Urdho se keshtu doni ju pallate dhe drita natenPostuar mė parė nga iliria e para
Ja dhe nje vend musliman kampion ne bote ........(megjithese meka eshte kampion dhe medina) .........por duke mare parasysh kapacitetin tuaj........ po ju tregoj nje vend musliman......... me te mire se vendet e perendimit
www.dubaipictures.net
Por kush do te shofi dicka qe se ka pare kur ne jeten e tij lete shkoj ne googel dhe te kerkoj
dubaipalm video dhe do shofi mrekullira
Kujdes nga mllefi popole
Ti nese din pergjigju ne pyetje se ne per Dubain e dime por ajo nuk eshte merite e teknollogjise e as e as e dietarve musliman, por e naftes. Merr dhe lexo pyetjet, pastaj fol.
Lumi ka ujin e paster ne burim
Kombi mbi te gjitha
A nuk pjyte ti po te ishte shqiperia vend musliman kujt do ti ngjante
pse jo si dubai!!! apo sdo mllefi jot
o lulebore si e perpuno informacionin truni yt? se ju myslimont jeni specie interesante.
tjetri flet per zhvillim jo per pasuri nentoke te perqendrume ne 10% te popullit dhe qe e qisin me teknologjine e qafireve e qe ne mos tjeter keta 10% jane akoma me idiote se 90% tjeter qe te pakten e ve trunin ne pune per te nxjerre dy leke e nuk i trashogo nga babi i kripur.
shi sa pytjeve te vlefshme qe ka bo iliria nuk i je i pergjigj:
1. Me ēka i kan kontribuar zhvillimit te shkences dhe jetes?
2. Pse je ne USA dhe jo ne ndonje shtet musliman ( kjo vlen e dhe per gjithe tjeret qe jane ne perendim)?
3. Nese Shqiperia (Kosova) do te ishte nje vend taman musliman,kuj do ti ngjante?
4. Kur ka shans ndonje vend musliman te arrij me ate qe kan vendet e perendimit?
5. Si do te ishte dukur bota sot sikurse te ishim bazuar ne Kuran, a do te kishim pasur drita, makine, avione, telefon, internet, tv..............................?
6. Ma thuaj nje gje ma te voglen qe kan shpikur "dietaret" musliman, flasim ne kohen postmuhamedane, se me pare kan qene krah per krah me boten, e ndoshta edhe me te zhvilluar?
po meqe e paske ne plan me e bo Shqiperine e Kosoven si Arabia Saudite, rriten gjasat qe do takohena i dite bashke.
Meq pergjegjen e baptistit per diskutimin e deritashem e prisja si te till se ska ndryshe t pergjegjet nje deshtak injoraant vetem se te fyej dhe tani me detyron edhe mua te jem i till me te,por fyrjen ti e fillove qyrro,besom qe duhet met detyru me shku n shkoll fillore ,masnej at mllefin kunder islamit nuk kam ide qysh mundesh me hjek ti.
Sa i perkete ketyre qeshtjeve te reja qe dulen ne pahe lidhur me kontributin qe dijetaren Islam kan dhene ne shkence ,une pot them se dijetaret Islam jane vete themeluesit e bazave t shkencave qe neve sot i mesojm ,, e di se i vlon barku dikujt qe nuk ka njohuri kur ne start e lexon kete por ne vazhdim do sjellim argumente e lexoni e mos u merzisni,vetem sa per rikujtim te shpejt ,Universiteti i paare ne bote universiteti i Al Azharit n Egjipt eshte themeluar nga dijetaret Islam kete nuk e mohon askush ne bote,masnej themelinim e Universiteteve te mevonshme ne Kordobe dhe Toledo te Spanjes ,Mos harro bazat e matematikesh duke filluar prej numrave e deri te Algjebra(edhe fjala eshte arabe)e duke vazhduar me trigonometri ,masnej ne mjekesi mos harro qe deri ne mesjete eshte mesuar Kanuni i mjekesise i IBN SINES(AVICENNES) qe ka qene libra baze ne mesimin e diturive me te larta ne fushen e mjekesise ,masnej operacionet me te nderlikuara ne sy ne spitalin e pare te organizuar Mensurie etj etj, thene shkurt edhe gjuha arabe ne ate kohe eshte njohur si gjuhe shkence ,nxansat e evropes ku ka mbretruar terri i inkuzicionit kishtar u djegen ne turrat e druve se ne universitetet Islame kishin mesuar se dilli eshte ne qender e toka leviz e per shume gjera t tjera qe kishin mesuar atje e qe binin ndesh me spjegimet e devijuara kishtare.,, edhe nje ka tregime t shumta qe studentet qe kishin studjuar ne universitet Islame me renome te asaj kohe kur vinin n evrop pershendetedhin me Selam edhe pse nuk ishin musliman vetem e vetem per te treguar se kush ishin ata ,,njerz me reputacion qe kane studjuar ne vendet me prestigjoze ku behet shkenca .... n Vazhdim do t sjell disa shkrime lidhur me civilizimin Islam edhe pse prap se prap ati qunit do ti duken prralla ,sepse aj me nuk logjikon me trurin aj logjikon me mllefin a kupton .
Gjithe te mirat
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet arapi)
Atėherė n'luftė si turku, hidhet guximtari,
qerohu turko-afgan i felliqte ti do ta quash dikend emra. Boll ma, Avicen, boll se na lodhe mithen, boll ma me patriotizem afgan, arap, magjup, qyrran. A din ti me shkru nji (1) shkonje per shqiptaret, nje te vetme, vetem nje.
E dijme ne kush je ti,
ti e cifti yt, qe neser ia shti flaken shqiperise vullnetarisht po ia kerkoi dikush prej arabije.
--
se harrova:
tradhetar!
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Baptist : 20-12-2007 mė 19:10
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
Muslimanet e Gadishullit Iberik, te cilet ishin ne fuqi ne Spanje midis viteve 711 deri 1492 e.r., njihen me emrin Maur. Ata e quajten token e tyre Andaluzi e cila ne peridhen e hershme te tyre permblidhte Portugaline dhe Francen Jugore, dhe ne peridhen e fundit perfshinte vetem mbreterine e Granades. Fjala Andaluzi e ka prejardhjen nga fjala arabe al-Andalus e cila ka disa kuptime. Nje nga ata eshte ‘te lulezohet mbas nje thatesire,’ dhe historia e Gadishullit Iberik kaloi pikerisht ne kete faze gjate pushtetit musliman ne Spanje
Konde i cituar nga Preskot, ‘Philip II of Spain,’ Vol. III.
“ Dhe keshtu u largua nje here e pergjithmone nga territoret e Spanjes ky popull trim, inteligjent dhe i ditur, i cili me dijet dhe punen e tij i dha jete kesaj toke, te cilen krenaria e kote e goteve e pati denuar me sterilitet, dhe e zgjeroi ate me perparim, rregull dhe kanale te panumert, keta njerez, kurajoja e te cileve ishte e njejte, si ne lumturi ashtu dhe dhimbje, nje mbeshtetje e forte ndaj fronit te halifeve, gjenialiteti i te cileve, progresi dhe mendjendritesia ngriti ne qytetet e tyre nje qender drite e cila dergonte rrezet e saj ne Evrope dhe e frymezoi ate me pasionin e shkences, dhe shpirti i shkelqyer i te cilit i mbeshtolli te gjitha aktet e tij me nje ngjyre te pakrahasueshme madheshtie dhe fisnikerie, dhe e shpalosi ate para syve te pasardhesve me nje madheshti te jashtezakonshme dhe ngjyre terheqese heroizmi e cila sjell prane kohen magjike te Homerit dhe e cila prezanton ata tek ne nen veshjen e gjysem zotave greke.
“Arabet u shfaqen papritmazi ne Spanje si nje yll i cili kalon neper ajer me driten e tij, shperndan flaket e tij ne horizont dhe pastaj zhduket perseri neper nate. Ata u shfaqen ne Spanje per ta mbushur ate menjehere me aktivitetin e tyre dhe frytet e gjenialitetit te tyre, dhe e veshen ate me nje shkelqim te lavdishem i cili u perhap qe nga Pirrenejte deri ne Gjibraltar dhe nga oqeanet ne Barcelone. Por nje dashur e madhe per lirine dhe pavaresine, nje karakter i vendosur, injorimi i virtyteve te vjetra, nje fillim i pafat i revolucionit, i provokuar vazhdimisht nga flaket e imagjinates se ndezur, pasionet e dhunshme dhe ambiciet, shpirti i dominimit, dhe faktore te tjere te renies, punuan gjate kohes, per te shkaterruar kete veper te madhe te ngritur nga burra si Tarik, ‘Abdul Rahman al-Nasir, Muhamed ibn al-Ahmer, dhe i coi arabet ne percarje te brendshme, e cila iu rrezoi fuqine dhe i shtyu ata drejt shnderrimit ne hic.
“Miliona maure e lane Spanjen duke marre me vete pasurine dhe artin – shpirtin i nje shteti. Cfare kane krijuar spanjollet ne vend te tyre? Ne mund te themi asgje, por nje ndjese e perjeteshme mbush kete toke ne te cilen natyrat me te lumtura morren fryme kohe me pare. Sidoqofte ka ende disa rrenoja monumentesh te cilat ende bien ne sy midis ketyre zonave te deshperuara, por nje britme e vertet ushton nga thellesite e ketyre monumenteve dhe rrenojave: Nder dhe lavdi per te pushtuarit maur dhe renie dhe mjerim spanjollet fitimtare!”
Gustav Lebon
“Per pese apo gjashte shekuj librat ne gjuhen arabe dhe vecanerisht ato ne disiplina te ndryshme kane qene gati i vetmi burim i mesimdhenies ne universitetet evropiane. Dhe ne mund te themi pa ndonje dyshim se ne disiplina te vecanta si pershembull mjekesia, idete e arabeve jane ende ne fuqi ne Evrope. Shkrimet mjekesore te Ibn Sines (Avicena) kane qene shpejguar deri nga fundi i shekullit te meparshem ne Monabiliah.”
“Roxher Bakon, Leonard, Erno Al Felkuni, Raymond Lot, Shen Thoma, dhe Azfonish X Kashani kane qene mbeshtetur shume ne librat arabe.”
Renan“
Alberti i Madh eshte borxhli ndaj Ibn Sines dhe Shen Thomai po ashtu ndaj Ibn Rushdit (Averroesit).”
Homeldi mbi Shkencen“
Ishin arabet ta te cilet per here te pare shpiken metoden e pergatitjeve kimike te mjekesise, dhe ishte nga ky burim ardhja tek ne e keshillimit dhe procedurave te eksperimentimit, te cilat u paten ngritur lart nga Shkolla e Saliramit dhe qe atje mbas nje kohe te gjate u perhapen ne gjithe Evropen Jugore. Mjekesia dhe elementet natyrore mbi te cilat varet plotesisht mjekimi ishin shkaku per studimin e bimeve, Kimise. Ne kete menyre qe te dyja keto studime vazhduan paralelisht ne dy menyra teresisht te ndryshme dhe keshtu dera e nje kohe te re per studimin e kesaj shkence u cel nga arabet. Mjafton te permendim per te vertetuar dijen e gjere arabe mbi mbreterine e bimeve se ata shtuan dy mije bime mbi ato te Zulefuredasit. Ka shume bime mjekesore ne farmacine e tyre te cilat greket nuk i paten pare as ne enderr.”
Sideo“
Gjate mesjetes, vetem arabet ishin mbajtesit standart per civilizimin.”
“Kur arabet fituan ekspertize ne Astronomi, ata i kushtuan vemendje te vecante shkencave matematike dhe fituan nje nivel te larte dije dhe po ashtu kane qene mesuesit tane ne kete fushe.... Kur ne konsiderojme te gjithe ate qe u transferua nga arabet tek latinet, ne mesojme se kjo u be e mundur vetem ne emer te Gerbert Silvester II, gjate kohes se te cilit midis 970-980 e.r, te gjitha ato shkenca qe ai i pati studiuar ne Andaluzi u futen ne Evrope.”
...” Kerkimi tone ndalon edhe mbi ligjin maliki, perderisa ne kemi pasur kontakte me Afriken, dhe Franca urdheroi njerezit e saj te ditur te perkthenin ne frengjisht librin e shkurter mbi Fikun (jurisprudence) te permbledhur nga Ishak bin Yakub (vdiq me 1242 e.r, libri i tij titullohet “Kitab-e-Khalil”)
...” Per plot gjashte qind vjet punimet e tij (Ibn Sines, Avicenes) mbizoteruan neper institucionet edukative ne Evrope. Libri i tij Al-Kanun (Kanuni) u perkthye ne pese volume dhe u rishtyp, meqenese procesi i mesimdhenies ne France dhe dhe Itali varej plotesisht tek ai.”
Martin Hjume ne ‘Populli Spanjoll’
“Sulltani Abd-er-Rahman ishte nje nga udheheqesit e derguar nga qielli per njerezit. I shpejte por edhe i kujdesshem ne keshilla dhe lufte, i paskrupull, krenar dhe i duruar, ai ishte po aq i gatshem te hakmerrej tmeresisht, sic ishte politikan dhe ne gjendje te falte kur i leverdiste. Berber dhe Jemenite njesoj u pajtuan ne mendimin se me ne fund ata kishin gjetur udheheqesin e tyre... Ai udhehoqi deri ne vdekjen e tij me 788, me ashpersine, diturine, dhe drejtesine te cilat bene token e tij me te organizuaren ne Evrope, dhe kryeqendren e tij me te bukuren ne bote.”
S.P. Skot (Scott) ne ‘Historia e Perandorise Maure ne Evrope.’
“Sidoqofte dija dhe shkenca ekzistonin kudo pervecse ne Evropen katolike. Ne nje kohe kur mbreterit nuk dinin te shkruanin edhe te lexonin, nje mbret maur kishte nje biblioteke private prej gjashte mije librash. Ne nje kohe kur nentedhjete e nente per qind e kristianeve ishin plotesisht analfabete, qyteti maur i Kordoves kishte teteqind shkolla publike, dhe nuk kisht asnje fshat brenda kufijve te perandorise ku bekimi i edukimit nuk mund te gezohej nga femijet e fshatareve me te varfer,... dhe ishte e veshtire te takoje qofte edhe nje fshatar maur qe nuk dinte te lexonte dhe te shkruante.”
Thomson ne ‘Muslimanet ne Andaluzi’
“Evropa ishte teresisht ne terr pas perendimit te diellit, Kordova shkelqente nga llampat e rrugeve; Evropa ishte e piset, Kordova pati ndertuar nje mije banja;..., Kordova nderronte nderresat per dite; Evrope rrinte ne batak, rruget e Kordoves ishin te shtruara; Pallatet e Evropes kishin vrima per tymin ne tavan, arabeskat e Kordoves ishin te mrekullueshme; Fisnikeri Evropiane nuk mund te hidhte dot firmen, Femijet e Kordoves shkonin ne shkolle; murgjerit Evropiane nuk lexonin dot as sherbimin e pagezimit, Mesuesit e Kordoves paten krijuar nje biblioteke te dimensioneve Aleksandriane. (800 – 1000 e.r)
Dozy ne ‘Muslimanet ne Spanje’
“Kriminele dhe fanatike, lionezet shume rralle kishin meshire, kur ata pushtonin ndonje qytet zakonisht te gjithe banoreve u vinin shpaten. Tolerance te tille si ajo qe muslimaneve ndaj kristianeve nuk mund te pritej prej tyre.”
H. Kamen, ‘Inkuizicioni Spanjoll’
“Si rezultat i perpjekjeve te tij te egra (Kardinal Ksiemenes), permendet se ne 18 Dhjetor 1499 rreth tre mije maure u pagezuan nga ai dhe nje nga xhamite kryesore te Granades u konvertua ne kishe. ‘Te konvertuarit’ u inkurajuan qe te dorezonin librat e tyre Islam, disa mijera prej te cileve u shkaterruan nga Ksimenesi ne publik. Disa libra te rrale mbi mjekesine u ruajten per Universitetin e Alkales...(Ksimenes) thoshte se...mauret paten humbur cdo te drejte nen kushtet e kapitullimit (te Granades). Atyre tani duhej tu jepej e drejta per te zgjedhur midis pagezimit dhe perzenies... Ne Andaraks xhamia kryesore, ne te cilen ishin futur grate dhe femijet, u plas me barut... te gjitha librat ne arabisht, vecanerisht Kurani, u mblodhen per tu djegur... kardinal Ximenes:.. thuhet qe gjate fushates se tij te konvertimit mes maureve te Granades me 1500 te kete djegur ne sheshin publik te Vivarramblas mbi 1,005,000 volume, perfshi ketu dhe vepra unike te kultures maure.”
H.C.Lea, ‘The Moriscos of Spain.’
“ ....qe varrezat te vendoseshin prane kishave ndryshonte nga xhamite, por kristianet e vjeter nuk do ndaloheshin neqoftese do te donin te varroseshin atje... kjo vazhdoi deri me 1591 kur doli urdheri se ata duhej te varoseshin brenda kishave, gje qe ishte aq pa kuptim per ta saqe pa marre parasysh asgje ata do te jepnin me teper se tridhjet mije dukate qe mbreti apo papa ti lejonte te varroseshin ne vend tjeter, madje edhe neper kodra.
“... Rrobaqepesit nuk lejoheshin te benin veshje dhe punime ari apo argjendarie sipas zakoneve te tyre (maure); banjot e tyre u ndaluan; te gjitha lindjet duhej te kontrolloheshin nga mami kristiane per te bere te sigurt se nuk kryhej asnje rit maur; carmatimi do te behej nga nje inspektim i rrepte i lejeve te armeve; dyert e tyre duhej te mbaheshin hapur ne ditet e festave, te premteve, te shtunave, dhe gjate martesave, per te bere te sigurt braktisjen e rriteve maure dhe kryerjen e atyre kristiane...po ashtu edhe emrat maure nuk lejoheshin te perdoreshin dhe ata nuk mund te mbanin ‘gacis’ apo maure te pa pagezuar qofshin te lire apo skllave.”
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
Muhamed Bin Musa Al-Khuarizmi (Algorizm)
(770 - 840 e.r)
Abu Abdullah Muhamed Ibn Musa Al-Khuarizmi lindi ne Kuarizm (Kheva), nje qytet ne jug te lumit Oksus ne Uzbekistanin e sotem. Prinderit e tij emigruan ne nje vend ne jug te Bagdatit kur ai ishte akoma femije. Data e sakte e lindjes nuk dihet. Ai njihet me se miri per paraqitjen e konceptit matematikal Algorithm qe mori emrin e tij.
Al-Khuarizmi ishte nje nga matematikanet me te medhenj qe kishte jetuar ne ato kohera. Ai ishte themeluesi i shume degeve dhe koncepteve baze te matematikes. Ai ishte eshte nje astronom dhe gjeograf i famshem. Al-Khuarizmi ndikoi mendimin matematikan nepermjet shkrimeve te tij. Ai njihet si themeluesi i agjebres pasi ai jo vetem nisi kete subjekt ne nje forme sistematike por edhe e zhvilloi ate ne ate mase sa i dha zgjidhje analitike ekuacioneve kuadrate dhe lineare. Emri algjeber rrjedh nga libri i tij i famshem " Al-Xhabr ua-al-Mukabilah". Ai zhvilloi ne detaje tabelen e trigonometrise e cila permbante gjashte funksione, te cilet me vone u shnderruan ne funksione tangente. Al-Khuarizmi gjithashu zhvilloi llogaritjen e dy gabimeve, te cilat e cuan ate ne konceptin e diferencimit. Ai rregulloi perfaqesite gjeometrike te seksioneve konike.
Influenca e tij ne zhvillimin e matematikes, astronomise dhe gjeografise eshte vendosur ne histori. Menyrat e tij ishin sistematike dhe logjike dhe ai jo vetem qe mblodhi diturite e disa degeve te shkencave por gjithashtu e pasuroi ate me kontributin e tij origjinal. Ai sintetizoi diturine greke dhe ate indiane dhe gjithashtu permbajti kontributin e vet te rendesise se matematikes dhe shkencave. Ai adoptoi perdorimin e zeros, nje numer me rendesi te madhe, e cila coi ne te ashtuquajturen aritmetike e pozocioneve dhe systemi dhjetor. Vepra e tij ne sistemin numerik eshte e njohur si "Algorithm" ose "Algorizm". Ai zhvilloi disa veprime aritmetikore perfshire ketu veprime me thyesat.
Ne shtese te nje permbledhje te rendesishme rreth astronomise, ai shkruajti nje liber rreth tabelave astronomike. Disa nga librat e tij u perkthyen ne latinisht ne fillim te shekullit te 12-te prej Adelardit te Bathit dhe Gerardit te Kremones. Permbledhjet rreth aritmetikes te njohura si " Kitab al-Xham'a Ual-tafrik Bil Hisab al-Hindi" dhe ai i algjbres "Al-Makala fi Hisab al- Xhabr ua al-Mukabilah" njihen vetem prej perkthimeve te tyre te bera ne latinisht. Ishin keto perkthime qe me vone prezantuan kete shkence te re ne perendim. Ky liber eshte perdorur deri ne shekullin e 16-te si libri kryesor i matematikes ne universitetet e Evropes. Tabelat e tij te astronomise u perkthyen gjithashtu ne gjuhet evropiane dhe me vone ne gjuhen kineze.
Kontributi i Al-Khuarizmit rreth fushes se gjeografise eshte i madh. Ai jo vetem rishikoi pikepamjte e Ptolemeut rreth gjeografise por gjithashtu i korigjoi ato ne detaje. 70 gjeografe punuan nen udheheqjen e tij dhe ata prodhuan harten e pare te globit ne vitin 830 e.r. Ai gjithashtu dihet te kete bashkepunuar ne masen e matjes me urdher te kalifit Mamun al-Rashid te cilat kishin per qellim matjen e volumit dhe rrethit te tokes. Libri i tij i gjeografise titulluar" Kitab Surat-al-Ard" i cili perfshin harta eshte gjithashtu perkthyer. Disa nga veprat e tij perfshijne punimet lidhur me shkembijte dhe ores diellore. Ai gjithashtu shkruajti "Kitab al-Tarikh" dhe "Kitab al-Rukhmat (rreth ores diellore).
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
Xhabir Ibn Haijan (Geber)
(Vdiq 803 e.r)
Xhabir Ibn Haijan, i njohur ne mesjete me emrin Geber, njihet si babai i kimise. Emri i tij i plote ishte Abu Musa Xhabir Ibn Hajan. Ai renditej si nje nga shkencetaret e pare gjate kohes kur praktikonte mjekesine dhe alkimine ne Kufa (Iraku i sotem) rreth vitit 776 e.r. ne fillim ai ishte nen patronazhin e vezirit te Barmakit gjate Halifatit Abasit te Harun al-Rashidit. Xhabir vdiq ne Kufa ne vitin 803 e.r
Kontributi i tij me i madh ishte ne fushen e kimise. Ai eshte i famshem per shkrimin e me shume se 100 librave prej te cilave 22 ishin rreth kimise dhe alkimise. Ai prezantoi hetime eksperimentale ne alkimi ( vjen nga fjala al-kimija ne arabisht), duke krijuar keshtu nje vrull per kimine moderne. Xhabir theksoi perdorimin e eksperimentit dhe zhvillimit te metodave ne menyre qe te arrihej prodhueshmeri ne punen e tij. Ai i kushtoi mundin e tij zhvillimit te metodave baze ne kimi dhe studimit the mekanizmave te ndryshem te reaksoneve kimike duke ndihmuar keshtu zhvillimin e kimise si shkence qe nga kohet e alkimise. Ai gjithashtu theksoi qe sasi te caktuara te substancave te ndryshme perfshihen ne reaksione kimike. Prandaj, mund te thuhet qe ai hapi rrugen per ligjin e raporteve konstante.
Kontributi i tij me rendesi me te madhe ne fushen e kimise perfshin perfeksionimin e teknikave shkencore si psh: kristalizimit, distilimit, avullimit, kalcinimit dhe zhvillimit te disa pajisjeve per kryerjen e ketyre eksperimenteve. Arritja e tij me e madhe ishte zbulimi i mineraleve dhe acideve te cilat ai i pregatiti per here te pare ne alembikun e tij. Shpikja e tij e alembikut beri procesin e distilimit me te lehte dhe me sistematik. Midis arritjeve te tjera te tij eshte edhe pergatitja e nitrikut, hidroklorikut, citrikut, dhe acideve tartarike. Ishte ne saje te ketyre veprave qe ai njihet si babai i kimise. Sipas Maks Majerhafit zhvillimi i kimise ne Evrope mund te gjendet direkt te Xhabir Ibn Haijani.
Xhabir ishte nje nga nismetaret ne zhvillimin e nje mundi te madh te proceseve kimike te aplikuara. Kontributi i tij perfshin zhvillimin e celikut, pergatitja e nje sere metalesh, parandalimi nga ndryshkja, perdorimi i dioksidit te magnezit ne berjen e xhamit, ngjyrosjen e rrobave dhe ngjyres se trupit, identifikimin e ngjyrave dhe yndyrnave. Per me teper ai zhvilloi sistem per shkrirjen e arit.
Idete e tij eksperimentale hapen rrugen per nje sere klasifikimi te substancave te cilat jane mese te zakonshme ne ditet e sotme. Ai i ndau substancat ne metale, jo-metale dhe substanca avulluese dhe i ndau ato ne: a)shpirtra te cilat avullojne nen ndikimin e nxehtesise si psh: Kamfori, Arseniku dhe Amoniumi; b)metale si psh: Argjendi, Ari, Bakri, Hekuri dhe c)perzjerje qe mund te kthehen ne pluhura.
Veprat e tij ne fushen e kimise perfshire ketu edhe librat Kitab al-Kimja dhe Kitab al-Sab'in u perkthyen ne latinisht ne mesjete. Perkthimi i Kitab al-Kimija u publikua nga anglezi Roberti i Cesterit ne vitin 1144 e.r. dhe mori titullin "Libri i Perberjes se Alkimise". Libri i dyte u perkthye nga i famshmi Gerardi i Kremones. Bertelot perktheu disa nga veprat e tij te njohura me titujt "Libri i Mbreterise", "Libri i Ekuilibrit","Libri i Merkurit Lindor", dhe eshte e padyshimte qe ai nuk perdori titujt e sakte per librat e Xhabirit. Anglezi Richard Russel perktheu dhe publikoi ne vitin 1678 nje tjeter liber te xhabirit duke e titulluar ate "Shuma e Perfeksionit". Ai pershkruajti Xhabirin me emrin Geber, princi dhe filozofi arab me i famshem. Keto perkthime ishin te njohura ne Evrope per shekuj me radhe dhe influencuan zhvillimin e kimise moderne. Disa nga termat teknike te perdorura prej Xhabirit si Alkali gjenden ne shume gjuhe Evropiane dhe jane pjese e fjaloreve shkencore. Vetem disa nga librat e tij jane edituar dhe publikuar, kurse shume te tjere ruhen ne gjuhen arabe. Ai gjithashtu ndihmoi ne shkenca si mjekesia dhe astronomia.
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
Ebu Bekr Muhamed Bin Zekeria Er-Razi
Shkrimtari i njohur Xhorxh Sarton nė hyrjen e historisė sė shkencės thotė se "Rhazes ishte fizikanti mė i shquar Islam dhe i Epokės Mesjetare". Kurse Enciklopedia Islame shėnon se "Rhazes ngel deri nė shekullin 17 auteritet i padiskutuar nė mjekėsi." Buletini i Organizatės Botėrore tė Shėndetit (WHO), nė maj tė vitit 1970 i bėn nderim duke cituar "shkrimet e tija pėr Lin dhe Fruthin tregojnė origjinalitet dhe pėrpikmėri si dhe shkrimet e tija pėr sėmundjet infektuese ishin traktate tė para tė kėsaj lėnde".
Ebu Bekr Muhammed ibn Zekerija Ar-Razi u lind nė Raj afėr qytetit modern tė Teheranit nė 251 H. (864 M). Thuhet se nė rininė e tij Al-Rhazi ishte i interesuar nė kėndim dhe muzikė krahas profesioneve tė tjera. Pėr shkakė tė lakmisė sė tij pėr dituri ai u bė mė shumė i interesuar nė studimin e alkemisė dhe kimisė, filozofisė, logjikės, matematikės dhe fizikės. Ishte lėnda e mjeksisė nė tė cilėn ai shpėnzoi pjesėn mė tė madhe tė jetės duke e praktikuar, studiuar dhe shkruar pėr tė. Pėr shkak tė famės sė tij nė mjekėsi ai u caktua si krye mjek nė spitalin Raj dhe mė pas gjatė sundimit tė Adhud - Dualah u ngarkua me spitalin kryesor tė Bagdadit.
Ndodhia interesante e metodės sė jashtėzakonshme me tė cilėn Er-Raziu gjeti vendin e duhur pėr ndertimin e spitalit kryesor tė Bagdadit pėrshkruhet kėshtu. Kur Adhud Dualah kėrkoi nga Er-Raziu qė tė ndėrtojė spitalin Er-Raziu vendosi copa metali tė freskėta nė vende tė ndryshme tė qytetit. Njė kohė mė pas ai shikoi ēdo copė pėr tė vėrejtur se cila ishte ndryshkur mė pakė dhe kėshtu zgjolli si vend pėr ndėrtimin e spitalit aty ku metali ishte ndryshkur mė sė pakti.
Er-Razi ishte pioner nė shumė lėmi tė mjekėsisė dhe trajtimit dhe shkencave shėn%“’ī.ŠīƒöfQeÄJØ*M–Į>w<,%%!y"ŖĘż¦æcØF,=ģŻ©XÜjź
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
El FARABI
(AL-PHARABIUS)
[870 - 950]
El Farabi, i njohur nė perėndim si Al- Pharabius (El-Farabius), kontribuoi nė filozofi, logjikė, sociologji dhe shkencė. Ai njihej mė sė miri si "mėsuesi i dytė" ( El-Mualim El-Thani) mbas Aristotelit. Ebu Nasr Muhamed Ibn El-Farah El-Farabi ka lindur nė vitin 870 nė afėrsi tė vendit Farab tė Turkestanit. Paraardhėsit e tij ishin me origjinė nga Persia dhe babai i tij ka qenė gjeneral. Mbasi pėrfundoi edukimin nė Farabė dhe Buharė shkoi nė Bagdad pėr studime tė larta. Atje studioji disa gjuhė, shkencė, teknologji si dhe filozofi. Gjithashtu udhėtoi pėr nė Damask dhe Egjipt pėr studime mė tė thella. El Farabi vdiq nė Damask mė 950.
Nė vitet e para tė karrierės sė tij tė gjatė El-Farabi ishte Kadi (gjyqtar). Mė vonė ai vendosi tė ushtronte profesionin e mėsuesit. Ai tregoi zgjuarsi tė jashtėzakonshme nė shumė gjuhė dhe pėr shkak tė talentit tė veēantė nė lėmi tė ndryshme tė shkencės si dhe filozofisė tėrhoqi vėmendjen e mbretit Saif el-Daula el-Halab (Aleppo). Por, pėr shkak tė disa rrethanave tė pafatshme ai pėrjetoi vuajtje tė rėnda dhe njėherė u detyrua tė punojė si kujdestar kopshti.
Kontributi mė i madh i El Farabit ėshtė nė logjikė, filozofi dhe sociologji. Pėrveē kėsaj ai kontribuoi edhe nė matematikė, shkencė, mjekėsi dhe muzikė. Ai ishte gjithashtu edhe enciklopedist. Kontributi i tij i madh nė logjikė ishte studimi sistematik qė ai bėri duke e ndarė lėndėn nė dy kategori: "Tahajjul" (idetė) dhe "Thubut" (argumentet). Ai tentoi tė lidhė Platonizmin dhe Aristotelizmin me teologjinė dhe shkruajti komente nė fizikė, logjikė dhe meteorologji. El Farabi besonte se filozofia dhe islami janė nė harmoni. Ai pohon ekzistimin e mangėsisė nė kontributin e tij nė fizikė. Libri i tij "Kitab el-Ihsa el-Ulum" paraqet principet fundamentale dhe klasifikimin e shkencave nga njė perspektivė e re.
El Farabi shkruajti shumė libra nė lėndėn e sociologjisė, nga tė cilėt mė me famė ėshtė "Ara Ahl El-Medina El-Fadilah" (Qyteti Model) i cili pa dyshim ėshtė kontribut i ēmuar nė sociologji dhe shkencat politike. Po ashtu shkruajti edhe libra pėr metafizikėn dhe psikologjinė qė pėrfshijnė veprat e tij origjinale. El- Farabi thekson se njė individ nuk mund tė arrijė sukses vetvetiu pa ndihmėn e shumė personave tė tjerė. Ėshtė dispozitė e lindur tek ēdo njeri t`u bashkangjitet njerėzve tė tjerė pėr punėn qė ai duhet tė bėj... Prandaj, pėr tė arritur me sukses atė qė do, ēdo njeri duhet tė qėndrojė nė afėrsi tė tjerėve dhe tė komunikojė me ta.
Ai ishte njė ekpert nė muzikė, dha kontribut nė notat muzikore si dhe shpiku disa instrumenta muzikorė. El- Farabi ju binte instrumenteve tė tij aq mirė saqė njerėzit qeshnin si dhe qanin nga mrekullia. Libri "Kitab el-Musika" ėshtė i njohur edhe sot e kėsaj dite.
El-Farabi shkruajti njė numėr tė madh librash nė fusha tė ndryshme duke pėrfshirė edhe kontributet e tij origjinale. Njėqind e shtatėmbėdhjetė libra janė ruajtur deri mė sot. Dyzet e tre nga ato janė pėr logjikėn, shtatė pėr shkencat politike dhe shtatė pėr etikėn, njėmbėdhjetė pėr metafizikėn dhe njėzet e tetė libra rreth mjeksisė, sociologjisė, muzikės dhe komente tė ndryshme.
Libri i tij "Fusus El-Hikam" ėshtė pėrdorur nė Evropė si libėr shkollor pėr lėndėn e filozofisė shekuj me rradhė.
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
hahahahahahahahahahahah... tani po e shoh se nuk ia ke idene islamit fare. Ata me pare luftonin fisi me fis, plackisnin, martoheshin me nga njeqind gra dhe kur i leshonin nuk u jepnin aspak pasuri, femijet femra po t'iu lindnin i shtinin ne dhe te gjalla se e kishin per turp tu lindte femer, mendonin se toka ka kufij dhe po te shkosh ne fund bie poshte dhe se qielli mbahej mbi kodra etj e ky thot ishin ne hap me kohen. Ne fakt mire e ke ti se ashtu ishin edhe europianet e ndoshta edhe me te zi.
Pas Muhamedit, hulumtimet objektive i filluan muslimanet te paret. Ate kompjuterin qe ti e perdore punon ne baze te logaritmeve=algoritme=al khawarizmi qe e zbuluan muslimanet e qe tani e kane futur ne perdorim ne teknologji dhe eshte baza e kibernetikes. Ata u kane dhene farat e shkences juve qe sot mburreni me pa te drejte. Ju i moret ato fara i mbollet dhe ja rezultati.
Operimet e para i kane bere muslimanet, shkencen e sociologjise e filluan muslimanet, mjetet per operim akoma i perdorim te njejtat ne mjekesi sot me shume pak ndryshime apo fare,
Ja disa emra qe ti nuk i njeh fare se ti kane fshehur ose ua kane nderruar emrat.
Disa prej dijetarėve – shkencėtarėve mė tė shquar Islam, qė kanė kontribuar nė mėnyrė tė jashtėzakonshme edhe nė nivele botėrore janė :
Jabir Ibn Haiyan - Kimi
Musa al-Khawarizmi – Matematike, Astronomi, Gjeografi
Yaqub Ibn Ishaq al-Kindi(Alkindus,800-873) –Filozofi, Fizike, Optike, Medicine, Matematike, Metalurgji
Thabit Ibn Qurra – Astronomi, Mekanike, Gjeometri, Anatomi
Ali Ibn Rabban al-Tabari
- Medicine, Matematike, Bukurshkrim, Literature
Al-Farghani - Astronomi,Ndėrtimtari
Zakariya al-Razi – Medicine, Oftalmologji, Kimi, Astronomi
Abu Abdullah al-Battani – Astronomi, Matematike, Trigonometri
Abu al-Nasr al-Farabi (Al-Pharabius,870-950)
– Sociologji, Logjike, Filozofi, Shkenca Politike, Muzike
Abul Hasan Ali al-Masu'di - Gjeometri, Histori
Abu al-Qasim al-Zahrawi(Albucasis,936-1013)
– Kirurgji, Medicine
Muhammad al-Buzjani
– Matematike, Astronomi, Gjeometri,Trigonometri
Hasan Ibn al-Haitham (Alhazen, 965-1040)
- Fizike, Optike, Matematike
Abu al-Hasan al-Mawardi
– Shkenca Politike, Sociologji, Jurisprudence,Etike
Abu Raihan al-Biruni(973 – 1048) – Astronomi,Matematike
Ibn Sina (Avicenna,980-1037)
- Medicine,Filozofi,Matematike,Astronomi
ishte nje doktor ...
Ka shkruajtur shume vepra ne lidhje me mjeksine por me i njohuri eshte libri ''Kānūn fī't-Tıb'' qe ne shqip do te perkthehej ''ligjet e mjeksise''
Ky liber ( enciklopedi ) perbehet nga 5 libra
1. Anatomi
2. Ilacet e thjeshta
3. Patologji
4. metodat e mjekimit me ilace dhe operacione
5. te dhena ne detaje per ilacet qe mund te perdoren
Ky liber eshte studjuar ne universitetet e Europes deri ne shekullin e 19.
Omar al-Khayyam - Matematike, Poezi
Abu Hamid al-Ghazali(Algazel)
– Sociologji, Teologji, Filozofi
Al-Idrisi (Dreses,1099-1166) – Gjeografi
Ibn Rushd (Averroes,1128-1198)
- Filozofi, Drejtėsi, Medicine, Astronomi,Teologji
Ibn al-Baitar – Farmaci,Botanike
Jalal al-Din Rumi(1207-1273) – Sociologji
Ibn al-Nafis - Anatomi
Ibn Khaldun(1332-1395)
– Sociologji, Filozofi e Historisė, Shkenca Politike
Hasan Ibn al-Haitham (Alhazen, 965-1040)
- Fizike, Optike, Matematike
Vepra mė e njohur e tij ėshtė Kitab al-Manazir(Libri i Optikės)
A te mjaftojne?
Po deshe vazhdoj per secilen lemi te te spjegoj edhe ate me deklarata te shkencetareve dhe njerezve te menqur europian qe nuk mendojne si ti por qe i japin meritat muslimaneve per shume te arritura te teknologjise se sotme.
Pra muslimaneve pas Muhamedit dhe jo arabeve para Muhamedit.
P.S.Ja AVICENA (IBN SINA) te paska sjellur material te zgjeruar
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga alko71 : 20-12-2007 mė 19:43
Why do people with closed minds always open their mouths?
Kame kuptuar qe ateistet jane te gjithe me semundje psiqike .......Fakt i kesaj.......jane luftrat shtypja nencmimi prishja perdunimi qe ata kane bere ........kjo padyshim verteton semundjet psiqike qe tyre.........me kryeskizofrenin "darwin" ........ qe vertetoj .....ariu u fut ne det dhe u be balen ....ose peshku u be zhapik.... ose dinosaura ne perpjekje per te kapur mushkonja u be me krah.......... e padyshim qe ju jeni pasuesit e ketij te semuri ne tru nuk jeni me te mire
Po pse ste ha mortja ty dhe kete tjetrin .....cfar vlere ka pjytja e tijshi sa pytjeve te vlefshme qe ka bo iliria nuk i je i pergjigj:
Ne nuk meremi me shkenctaret....... cfar jane ata....... musliman apo jomusliman ..........por me qe ra fjala po ta them.......... qe musliman shkenctar........ ke sa te duash .......qofte keta te lindur ose te konvertuar (kjo nuk bene diferenc)....... ne amerik nuk ka universitet pa petagog musliman.......po me qe jemi tek shkolla po te kujtoj se Turqit jane arkitektet me te mire ne bote ..... arabia ka inxhinierat me te mire te naftes. Me ēka i kan kontribuar zhvillimit te shkences dhe jetes?
Te gjitha vendet muslimane {pervec saudit) ............jane njelloj si shqiperia pothuajse........... sikur arabia saudite.......... tu jepte muslimanve leje qendrimi.......... te siguroj qe nuk do kishte ngelur kembe muslimani............. ne amerik europe dmth perendim .......madje te gjithe me avionin e pare do kerkonin te iknin2. Pse je ne USA dhe jo ne ndonje shtet musliman ( kjo vlen e dhe per gjithe tjeret qe jane ne perendim)?
.Arabis Saudite....... do ishte cfarosur mosbesimi dhe nuk do kishim skizofrena mes nesh........ vend i qet i paqes dhe i nderit........ vend ku nuk ka interes bankar ........aq sa te japin aq ju kethen........ perendimi i ka shkateruar njerzit me kamat....... i sjell ne amerk i ngjesh ne fatura (bill) mujore......... njerezit per te perballuar keto .........punojne mengjes deri ne dark.......... kurse familja nga krahu tjeter......... duke mos pasur keshilla prinderore..... shkaterterohet3. Nese Shqiperia (Kosova) do te ishte nje vend taman musliman,kuj do ti ngjante?
Kurse ne vende ku zbatohet Islami.......... njerezit jane te qete........ prindi respektohet .........gruaja ka vendin e saj ........ respektohen nga burri femia dhe miqsia kujdestare dhe zonje e shtepise ...........kurse ne perndim grat jane bere si burrat dhe ne ndertim vejne punojn.
Prindi ne perendim e degjon femin ta shaj me F..K gjithe diten .........shko ne shkolle publike po qe se banon ne amerik dhe llafosemi
Kjo mvaret ne cfar dejtimi e thua.......... ne raste se eshte ne drejtimin e "modernizimit....." (ne gjuhen ateiste)........ ose degjenerit (ne gjuhen fetare}........jo nuk ka shanc...... dhe kur mos past4. Kur ka shans ndonje vend musliman te arrij me ate qe kan vendet e perendimit?
si do tju dukej ju shqiperia nje vend si Amsterdami ........ku femrat rin ne vitrin lakuriq {pa brek}....... dhe presin tju shkoi klienti ti shker...j per 50 lek....
(me qe ra fjala o iliria e para te kalosh ti femit e tu ne ato vende cfar do tju thoshe)
ne raste se pjytja dretohet....... ne kete lloj zhvillimi ....pergja eshte...... jo ska shans
Por ne raste se pjyetja......... drejtohet ne drejtim te zhvillimit ekonomic .........pergjigja eshte edhe po ......dhe nuk eshte aspak per tu habitur.......
Sa superfuqi..... perandori........ jane shkateruar...... ne nje perjudhe shume te vogel.......
nje shembull cifuet..... para 50 vjetesh .......ishin te pa fuqishem dhe fshieshin nga hitleri......... kuese sot jane fuqi e madhe.......
pse jo muslimanet neser
Sikur bota te ishte bazuar ne Kuran........ do te ishte bote e rehatis modernizit .....dhe e paqes ........njeriu do kishte vleren njeri ....vrasje.... vjedhje.... perdunime ......nencmime........ racizmi... korupsioni.... nuk do kishn egzistuar...........5. Si do te ishte dukur bota sot sikurse te ishim bazuar ne Kuran, a do te kishim pasur drita, makine, avione, telefon, internet, tv..............................?
Do te sundonte ligji i Zotit te boteve qe na ka krijuar............ dhe vecse ligj i Tij eshte me i drejti ...........sado qe te njerezit te mblidhen.......... per te bere nje me te mire......... nuk do munden ......sepse .............nuk ka
Kurani nuk eshte kundra zhvillimit teknologjik o milet ..Allahu eshte krijuesi i njeriut....... dhe ka qene deshira dhe frymezimi i Allahut ...........qe njeriu te kete aritur kete zhvillim.........
Po te ishin te gjithe musliman teknologjia.......... do te ishte e njejte ......se frymezimi perseri do ti vinte te njejtit person........... vetem se ne kete rraste ky do te ishte me fatlum.......... se do te ishte musliman
dietaret nuk meren me shpikje......... o djal me tru te bllokuar......... ata meren me ceshtjet e fes6. Ma thuaj nje gje ma te voglen qe kan shpikur "dietaret" musliman, flasim ne kohen postmuhamedane, se me pare kan qene krah per krah me boten, e ndoshta edhe me te zhvilluar?
Me trego ti se cfar shpiki darwini pervec se tmer
Un skam ndermen asnjegje......... per arsyen se nuk me pjyet njeri......... keshu qe nuk shqetsohem aspak........ ,thjesh pergjigjem se nuk mud ti kthej shpinen hipokrizis (per hiq te se vertet)po meqe e paske ne plan me e bo Shqiperine e Kosoven si Arabia Saudite, rriten gjasat qe do takohena i dite bashke.
Por me kryesorja dhe sikur te kisha ndermend ndonje gje tani u tremba nga presioni jotekeshtu qe i vura kapakun
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Expedition : 20-12-2007 mė 20:03
Ja, u mbush forumi njerez te semure shpierterisht... shpetim fatkeqsisht nuk keni as kendej as andej, vetvrasjen e keni pashmangshmeri. Keshtu perfundon secili njeri qe refuzon esencen e te qenit njeri: -ARSYEN!
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
Toka eshte e Zotit dhe ne baze te kesaje i takon besimtareve te tij andaj ne kemi te drejte te jetojme ku te deshirojme sepse na takon ne dhe nuk ka kush te na ndaloje.
Po ju pse jetoni ne token e Zotit, i shfrytezoni te mirat qe Ai i ka dhuruar dhe nuk e falenderoni me nenshtrim?
Why do people with closed minds always open their mouths?
El-ZAHRAVI
(ALBUKASIS)
[936 - 1013]
Ebul Kasim El Zahravi, i njohur nė perėndim si Albukasis, ishte padyshim kirurgu mė i madh i mesjetės. Mė sė shumti njihet pėr zbulimet origjinale nė kirurgji, si shpikės i instrumenteve tė ndryshme kirurgjike si dhe pėr enciklopedinė e tij tė famshme mjekėsore. El Zahravi konsiderohet si babai i kirurgjisė moderne.
Emri i tij i plotė ishte Ebul Kasim Halaf ibn El-Abas El- Zahravi. Ai lindi dhe u rrit nė Zahra, rreth mbretėror i Kordovės (Kurtuba, nė gjuhėn arabe), kryeqyteti i Spanjės muslimane. Historia informon se Zahra krahasohej me dinjitet dhe madhėshti me Bagdadin dhe Kostandinopojėn. El-Zahravi shėrbeu si fizikant nė oborrin mbretėror tė mbretit El-Hakami II tė Spanjės. Mbas njė karriere tė gjatė dhe tė shquar si mjek ai vdiq mė 1013 nė moshėn 77 vjeēare.
El Zahravi ishte njė kirurg i dalluar. Pacientėt dhe studentėt nga gjithė vendet e Evropės vinin tek ai pėr mjekim si dhe kėshilla. Simbas Uill Durant, nė kėtė kohė Kordova ishte vend i preferuar pėr evropianėt pėr operime kirurgjike. Dr. Kampbell nė librin "Historia e Mjekėsisė Arabe" shkruan se metodat e El-Zahravit nė shkencat mjekėsore i kalojnė ato tė Galenit nė planet mėsimore mjekėsore evropiane.
El-Zahravi ėshtė i njohur me enciklopedinė mjekėsore tridhjetė vėllimesh "El Tasrif li men axhaz anil-talif" (Njė ndihmė pėr atė qė i mungon aftėsia pėr tė lexuar libra tė mėdhenj). Tre vėllimet e kėsaj enciklopedie gjigante kanė tė bėjnė me njohuritė kirurgjike duke pėrfshirė zbulimet dhe procedurėn e tij. Vėllimi i fundit pėrmban mė shumė se dyqind diagrama dhe ilustrime tė instrumenteve mjekėsore shumicėn e tė cilave ai i shpiku vetė. El-Zahravi pėrshkruajti nė detaje shumė operacione kirurgjike dhe trajtimin e tyre duke pėrfshirė heqjen e gurit nga fshikėza, operimin e syrit, veshit dhe grykės, heqjen e fetusit - foshnjės sė vdekur, amputimin, autopsinė e kafshėve dhe regjies.
Si shpikės i shumė instrumenteve mjekėsore, El-Zahravi ėshtė i famshėm pėr veglat kontrolluese tė brendėsisė sė veshit dhe uretės si dhe pėr heqjen e trupave tė huaj nga gryka. Ai paraqiti procedura tė reja si djegien e plagėve, shkatėrrimin e gurėve brenda fshikėzės, viviseksionin dhe diseksionin. Ai pėrdori djegien pėr tė ndaluar infeksionin nė mbi pesėdhjetė operacione tė ndryshme. Pėrveē kėsaj, ai diskutoi pėrgatitjen e ilaēeve dhe aplikimin e teknikės si sublimimin dhe kullimin. Ai pėrshkruajti pėrdorimin e urinės, djersitjes, qitjes the larjes me ujė tė nxehtė. El- Zahravi ishte i pari qė shpjegoi nė detaje homofilinė dhe i pari qė pėrdori fije mendafshi pėr tė qepur plagėn.
El Zahravi ishte gjithashtu ekspert nė kirurgjinė orale si dhe dentari. Ai diskuton problemin e dhėmbėve jo tė drejtė dhe tė deformuar dhe proēedurėn pėr t`i kuruar kėto defekte si dhe rregullimin e dhėmbėve artificial nga kockat e kafshėve.
Nė epokėn e mesjetės, Gerardi i Kremonės (1114 - 1187) pėrktheu "El Tansifin" nė gjuhėn latine. Mė pas u pėrkthye nė gjuhėn hebreje, frėnge, angleze dhe dialekte tė tjera latine. "El Tansifin" i El Zahravit ishte libėr esencial nė programet mjekėsore tė vendeve Evropiane pėr shumė shekuj. Kirurgu i famshėm francez Guy de Chauliac (1300 - 1368) e bashkangjiti botimin latinisht me librin e tij mjekėsor. Libri (pjesėt pėr kirurgji) u botua disa herė si nė Venecia (1497), Basel (1541), dhe Oksford (1778) dhe u pėrdor pėr pesė shekuj si libėr shkollor pėr kirurgjinė nė universitetin e Salernos nė Itali, Montpelierit nė Francė si dhe nė universitete tė tjera evropiane.
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
ja edhe nje i semur shpirteror tjeter qe mendon se ka gjetur shpetimin e perkohshem ne marrezi.
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
O AVICEN
Kurani - kontradiktat dhe absurditetet
Keto qe po shkruan tani, jane pikerisht kjo pjesa e dyte.
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
Ibn SINA (Avicena)
[981 - 1037]
Ibn Sina, i njohur nė perėndim me emrin Avicena, ishte fizikanti, filozofi, enciklopedisti, matematicienti dhe astronomi mė me famė i kohės sė tij. Kontributi kryesor i tij nė shkencėn e mjekėsisė ishte libri i tij i famshėm "El-Kanun fi el-Tibb", i njohur nė perėndim me titullin "Kanuni". Asnjė shqyrtim nė shkencėn e mjekėsisė nuk mund tė kompletohet pa iu referuar Ibn Sinas. Ebu Ali el-Husein ibn Abdullah ibn Sina lindi mė 981 nė Afshan afėr Buharės (Azia Qėndrore).
Nė moshėn 10 vjeēare ai u bė me pėrvojė nė studimin e Kur'anit dhe shkencave themelore. Studioi logjikėn nga Ebu Abdullah Natili, filozof me famė i asaj kohe, dhe studimi i tij i filozofisė pėrfshinte libra tė ndryshėm tė dijetarėve grek si dhe musliman. Nė rininė e tij ai tregoi zgjuarsi tė mrekullueshme nė mjekėsi dhe u bė i njohur nė rethinė. Nė moshėn 17 vjeēare ai kuroi me sukses Nuh ibn Mensurin, mbretin e Buharės, nga nje sėmundje nga e cila tė gjithė fizikantėt e njohur kishin hequr dorė. Me shėrimin e tij, mbreti Mansur kishte dėshirė ta shpėrblente atė, por fizikanti i ri tė vetmėn dėshirė e kishte qė t'i lejohej perdorimi i biblotekės sė pasur tė mbretit.
Mbas vdekjes sė babait tė tij, Ibn Sina udhėtoi pėr nė Xhurxhan ku aty ai takoi bashkėkohasin e njohur tė tij Ebu Reihan el- Biruni. Mė vonė ai shkoi nė Raj dhe mė pas nė Hamad, ku ai shkruajti librin e tij tė famshėm "El-Kanun fi el-Tibb". Aty, ai kuroi mbretin e Hamadanit, Shems el-Deulah, pėr dhimbjet e barkut. Nga Hamadan ai kaloi nė Isfahan (Irani i sotėm), ku aty pėrfundoi shkrimet e tij tė shumta tė shquara. Megjithatė , ai vazhdoi udhėtimin ku lodhja mentale dhe trazirat politike dėmtuan shėndetin e tij. Pėrfundimisht, ai u kthye nė Hamadan ku edhe vdiq nė vitin 1037.
"El-Kanun fi el-Tibb" (Kanuni i Mjekėsisė) ėshtė njė enciklopedi vigane me mbi njė milion fjalė. Libri shqyrton njohuritė mjekėsore tė vlefshme nga burimet e lashta si dhe muslimane. Pėr shkak tė trajtimit sistematik, formės sė pėrkryer si dhe vlerės thelbėsore, Kanuni ua kalon tė gjthė librave tė kohės dhe qėndron suprem pėr gjashtė shekuj. Ibn Sina jo vetėm qė pėrmblodhi diturinė ekzistuese por ai gjithashtu dha kontribut tė madh origjinal. Libri "El-Kanun fi el-Tibb" flet pėr mjekėsinė e pėrgjithshme, drogat e ndryshme (706 lloje), sėmundjet qė ndikojnė nė tė gjitha pjesėt e trupit nga koka deri tek kėmbėt, nė veēanti patologjinė dhe farmaceopinė. Njihej si libri mė autentik mjekėsor.
Ndėr kontributet e tij origjinale janė arritjet sikur njohja e natyrės infektuese tė tuberkulozit, pėrhapja e sėmundjeve pėrmes ujrave tė zeza, dhe ndėrlidhja nė mes psikologjisė dhe shėndetit. Ishte i pari qė shpjegoi sėmundjen e meningjitit dhe i dha kontribut tė veēantė anatomisė, gjineokologjisė dhe shėndetit tė fėmijėve. Gjithashtu ai ishte i pari qė sugjeroi mjekimin e fistelės sė gjendrave tė lotėve dhe prezentoi sondėn (vegėl pėr mjekim) pėr kanalin.
Kanuni i Ibn Sinas pėrmban shumė zbulime anatomike tė cilat edhe sot pranohen. Ibn Sina ishte shkencėtari i parė i cili shpjegoi minutėn dhe i pari paraqiti grafikun e syrit me pjesėt e tij pėrbėrėse si pėr shembull, tė bardhit e syrit, kornea, koroidi, iridėn, retinėn, nervin optik dhe tė tjera.
Ibn Sina kundėrshtoi hamendjet dhe supozimet nė anatomi dhe u sugjeroi fizikantėve dhe kirurgėve qė diturinė e tyre ta bazojnė nė studimet e trupit tė njeriut. Ai vėrejti qė Aorta pėrmban tre valvola tė cilat hapen kur gjaku vėrshon nė tė nga zemra gjatė tkurrjes dhe mbyllen gjatė ēlirimit tė zemrės qė gjaku tė mos mund tė kthehet mbrapsht nė zemėr. Ai pohonte se lėvizjet muskulare janė tė mundura pėr shkak tė nervave tė lidhura me to, si dhe perceptimi i dhimbjeve nė muskuj gjithashtu ėshtė pėr shkak tė nervave. Pėr mė tepėr, ai vėzhgoi qė shpretka e mėlēisė dhe veshka nuk pėrmbajnė asnjė nerv por nervat janė tė ngulitura nė mbėshtjellėsit e kėtyre organeve.
Kanuni ėshtė pėrkthyer nė latinisht nga Gerardi i Kremnės nė shekullin 12. Libri u bė tekst pėr mėsimin e mjekėsisė nė shkollat evropiane. Nevoja pėr tė vėrtetohet me faktin se nė tridhjetė vitet e fundit tė shekullit pesėmbėdhjetė ėshtė botuar gjashtėmbėdhjetė herė, 15 nė latinisht dhe 1 botim nė gjuhėn hebreje si dhe ėshtė ribotuar mbi njėzet herė nė shekullin gjashtėmbėdhjetė. Nė vitin 1930, Kameron Gruner e pėrktheu pjesėrisht kėtė libėr nė gjuhėn angleze me titullin " Njė trajtim mbi Kanunin e Mjekėsisė sė Aviēenės". Nga shekulli dymbėdhjetė deri nė atė shtatėmbėdhjetė libri ka shėrbyer si udhėrrėfyes kryesor nė shkencat mjekėsore nė perėndim. Dr. William Osler, autori i librit "Evolucioni i Shkencės Moderne" shkruan: " Kanuni ngeli si bibėl mjekėsie pėr kohė tė gjatė mė shumė sesa ēdo punim tjetėr."
Kitab el-Shifa, Libri i Shėrimit i Ibn Sinės ėshtė njė enciklopedi filozofike e cila pėrfshin njė horizont tė gjerė njohurish nga filozofia dhe shkenca. Filozofia e tij pėrfshin atė tė Aristotelit, infuencėn Neoplatonase si dhe mendimet e dijetarėve musliman. Nė pėrkthimin latin libri njihet me emrin "Sanatio". Pranė librit Kitab el-Shifa gjithashtu janė tė njohura edhe punimet e tij si el-Naxhat dhe Isharat. gjithė fushėn e filozofisė ai e ndanė nė dy kategori: njohuritė teorike dhe njohuritė praktike. E para pėrfshin fizikėn, matematikėn dhe metafizikėn, kurse e fundit etikėn, ekonominė dhe politikėn.
Ibn Sina gjithashtu dha kontribut nė matematikė, fizikė, muzikė dhe lėmi tė tjera. Ai bėri disa vėzhgime astronomike dhe shpiku njė instrument pėr tė rritur preēizitetin nė lexim. Nė fizikė ai kontriboi nė studimin e formave tė ndryshme tė energjisė, nxehtėsisė, dritės dhe mekanikės si dhe disa koncepte si forca, vakumi dhe infiniti. Ai parashtroi njė ndėrlidhje nė mes kohės dhe lėvizjes dhe gjithashtu bėri studime nė gravitacionin specifik si dhe pėrdori termometėr ajror.
Nė lėndėn e kimisė, ai nuk besonte nė mundėsinė e shndėrrimeve kimike nė metal. Kėto mendime ishin nė kundėrshtim tė plotė me ato tė kohės sė tij. Vepra e tij pėr mineralet ishte njė nga burimet kryesore pėr enciklopedistėt krishterė nė fushėn e gjeologjisė tė shekullit tė trembėdhjetė.
Nė lėminė e muzikės, kontributi i tij ishte njė pėrmirėsim i punės sė Farabiut dhe me diturinė e tij i tejkalonte dijetarėt e asaj kohe tė kėsaj fushe.
Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,
Po e vazhdoj:Po ju pse jetoni ne token e Zotit, i shfrytezoni te mirat qe Ai i ka dhuruar dhe nuk e falenderoni me nenshtrim?
A e dini ju se do tė pėrcėlloheni nė zjarrmin e e xhehenemit, dhe saherė t'iu digjet lėkura do t'iu dalė edhe tjetra qė tė digjeni pėrsėri?
A mendoni se nuk do t'u vijė Dita e Gjykimit?
Ajo ditė do tė vijė. E atėherė fytyrat e juaja do tė zverdhen nga frika prej Allahut, i cili do t'iu dėnojė sepse ju nuk besuat se Luani ulėrin "Allah", nuk besuat se Luanesha ulėrin "Tybe-estikfa", nuk besuat se luanėt e vegjėl sa herė hanė mish bėrtasin "Eudhubilahi minesh-shejtanirr-rraxhim", nuk besuat se kur t'i ngritni duart lart nė drejtim tė diellit, u futet shejtani nėn sqetulla.
Atė ditė robėt e skllavopronarit Allah, do tė mblidhen nė Ahret tue kqyr njani tjetrin nė avret.
Regullat e Postimit
Krijoni Kontakt