At Zef Pllumi - njeriu i fundit i Franceskaneve te mrekullueshem shkodrane

[ilia spiro]

Nje nder martiret e Krishtere eshte edhe At Zefi. Por jeta dhe rruga e te tilleve jane shume te ngjashme..., me perjashtim te faktit te At Zefi arriti t`i mbijetoje "ferrit".
Ne kujtimet e tij del qartazi dhe haptas gjithcka.
Vetem se "midra e asaj kurve qe i lindi keta vampire, ende nuk eshte shterpesuar". Vigjilence pra!

[Xhuxhumaku]

Lamshi i pazgjidhun i politikës shqiptare

» Dërguar më: 26/09/2010 - 15:31

Nga Át Zef Pllumi, ofm

Në vitin 1913, kur kje njoftë Shqipnia e pamvarun nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër, Fuqitë e Mëdha menduen me i gjetë shtetit të porsakrijuem nji mbret. Mbas shumë këshillimesh e bisedimesh, prunë Princin Ëied, nga nji dinasti e njohun europiane. Ky mbret, për rrethana të turbullta të Shqipnisë, por edhe t’Europës, nuk e pati mbretnimin të gjatë në vend të vet.
Për arsye të traktateve të mshefta të fqinjëve tanë, mbas Luftës së Parë Botnore, pamvarësia e Shqipnisë u shtrue përsëri në tryezën e bisedimeve ndërkombëtare. Si përfun*dim, iu njoft edhe nji herë pamvarësia e iu caktuen edhe kufijt ndër të gjithë cepat. Me drejtësi o pa drejtësi, Fuqitë e Mëdha, deri sot, nuk i janë përgjegjë kurrkuj, e aq mâ pak shqiptarëve.
Kongresi i Lushnjes, dashtë e pa dashtë, u gjet para problemit të kushtetutës ose, siç quhej, të Statutit, d.m.th. të ligjit themelor të shtetit shqiptár. Mbreti, siç thamë, kishte ikë dhe nuk ia shifte gjasën me u kthye përsëri, ndonëse vetëm ai kishte legjimitet ndërkombëtar. Atëherë shqiptarët e ndanë mbretin katërsh, simbas besimesh: musliman, orto*doks, katolik e bektashian e e thirrën “Këshill i Naltë”. Kje nji zgjidhje praktike aso kohe.
Mbas Kongresit të Lushnjes u thirr Asamblea Kush*tetuese, e cila nuk pushoi shamatën as mbrendë as jashtë; kush thumbit e kush patkonit deri që u polarizuen dy rryma: Popullore e Opozitë; dy parti si ato që motit quheshin tarafe.
Atëherë u banë zgjedhjet politike, mbas të cilave shamata u ndez edhe mâ zí. Për me krijue nji kushtetutë të vetme shqiptarët nuk ranë kurrë nji mendje. Dikush thonte se vetëm ajo e Turkisë së vjetër e ban terbjet shqiptarin. Tjerët, demek mâ të hollë në politikë, thonin se, mos me i ra në sy për keq Europës edhe fqinjëve, duhej nji kushtetutë “frënge”, sa mâ antiklerikale, d.m.th. masonike. Kishte të tjerë që thonin: të bajmë nji kushtetutë shqiptare, që të jetë as turke as frënge. Thonin se doket tona i kemi pasë sikur t’ishim shtet, pa kenë shtet; ato nuk na i hoq turku për pesqind vjet e populli i mban e i nderon, prandaj ato t’i përpunojmë e t’i shqyrtojmë me ligjet europjane në daçim me ecë para.
Por kryesorja, që ndezte urat në zjarrin e shamatës e intrigave, ishte se secili taraf mendonte me xanë kolltuqet e nalta shtetnore, ato që bijshin shumë t’ardhuna në kuletë.
Pa dyshim se kje përfitimi personal nga kasa shtetnore ai krymb, ajo tejë që brejti e shkatërroi gjithë lamshin e politikës shqiptare që në fillimet e saj e deri sot. Sa herë të fillosh me e zhdërvjellë këtë lamsh, peni del i këputun, aq i shkurtë e i grimë, sa nuk del me thurë copën e nji flamuri kombëtar e jo mâ nji shteti. Shqipnia, ajo e pamvaruna, ajo e lira, ajo e përparuemja, ende sot, mbas 85 vjetësh të shpalljes së pamvarësisë, nuk âsht bâ ende ideal kryesor i ndonji lideri të politikës shqiptare, por âsht përdorë vetëm si parullë demagogjike.
Tue vazhdue në përmbledhjen e historisë së kushtetutës shqiptare, erdh puna që Asamblea Kombëtare e mâ vonë parlamenti shqiptár, që nga viti 1921 deri në 1925, përpos, “statutit” dhe “statutit me bazë të zgjerueme”, nuk ia duelën me qitë në dritë nji kushtetutë të vërtetë.
Vetëm kur kthej nga mërgimi në Serbi, Ahmet Zogu imponoi “Kushtetutën me President”, post të cilin e xuni ai vetë. Ky themeloi shtetin e parë shqiptár. Mâ vonë u kujtue se presidentat nuk janë për gjithnji, prandaj në vitin 1928 përpiloi Kushtetutën e dytë (o të tretë) me Monarki Konstitucionale e u shpall “Mbret i Shqiptarëve, Zog I”. Popullin e shkretë nuk e pyeti kush as për osh as për balosh, por bërtiti “rrnoftë!”. Megjithkëtë, regjimin e tij mund e quejmë mâ të mirin ndër të kqij.
Zogu mâ shumë se mbret kje nji diktator, i cili popullit i dha rregull, sigurí e qetësi, megjithëse nëpunsat ishin të padijtun e vendi i mbrapambetun. Populli shqiptár vazh*donte të jetonte me shumë doke të veta dhe si nën zâ mund fliste pa frikë se e shtjen kush në burg. Mbas nji periudhe 15-vjeçare ai iku me 7 prill 1939 e nuk u kthye ma.
Pushtimi i Shqipnisë prej ushtrive italiane nuk u kërkue prej qeverisë shqiptare, as prej popullit. Kushtetuta e ré e Shqipnisë nuk e ndërroj sistemin monarkik, por ndërroi dinas*tinë: atê të Zogollit me Savoiën italiane. Me thyemjen e ushtrive okupatore në shtator 1943, përsëri posti i mbretit u ndá ndër katër regjenta. Ndër të gjitha këto popullin nuk e pyeti kush as për osh e as për balosh, por gjithmonë bërtiti “rrnoftë!”
Më 24 maj 1944 Kongresi i partizanëve në Përmet deklaroi se ndërrojshin formën kryesore të kushtetutës tue hjekë monarkinë me grykën e pushkës.
Në dhetor të vitit 1945 u zhvilluen “zgjedhjet e para të lira politike” me nji parti të vetme.
Parlamenti i parë i partizanëve u shndërrue në Asamble Kushtetuese dhe me 11 janar 1946 shpalli “Republikën Popullore të Shqipërisë”. Kjo kushtetutë u përkthye o nga serbokroatishtja ose nga rusishtja, d.m.th. ishte pjekë dikund ndër furra të Kremlinit, si për të gjitha shtetet e Europës Lindore.
Rreth tridhetë vjet mâ vonë, kur pothuej e gjithë prona private ishte grabitë, shkatërrue, shtetëzue ose “kolektivizue”, Enver Hoxha tha të bâhej nji kushtetutë mâ e ré, që u thirr “Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë”. As këso here popullin shqiptár nuk e pyeti kush për osh as për balosh, por gjithnji bërtiti “rrnoftë!”.
Mbasi vdiqën gabrreçat e mëdhaj të komunizmit evro*lindor, vdiq edhe Hoxha në Tiranë. Në Shqipní u bâ zot shtëpie Ramiz Alia. Gjithkund në botën komuniste të Gorbaçovit filloi me fry nji erë e lehtë: antarët e partisë vetë kërkojshin aq lirí sa kur të folshin nën zâ mos t’u quejshin tradhtarë. Porsá u zgjidh pak këpuca e hekurt, që i mbante shtërnguet popujt, ajo nuk mund u lidh mâ e kështu mbrenda vitit 1989 u shemb muri i Berlinit e me atê e gjithë perandoria komuniste. Ramiz Alia u përpoq ta mbrojë Shqipninë “kështjellë të pathyeshme të socializmit në breg t’Adriatikut”, por nuk ia duel. Mblodhi Kongresin e Partisë, ku i ndërroi kapotën, i ndërroi emnin asaj dhe preku paksá ndonji nen të kushtetutës e u shpall “President” për me kryesue shtetin. Këtë Kushtetutë kemi gjithnji sot.
Mbas tetëdhetë vjet pamvarësie, më 1992, kje e para herë që nji kryetar shtetit shqiptár largohej me vullnet e si ligjisht prej postit.
Populli mendoi se me të vërtetë erdh demokracia e liria, por shumë shpejt u kuptue se na, nga izolimi i gjatë e vuej*tja e randë, e kishim humbë vështrimin e saktë të fjalëve “liri” e “demokraci”.
Parlamenti i rí shqiptár, i ndamë në dy tarafe që luftojshin mes vedit për interesa e privilegje, i njajtë si ai i viteve 1921-1924, filloi me bâ ligje parlamentare të cilat i quejti “paketë ligjesh kushtetuese”. Presidenti Sali Berisha pati shansin e madh këso here me e pajisë shtetin shqiptár me nji kushtetutë të vërtetë kombëtare, por e humbi busullën. Ai nuk desht ta kuptojë se partitë politike nuk janë ato që paraqesin në të vërtetë interesat kombëtare. Për popullin shqiptár ato janë si skuadra futbolli, të cilat kanë ndër stadiumet e ndryshme të vendit tifozat e vet, por populli tre milionësh âsht tepër larg këtyne lodrave të quejtuna lojna politike, ku sundojnë vetëm interesat e disa grupeve o klaneve. Presidenti, tue shpresue në prestigjin personal që kishte fitue, si dhe në besimin e popullit si nji demokrat i kulluem, e paraqiti ketë “projekt kushtetute” për miratim në referendum popullor. Nuk u muer vesht kurrë nëse ky “projekt kushtetute” ishte përkthim pseudo-perëndimor, neo-sovjetik apo neo-nazist. Nuk u kuptue se çdo komb ka veçantitë e veta në karakterin njerëzor e natyror, si dhe nivel të ndryshëm kulturor. Nuk âsht e thanun që nji ligj, sado i përkryem që të jetë, t’u përshtatet të gjithë popujve. Çka i shkon njanit për mbarë, tjetrin ndoshta edhe e damton. Nji shprehje e latinëve thotë: “Quod licet Jovi, non licet bovi” (“çka i lejohet Jovit, nuk i lejohet kaut”). Ajo kushtetutë na u paraqit si nji projekt ku njerëzit e urtë o të dijtun të kombit, apo edhe populli vetë, të mund të bâjshin vërejtjet e veta, por u paraqit ashtu toptan, siç u caktue nga nji parlament ku vendos nji parti politike. Kje e para herë në historinë e Shqipnisë që populli u pyet. Dhe ai e hodhi poshtë me përbuzje, mbasi ajo nuk kishte mbrendë as veçantitë, as interesat kombëtare.
Mjerisht politikanët shqiptarë nuk janë profesionistë të karrierës, por të zgjedhun të çastit e kështu, siç shifet, nuk e kanë të kjartë konceptin se ç’asht politika. Në profesionet e veta nuk ua vemë në dyshim kompetencat, por politikë nuk don me thanë gënjeshtër, dhe kur t’i prijsh popullit me deklaratat se do ta çojsh n’Europë, duhet edhe ta dijsh se ajo nuk i ka dyert e veta as tek Izetbegoviçi i Bosnjes, as te sulltani i Borneos, ku po troket. Pretendimi se flitet për projektimin e nji ure gjigande, që kalon mbi dy oqeane, âsht po e njajta parullë e politikës paraardhëse që bërtiste: “Shqipëria fener ndriçues”, dhe ndërkaq të dyja njisoj e izoluen Shqipninë nga bota; ajo e para me dhunë e rrethim, kjo e dyta dyer hapun me mashtrim.

2. Qeveria Demokratike dhe “shoqëritë rentiere” ose “skemat piramidale”

Me 30 mars 1991 u zhvilluen “zgjedhjet e para të lira”, ndër të cilat Partia Socialiste e Fatos Nanos (ish-Partia e Punës) fitoi rreth 70% të votave. Partia Demo*kratike e Sali Berishës muer pjesë në parlamentin e rí, pra i njofti legale zgjedhjet. Ndërkaq nuk i njofti populli shqiptár. Ky, i bashkuem rreth flamurit të sindikatave të pamvaruna, e shtërngoi Nanon me dhanë dorëheqjen dhe me zhvillue mbrenda vitit të tjera zgjedhje. U formue “Qeveria e Stabilitetit Kombëtar” me Ylli Bufin në krye.
Me 22 mars 1992 u zhvilluen “zgjedhjet e para të lira” ndër të cilat fitoi Partia Demokratike e Sali Berishës me mbi 60% të votave. U formue “qeveria e parë e mjekë*ve”. Këta kishin teprue si intelektualët mâ të pamvarun. Regjimi i Hoxhës këtyne u kishte lanë me i këqyrë hallet e popullit me nji vizion mâ human; disa bilè i kishte nxjerrë jashtë shtetit për specializim, mbasi ai vetë ishte i sëmundë e kishte nevojë për mjekë të mirë. Ndërsá intelektualët e tjerë duhej të mendojshin të gjithë me kokën gjeniale të Hoxhës. Ashtu letrarët e shkrimtarët, sado talent që të kishin, duhej t’i këndojshin atij; aq mâ tepër historianët, që do të shkruejshin e mësojshin “historinë legjendare”; edhe gjûhëtarët e shkretë, që do të bâjshin rregulla drejt*shkrimi në atê kallëp që u kishte pregatitë ai, përndryshe do të quheshin “reaksionarë”, mbasi gegët katolikë përfa*qësojshin “reaksionin”; sa për juristët, ata të gjithë ishin të zgjedhun nga familje xhelatësh dhe xhelatë do të baheshin; parulla në fuqi: “drejtësia në shërbim të popullit”. Sa për ekonomista, ata pregatiteshin si llogaritarë koopera*tivash ose, në rastin mâ të mirë, shefa ndërmarrjesh nacionale; planet e zhvillimit ekonomik të vendit i hartonte Partia.
Mos të çuditemi, prandaj, që intelektualët mâ liberalë të dalun nga shkollat komuniste ishin mjekët. Kishte prej tyne që e kaluen jetën edhe ndër burgje të tmerrshme. Në të vërtetë, mjekët duhen nderue si grupi mâ i zgjedhun i inteligjencies shqiptare në kohën e tiranisë, por... Por ata duhet të jenë të vetëdijshëm për njoftunitë që kanë, dhe jo me hî n’e huejën, ku dijnë pak ose aspak. Këtu kje nji gabim i madh. Tue marrë pushtetin, politikanët shqiptarë menduen se kishin fitue edhe dije të reja politike. Qeveria e mjekëve i dha aq lirí popullit, sa nuk e njofti mâ qeni të zonë. Lirí feje, lirí fjale, lirí ndërgjegje, lirí shtypi, lirí tregu, lirí... Populli rob shqiptár a ishte i pregatitun për aq lirí? Për këtë nuk e çau kryet kush. Liria e ndërgjegjes u kuptue se individi kishte të drejtë me përmbysë çdo ligjë morale e mos me iu bindë asnji ligje shtetnore. Kështu grupe mafioze të hueja gjetën terren të përshtatshëm për me organizue edhe në Shqipní grupe homologe për kontrabandën e drogës, të femnave, të fëmijëve, për prostitucionin dhe tregtinë e organeve trupore për transplantim. Tregu i vizave pushtoi të gjithë vendin. “Njeriu i ri” shqiptár, i dalun nga farka e kalitjes “të materializmit shkencor”, e gjet tash këtu te “fitimi”, te “parja” idealin e vet. Para këtij ideali materia*list u zhdukën të gjitha tjerat e nuk pati mâ atdhé, fé, as popull, as kulturë, as përparim, as dije e as art, as ndjenja njerëzore. Administratorët e rij të shtetit shqiptár menduen se kjo kje rrugë e mbarë.
Vetëm Tirana u mbush me tetë mijë kjoska. Këto u banë qendrat zyrtare të biznesit, madje të “politikës së re” shqiptare. Këtu u puqën si liderët e partive, si “pushtetarët” edhe “opozitarët”, këtu parlamentarët, këtu gazetarët e thashethe*meve, këtu kontrabandistat e këtu kriminelat, këtu bâhej korrupsioni i madh shkatërrues. Për t’u lëshue vend këtyne kjoskave u prishën parqet e natyrës dhe lulishtet zbukuruese të kryeqytetit. Kjoska u bâ simbol i lirisë demokratike shqiptare.
Në ketë situatë të bukur lirije u themeluen edhe “Firmat e mëdha rentiere” ose, si po thirren sot, “skemat pirami*dale”; vështimi i vërtetë i këtyne emërtimeve, i thanun shqip, âsht shoqata mashtruese.
Shembullin e parë të këtyne firmave e pruni në Tiranë “Iliria Holding SA” (Hajdin Sejdia) në vitin 1990-91 e cila, si kujtim të vogël, na la të hapun gropën e madhe në mes të Tiranës, simbol profetik që të tregonte se ku e mâ zí se aq do ta çonte popullin shqiptár nji “ekonomi” e tillë.
Këto firma u themeluen me dije e miratim të qeverisë, u mbështetën prej saj dhe iu bâ propagandë në RTV shqiptár; disa kjenë pjesëmarrëse edhe ndër delegacionet qeveritare ekonomiko-financiare, kulturore, madje edhe ushtarake, ndër shtete të hueja; veprimtaritë e tyne u inaguruen nga krenët e demokracisë; “Miss Europa” kje manifestimi mâ triumfal i këtyne firmave që nganjiherë u nënshkruen edhe si “fondacione bamirëse”; muerën pjesë aktive edhe në blemjen e objekteve të ndryshme shtetnore, por që pothuej të gjitha dergjen aty gjithnji pa shpresë rimëkambje të ndonji vepre industriale me vlerë.
Këto firma nuk muerën ndonji kontratë të madhe me qeverinë për rindërtimin e vendit, për të cilin, me sa u pa, nuk interesohej fort qeveria e mjekëve demokratikë. Kështu deri rrugët e qytetit u shkatërruen mâ zí se ato të katundeve; nuk u punue asnji urë, asnji qandër administrative shtet*nore, tash pesë vjet vendi mbet pa dritë, pa ujë, pa telefona, pa shërbime komunale, pa pyje, pa miniera, pa banesa, pa shkolla, pa institucione kulturore. Shqipnia u kthye jo vetëm politikisht e administrativisht, por edhe fizikisht në gjendjen e viteve 1921-1925, ndërsá buletinet statistikore të anuarëve ndërkombëtar raportonin se Shqipnia xente vendin e parë në progresin ekonomik mes shteteve ish-komuniste.
Por vepra mâ e madhe e këtyne fondacioneve ishte aku*mu*limi i të gjitha fitimeve e kursimeve personale të popull*sisë shqiptare, tue fillue që nga paret e ndyta, fitue me trafikun e drogës, me grabitjen e shitjen e femnave, e deri te kursimet e vogla të punëve robnuese të emigrantëve. Mbas nji periudhe korrektësie mashtruese, nji pjesë e madhe e shqiptarëve filloi të mendojë seriozisht se kapi*talizmi po ishte nji sistem ekonomik në të cilin çdo familje mund të jetojë pa punë, mjaft që t’i vendosë paret e veta ndër inkubatorët e këtyne fondacioneve. Kjenë shumë që shitën edhe shtëpitë e veta (të vogla) për me trefishue kursimet e kështu me jetue sot e me mendue për nesër. Pra, u duk nji shpikje e ré, nji sukses i madh i ekonomisë kapitaliste të demokracisë së ré shqiptare.
Ndokush hodhi fjalën e ngjalli dyshimin se ky veprim ishte riciklim paresh të ndyta, por Presidenti e siguroi popullin tue deklarue botnisht se parja shqiptare ishte “më e pastra në botë”.
Por ja që nuk ecë gjithmonë kungulli mbi ujë. Mashtrimi duel në shesh kur u fillue kontrolli i depozitave bankare. “Firmat rentiere”, “fondacionet bamirëse”, deklaruen fali*mentimin; ekonomija demokratike e fajdeve u shemb tue lanë duerthatë nji pjesë të madhe të popullsisë shqiptare. Ndonji nga krenët e mashtrimit u largue me pasaportë diplomatike në drejtim të panjoftun. Populli zbriti në rrugë e ndër sheshe me kërkue paret e veta. Partitë në opozitë gjetën çastin e përshtatshëm për t’i frye zjarrit dhe i banë thirrje popullit që të rrxohej qeveria. Kjo nuk gjeti ndonji rrugëzgjidhje të ndershme e as nuk pati kurajon e gjak*ftohtësinë për të dhanë dorëheqjen, por nxuer nga librat parimin dogmatik të Hoxhës: “partia gabon, por ajo vetë i qorton gabimet e në asnjë mënyrë nuk ia lëshon pushtetin në dorë armikut”. Presidenti deklaroi se kurrë nuk do të pranonte koalicion me socialistët.
Presidenti e muer mbi vedi nji pjesë të fajit kur u zotue publikisht se shteti do të paguante nga 56% deri në 65% të depozitave të popullsisë. Çdo politikan âsht njeri i gabue*shëm si gjithë të tjerët. Por gabimet e politikanit kanë pasoja të mëdha shoqnore dhe nuk kalohen me nji “pardon”. Çdo politikan i ndershëm, kur pranon gabimin, jep dorëheqjen dhe e liron vedin nga politika. Të mos hequnit dorë nga pushteti nga ana e politikanëve të dështuem e ndezi zjarrin edhe mâ shum. Partitë politike zbritën në sheshe për ta marrë pushtetin me çdo kusht. Populli i pezmatuem, se tashmâ kishte humbë çdo shpresë për me jetue pa punue, u çue në revoltë dhe në Vlonë e në Jug, mbas grevës, kapi armët. Parlamenti shpalli gjendjen e jashtëzakonshme dhe mobilizoi forcat ushtarake. Me 9 mars Partia Demokratike e pranoi koalicionin me opozitën. Në pragun e nji lufte civile shteti shqiptár u shemb krejtësisht mbrenda pak orëve të datës 12 mars 1997, tue u zhdukë si krypa n’ujë qeveri, polici, ushtrí, forca të ndërhymjes së shpejtë, administratë, zyrë, banka etj. Vijonin me punue vetëm kjoskat! U shkatë*rruen depot e armëve, deri edhe burgjet; Shqipnia vendosi nji “rekord” të ri: u bâ i vetmi vend në botë pa burgje! Presidenti lëshoi kushtrimin e thirri me urgjencë forcat ushtarake t’Europës.
Pushteti demokratik i “mjekëve specialistë” e dërgoi Shqipninë në repartin e reanimacionit. Aty po vazhdon gjithnji, e pasigurt nëse ndihma e huej mund e shpëtojë nga katastrofa e përgjithshme. Politikanët partiakë shqiptarë mendojnë se nyjen gordiane të politikës së mbrendshme të Shqipnisë e kanë në dorë “zgjedhjet parlamentare”. Përsëri gabojnë.
Çelësi i vërtetë i të gjitha çashtjeve në politikën shqiptare âsht Ligji themelor i çdo shteti: Kushtetuta Kombëtare, e cila na ka mungue që në vitin 1913 dhe vazhdon të na mungojë.

milosao.

[Brari]

ja qellon mire per disa gjana i ndjeri At Zefi.. mirpo kur vjen puna me diskutue periudhen 90-97.. ja fut krejt kot i ngrati..
kushedi si qeshin xhelatet enveroista kur lexojn lajthitjet e plakut..
nuk e cuan "mjeket specialista" shqipnine ne reanimacion .. por rucet e zabit caush-gjinushet.. e Enverit.. or zotni..
sic po e cojne perseri po ata..por tash me nji E tjeter.. ne krye..

edvin i thonë..

[joss]

Lamshi i pazgjidhun i politikës shqiptare
Nga Át Zef Pllumi, ofm

Në vitin 1913, kur kje njoftë Shqipnia e pamvarun nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër, Fuqitë e Mëdha menduen me i gjetë shtetit të porsakrijuem nji mbret. Mbas shumë këshillimesh e bisedimesh, prunë Princin Ëied, nga nji dinasti e njohun europiane. Ky mbret, për rrethana të turbullta të Shqipnisë, por edhe t’Europës, nuk e pati mbretnimin të gjatë në vend të vet.
Për arsye të traktateve të mshefta të fqinjëve tanë, mbas Luftës së Parë Botnore, pamvarësia e Shqipnisë u shtrue përsëri në tryezën e bisedimeve ndërkombëtare. Si përfun*dim, iu njoft edhe nji herë pamvarësia e iu caktuen edhe kufijt ndër të gjithë cepat. Me drejtësi o pa drejtësi, Fuqitë e Mëdha, deri sot, nuk i janë përgjegjë kurrkuj, e aq mâ pak shqiptarëve.
Kongresi i Lushnjes, dashtë e pa dashtë, u gjet para problemit të kushtetutës ose, siç quhej, të Statutit, d.m.th. të ligjit themelor të shtetit shqiptár. Mbreti, siç thamë, kishte ikë dhe nuk ia shifte gjasën me u kthye përsëri, ndonëse vetëm ai kishte legjimitet ndërkombëtar. Atëherë shqiptarët e ndanë mbretin katërsh, simbas besimesh: musliman, orto*doks, katolik e bektashian e e thirrën “Këshill i Naltë”. Kje nji zgjidhje praktike aso kohe.
Mbas Kongresit të Lushnjes u thirr Asamblea Kush*tetuese, e cila nuk pushoi shamatën as mbrendë as jashtë; kush thumbit e kush patkonit deri që u polarizuen dy rryma: Popullore e Opozitë; dy parti si ato që motit quheshin tarafe.
Atëherë u banë zgjedhjet politike, mbas të cilave shamata u ndez edhe mâ zí. Për me krijue nji kushtetutë të vetme shqiptarët nuk ranë kurrë nji mendje. Dikush thonte se vetëm ajo e Turkisë së vjetër e ban terbjet shqiptarin. Tjerët, demek mâ të hollë në politikë, thonin se, mos me i ra në sy për keq Europës edhe fqinjëve, duhej nji kushtetutë “frënge”, sa mâ antiklerikale, d.m.th. masonike. Kishte të tjerë që thonin: të bajmë nji kushtetutë shqiptare, që të jetë as turke as frënge. Thonin se doket tona i kemi pasë sikur t’ishim shtet, pa kenë shtet; ato nuk na i hoq turku për pesqind vjet e populli i mban e i nderon, prandaj ato t’i përpunojmë e t’i shqyrtojmë me ligjet europjane në daçim me ecë para.
Por kryesorja, që ndezte urat në zjarrin e shamatës e intrigave, ishte se secili taraf mendonte me xanë kolltuqet e nalta shtetnore, ato që bijshin shumë t’ardhuna në kuletë.
Pa dyshim se kje përfitimi personal nga kasa shtetnore ai krymb, ajo tejë që brejti e shkatërroi gjithë lamshin e politikës shqiptare që në fillimet e saj e deri sot. Sa herë të fillosh me e zhdërvjellë këtë lamsh, peni del i këputun, aq i shkurtë e i grimë, sa nuk del me thurë copën e nji flamuri kombëtar e jo mâ nji shteti. Shqipnia, ajo e pamvaruna, ajo e lira, ajo e përparuemja, ende sot, mbas 85 vjetësh të shpalljes së pamvarësisë, nuk âsht bâ ende ideal kryesor i ndonji lideri të politikës shqiptare, por âsht përdorë vetëm si parullë demagogjike.
Tue vazhdue në përmbledhjen e historisë së kushtetutës shqiptare, erdh puna që Asamblea Kombëtare e mâ vonë parlamenti shqiptár, që nga viti 1921 deri në 1925, përpos, “statutit” dhe “statutit me bazë të zgjerueme”, nuk ia duelën me qitë në dritë nji kushtetutë të vërtetë.
Vetëm kur kthej nga mërgimi në Serbi, Ahmet Zogu imponoi “Kushtetutën me President”, post të cilin e xuni ai vetë. Ky themeloi shtetin e parë shqiptár. Mâ vonë u kujtue se presidentat nuk janë për gjithnji, prandaj në vitin 1928 përpiloi Kushtetutën e dytë (o të tretë) me Monarki Konstitucionale e u shpall “Mbret i Shqiptarëve, Zog I”. Popullin e shkretë nuk e pyeti kush as për osh as për balosh, por bërtiti “rrnoftë!”. Megjithkëtë, regjimin e tij mund e quejmë mâ të mirin ndër të kqij.
Zogu mâ shumë se mbret kje nji diktator, i cili popullit i dha rregull, sigurí e qetësi, megjithëse nëpunsat ishin të padijtun e vendi i mbrapambetun. Populli shqiptár vazh*donte të jetonte me shumë doke të veta dhe si nën zâ mund fliste pa frikë se e shtjen kush në burg. Mbas nji periudhe 15-vjeçare ai iku me 7 prill 1939 e nuk u kthye ma.
Pushtimi i Shqipnisë prej ushtrive italiane nuk u kërkue prej qeverisë shqiptare, as prej popullit. Kushtetuta e ré e Shqipnisë nuk e ndërroj sistemin monarkik, por ndërroi dinas*tinë: atê të Zogollit me Savoiën italiane. Me thyemjen e ushtrive okupatore në shtator 1943, përsëri posti i mbretit u ndá ndër katër regjenta. Ndër të gjitha këto popullin nuk e pyeti kush as për osh e as për balosh, por gjithmonë bërtiti “rrnoftë!”
Më 24 maj 1944 Kongresi i partizanëve në Përmet deklaroi se ndërrojshin formën kryesore të kushtetutës tue hjekë monarkinë me grykën e pushkës.
Në dhetor të vitit 1945 u zhvilluen “zgjedhjet e para të lira politike” me nji parti të vetme.
Parlamenti i parë i partizanëve u shndërrue në Asamble Kushtetuese dhe me 11 janar 1946 shpalli “Republikën Popullore të Shqipërisë”. Kjo kushtetutë u përkthye o nga serbokroatishtja ose nga rusishtja, d.m.th. ishte pjekë dikund ndër furra të Kremlinit, si për të gjitha shtetet e Europës Lindore.
Rreth tridhetë vjet mâ vonë, kur pothuej e gjithë prona private ishte grabitë, shkatërrue, shtetëzue ose “kolektivizue”, Enver Hoxha tha të bâhej nji kushtetutë mâ e ré, që u thirr “Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë”. As këso here popullin shqiptár nuk e pyeti kush për osh as për balosh, por gjithnji bërtiti “rrnoftë!”.
Mbasi vdiqën gabrreçat e mëdhaj të komunizmit evro*lindor, vdiq edhe Hoxha në Tiranë. Në Shqipní u bâ zot shtëpie Ramiz Alia. Gjithkund në botën komuniste të Gorbaçovit filloi me fry nji erë e lehtë: antarët e partisë vetë kërkojshin aq lirí sa kur të folshin nën zâ mos t’u quejshin tradhtarë. Porsá u zgjidh pak këpuca e hekurt, që i mbante shtërnguet popujt, ajo nuk mund u lidh mâ e kështu mbrenda vitit 1989 u shemb muri i Berlinit e me atê e gjithë perandoria komuniste. Ramiz Alia u përpoq ta mbrojë Shqipninë “kështjellë të pathyeshme të socializmit në breg t’Adriatikut”, por nuk ia duel. Mblodhi Kongresin e Partisë, ku i ndërroi kapotën, i ndërroi emnin asaj dhe preku paksá ndonji nen të kushtetutës e u shpall “President” për me kryesue shtetin. Këtë Kushtetutë kemi gjithnji sot.
Mbas tetëdhetë vjet pamvarësie, më 1992, kje e para herë që nji kryetar shtetit shqiptár largohej me vullnet e si ligjisht prej postit.
Populli mendoi se me të vërtetë erdh demokracia e liria, por shumë shpejt u kuptue se na, nga izolimi i gjatë e vuej*tja e randë, e kishim humbë vështrimin e saktë të fjalëve “liri” e “demokraci”.
Parlamenti i rí shqiptár, i ndamë në dy tarafe që luftojshin mes vedit për interesa e privilegje, i njajtë si ai i viteve 1921-1924, filloi me bâ ligje parlamentare të cilat i quejti “paketë ligjesh kushtetuese”. Presidenti Sali Berisha pati shansin e madh këso here me e pajisë shtetin shqiptár me nji kushtetutë të vërtetë kombëtare, por e humbi busullën. Ai nuk desht ta kuptojë se partitë politike nuk janë ato që paraqesin në të vërtetë interesat kombëtare. Për popullin shqiptár ato janë si skuadra futbolli, të cilat kanë ndër stadiumet e ndryshme të vendit tifozat e vet, por populli tre milionësh âsht tepër larg këtyne lodrave të quejtuna lojna politike, ku sundojnë vetëm interesat e disa grupeve o klaneve. Presidenti, tue shpresue në prestigjin personal që kishte fitue, si dhe në besimin e popullit si nji demokrat i kulluem, e paraqiti ketë “projekt kushtetute” për miratim në referendum popullor. Nuk u muer vesht kurrë nëse ky “projekt kushtetute” ishte përkthim pseudo-perëndimor, neo-sovjetik apo neo-nazist. Nuk u kuptue se çdo komb ka veçantitë e veta në karakterin njerëzor e natyror, si dhe nivel të ndryshëm kulturor. Nuk âsht e thanun që nji ligj, sado i përkryem që të jetë, t’u përshtatet të gjithë popujve. Çka i shkon njanit për mbarë, tjetrin ndoshta edhe e damton. Nji shprehje e latinëve thotë: “Quod licet Jovi, non licet bovi” (“çka i lejohet Jovit, nuk i lejohet kaut”). Ajo kushtetutë na u paraqit si nji projekt ku njerëzit e urtë o të dijtun të kombit, apo edhe populli vetë, të mund të bâjshin vërejtjet e veta, por u paraqit ashtu toptan, siç u caktue nga nji parlament ku vendos nji parti politike. Kje e para herë në historinë e Shqipnisë që populli u pyet. Dhe ai e hodhi poshtë me përbuzje, mbasi ajo nuk kishte mbrendë as veçantitë, as interesat kombëtare.
Mjerisht politikanët shqiptarë nuk janë profesionistë të karrierës, por të zgjedhun të çastit e kështu, siç shifet, nuk e kanë të kjartë konceptin se ç’asht politika. Në profesionet e veta nuk ua vemë në dyshim kompetencat, por politikë nuk don me thanë gënjeshtër, dhe kur t’i prijsh popullit me deklaratat se do ta çojsh n’Europë, duhet edhe ta dijsh se ajo nuk i ka dyert e veta as tek Izetbegoviçi i Bosnjes, as te sulltani i Borneos, ku po troket. Pretendimi se flitet për projektimin e nji ure gjigande, që kalon mbi dy oqeane, âsht po e njajta parullë e politikës paraardhëse që bërtiste: “Shqipëria fener ndriçues”, dhe ndërkaq të dyja njisoj e izoluen Shqipninë nga bota; ajo e para me dhunë e rrethim, kjo e dyta dyer hapun me mashtrim.

2. Qeveria Demokratike dhe “shoqëritë rentiere” ose “skemat piramidale”

Me 30 mars 1991 u zhvilluen “zgjedhjet e para të lira”, ndër të cilat Partia Socialiste e Fatos Nanos (ish-Partia e Punës) fitoi rreth 70% të votave. Partia Demo*kratike e Sali Berishës muer pjesë në parlamentin e rí, pra i njofti legale zgjedhjet. Ndërkaq nuk i njofti populli shqiptár. Ky, i bashkuem rreth flamurit të sindikatave të pamvaruna, e shtërngoi Nanon me dhanë dorëheqjen dhe me zhvillue mbrenda vitit të tjera zgjedhje. U formue “Qeveria e Stabilitetit Kombëtar” me Ylli Bufin në krye.
Me 22 mars 1992 u zhvilluen “zgjedhjet e para të lira” ndër të cilat fitoi Partia Demokratike e Sali Berishës me mbi 60% të votave. U formue “qeveria e parë e mjekë*ve”. Këta kishin teprue si intelektualët mâ të pamvarun. Regjimi i Hoxhës këtyne u kishte lanë me i këqyrë hallet e popullit me nji vizion mâ human; disa bilè i kishte nxjerrë jashtë shtetit për specializim, mbasi ai vetë ishte i sëmundë e kishte nevojë për mjekë të mirë. Ndërsá intelektualët e tjerë duhej të mendojshin të gjithë me kokën gjeniale të Hoxhës. Ashtu letrarët e shkrimtarët, sado talent që të kishin, duhej t’i këndojshin atij; aq mâ tepër historianët, që do të shkruejshin e mësojshin “historinë legjendare”; edhe gjûhëtarët e shkretë, që do të bâjshin rregulla drejt*shkrimi në atê kallëp që u kishte pregatitë ai, përndryshe do të quheshin “reaksionarë”, mbasi gegët katolikë përfa*qësojshin “reaksionin”; sa për juristët, ata të gjithë ishin të zgjedhun nga familje xhelatësh dhe xhelatë do të baheshin; parulla në fuqi: “drejtësia në shërbim të popullit”. Sa për ekonomista, ata pregatiteshin si llogaritarë koopera*tivash ose, në rastin mâ të mirë, shefa ndërmarrjesh nacionale; planet e zhvillimit ekonomik të vendit i hartonte Partia.
Mos të çuditemi, prandaj, që intelektualët mâ liberalë të dalun nga shkollat komuniste ishin mjekët. Kishte prej tyne që e kaluen jetën edhe ndër burgje të tmerrshme. Në të vërtetë, mjekët duhen nderue si grupi mâ i zgjedhun i inteligjencies shqiptare në kohën e tiranisë, por... Por ata duhet të jenë të vetëdijshëm për njoftunitë që kanë, dhe jo me hî n’e huejën, ku dijnë pak ose aspak. Këtu kje nji gabim i madh. Tue marrë pushtetin, politikanët shqiptarë menduen se kishin fitue edhe dije të reja politike. Qeveria e mjekëve i dha aq lirí popullit, sa nuk e njofti mâ qeni të zonë. Lirí feje, lirí fjale, lirí ndërgjegje, lirí shtypi, lirí tregu, lirí... Populli rob shqiptár a ishte i pregatitun për aq lirí? Për këtë nuk e çau kryet kush. Liria e ndërgjegjes u kuptue se individi kishte të drejtë me përmbysë çdo ligjë morale e mos me iu bindë asnji ligje shtetnore. Kështu grupe mafioze të hueja gjetën terren të përshtatshëm për me organizue edhe në Shqipní grupe homologe për kontrabandën e drogës, të femnave, të fëmijëve, për prostitucionin dhe tregtinë e organeve trupore për transplantim. Tregu i vizave pushtoi të gjithë vendin. “Njeriu i ri” shqiptár, i dalun nga farka e kalitjes “të materializmit shkencor”, e gjet tash këtu te “fitimi”, te “parja” idealin e vet. Para këtij ideali materia*list u zhdukën të gjitha tjerat e nuk pati mâ atdhé, fé, as popull, as kulturë, as përparim, as dije e as art, as ndjenja njerëzore. Administratorët e rij të shtetit shqiptár menduen se kjo kje rrugë e mbarë.
Vetëm Tirana u mbush me tetë mijë kjoska. Këto u banë qendrat zyrtare të biznesit, madje të “politikës së re” shqiptare. Këtu u puqën si liderët e partive, si “pushtetarët” edhe “opozitarët”, këtu parlamentarët, këtu gazetarët e thashethe*meve, këtu kontrabandistat e këtu kriminelat, këtu bâhej korrupsioni i madh shkatërrues. Për t’u lëshue vend këtyne kjoskave u prishën parqet e natyrës dhe lulishtet zbukuruese të kryeqytetit. Kjoska u bâ simbol i lirisë demokratike shqiptare.
Në ketë situatë të bukur lirije u themeluen edhe “Firmat e mëdha rentiere” ose, si po thirren sot, “skemat pirami*dale”; vështimi i vërtetë i këtyne emërtimeve, i thanun shqip, âsht shoqata mashtruese.
Shembullin e parë të këtyne firmave e pruni në Tiranë “Iliria Holding SA” (Hajdin Sejdia) në vitin 1990-91 e cila, si kujtim të vogël, na la të hapun gropën e madhe në mes të Tiranës, simbol profetik që të tregonte se ku e mâ zí se aq do ta çonte popullin shqiptár nji “ekonomi” e tillë.
Këto firma u themeluen me dije e miratim të qeverisë, u mbështetën prej saj dhe iu bâ propagandë në RTV shqiptár; disa kjenë pjesëmarrëse edhe ndër delegacionet qeveritare ekonomiko-financiare, kulturore, madje edhe ushtarake, ndër shtete të hueja; veprimtaritë e tyne u inaguruen nga krenët e demokracisë; “Miss Europa” kje manifestimi mâ triumfal i këtyne firmave që nganjiherë u nënshkruen edhe si “fondacione bamirëse”; muerën pjesë aktive edhe në blemjen e objekteve të ndryshme shtetnore, por që pothuej të gjitha dergjen aty gjithnji pa shpresë rimëkambje të ndonji vepre industriale me vlerë.
Këto firma nuk muerën ndonji kontratë të madhe me qeverinë për rindërtimin e vendit, për të cilin, me sa u pa, nuk interesohej fort qeveria e mjekëve demokratikë. Kështu deri rrugët e qytetit u shkatërruen mâ zí se ato të katundeve; nuk u punue asnji urë, asnji qandër administrative shtet*nore, tash pesë vjet vendi mbet pa dritë, pa ujë, pa telefona, pa shërbime komunale, pa pyje, pa miniera, pa banesa, pa shkolla, pa institucione kulturore. Shqipnia u kthye jo vetëm politikisht e administrativisht, por edhe fizikisht në gjendjen e viteve 1921-1925, ndërsá buletinet statistikore të anuarëve ndërkombëtar raportonin se Shqipnia xente vendin e parë në progresin ekonomik mes shteteve ish-komuniste.
Por vepra mâ e madhe e këtyne fondacioneve ishte aku*mu*limi i të gjitha fitimeve e kursimeve personale të popull*sisë shqiptare, tue fillue që nga paret e ndyta, fitue me trafikun e drogës, me grabitjen e shitjen e femnave, e deri te kursimet e vogla të punëve robnuese të emigrantëve. Mbas nji periudhe korrektësie mashtruese, nji pjesë e madhe e shqiptarëve filloi të mendojë seriozisht se kapi*talizmi po ishte nji sistem ekonomik në të cilin çdo familje mund të jetojë pa punë, mjaft që t’i vendosë paret e veta ndër inkubatorët e këtyne fondacioneve. Kjenë shumë që shitën edhe shtëpitë e veta (të vogla) për me trefishue kursimet e kështu me jetue sot e me mendue për nesër. Pra, u duk nji shpikje e ré, nji sukses i madh i ekonomisë kapitaliste të demokracisë së ré shqiptare.
Ndokush hodhi fjalën e ngjalli dyshimin se ky veprim ishte riciklim paresh të ndyta, por Presidenti e siguroi popullin tue deklarue botnisht se parja shqiptare ishte “më e pastra në botë”.
Por ja që nuk ecë gjithmonë kungulli mbi ujë. Mashtrimi duel në shesh kur u fillue kontrolli i depozitave bankare. “Firmat rentiere”, “fondacionet bamirëse”, deklaruen fali*mentimin; ekonomija demokratike e fajdeve u shemb tue lanë duerthatë nji pjesë të madhe të popullsisë shqiptare. Ndonji nga krenët e mashtrimit u largue me pasaportë diplomatike në drejtim të panjoftun. Populli zbriti në rrugë e ndër sheshe me kërkue paret e veta. Partitë në opozitë gjetën çastin e përshtatshëm për t’i frye zjarrit dhe i banë thirrje popullit që të rrxohej qeveria. Kjo nuk gjeti ndonji rrugëzgjidhje të ndershme e as nuk pati kurajon e gjak*ftohtësinë për të dhanë dorëheqjen, por nxuer nga librat parimin dogmatik të Hoxhës: “partia gabon, por ajo vetë i qorton gabimet e në asnjë mënyrë nuk ia lëshon pushtetin në dorë armikut”. Presidenti deklaroi se kurrë nuk do të pranonte koalicion me socialistët.
Presidenti e muer mbi vedi nji pjesë të fajit kur u zotue publikisht se shteti do të paguante nga 56% deri në 65% të depozitave të popullsisë. Çdo politikan âsht njeri i gabue*shëm si gjithë të tjerët. Por gabimet e politikanit kanë pasoja të mëdha shoqnore dhe nuk kalohen me nji “pardon”. Çdo politikan i ndershëm, kur pranon gabimin, jep dorëheqjen dhe e liron vedin nga politika. Të mos hequnit dorë nga pushteti nga ana e politikanëve të dështuem e ndezi zjarrin edhe mâ shum. Partitë politike zbritën në sheshe për ta marrë pushtetin me çdo kusht. Populli i pezmatuem, se tashmâ kishte humbë çdo shpresë për me jetue pa punue, u çue në revoltë dhe në Vlonë e në Jug, mbas grevës, kapi armët. Parlamenti shpalli gjendjen e jashtëzakonshme dhe mobilizoi forcat ushtarake. Me 9 mars Partia Demokratike e pranoi koalicionin me opozitën. Në pragun e nji lufte civile shteti shqiptár u shemb krejtësisht mbrenda pak orëve të datës 12 mars 1997, tue u zhdukë si krypa n’ujë qeveri, polici, ushtrí, forca të ndërhymjes së shpejtë, administratë, zyrë, banka etj. Vijonin me punue vetëm kjoskat! U shkatë*rruen depot e armëve, deri edhe burgjet; Shqipnia vendosi nji “rekord” të ri: u bâ i vetmi vend në botë pa burgje! Presidenti lëshoi kushtrimin e thirri me urgjencë forcat ushtarake t’Europës.
Pushteti demokratik i “mjekëve specialistë” e dërgoi Shqipninë në repartin e reanimacionit. Aty po vazhdon gjithnji, e pasigurt nëse ndihma e huej mund e shpëtojë nga katastrofa e përgjithshme. Politikanët partiakë shqiptarë mendojnë se nyjen gordiane të politikës së mbrendshme të Shqipnisë e kanë në dorë “zgjedhjet parlamentare”. Përsëri gabojnë.
Çelësi i vërtetë i të gjitha çashtjeve në politikën shqiptare âsht Ligji themelor i çdo shteti: Kushtetuta Kombëtare, e cila na ka mungue që në vitin 1913 dhe vazhdon të na mungojë.

[ilia spiro]

Çelësi i vërtetë i të gjitha çashtjeve në politikën shqiptare âsht Ligji themelor i çdo shteti: Kushtetuta Kombëtare, e cila na ka mungue që në vitin 1913 dhe vazhdon të na mungojë.

Kete parashikim s`e ka te drejte At Zefi. Edhe sot pas 12-vjetve me "kushtetute", po rrumpalle eshte shqiperia.

Nuk pyet njeri per kushtetute dhe ligje. S`kane rendesi ligjet. Ka rendesi kush i zbaton (shkel). Jane po ata emra qe shkelin c`te duan dhe kur duan.

[petrol]

[/B]Ne mbreterine e te verberve njeriu me nje sy vetëshpallet mbret[/B]

Thuhet se ne mbreterine e te verberve njeriu me nje sy veteshpallet mbret. Rregjimi diktatorial i Hoxhes e çfarrosi shumicen derrmuese te elites se mendimtareve katolike dhe keshtu i mbeti rradha te flase e te nderohet at Pllumi ''si emblema moderne” e katolicizmit shqiptar, i cili , per hir te se verteses, kur nuk ia thote edhe aq shume nga e verteta dhe historia e ploteson me hamendesira si ajo puna e ''popullit 90% analfabet '' kur u prishen kishat (!) ne vitet '60, historikun e levizjes se majte shqiptare (kinse ''komuniste'') me historickat e Ten Hsiao Pinit apo bemave te Esat Pashe Toptanit ( ne shkrimet e tjera). Si duket keto mendime nuk ia ka dhene per korrekture e redaktim Zotit Prof.Aurel Plasari!!! Kur do te vije ajo kohe qe kleri katoliko franceskan te nxjerre ndonje pasardhës të denjë si Fishta e Mjeda per model te ri se Shqiponjave po u ben hije Pllumthi!
Në lidhje me at Pllumin shpreh disa vërejtje:
1.Ne lidhje me perdhosjen e vlerave po kujtoj se nen hyqmin e luftes kunder komunizmit e pasojave te tij, u zbatua “politika e tokes se djegur’’ e jane perbaltur edhe shume vlera te mirefillta kombetare (eshte pergojuar edhe nga at Pllumi roli heroik i femrave ne luften antifashiste dhe emancipimi i tyre. Ai tek libri ‘’Rrno per me tregue” thote se qe turp per to te mbanin pushke dhe se mbushen me parazite Shkodren , etj, etj. LEXOJENI SE VERTET TE BEN PER TË KLITHUR E ÇJERRE FAQET NGA TURPI) (*) Lexoni komentin ne fund
Po ‘’Histori kurrë të tregueme’’ ku përshkruan ‘’bëmat heroike të Esad Pashë Toptanit” a ka guxim njeri t’ia komentojë?
2. Në librin "Rrno veç për me tregue" te propaganduar si kryevepër, At Pllumi shkruan:
"Por ma shume se te piktorët, sillesha te Instituti i Historisë dhe Etnografisë. Në nji dhomë aty përbri etnografit Rrok Zojzi, punojshin për fjalorin rusisht-shqip Skënder Luarasi e Sejfulla Maleshova. Më thirrën nji ditë. U prezantova kush ishem, por ata e kishin marrë vesht mirë se un kishem dalë pak kohë përpara nga burgu. Më pyetën për kuptimin e disa fjalve në gegnishten, mandej zhvilluen biseda pak a shumë të kota, por me shka u fol, m’u largue çdo simpati për Skënder Luarasin. Ai fliste për para, për fitime, ndërsa un ishem rritë në Kuvendin Françeskan, ku kurrkush nuk mendonte te fitimi e te leku, por vetëm te shkenca e saktë, te kultura e progresi."
Të shkruash për Skënder Luarasin se ''Ai fliste për para, për fitime,'' do të thotë thotë që at Pllumi ose nuk e ka takuar kurrë S.luarasin ose shkruan ''për hir të eterve shkodranë ne vitet 30-të'' ( Dihet mirë kontradikta e Skënder Luarasit, Migjenit dhe pedagogëve e nxënësve me pikëpamje progresive ndaj qëndrimeve mesjetare e profashiste te disa klerikeve)
Për këtë znj Angjelina Luarasi-Ceka, e bija e Skënder Luarasit e pyeti publikisht pater Pllumin dhe redaktorin A. Plasari, në një takimin me rastin e ribotimit të librit "Rrno veç për me tregue", se kur paskish qenë S.Luarasi ‘’redaktor i fjalorit rusisht-shqip’’ bashkë me Sejfulla Malëshovën dhe ‘’lekist’’. Por at Pllumit iu kyç goja përpara dhjetra intelektualëve të pranishëm. Heshtja nënkuptonte turpin: ‘’Rrno veç me rrejt”
Sa per vlerat e mirefillta intelektuale te at Pllumit, siguroj se po te mos kishte Prof. Aurel Plasarin si hartues, kryeredaktor e korrektor, po te mos kishte pajisur me bursa disa dhjetra letrare te apasionuar e te perpunuar per ta propoganduar, zor se do te kishte ‘’korrje’’ ne fushen letrare dhe elitare. Megjithate, per te qene realist, ai vuajti burgjet politike te diktatures, mbeti "i vetmi ne llojin e vet", mori perfaqesimin simbolik te paraardhesve te shquar françeskane dhe shkroi disa kujtime te cilat ia rregulloi ne stil e brendi stafi i Prof. Plasarit se bashku me propaganden perkatese ne kohen dhe vendin e duhur. Por per mbivlera si Ndre Mjeda e Fishta "i koheve moderne" as qe mund te diskutohet, flluske sapuni. Ne lidhje me vertetesine e pohimeve te tij per veprimtarine politike le te shihen arkivat e le t’ia leme kohes te gjykoje, mos bejme tifozllek kaq shpejt. Sa per anen dokumentare, estetike, problemore e emocionale, personalisht kam lexuar libra shume me mbreselenes nga te persekutuar politike te tjere, por qe nuk ua ka varur veshin njeri sepse keshtu i do mushka drute ne kohen e sotme, ‘’kush ka para e miq në Tiranë, ta verë festen mënjanë’’.
Kur e kam lexuar botimin e parë të librit "Rrno veç për me tregue", në tre volume, kapake te çngjyrosur e me flete te zeze, mu dhimbs At Pllumi me fukarallekun e tij dhe kam pyetur mjaft gazetare se perse e kishin lene pasdore. Por si duket kjo ishte ''loja'' e nuk ishin pjekur kushtet se pas disa vitesh menjehere plasi propaganda e qarkulluan parate per botime luksoze.
(*) Koment : Pra ''haj binish mish, i tha Nastradini qyrkut!'' / i mbeshtetur ne sofisterira te ujkut/ se ja qe budallai na ve re gunen,/ i duhen tru per te na çmuar punen.
Kështu ka shkruar Skënder Luarasi/ një ish-pensionist nga Luarasi/ kur mbushi vjet dhjete here shtaten // që më 7 prill 39 e demaskoi ''uraten''. (Drama ''Stuhi në Prill" ku demaskohen bashkëpunëtorët e pushtuesit fashist)

[Gjyka]

[/B]Ne mbreterine e te verberve njeriu me nje sy vetëshpallet mbret[/B]

Thuhet se ne mbreterine e te verberve njeriu me nje sy veteshpallet mbret. Rregjimi diktatorial i Hoxhes e çfarrosi shumicen derrmuese te elites se mendimtareve katolike dhe keshtu i mbeti rradha te flase e te nderohet at Pllumi ''si emblema moderne” e katolicizmit shqiptar, i cili , per hir te se verteses, kur nuk ia thote edhe aq shume nga e verteta dhe historia e ploteson me hamendesira si ajo puna e ''popullit 90% analfabet '' kur u prishen kishat (!) ne vitet '60, historikun e levizjes se majte shqiptare (kinse ''komuniste'') me historickat e Ten Hsiao Pinit apo bemave te Esat Pashe Toptanit ( ne shkrimet e tjera). Si duket keto mendime nuk ia ka dhene per korrekture e redaktim Zotit Prof.Aurel Plasari!!! Kur do te vije ajo kohe qe kleri katoliko franceskan te nxjerre ndonje pasardhës të denjë si Fishta e Mjeda per model te ri se Shqiponjave po u ben hije Pllumthi!
Në lidhje me at Pllumin shpreh disa vërejtje:
1.Ne lidhje me perdhosjen e vlerave po kujtoj se nen hyqmin e luftes kunder komunizmit e pasojave te tij, u zbatua “politika e tokes se djegur’’ e jane perbaltur edhe shume vlera te mirefillta kombetare (eshte pergojuar edhe nga at Pllumi roli heroik i femrave ne luften antifashiste dhe emancipimi i tyre. Ai tek libri ‘’Rrno per me tregue” thote se qe turp per to te mbanin pushke dhe se mbushen me parazite Shkodren , etj, etj. LEXOJENI SE VERTET TE BEN PER TË KLITHUR E ÇJERRE FAQET NGA TURPI) (*) Lexoni komentin ne fund
Po ‘’Histori kurrë të tregueme’’ ku përshkruan ‘’bëmat heroike të Esad Pashë Toptanit” a ka guxim njeri t’ia komentojë?
2. Në librin "Rrno veç për me tregue" te propaganduar si kryevepër, At Pllumi shkruan:
"Por ma shume se te piktorët, sillesha te Instituti i Historisë dhe Etnografisë. Në nji dhomë aty përbri etnografit Rrok Zojzi, punojshin për fjalorin rusisht-shqip Skënder Luarasi e Sejfulla Maleshova. Më thirrën nji ditë. U prezantova kush ishem, por ata e kishin marrë vesht mirë se un kishem dalë pak kohë përpara nga burgu. Më pyetën për kuptimin e disa fjalve në gegnishten, mandej zhvilluen biseda pak a shumë të kota, por me shka u fol, m’u largue çdo simpati për Skënder Luarasin. Ai fliste për para, për fitime, ndërsa un ishem rritë në Kuvendin Françeskan, ku kurrkush nuk mendonte te fitimi e te leku, por vetëm te shkenca e saktë, te kultura e progresi."
Të shkruash për Skënder Luarasin se ''Ai fliste për para, për fitime,'' do të thotë thotë që at Pllumi ose nuk e ka takuar kurrë S.luarasin ose shkruan ''për hir të eterve shkodranë ne vitet 30-të'' ( Dihet mirë kontradikta e Skënder Luarasit, Migjenit dhe pedagogëve e nxënësve me pikëpamje progresive ndaj qëndrimeve mesjetare e profashiste te disa klerikeve)
Për këtë znj Angjelina Luarasi-Ceka, e bija e Skënder Luarasit e pyeti publikisht pater Pllumin dhe redaktorin A. Plasari, në një takimin me rastin e ribotimit të librit "Rrno veç për me tregue", se kur paskish qenë S.Luarasi ‘’redaktor i fjalorit rusisht-shqip’’ bashkë me Sejfulla Malëshovën dhe ‘’lekist’’. Por at Pllumit iu kyç goja përpara dhjetra intelektualëve të pranishëm. Heshtja nënkuptonte turpin: ‘’Rrno veç me rrejt”
Sa per vlerat e mirefillta intelektuale te at Pllumit, siguroj se po te mos kishte Prof. Aurel Plasarin si hartues, kryeredaktor e korrektor, po te mos kishte pajisur me bursa disa dhjetra letrare te apasionuar e te perpunuar per ta propoganduar, zor se do te kishte ‘’korrje’’ ne fushen letrare dhe elitare. Megjithate, per te qene realist, ai vuajti burgjet politike te diktatures, mbeti "i vetmi ne llojin e vet", mori perfaqesimin simbolik te paraardhesve te shquar françeskane dhe shkroi disa kujtime te cilat ia rregulloi ne stil e brendi stafi i Prof. Plasarit se bashku me propaganden perkatese ne kohen dhe vendin e duhur. Por per mbivlera si Ndre Mjeda e Fishta "i koheve moderne" as qe mund te diskutohet, flluske sapuni. Ne lidhje me vertetesine e pohimeve te tij per veprimtarine politike le te shihen arkivat e le t’ia leme kohes te gjykoje, mos bejme tifozllek kaq shpejt. Sa per anen dokumentare, estetike, problemore e emocionale, personalisht kam lexuar libra shume me mbreselenes nga te persekutuar politike te tjere, por qe nuk ua ka varur veshin njeri sepse keshtu i do mushka drute ne kohen e sotme, ‘’kush ka para e miq në Tiranë, ta verë festen mënjanë’’.
Kur e kam lexuar botimin e parë të librit "Rrno veç për me tregue", në tre volume, kapake te çngjyrosur e me flete te zeze, mu dhimbs At Pllumi me fukarallekun e tij dhe kam pyetur mjaft gazetare se perse e kishin lene pasdore. Por si duket kjo ishte ''loja'' e nuk ishin pjekur kushtet se pas disa vitesh menjehere plasi propaganda e qarkulluan parate per botime luksoze.
(*) Koment : Pra ''haj binish mish, i tha Nastradini qyrkut!'' / i mbeshtetur ne sofisterira te ujkut/ se ja qe budallai na ve re gunen,/ i duhen tru per te na çmuar punen.
Kështu ka shkruar Skënder Luarasi/ një ish-pensionist nga Luarasi/ kur mbushi vjet dhjete here shtaten // që më 7 prill 39 e demaskoi ''uraten''. (Drama ''Stuhi në Prill" ku demaskohen bashkëpunëtorët e pushtuesit fashist)

Zoteri "benzin" o jo me falni ju quheni petrol, por njesoj ju duket per dhenje zjarri sherbeni sido qe quheni. Ju jeni shume i vockel per te njollose nje At Zef Pllum se aj e ka deshmue vehten me vepra e pende, ka ndjek rrugen e Zotit e nuk asht marre me hordhiqe tue u mundue te perule te ngriturit sikur po bani ju. Pra nga do qe vjen ajo arroganca juej si te jete nga xhelozija si nga shpirteligesija, mase shumti u damton vete juve. Kupetohet se jeni per tu ankuer, se ju mire e dini se ato fjalet e juve askush nuk i beson, prandaj qyshe ma pare e dini qe keni deshtue. Rrnoft nofka se ky rasti i juve tregon se chfare gjanash fshehen mas saje

[petrol]

Zoteri "benzin" o jo me falni ju quheni petrol, por njesoj ju duket per dhenje zjarri sherbeni sido qe quheni. Ju jeni shume i vockel per te njollose nje At Zef Pllum se aj e ka deshmue vehten me vepra e pende, ka ndjek rrugen e Zotit e nuk asht marre me hordhiqe tue u mundue te perule te ngriturit sikur po bani ju. Pra nga do qe vjen ajo arroganca juej si te jete nga xhelozija si nga shpirteligesija, mase shumti u damton vete juve. Kupetohet se jeni per tu ankuer, se ju mire e dini se ato fjalet e juve askush nuk i beson, prandaj qyshe ma pare e dini qe keni deshtue. Rrnoft nofka se ky rasti i juve tregon se chfare gjanash fshehen mas saje

Zotëri ‘’Gjyka” ( të më ndjeni ndë ju ngatërroj ndonjë gërmë e ofendoheni pasi nuk po jua kuptoj dot nofkën në dialektin tuaj) fjala petrol nënkupton mbi të gjitha ‘’burim energjie pozitive’’ dhe një nga format e saj është edhe zjarri për ngrohtësi e dritë, e përdorur nga njerëzit që në gjenezë. Në lidhje me shqetësimet e mia që ju i anashkaloni dhe i deformoni në çështje personale (pasi nuk i përgjigjeni me argumente asnjërës por thjesht më paragjykoni se kush jam pa më njohur) ju garantoj që nuk flitet ‘’për mua’’ e ‘’për ti’’ por për diçka më madhore, për të vërtetën mbi evidentimin e vlerave të mirëfillta kombëtare. Nuk është vendi të analizoj tërë tezat që ngre At Pllumi në shkrimet, as jetën e veprën e tij, kam përmendur vetëm disa çështje: qëndrimin e tij ndaj vajzave luftëtare antifashiste që çliruan Shkodrën e tërë Shqipërinë (‘’jo të denja’’ e ‘’morracake’’ sipas shkrimeve, ndërkohë që mjaft nga ‘’barinjtë e grigjës”, si p.sh patër Anton Arapi, mësuesi i tij, bashkëpunuan me pushtuesin fashist), sajesën e at Zefit për të njollosur atdhetarin demokrat antifashist Skënder Luarasi ( të njëjtën gjë kanë bërë edhe disa sivëllezër të tij me Migjenin), lartësimin e ‘’veprës’’ ( në fakt tradhëtisë) të Esat pashë Toptanit, etj. Nga ana tjetër i jep të drejtë vetes të kritikojë edhe mbreter, presidentë e kryeministra, pa analizuar veten objektivisht. Pse në shkrimet e librat e tij ‘’historikë‘’ai nuk ka vendosur dokumente arkivore, qoftë edhe per aktivitetin e tij të shquar politik e atdhetar? Pse vetëm ai ka ndjekur rrugën e Zotit dhe për këtë meritë duhet të errësojë vlera të mirëfillta? Pse nuk diskutoni e ta mbroni at Zefin për këto teza që ai i ka shkruar nën emrin e tij (ose provoni që ia ka shkruar ndonjë tjetër pa dijeninë e tij) por paragjykoni gjëra pa lidhje.
Ndërsa për kontributet, Ju garantoj që e respektoj në maksimum të ndjerit At Zef Pllumi. Dhe e fundit, si shqiptar, ju bëj thirrje kushdo qofshi: katolik, ortodoks, protestant, bektashi, sunit, hebre, budist, etj, të ruani emrin, gjuhën, emblemat e unitetin kombëtar nga çnderimi. Unë nga ana ime i respektoj të gjitha besimet dhe perfaqesuesit e tyre të nderuar, por edhe i kritikoj kur e shkelin parimin, këtë përpiqem të bëj duke përdorur pa frikë Fjalën e Lirë Shqipe, ndaj kujtdo qoftë, edhe ndaj zotnisë së tij, ‘’Gjyka’’.

[petrol]

''Heroi'' dhe ''Tradhëtari''

Në forum kam lexuar nga J. T.: ‘’Une krenohem qe ky kombi yne ka pase kollosa mendor si At Zef Pllumi e At Anton Arapi... Kujtime e nderime per kto humanista te botes njerzore.’’ Këtë lidhje ‘’të pakuptimtë’’ e saktëson K.T.: ‘’Në vitin 1943 – 1944 At Zef Pllumi është sekretar personal i Padër Anton Harapit’’.
Ndërkohë një farefis i Margarita e Kristaq Tutulanit, të vrarë në lulen e rinisë nga pushtuesit shkruan: “Aktualisht po ngrihet lart dhe po vlerësohet si truri i kombit kolaboracionisti dhe anëtari i Këshillit të Regjencës Naziste Patër Anton Arapi, një nga më aktivët si bashkëpunëtor i pushtuesve italianë dhe më vonë i atyre gjermanë. Për të ditur se kush është kolaboracinisti dhe bashkëpunëtori i pushtuesve gjermanë, Patër Anton Arapi mjafton të sjellim në vëmendje të publikut shkresën me Nr. 128, dt. 5 tetor 1944, që dërgonte kryeministri i asaj kohe Mehdi Frashëri, në emër të kryesisë parlamentare, ku shkruhet: "Kemi biseduar me autoritetet gjermane për t'iu vënë në dispozicion një autokolonë ushtarake për udhëtimin e shkëlqesisë Tuaj". Kriminelë antishqiptarë të këtij tipi janë me dhjetëra e qindra që sot po rehabilitohen, madje edhe po shpërblehen si të përndjekur politikë, megjithëse në bashkëpunim me pushtuesit fashistë kanë kryer krime dhe janë ndëshkuar si kriminelë.” (http://www.bashkimikombetar.com/hist...opes-t2689.htm)
Ndaj edhe unë shpreh dilemën se si duhet të trajtohet tema ‘’Heroi dhe tradhëtari” pasi disa, ndryshe nga kriteret logjike e morale, e shprehin:
‘’Hero’’ quhet bashkëpunëtori i çdo pushtuesi fashist që është vrarë nga çlirimtarët ‘’komunistë’’, ndërsa ‘tradhëtar’’ quhet çdo çlirimtar ‘’komunist’’ i vrarë nga pushtuesit fashistë dhe bashkëpunëtorët. Dhe ky përcaktim nuk është vetëm për muhabet, por edhe si kriter për t’u vlerësuar ‘’Nder i Kombit’’ me përfitimet përkatëse materiale, morale, personale, familjare e klanore. Dhe pastaj habitemi se nga na dolën këta ‘’heronj’’!

[Gjyka]

Nuk ka nevoje per paragjukime, se ju, fale fjales se lire, jeni identifikue bash ashtu si jeni, paseardhes i xhaxhit enver (pa germ te malle). Nje gja vetem ju mungon: kurr nuk do te je arrini kenaqesis se duertrokitjeve si aj, sepse per fat shumica e shqipetarve jane zgjuer nga gjumi gjysemshekullor dhe po e veleresojne ate qe e meriton vlersimin, ata njerz qe me te veretet ja deshten te miren shqiperise. Kurse juve qe mundoheni ti njolloseni figurat e ndrituna sikur Ate Zef Pllumi, Ate Anton Harapi e tjere e tjere, do tu shkoji mundi bosh, do tu mbuloji turpi, dhe do te mbeteni te trishtuem se nuk ja arrijtet me be ata chka deshtet.
Sa per bashkepunimin e ketyne herojve te ndritur me pushtuesin, ajo asht vetem e pa verteta e juej. Ata jo vetem se nuk kane bashkepunue, por haptas jane deklarue kunder pushtuesit, ashtu qe jane kritikue ashper nga ana e udheheqesise klerikale Italijane. ju keta jam i bindun se dini, por nganjeher inati shpejton para aresyes.
Ate Zefi, Ate Antoni si dhe shume tjere, dojshin nje shqiperi te lire, ku shqipetaret te kishin lirite fetare dhe tjera perparime si i kishte Europa, e kishin hetue se kah po shkon shqiperija e shkret.
Sa per veprat e mirefidhta qe ju i permendet, e simbas jush jane ato komuniste, u pane chfare vlerash ishin e ku na chuen.
Pra i nderuar, kur don te postosh, kqyre e zgjidh kadishka te edhe te vertet, sepse me keto tjerat na ngine.
Ska dyshim se kane mbet hala fundrrina komuniste ne shqiperi dhe mund te bejne pengesa, por sdo ta kene gjate. Thoni chlirimetaret komunist, po ju i gjore a e dini se te njejtit chlimetare, sa e chliruen vendin, u kthuen e vrane popullin e vet pa kursye askan, e mase paketi ata te cilet donin liri e perparim dhe ishin itelekti i vendit, te cilet ju mundoheni me i njollose. Si e shpjegoni ju faktin qe ma shume u vrane shqipetar te pafajshem ne "liri" se gjate okupimit. Sa i perket fjales se lire mire thoni, edhe pse ajo perzihet me turlifare rrenash, ajo asht e lire, dhe e keqeperdorin njerze si ju. Ngushdhimet e mija per xhaxhin dhe komunizmin