, apo sheshit të xhirimeve. Vendi ynë ka nxjerrë aktorë klasi që dhe bota i ka vlerësuar. Korifejtë e teatrit si Mihal Popi, Kadri Roshi, Naim Frashëri, Prokop Mima, Sandër Prosi, Marije Logoreci, Violeta Manushi, Margarita Xhepa, Drita Pelingu, (pa folur dhe për regjisorët se teatri sot vuan dhe për regjisorë), mbeten ata… Kështu dhe me aktorët e rinj duhet të dinë se noti mësohet në thellësi jo në cektinë, teatri është stërvitje e përhershme jo me hope.

Po këtë vit si ka punuar Teatri Kombëtar?

Ndoshta ishte viti më i suksesshëm i teatrit. Janë vënë në skenë më shumë vepra se kurdoherë tjetër. Vepra me dinjitet që janë vlerësuar. “Elektra”, “Darkë e gabuar”, etj…

Mendimi juaj për shoqërinë e sotme shqiptare. A është ende një shoqëri maskiliste?

Jo. Them se femra, me punën e saj, me idetë e saj, me shkollimin, me mënyrën e komunikimit, çdo ditë dhe ëm tepër po gjen vetveten. Skalla e emmancipmit po rritet. Gruaja ëshët bërë factor në çdo sektor të jetës shoqërore. Tabut janë thyer…femra po avancon dhe nuk është më aq e paragjykuar. Nuk di se meshkujt kanë lëshuar terren, për hir se i kërkon koha këto lëshime, apo me dëshirë, ndjenjë, se e kuptojnë se duhet të bëhen ndryshimet ne menatalitetin e tyre rreth femrës? (qesh).

Keni ndonjë peng në skenë?

Peng? Skena pavarsisht sa arritje ke, të lë gjithmonë pengje…Pengjet
janë Brenda meje.. Jo çdo vepër mund ti rezistojë asaj. Ka shumë

Nga Albert ZHOLI - Telegraf

[shigjeta]

Elida Janushi