Lumturia e Rreme(s) dhe e Rrenes

[Duaje Siveten]

Shekulli, 27 Korrik 2009

Ministria e Lumturisë Kombëtare

Prof. Shinasi A. Rama

Shqiptarët ende nuk e kanë të qartë se cili ka qenë e duhej të ishte objektivi i tranzicionit nga sistemi totalitar. Ku duhej e ku duhet shkuar? Paria e Tiranës ka këmbëngulur e po këmbëngul me një insistencë të habitshme se objektivi 'konsensual' e 'mbarëshqiptar' është e do të jetë integrimi në strukturat euroatlantike, çkado që përmbledh ky koncept hibrid, por i dobishëm.

Shkurt e shqip, mbasi SHBA-ja na futi në NATO, kjo po përkthehet në arritjen e anëtarësimit të shtetit shqiptar në Bashkimin Europian me të drejta të plota. Ky ka qenë objektivi i gjithë qeverive të mbas 1990-ës.

Ky është edhe objektivi i koalicionit të parisë së Tiranës që synon të formojë qeverinë edhe kësaj here. Politikanët sillen sikur hyrja në Europë do të na i zgjidhë të gjitha punët dhe atëherë do të bëhemi si gjithë të tjerët, normalë e europianë të lumtur.

E kështu, Ministria jonë e Lumturisë Kombëtare e ka emrin Ministria e Integrimit Europian.

Ia vlen të thuhet se ndoshta zëri më i qartë e më skeptik për shanset e për mundësitë e integrimit ka qenë ai i Prof.

Ermelinda Meksit, ish-ministre e Integrimit, në një shkrim të botuar disa vite më parë tek "SHEKULLI". Po kështu, edhe disa pjesëtarë të tjerë të parisë së Tiranës kanë treguar realizëm në analizat e tyre për këtë problem, duke vënë në dukje se jemi aq larg integrimit sa mund të thuhet se ky objektiv nuk është i mbërritshëm edhe për një kohë të gjatë.

Mirëpo, paria e Tiranës ka ngulmuar të ecë në këtë rrugë dhe e ka kthyer integrimin në objektivin e vetëm e të pazëvendësueshëm të politikës shtetërore e kombëtare. I gjithë riorganizimi shoqëror dhe i sistemeve të tjera gjatë tranzicionit është vënë në funksion të këtij objektivi.

Por, edhe pse kanë kaluar disa vjet nga këto përpjekje të bujshme të parisë, realiteti është se shteti shqiptar është më larg se kurrë arritjes së këtij objektivi të lumturisë kombëtare. Edhe pse tash do të kemi qeverinë e integrimit, duket se dështimi i saj do të jetë i garantuar.

Çka është më e keqja, çdo qeveri që do të formohet nuk do të ketë as fuqinë politike, as ndërtimin institucional, as burimet e strukturat ekonomike, as kohën e nevojshme, as dëshirën e sinqertë, as mbështetjen popullore, por edhe as mirëkuptimin e shteteve që vendosin në BE për të bërë ato ndryshime që mund krijojnë kushtet për futjen e shtetit shqiptar në Bashkimin Europian. Po ashtu, zgjidhja që shqiptarët kanë bërë është që të lidhen me SHBA-në e jo me BE-në.

Mbi të gjitha, shteti shqiptar vazhdon të mbetet peng i çështjes kombëtare shqiptare, problemit më të mprehtë politik e ende të pazgjidhur në Ballkan. Ia vlen të përmenden shkurtimisht se si duket se na shohin e na trajtojnë ne 'familja' jonë europiane.

Për BE-në, sistemi politik në shtetin shqiptar është i ndërtuar në mënyrë të tillë që të garantojë kontrollin e hekurt të liderit të radhës. Zgjedhjet kuvendore ishin një dështim i thellë politik dhe me pasoja të pallogaritshme edhe për integrimin e shtetit shqiptar në BE.

Vetëm paria e Tiranës beson se sistemi politik në shtetin shqiptar është demokratik dhe se qeveritë që dalin prej atyre zgjedhjeve janë legjitime. Duket se BE-ja, që është e interesuar për stabilitet, do ta kapërdijë edhe këtë farsë elektorale. Por, do ta bëjë të qartë se ky është një dështim tjetër, shumë i rëndë, që na largon edhe më shumë nga objektivi i integrimit në BE.

Në nivelin institucional, BE-ja e ka bërë të qartë se shteti shqiptar është një shtet i kapur nga interesat e veçanta ekonomike e qartësisht kriminale në të gjitha nivelet. Arrestimi i hajdutëve të xhepave dhe vrasësve ordinerë, nuk e fsheh realitetin e një shteti të kontrolluar nga oligarkët e parisë së Tiranës. Aq më keq, realiteti është i tillë që strukturat institucionale dhe shtetërore janë të kapura e të kontrolluara prej krimit të organizuar.

Paria e Tiranës i ka forcuar strukturat institucionale, por vetëm deri në atë nivel që të mbrojnë interesat e tyre. Tash, pengesa për hyrjen në BE na thuhet se janë pasaportat biometrike. Pra, fajin pse ne nuk hyjmë në BE e paskan shqiptarët që nuk pajisen me këto pasaporta e jo paria e Tiranës, që dështoi për ta bërë shtetin shqiptar si gjithë Europa.

Në lidhje me zhvillimin e sistemit të duhur ekonomik, shteti shqiptar nuk ka se çfarë të tregojë si dëshmi të afrimit me strukturat ekonomike të BE.

Vendi prodhon shumë pak, konsumon shumë mallra importi, mbahet me një ekonomi joformale, të kriminalizuar, që varet nga emigrantët dhe nga aktivitetet e jashtëligjshme dhe ku zyrtarët e individët e lidhur me to pasurohen si në përralla.

BE-ja e sheh me shqetësim të thellë rikthimin e skafeve, sistemin ndërkombëtar të trafikut njerëzor e të drogave dhe influencën që kanë klanet e shumta kriminale mbi politikanët shqiptarë në të gjitha nivelet, si një vend ku edhe qentë e rrugës dehen me hashish e marijuanë (a.k.a as cannabis sativa, shqip 'kërpi').

Kriza e thellë që e ka përfshirë shtetin e ekonominë shqiptare, dhe që u fsheh me kujdes gjatë fushatës zgjedhore, ka dalë qartësisht në sipërfaqe. Arka e shtetit është bosh, emigrantët nuk dërgojnë aq ndihma sa dikur, linjat e kreditit janë tharë, buxheti është rrudhur shumë dhe varfëria për shtresat të gjera të popullit ka mbërritur në ekstrem.

Në lidhje me mbështetjen popullore, shqiptarët kanë synimin që të marrin një vizë për diku në BE, të ikin në jetën e mundimshme të emigrantit, sepse nuk gjejnë shpresë në vendin e tyre. Për to, hyrja në BE është mundësia e ikjes nga shteti shqiptar dhe e gjetjes së një pune që të lejon të hash një kafshatë bukë me nder.

Mirëpo si shqiptarët, ashtu edhe BE-ja janë krejtësisht të qartë se kanë shumë pak gjëra të përbashkëta me njëri-tjetrin. Urrejtja e racizmi kundër shqiptarëve janë të dukshme gjithkund në vendet e BE-së.

Europa nuk po i integron një milion shqiptarë që jetojnë brenda në Europë, si në Greqi etj., tash 20 vjet, pse duhet të pritet që do të merret me tre milionë të tjerë që kanë shtetin e tyre, por që nuk sillen si duhet? Po ashtu, vetëdija se Europa nuk na do ne shqiptarëve, duket se është e ngulitur thellë dhe qartësisht e prekshme edhe në shtetin shqiptar.

Mbas vizitës së Presidentit Bush, duket se BE-ja e interpretoi shpërthimin e shqiptarëve dhe të ndjenjës së tyre pro-amerikane si shprehje të mbështetjes së madhe popullore për lidhjen shumë të fortë, strategjike e formale që ekziston midis shtetit shqiptar dhe SHBA-së.

Mbi të gjitha, BE-ja i sheh shqiptarët me dyshim, si krijesa të një sistemi hibrid, që, kur janë në vendin e tyre, duhet të bëjnë si paria, e sillen si paria, dhe kjo do të thotë se askush nuk e respekton ligjin, shtetin, vlerat e identitetin europian.

Po ashtu, Europa nuk beson se paria e Tiranës ka dëshirën e sinqertë që ta integrojë shtetin shqiptar në BE. E vetmja rrugë që oligarkia e Tiranës mund të pasurohet e të ruajë pozitat që ka, është duke e mbajtur shtetin shqiptar në një gjendje të tillë.

Hyrja në Europë për to është një problem i madh, se mandej do të ketë detyrime e struktura të tjera që disi do t'i mbajnë nën fre dhe kjo nuk i intereson parisë së Tiranës. Mandej, paria e Tiranës e ka mbërritur Europën.

Ato i kanë pasaportat diplomatike të shërbimit, i kanë vilat e apartamentet, investimet e fëmijës, spitalet e mjekët e tyre, hotelet e vendet e argëtimit, në Europë e tjerakah. Kështu si janë, paria e Tiranës janë shumë mirë, hallet janë të popullit.

Por, problemi më i madh që sheh BE-ja është problemi i çështjes kombëtare shqiptare. Kjo çështje e pazgjidhur politike do të jetë në qendër të vëmendjes së BE-së. Shpërbërja e ish-Jugosllavisë nuk ka përfunduar ende, stabiliteti i Maqedonisë nuk është siguruar, fati i Bosnjës nuk është vendosur dhe të gjitha zgjidhjet varen nga rruga që do të marrë çështja kombëtare shqiptare që prek edhe Malin e Zi e Serbinë.

Ky është një problem që as është zgjidhur si duhet e, po të vazhdojnë të ndiqen politikat e deritashme, duket se do të mund ta marrë zgjidhjen e duhur. Pa u zgjidhur çështja e bashkimit, nuk vjen në fjalë çështja e integrimit europian.

Mirëpo, duhet ruajtur gjendja e status quo-së dhe imazhi se BE-ja ka interes për shqiptarët që të hyjnë në Europë. Problemi për BE-në është se, nëse shqiptarët binden se integrimi në Europë është një premtim i parealizueshëm, atëherë zgjidhja e vetme që shqiptarët do të kenë, do të jetë që të drejtohen nga vetvetja dhe të kërkojnë bashkimin kombëtar e shtetin e tyre kombëtar. Mirëpo kjo prish shumë ekuilibra dhe BE-ja as nuk ka pasur e as nuk ka interes që kjo çështje të zgjidhet si duhet. Në këtë pikë, BE-ja dhe paria e Tiranës pajtohen bashkë.

Edhe pse të dyja palët e dinë se nuk do të ketë integrim në Europë për shtetin shqiptar, as sot e as mot, prapë luhet një sharadë tragjikomike. Kështu bëhen aplikime, nënshkruhen marrëveshje, organizohen tryeza dhe takime pa fund, por objektivi i tranzicionit dhe i arritjes së lumturisë kombëtare është e do të jetë gjithnjë i pambërritshëm si ylberi edhe me këtë qeverinë e pritshme të integrimit.