http://www.buzuku.cg.yu/Arkivi/Buzuku%2029/faqe_03.htm
Hyrja nė Kala tė Tivarit
sipėr derės luani, shenjė e
qeverisjes sė Venedikut (1423 - 1571)
Shqiptarėt janė popull autokton nė Ballkan, para-grekė dhe para-sllavė
Shkruan Lek Pervizi
Zbulimet e fundit arkeologjike kanė vėrtetuar se trevat ballkanike, si dhe krejt Evropa, kanė qenė tė banuara nga dy popuj tė mėdhenj pellazgė, Vinka e Dimine, nga vitet 8.000-3000 para Krishtit ose dhe mė pėrpara.
Alfabeti i parė gjithashtu ėshtė krijuar nga Pellazgėt dhe ai ėshtė pėrhapur nga Fenikasit, qė ishin njė popull pellazg, siē ishin p.sh. edhe Etruskėt. Nuk ėshtė e vėrtetė se latinėt morėn alfabetin nga grekėt, por drejt nga Pellazgėt, dhe ėshtė ky alfabet qė u pėrshtat nga grekėt. Grekėt, as me greqishten e vjetėr ose tė re, nuk arrijnė tė pėrkthejnė shkrimet e vjetra dorike e jonike, si dhe asnjė nga mbishkrimet para-helene, qė i pėrkasin kontekstit pellazg. Kretezėt kanė qenė pellazgė, flisnin e shkruanin pellazgjishten. Dhe nė luftėn e Trojės nuk ėshtė folur greqisht dhe as qė kanė qenė grekė ata qė luftuan, veēse fise tė ndryshme pellazge qė luftonin mes tyre pėr mbisundim. Grekėt nuk bėnė gjė tjetėr veēse grabiten e pėrvetėsuan dhe greqizuan gjithēka qė morėn trashėgim prej Pellazgėve. Theksojmė se mbasardhėsit e hershėm tė Pellazgėve nė Ballkan ishin Ilirėt, Trakėt e Dakėt, popuj vėllezėr qė flisnin njė gjuhė, pellazgjishten. Ilirėt ishin tė ndarė nė fise: Dardanėt, Labeatėt (rreth Liqenit tė Shkodrės), Dalmatėt, Ardianėt, Japodėt, Enkelejtė, Venetėt, Istrėt, Taulantėt, Thesprotėt, Molosėt, Epirotėt, Korintėt, Kaonėt, Peonėt, Pirustėt, Karavantėt, Albanėt.
Pellazgjishtja njihet si gjuha mė e vjetėr dhe e veēantė, njė gjuhė autoktone proto-evropiane dhe aspak indo-evropiane. Kėto janė tezat e teoritė e fundit tė gjuhėtarėve (gjermanė, italianė, francezė, belgė, anglezė), qė kėrkojnė tė zgjidhin problemin gjuhėsor tė qytetėrimit njerėzor nė Evropė. Nė takimet linguistike ndėrkombėtare e nė universitete tė ndryshme, Nermin Vlora Falaski arriti tė vėrtetojė se gjuha ēelės e mbishkrimeve tė mbetura misterioze prej 3000 e mė shumė vjetėsh, ishte vetėm shqipja. Nermin Vlora, jo vetėm qė njihte latinishten e greqishten e vjetėr, por edhe gjuhėt e tjera, si persishten, arabishten, sanskritishten, si dhe tė gjitha gjuhėt evropiane, pra nuk ishte njė amatore por njė shkencėtare e vėrtetė. Edhe Spiro Konda, njohės i mirė i botės antike, nė kontekstin gjuhėsor, kishte arritur tė njėjtat pėrfundime si Nermin Vlora. Shqipja nuk ėshtė gjė tjetėr veēse mbasardhėsja e trashėgimtarja e pellazgjishtes, pra Pellazgėt janė paraardhėsit e shqiptarėve. Edhe shkencėtarėt e vėrtetė grekė e pranojnė se Shqiptarėt janė pasardhėsit e Pellazgėve. Citojmė Enciklopedinė e Madhe Greke (vėllimi XIX, faqe 873): "..pra, stėrgjyshėrit e shqiptarėve tė sotėm, Pellazgėt, kanė banuar qė nė kohėt parahistorike nė pjesėn mė tė madhe tė botės qė njihej aso kohe, duke zhvilluar njė qytetėrim shumė tė rėndėsishėm dhe duke ngritur vepra me vlera tė jashtėzakonshme." Shqipja ėshtė e pėrcaktuar botėrisht si gjuha mė e vjetėr dhe unike ndėr gjuhėt qė studiohen; e qartė, ndėrlidhja e varėsia e gjuhėve e ka burimin nismėtar nga Shqipja (ku kuptohet pellazgjishtja).
E mbyllim kėtė shkrim me njė pėrkufizim tė Spiro Kondės, nga vepra e tij "Shqiptarėt dhe Problemi Pellazgjik" (Tirane 1964, faqe 237): "Problemi etrusk nuk mund tė zgjidhet jashtė problemit tė pėrgjithshėm pellazgjik, duke qenė njė pjesė esenciale e saj. Ne jemi plotėsisht tė bindur se Misteri Etrusk, mund tė zgjidhet pėrfundimisht, vetėm nėse studiuesit mbėshteten mbi gjuhėn shqipe, bazė krejtėsisht e sigurt, pėr zgjidhjen e problemit tė pėrgjithshėm pellazgjik."
*Pėrshtatur revistės BUZUKU.
Krijoni Kontakt