Histori te Maleve te Shqiptareve

[javan]

Me poshte do sjell pjese pjese perkthimin e kapitullit te nje libri te vitit 1900 me te dhena nga nje udhetim ne trojet Shqiptare. Ndonese pjesa e pare ngjan si perralle, mendoj se ka nje lidhje te brendshme figurative mes virtuteve te larta qe do perbejne normat e sjelljes sociale e familiare te Shqiptareve,. Jane po keto virtyte, kodi I nderit dhe padurimi I te veirtytshmit qe po ashtu jane shfrytezuar nga popujt e tjere si themra e Akilit per te pergjunjur kete etni te madhe. Ky fat me gjase pason ne tregimet e metejshme (Lekes se Madhe dhe Grekeve). Per kete arsye vendosa ta perkthej edhe pjesen e Ores.

Ne perfundim do vendos faqe te skanuara te ketij perkthimi me shenimet perkatese.

-Ora e Ujit e Malit te Sharrit –
-Ardhja e Tribeve ne Europe para se te lindnin Detet, dhe si erdhen Greket e pare me anije –
-Perse Aleksandri i Madh lindi ne Emadhija dhe udhetimi i tij ne Maqedoni-

“Oret e ujit jane race shume e lashte” tha plaku. “Ato ishin ketu para oreve te pyllit. Nuk mendoj se kane mbetur shume prej tyre, dhe asnje burre ne kohen time, ose ne kohen kur jetoi babai im nuk i ka pare keto. Por shume kohe me pare, perpara se tribet e Shales, Shoshit dhe Pultit ishin themeluar ne Mirdite, ishte nje burre i tribes se tyre qe kapi nje ore. Eshte nje kenge shume e vjeter dhe pothuaj e harruar, por burri ishte nga Mali I Sharrit, dhe nuk arriti te behej mbret i gjithe botes vetem per tri dite. Ne kohen e babes tim ende kendohej ajo qe i kishte ngjare atij. E kam degjuar kete kenge kur isha femije, por tani i kam harruar fjalet. Me kujtohet vetem cfare ngjau.



“Burri i Malit te Sharrit shkonte cdo dite per dru ne mal, dhe ne pyll ishte nje liqen i vogel por i kthjellte si qiell. Nuk e di pse shkoi; mbase te mblidhte gjethe per te ushqyer bagetine ne dimmer. Por ndodhi qe nje dite kur po punonte te shikonte nje vajze shume te bukur e cila ngriti koken nga ato ujera dhe shikoi me kujdes ne cdo drejtim. Ai qe i fshehur nga gjethet e uleta dhe ajo nuk e pa. Kur nuk pa njeri, ajo doli nga uji ne diell dhe vallezoi ne diell. Pasi kishte vallezuar sa deshi u kthye perseri ne uje. Burri i Sharrit ju afrua ujit te shikonte dhe ai qe i kthjellte si qielli.

“Te nesermen ndoshi e njejta gje, edhe te nesermen dhe ne darken e dites se trete burri I malit te Sharrit shkon tek nje plake e urte dhe i tregon cfare kishte pare. Ai thote: “Une dua ta marr kete vajze. Ne se nuk marr ate, nuk martohem me askend dhe nuk do bej djem. Me thuaj cfare te bej.’
“Gruaja e urte thote: Neser merr ne breh te liqenit nje pasqyte te argjendte dhe vendose perballe liqenit. Merr nje litar dhe lidhu me kurriz per nje trungu peme. Dhe rri aty pa levizur deri sa vajza te dale nga liqeni dh ete hyje perseri ne te. Pastaj ec dhe me trego se cfare pe.’



“Burri nga mali i Sharrit beri ashtu. Kur vajza del nga uji dhe dallon pasqyren, ajo shikohet ne te per nje kohe te gjate. Pastaj shikon burrin e Malit te Sharrit te lidhur per peme, dhe shpejt hyn ne uje. Ate dite ajo nuk vallezon.
“Ne darke gruaja e vjeter tha: ‘Mire.per tri dite do te besh cfare bere sot. Ne diten e trete, vendos para pasqyres nje veshje mendafshi te bardhe e cila nuk ka te hapur pe rte future koken. Vajza do ta veshe me qellim qe te shihet ne pasyre. Por kur ajo te perpiqet te nxjerre koken dhe nuk do te mundet, atehere liro litaret dhe merre ne shtepine tende si nuse.’
“Gjithe cfare tha gruaja e urte qene me vend. Burri i malit te Sharrit e mori oren ne shtepi te tij si nuse, por kenga nuk mbaron me kete.”

Plaku ndaloi per rregulluar nje cigare qe sapo kishte dredhur ne kutine e argjendte te duhanit. Per nje moment nje diell i dobet kaloi permes te carave te dritares ne forme shufrash te nditura pergjate qylymave shumengjyresh, e shkelqeu aty ketu ne dorezen e revolverit dhe zinxhirin e argjendte….
Kishte nje ecje-jake te vazhdueshme ne ballkonin e gjate jashte dritares, pasi pas njeres nga dyert e mbyllura, Patre Marjani po degjonte mekatet dhe jepte pendese.

“Kjo eshte si nje histori e vjeter, gjysme e harruar” thashe une. “Me kujtohet, por vetem pasi e kam degjuar te tregohet.”…

[landi45]

e lezetshme

[javan]

“Asht shum i buker” I them plakut te vjeter. “Cili eshte perfundimi i kenges?”
“Burri I Malit te Sharrit e mbajti ne shtepi oren e ujit,” vazhdoi plaku, “dhe ajo ishte gruaja e tij. Per gjashte muaj ai qe i gezuar, sepse ajo qe e bukur dhe e mire, por ai deshironte qe ajo te fliste. Dhe kur gjashte muaj te thjeshtesise dhe peruljes kaluan, e kishte ardhur koha qe ajo te qeshte dhe te gezohej ne shtepi te tij, ajo rrinte ne heshtje. Burri i Malit te Sharrit lodhej shume per te. Ai i solli lesh shume te holle qe ta tirrte, beri djepet me te bukura me figura kashesh, zogjsh dhe peshqish pasi e dinte qe ajo ishte e ujit. Por kur i dha leshin ajo nuk foli, dhe kur i dha djepet ajo qendroi ne heshtje. Ai i thote, “Me thuaj cfare do, dhe mund ta bej per ty’ por ajo nuk u pergjigj.


Ai shkoi ne pyll ne nje vend qe dinte, luftoi me bletet e egra dhe I solli mjalte, dhe ajo e hengri mjaltin duke buzeqeshur, por perseri nuk foli. Ai beri edhe gjera te tjera te cilat nuk me kujtohen;ai beri cdo gje qe mendja mun te shpike, qe ta bente ate te thyeje heshtjen, po ajo nuk foli. Shtepia e tij qe gjithmone e heshtur, dhe ai i merzitur. Kur djali u lindi, ajo e deshi femijen por nuk beri asnje zhurme kur femija lindi, ose kur e ushqente.’ “Dhe pasi kishte kalur nje vit martese ai nuk mund ta duronte kete heshtje edhe me shume. Ai shkon tek gruaja e urte ta pyese si mund ta bente te flase gruan.


“Gruaja plake mendohet dhe thote: ‘ Vrit nje dele dhe merr fshikezen e saj dhe mbushe me gjak. Fshihe fshikezen ne djepin e femijes fshehurazi. Ne mbremje foli eger gruas dhe urdheroje te flase. Ne se ajo nuk pergjigjet, nxirr thiken dhe thuaji ‘Flit, ose e vrava femijen.’ Ne se perseri nuk flet, prite fshikezen ne djep me thike. Kur te shohe gjak, gruaja jote do te flase.’
Burri i malit te Sharrit me zemer te vrare e mendje te keqe ben si i kishte thene gruaja e mencur. I thote gruas “Flit!” dhe ajo rri ne heshtje. Ai zgjat doren ne djep, dhe i thote qe do vrase femijen, por ajo e shikon e tmerruar dhe rri ne heshtje. Atehere ai godet dhe gjaku pershkon mbulesat, e ajo flet.
“Ajo foli me ngasherime dhe me ulerime. Ngriti djepin ne sup dhe tha, ‘Po te kishe qene i duruar per tri dite me shume, une do te te kisha bere Mbret te Botes.’ Atehere ajo qau, dhe lotet e saj u bene shatervan dhe sahtervani mjegull, dhe mjegulla u davarit. Burri i malit te Sharrit nuk e pa me kurre gruan e tij, kurse femija vdiq brenda tri ditesh. Nuk e di cfare i ndodhi burrit te malit te Sharrit.”

Ne zhgenjimin tim, fola me shpejt se sa duhej, duke injoruar perkthimin e Rexhes. “Po kjo nuk eshte Shqiptare, eshte Greke.” Thashe une” “Me kujtohet ta kem lexuar shume vite me pare.”

“Po,” tha plaku me ironi. “Eshte kenge Greke, aq greke sa edhe Leka Madh.”

E falenderova plakun me ofendim, sepse Gegeve u rendon ne zemer fakti qe greket mbajen Janinen, dhe kujtimi I fshatrave te djegur dhe i Shqiptareve te prere te Epirit eshte vetem 6 vjecar. Nje nga ato kujtimet qe te djegin ne netet pa gjume. E shava veten, nderkohe qe zeri im u perpor te rregullonte gabimin e pakorigjueshme qe kisha bere me pare, duke pyetur “Kush eshte Leka i Madh?”

….Rexha u pergjigj: “Nuk e di si e quani ju ne Anglisht. Leka i Madh ishte mbreti yne shume vjet me pare.

“Leka I Madh?” bertiti Frances. “Aleksandri i Madh! Cfare po thone per te?”

Burri i ri me fanelle te ushtrise Amerikane i cili nuk kishte pasur mendjen ne historine e ores, u qendroi ballas “Aleksander Greku?” perseriti. “Aleksandri nuk ishte Grek; ai ishte Shqiptar.”

“Do te thuash qe nena e tij ishte Shqiptare?” tha Frances.

Burri i ri nenqeshi me perbuzje. “Dhe mendon se i ati nuk ishte? Qe kur nje mbret Shiptar meron nje te huaj? Shqiptaret martohen me Shqiptare. Kur Filipi i Dyte u martua, ai mori nje grua nga populli i vet, por tjeter fis, si ka qene gjithnje zakoni. Guzojne Greket te thone qe Filipi qe Grek? Po te kishte qene Grek asnje prijes Shqiptar nuk do i kishte dhene te bijen per nuse. Edhe atehere ne Malesoret i perbuznim Greket.”

“Por Filipi i Maqedonise ishte Maqedonas” thashe me ze te dobet. “Apo nuk qe Maqedonas?” Maqedonasit nuk ishin Shqiptare, apo ishin?”

“Pyet plakun cfare di per Leken e Madh, Rexhe ” thote Frances. Por plaku qe kishte rene ne te thella duke tehequr qelibarin ne goje me buze pa dhembe, ende po zhbirilonte tek kenga e burrit nga mali i Sharrit.

“ Gjerat qe te shpjegova qe kane ndodhur i perkasin nje fisi Shqiptar te malit te Sharrit.” Tha ai. “Kjo kenge eshte kenduar nga Malesoret qe nga dita kur ka ndodhur e deri ne diten kur im ate u be burre. Greket jane njerez te vegjel qe bejne pyetje, dhe qe kane luajtur me letra e me shkrime qe kur erdhen per here te pare ne brigjet tona me anijet e veta, shume kohe me pare- qindra qindra vjet para se te vinin Romaket. Ne i strehuam, i lejuam te vijne ne brigjet tona, i lejuam te vijne nga detet e ftohta dhe te qendrojne ne tokat tona, dhe ata jane miq qe vjedhin nga i zoti i shtepise. Ata kane vrare njerezit tane; na kane marre Janinen. Le t’e mos i prekin kenget tona dhe mbreterit tane. Greket!” tha ai nen ze. “Do na kerkojne edhe malin e Shoshit se shpejti!”

Ngazellimi me drodhi gishtat sa qe shkrimi me humbi uniformitetin. Fletorja e lagur prej shiut dhe e thare evokon vetem nje kristal te fontanes se pikturuar nga plaku ne musgun e ngrohte te shtepise se Sadir Lukes, shiu qe rreshket mbi cati, zhurma e lehte e opingave qe shkojne per konfesion tek gjunjet e Patre Marjanit.

“Greket erdhen ne brigjet tuaja?” thashe per te cytur plakun te vazhdoje. “Por eshte shkruar ne libra se ata erdhen nga tokat qe lagen nga Danubi, nga lumi qe rrjedh nga Beogradi ne Det te Zi. Eshte shkruar se ata zbriten poshte ne Ballkan per te ndertuar qytete te medha e te bukura ne brigjet e Egjeut. Dhe askush nuk shkruan per Shqiptaret. Nga erdhen Shqiptaret?”

Kjo pyetje krijoi nje habi te perceptueshme. Syte ngjyre lajthie e ngjyre blu, te gjithe u kthyen nga une me habi. Nje meso burre qe kishte ardhur nga dhoma e konfesionit per te vendosur pushken e tij me te tjerat prane oxhakut dhe per te dredhur nje cigare, ndaloi me cigaren pergjysem dhe me shikoi. “Nuk eshte shkruar aty (ne libra-shenim i javan) se nga erdhen Shqiptaret?” tha ai, me nje ton te shtangur. “Por sigurisht tere bota e di se nga vijne Shqiptaret.”

E sigurova se eshte shkruar vetem qe Greket kur erdhen gjeten disa fise te egra te popujve te Europes te cilet vdiqen kur njerezit qe ekzistojne sot erdhen- Ndalova qe ti jap disa informata rreth migrimeve te arianeve nga India, te cilet vdiqen u thashe kur civilizimi sotem erdhi. Dhe i pari civilizim qe Grek.

I porsardhuri mbaroi cigaren duke u menduar, e futi ne pipe, e ndezi me nje thengjill dhe i permblodhi mendimet e veta me nje proverb Shqiptar. “Eshte e vertete,” tha, “qe vetem luga e di se ku eshte tasi.”

“Dhe kur ne flasim per Greket,” tha nje prijes tjeter, “Le te kujtojme thenien e te pareve tane: Pema i thote sopates, ‘Perse me pret, une nuk te kam bere gje.’ E sopata pergjigjet, ‘Ti me dhe drurin per te bere bishtin.’”

Zemerimi i plakut ishte shuar. Ai na shikoi me keqardhje, si ata qe ofendojne sepse jane injorante. “Ne se Amerikanet duan te dijne cfare kemi mesuar ne nga baballaret tane, te cilet mesuan nga baballaret e tyre, dhe keta nga baballaret e bababallareve te tyre, une flas.” Tha ai. “Te gjitha keto gjera jane shume te vjetra, dhe asgje nuk eshte shkruar ne libra, prandaj jane te verteta. Une jam nje burre plak, dhe kam pare qe kur njerezit shkojne poshte ne qytete per te mesuar cfare ka ne libra ata kthehen dhe perbuzin urtesine e baballareve te tyre dhe nuk mbajne mend asgje prej saj, ata flasin gjepura, fjale qe nuk pajtohen me njera tjetren (behet fjale qe faktet historike nuk perputhen ne libra-shenim i javan). Por gjerat qe nje njeri i di sepse i ka pare (ky eshte tipari themelor i karakterit shqiptar – Flit te Verteten dhe beso ne fjalen e Burrit te Beses. Sot kjo eshte zevendesuar me ndarjen ne libra shkencore dhe fictive, kunderthenie dhe pasthenie, sepse besa/e verteta nuk jane tipare te cdo populli/njeriu –shenim i javan), gjerat qe ai mendon kur ecen udhes, ose rri prane zjarrit, keto nuk jane shume, por jane solide. Pastaj kur nje burre ndihet i vetmuar ai u jep fjale ketyre gjerave, dhe fjalet behen kenge, dhe kenga qendron sic eshte thene, ne memorjen e atyre qe e degjojne. Si kenga e burrit te Malit te Sharrit. Keto gjera ne kenget tona jane per kete arsye te verteta, por asnje kenge nuk ka treguar kurre qe nje tjeter genjen.”

[javan]

“Tani eshte thene gjithnje ne kenget tona se Shqiptaret erdhen shume kohe me pare nga lindja, nga nje vend i shumepopulluar pas maleve te lindjes. Atehere nuk kishte uje ne Detin e Zi. Njerezit erdhen permes maleve dhe luginave ne shume tribe. Ishte vend ku jetonin shume kafshe te mira per t’u ushqyer pas gjuetise. Keta njerez nuk quheshin atehere Shqiptare, por secila tribe kishte emrin e saj ate te prijesit- keta njerez qe ishin baballaret e baballareve moren tere tokat nga lumi ne veri, qe rrejdh edhe sot e kesaj dite ne Beograd e deri tek fushat e jugut qe sot jane det.

“Nuk e di sa kohe jtuan aty para se luginat te beheshin det. Ishte nje shi sic eshte shiu qe bie tani, dhe erdhi uje nha tak qe u bashkua me te. Dhe keshtu dolen dete ne Lindje e Perendim dhe ne Jug, dhe shume tribe, shume tribe te medha u mbyten ne te. Gjyshi im ma ka treguar kete, dhe ai tha se ka qene nje kenge me emrat e gjithe triveve te humbura qe i hengri deti. Por gjyshi i gjyshit tim nuk e kishte degjuar ate kenge. Kenge te reja dalin cdo dite dhe te vjetrat harrohen, dhe ne kemi patur shume per te mbajtur zi qe kur tribet e harruara nuk ishin me njerez te gjalle.

++++++++

Shenim i javan: Pra Shqiptaret ne menyre te pagabuar mund te themi se kane populluar tokat ku jane sot, para permbytjes se madhe.

+++++++++++++++

“Por duhet te kuptosh kete. Ishte pasi qe erdhen detrat, kur arriten Greket. Ata erdhen me anije permes detit, njerez te cuditshem qe nuk I kishim pae me perpara, qe flisnin nje gjuhe te cuditshme. Anijet e tyre erdhen ne birigjet ne Jug, baballaret tane nuk kishin pare anije. Baballaret e Shqiptareve qendruan ne male dhe i shikonin, pasatj shkuan poshte dhe u dhane dhurata. Nuk I vrame atehere kur qene pak dhe te dobet, dhe kur nuk kishte Pese Fuqi te Medha.

“Greket ishin gjithnje njerez te dobet, pervec njeres tribe nga ata, emri I se ciles nuk me kujtohet. Kjo ishte nje tribe luftarake. Qe nga fillimi ata deshironin te rrinin dhe te mendonin, te flisnin dhe te shkruanin, dhe t’I lexonin njeri tjetrit cfare kishin thene. Kjo i jepte kenaqesi.
“Per kete arsye, tere njerezit e maleve qe deshironin kenaqesi te kesaj forme shkuan tek ata dhe mesuan si te shkruajne, dhe pasi mesuan, lexuan cfare kishin shkruar ata, dhe ne kete menyre koha kaloi dhe asnje kenge nuk u kendua per ta. Greket nuk erdhen ne male. Kur me se fundi malesoret shkuan poshte ne Greqi te kryesuar nga mbreti i tyre, nuk kishte me Greqi. Dhe per gjithe keto vite e vite nuk do kete Greqi ne se 5 Fuqite i heqin duart nga Ballkani.”

“Leka i Madh nuk ishte burre i urte si i jati, por ishte prijes e luftetar, dhe udheheqes luftetaresh te medhenj” tha ai.

“Ishin 21 mbreter para babes se tij, te cilet qeverisnin tere fiset nga Deti I Zi ne Adriatik, ne veri te tribeve Greke. Mbreteria ishte ndertuar nga 1.Karanna, i cili ishte mbret i huaj prej brigjeve lindore te Detit te Zi. Ai erdhi nga pertej detit dhe unifikoi mbreterine. Kryeqyteti qe Emadhija.

Pas atij ishin keta mbreter:
2.Cenua
3.Trimi
4.Perdika
5.Argua
6.Filip
7.Ajeropi

dhe Ajeropi qe mbreti i pare familja e te cilit ishte komplet gjak i paster si ai i stergjysheve tane te ardhur nga lindja. Pas ketij vijne keta mbreter:

8.Alqeti djale i Ajeropit;
9.Aminti dale i Asqetit aleat i Darius mbertit te Persise.
10.Leka, djale i Amintit;
11.Perdika i Dyte, djali i djalit te Perdikes;
12.Arqelloja i Dyte, djale i Arqellos;
13.Armint i dyte, djale i Arqellos se Dyte;
14.Pafsania i cili qe i huaj;
15.Armint i Trete djale i Armintit te Dyte;
16.Leke i Dyte, djale i Armintit te Trete;
17.Ptoleomeja qe ishte i huaj;
18.Perdika i Trete i familjes se Perdikes;
19.Armint i Katert djale i Lekes se Dyte
20.Leka i Madh djale i Filipit te Dyte
21.Pas Lekes se Madhe kemi Filipin e Trete…

Ketu e nderpreme gjenealogjine pasi deshironim te mesonim me shume mbi Leken e Madh dhe harruam te kthehemi perseri ne kete pike.

"Leka i Madh lindi ne Emadhija, ne Mat." filloi plaku, dhe u nderpre nga tre pasthirrma.

“Ne ate kohe ishin dy kryeqytete te Mbreterise se Bashkuar” tha plaku “Ishte Pela, mes Selanikut dhe Manastirit, dhe ishte Emadhija, kryeqyteti i vjeter, qe shtrihej ne luginen qe sot eshte Mati. Ne Pele dhe ne Emadhija Filipi i Dyte kishte shtepi te medha, dhe disa here rrinte ne Pele dhe disa here ne Emadhi. Kishte mosmarreveshje mes Filipit te Dyte dhe gruas se tij, sepse ajo e donte Emdhine dhe nuk donte te shkone me te ne Pela. Ajo shkoi, eshte e vertete, por nuk donte. Po ashtu kishte mosmarreveshje mes tyre per shkak te nje gruaje greke ne Pela. Nuk e di ate kenge, por mendoj se kjo ishte marrezi dhe budallallek, pasi Filipi i Dyte qe burre i mire dhe mbret i urte. Por kjo eshte e vertete, qe para se Leka i Madh te lindte, nena e tij e la Pelen dheierdhi ne qytetin e saj Emadhija, dhe eshte Emadhija aty ku lindi Leka i Madh. Ai hipi ne nje kale kur shkoi ne Pele per te paren here, dhe Filipi i Dyte erdhi nga Pela qe ta takonte, dhe pikerisht nga kurrizi i kalit e ka pare Leka i Madh per here te pare te jatin.

“Thuhet s ekur kur Leka i madh kaleroi nga Emadhija me nenen e vete dhe shume prijes malesore, ata kaluan luginene Bulqis, ku ka shume burime dhe ujera te cuditshme, dhe se kaluan permes pyllit-ne ate kohe kishte nje pyll te meadh ne Bulqis, ku tani jane fusah gruri-ata ndalojne ne nje burim, ne ate vend ku guret e medhenj rrine ne rresht. Ata degjuan tingellimen e nje kenge ne nje gjuhe te panjohur, por fundin e kenges e kuptuan dhe kenga thoshte, “Tungjatjeta Leke, bir i Filipit te Dyte, Mbret i Botes” (*ky paragraph shoqerohet me shenime per Bulqizen dhe burimin te cilat do t’i vendos ne fund- shenim i javan)

“Filipi i Dyte ishte shume krenar per djalin e vet, dhe krenaria e coi ne nje budallallek te madh per nje mbret te mire e te urte. Ai tha se do ta bente Leken e madh mbret te botes, dhe kjo ishte mire mjaft, por ai shtoi se mbreti i botes duhet te ishte me i mesuar se ai vete. Ndersa te gjithe burrat e vjeter qe i kane studjuar menyrat e botes e dine qe duke qene i fuqishem e i pameshirshem nje burre behet i pushtetshem, te jete shume i mesuar e ben nje burre te enderroje dhe te hezitoje. Ne krenarine dhe verberine e tij, Filipi i Dyte dergoi ne Greqi per nje Shqiptar qe kishte mesuar menyrat e Grekeve, dhe ketij burri i dha dalin qe t’I mesoje librat.”

“Vertet, kjo eshte teper!” tha Alex. “Aristoteli nje Shqiptar?”

“Po,” vazhdoi burri plak duke hequr qelibarin nga goja dhe dhe duke ju pergjigjur qetesisht tingellimit te atij emri, “emri i tij ishte Aristotel, dhe ai ishte nga fisi i Ajeropit, baba i tij kishte shkuar ne nje fshat te Maqedonise dhe qe bere tregtar. Me qe ishte I pasur, ai e dergoi te birin, i cili ishte me i dhene pas mendimit se sa pas veprimit, te mesoje menyrat Greke te mendimit. Dhe ishte pikerisht ky burre qe ju soll Filipit te Dyte per t'i mesuar te birin, nderkohe qe mund te kishin qene shume prijes malesore te cilt mund t’i kishin treguar atij si te behej nje burre dhe udheheqes burrash.

“Ne fund te kesaj eshte qe Leka i Madh behet mbret i botes. Eshte kjo e shkruar ne libra? Po? A thuhet po ashtu se se ai u be mbret i botes prej prijesave Malesore qe i donin te jatin, dhe se Leka i Madh vete nuk ishte burre, apo udheheqes burrash? A thuhet qe Malesoret u kthyen ne malet e tyre pasi e kishin ndjekur Leken e Madh deri ne fund te botes, dhe kenduan nje kenge ku thuhet se ishte mire qe Filipi Dyte kishte mbyllur syte pergjithmone qe te mos derdhte lot turpi per djalin e vet? A thuhet gje per demin qe i eshte bere Shqiptareve nga nje burre qe kishte shkuar ne qytet per te mesuar menyrat Greke, dhe se si te perbuze njerezit e vet?”

“Jo,” I thashe, “nuk eshte shkruar tamam ashtu.”

Por kishte reaksion nga disa, qe si Shqiptare ishin krenare per Leken e Madh, dhe nuk i pelqyen sulmet ndaj mbretit te tyre me te njohur, dhe te tjere qe i jepnin te drejte plakut. Por te tera pushuan me hyrjen e Patre Marjanit, fytyra e zbehte dhe e ndezur, dhe zeri i bute na solli perseri ne te tashmen.

-vazhdon-

[javan]

Kjo liste e Mbreterve te Maqedonise vjen nga http://www.historyofmacedonia.org/An...Macedonia.html

Po e vendos per efekt krahasimi:

Kings of Macedonia


1. Caranus
2. Perdiccas I
3. Argaeus I
4. Philip I
5. Aeropus I
6. Alcetas
7. Amyntas I (c. -497)
8. Alexander I (c. 497-454)
9. Perdiccas II (c. 454-413)
10.Archelaus (413-399)
11.Orestes (399-396)
12.Aeropus II (396-393)
13.Pausanias (393)
14.Amyntas II the Little (393)
15.Amyntas III (392-370)
16.Argaeus II (370)
17.Alexander II (370-368)
18.Ptolemy Alorus (368-365)
19.Perdiccas III (365-359)
20.Philip II (359-336)
21.Alexander III the Great (336-323)
22.Philip III Arrhidaeus (323-317)

Alexander IV (323-310)

Cassander (307-297)

Philip IV (297)

Antipater (297-294)

Alexander V (297-294)

Demetrius I Poliorcetes (294-288)

Pyrrhus (288-287)

Lysimachus (288-281)

Ptolemy Ceraunus (281-279)

Meleager (279)

Antipater II (279)

Antigonus II Gonatas (277-239)

Demetrius II (239-229)

Antigonus III Doson (229-222)

Philip V (222-179)

Perseus (179-168)

[Kreksi]

Me kete stil ky liber i juaji besoj se do jete Best Sellers !
Imagjino se kur te perkthehet edhe ne frengjishte, do plasin grkofonet ne vend, do gjuhen ketu ne Senë...e nga stami Kadare do ua beje atyre: goodbay !

Une do jem i pari qe do ta blej kete liber javan, lexohet me nje frym dhe mezi po pres neser te lexoj vijimin e ketij rrefimi me nje stil mahnites qe fillon sikur nje prrallë e lashtë e shkon duke u zgjeruar si lumi Amazon me tribet e fshehura ne malet per rrethe tij, te shpie ne kohe te lashta ky rrefimi yt i kendshem, se di se si te ju falenderoj ndryshe, gzohem qe jam gjelle dhe pata rastin pas shume vitesh te lexoja diçka te jashtezakonshme, nje kryeveper e pa krahasueshme ne nje shqipe perfekte, edhe njhere Ju pergezoj i nderuari javan, urime !

[javan]

Kreksi, sic eshte thene ne postimin hyres te kesaj teme, libri nuk eshte i imi. Une po bej vec perkthimin.

[javan]

Ne listen e mbreterve te Emadhise me kane shpetura pa permendur dy mbreter (Arqellon dhe Orestin). Ne pamundesi pe rte korriguar postimin me lart, ju lutem referojuni kesaj liste e cila eshte e sakte dhe e pare ne menyre krahasimore me historikun maqedonas.

"DINASTIA MAQEDONE SIPAS
MALEVE TE SHQIPERISE"

1. Caranus
2.Cenua
3.Trimi
4.Perdika
5.Argua
6.Filip
7.Ajeropi
8.Alqeti djale i Ajeropit;
9.Aminti dale i Asqetit aleat i Darius mbretit te Persise.
10.Leka, djale i Amintit;
11.Perdika i Dyte, djali i djalit te Perdikes;
12.Arqelloja djale i Lekes
13. Oresti, djale I Perdikes se Dyte
14.Arqelloja i Dyte, djale i Arqellos;
15.Armint i dyte, djale i Arqellos se Dyte;
16.Pafsania i cili qe i huaj;
17.Armint i Trete djale i Armintit te Dyte;
NA
18.Leke i Dyte, djale i Armintit te Trete;
19.Ptoleomeja qe ishte i huaj;
20.Perdika i Trete i familjes se Perdikes;
21.Armint i Katert djale i Lekes se Dyte
22.Filipi I Dyte djale i Lekes se Dyte
20.Leka i Madh djale i Filipit te Dyte
23.Pas Lekes se Madhe kemi Filipin e Trete…

a)Dinastia Maqedone e njohur duket se ka parametra te pasakte datimi.
b)Asaj i mungojne mbreterit 2 & 3 (Cenua & Trimi).
c)Ne vend te 14. Arqellos se Dyte, djale i Arqellos ka 12.Ajeropi II
d)Rendi i 14. Armint i Dyte, djale i Arqellos se Dyte dhe 15. Pafsanes, mbret i huaj eshte i permbysur. Pafsania vjen pas Armintit te Dyte ne historine e Maleve dhe jo e kunderta.
e)Historia e Maleve nuk ka mbret Argaeus II
f)Historia e sotme Maqedone nuk ka 21. Armint te Katert, djale te Lekes se Dyte.

[javan]

Atij (Patre Marjanit) ju dha vendi i nderit mes grigjes se vet, dhe Sadir Luka nga qoshja ku kishte qene duke biseduar me Perollin nxitoi t'i beje nje kafe me duart e tij patres. Kur grupi u ri-rregullua dhe u qetesua pasi i ishte pergjigjur pyetjeve te patre Marjanit per udhetimin tone dhe mengjesin, e pyeta ate ne se Aristoteli ishte Shqiptar. Ai tha, po. E pyeta per udhetimin e shqiptareve te pare dhe per ardhjen e grekeve me anije, dhe ai tha se beson qe keto histori jane te verteta. Eshte e cuditshme i thashe, qe historianet ne Perendim, dhe shkollaret Greke jane kaq te paudhezuar. Patre Marjani buzeqeshi.

"Te gjitha keto gjera jane te debatushme, sigurisht", tha ai, "dhe duhet mbajtur parasysh se jane Greket dhe Shqiptaret e Helenizuar qe shkruan te dhenat.Ne Shqiptaret nuk u kemi dhene asnje material shkollareve. Per me shume, eshte per t'u cuditur qe ata jane gabim rreth jetes se njerezve qe jetuan 30 shekuj me pare, nderkohe qe jane gabim edhe per kohen e tyre? Ne te njejtat libra ku thuhet qe Greket ishin barij te Danubit lexon qe shiptaret e sotem jane Muslimane, kacake, ose te dyja."

Kjo ishte e vertete dhe une heshta duke u mbeshtetur rehat ne jesteket pija duhan dhe shoja flaket qe dhembezoheshin ne zinxhiret e argjendte dhe kercenin nga kutite te cigareve tek dorezat e thikave me cdo levizje te lehte te trupave perqark nesh. Patre Marjan foli rreth mungese se rendesise te madhestise dhe te fajeve te Shqiptareve ne te kaluaren, per mengjesin e ri te lirise per Shqiperine qe kerkonte pergjegjesi dhe detyra, dhe rendesine e gjerave te perjetshme si miresia, fuqia, kurajo etj. qe i jane dhene njeriut nga Zoti per t'i perdorur. Sepse, tha ai, thika ne kellef nuk pret gjethe per te ushqyer tufen, dhe miresia e njeriut kur nuk perdoret per ata qe e rrethojne behet nje thike e ndryshkur per te cilen nuk ka dobi askush.

.....(po kaloj disa paragrafe pershkrues qe nuk shtojne vlere ne kete teme- shenim i javan)...

...Pas shume lutjeve e bindem Sadir Luken te ulet me ne pasi ai nuk donte te thyente agjerimin e Lent (Ringjalljes se Krishtit, Pashka- shenim i javan)....
Sadiri fliste pak por fjalet e tij ishin te qelluara dhe te menduara mire. Nderkohe qe luget tona ne menyre ritmike zhyteshin ne supen e shijshme, ai tha se ceshtja e nje qeverie te mire ne Shqiperi varje nga menyra se si do te rregulloheshin kufijte, dhe Liga e Kombeve (Shqiperia sa po qe bere anetare ne ate qe sot eshte OKB- shenim i javan) flasin shuem dhe bejne pak. Dhe per te sqaruar kete mendim, ai tha se Liga perbehet nga njerez.

....ai tha se se cdo kufi, qofte edhe i padrejte eshte me mire se sa kjo zgjatje e pafund qe inkurajonte Serbin per te bere invazione te reja.

Nderkohe qe ne po pertypnim pulen e zier, ai tha se rreziku me i madh nuk eshte nga Serbia, e cila lufton me artileri, por nga Italia qe intrigon. Italia, se ciles i eshte premtuar Shqiperia e Jugut dhe pjesa me e madhe e Adriatikut Perendimor per ta shtyre t'u bashkohet Aleateve ne Luften e Madhe (LIB- shenim i javan), tani ndihet e mashtruar ne pagese, sepse u perndoq jashte Shqiperise nga Shqiptaret, dhe ju refuzua Fiume. Megjithekete, Italia ka autoritet nga Liga e Kombeve te pushtoje Shqiperine perseri ne se Shiptaret nuk jane ne gjendje te mbajne nje qeveri te qendrueshme. Italia atehere do te beje dy gjera; se pari, do te harxhoje para e municione per te ngjallur rebelim ne Shqiperi dheper te inkurajuar ndarjen e paskrupullt te Malit te Zi, Bosnjes dhe Kroacise; pasatj do te zhvilloje nje politike te jashtme agresive, prese cdo marreveshje me Francen dhe Angline dhe hyje ne marreveshje me Jugo-Sllavine. Kur te ndodhe kjo, Italia dhe Serbia se bashku do te t'i bien ne shpine Shqiperise; cdo turbullire ne Ballkan do jete sinjal per kete.

Pula u hoq, dhe neve na sollen embelsira te vogla me krem te gatuara ne gjalp dhe te sherbyera me mjalte. Sadir Luka tha se e vetmja shpres eper paqe ne Ballkan eshte nje Federate, asgje tjeter nuk do i binde Fuqite Europiane dhe Turqine te lene Ballkanin rehat.
Eshte e vertete se per 15 shekuj Sllavet e kane sulmuar Shiparine dhe i kane shkeputur territore, eshte e vertete se rreth 1 milion Shqiptare viajne nden Serbin e Grekun sot, eshte e vertete se Shqiptaret e fituan luften per pavaresine e Greqise, dhe revolucionin e Xhon Turqve (turqit e rinj- shenim i javan)dhe revolucionin e tyre, vetem per te pare vendin e tyre te copetuar nga fqinjet dhe nga diplomacia Europiane. Por ne se eshte e mundur per Shqiperine e lire te jetoje, ajo do te jete nje udheheqese ne levizjen per nje federate ballkanike, dhe me shpenzimet e pershketa popujt e ballkanit do te zhvillojne tokat e minierat, fuqi hidrike dhe industriale dhe ne kohe rregullojne kufijte me ane te blerjeve te cilat kushtojne me lire se sa lufta.

Zgjidhja ishte kaq logjike sa per kete arsye mendova te hynte ne fantazi ne kulluar, sepse prej kohesh kam verejtur se punet ne jeten reale dhe logjika nuk kane gjera te perbashketa. Por e degjova me interes opinionin e Sadri Lukes, i cili vinte nga nje malesor Shqiptar, pantallonat e te cilit te theksuara me shirite te zinj tregonin qe ai rridhte nga nje tribe me e vjeter se sa historia vete."

FUND

[javan]

Libri nga eshte marre ekstrakti: "Peaks of Shala" i Rose Wilder Lane.

Ajo eshte vajza e nje autoreje tjeter edhe me te njohur, Laura Ingalls Wilder. Kam pershtypjen se ka patur dikur nje teme per kete autore (Rose), e cila adopton femije shqiptare, ne forum.

Shenimet per burimin ne Bulqize ku piu uje eskorta e Aleksandrit gjate rruges nga Emadhija ne Pele.