Albin Kurti (1975 - )

[ABytyqi]

Regjimi kundër qytetarëve
Shkruar nga Albin Kurti
Saturday, 10 September 2005

Edhe ndaj objekteve e kafshëve njeriu ka njëfarë obligimi e detyrimi, por jo edhe UNMIK-u ndaj nesh. Në vendet demokratike pushteti ka obligime, qytetarët kanë të drejta; te ne, UNMIK-u s'ka detyrime ndaj nesh, ne s'kemi të drejta. Madje vlen e kundërta: PSSP-ja ka të drejta të rezervuara, ndërkaq ne kemi obligime në bazë të standardeve që duhet t'i përmbushim. Thuajse i kemi borxh atij! Kjo është në konsistencë me faktin se ne nuk e kemi zgjedhur UNMIK-un, se ne s'votojmë për pushtetin absolut që ai mbanë, dhe se as brenda tij s'votohet për vendimet që merren.

Përveç që është regjim antidemokratik, UNMIK-u është edhe regjim antiqytetar. Vendasit në Kosovë konsiderohen vetëm si banorë. Pra, ne jemi banorë këtu, që do të thotë se mund të banojmë edhe gjetiu dhe se Kosova disi nuk është shtëpia jonë. Jemi qiraxhinj në të. Përveçse nuk kemi pushtet në shtëpi, nuk kemi as të drejtë mbi të. Një padrejtësi e këtillë është e kodifikuar. Rregullat dhe ligjet i janë përshtatur sistemit, jo njerëzve. Në Kornizën Kushtetuese shkruan se jemi banorë, jo qytetarë. Në dokumentet e udhëtimit dhe kudo që jemi regjistruar, jemi vetëm banorë. PSSP-ja nuk i nënshkruan ligjet e Kuvendit pa u zëvendësuar secila fjalë qytetar me fjalën banor. Ky banor i Kosovës ndodhet në mes të pafuqisë dhe paaftësisë së institucioneve vendëse, dhe gjithëfuqisë e diktaturës së UNMIK- ut.

Me 10 qershor 2004, atëherë kur u bënë pesë vjet të Rezolutës 1244, në qendër të Prishtinës, rreth e përqark hapësirës së rrethuar me grila e tela ku gjendet UNMIK-u, u pat mbajtur një protestë. Kjo protestë kulmoi në orën 12:44, me kartuqa të kuq dhe vërshëlllima të pipave, me leximin e Deklaratës Qytetare dhe me shpalljen e vetes sonë QYTETARË. E organizuar nga Rrjeti i Aksionit për Kosovën (KAN), në këtë protestë ishin të pranishëm pjesëmarrës nga e gjithë shoqëria: punëtorë dhe të papunë, nxënës, studentë dhe arsimtarë, të rinj e të moshuar, dhe disa shoqata e organizata të ndryshme. Protestohej kundër degradimit që na bëhej, kundër trajtimit si banorë. Kërkohej njohja e statusit të qytetarit, për secilin në Kosovë, pa kurrfarë diskriminimi, si burim i sovranitetit, dhe i cili gëzon të gjitha të drejtat njerëzore e qytetare të parapara sipas konventave ndërkombëtare e evropiane. Kërkohej edhe caktimi i datës sa më të shpejtë të përfundimit të misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë - UNMIK-ut. Ajo që u fillua me 10 qershor 2004, dhe që u vazhdua me shumë aksione në muajt në vijim, do të sublimohet me 12 qershor 2005 me shkrimin e parullës JO NEGOCIATA - VETËVENDOSJE!, e që shënon avansimin e KAN-it në Lëvizjen VETËVENDOSJE! Ne konsiderohemi banorë pikërisht sepse nuk konsiderohemi qytetarë, e kjo ngjanë ngase popullit të Kosovës i mohohet vetëvendosja, sepse Kosovës i mohohet sovraniteti.

UNMIK-u jo vetëm që nuk na pranon e njeh si qytetarë, por as si njerëz. UNMIK-u është edhe regjim antinjerëzor. Në vend të vlerave universale, në Kosovë kemi standarde partikulare të imponuara. Para më shumë se gjashtë vjetëve është bërë kompromis për të ardhur UNMIK-u. Tash po përgatitet një tjetër kompromis për të shkuar ai. Në çdo aspekt ne vazhdojmë të jemi të shtypur kolektivisht. Prandaj, vetëm kolektivisht mund të lirohemi nga kjo shtypje.

[ABytyqi]

Serbia, ashtu siç e kemi njohur gjithmonë
Shkruar nga Albin Kurti
Sunday, 15 January 2006

Serbia është teokraci militariste. Shtyllat kryesore të shtetit të Serbisë, tradicionalisht ishin ushtria dhe kisha. Ushtria pushton, kisha bekon, kolonët pasojnë, kisha bekon. Se nuk ka ndryshuar asgjë në këtë drejtim u pa qartë edhe me platformën e ekipit të Unionit Serbi-Mal i Zi (USMZ) për negociata. Për zgjerim territorial, në veriun e Kosovës, Anamoravë dhe pjesën qendrore të Kosovës mendojnë ta përdorin decentralizimin, kurse në Dukagjin dhe gjithandej ku kishat dhe manastiret janë të rrethuara me vendbanime shqiptare planifikojnë eksterritorialitetin. Serbia kërkon tri lloj garancish kushtetuese dhe mbrojtjesh ligjore për serbët. E para, pozita kushtetuese e serbëve të jetë e tillë që shumica shqiptare të mos mund ta trajtojë atë si pakicë. E dyta, që ata të gëzojnë të gjitha të drejtat dhe liritë individuale të cilat shtetet e BE-së dhe, USMZ dhe Serbia (!) ua garantojnë qytetarëve të tyre. Dhe e treta, bashkësisë serbe në Kosovë i duhet dhënë garanci institucionale dhe t'iu sigurohen mekanizma institucional të jetës normale dhe të ekzistencës së sigurtë në Kosovë. E gjithë kjo presupozon se këto i mungojnë bashkësisë serbe, gjë që fare s'është e vërtetë. Gjuha serbe është gjuhë zyrtare dhe serbët nuk janë pakicë por bashkësi nacionale. Po ashtu, shqiptarët nuk janë shumicë por vetëm bashkësi nacionale ndonëse përbëjnë mbi 90% të popullatës së Kosovës. Në jug të lumit Ibër ka dygjuhësi, por jo edhe në veri të Kosovës. Kudo që ndodhen serbët në Kosovë, ata vetëqeverisin plotësisht dhe i japin llogari Qeverisë së Serbisë por jo edhe asaj të Kosovës.

Synimi i vërtetë i Serbisë nuk janë të drejtat, liritë dhe kompetencat, por sendërtimi i entitetit autonom të serbëve të Kosovës, niveli i së cilës autonomi do të ishte i barabartë me atë të autonomisë së Kosovës në kuadër të Serbisë. Sa më shumë autonomi që të ketë Kosova në Serbi, në po atë proporcion më shumë autonomi do të kenë serbët në Kosovë. Meqë këto dy autonomi janë të barabarta, formula autonomi brenda autonomisë, nënkupton se pavarësia e Kosovës shpie në ndarje të Kosovës. Në fakt, këtë variantin e fundit e pamundëson theksimi se marrëveshja pas negociatave nuk duhet të cenojë sovranitetin dhe integritetin territorial të Serbisë dhe USMZ-së. Me këtë program Serbia krijon kushtet për dëbimin dhe asimilimin e shqiptarëve si dhe për bërjen e Kosovës një vend që s'do të mund të zhvillohet. Si zakonisht, Serbia kërkon shumë për të fituar edhe më shumë. Kosova lutet për pak për të përfunduar me asgjë. Ky plan është më i keq se i Milosheviqit. Milosheviqi donte vetëm autonomi të Kosovës në kuadër të Serbisë. Mu kësaj 'zgjidhjeje', Tadiqi, Koshtunica dhe Drashkoviqi ia shtojnë edhe autonominë territoriale të serbëve përbrenda Kosovës. Përderisa Milosheviqi përdorte dhunë për realizimin e projekteve të veta, projektet aktuale të Serbisë medoemos do të shkaktojnë dhunë porsa të provohet realizimi i tyre.

Serbia për serbët, në realitet për veten e saj, do vetëqeverisje të plotë dhe të ndarë, dhe kur kjo s'është e mundur - siç është rasti në organet qendrore - atëherë kërkon të drejtën e vetos ose arbitrim suprem ndërkombëtar. Kjo e bën autonominë e tyre më të madhe se atë të Kosovës. Gjithnjë sipas kësaj platforme, autonomia e entitetit serb përfshin autonominë e plotë kulturore, autonominë në shëndetësi dhe politikë sociale, autonominë në ekonomi dhe financa, dhe polici lokale e gjyqësi. Siç shihet mungon vetëm ushtria të cilën edhe ashtu s'do ta ketë Kosova por Serbia.

Kosova, pra shtëpia jonë, nëpërmjet këtyre negociatave u bë fushëbetejë. Nuk do të negociohet për trevat deri te Nishi prej nga sistematikisht u dëbuan shqiptarët, dhe madje as për Luginën e Preshevës. Ndërkaq, me këtë platformë të Serbisë, që nuk u gjykua nga faktorët ndërkombëtar, rezultati i negociatave nuk do të jetë kurrfarë kompromisi por veçse udhëtim drejt qëndrimit të Serbisë. Natyrisht se fakti që negociatat nisin prej realitetit i kontribuon shumë kësaj. E, realiteti ynë është ai i një populli të shtypur; ai është aq i pafavorshëm për neve: 25% të territorit të Kosovës kontollohet nga Serbia, 75% nga UNMIK-u e KFOR-i, ndërsa në anën tjetër, Rezoluta 1244 shpërfill vullnetin dhe interesat e popullit të Kosovës ndërkohë që pranon dhe afirmon integritetin territorial dhe sovranitetin e Jugosllavisë. Rikthimi i plotë nën Serbi dhe rikthimi i plotë i Serbisë po na afrohen.

A është e thënë të ngjajë kjo? Kurrsesi. A do të ngjajë? Varet nga ne. Kur them ne, nuk e kam fjalën për kinseinstitucionet por për popullin. A kemi mundësi ta ndalim? Pa dyshim. A do ta ndalim? Po, nëse nuk ndalemi. Si mund ta ndalim? Kur populli është në pyetje, populli është përgjigja. Sa shpejt do të mund ta ndalim? Varet sa besojnë në popull, të gjithë ata të cilët e kanë kuptuar mynxyrën që po na përgatitet.

[ABytyqi]

Shqipëria si faktor për Kosovën
Shkruar nga Albin Kurti
Sunday, 19 February 2006

Politikanë dhe diplomatë të rangjeve të larta e të ulëta, nga Evropa dhe jashtë saj, vizitojnë për çdo ditë Shqipërinë. Më shpesh sesa besohet, e sidomos më shumë sesa që vetë mikpritësit shqiptarë e mendojnë, këta politikanë e diplomatë të huaj e vizitojnë Shqipërinë (edhe) për çështjen e Kosovës. Shqipërisë i matet pulsi në mënyrë që të mund t’i parashikohet reagimi ndaj opsioneve të ndryshme që qarkullojnë për çështjen e Kosovës. Këto opsione janë mu ato me të cilat vazhdimisht bombardohen qytetarët e Kosovës pa u pyetur asnjëherë se çka ata vetë mendojnë. Janë këta politikanë e diplomatë të cilët e konsiderojnë Shqipërinë si faktor me peshë me çështjen e Kosovës, madje dukshëm më shumë sesa që këtë e bëjnë politikanët dhe diplomatët e Shqipërisë. Karshi Kosovës, shteti i Shqipërisë dhe pushteti në Shqipëri e nënvleftësojnë veten e tyre. Një nënvlerësim të tillë Shqipërisë ia bëjnë edhe partitë politike në Kosovë. Ato i respektojnë e mbase edhe i duan shqiptarët e Shqipërisë për shkak se janë shqiptarë, por nuk e çmojnë Shqipërinë, forcën dhe mundësitë e saj. Shumica dërrmuese e politikanëve në Shqipëri dhe në Kosovë, më shumë kujdesen dhe brengosen se si do t’i kuptojnë e përjetojnë deklaratat dhe veprimet e tyre Brukseli e Uashingtoni e UNMIK-u sesa populli në Shqipëri e Kosovë. Referenca e tyre ndodhet jashtë vendit. Imazhi kundrejt të huajve, i përcakton ata në raport me veten e tyre, e këtë pastaj duan t’ia imponojnë tërë popullit. Pushteti me të cilin disponojnë vihen mu në shërbim të këtij imponimi. Këta politikanë detyrimisht bëhen mizor me popullin dhe servil me të huajt.

Një shkak tjetër po ashtu i paarsyeshëm i mosbesimit në Shqipëri vjen nga frika e importuar për ‘Shqipërinë e Madhe’. Gabimisht besohet se nëse e theksojmë Shqipërinë si faktor dhe përmendim rolin e madh të saj, atëherë do të na gjykojnë për tendenca për ‘Shqipërinë e Madhe’. ‘Shqipëria e Madhe’ është shpikje e atyre që përherë u munduan ta realizojnë Serbinë e Madhe, pra është sajesë e regjimeve nacionaliste dhe shovinste të Serbisë e qarqeve intelektuale dhe akademike atje. Për dallim nga Shqipëria e cila u cungua më 1913, Serbia e sotme është Serbi e Madhe: ajo ngërthen brenda Kosovën, Vojvodinën, Sanxhakun si dhe dominimin institucional e politik mbi Republikën Serbe në Bosnjë dhe Malin e Zi.

Luftërat në ish Jugosllavi përgjatë viteve të 90-ta nuk kanë ngjarë vetëm për shkak të aspiratave ekspansioniste të Serbisë së prirë nga Milosheviqi. Luftërat ndodhën ngase ishte shumë e mundur të ndodhin: Serbia ishte shumë më e fuqishme dhe nuk balansohej dot përbrenda nga të tjerët, ndërkaq për balansim nga jashtë s’kishte interesim. Mbi të gjitha, Sllovenia, Kroacia, Bosnja dhe Kosova, zhvilluan luftëra të ndara dhe jo në të njëjtën kohë me forcat e Serbisë. Serbia kryente agresion, bënte terror dhe pastrim etnik mbi popujt tjerë të cilët nuk krijuan një front të përbashkët në kundërvënien e tyre. Kjo gjë i rriti humbjet dhe vuajtjet por edhe i vonoi e zgjati luftërat çlirimtare, duke i dëmtuar rezultatet e tyre.

Problemi i Kosovës është Serbia. Kosova është e pabarabartë me Serbinë në aq shumë aspekte. Për t’iu kundërvënë asaj, ndihma dhe mbështetja e Shqipërisë është shumë e vlefshme dhe e nevojshme. Nëse Kosova rimerret nga Serbia, atëherë edhe vetë Shqipëria rrezikohet pa masë. Shqipëria mbron edhe veten e saj duke ndihmuar Kosovën. Shqipëria i ka tri elementet kryesore për çfarëdo beteje, e të cilat i mungojnë fatalisht Kosovës: ajo ka ushtrinë, Ministrinë e Punëve të Jashtme me ambasada nëpër botë, dhe ulësen e saj në OKB e institucione të tjera të rëndësishme ndërkombëtare. Nëse kërcënimet e Serbisë tolerohen nga segmente të ndryshme të bashkësisë ndërkombëtare, aq më tepër ato duhet të balansohen nga Shqipëria përmes gjykimit dhe kundërreagimit. Serbia duhet të balansohet. Balansi siguron paqe dhe stabilitet afatgjatë, pra siguron edhe atë që paraqet jo vetëm interesin tonë, por edhe prioritetin e politikës ndërkombëtare në rajon.

[ABytyqi]

Statusi i finales
Shkruar nga Albin Kurti
Saturday, 03 September 2005

Institucionet e Kosovës nuk mund ta hapin statusin si temë përveçse në negociata me Serbinë. Këtë e imponon pranimi i konceptit të standardeve para statusit. Nuk mund ta pranosh konceptin e standardeve para statusit, e të jesh kundër negociatave, meqenëse ky koncept e parasheh statusin si të negociueshëm. Në vitet '90, pavarësia nënkuptonte atë në të cilën bazohej - vullnetin e popullit të Kosovës të shprehur në referendumin e vitit 1991. Sot, nëpërmjet standardeve para statusit, pavarësia është degraduar në qëndrim fillestar të palës kosovare në negociatat me Serbinë. Pavarësi? S'ka problem, përgjigjet UNMIK-u, veçse eja e thuaje këtë në tryezë me Serbinë. Çdo i huaj në Kosovë që është për pavarësi të Kosovës, etiketohet si proshqiptar. Pavarësia ka mbetur vetëm qëndrim politik i njëanshëm. Vetëvendosja është parim i së drejtës. Negociatat që po përgatiten parashohin që Kosova e varur, e ndarë dhe josovrane të bisedojë me Serbinë për veten e saj. Në tavolinën e negociatave do të negociohet vetja jonë. Dhe atë me kë? Me Serbinë! As malazezët, të cilët luftuan krah për krah me serbët në ushtrinë jugosllave në të gjitha luftërat (Slloveni, Kroaci, Bosnje dhe Kosovë) nuk duan që Mali i Zi të mbetet me Serbinë. Kurse neve duan të na fusin në negociata drejt një kompromisi i cili si gjithherë do të jetë më afër pozicionit të palës më të fuqishme. Nga ne kërkohet që jo vetëm ta durojmë shtypjen e vullnetit tonë, por edhe të heqim dorë prej tij.

Pjesa më e rëndësishme e këtyre negociatave është pjesa e panegociueshme e tyre. Ajo përcakton statusin e negociatorëve. Kuadri i ballafaqimit është esencial për rezultatin e ballafaqimit. Rezoluta 1244 - e cila e përmban dhe i referohet dokumentit të Rambujesë - pashmangshëm do të jetë ky kuadër, do të jetë platforma e bisedimeve sepse pikërisht aty edhe parashihen ato. Qëndrimet fillestare të palëve negociuese vdesin me fillimin e negociatave. Prandaj, fillimi i negociatave e garanton formulën 'më shumë se autonomi, më pak se pavarësi'. Në këtë mënyrë, fillimi i negociatave është më i rëndësishëm sesa ecuria e tyre. Kjo e fundit është lehtë e parashikueshme. Sa më shumë që do t'i japin autonomi Kosovës, kjo do të jetë e përcjellur me autonomi më të madhe të serbëve të Kosovës. (Pavarësia e Kosovës shpie në ndarje të saj, ama vetëm teorikisht, duke qenë se pavarësinë e parandalon fillimi i negociatave.) Kësisoj, enklavat nuk do t'i bashkohen Serbisë, sepse nuk planifikohet që Kosova të ndahet nga Serbia.

Sigurisht se po hyjmë në finalen e statusit. Por, cili do të jetë statusi i finales? Sërish proces, në të cilin nuk kemi as ndikim dytësor; jemi edhe mbrapa Serbisë edhe mbrapa faktorit ndërkombëtar, në organizmat e të cilit Serbia e ka zërin e saj, por jo edhe ne. Zaten, atyre që janë më të dobët, nuk u hyjnë në punë proceset me të fuqishmit nga të cilët sundohen. Atyre u nevojitet akti i shkëputjes, si akt i lirisë. Referendumi është akti. Me procese, ai që është në avantazh fuqie gllabëron të tjerët. Ngadalë por sigurt. Me proces, as Mali i Zi nuk po arrin të shkëputet. Duke plotësuar standarde s'arrihen shtetësia e pavarësia.

E vetmja Serbi me të cilën ia vlen të negociohet, është ajo që e pranon vetëvendosjen për Kosovën. Pra, mund të negociohet me Serbinë, me të cilën s'do të ketë negociata në kuptimin e atyre që po gatuhen. Shpeshherë, negociatat me Serbinë dhe integrimi evropian përmenden në të njëjtën fjali. Ne e duam integrimin evropian dhe ndërvarësinë evropiane. Mirëpo, nuk mund të jemi të ndërvarur pa qenë njëherë të pavarur. Aktualisht, qëndrimi i Serbisë i bën problemet çështje të luftës. Ne kishim një autonomi në ish-Jugosllavi, dhe e cila përveçse nuk na bënte dot të barabartë me popujt e tjerë, na u mor nga Serbia. Dhe tash, pas shumë humbjeve e vuajtjeve, pas shumë krimeve e shkatërrimeve që kreu, Serbia na ofron autonomi. E, UNMIK-u thotë se duhet të negociojmë me të. Lëvizja VETËVENDOSJE! po e ngrit këtë çështje jashtë këtyre negociatave dhe në kundërshtim me to. Qëndrimi ynë është se ne kemi status, nuk na mungon ai; neve na mungon liria. Çështja e Kosovës nuk është problem i një kontigjence politike, por i një nevoje njerëzore dhe popullore. Ne nuk jemi të lirë. Lëvizja jonë po e rritë vlerën shoqërore të lirisë. Kjo është e domosdoshme për realizimin e saj. Beteja jonë është betejë për një tjetër kontekst të betejave. Beteja jonë është zgjedhje fundamentale. Politikanët e Kosovës deklarativisht thonë se mund të negociojmë për gjithçka, përveç për statusin e Kosovës. Në fakt, nuk duhet negociuar për asgjë para realizimit të lirisë së Kosovës. Lirinë nuk na e sjell dilema se si të negociohet pavarësia, por pyetja se çfarë bëjmë ne nëse nuk vjen ajo. Pra, jo iluzioni i garantimit të stabilitetit, por potenciali për destabilizimin e kësaj situate të padrejtë. Kalimi i kohës është proces legjitimues. Këto gjashtë vite të mungesës së vazhdueshme të pavarësisë së Kosovës nën administrim ndërkombëtar, e kanë legjitimuar jopak këtë mungesë. Gatishmëria për kryengritje të re në rast kompromisi, e parandalon kompromisin.

[ABytyqi]

Danse Macabre
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 22 February 2006


Të gjitha ato lutje për gjashtë vjet rresht që ju bënë përfaqësuesve të serbëve të Kosovës për të hyrë në institucionet e Kosovës dhe të integrohen aty dolën të kota. Ata përfaqësues përfunduan ashtu si filluan – në anën e Beogradit. Secilin politikan të rëndësishëm serb në Kosovë e ka ngritur Beogradi; koalicionin ‘Kthimi’ e ka krijuar Beogradi. Në takimin e Vjenës, që u mbajt me 20 dhe 21 shkurt 2006, kontinuiteti u vërtetua. Përkundër mungesës kronike të palcës kurrizore të politikanëve negociator të Kosovës, përfaqësuesit e serbëve të Kosovës nuk donin të jenë në një delegacion me ta. U kurorëzua ajo që shihej e dihej që moti. Gjithë ato përpjekje të ndryshme për t’i joshur serbët e Kosovës të mbështjellura nën konceptin e diskriminimit pozitiv shkuan huq. Madje, edhe decentralizimi pat nisur në atë mënyrë: ish kryeadministratori Mihael Shtajner, në shtator të vitit 2002 u premtoi decentralizimin serbëve të Kosovës për t’i cytur ata që të marrin pjesë në zgjedhjet lokale të atëhershme!

Çështja është se përfaqësuesit e serbëve të Kosovës as që i përfaqësojnë serbët e Kosovës. Ata përfaqësojnë Serbinë në Kosovë. Jakshiqi, dy Ivanoviqat, Todoroviqi etj. realisht janë përfaqësues të Beogradit dhe politikës së tij. Ish kryetari i Kuvendit Komunal të Shtërpcës, Slagjan Iliqi, porsa pat filluar të jetë lojal ndaj Prishtinës dhe ta mendojë Kosovën e jo Serbinë si vendin e tij, e rrahën për vdekje në Beograd kur po qëndronte për vizitë atje. Slagjan Iliqi nuk u kthye më në Kosovë. Pra, është Beogradi ai i cili nuk lejon që liderët serbë në Kosovë të integrohen dhe kësisoj as të devijojnë nga politika hegjemoniste e Serbisë për Kosovën.

Ama, pse atëherë UNMIK-u e lejon këtë gjë? Parimisht, për shkak të Rezolutës 1244 e cila e pranon dhe afirmon integritetin territorial dhe sovranitetin e Jugosllavisë (tash të Unionit Serbi-Mal i Zi). Praktikisht, s’ka qenë aspak e vështirë të parashikohet se UNMIK-u do ta pranojë pjesëmarrjen e serbëve të Kosovës në anën e Beogradit. UNMIK-u veçsa vazhdoi me avazin tashmë të vjetër: e ka toleruar ndarjen në Mitrovicë, i toleroi çdo herë zgjedhjet e Serbisë në Kosovë, i toleron e madje edhe bashkëpunon me strukturat e Serbisë në Kosovë etj.

Serbëve të Kosovës, në të vërtetë, nuk u janë dhënë privilegje dhe beneficione në mënyrë që të integrohen por që përmes tyre Serbia të forcohet politikisht në Kosovë. Kur para një viti në Kosovë erdhi kryetari i Serbisë Boris Tadiq, në njërin prej tubimeve ai u tha serbëve se kudo që ata janë aty është Serbia. Boris Tadiqi tregonte hapur dhe qartë se si i konsideron serbët e Kosovës – si një deriçkë për restaurimin e sovranitetit të plotë të Serbisë të cilin nominalisht edhe ashtu e posedon. A duhet të shkohet në Vjenë për ta kuptuar se Serbia nuk ka shkuar nga Kosova? Natyrisht se jo. Këtë e dinë mirë politikanët negociator të Kosovës. Por, aq u bën atyre. Ata me negociatat për decentralizim e kanë problematizuar me Serbinë rregullimin e brendshëm territorial dhe administrativ të Kosovës. Kësisoj, Serbia mundet vetëm të fitojë. Aq më tepër që negociatorët kosovar planin e tyre për decentralizim të Kosovës e kanë mjaft të favorshëm për Serbinë. Përveçse institucionalisht, as praktikisht këta politikanë negociator nuk e përfaqësojnë popullin e Kosovës dhe vullnetin e tij. Ata takohen më shpesh me UNMIK-un, me ndërmjetësuesit e ndryshëm, me gjithfarë emisarësh nga bota dhe madje edhe me zyrtarë të Beogradit sesa me qytetarët që kinse i përfaqësojnë. Pra, jo vetëm që përfaqësuesit serbë nuk përfaqësojnë serbët në Kosovë. Edhe përfaqësuesit shqiptarë nuk përfaqësojnë shqiptarët. Kot votohet te ne. Votat përfundojnë në Vjenë, në tavolinën e bisedimeve me Serbinë drejt një kompromisi me të. Ata që zgjedhen me vota në Kosovë nuk prijnë kurrfarë procese politike por udhëhiqen prej proceseve të huaja. Ndërkohë, ata pasurohen e bëjnë qejfe në kurriz të popullit duke keqpërdorur djersën e tij.

Këta politikanë negociator nuk i gjeti gjë në Vjenë. Ndërsa, Naser Shatri vazhdon të mbahet në burg atje. Naser Shatri një veprimtar i shquar për Kosovën, në prill të vitit 1998, ishte kthyer nga Suedia në Kosovë për t'u bërë ushtar në UÇK. Ai ka marrur pjesë në shumë beteja të UÇK-së në Dukagjin dhe ka qenë anëtar i Shtabit të Përgjithshëm dhe Komandant i Policisë Ushtarake në Brigadën 133 të UÇK-së. Naser Shatri në Vjenë është arrestuar para një muaji në bazë të një akuze të Serbisë të vitit 1989, pra në bazë të një akuze të para 16 vjetëve, lidhur me plagosjen e inspektorit famëkeq të UDB-së, Baboviq, në zyren e këtij të fundit. Naser Shatri, u pat akuzuar dhe mbajtur në burg edhe për ngjarjet e marsit të vitit 2004. Ai ishte i papërshtatshëm për regjimin e UNMIK-ut dhe proceset politike që zbatoheshin në Kosovë, e që ishin pa përjashtim dhe pa dyshim të dëmshme. E këta që negociuan të hënën e të martën, janë të përshtatshëm për procesin dhe projektet ekzistuese politike anipse ato Kosovën e kthejnë nën Serbi. Ata qëndrojnë në hotele luksoze dhe lëvdërohen që po e shtrijnë qafën.

Drejtësia në Kosovë është drejtësi e UNMIK-ut. Pra, ajo është padrejtësi. Por, s’ka drejtësi për banorët e Kosovës as jashtë Kosovës. Rasti i Naser Shatrit është edhe një dëshmi se pa qenë brenda, s’bëhesh jashtë. Njëherë duhet të konsolidohemi e fitojmë përbrenda e pastaj edhe të tjerët do të na shohin ndryshe. Që të jemi, duhet të çlirohemi. E që të çlirohemi duhet ta kuptojmë se nuk jemi të lirë. Para së gjithash.

Në cilindo vend ku populli sundohet nga një regjim jodemokratik, herët ose vonë do të ketë të burgosur politik. Brenda e jashtë vendit. Naser Shatri është i burgosur politik në Vjenë. Pra mu atje ku po përpiqen ta formalizojnë burgosjen e Kosovës.

[ABytyqi]

Politika kundër popullit
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 15 February 2006


Përderisa mbizotëronte koncepti i ‘standardeve para statusit’ (SPS), flitej shumë për pluralizmin politik si vlerë themelore dhe inkurajohej krijimi i partive të reja politike. Çdonjëri që theksonte rëndësinë e statusit dhe e vinte në spikamë ndërlidhjen inherente të tij me problemet e tjera, konsiderohej nacional-romantik, abstrakt, i fiksuar për idenë e pavarësisë, madje disi primitiv. Merruni me problemet konkrete dhe tokësore: me bërllokun e qytetit, me ujësjellësin e fshatit, me denoncimin e nepotizmit të zyrtarëve nëpër komuna, me mbjelljen e fidaneve nëpër parqet që ndokujt edhe i kujtohen. Lerëni gjërat e mëdha. Jeto tash dhe këtu: në lagjen tënde, këtë pasdite të portokalltë. Kështu na udhëzonin miqtë tanë. Lirinë e arratisën në një rrafsh abstrakt, atë e bënë një çështje jotokësore dhe teorike. Nëpër kanalet televizive defilonte dhjami dhe fodullëku prej politikanëve, andrallisej karnevali monoton dhe idiotik që rritej ngaqë zgjatej. Fraksionet dhe partitë mbinin përditë. E tëra i ngjante një mësimi nga biologjia për shumimin joseksual të mikroorganizmave. Veçse shumimi ishte shumim drejt vdekjes, jo për lindje të reja. Shkapërderdhja ishte e dyfishtë. Ishte shkapërderdhje e energjisë dhe e vëmendjes. Dobësimi i shoqërisë ishte amalgamë e copëtimit dhe hutimit të popullit.

Një ditë na thanë: tash duhet të përgatiteni për negociata. Në bisedime me Serbinë duhet të vendoset për Kosovën. Duhet të negocioni me Serbinë për veten tuaj. Prandaj, duhet të jeni bashkë. Që të gjithë. Unitet dhe konsensus. Statusi është fjala. E ai duhet të përcaktohet duke mos u paragjykuar. Ja, madje as Peterseni – i cili realisht e përfaqëson Kosovën – nuk do ta paragjykojë zgjidhjen! Mos e dëgjoni Serbinë se si do ta ndajë e rimarrë Kosovën. Ata politikanë këto po i thonë për konsum të brendshëm. Paçka që kështu pat filluar edhe Milosheviqi. Paçka që ata kësisoj e ushqejnë popullin e vet me shovinizëm dhe e thërrasin për gjueti të reja. Paçka që mandej ai popull vetëm të tillë politikanë zgjedh dhe vetëm të tillët vijnë në pushtet në Serbi.

Standardet ende na i përmendin nganjëherë: çdo herë kur s’duket se me negociata po shkon edhe aq mirë andaj një pushim i vogël do të ishte i mirëseardhur; çdo herë kur duhet zbrapsur vendasit me kërkesat e tyre: duhet përkujtuar ata se nuk i kanë plotësuar standardet. Kur rezistenca është e madhe, atëherë gënjejnë me kujdes duke i vendosur standardet e SPS-it në kuadrin e integrimeve evropiane përgjatë retorikës së tyre paternaliste.

Strategjitë dhe taktikat e veta politike Mohandas Gandhi i ka bazuar në një premisë që paraqet konstantën e qëndrimeve dhe veprimeve të tija: nuk ka kompromis në qendër. Pra, nuk ka kompromis për çështjet fundamentale. Në këtë mënyrë, problemi transformohet në atë se çka është qendra, se çka është fundamentale. Për Gandhin, fundamentale ka qenë liria dhe pavarësimi i Indisë nga Perandoria Britanike. Po në rastin e politikanëve negociator të Kosovës, cila është qendra? Meqë negociatat janë negociata për Kosovën, dhe që për përmbajtje kanë decentralizmin e Kosovës, Kosova dhe liria e saj nuk janë qendra e këtyre politikanëve, nuk janë çështje fundamentale për ta. Kosova dhe organizimi i saj i brendshëm politik dhe territorial janë çështje të negociueshme për këta politikanë negociator. Qendra e tyre është gjetiu. Është në veten e tyre. Ekipi për negociata ka për qëllim vetveten: mbijetesën e atyre politikanëve që kryesojnë institucionet dhe partitë politike. Pazari me Kosovën është mënyra se si këta mbesin në skenë. Nuk është ekipi negociator mjet për Kosovën. Kosova është mjet për ekipin negociator. Zaten, sjellja e deritanishme e po këtyre politikanëve a nuk na e ka dëshmuar tashmë se gjithmonë ishte kështu?! Ata vazhdimisht janë avansuar dhe pasuruar në kurriz të Kosovës. Ata vazhdimisht kanë përfituar për vete duke bërë koncesione për Kosovën. Biznesmenët hynin në politikë, politikanët bëheshin biznesmenë. Ngjiteshin nëpër pozita dhe fitonin favore, duke pranuar ndaljen e Kosovës dhe rënien për popullin e saj. Kompromisi gjithsesi është fjalë e rrezikshme. Këta konsensualët negociator e kanë bërë këtë edhe fjalë të ndyrë duke u munduar ta bëjnë të këndshme nëpërmjet përdorimit në të njëjtën fjali me broçkullat e tyre për bashkim kombëtar.

Pavarësia e Kosovës edhe pa ekzistuar askund po degradohet. Po bëhet e kushtëzuar, me sovranitet të kufizuar etj. Janë tri çështje themelore që ngadalë po zgjidhen e do të zgjidhen pa u hapur fare. E para, ushtria e Kosovës që nuk do të lejohet. E dyta, Ministria e Punëve të Jashtme dhe ambasadat nëpër botë për Kosovën të cilat po ashtu nuk do të lejohen. E treta, ulësja në OKB që sërish nuk do të lejohet. Të parën këta politikanë tashmë e kanë pranuar. Ata qysh tash thonë se KFOR-i duhet të mbesë në Kosovë edhe pas përcaktimit të statusit. Madje ata pranojnë edhe një tjetërlloj administrimi civil ndërkombëtar në periudhën pas statusit. Pikërisht ngase kjo është në përputhje të plotë me kërkesën për kompromis. Kompromisi duke qenë medoemos në shpërputhje me vullnetin e popullit, s’qëndron dot pa një sistem të represionit. Që ai të mos jetë (vetëm) i Serbisë, do të jetë ndërkombëtar. Dhe, agonia vazhdon...

Negociatat nuk bëhen për t’i formalizuar ëndrrat por realitetin: autonominë substanciale të Rezolutës 1244 dhe entitetin autonom serb përbrenda Kosovës përmes enklavave të zgjeruara, të legalizuara dhe të ndërlidhura. I këtillë është procesi ekzistues politik që mban emrin e negociatave dhe decentralizimit. Ai është vetë problemi. Jashtë tij dhe kundër tij nis zgjidhja.

[ABytyqi]

Arti i të vdekurit
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 22 March 2006

Për fund është lënë sovraniteti si temë, natyrisht që ai të mos jetë fare temë. Kosova e copëtuar do ta ketë të pamundur të shkëputet nga Serbia. Fjalët për pavarësinë janë anestezioni para operacionit që bëhet obduksion.

Politikanët negociator të Kosovës nuk kanë asgjë të panegociueshme. Ata që të gjitha i negociojnë me të gjithë. Ngase, s’kanë parime dhe as ideale, s’kanë ndërgjegje dhe as dashuri për këtë vend. Kosova është e huaj për ta. Ata fillojnë nga vetja e tyre, përfundojnë në veten e tyre; gjithçka që bëjnë ose nuk bëjnë është vetëm për hir të vetes së tyre. Objektivja është veçse mjet. Kjo duket. Ajo që s’duket ndonëse është e qartë, është se këta në mendjen e tyre e negociojnë pozitën e tyre politike. Përfitimi i Kosovës nga ta, mund të vie vetëm si pasojë e rastësishme e ngjitjes së zbrazët karrieriste që ata bëjnë, gjithnjë për veten e tyre. Pra, ata nuk përparojnë si individë meqë gjendja në Kosovë përmirësohet ose pozita e saj avansohet. Këto eventualisht mund të ngjajnë paqëllimshëm përderisa ata ndjekin përmbushjen e ambicieve personale. Madje, edhe kjo tashmë s’është e mundur. Ata zvarriten përpjetë pikërisht në kurriz të Kosovës. Duke bërë koncesione, duke dëmtuar Kosovën për qejfin e kujtdoqoftë që u premton ndonjë favor. Sistemi i krijuar, ndërtuar dhe kontrolluar prej regjimit të UNMIK-ut jo vetëm që është i këtillë, jo vetëm që e mundëson këtë, por edhe e kushtëzon mu këtë. Andaj, edhe ndryshimet e njerëzve nëpër pozitat e institucioneve të Kosovës janë vetëm konjukturale dhe të dirigjuara nga lart, assesi nga qytetarët që ndodhen poshtë, gjithnjë e më poshtë. Nuk ka mundësi zgjedhjeje për ata që janë poshtë – ka vetëm vendime të atyre që janë lart. Mund të votosh vetëm për njerëz të kontrolluar nga sistemi, që hyjnë në procese e projekte politike gjithashtu të kontrolluara nga sistemi. Bazat e mbrapshta të sistemit, e korruptojnë sistemin, njerëzit në to dhe proceset mirëmbajtëse të këtyre. PSSP-ja është aty që të menaxhojë ndjenjat, përjetimet dhe reagimet ekzistuese dhe ato të mundshme të njerëzve. Ai azhuron imazhin e sistemit, e tëhuajëson atë duke i dhënë fytyrë njerëzore. Ai balanson, moderon, përkëdhel. Ai është motra medicinale e forcave kundërshtare, butësia dhe humaniteti i së cilës të vret pa shumë dhimbje.

Politikanët negociator të Kosovës njëmend i negociojnë që të gjitha. Ama, ja që prej tyre kërkohet të negociojnë vetëm për Kosovën. Asgjë më shumë. Këta politikanë negociator njëmend negociojnë me këdo. Por, ja që prej tyre kërkohet të negociojnë vetëm me Serbinë. Jo më shumë se kaq. Kompromisin më të madh parimor tashmë e kanë bërë: kanë pranuar të negociojnë për atë që është e panegociueshme – Kosovën, tokën, të mirat dhe ardhmërinë e saj. Kompromisi nuk i pason negociatat por u paraprin atyre. Negociatat me Serbinë rrjedhin nga kompromisi që këta kanë bërë me veten e tyre për veten tonë. Negociatat janë formalizim i këtij kompromisi.

Atëherë kur negocion për çështje periferike, jashtë gjërave esenciale dhe themelore, kompromisi bëhet pikërisht që të mos bëhen kompromise të tjera më të mëdha dhe thelbësore. Kompromis i vogël që të mos ketë kompromis të madh dhe që të mos ketë kompromise tjera. Ndërkaq, kur negocion të panegociueshmen, atëherë kompromisi është udhëtim kah kompromisi i fundit dhe madhor, i cili duhet që përfundimisht ta materializojë gatishmërinë fillestare për negociatat e padrejta dhe të gabueshme, ta konkretizojë dhe publikojë kompromisin e bërë me veten qysh në fillim. E në politikë, pothuajse sikurse në jetë, nuk mund ta bësh vetëm një kompromis të këtillë. Kompromiset e tilla gjithnjë duhet të vazhdohen edhe me kompromise të tjera. Kompromisi i tillë është veshtullor. Ai zgjatet e zgjatet. Andaj, tash edhe kemi negociata që nuk përfundojnë me një ‘marrëveshje të madhe’ por me marrëveshje ‘të vockëla’ që do të nënshkruhen pjesë-pjesë. Për fund është lënë sovraniteti si temë, natyrisht që ai të mos jetë fare temë. Kosova e copëtuar do ta ketë të pamundur të shkëputet nga Serbia. Fjalët për pavarësinë janë anestezioni para operacionit që bëhet obduksion.

Në mungesë të sovranitetit dhe garancës për të, asnjë çështje me Serbinë nuk është periferike ose margjinale. Në mungesë të pranimit të vullnetit të popullit, çdo gjë me Serbinë bëhet dhe është qendrore dhe thelbësore. Decentralizimi, zonat e veçanta për kishat dhe manastiret ortodokse, dhe që të dyja këto si kuadër për të ashtuquajturin kthim të qëndrueshëm të serbëve (kthim ky nëpër trevat ku serbët nuk ishin më parë vetëm dhe vetëm që të jenë shumicë nëpër vendbanimet e reja dhe t’i zgjerojnë e lidhin enklavat!) janë çështje shumë esenciale, janë të pandashme nga sovraniteti i Kosovës dhe integriteti i territorit të saj.

Politikanët negociator moti e kanë pranuar mbështetjen dhe financimin e Serbisë në arsim, shëndetësi e kulturë për enklavat. Pranimin e kanë bërë tash shtatë vjet rresht duke heshtur ose duke u mjaftuar me kundërshtimin verbal. Por, UNMIK-u e sidomos Serbia nuk mjaftohen me kaq. Prandaj edhe bëhen këto negociata në Vjenë që të legjitimohen aktivisht ato që politikanët negociator tashmë i kanë pranuar. Negociatat në Vjenë janë legjitimim vendor i realitetit të huaj.

Duke thënë ‘bëhet mirë’, nuk bëhet mirë. Duke thënë ‘ka edhe më keq’ asnjëherë s’bëhet mirë.

[ABytyqi]

Zvogëlimi territorial i negociatave
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 15 March 2006

Pas ndarjes së trevave shqiptare në lindje të Kosovës nga negociatat, pason ndarja e veriut të Kosovës nga negociatat.

Një vit e gjysmë u bisedua me Serbinë për të ashtuquajturat çështje teknike. Krahas kategorizimit denigrues që iu bë çështjeve aspak teknike, ajo që Serbia duhej ta plotësonte detyrimisht përmes kushtëzimit nga bashkësia ndërkombëtare, u bë temë e bisedimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Serbia, duke qenë vetë problemi, u shndërrua në partner për zgjidhje. Dhe, natyrisht, zgjidhje nuk pati. Kufomat shqiptare nuk u kthyen; fati i të pagjeturve nuk u zbardh; Serbia vazhdon të mos pranojë targat e automjeteve të Kosovës; Kosova vazhdon t’i pranojë ato të Serbisë; serbët e Kosovës vazhdojnë të mos paguajnë për energji elektrike; enklavat serbe vazhdojnë të kenë energji pothuajse pa ndërprerje, ndërkohë që në disa fshatra në anamoravë Elektroekonomia e Serbisë e faturon energjinë e KEK-ut!!

Rezultati i bisedimeve për çështjet teknike ishte praktikisht zero. Mu këtë e donte Serbia. Pra, që të mos ndryshonte gjendja ekzistuese lidhur me ‘çështjet teknike’ sepse pikërisht asisoj i konvenonte Serbisë. Ama, si u bë e mundur kjo? Cili faktor bëri që rezultati i bisedimeve të përputhet me qëllimin e Serbisë? Faktori që mungonte. Faktori forcë të cilin nuk e kishin përfaqësuesit kosovar e me të cilin ata do të mund të kushtëzonin (mos)zhvillimet. Gjithçka përfundoi vetëm ashtu siç deshi Serbia, ashtu siç aspironin ata që kishin forcën dhe për shkak se kishin forcën.

Përveçqë Serbia për kushedi të satën herë u rehabilitua duke u zhvendosur edhe më nga të qenit objekt dhe shkak i problemit në subjekt të zgjidhjes, njëkohësisht u arrit edhe efekti fshehurazi i dëshiruar i atyre bisedimeve: relaksimi i situatës para dhe për negociatat për statusin e Kosovës. Fundja, ‘standardet para statusit’ e parashihnin dialogun para negociatave. Saktësisht kjo edhe po ngjante.

Qysh me fillimin e këtyre negociatave për status u pa se në të vërtetë as këto negociata nuk janë për status. Janë për decentralizmin e Kosovës e më pas edhe për eksterritorialitetin e kishave dhe manastireve ortodokse, të cilat gabimisht quhet serbe, gjithnjë për motive politike të Serbisë. Statusi po lihet për fund, ngaqë sovraniteti po lihet për fund. Paraprakisht, duan ta copëtojnë mirë e mirë Kosovën, në mënyrë që kur t’i vjen radha sovranitetit, ai të jetë një çështje e përfunduar: Kosova të mos ketë kurrfarë mundësie për shkëputje dhe mëvetësi. Decentralizimi nuk është diçka e ndarë prej sovranitetit ashtu siç pretendohet. Decentralizimi ka të bëjë me kontrollin dhe pushtetin faktik në terren. E, për më keq se kaq, për t’ia vënë kapakun mashtrimit, politikanët negociator kosovar propagojnë se si pavarësia dhe sovraniteti janë punë e kryer, në kuptimin që Kosova do të jetë patjetër shtet i pavarur dhe sovran në fund të këtyre negociatave, dhe se decentralizimi është vetëm një çmim që duhet të paguhet në rrugë e sipër. Thonë se po lëshojnë pe drejt pavarësisë, kurse në fakt me këto lëshime esenciale po e bëjnë të pamundur pavarësinë e Kosovës dhe sovranitetin për Kosovën. Përderisa me bisedimet për ‘çështjet teknike’ Serbia donte që të gjitha ndryshimet të ishin vetëm pasojë e asaj që asgjë të mos ndërrojë, tash, me këto negociata për decentralizimin ajo ka objektiva të qarta që nënkuptojnë zgjerimin, legalizimin dhe lidhjen e fuqishme të enklavave si ndërmjet vete, po ashtu edhe me Beogradin. Lënia për fund e sovranitetit është fundi i sovranitetit për Kosovën. Edhe këto negociata, sikurse ato bisedimet e mëhershme, janë vetëm rrugëtim i politikanëve kosovar drejt qëndrimit të Serbisë, sërish për arsyen e njëjtë: pala që s’ka forcën me të cilën imponon e imponohet, humbet pashmangshëm davanë. Serbia e detyroi decentralizmin si temë, grupi negociator i Kosovës e pranoi këtë. Serbia e cyste trashëgiminë kulturore të Kosovës si temë tjetër të radhës, grupi negociator e pranoi edhe këtë. Serbia tha që çështja e sovranitetit të mbetet për fund, ashtu edhe u bë. Serbia tha se nuk ka status final por vetëm status të ardhshëm, Kai Eide e pas tij edhe politikanët negociator e pranuan plotësisht këtë pa asnjë grimë rezistence. Kompromisi në mbarim të negociatave nuk ka se si të jetë diçka tjetër veçse ndryshim kozmetik i qëndrimit të Serbisë. Natyra e këtij procesi fatal e përcakton destinimin e tij tragjik. Këto negociata janë vetëm edhe një udhëtim tjetër për në gojën e ujkut.

Paralelisht, me tërë këtë, shpejt, qartë, ndonëse jo aq hapur, po përgatitet terreni për shkëputjen legale dhe definitive të veriut të Kosovës nga Kosova. Sfida e bartësve të kësaj ndërmarrjeje makabër nuk ka të bëjë me shkëputjen por me legjitimimin e saj. E, për këtë, duhet të përgatitet ambienti. Në njërën anë fluturojnë deklaratat e llojit të Kolë Berishës se si ‘nuk do të lejohet ndarja e veriut të Kosovës’ të cilat si gjithnjë kanë për qëllim që të krijohet iluzioni se ajo megjithatë nuk është e ndarë. Njëkohësisht, këto deklarata synojnë shfajësimin e IPVQ-ve për mungesën e planeve dhe vullnetit për bashkimin e pjesës veriore duke thënë se ajo nuk do të ndahet. Inkurajohet mendësia formale, jo ajo praktike dhe reale. Njëjtë sikurse që kërkohet vetëm edhe njohja formale ndërkombëtare për pavarësinë e Kosovës, paçka se situata në terren është ajo e një Kosove 25% të territorit të së cilës i kontrollon Serbia, ndërsa 75% UNMIK-u. Në anën tjetër, vjen deklarata e Veton Surroit se si ‘është keq që Kosova ka hyrë në negociata me Mitrovicën e ndarë’ dhe ajo se si statusi i Mitrovicës ‘duhet të jetë një qytet funksional dhe demokratik brenda Kosovës funksionale’. Përveçse u fillua të flitet për statusin e Mitrovicës (!), dhe përveçse tashmë i dashuruar në fjalën ‘funksionale’ në kuadër të përpjekjeve që të flasë për të mos thënë asgjë – Veton Surroi edhe ashtu është disi si zyrtar ndërkombëtar! – ai po e përgatit opinionin për heqjen dorë nga veriu i Kosovës. Vetëm në shikim të parë kjo është e pazakonshme. Negociatat kanë të bëjnë me formalizimin e ekzistueses dhe me racionalizimin e reales. Përfundi lumit Ibër planifikohet të zhvillohet decentralizimi dhe eksterritorialiteti. Ndërkaq, në veri synojnë edhe më shumë se kaq. Atje Serbia faktike synohet të legalizohet e legjitimohet. Negociatat nuk po bëhen për atë pjesë, dhe synohet të legjitimohen negociatat të cilat e përjashtojnë plotësisht veriun si temë të tyre. Njësoj siç u bë në fillim me trevat e banuara me shqiptarë – komunat e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit. Pas përjashtimit të politikanëve shqiptarë të këtyre viseve nga procesi i negociatave (me kompensime personale për ta nëpërmjet konferencave të shtypit në Prishtinë) një tjetër përjashtim është në rend për t’u legjitimuar. Ai i veriut të ndarë të Kosovës. Po të përjashtohej së pari veriu i Kosovës, shqiptarët e tri komunave në lindje të Kosovës do të ngriteshin në revoltë. Prandaj, njëherë përfaqësuesit e tyre në politikë u pacifikuan (gjithnjë përmes Veton Surroit) dhe vetëm tash i erdhi radha veriut. Pas ndarjes së tokave shqiptare në lindje të Kosovës nga negociatat, tani pason ndarja e veriut të Kosovës nga negociatat.

UNMIK-u do që ta nënshtrojë popullin e Kosovës duke i përdorur liderët partiak të Kosovës. Pra, do që populli t’i ndjek këta liderë që e ndjekin UNMIK-un. Shkëputja e pakompromis nga këta liderë të theqafjes i paraprin parandalimit të kompromisit dhe shkëputjes nga Serbia.

[ABytyqi]

7 vjet
Shkruar nga Albin Kurti
Thursday, 09 March 2006

Në fillim, përkulja e kurrizit nuk bëhet që ai të mos thyhet. Kur nis përkulja ajo vjen prej keqkuptimit kolektiv. Në historinë tonë më të re, janë tri raste të përkuljes. Që të trija kanë filluar me keqkuptim. Që të tria kanë zgjatur nga 7 vjet. Deri në vetëdijësim, deri në shpërthim, i cili më pas ndërpritet nga një keqkuptimi i ri.

Emancipimi dhe vetëdijësimi politik në Kosovë ngjante kryesisht nga pasojat e përjetuara. Nuk është se mungonte edukimi politik në vendin tonë, mirëpo ai gjenerohej dhe dirigjohej nga pushteti i cili ishte përherë i huaj dhe asnjëherë demokratik. Sistemi i arsimimit dhe edukimit, mediat dhe kultura, ishin jo vetëm nën ndikimin e politikave zyrtare por madje edhe të kushtëzuara e përcaktuara nga ajo. Pushtetit nuk i mjaftonin të dëgjueshmit dhe të heshturit. Atij i nevojiteshin edhe reprodukuesit aktiv, ata që e racionalizojnë sundimin e padrejtë ose me superioritetin e sundimtarëve ose me inferioritetin e të sunduarve e zakonisht me të dyja këto. As sot nuk është aq ndryshe. Akterët mund të jenë (deri diku!) edhe të ndryshëm, por mënyra është po ajo. Sundimi politik nuk mbahet vetëm nga nënshtrimi politik por edhe ai shoqëror. Elitat vendase duke flirtuar edhe me popullin edhe me pushtetin shërbejnë si amortizatorë. Veçse e tëra ka një kufi, përtej së cilit nis rezistenca gjithnjë e më e organizuar dhe më masive. Zemrat e njerëzve gufojnë e mendjet u ziejnë. Jo aq nga aftësia për të parashikuar humnerën që avitet. Mbase, kurrizi e mban kokën. Kurrizi që s’ka se ku më të përkulet për të mos u thyer i vetëdijëson njerëzit. E, barra mbi të s’ka se si të mos rëndohet ngaqë e tërë loja bëhet në llogari të atij kurrizi.

Në fillim, përkulja e kurrizit nuk bëhet që ai të mos thyhet. Kur nis përkulja ajo vjen prej keqkuptimit kolektiv. Në historinë tonë më të re, janë tri raste të përkuljes. Që të trija kanë filluar me keqkuptim. Që të tria kanë zgjatur nga 7 vjet. Deri në vetëdijësim, deri në shpërthim, i cili më pas ndërpritet nga një keqkuptimi i ri. Përmirësimi i dukshëm shpallet fitore e plotë, vrulli ndalet, proceset regresive përsëriten, gënjeshtrat përsëriten, njerëzit përsëriten. Çdo herë mendohej se u krye puna dhe çdo herë ishim vetëm në gjysmë të rrugës. Vazhdimi ishte rifillim i dhembshëm. Ky cikël matet me harresën tonë. Çuditërisht, ai zgjat 7 vjet. Por, të shkojmë rradhazi.

1. Më 1974, Kosovës i avansohet pozita e saj legale dhe juridike. Kosova bëhet me Kushtetutë të saj. Asaj i njihet një lloj subjektiviteti në kuadër të ish federatës jugosllave, mirëpo – përveçqë njerëzit në pushtet zgjedheshin gjithnjë nga lart – Kosova s’bëhet republikë dhe ende mbetet në lidhje me Serbinë dhe në kuadër të saj. Megjithatë, në Kosovë ngjan euforia. Thuhet se Kosova u bë republikë por vetëm emrin të tillë nuk e ka! Keqkuptimi fatal zuri rrënjë. Nuk u kuptua se u fitua Kushtetuta pikërisht që të mos fitohet Republika. Avansimi kishte qëllime parandaluese: Kosova nga një koloni klasike siç ishte të shndërrohej në një koloni të brendshme. U deshën plot 7 vjet që të kalojnë për t’u krijuar masa kritike në popull e cila do të mundësonte demonstratat e vitit 1981. U deshën 7 vjet që padrejtësia dhe diskriminimi të bëhen pakënaqësi që shpërthen.

2. Në vitin 1990, kur përfundimisht u humb edhe ajo autonomi e brishtë dhe formale, u shpall Republika e Kosovës. Tash Kosova u bë me emrin Republikë, por kësaj radhe mungonte përmbajtja. Dhe, çfarë ngjan? Përmbajtja shpallet çështje formale! Të tjerët të na e njohin shtetin, dhe ata do të na e njohin! Ne vetëm duhet të jemi të durueshëm, të presim, meqë të gjitha vuajtjet dhe humbjet janë kalimtare, janë çmim i përkohshëm për atë të përjetshmen e pashmangshme që veçsa nuk ka ardhur! Aktrohej normaliteti, simulohej ai, mbi të gjitha, në mënyrë që të mos vëreheshin aktrimi e simulimi. Imponohej besimi se si ne kosovarët jemi më të mençurit ngase për dallim nga kroatët, sllovenët dhe boshnjakët e evituam luftën dhe gjakderdhjen. U desh që sërish të kalojnë 7 vjet që të shihet se lufta nuk është evituar porse vetëm është shtyer për një datë tjetër.

3. Qershori i vitit 1999 është momenti i euforisë së re që e bëjnë të tillë harresa dhe përjetimi i fuqishëm. NATO! Amerika! Evropa! Kishin shpëtuar shqiptarët. Gëzimi i papërmbajtur i bëri të shkujdesshëm, harrestar dhe viktimë të një keqkuptimi të ri. U shpall edhe njëherë ngadhënjimi dhe suksesi i plotë. Ëndrra u shpall e përfunduar ngase e realizuar. Shpëtimi u interpretua si fitore e shumëpritur. Por, edhe kësaj radhe, kishin mbetur vetëm edhe disa gjëra të vockëla për t’u bërë. Gjithsesi, formale.

Në vitin 2006 mbushen sërish 7 vjet. Shpëtimi është fitore afatshkurtër. Fitorja është shpëtim afatgjatë.

[ABytyqi]

Uzurpimi i të ardhmes
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 29 March 2006

Para më se një shekulli na kanë copëtuar pa na pyetur dhe pikërisht ngase nuk na kanë pyetur. Sot, po na pyesin për të na copëtuar dhe pikërisht ngase plani është që të na copëtojnë. Në fakt, po i pyesin ca kinsepërfaqësues të Kosovës, që janë të mefshtë si njerëz dhe të thyer si politikanë. Këtë ata na e kanë dëshmuar pa përjashtim dhe në vazhdimësi me mungesën e vullnetit dhe ideve, me teprinë e premtimeve boshe dhe keqpërdorimeve të paskrupullta. Dhe tash, sa më shumë që ata zhyten në negociata aq më dëshpruese bëhen thirrjet e vetë atyre për unitetin e pozitës me opozitën – së paku, siç thonë, për çështjen e statusit. Mirëpo, çfarë kuptimi ka kjo thirrje, kur ata që të gjithë njëzëri deklarojnë se janë për pavarësinë?! A nuk janë tashmë unikë për çështjen e statusit përderisa thonë se ai do të jetë vetëm ajo që është e pranueshme – pavarësia!? Ata njëmend janë unikë, dhe atë jo vetëm verbalisht e formalisht. Janë unikë kur flasin për pavrësinë si të pashmangshme, por janë unikë edhe në veprimet e tyre krejtësisht të kundërta me deklarimet e tyre – dihet se që të gjithë tok po negociojnë me Serbinë për atë që e proklamojnë të jetë e pashmangshme! Uniteti që ata e kërkojnë është unitet para sfidave që mund t’ua shkaktojnë qytetarët e zhgënjyer, para rrezikut që do të paraqesë për ta populli i zemëruar. Flasin për unitetin rreth qëndrimit të popullit por mendojnë për unitetin përkundruall tij, atëherë kur do të bëhet e qartë se zgjidhja është një kompromis shumë konkret me Serbinë. Në të njëjtën kohë, klithjet dhe vajtimet për unitetin e pozitës dhe opozitës janë shprehje e faktit se pozita e opozita s’kanë çfarë na duhen përderisa nuk kemi sovranitet. Pa sovranitet vendor s’ka as pushtet real vendor. Sistemi shumëpartiak e pason lirinë, vetëvendosjen, sovranitetin, e kurrsesi nuk iu paraprinë atyre. Madje, duke tentuar të kundërtën, vetëm sa krijohen iluzione se tashmë jemi të lirë dhe njerëzit veçsa përçahen në konkurrencën e kotë rezultati kryesor i së cilës është sundimi më i lehtë që bën pushteti i huaj. Për të mbijetuar ky sundim i huaj që nuk përfill vullnetin, interesat dhe historinë e popullit të Kosovës janë të nevojshëm jo vetëm politikanë që nënshtrohen, por aso që nënshtrohen përherë. Të tillët edhe i kanë gjetur. Zbutja dhe nënshtrimi i tyre nuk është i shpejtë vetëm atëherë kur kërkohet prej tyre që të nënshtrohen ngadalë në mënyrë që kjo të jetë sa më e pavërejtshme. Pra, sa më pak të tërhiqet vëmendja e njerëzve për të pabërat e tyre dhe sa më shumë njerëzit të mësohen me to. Pra, sa më lehtë e panatyrshmja të bëhet normale.

Edhe sikur ta kishim shtetin tonë të pavarur e sovran nuk do të duhej të negociohej me Serbinë për decentralizimin, e lëre më tani që jemi nën Serbi nominalisht e nën UNMIK-un praktikisht, dhe mbi të gjitha tash që Serbia i ka bërë publike dhe hapur i trumpeton projektet e saja për copëtimin e Kosovës. Këto negociata janë poshtëruese. Natyrisht, për njerëz që nuk janë të poshtër.

Për t’ia vënë kulmin negociatave për decentralizimin, ato do të vazhdohen me negociata për trashëgiminë kulturore në Kosovë me qëllim të etablimit të eksterritorialitetit për kishat dhe manastiret ortodokse. Kësisoj, jo vetëm decentralizimi do të ravijëzojë kufij të brendshëm në Kosovë të cilët do të shënojnë Serbinë brenda Kosovës, por po të njëjtën gjë do ta bëjë edhe eksterritorialiteti i kishave dhe manastireve ortodokse. Serbia brenda Kosovës e bën të pamundur Kosovën jashtë Serbisë. E ashtuquajtura zgjidhje për statusin e Kosovës do ta ndërlikojë problemin dhe do t’ia zgjasë jetën atij. Mirëpo, statusi eksterritorial për kishat dhe manastiret ortodokse nuk e ka kuptimin vetëm të zgjerimit të Serbisë në Kosovë por edhe të sendërtimit të legjitimitetit të saj mbi Kosovën. Serbia do që jo vetëm t’i keqpërdorë njerëzit por edhe objektet fetare; ajo mëton jo vetëm të uzurpojë territore në Kosovë por të uzurpojë edhe historinë dhe kulturën e saj. Serbia tashmë ka arritur që ta imponojë emërtimin ’serbe’ për kishat dhe manastiret ortodokse. Shumë politikanë e diplomatë ndërkombëtar, e madje edhe vendorë, kishat dhe manastiret ortodokse po i quajnë gabimisht dhe padrejtësisht serbe. Rreziku i kësaj nuk ka të bëjë vetëm me të ardhmen e afërt, vetëm me këtë status të Kosovës. Të gjithë statuset e Kosovës në dekadat e shekujt që vijnë janë të kërcënuar. Legjitimimi i Serbisë për Kosovën paevitueshëm përcjellet me delegjitimim të popullit të Kosovës. Fushatat militariste të forcave të regjimit të Milosheviqit kundër popullit të Kosovës janë përgatitur gjatë. Vend me rëndësi aty kanë zënë edhe rrëfimet për historinë e madje edhe mitet. Historia ka të bëjë me të kaluarën. Por, shkrimi i saj ka të bëjë me të ardhmen. Historia e kinseluftërave të Serbisë në Kosovë ishte veçse mjet për luftën e ardhshme. Është naive të mendohet se do të jetë krejtësisht ndryshe tash e tutje. Historia i mobilizon njerëzit. A nuk homogjenizohej gjithnjë Serbia pikërisht me narracionet pseudohistorike që sajonin ’të drejtën’ e saj historike për të pushtuar e sunduar popujt tjerë e posaçërisht atë shqiptar? Duke përvetësuar të kaluarën e Kosovës, Serbia sulmon edhe njerëzit ende të palindur në Kosovë, edhe brezat që do të vijnë. Uzurpimi i historisë është edhe uzurpim i të ardhmes.

Në Vjenë, kompetencat dhe të drejtat për serbët do të bëhen territor për Serbinë, ndërkaq kompetencat e gjymta të politikanëve edhe më të gjymtë të Kosovës do të shndërrohen në obligime për shqiptarët. Duket qartë se nuk ka kurrfarë presioni mbi Serbinë që të heq dorë nga Kosova. Nuk ka presion mbi serbët e Kosovës që të mos jenë pjesë e delegacionit të Serbisë dhe që të bëhen qytetarë të Kosovës. Në Vjenë, s’bëhet fjalë për brengat e serbëve por të Serbisë. Meqë po negociohet me Serbinë e jo me serbët. E brenga e Serbisë dihet: si ta rimarrë Kosovën. Këto negociata edhe konceptualisht edhe për nga mënyra janë udhëtim i negociatorëve kosovar kah qëndrimi i Serbisë, janë aterim në platformën e saj. Pak më këndej apo andej, s’ka aq rëndësi për Kosovën. Dallimet e vockëla e triviale të rezultateve të negociatave prej planit të Serbisë, vetëm politikanët e Kosovës do të përpiqen t’i glorifikojnë në përpëlitjet e pështira të tyre për të shpëtuar veten e tyre.