Fuqia e budallallëkut
Edmond Panariti
Bojkoti i Kuvendit nga Partia Socialiste përbën një veprim politik agresiv, i cili nëpërmjet bllokimit ligjor synon të krijojë një ngërç institucional për të mbajtur peng zhvillime të rëndësishme brenda dhe jashtë vendit. Qëllimi përfundimtar i këtij “aksioni” është të krijojë një pamundësi qeverisjeje, mundësisht me një sfond sa më të gjerë turbullirash sociale dhe ekonomike për të marrë pushtetin. Nuk mund të thuhet se ky veprim është pa pasoja për vendin dhe kalvari i mëtejshëm i efekteve mbetet për t’u parë.
Por le të mundohemi të analizojmë racionalen e këtij veprimi dhe të konkludojmë në se vërtetë bëhet fjalë për një akt politik të arsyeshëm ose jo. Për këtë do të na duhet që ta klasifikojmë këtë “pressing” bllokues në njërën prej kategorive të njohura të veprimit politik. Padyshim që një veprim politik për nga synimi dhe pasoja mund të klasifikohet, në njërën prej katër kategorive të mëposhtme. Përsa i takon dy kategorive të para, politika e përfshirë në to cilësohet dashamirëse dhe pozitive ndërsa klasifikimi i saj te dy të fundit konsiderohet si keqdashëse apo negative.
Përgjithësisht pranohet se kur veprimi i sjell dobi forcës politike, por njëkohësisht ai arrin të krijojë edhe përfitim apo përparësi për të tjerët dhe vendin, atëherë ai është pjesë e një politike largpamëse dhe inteligjente. Në fakt këtu kemi të bëjmë me rastin klasik të skemës fito-fito, e cila gjithnjë e forcon kohezionin social, bashkëjetesën politike si dhe shtyn zhvillimin dhe përparimin e vendit. Kur veprimi politik nuk i sjell dobi dhe madje e dëmton forcën politike, por sidoqoftë arrin t’i shërbejë interesave të shoqërisë dhe të vendit, ai është pjesë e një politike të dëshpëruar dhe “in extremis”, por që gjithsesi mbetet e përgjegjshme dhe patriotike. Këtu kemi të bëjmë me skemën humb-fito, e cila zakonisht vihet në veprim për të zhbllokuar ngërçin e zhvillimeve të papritura, duke i dëmtuar padyshim interesat politike të grupit që e merr këtë veprim, por që i sjell një dobi në shkallë të gjerë interesave të vendit dhe të shoqërisë.
Le të përqendrohemi tani te kategoritë keqdashëse të instrumenteve politike.
Kur një veprim, i sjell përfitim formacionit politik dhe interesave të individit, por i dëmton interesat e shoqërisë dhe të vendit, atëherë këtu kemi të bëjmë me një akt të pastër të banditizmit politik. Por gjithsesi pavarësisht poshtërsisë morale të aktit dhe dëmtimit të interesave publike në shkallë të gjerë, veprimi sidoqoftë mbetet racional, sepse ai është i motivuar nga një pragmatizëm djallëzor. Ky nuk është gjë tjetër veçse shembulli klasik i skemës fito-humb.
Kategoria e fundit, ndryshe nga të gjitha të parat, nuk përfshin veprime të cilat mund të cilësohen të logjikshme, racionale apo të motivuara.
Kjo kategori mund të quhet ndryshe edhe si kategoria e “budallallëkut” politik.
U mundova të kërkoj në rrjet përkufizimin e termit budallallëk për të mundur t’ia përshtasë atë edhe klasifikimit të veprimit politik, në kategorinë e duhur. Së pari duhet shënuar se ka disa punime serioze rreth budallallëkut njerëzor dhe atij politik, por më lejoni që fillimisht të citoj fizikanin më të madh të gjitha kohërave Albert Anjshtanj, i cili rreth kësaj teme, shprehet: - “Vetëm dy gjëra nuk kanë fund, universi dhe budallallëku njerëzor, sidoqë për të parin nuk jam i sigurt”. Përkufizimin më të saktë mbi budallallëkun duket se e ka dhënë James Ëelles në librin e tij “Të kuptuarit e budallallëkut” dhe italiani Carlo Cipolla në “Ligjet bazë të budallallëkut”.
Sipas tyre rezulton pak a shumë se:
“Çdo veprim i cili dëmton interesa të individëve dhe të shoqërisë, por që njëkohësisht nuk i sjell asnjë përfitim dhe madje dëmton edhe interesat e atij që e ndërmerr, përbën një budallallëk”.
Në mënyrë analoge mund të thuhet se veprimi politik i cili dëmton interesa të gjëra të shoqërisë dhe vendit, duke mos krijuar ndonjë avantazh dhe madje duke dëmtuar edhe vetë forcën që e projekton këtë veprim, është thjesht “iracional” duke përbërë kështu një nonsens autentik ose popullorçe thjesht një budallallëk.
Unë si përfundim, do t’ia lija lexuesit të këtij artikulli, ta bënte vetë klasifikimin e bojkotit të opozitës në njërën prej kategorive të mësipërme, por gjithsesi druaj se do t’ju mbetet e kutia e fundit.
Panorama
Krijoni Kontakt