Close
Faqja 136 prej 1135 FillimFillim ... 3686126134135136137138146186236636 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin 1,351 deri 1,360 prej 11341
  1. #1351
    i/e regjistruar Maska e AVICENNA
    Anėtarėsuar
    29-06-2007
    Postime
    125
    El FARABI
    (AL-PHARABIUS)
    [870 - 950]



    El Farabi, i njohur nė perėndim si Al- Pharabius (El-Farabius), kontribuoi nė filozofi, logjikė, sociologji dhe shkencė. Ai njihej mė sė miri si "mėsuesi i dytė" ( El-Mualim El-Thani) mbas Aristotelit. Ebu Nasr Muhamed Ibn El-Farah El-Farabi ka lindur nė vitin 870 nė afėrsi tė vendit Farab tė Turkestanit. Paraardhėsit e tij ishin me origjinė nga Persia dhe babai i tij ka qenė gjeneral. Mbasi pėrfundoi edukimin nė Farabė dhe Buharė shkoi nė Bagdad pėr studime tė larta. Atje studioji disa gjuhė, shkencė, teknologji si dhe filozofi. Gjithashtu udhėtoi pėr nė Damask dhe Egjipt pėr studime mė tė thella. El Farabi vdiq nė Damask mė 950.

    Nė vitet e para tė karrierės sė tij tė gjatė El-Farabi ishte Kadi (gjyqtar). Mė vonė ai vendosi tė ushtronte profesionin e mėsuesit. Ai tregoi zgjuarsi tė jashtėzakonshme nė shumė gjuhė dhe pėr shkak tė talentit tė veēantė nė lėmi tė ndryshme tė shkencės si dhe filozofisė tėrhoqi vėmendjen e mbretit Saif el-Daula el-Halab (Aleppo). Por, pėr shkak tė disa rrethanave tė pafatshme ai pėrjetoi vuajtje tė rėnda dhe njėherė u detyrua tė punojė si kujdestar kopshti.
    Kontributi mė i madh i El Farabit ėshtė nė logjikė, filozofi dhe sociologji. Pėrveē kėsaj ai kontribuoi edhe nė matematikė, shkencė, mjekėsi dhe muzikė. Ai ishte gjithashtu edhe enciklopedist. Kontributi i tij i madh nė logjikė ishte studimi sistematik qė ai bėri duke e ndarė lėndėn nė dy kategori: "Tahajjul" (idetė) dhe "Thubut" (argumentet). Ai tentoi tė lidhė Platonizmin dhe Aristotelizmin me teologjinė dhe shkruajti komente nė fizikė, logjikė dhe meteorologji. El Farabi besonte se filozofia dhe islami janė nė harmoni. Ai pohon ekzistimin e mangėsisė nė kontributin e tij nė fizikė. Libri i tij "Kitab el-Ihsa el-Ulum" paraqet principet fundamentale dhe klasifikimin e shkencave nga njė perspektivė e re.

    El Farabi shkruajti shumė libra nė lėndėn e sociologjisė, nga tė cilėt mė me famė ėshtė "Ara Ahl El-Medina El-Fadilah" (Qyteti Model) i cili pa dyshim ėshtė kontribut i ēmuar nė sociologji dhe shkencat politike. Po ashtu shkruajti edhe libra pėr metafizikėn dhe psikologjinė qė pėrfshijnė veprat e tij origjinale. El- Farabi thekson se njė individ nuk mund tė arrijė sukses vetvetiu pa ndihmėn e shumė personave tė tjerė. Ėshtė dispozitė e lindur tek ēdo njeri t`u bashkangjitet njerėzve tė tjerė pėr punėn qė ai duhet tė bėj... Prandaj, pėr tė arritur me sukses atė qė do, ēdo njeri duhet tė qėndrojė nė afėrsi tė tjerėve dhe tė komunikojė me ta.

    Ai ishte njė ekpert nė muzikė, dha kontribut nė notat muzikore si dhe shpiku disa instrumenta muzikorė. El- Farabi ju binte instrumenteve tė tij aq mirė saqė njerėzit qeshnin si dhe qanin nga mrekullia. Libri "Kitab el-Musika" ėshtė i njohur edhe sot e kėsaj dite.

    El-Farabi shkruajti njė numėr tė madh librash nė fusha tė ndryshme duke pėrfshirė edhe kontributet e tij origjinale. Njėqind e shtatėmbėdhjetė libra janė ruajtur deri mė sot. Dyzet e tre nga ato janė pėr logjikėn, shtatė pėr shkencat politike dhe shtatė pėr etikėn, njėmbėdhjetė pėr metafizikėn dhe njėzet e tetė libra rreth mjeksisė, sociologjisė, muzikės dhe komente tė ndryshme.
    Libri i tij "Fusus El-Hikam" ėshtė pėrdorur nė Evropė si libėr shkollor pėr lėndėn e filozofisė shekuj me rradhė.
    Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
    Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,

  2. #1352
    Nallban Maska e alko71
    Anėtarėsuar
    24-03-2006
    Vendndodhja
    Tokė
    Postime
    707
    Citim Postuar mė parė nga iliria e para Lexo Postimin
    Mire alko, me trego ti mue se qe nga koha e Muhamedit e deri me sot, ēfare kan bere muslimanet( nuk e di se eshte dicka e keqe te jesh bari)?
    Me ēka i kan kontribuar zhvillimit te shkences dhe jetes?
    Pse je ne USA dhe jo ne ndonje shtet musliman ( kjo vlen e dhe per gjithe tjeret qe jane ne perendim)?
    Nese Shqiperia (Kosova) do te ishte nje vend taman musliman,kuj do ti ngjante?
    Kur ka shans ndonje vend musliman te arrij me ate qe kan vendet e perendimit?
    Si do te ishte dukur bota sot sikurse te ishim bazuar ne Kuran, a do te kishim pasur drita, makine, avione, telefon, internet, tv..............................?
    Ma thuaj nje gje ma te voglen qe kan shpikur "dietaret" musliman, flasim ne kohen postmuhamedane, se me pare kan qene krah per krah me boten, e ndoshta edhe me te zhvilluar?

    hahahahahahahahahahahah... tani po e shoh se nuk ia ke idene islamit fare. Ata me pare luftonin fisi me fis, plackisnin, martoheshin me nga njeqind gra dhe kur i leshonin nuk u jepnin aspak pasuri, femijet femra po t'iu lindnin i shtinin ne dhe te gjalla se e kishin per turp tu lindte femer, mendonin se toka ka kufij dhe po te shkosh ne fund bie poshte dhe se qielli mbahej mbi kodra etj e ky thot ishin ne hap me kohen. Ne fakt mire e ke ti se ashtu ishin edhe europianet e ndoshta edhe me te zi.

    Pas Muhamedit, hulumtimet objektive i filluan muslimanet te paret. Ate kompjuterin qe ti e perdore punon ne baze te logaritmeve=algoritme=al khawarizmi qe e zbuluan muslimanet e qe tani e kane futur ne perdorim ne teknologji dhe eshte baza e kibernetikes. Ata u kane dhene farat e shkences juve qe sot mburreni me pa te drejte. Ju i moret ato fara i mbollet dhe ja rezultati.

    Operimet e para i kane bere muslimanet, shkencen e sociologjise e filluan muslimanet, mjetet per operim akoma i perdorim te njejtat ne mjekesi sot me shume pak ndryshime apo fare,

    Ja disa emra qe ti nuk i njeh fare se ti kane fshehur ose ua kane nderruar emrat.

    Disa prej dijetarėve – shkencėtarėve mė tė shquar Islam, qė kanė kontribuar nė mėnyrė tė jashtėzakonshme edhe nė nivele botėrore janė :

    Jabir Ibn Haiyan - Kimi

    Musa al-Khawarizmi – Matematike, Astronomi, Gjeografi

    Yaqub Ibn Ishaq al-Kindi(Alkindus,800-873) –Filozofi, Fizike, Optike, Medicine, Matematike, Metalurgji

    Thabit Ibn Qurra – Astronomi, Mekanike, Gjeometri, Anatomi

    Ali Ibn Rabban al-Tabari
    - Medicine, Matematike, Bukurshkrim, Literature

    Al-Farghani - Astronomi,Ndėrtimtari

    Zakariya al-Razi – Medicine, Oftalmologji, Kimi, Astronomi

    Abu Abdullah al-Battani – Astronomi, Matematike, Trigonometri

    Abu al-Nasr al-Farabi (Al-Pharabius,870-950)
    – Sociologji, Logjike, Filozofi, Shkenca Politike, Muzike

    Abul Hasan Ali al-Masu'di - Gjeometri, Histori

    Abu al-Qasim al-Zahrawi(Albucasis,936-1013)
    – Kirurgji, Medicine

    Muhammad al-Buzjani
    – Matematike, Astronomi, Gjeometri,Trigonometri

    Hasan Ibn al-Haitham (Alhazen, 965-1040)
    - Fizike, Optike, Matematike

    Abu al-Hasan al-Mawardi
    – Shkenca Politike, Sociologji, Jurisprudence,Etike

    Abu Raihan al-Biruni(973 – 1048) – Astronomi,Matematike

    Ibn Sina (Avicenna,980-1037)
    - Medicine,Filozofi,Matematike,Astronomi

    ishte nje doktor ...
    Ka shkruajtur shume vepra ne lidhje me mjeksine por me i njohuri eshte libri ''Kānūn fī't-Tıb'' qe ne shqip do te perkthehej ''ligjet e mjeksise''
    Ky liber ( enciklopedi ) perbehet nga 5 libra
    1. Anatomi
    2. Ilacet e thjeshta
    3. Patologji
    4. metodat e mjekimit me ilace dhe operacione
    5. te dhena ne detaje per ilacet qe mund te perdoren

    Ky liber eshte studjuar ne universitetet e Europes deri ne shekullin e 19.


    Omar al-Khayyam - Matematike, Poezi

    Abu Hamid al-Ghazali(Algazel)
    – Sociologji, Teologji, Filozofi

    Al-Idrisi (Dreses,1099-1166) – Gjeografi

    Ibn Rushd (Averroes,1128-1198)
    - Filozofi, Drejtėsi, Medicine, Astronomi,Teologji


    Ibn al-Baitar – Farmaci,Botanike

    Jalal al-Din Rumi(1207-1273) – Sociologji

    Ibn al-Nafis - Anatomi

    Ibn Khaldun(1332-1395)
    – Sociologji, Filozofi e Historisė, Shkenca Politike

    Hasan Ibn al-Haitham (Alhazen, 965-1040)
    - Fizike, Optike, Matematike

    Vepra mė e njohur e tij ėshtė Kitab al-Manazir(Libri i Optikės)

    A te mjaftojne?

    Po deshe vazhdoj per secilen lemi te te spjegoj edhe ate me deklarata te shkencetareve dhe njerezve te menqur europian qe nuk mendojne si ti por qe i japin meritat muslimaneve per shume te arritura te teknologjise se sotme.

    Pra muslimaneve pas Muhamedit dhe jo arabeve para Muhamedit.

    P.S.Ja AVICENA (IBN SINA) te paska sjellur material te zgjeruar
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga alko71 : 20-12-2007 mė 19:43
    Why do people with closed minds always open their mouths?

  3. #1353
    Perjashtuar
    Anėtarėsuar
    15-12-2007
    Vendndodhja
    poēem
    Postime
    95
    Citim Postuar mė parė nga riu Lexo Postimin
    o lulebore si e perpuno informacionin truni yt? se ju myslimont jeni specie interesante.
    Kame kuptuar qe ateistet jane te gjithe me semundje psiqike .......Fakt i kesaj.......jane luftrat shtypja nencmimi prishja perdunimi qe ata kane bere ........kjo padyshim verteton semundjet psiqike qe tyre.........me kryeskizofrenin "darwin" ........ qe vertetoj .....ariu u fut ne det dhe u be balen ....ose peshku u be zhapik.... ose dinosaura ne perpjekje per te kapur mushkonja u be me krah.......... e padyshim qe ju jeni pasuesit e ketij te semuri ne tru nuk jeni me te mire


    shi sa pytjeve te vlefshme qe ka bo iliria nuk i je i pergjigj:
    Po pse ste ha mortja ty dhe kete tjetrin .....cfar vlere ka pjytja e tij

    . Me ēka i kan kontribuar zhvillimit te shkences dhe jetes?
    Ne nuk meremi me shkenctaret....... cfar jane ata....... musliman apo jomusliman ..........por me qe ra fjala po ta them.......... qe musliman shkenctar........ ke sa te duash .......qofte keta te lindur ose te konvertuar (kjo nuk bene diferenc)....... ne amerik nuk ka universitet pa petagog musliman.......po me qe jemi tek shkolla po te kujtoj se Turqit jane arkitektet me te mire ne bote ..... arabia ka inxhinierat me te mire te naftes


    2. Pse je ne USA dhe jo ne ndonje shtet musliman ( kjo vlen e dhe per gjithe tjeret qe jane ne perendim)?
    Te gjitha vendet muslimane {pervec saudit) ............jane njelloj si shqiperia pothuajse........... sikur arabia saudite.......... tu jepte muslimanve leje qendrimi.......... te siguroj qe nuk do kishte ngelur kembe muslimani............. ne amerik europe dmth perendim .......madje te gjithe me avionin e pare do kerkonin te iknin


    3. Nese Shqiperia (Kosova) do te ishte nje vend taman musliman,kuj do ti ngjante?
    .Arabis Saudite....... do ishte cfarosur mosbesimi dhe nuk do kishim skizofrena mes nesh........ vend i qet i paqes dhe i nderit........ vend ku nuk ka interes bankar ........aq sa te japin aq ju kethen........ perendimi i ka shkateruar njerzit me kamat....... i sjell ne amerk i ngjesh ne fatura (bill) mujore......... njerezit per te perballuar keto .........punojne mengjes deri ne dark.......... kurse familja nga krahu tjeter......... duke mos pasur keshilla prinderore..... shkaterterohet
    Kurse ne vende ku zbatohet Islami.......... njerezit jane te qete........ prindi respektohet .........gruaja ka vendin e saj ........ respektohen nga burri femia dhe miqsia kujdestare dhe zonje e shtepise ...........kurse ne perndim grat jane bere si burrat dhe ne ndertim vejne punojn.
    Prindi ne perendim e degjon femin ta shaj me F..K gjithe diten .........shko ne shkolle publike po qe se banon ne amerik dhe llafosemi

    4. Kur ka shans ndonje vend musliman te arrij me ate qe kan vendet e perendimit?
    Kjo mvaret ne cfar dejtimi e thua.......... ne raste se eshte ne drejtimin e "modernizimit....." (ne gjuhen ateiste)........ ose degjenerit (ne gjuhen fetare}........jo nuk ka shanc...... dhe kur mos past
    si do tju dukej ju shqiperia nje vend si Amsterdami ........ku femrat rin ne vitrin lakuriq {pa brek}....... dhe presin tju shkoi klienti ti shker...j per 50 lek....
    (me qe ra fjala o iliria e para te kalosh ti femit e tu ne ato vende cfar do tju thoshe)
    ne raste se pjytja dretohet....... ne kete lloj zhvillimi ....pergja eshte...... jo ska shans

    Por ne raste se pjyetja......... drejtohet ne drejtim te zhvillimit ekonomic .........pergjigja eshte edhe po ......dhe nuk eshte aspak per tu habitur.......
    Sa superfuqi..... perandori........ jane shkateruar...... ne nje perjudhe shume te vogel.......
    nje shembull cifuet..... para 50 vjetesh .......ishin te pa fuqishem dhe fshieshin nga hitleri......... kuese sot jane fuqi e madhe.......
    pse jo muslimanet neser

    5. Si do te ishte dukur bota sot sikurse te ishim bazuar ne Kuran, a do te kishim pasur drita, makine, avione, telefon, internet, tv..............................?
    Sikur bota te ishte bazuar ne Kuran........ do te ishte bote e rehatis modernizit .....dhe e paqes ........njeriu do kishte vleren njeri ....vrasje.... vjedhje.... perdunime ......nencmime........ racizmi... korupsioni.... nuk do kishn egzistuar...........
    Do te sundonte ligji i Zotit te boteve qe na ka krijuar............ dhe vecse ligj i Tij eshte me i drejti ...........sado qe te njerezit te mblidhen.......... per te bere nje me te mire......... nuk do munden ......sepse .............nuk ka
    Kurani nuk eshte kundra zhvillimit teknologjik o milet ..Allahu eshte krijuesi i njeriut....... dhe ka qene deshira dhe frymezimi i Allahut ...........qe njeriu te kete aritur kete zhvillim.........
    Po te ishin te gjithe musliman teknologjia.......... do te ishte e njejte ......se frymezimi perseri do ti vinte te njejtit person........... vetem se ne kete rraste ky do te ishte me fatlum.......... se do te ishte musliman


    6. Ma thuaj nje gje ma te voglen qe kan shpikur "dietaret" musliman, flasim ne kohen postmuhamedane, se me pare kan qene krah per krah me boten, e ndoshta edhe me te zhvilluar?
    dietaret nuk meren me shpikje......... o djal me tru te bllokuar......... ata meren me ceshtjet e fes
    Me trego ti se cfar shpiki darwini pervec se tmer

    po meqe e paske ne plan me e bo Shqiperine e Kosoven si Arabia Saudite, rriten gjasat qe do takohena i dite bashke.
    Un skam ndermen asnjegje......... per arsyen se nuk me pjyet njeri......... keshu qe nuk shqetsohem aspak........ ,thjesh pergjigjem se nuk mud ti kthej shpinen hipokrizis (per hiq te se vertet)

    Por me kryesorja dhe sikur te kisha ndermend ndonje gje tani u tremba nga presioni jote keshtu qe i vura kapakun
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Expedition : 20-12-2007 mė 20:03

  4. #1354
    Restaurator Orbis Maska e Baptist
    Anėtarėsuar
    20-11-2004
    Postime
    8,690
    Ja, u mbush forumi njerez te semure shpierterisht... shpetim fatkeqsisht nuk keni as kendej as andej, vetvrasjen e keni pashmangshmeri. Keshtu perfundon secili njeri qe refuzon esencen e te qenit njeri: -ARSYEN!
    Aeneas Dardanus
    Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...

  5. #1355
    Nallban Maska e alko71
    Anėtarėsuar
    24-03-2006
    Vendndodhja
    Tokė
    Postime
    707
    Toka eshte e Zotit dhe ne baze te kesaje i takon besimtareve te tij andaj ne kemi te drejte te jetojme ku te deshirojme sepse na takon ne dhe nuk ka kush te na ndaloje.

    Po ju pse jetoni ne token e Zotit, i shfrytezoni te mirat qe Ai i ka dhuruar dhe nuk e falenderoni me nenshtrim?
    Why do people with closed minds always open their mouths?

  6. #1356
    i/e regjistruar Maska e AVICENNA
    Anėtarėsuar
    29-06-2007
    Postime
    125
    El-ZAHRAVI
    (ALBUKASIS)
    [936 - 1013]


    Ebul Kasim El Zahravi, i njohur nė perėndim si Albukasis, ishte padyshim kirurgu mė i madh i mesjetės. Mė sė shumti njihet pėr zbulimet origjinale nė kirurgji, si shpikės i instrumenteve tė ndryshme kirurgjike si dhe pėr enciklopedinė e tij tė famshme mjekėsore. El Zahravi konsiderohet si babai i kirurgjisė moderne.



    Emri i tij i plotė ishte Ebul Kasim Halaf ibn El-Abas El- Zahravi. Ai lindi dhe u rrit nė Zahra, rreth mbretėror i Kordovės (Kurtuba, nė gjuhėn arabe), kryeqyteti i Spanjės muslimane. Historia informon se Zahra krahasohej me dinjitet dhe madhėshti me Bagdadin dhe Kostandinopojėn. El-Zahravi shėrbeu si fizikant nė oborrin mbretėror tė mbretit El-Hakami II tė Spanjės. Mbas njė karriere tė gjatė dhe tė shquar si mjek ai vdiq mė 1013 nė moshėn 77 vjeēare.

    El Zahravi ishte njė kirurg i dalluar. Pacientėt dhe studentėt nga gjithė vendet e Evropės vinin tek ai pėr mjekim si dhe kėshilla. Simbas Uill Durant, nė kėtė kohė Kordova ishte vend i preferuar pėr evropianėt pėr operime kirurgjike. Dr. Kampbell nė librin "Historia e Mjekėsisė Arabe" shkruan se metodat e El-Zahravit nė shkencat mjekėsore i kalojnė ato tė Galenit nė planet mėsimore mjekėsore evropiane.

    El-Zahravi ėshtė i njohur me enciklopedinė mjekėsore tridhjetė vėllimesh "El Tasrif li men axhaz anil-talif" (Njė ndihmė pėr atė qė i mungon aftėsia pėr tė lexuar libra tė mėdhenj). Tre vėllimet e kėsaj enciklopedie gjigante kanė tė bėjnė me njohuritė kirurgjike duke pėrfshirė zbulimet dhe procedurėn e tij. Vėllimi i fundit pėrmban mė shumė se dyqind diagrama dhe ilustrime tė instrumenteve mjekėsore shumicėn e tė cilave ai i shpiku vetė. El-Zahravi pėrshkruajti nė detaje shumė operacione kirurgjike dhe trajtimin e tyre duke pėrfshirė heqjen e gurit nga fshikėza, operimin e syrit, veshit dhe grykės, heqjen e fetusit - foshnjės sė vdekur, amputimin, autopsinė e kafshėve dhe regjies.

    Si shpikės i shumė instrumenteve mjekėsore, El-Zahravi ėshtė i famshėm pėr veglat kontrolluese tė brendėsisė sė veshit dhe uretės si dhe pėr heqjen e trupave tė huaj nga gryka. Ai paraqiti procedura tė reja si djegien e plagėve, shkatėrrimin e gurėve brenda fshikėzės, viviseksionin dhe diseksionin. Ai pėrdori djegien pėr tė ndaluar infeksionin nė mbi pesėdhjetė operacione tė ndryshme. Pėrveē kėsaj, ai diskutoi pėrgatitjen e ilaēeve dhe aplikimin e teknikės si sublimimin dhe kullimin. Ai pėrshkruajti pėrdorimin e urinės, djersitjes, qitjes the larjes me ujė tė nxehtė. El- Zahravi ishte i pari qė shpjegoi nė detaje homofilinė dhe i pari qė pėrdori fije mendafshi pėr tė qepur plagėn.
    El Zahravi ishte gjithashtu ekspert nė kirurgjinė orale si dhe dentari. Ai diskuton problemin e dhėmbėve jo tė drejtė dhe tė deformuar dhe proēedurėn pėr t`i kuruar kėto defekte si dhe rregullimin e dhėmbėve artificial nga kockat e kafshėve.

    Nė epokėn e mesjetės, Gerardi i Kremonės (1114 - 1187) pėrktheu "El Tansifin" nė gjuhėn latine. Mė pas u pėrkthye nė gjuhėn hebreje, frėnge, angleze dhe dialekte tė tjera latine. "El Tansifin" i El Zahravit ishte libėr esencial nė programet mjekėsore tė vendeve Evropiane pėr shumė shekuj. Kirurgu i famshėm francez Guy de Chauliac (1300 - 1368) e bashkangjiti botimin latinisht me librin e tij mjekėsor. Libri (pjesėt pėr kirurgji) u botua disa herė si nė Venecia (1497), Basel (1541), dhe Oksford (1778) dhe u pėrdor pėr pesė shekuj si libėr shkollor pėr kirurgjinė nė universitetin e Salernos nė Itali, Montpelierit nė Francė si dhe nė universitete tė tjera evropiane.
    Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
    Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,

  7. #1357
    Restaurator Orbis Maska e Baptist
    Anėtarėsuar
    20-11-2004
    Postime
    8,690
    ja edhe nje i semur shpirteror tjeter qe mendon se ka gjetur shpetimin e perkohshem ne marrezi.
    Aeneas Dardanus
    Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...

  8. #1358
    Restaurator Orbis Maska e Baptist
    Anėtarėsuar
    20-11-2004
    Postime
    8,690
    O AVICEN
    Kurani - kontradiktat dhe absurditetet
    Keto qe po shkruan tani, jane pikerisht kjo pjesa e dyte.
    Aeneas Dardanus
    Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...

  9. #1359
    i/e regjistruar Maska e AVICENNA
    Anėtarėsuar
    29-06-2007
    Postime
    125
    Ibn SINA (Avicena)
    [981 - 1037]



    Ibn Sina, i njohur nė perėndim me emrin Avicena, ishte fizikanti, filozofi, enciklopedisti, matematicienti dhe astronomi mė me famė i kohės sė tij. Kontributi kryesor i tij nė shkencėn e mjekėsisė ishte libri i tij i famshėm "El-Kanun fi el-Tibb", i njohur nė perėndim me titullin "Kanuni". Asnjė shqyrtim nė shkencėn e mjekėsisė nuk mund tė kompletohet pa iu referuar Ibn Sinas. Ebu Ali el-Husein ibn Abdullah ibn Sina lindi mė 981 nė Afshan afėr Buharės (Azia Qėndrore).



    Nė moshėn 10 vjeēare ai u bė me pėrvojė nė studimin e Kur'anit dhe shkencave themelore. Studioi logjikėn nga Ebu Abdullah Natili, filozof me famė i asaj kohe, dhe studimi i tij i filozofisė pėrfshinte libra tė ndryshėm tė dijetarėve grek si dhe musliman. Nė rininė e tij ai tregoi zgjuarsi tė mrekullueshme nė mjekėsi dhe u bė i njohur nė rethinė. Nė moshėn 17 vjeēare ai kuroi me sukses Nuh ibn Mensurin, mbretin e Buharės, nga nje sėmundje nga e cila tė gjithė fizikantėt e njohur kishin hequr dorė. Me shėrimin e tij, mbreti Mansur kishte dėshirė ta shpėrblente atė, por fizikanti i ri tė vetmėn dėshirė e kishte qė t'i lejohej perdorimi i biblotekės sė pasur tė mbretit.
    Mbas vdekjes sė babait tė tij, Ibn Sina udhėtoi pėr nė Xhurxhan ku aty ai takoi bashkėkohasin e njohur tė tij Ebu Reihan el- Biruni. Mė vonė ai shkoi nė Raj dhe mė pas nė Hamad, ku ai shkruajti librin e tij tė famshėm "El-Kanun fi el-Tibb". Aty, ai kuroi mbretin e Hamadanit, Shems el-Deulah, pėr dhimbjet e barkut. Nga Hamadan ai kaloi nė Isfahan (Irani i sotėm), ku aty pėrfundoi shkrimet e tij tė shumta tė shquara. Megjithatė , ai vazhdoi udhėtimin ku lodhja mentale dhe trazirat politike dėmtuan shėndetin e tij. Pėrfundimisht, ai u kthye nė Hamadan ku edhe vdiq nė vitin 1037.

    "El-Kanun fi el-Tibb" (Kanuni i Mjekėsisė) ėshtė njė enciklopedi vigane me mbi njė milion fjalė. Libri shqyrton njohuritė mjekėsore tė vlefshme nga burimet e lashta si dhe muslimane. Pėr shkak tė trajtimit sistematik, formės sė pėrkryer si dhe vlerės thelbėsore, Kanuni ua kalon tė gjthė librave tė kohės dhe qėndron suprem pėr gjashtė shekuj. Ibn Sina jo vetėm qė pėrmblodhi diturinė ekzistuese por ai gjithashtu dha kontribut tė madh origjinal. Libri "El-Kanun fi el-Tibb" flet pėr mjekėsinė e pėrgjithshme, drogat e ndryshme (706 lloje), sėmundjet qė ndikojnė nė tė gjitha pjesėt e trupit nga koka deri tek kėmbėt, nė veēanti patologjinė dhe farmaceopinė. Njihej si libri mė autentik mjekėsor.
    Ndėr kontributet e tij origjinale janė arritjet sikur njohja e natyrės infektuese tė tuberkulozit, pėrhapja e sėmundjeve pėrmes ujrave tė zeza, dhe ndėrlidhja nė mes psikologjisė dhe shėndetit. Ishte i pari qė shpjegoi sėmundjen e meningjitit dhe i dha kontribut tė veēantė anatomisė, gjineokologjisė dhe shėndetit tė fėmijėve. Gjithashtu ai ishte i pari qė sugjeroi mjekimin e fistelės sė gjendrave tė lotėve dhe prezentoi sondėn (vegėl pėr mjekim) pėr kanalin.
    Kanuni i Ibn Sinas pėrmban shumė zbulime anatomike tė cilat edhe sot pranohen. Ibn Sina ishte shkencėtari i parė i cili shpjegoi minutėn dhe i pari paraqiti grafikun e syrit me pjesėt e tij pėrbėrėse si pėr shembull, tė bardhit e syrit, kornea, koroidi, iridėn, retinėn, nervin optik dhe tė tjera.

    Ibn Sina kundėrshtoi hamendjet dhe supozimet nė anatomi dhe u sugjeroi fizikantėve dhe kirurgėve qė diturinė e tyre ta bazojnė nė studimet e trupit tė njeriut. Ai vėrejti qė Aorta pėrmban tre valvola tė cilat hapen kur gjaku vėrshon nė tė nga zemra gjatė tkurrjes dhe mbyllen gjatė ēlirimit tė zemrės qė gjaku tė mos mund tė kthehet mbrapsht nė zemėr. Ai pohonte se lėvizjet muskulare janė tė mundura pėr shkak tė nervave tė lidhura me to, si dhe perceptimi i dhimbjeve nė muskuj gjithashtu ėshtė pėr shkak tė nervave. Pėr mė tepėr, ai vėzhgoi qė shpretka e mėlēisė dhe veshka nuk pėrmbajnė asnjė nerv por nervat janė tė ngulitura nė mbėshtjellėsit e kėtyre organeve.

    Kanuni ėshtė pėrkthyer nė latinisht nga Gerardi i Kremnės nė shekullin 12. Libri u bė tekst pėr mėsimin e mjekėsisė nė shkollat evropiane. Nevoja pėr tė vėrtetohet me faktin se nė tridhjetė vitet e fundit tė shekullit pesėmbėdhjetė ėshtė botuar gjashtėmbėdhjetė herė, 15 nė latinisht dhe 1 botim nė gjuhėn hebreje si dhe ėshtė ribotuar mbi njėzet herė nė shekullin gjashtėmbėdhjetė. Nė vitin 1930, Kameron Gruner e pėrktheu pjesėrisht kėtė libėr nė gjuhėn angleze me titullin " Njė trajtim mbi Kanunin e Mjekėsisė sė Aviēenės". Nga shekulli dymbėdhjetė deri nė atė shtatėmbėdhjetė libri ka shėrbyer si udhėrrėfyes kryesor nė shkencat mjekėsore nė perėndim. Dr. William Osler, autori i librit "Evolucioni i Shkencės Moderne" shkruan: " Kanuni ngeli si bibėl mjekėsie pėr kohė tė gjatė mė shumė sesa ēdo punim tjetėr."

    Kitab el-Shifa, Libri i Shėrimit i Ibn Sinės ėshtė njė enciklopedi filozofike e cila pėrfshin njė horizont tė gjerė njohurish nga filozofia dhe shkenca. Filozofia e tij pėrfshin atė tė Aristotelit, infuencėn Neoplatonase si dhe mendimet e dijetarėve musliman. Nė pėrkthimin latin libri njihet me emrin "Sanatio". Pranė librit Kitab el-Shifa gjithashtu janė tė njohura edhe punimet e tij si el-Naxhat dhe Isharat. gjithė fushėn e filozofisė ai e ndanė nė dy kategori: njohuritė teorike dhe njohuritė praktike. E para pėrfshin fizikėn, matematikėn dhe metafizikėn, kurse e fundit etikėn, ekonominė dhe politikėn.

    Ibn Sina gjithashtu dha kontribut nė matematikė, fizikė, muzikė dhe lėmi tė tjera. Ai bėri disa vėzhgime astronomike dhe shpiku njė instrument pėr tė rritur preēizitetin nė lexim. Nė fizikė ai kontriboi nė studimin e formave tė ndryshme tė energjisė, nxehtėsisė, dritės dhe mekanikės si dhe disa koncepte si forca, vakumi dhe infiniti. Ai parashtroi njė ndėrlidhje nė mes kohės dhe lėvizjes dhe gjithashtu bėri studime nė gravitacionin specifik si dhe pėrdori termometėr ajror.
    Nė lėndėn e kimisė, ai nuk besonte nė mundėsinė e shndėrrimeve kimike nė metal. Kėto mendime ishin nė kundėrshtim tė plotė me ato tė kohės sė tij. Vepra e tij pėr mineralet ishte njė nga burimet kryesore pėr enciklopedistėt krishterė nė fushėn e gjeologjisė tė shekullit tė trembėdhjetė.

    Nė lėminė e muzikės, kontributi i tij ishte njė pėrmirėsim i punės sė Farabiut dhe me diturinė e tij i tejkalonte dijetarėt e asaj kohe tė kėsaj fushe.
    Atėherė si njė shkėmb deti, ngrihet shqiptari
    Atėherė n'luftė si shqipe, hidhet guximtari,

  10. #1360
    me 40 hajdutė Maska e alibaba
    Anėtarėsuar
    12-12-2005
    Vendndodhja
    Ne shpellen e pirateve
    Postime
    5,671
    Po ju pse jetoni ne token e Zotit, i shfrytezoni te mirat qe Ai i ka dhuruar dhe nuk e falenderoni me nenshtrim?
    Po e vazhdoj:
    A e dini ju se do tė pėrcėlloheni nė zjarrmin e e xhehenemit, dhe saherė t'iu digjet lėkura do t'iu dalė edhe tjetra qė tė digjeni pėrsėri?
    A mendoni se nuk do t'u vijė Dita e Gjykimit?
    Ajo ditė do tė vijė. E atėherė fytyrat e juaja do tė zverdhen nga frika prej Allahut, i cili do t'iu dėnojė sepse ju nuk besuat se Luani ulėrin "Allah", nuk besuat se Luanesha ulėrin "Tybe-estikfa", nuk besuat se luanėt e vegjėl sa herė hanė mish bėrtasin "Eudhubilahi minesh-shejtanirr-rraxhim", nuk besuat se kur t'i ngritni duart lart nė drejtim tė diellit, u futet shejtani nėn sqetulla.
    Atė ditė robėt e skllavopronarit Allah, do tė mblidhen nė Ahret tue kqyr njani tjetrin nė avret.

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •