Albin Kurti (1975 - )

[Naim Ymeri]

Te gjithe kengen po e dime por zeri nuk po na shkon.a mundemi qe te mirat e Enverit ti marrim kurse te metat, ti leme anash, kjo do te ishte me e mira edhe per keta pasardhesit tjere.Mos te sillemi vetem ne rrotull por te gjejme rrugedalje per me tutje, te vazhdohet aty ku e le njeri, e jo te fillohet nga e para.

[Llapi]

MULTIETNICITETI - Shkruan : Albin Kurti


Nga info@besiana.de Më 05 Jun. 2005 11:59

MULTIETNICITETI


Shkruan : Albin Kurti

Të gjithë fqinjët e Kosovës ose e përkrahin pavarësinë e Kosovës ose nuk u pengon ajo. Përveç Serbisë. Të gjitha komunitetet etnike në Kosovë e përkrahin pavarësinë e Kosovës dhe nuk u pengon ajo. Përveç serbëve. Apo më saktë, udhëheqësve të serbëve në Kosovë që sërish janë Serbia vetë. Ndërkohë, UNMIK-u ka imponuar konceptin e “standardeve para statusit”, plotësimi i të cilave çon në bisedime me Serbinë për statusin politik të Kosovës. Së këndejmi, një konkluzion na imponohet si i pashmangshëm: nën konditat aktuale, pavarësia e Kosovës është e mundur vetëm nëse Serbia thotë se Kosova duhet të jetë e pavarur. Serbia nuk do ta thotë asnjëherë këtë, pikërisht përderisa do ta ketë mundësinë që të pyetet për Kosovën. Atëherë kur Serbia nuk do të përfillet në marrjen e vendimit për statusin e Kosovës, vetëm atëherë do të mund të shfaqen udhëheqës politikë në Serbi që do ta pranojnë pavarësinë e Kosovës.
Shumë ndërkombëtarë që shkojnë e vijnë ju ‘rrëfehen’ politikanëve shqiptarë nga Kosova se si politikanët në Serbi privatisht e pranojnë pavarësinë e Kosovës. Mirëpo, ata kinse e kanë të pamundur, hë për hë, ta thonë hapur këtë, për shkak të opinionit publik serb. Dhe çfarë ngjan në fakt: për shkak të popullit serb, udhëheqësit serbë gjithnjë e kundërshtojnë kategorikisht pavarësinë e Kosovës, flasin publikisht për Kosovën si pjesë të patjetërsueshme të Serbisë dhe kësisoj në të vërtetë e ushqejnë dhe forcojnë këtë pikëpamje në Serbi dhe te serbët.
Çdo herë para fushatave politike e ushtarake në Kosovë, regjimi i Milosheviqit, përmes kishës serbe, institucioneve, ‘intelektualëve’ dhe mediave në Serbi krijonte konsensusin shoqëror, i cili i shërbente si bazë legjitimuese për krimin që do të pasonte. Sot Serbia është duke e ndërtuar këtë konsensus për ndarjen e Kosovës. Modeli që propozojnë dhe për të cilin angazhohen është autonomia territoriale e serbëve të Kosovës në Kosovën si krahinë autonome në Serbi. Pra, kufijtë e jashtëm të Kosovës do të ruheshin, por kjo ruajtje do të kishte për çmim krijimin e kufijve të brendshëm. Këta kufij të brendshëm do të shënonin etnitetin serb në Kosovë. Sikurse në Bosnjë. Paqja, më tutje, do të përdorej për konsolidimin e këtij etniteti, kurse shpërthimi i ri i konfliktit dhe i krizës për ndarjen përfundimtare.
Statusi politik i Kosovës, nga perspektiva ndërkombëtare është vendosur në kuadrin e stabilitetit të rajonit. Aktualisht konsiderohet se më shumë destabilitet sjell pavarësia e Kosovës sesa mungesa e saj. Për shkak të qëndrimit, forcës dhe vendosmërisë së Serbisë, natyrisht. Dhe për shkak të pasivitetit dhe lajthitjeve tona, sigurisht. Kryetari i Serbisë, Boris Tadiq, gjatë vizitës së tij në Kosovë, u fliste serbëve të Kosovës për Kosovën si pjesë të Serbisë, por në fakt ai i drejtohej bashkësisë ndërkombëtare.
Është shumë naive dhe e dëmshme pikëpamja se ne nuk duhet të merremi me Serbinë. Ne në Kosovë medoemos duhet të merremi me Serbinë dhe të brengosemi për planet e Serbisë, sepse asaj i është pranuar botërisht vendimmarrja për fatin e Kosovës. Mirëpo shtrohet pyetja, pse po ngjan e gjithë kjo? Problemi është i pandashëm nga historia e vet.
Babushka
Besoj se të gjithë keni pasur ose së paku u ka rastisur ta shihni Babushkën. Babushka është një lodër e vjetër ruse, e cila përbëhet nga tri kukulla të futura njëra në tjetrën. Babushka, në gjuhën ruse, do të thotë gjyshe. Forma e kukullave është e njëjtë, vizatimet me figurën e gjyshes janë të njëjta, madhësia ndryshon. Mbaj mend se si nga Babushka lodër, kur isha fëmijë gjithmonë kam përjetuar një ndjesi metafizike. Se si e njëjta maskonte të njëjtën; se si ajo gjyshe maskohej me veten e saj, e ngërthente veten dhe madje ngërthehej nga vetja; ngërthehej për t’u maskuar, ngërthente për të maskuar. Kureshtja fëminore ‘për të parë se çfarë ka brenda’, shpejt zëvendësohej me ankthin e shfaqjes të së njëjtës. Vazhdimisht rizbuloja për të mos gjetur asgjë të re. Fizionomia e njëjtë përvijohej para meje.
Dokumenti i Rambujesë, Rezoluta 1 244 dhe Korniza Kushtetuese janë Babushkat e moshës sime madhore. E para përmbahet në të dytën, dhe e dyta – e me këtë edhe e para – përmbahen në të tretën. Vetëm se çështja tani është shumë më serioze. Realiteti në të cilin jetoj më manifestohet gjithnjë si pasojë e kësaj. Nuk do të ndalem me këtë rast në defektet e dokumentit të Rambujesë, sepse ato janë aq të shumta. Por ka një ‘detaj’ fatal. Fakti, se sipas këtij dokumenti të pranuar edhe nga shqiptarët, nuk ka popull të Kosovës. Ka vetëm popullatë që përbëhet nga bashkësitë nacionale. E bashkësi nacionale janë edhe shqiptarët, edhe serbët në Kosovë. Anipse të parët janë mbi 90%, të dytët më së shumti 8%! Anipse përgjatë të gjithë shekullit njëzet, kur Kosova sundohej nga Serbia, të parët gjithmonë ishin shumicë dërrmuese! Në Rambuje nuk është përcaktuar statusi i Kosovës, ama është përcaktuar statusi i popullit shqiptar në Kosovë si bashkësi nacionale. Dhe kjo realisht nuk është aspak e ndryshme. Përcaktimi dhe përkufizimi i shqiptarëve të Kosovës si bashkësi nacionale, automatikisht e privon atë, sipas të gjitha dokumenteve e konventave ndërkombëtare, nga e drejta për vetëvendosje. Në dokumentin e Rambujesë braktiset ideja e qytetarit e po ashtu edhe ajo e kombit dhe popullit dhe instalohet ai i bashkësisë nacionale, që është shumë i dëmshëm për qytetarin e Kosovës, për Kosovën.
Edhe sot e kësaj dite, të gjitha institucionet e Kosovës janë të themeluara dhe funksionojnë mbi bazën e kësaj premise. Prandaj, në Kosovë, nuk mund të ketë minoritete, sepse këto janë kategori karakteristike – ndonëse shumë vagullt të definuara – për shtetet kombe siç janë shumica dërrmuese e vendeve të BE-së. E ne nuk jemi as shtet e aq më pak shtet-komb. Nuk mund të flitet as për pakicë e shumicë në Kosovë, sepse ne nuk kemi sistem demokratik të pushtetit e të qeverisjes. Dhe, mund të flitet vetëm për bashkësi nacionale prej nga buron edhe projekti i multietnicitetit për Kosovën dhe qasja specifike. Kategoria e bashkësisë nacionale, e që shpesh emërtohet edhe si komunitet etnik, paraqet të përbashkëtën kryesore të tri Babushkave, konstanten në të cilën fondamentohen ato. E vërteta e secilës Babushkë është Babushka të cilën ajo e maskon. Maskimi e fsheh maskën.
Mënyra e kundërt
Sikurse decentralizimi edhe multietniciteti tingëllon këndshëm. Me kusht që të mos e shikosh kontekstin, rrethanat ku vendoset ai, dhe mënyrën se si provohet të realizohet. Multietniciteti është definitivisht fjala më së shumti e folur nga UNMIK-u dhe më së shumti e përfolur nga vendorët në Kosovë. Për këta të fundit, posaçërisht në momentet e tyre të sinqeritetit. Multietniciteti në Kosovë është prioriteti i pakontestueshëm i UNMIK-ut. Ai është më i rëndësishëm se liria e barazia, më i vlefshëm se drejtësia dhe të drejtat. Ndërkohë që multietniciteti as nuk është i definuar e as nuk është i matshëm. Nuk dihet se çfarë saktësisht është multietniciteti si karakter i shoqërisë, sipas UNMIK-ut, dhe nuk dihet as cila është ajo gjendje e shoqërisë, sipas ndonjë shembulli teorik ose praktik, të cilin do ta ndiqnim për ta realizuar. Nuk dihet se kur dhe sa është një shoqëri multietnike; pra, nuk dihet se në çfarë shkalle do ta kemi plotësuar atë si një kualitet që e kemi synuar. Ndërsa nëpërmjet stërpërsëritjes së fjalës ‘multietniciteti’, pretendohet se ai tashmë është bërë i vetëkuptueshëm!
Qasja e UNMIK-ut prej fillimit ishte që multietniciteti në Kosovë të realizohet duke filluar nga etnia, nga përkatësia etnike. Padyshim e gabueshme, por jo edhe e befasishme. Sepse, në dokumentin e Rambujesë tashmë ishte etabluar kjo mënyrë. Kësisoj, UNMIK-u fillonte nga dallimi, nga ajo që i dallonte njerëzit dhe i ndante ata, nga përkatësia etnike e tyre. Dhe pastaj aspironte krijimin e një shoqërie ku etnia do të bëhet shumë më e parëndësishme. Multietniciteti i këtillë mendohej se e transcendon etnicitetin. Në të vërtetë, me këtë mënyrë, ai veçsa e afirmonte atë. Që nga viti 1999 njerëzit në Kosovë nga ana e UNMIK-ut, perceptohen dhe konsiderohen në bazë të përkatësisë së tyre etnike. Pastaj, nga po ata njerëz, duke vazhduar së mbajturi këtë mënyrë dhe këtë trajtim, duhej ndërtuar shoqëria multietnike! UNMIK-u asnjëherë nuk sheh studentë, nxënës, inxhinierë, profesorë, punëtorë, të papunë, doktorë etj. UNMIK-u asnjëherë nuk sheh njerëz në Kosovë. Ai sheh vetëm shqiptarë, serbë, boshnjakë, ashkalinj, romë, egjiptas dhe turqë. Edhe dialogu ndëretnik në të cilin ka investuar aq shumë UNMIK-u, është bërë rregullisht polemikë pasi që ka filluar nga dallimet. Sepse, përkatësia doli çdo herë më e rëndësishme sesa tema e dialogut. Theksimi i dallimeve, i kombinuar me dallimin si pikënisje, nuk është asgjë tjetër përveç se dizajnim i konfliktit. I vetëdishëm apo i pavetëdijshëm, është më pak e rëndësishme.
Multietniciteti në Kosovë s’ka se si të ketë sukses sepse themelet e tij në Kosovë UNMIK-u i ka vendosur mbi dallimet. Që të realizohet multietniciteti, nëse me këtë nënkuptojmë bashkëjetesën e njerëzve të etnive të ndryshme, duhet filluar nga ajo që është e përbashkët në mes të njerëzve. E përbashkëta e njerëzve janë të drejtat dhe liritë e tyre universale, është nevoja për mirëqenie, për siguri, për edukim, për zhvillim të lirë dhe për vend pune. I vetmi themel dhe e vetmja pikënisje për multietnicitetin është Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut. Ajo, më tutje, është e elaboruar dhe zhvilluar në Konventën Ndërkombëtare për të Drejtat Qytetare dhe Politike si dhe në atë për të Drejtat Ekonomike, Sociale e Kulturore. Kjo e dyta jo rastësisht nuk është inkorporuara në Kornizën Kushtetuese. Pra, jo standarde specifike por vlera universale. Duhet t’i kthehemi njeriut, duhet filluar me atë që së pari jemi njerëz e pastaj të radhiten përkatësitë e origjinat. Nëse nisemi nga kjo bazë, multietniciteti do të rezultojë si pasojë. Duke e pasur multietnicitetin qëllim dhe duke e inicuar atë nga dallimet etnike, ai s’bëhet dot. Për këtë fillim të duhur dhe të drejtë, pra nga e përbashkëta, domosdoshmërisht kërkohet zhvillimi i vendit dhe liria për këtë zhvillim. Porse UNMIK-u e kundërshton këtë. Ai e ka pushtetin absolut, por s’ka vullnet e motiv që ta zhvillojë Kosovën dhe, për më tepër, popullin vendës e privon nga kjo liri. Arsimi, kultura, punësimi, shëndetësia, mirëqenia kanë të bëjnë me zhvillimin. Por UNMIK-u s’ka të bëjë me zhvillimin.
Është e njohur nga të gjithë se kriminaliteti i organizuar dhe mafia janë ‘shumë multietnike’ në Kosovë, sepse ata kanë çfarë të fitojnë dhe çfarë të humbasin: e kanë biznesin e tyre joformal, i kanë ‘të mirat’ që ua sjell krimi i përbashkët. Në bazë të ekzistencës, edhe vëllezërit mund të bëhen kundërshtarë agresivë e lëre më njerëzit që mund të kenë paragjykime për njëri-tjetrin. Sikur të hapeshin vende pune që do t’ju siguronin njerëzve punësim, si dhe shkolla e universitete për edukim kualitativ, atëherë do të ngjante dalja nga kriza e tanishme. Njerëzit do të kishin perspektivë për jetë më të mirë. Do të shpresonin racionalisht. Do të ndërtohej dhe zhvillohej shoqëria. E jo sikurse sot. Nuk mundet që të krijohet shoqëria multietnike, duke e shkatërruar shoqërinë. Duke zhbërë strukturat sociale. Ideali i këtillë i multietnicitetit, pra sipas mënyrës së UNMIK-ut, është konstruksion politik dhe jo shoqëror. Prandaj ai del si diçka që i imponohet popullit, si i panatyrshëm.
Sido që të jetë, në Kosovë megjithatë ka multietnictet. Pesë ‘minoritetet’ tjera, pra përveç shumicës së serbëve dhe vetëm pjesërisht romëve, janë të integruara me popullatën shumicë shqiptare në Kosovë. Multietniciteti inkluziv në Kosovë kryesisht nuk është realizuar në masën në të cilën e ka penguar atë Beogradi. Kurse multietniciteti ekzistues nuk vjen asesi për shkak të UNMIK-ut, por për shkak se konflikti dhe lufta në Kosovë nuk ishin etnike. Problemi në Kosovë nuk ka të bëjë me dallimet etnike, por me projektet politike. Agresionet dhe krimet u bënë për shkak të interesave politike dhe ekonomike të regjimit të Milosheviqit dhe Serbisë. Nacionalizmi ishte mjeti i tyre për mobilizimin e masave.
Apokalipsa nesër
Në këtë pikë vijmë te problemi mbase edhe më i madhi. UNMIK-u do që konfliktin dhe krizën në Kosovë ta paraqesë si apolitike dhe etnike, e cila s’ka të bëjë me organizimin dhe rregullimin jodemokratik të sistemit politik, por me njëfarë papjekurie të vendorëve. Ai mundohet që të shfajësohet. Dhe jo vetëm kaq. UNMIK-u e mendon multietnicitetin vetëm si multietnicitet ndërmjet shqiptarëve dhe serbëve. Të tjerët i injoron dhe i harron. Multietniciteti i UNMIK-ut është statik dhe esencialisht i polarizuar. Ai është koherent me tezën se në Kosovë kishim luftë qytetare. UNMIK-u as ndër mend nuk i shkon zhvillimi i Kosovës por vetëm multietniciteti i cili me mënyrën e UNMIK-ut mund të ngjajë vetëm nëse serbët dhe shqiptarët do të bien kolektivisht në dashuri me njëri-tjetrin. Ndërkohë mbase ëndërrojnë për fundin kur do të mund të thonë: e shihni, ia dolëm!
Për çdo problem në Kosovë, thuhet “…të dyja palët…”, duke aluduar për serbët dhe shqiptarët e Kosovës. Ky dualizëm etnik i instaluar, pra shqiptaro-serb në Kosovë, e ka zëvendësuar atë të vërtetin Kosovë-Serbi. Nëpërmjet këtij, edhe mohohet fakti se komunitetet tjera e pranojnë Kosovën si vend të tyre. Askush nuk i ka kontribuar tërë kësaj sikurse UNMIK-u. Dhe tani ndodhemi në situatën kur Serbisë i është hapur plotësisht rruga për planet e saj për ndarjen e Kosovës. Uniteti i Kosovës si territor dhe shoqëri është më i brishtë se asnjëherë më parë. Qasja e UNMIK-ut për multietnicitetin, e cila realizon të kundërtën e asaj që deklarativisht synohet, i ka konvenuar pa masë Serbisë. I ka konvenuar planeve të saj për ndarjen e Kosovës, e që padyshim paraqet ‘zgjidhjen’ absolutisht më të keqe të mundshme. Edhe për shkak se me atë rast, konflikti i ri bëhet i pashmangshëm.





05/06/2005

[ABytyqi]

Vrasja që "normalizoi" Serbinë

Shkruar nga Albin Kurti
Monday, 31 March 2003

Radikalizimin e hegjemonizmit pothuaj gjithnjë e përcakton kohëzgjatja e heshtjes relative të tij. Ai serb kushtimisht kishte heshtur – megjithëse nuk kishte fjetur – për gati gjysëm shekulli. Ishte kjo pritja më e gjatë për të në histori. Fundi i viteve të ’80-ta ishte fundi i kësaj pritjeje. Atëbotë duke u konsideruar i volitshëm u zgjodh ky moment. Hegjemonizmi serb lansoi Milosheviqin për ta realizuar veten. Politika e Milosheviqit paraqiste një mënyrë në një fazë, gjersa arsyet dhe shkaqet tani ishin vetëm racionalizime të preteksteve. Pasuan agresionet, luftërat, gjenocidi, pastrimet etnike. Pasuan krimet, vuajtjet dhe humbjet më të mëdha në Evropën e pasluftës së dytë botërore.

Milosheviqi si viktimë

Pas një dekade terrori e tmerri, në fillimvjeshtën e vitit 2000, Milosheviqit ju bë e pamundur që edhe më tutje të zbatonte politikën e tij. Udhëheqësi i luftërave ishte njeriu i luftërave. Pa to ai s’bënte dot. Paqja e vriste. Mirëpo, vetbesimi i çmendur e shtyri të besonte se do t’i shpëtonte edhe paqes madje duke e menaxhuar atë. Besonte se është mbi politikën e tij dhe se është shkak i saj. Nuk i zgjati shumë, natyrisht. Pamundësia e konsumimit të tij u bë pamundësia e tij përderisa vet Milosheviqi pengesë për politikën e Milosheviqit. Njëkohësisht, hegjemonizmi serb ndodhej në krizën e ngopjes. Ngopja është kushti i mjaftueshëm për dekadencën. E kjo duhej evituar gjithsesi dhe shpejt. Milosheviqi duhej rrëzuar nga pushteti për të mos u rrëzuar hegjemonizmi, që do të thotë se ai duhej sakrifikuar që të mos vdiste hegjemonizmi serb. Sidomos sa i përket Kosovës dhe “çështjes serbe” pa të cilat hegjemonizmi do të mbetej pezull para se të zhdukej përfundimisht. Zgjidhja e cila synonte ndërrimin për të parandaluar ndryshimin sërish kërkohej në mënyrë: nevojitej një mënyrë për t’u ndryshuar vetëm mënyra.

Revolucioni që s’ishte

Për të arritur këtë, u formua Opozita Demokratike Serbe (ODS) si një koalicion i gjërë partish me unitet negativ. Uniteti ishte negativ meqenëse ai ekzistonte në saje të asaj që mohonte. Pastaj i fituan zgjedhjet, bënë atë që e quajtën “revolucion të kadifenjtë” dhe të gjithë ashtu siç ishin u instaluan në pushtet. Përkundër kësaj, vazhduan që edhe më tej ta quanin veten opozitë, pra ODS. Megjithatë, kjo gjë ishte shumë e saktë sikur këta të ishin të vërtetë. Mirëpo nuk ishin. Dhe vazhdojnë të mos jenë.

Konkretisht, së pari, zgjedhjet i patën fituar përmes kandidatit të tyre Koshtunicës pikërisht për shkak se nga e gjithë ODS-ja ai më së paku paraqiste alternativë kundrejt Milosheviqit. Së dyti, “revolucioni i kadifenjtë” ishte shumë më tepër një marrëveshje pa kontratë sesa revolucion. Së treti, paraqitja që bënë para botës për Milosheviqin, hegjemonizmin serb dhe veçanërisht raportin e këtyre ishte realiteti i përmbysur sikurse shembëlltyra te pasqyrat konkave. Në anën tjetër, madje edhe suksesi i tyre kryesisht nuk vinte nga meritat e tyre. Dukja po e keqinterpretonte realitetin. Sepse ishte angazhimi i lëvizjes popullore “Rezistenca” dhe i grupit të ekspertëve G-17 (e që u financuan nga SHBA-të) ato që mundësuan përkrahjen e qytetarëve dhe fitoren. Të kaluarat politike kryesisht aspak të ndritshme të udhëheqësve të ODS-së, ky fillim në tërësinë e tij dhe mandej konsistenca ndaj këtij fillimi e bëjnë ODS-në të padenjë. Ndërkaq, për arsye të improvizimeve që ia detyronte karakteri, përtej politikës ditore e bëjnë atë realisht joefikase.

Krimi si dënim

Zoran Gjingjiqi, kryeministri i vrarë serb më 12 mars 2003, ishte bartësi kryesor i ODS-së si koniukturë dhe lider i saj si lëvizje politike, por që nuk pëlqehej shumë nga populli serb. Pragmatizmi i tij për të cilin më së shumti njihej, duket se buronte nga besimi i tij për pamundësinë e themelimit filozofik të politikës e për të cilën gjë filozofi serb Nenad Dakoviq shkruan se u bë njëkohësisht edhe credo tragjike e testamentit filozofik të Zoran Gjingjiqit. Ky pragmatizëm të cilit nuk ju panë kurrë kufijtë, kontribuoi shumë në realizimin e “revolucionit të kadifenjtë” por edhe e bëri atë të reduktueshëm në marrëveshjet e bëra me strukturat policore, ushtarake, paraushtarake dhe sekrete të ish-regjimit. (Kjo gjë më kujton diskutimin e para disa ditëve me një shok timin me çrast ai argumentonte se si pragmatizmi e përjashton revolucionin.) Në këtë situatë, aspiratat pasuese të Gjingjiqit binin ndesh me obligimet e marrëveshjeve pa kontratë të cilat i kishte imponuar dëshira për pushtet e posaçërisht kontinuiteti i hegjemonizmit. Ai donte ndihmën e perëndimit që kërkonte ndihmën e tij për të demontuar ish-strukturat dhe për të luftuar kriminalitetin e organizuar. Kurse Serbia në të vërtetë nuk kishte kriminalitet të organizuar. Ishte më keq se kaq. Ajo vazhdonte të jetë organizëm kriminal, që mirëmbahej në saje të marrëveshjeve pa kontratë (që me gjasë nënkuptonin edhe njëfarë imuniteti) si dhe nga frika që ajo mbjellte shpesh duke vetëdijësuar për mundësitë që kishte. Këtë vetëm sa e dëshmon tani fushata aktuale kundër kriminelëve, të cilën është në gjendje që ta fillojë vetëm Serbia e jashtëzakonshme, vetëm Serbia në gjendje të jashtëzakonshme. Parimisht, pa gjendjen e jashtëzakonshme kriminelët janë zakoni. Ndërthurja e shumëfishtë dhe kualitative e strukturave legale me kriminalitetin e bën pa dyshim të pamundur shquarjen e këtyre nga njëra-tjetra. Rrjedhimisht, nuk ka dilema se me marrëveshjet që nuk janë edhe kontrata dhe në një kontekst të këtillë ku ato janë mbi ligjin, vlejnë rregullat e mafias: për shkelësin e tyre krimi mbi të bëhet dënimi për të. Ky zatën ishte shkaku i drejtpërdrejtë i atentatit, pasojë e faktorëve të shumtë që e bëjnë Serbinë të tillë çfarë e njohim, edhepse largmendësh të qenit shkaku i vetëm.

Dallimi që vret

Zoran Gjingjiqi pasi që paraprakisht e kishte lënë pa post shtetëror Koshtunicën, përmes ndërtimit të ofensivës – më parë sesa artikulimit të ndonjë strategjie – ndaj Kosovës e detyroi Kosovën që të kërkonte atë që i konvenonte atij: bisedimet !! Paralelisht, duke mos u kursyer në retorikën nacionaliste, ai po ua merrte përkrahësit edhe nacionalsocialistëve të Milosheviqit edhe fashistëve të Sheshelit. Pragmatizmi i Gjingjiqit po e bënte atë vetë ombrellë edhe për nacionalizmin e variantit shovenist. Mirëpo, mbi të gjitha dhe para së gjithash, njeriu që përherë dukej se po forcohej përveç kësaj dallohej në diçka themelore nga të tjerët në ODS. Ky dallim kishte të bënte me të ardhmen e jo me të tashmen ose të kaluarën. Zoran Gjingjiqi ishte i vetmi nga kryesorët në ODS që nuk ishte i gatshëm të fillonte luftëra të reja. Ndonëse fushata militariste serbe ndaj popujve fqinjë pushoi dhe ODS-ja nga bashkësia ndërkombëtare – gabimisht për mendimin tim – perceptohej si garancion për këtë, ODS-ja minus Zoran Gjingjiqi nuk do t’i përjashtojë luftërat si mundësi në të ardhmen jo të largët. Kësisoj, ndryshimi i mënyrës së hegjemonizmit për Zoran Gjingjiqin ishte pragmatizëm që përjashton luftën, kurse për të tjerët nga ODS-ja ishte pragmatizëm që duke mos e përjashtuar luftën paraqet edhe përpjekje për ripërtërirje dhe forcim. Është evidente se Gjingjiqi në vitet e ’90-ta përkundër krimeve mizore të kryera në emër të “çështjes së shenjtë serbe” në Bosnjë i kishte përkrahur udhëheqësit serbë atje, mirëpo ai vet nuk ishte person që do të drejtonte luftërat dhe menaxhonte konfliktet në të ardhmen. Diskursi i tij politik nënkuptonte që jo të pranohej në Evropë duke qenë dominues (sepse destabilizues!) rajonal por që të kthehej si Evropë në rajon për të dominuar. Pra, që shfrytëzimin e luftës, për qëllime që s’janë tjera, ta zëvendësonte me përdorimin e trendeve evropiane dhe duke shmangur kontradiktat me to. Dy figurat tjera më të spikatura të ODS-së, Koshtunica dhe Çoviqi, janë esencialisht militariste dhe tani më lirshëm do të jenë të hapura edhe për opcionet e armatosura. Në këtë dallim pasqyrohet i tërë destruktiviteti i një të kaluare që nuk është vetëm e tillë. Ky dallim mbase edhe e vrau Zoran Gjingjiqin. Ai doli se gabimisht konsideronte që mënyra tjetër e hegjemonizmit duhej të përjashtonte luftën si potencialitet të vetin. Kësisoj, koncepti i shtetit serb, e që nuk është i ndashëm nga fryma e shoqërisë dhe popullit, u lirua nga Gjingjiqi, ashtu sikurse që një organizëm biologjik lirohet nga një trup i huaj duke e tretur ose nxjerrur atë jashtë. Serbia edhe si koncept historik u “normalizua”.

Ironia absurde

Se Zoran Gjingjiqi nuk do të futej edhe në një luftë kjo nuk e lehtësonte fatin e Kosovës dhe nuk e bënte atë – siç do të thoshin politikanët kosovarë – më pak të rrezikshëm. Mirëpo, as fakti se Zoran Gjingjiqi u vra nuk paraqet ndonjë shansë kushedi se çfarë më të madhe për Kosovën. Kornizat legale ku ndodhen pushtetarët e saj pa pushtet dhe sidomos ato ku ndodhet Kosova nuk do të ndërrojnë. Edhe politikanët kosovarë do të jenë të njejtit e gjithashtu po ato do të mbesin edhe vizionet e strategjitë e tyre që nuk ekzistojnë. Përkohësisht, vrasja e Gjingjiqit i shpëtoi politikanët kosovarë nga bisedimet prej të cilave ata s’kishin se si të mos dilnin humbës. Dhe e tërë kjo që të mos bëhet shpejt më keq, por asesi që të mund të bëjnë më mirë diçka. Madje, pak kohë pas atentatit dhe në lidhje me këtë, Michael Steiner-i deklaroi se duhet të pritet që Serbia të konsolidohet dhe politikanët kosovarë si tepër të konsoliduar që janë tash do të relaksohen në pritje të konsolidimit të Serbisë! Ata tani s’kanë presion që të shkojnë në negociata. Dhe ata sipas përkufizimit janë objekte që i lëviz vetëm presioni. Ndërsa, me këtë rast, ky fitim i vogël kohe për ta është njësoj sikur Titaniku të fundosej pesë milje më tutje. Ajo që tragjikisht është më e rëndësishmja për politikanët kosovarë për mua është ironi absurde: fakti se jo saktësisht të njejtit njerëz do të mbyteshin!

[ABytyqi]

Shteti brenda autonomisë

Shkruar nga Albin Kurti
Thursday, 29 December 2005

Do të na i japin apo s’do t’na i japin edhe dy ministri? Kjo nuk është çështja. Jo meqë ato do të na i japin, por për shkak se ato janë të pavlefshme. Për muaj të tërë UNMIK-u e Brukseli herë thoshin do t’ua japim, herë s’do t’ua japim ministrinë e punëve të brendshme dhe atë të drejtësisë. Efekti u arrit: u etablua shprehja ’do t’ua japim’. Ata përforcuan veten e tyre si sundimtarë dhe pronarë mbi ne. Krijuan përshtypjen se ata po bëjnë lëshime ndaj nesh. Në fakt, nuk po na bën Peterseni lëshime me këto dy ministri. Ne kemi bërë lëshim që ia kemi lejuar dhe po ia lejojmë atij sovranitetin në Kosovë. Ne kemi bërë lëshim që kemi toleruar të mos e kemi të tërën tash, të mos e kemi menjëherë atë që na takon. Përfshirë këtu edhe ato dy ministri. Për më tepër dhe mbi të gjitha, këto dy ministri, gjithnjë simbolike si të tjerat, vijnë vetëm pasi që udhëheqësja e Qendrës Koordinuese për Kosovën pranë Qeverisë së Serbisë, Sanda Rashkoviq-Iviq, para tri javëve u mor vesh në Beograd me zëvendëskryeadministratorin e UNMIK-ut, Jean Dussourd, që në Kosovë të krijohen 14 stacione të reja policore, prej të cilave 12 në vendet ku shumicë janë serbët. Asimetria vazhdon: Serbia fiton substancë solide në Kosovë, ndërkaq – Kosova edhe më shumë administratë formale.

Na thonë, madje, se edhe pavarësinë duhet ta meritojmë. Me këtë, ata pohojnë se pavarësia nuk na takon. Duke qenë të bindur se ne s’bindemi lehtë, pavarësinë vazhdimisht janë duke e zbrazur për nga përmbajtja: e bënë të kushtëzuar, pa sovranitet, pa forca vendore të armatosura. Natyrisht, këtu s’bëhet fjalë për pavarësinë si rezultat i negociatave, siç besojnë naivisht disa, por për pavarësinë si qëndrim fillestar në negociata. Zaten, ky edhe është qëllimi i ’diplomacisë fluturuese’. E tmerrshme: duan jo vetëm që të mos ketë pavarësi për Kosovën, por edhe shqiptarët cyten që vetë të heqin dorë nga ajo! Në kuadrin e këtij inxhinieringu që e objektifikon një popull të tërë, funksionalizohet qenia politike e Veton Surroit. Duhet të pranohet pavarësia e kushtëzuar në mënyrë që as ajo të mos ngjajë. Dekadenca është proces.

Negociatat aktuale bëhen ndërmjet të pabarabartëve dhe e barazojnë agresorin me viktimën. Në Kosovë, negociatat nuk kanë të bëjnë me fitoren e popullit, por me mbijetesën e politikanëve. Sa për politikanët e Kosovës, negociatat do të mund fillonin drejtpërdrejtë me konferencë ndërkombëtare – pa ’diplomacinë fluturuese’. Ata pranojnë çkado, vetëm nëse ajo çkado u premton mbetje në skenë.

Serbia, pas fillimit të negociatave që e garantojnë pamundësinë e shtetit të pavarur e sovran të Kosovës, e imponoi decentralizimin si pritoritet: rirregullimin e brendshëm territorial të Kosovës drejt copëtimit të saj. Fundja, Serbia gjithmonë e ka konsideruar Kosovën si territor. Ky trajtim, inherent në qenësinë e shtetit të Serbisë, është problemi. Nuk ekziston problemi i Kosovës. Ekziston problemi që quhet Serbi. Serbia nuk do që t’i kthejë serbët atje ku ata do të ishin pakicë. Andaj, u shfaq koncepti ’kthimi i qëndrueshëm’, decentralizimi dhe eksterritorialiteti i kishave dhe manastireve ortodokse. Enklavat serbe në Kosovë nuk janë rezultat i mosintegrimit si fakt, por i mosintegrimit si motiv. 7-8% serbë të integruar plotësisht në Kosovë, nuk do të mund të instrumentalizoheshin dhe të shërbenin si deriçkë për Serbinë. Decentralizimi sot arsyetohet me sigurinë. Mirëpo, për Serbinë, siguri janë forcat e sigurisë. Ata thonë se serbët në Kosovë ndjehen të pasigurtë dhe kjo pasiguri është në raport me vitet e ’90-ta: nuk i kanë forcat e Serbisë në Kosovë si dikur. Pasoja kryesore e decentralizimit do të jetë vizatimi i kufijve brenda Kosovës, e që do të përcaktonin entitetin serb – kufijtë e shtetit brenda autonomisë. Pikërisht aty mendon të kthehet ushtria serbe. Kjo do t’i ripërtrinte luftimet, dhe për këtë arsye, ta parandalosh realizimin e decentralizimit do të thotë ta parandalosh luftën e re.

[ABytyqi]

Debati i sotëm në Kosovë

Shkruar nga Albin Kurti
Monday, 14 June 2004

Problemi kryesor i debatit dhe dialogut në Kosovë, jo vetëm publik dhe sidomos atij politik, nuk është mungesa e tij por kotësia e tij. I gjithë debati zakonisht bëhet pasi që të jenë marrur vendimet. Forumet, konferencat, debatet televizive, shkrimet nëpër gazeta, njësoj sikurse dialogu i institucioneve të Kosovës me UNMIK-un realisht nuk i paraprijnë vendimmarrjes dhe nuk janë pjesë e saj. I këtillë është rasti me Rezolutën 1244 dhe me interpretimet e saj, me Kornizën Kushtetuese, me marrëveshjet e Kryeadministratorëve të UNMIK-ut me Serbinë dhe me çdo gjë tjetër që kanë bërë Kryeadministratorët, me "Standardet para Statusit", me bisedimet me Beogradin, me decentralizimin, me privatizimin etj. Debati aktual te ne nuk influencon vendimet; ai ndihmon në bërjen publike të tyre, në përhapjen sa më të madhe të tyre. Kritika në debat është pa ndikim të posaçëm dhe lejohet me synimin që të mbetet e tillë - pa ndikim, si dhe për të krijuar iluzionin e pluralizmit të mendimeve dhe të demokracisë. Debati që zhvillohet në Kosovë nuk ka efekt në vendimmarrjen e atyre që kanë pushtetin por kryesisht në bashkëjetesën me pasojat e atyre vendimeve: duke relativizuar padrejtësinë, pabarazinë dhe zgjidhjet e pafavorshme për neve, duke propaguar qëndrime androgjine politike ("të balansuara", "neutrale", "të moderuara", "politikisht korrekte"), gjithnjë me qëllim madje edhe të pafshehur të asimilimit të pakënaqësisë dhe zemërimit të qytetarëve. Pushtetit i nevojitet debati i cili s'do të ketë rëndësi. Këtu qëndron kuptimi i ekzistencës së debatit të sotëm në Kosovë. Mund të flasësh e të shkruash sepse kjo do të jetë një pikë më pak në kupën e mbushur plot. Natyrisht, përderisa kjo nuk vihet në lidhje me veprime konkrete që rrezikojnë status quo-në. E ruajtja e staus quo-së është gjithmonë ruajtje e pushtetit. Kësisoj, ky debat është shërues. Ky shërim është fatal. Sepse të "trajnon" të durosh gjithçka; sepse të "trajnon" të nënshtrohesh çdoherë.

Diskutimi dhe polemika

Modeli totalitar politik dhe shoqëror i UNMIK-ut që i është mbivendosur Kosovës, bën që debati i paktë që nuk është i këtij lloji, të jetë polemikë e pothuajse asnjëherë diskutim. Në një nga intervistat e tij të fundit, Michel Foucault flet për diskutimin si për gjurmim të së vërtetës ku të drejtat e njërit i përcakton bashkëbiseduesi tjetër përmes pyetjeve. Ata janë të barabartë në debat, dhe janë në të njejtën anë përkundruall të vërtetës që nuk e kanë por e pandehin dhe e aspirojnë. Te polemika nuk është qëllim e vërteta dhe aty nuk ka barazi. Polemisti shfaqet nga pozita e privilegjuar, nga piedestali i autoritetit ku vet është ngritur dhe që e posedon paraprakisht. Me atë rast, bashkëbiseduesi i tij nuk është partner por kundërshtar i tij. Ai e konsideron veten si pronar të së vërtetës që vazhdimisht dëshmon pafajësinë e tij dhe që duhet të triumfojë mbi tjetrin duke vulosur përfundimisht pohimin inicial vetjak si të vetmin të vërtetë. Atëherë kur është i mundur dialogu i kujtdoqoftë nga vendasit në Kosovë me zyrtarë të UNMIK-un në çfarëdo mënyre, pa përjashtim bëhet fjalë për polemika. Zatën, situata në Kosovë, nuk është situatë e një konflikti ndëretnik ku struktura ndërkombtare është vëzhguese dhe ruan paqen, por është situatë e dominimit absolut të kësaj strukture mbi qytetarët që janë vetëm vëzhgues. Pikërisht kjo marrëdhënie në mes të pushtetit të gjithfuqishëm dhe qytetarit të pafuqishëm - pa të drejtat që atij i takojnë dhe me trajtimin vetëm si banor që i bëhet - është ajo që duhet të problematizohet në shoqërinë tonë në Kosovë. Ne jemi të dominuar; ky është problemi dhe nga këtu fillon zgjidhja.

Mediumet për mediumet

Debati më i theksuar në kohët e fundit ka qenë ai për mediumet dhe rolin e tyre gjatë ngjarjeve tragjike të 17 dhe 18 marsit të këtij viti. Vazhdoj të besoj se ai megjithatë ishte një shansë e pazakonshme që vendasit të paraqiteshin si subjekt dhe të faktorizoheshin. Kjo nuk ndodhi. Përkundrazi. U bë debat, u bë debat për atë debat, në të cilin më së shumti folën mediumet për vet mediumet. Në shikim të parë mund të duket se bëhej fjalë për diskutim, për udhëtim kah e vërteta. Mirëpo, nuk është kështu. Premisat e debatit nuk e lejonin këtë, kurse pranimi i menjëhershëm i tyre nga mediumet i bëri ato të pavërejtura. UNMIK-u në këtë debat hyri me ofensivë duke llogaritur në epërsinë fillestare që krijon akuza. Llogaria doli e saktë për shkak të qëndrimit që morën mediumet kryesore. Ato reaguan të përçara duke ju gëzuar heshturazi sulmeve ndaj mediumeve rivale dhe secila u kufizua vetëm në mbijetesën vetjake të krizës. Nëpër tryeza dhe takime të ndryshme që organizoheshin, pjesëtarët e KFOR-it dhe zyrtarë të UNMIK-ut tërë kohën flisnin për përgjegjësinë e mediumeve. Ata kishin për pikënisje tezën dinake se nëse debatohet mjaftueshëm për fajin e mediumeve ato do të perceptohen si fajtore. Kjo ngjau dhe asisoj u zhvendos mjaft vëmendja e njerëzve nga fajtorët dhe përgjegjësit e vërtetë. Sepse, sido që të jetë ndaj mediumeve realisht nuk do të mund të kishte një proces të vërtetë gjyqësor. Kësisoj, në vend se mediumet të trajtonin përgjegjësinë e pushtetit, u bë e kundërta! Kjo sinjalizonte qartë kohëra të errëta për Kosovën. Ky debat, i konceptuar dhe i nisur kësisoj, është dashur të refuzohet nga mediumet. Distribuimi gjithandej i barabartë i përgjegjësisë që u bë dhe përgjithësimi relativizues - përkundër faktit se i tërë pushteti ishte i monopolizuar dhe koncentruar - si dhe trajtimi së pari i përgjegjësisë së mediumeve nuk është dashur asesi të pranohet. Nuk i kemi pasur mundësitë e njejta që t’i kemi të tilla edhe përgjegjësitë dhe për më tepër këto përgjegjësi nuk janë të së njejtës kategori. Dikush është i emëruar me përgjegjësi të tillë, e ka atë profesion dhe prioritet; identifikohet me të. Dikush shumë i caktuar ishte përgjegjës për rendin, qetësinë dhe sigurinë. Ishin këto organet përkatëse të pushtetit. Sepse, fundja, nëse vetëm për dy orë do të zhdukeshin ato nga cilido qytet evropian kaosi i përmasave të papara dhe të paimagjinueshme do të shpërthente. Ndërsa në Kosovë, praktikisht për dy ditë pothuajse kolapsoi i tërë sistemi i mbrojtjes dhe i sigurisë dhe ndonëse në rrethana kaotike vetpërmbajtja qytetare ishte faktori kryesor qetësues. Për përgjegjësinë e mediumeve do të mund të flitej vetëm atëherë kur do ta shterrnim përgjegjësinë që kishin forcat e rendit dhe mbrojtjes. Por, me atë rast do të duhej që shumë zyrtarë e oficerë të shkarkoheshin dhe jepnin dorëheqje. Dhe pikërisht me debatin për përgjegjësinë e mediumeve kjo u evitua. Aq më tepër, në këtë debat që zgjati rreth dy muaj, edhe një tjetër nivel i kornizave rrënuese e të padurueshme u etablua fuqishëm. Në fillim flitej për ngjarjet e 17 dhe 18 marsit. Pastaj flitej shumë më tepër për raportet e organizatave e instituteve të ndryshme për këto ngjarje, në të cilat zakonisht bëhej sërish distribuimi uniform e i padrejtë i fajit. Në këtë mënyrë premisat e debatit tani as që ishte e nevojshme të imponoheshin sepse ato nënkuptoheshin. Ngjarja ishte reduktuar në raportet mbi ngjarjet. Pra, marrë në tërësi, e gjithë kjo qasje dhe të gjitha këto premisa ishin fatale. As nuk arrihej tek e vërteta, as nuk ngadhënjehej dot me to. Diskutimi s'ekzistonte, ndërsa nga polemika mediumet dolën të mundura. Sot, gati i tërë ai presion i jashtëzakonshëm mbi mediumet, i kryer jo vetëm nëpër debate, tani është shndërruar në autocenzurë. Jo vetëm që ngjarjet e së kalurës u zëvendësuan me raportet për to, por edhe përcjellja e ngjarjeve në të ardhmen, ashtu siç edhe tashmë është duke ndodhur, do të vëzhgohen nga imagjinimi i raporteve ndërkombëtare që do t'i pasojnë ato. Parashikimi i qëndrimit të UNMIK-ut për raportimin e gazetarit për ngjarjet i përcakton ngjarjet në raport me publikun. Ka kohë që politikat redaktuese janë më të ngurta se kurdoherë më parë. Një vetëvrasje që zvarritet por e padyshimtë i ka kapluar ato.

Për çështjen e mediumeve në debatin mbi ngjarjet e marsit, ky artikull është shkruar tepër vonë por edhe para kohës. Proceset politike, ekonomike dhe sociale në Kosovë janë negative. Thellimi i krizës është shumë i shpejtë dhe po e polarizon shoqërinë. Dhe nëse nuk ndryshon diçka në ndërkohë, mediumet kryesore në Kosovë duket se në momentet kritike, e që do të jenë të shumta, do të pozicionohen në anën e pushtetit dhe përfundimisht do të mbarojnë si pjesë të establishmentit.

[ABytyqi]

Neveria

Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 01 February 2006

Në gazetën Koha Ditore të datës 10 janar 2006, në njërën nga faqet e shpalljeve dhe reklamave, një qiradhënës kishte shkruar këtë tekst: “Lëshoj banesë me qira një dhomë gjumi, një dhomë dite së bashku me kuzhinë, ka rreth 45m2, si dhe banjën. Mobilie të reja. Ndodhet 2 minuta prej hotelit “Grand”, prapa byrektores “Bosna”, kati i parë. Vetëm për ndërkombëtarë, çmimi i volitshëm.” Pasonte numri i telefonit.

Po, pra. ”Vetëm për ndërkombëtarë, çmimi i volitshëm.” Kështu shkruante aty. Unë nuk i lexoj këto shpallje. Kur po hyja në banesën e një miku, përderisa po vendosja këpucët e mia mbi gazetën Koha Ditore të shpalosur në dyshemenë e paradhomës, e pashë këtë fjali në shpalljen ’Shtëpi/banesa/ me qira’. Kushedi sa shpallje e fjali të ngjashme botohen gjithandej nëpër shtypin e Kosovës.

Meqenëse në këtë tekst ka disa gabime gjuhësore, ka mundësi që edhe këtu të mos jetë e shkruar pa gabime, gjë që krijon dy kuptime të ndryshme, njësoj të tmerrshme. Kuptimi i parë është se banesa lëshohet me qira vetëm për ndërkombëtarë, me ç’rast çmimi është i volitshëm; ndërkaq, kuptimi i dytë konsiston në atë se çmimi është i volitshëm vetëm për ndërkombëtarë. Sido që të jetë, bëhet fjalë për të nënshtruarin që me nënshtrimin e tij e bën të pavërejtshëm sundimin dhe e riprodhon atë. Veçse, tërë kjo s’është aspak e pavarur nga qiramarrësi, nga banori i ardhshëm i kësaj banese. Në fakt, është plotësisht e kushtëzuar nga ai.

Shumica e administratorëve dhe zyrtarëve ndërkombëtarë të UNMIK-ut, pas përfundimit të kontratës së punës në Kosovë, nëse nuk arrijnë ta vazhdojnë atë, shkojnë në një tjetër mision të ngjajshëm dhe nuk kthehen nëpër vendet e shtëpitë e tyre. E qartë: duan të vazhdojnë me privilegjet me të cilat tashmë janë mësuar: pagat e larta, mungesa e taksave, avansimet e shpejta në karrierë, mungesa e llogaridhënies para vendasve për vendimet që marrin dhe, për dallim prej vendasve, mosballafaqimi me pasojat e atyre vendimeve. Atdheun e tyre të zhvilluar dhe demokratik e përmendin vetëm kur duan të gjykojnë vendasit për paaftësinë e tyre, përndryshe, atë nuk duan ta kujtojnë ngaqë ua përkujton mediokritetin e vetes së tyre, faktin se në vendet prej nga vijnë zakonisht janë mediokër. Privilegjet e tyre janë diskriminimi për neve. Ato shtrihen prej pushtetit të pamasë politik dhe ekonomik që kanë e deri te mospagesa për parkimin e xhipave: shumica e ndërkombëtarëve me automjete të UNMIK-ut nuk paguajnë nëpër parkingje, ndërsa policia e UNMIK-ut dhe KFOR-i asnjëherë nuk paguajnë. Pra, pushteti i tyre i cili nuk është subjekt i drejtësisë, e tejkalon absolutizmin e shprehur në administratë dhe qeverisje. Ai shprehet edhe në detalet që kanë të bëjnë me publiken dhe shoqërinë. Në njërën anë thonë se nuk janë nga këtu, porse në anën tjetër janë gjithçka këtu. Vendasit i konsiderojnë nxënës të dobët që duhen edukuar dhe të cilët në rast dështimi shpallen të papërmirësueshëm. Zaten, këta zyrtarë e administratorë, nuk mund të sundojnë në mënyrë kaq primitive po qe se nuk i konsiderojnë të sunduarit njerëz primitivë. Duke ia përshkruar vetes një superioritet moral dhe intelektual, ata zënë të ndjehen natyrshëm të tillë dhe të mos kenë probleme me ndërgjegjen e tyre. Vendasve u propozojnë unitet nën dominimin e tyre, dhe ky unitet e mirëmban këtë dominim. Vendasve u propozojnë që t’i shtojnë përpjekjet për të merituar atë që atyre në fakt u takon, dhe nëpërmjet këtyre ’përpjekjeve të shtuara’ përforcojnë veten si pushtetarë autoritativ dhe njëkohësisht si arbitra. Grumbullojnë rreth vetes gjithnjë e më shumë vendas që ua vërtetojnë paragjykimet për Kosovën dhe banorët e saj, sidomos ato paragjykime të cilat nuk kanë arritur t’i realizojnë ende përmes fuqisë që kanë.

Situata veçanërisht rëndohet atëherë kur hegjemonia gllabëron edhe të pavetëdijshmen. Një ngjarje që e përjetova vetë para disa muajve e ilustron bukur dhe saktë këtë. Rrija ulur në një kafene ku shërbehej edhe ushqimi i lehtë. M’u afrua kamarieri dhe porosita. Pak minuta më pas, një tavolinë më tutje u ulën dy ndërkombëtarë të cilët po ashtu zgjodhën diçka për të ngrënë. Ata u shërbyen para meje! Ushqimi që ata zgjodhën sigurisht që kishte kërkuar më shumë kohë të përgatitej se sa imi. Nuk ishte çështja se ata do të paguanin më shumë apo se ishin mysafirë të rregullt aty. Kamarieri e kishte përbrendësuar pozitën e të qenit i sunduar. Ai e riprodhonte sundimin dhe privilegjin e ndërkombëtarëve pa qenë i vetëdijshëm dhe pa u urdhëruar. Bujaria e tij ishte bërë perverse. Sigurisht se raste të këtilla, madje shumë më tipike dhe të shpeshta, mund të gjenden te sjelljet dhe veprimet e politikanëve nëpër insititucione, mirëpo unë zgjodha këtë ngaqë njerëzit më vështirë vërejnë këto gjëra që do të thotë se edhe ata s’janë larg prej kamarierit, dhe për shkak se sundimit të padrejtë të huaj po i rritet thellësia dhe gjerësia. Asgjë s’ka unike këtu dhe as të paparë. Që të gjitha këto janë veçori të situatave koloniale.

Në Afrikë ka mbaruar procesi i dekolonizimit. Në Evropë, ende jo. Pikërisht për këtë arsye, përveç vetëvendosjes së jashtme, e që është në raport me Unionin Serbi-Mal i Zi, neve na duhet edhe vetëvendosja e brendshme. Kjo, në raport me UNMIK-un. Duhet të kemi një Republikë Demokratike, e jo një administratë kolonialiste sikurse tani, jo një monarki sikurse tani. Ky është kushti i përparimit, i lirisë drejt mirëqenies.

[ABytyqi]

Këta konsensualët

Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 08 February 2006

Pas vdekjes së Ibrahim Rugovës, thirrjet për konsensus, janë intensifikuar si asnjëherë më parë. Politikanë gazetarë, gazetarë shkrimtarë, shkrimtarë politikanë, gazetarë politikanë, shkrimtarë gazetarë dhe politikanë shkrimtarë kanë defiluar para kamerave ose kanë gërvishtur gazetat me çjerrjet e tyre për konsensus. Monotonia e ligjërimeve për konsensusin i degradonte ato qenie që shpreheshin për konsensusin në mediume të konsensusit, në të tillë që janë të reduktueshëm në këtë funksion të tyre. Këta s’kanë profesione dhe as ide; s’janë njerëz dhe s’janë të gjallë. Janë këta konsensualët. Mirëpo, ndikimi i tyre s’përfundonte brenda vetes së tyre. Aty vetëm fillonte. Aq shpesh e përsërisnin fjalën konsensus saqë krijohej një siguri prej mjegulle për domethënien e saj. Stërpërdorimi verbal artificialisht shkaktonte njëfarë përshtypje te njerëzit se dihet me saktësi se për çfarë konsensusi është fjala dhe mbi të gjitha se ai është një gjë pozitive. Konsensusi me përkushtim po ngulitej në kokat e banorëve të Kosovës dhe po imponohej si një vlerë pozitive në vetvete. Për konsensusin flitej si për një mit të shpëtimit dhe të fitores, si për një kusht të nevojshëm dhe njëkohësisht të mjaftueshëm për arritjen e shtetit të pavarur dhe sovran të Kosovës.

Cilat janë bindjet dhe besimet nën këtë sipërfaqe? Pavarësia e Kosovës është një çështje e kryer. Kalimi i kohës e sjell atë vetiu. Krejt çfarë duhet të bëjmë është të presim sa të kalojë kjo kohë e nevojshme. Pra, të kemi durim, të jemi të sjellshëm dhe tolerantë. Të mos e trazojmë gjendjen dhe të mos e destabilizojmë situatën. Çdo gjë është në rregull, çdo gjë është në rregull. Edhe pak dhe do të jetë gati. Nëse lëvizim, nëse ngritemi, kjo veçsa do të shkaktojë përkeqësime, do ta zbrapsë të ardhmen tonë të ndritshme në Kosovën e pavarur e të integruar në strukturat evropiane dhe veri-atlantike. Nuk ka nevojë të jemi aktivë, meqë çdo gjë tashmë është e qartë dhe e sigurt. Dhe, rrjedhimisht veprimet tona më parë do të jenë kundërproduktive se të dobishme. Nuk duhet të veprojmë. Me rëndësi është që asgjë të mos ndryshojë. Jemi në rrjedhën e duhur që na shpie atje ku duhet. Jemi pozicionuar siç duhet. Tash, duhet të jemi bashkë në mënyrë që të mos e dëmtojmë kualitetin dhe momentin e pavarësisë së paevitueshme. Ja pra, kjo është bindja e cila manifestohet me çjerrjet për konsensus. Kjo është arsyeja që në gjithë ato diskutime publike e jo publike, formale e joformale, kërkohej një figurë integruese dhe unifikuese për kryetar. Po, pra figurë. Jo një njeri. Njeriu është i rrezikshëm. Njeriu t’i prish planet.

Zhan-Pol Sartri në librin e tij ‘Qenia dhe Hiçi’, një ese i gjatë ky mbi fenomenologjinë ontologjike, i ndikuar dhe bazuar kryesisht në tezat dhe kategoritë e Edmund Huserlit dhe Martin Hajdegerit, shkruan se vetëdija gjithnjë është vetëdije për, vetëdije për diçka. Po ky konsensusi i këtyre konsensualëve ‘tonë’, për çka është? Cila është përmbajtja e tij? Ajo nuk përmendet, pikërisht që të mos përmendet. Ajo duhet të heshtet. Nuk është se ky konsensus nuk ka përmbajtje. Përkundrazi. Përmbajtja e tij është reale dhe në të tashmen, është ajo që ekziston dhe po na ngulfat, është unifikimi rreth negociatave dhe për to. Dendësia e këtij konsensusi shndërrohet në gravitetin e tij të pamëshirshëm. Konsensusi tenton që të bëhet një vrimë e zezë në tokë e cila absorbon çdo gjë dhe asisoj i zhbën të gjitha: individë dhe kolektivitete, organizata dhe shoqata, klane dhe fraksione. Nuk bëhet fjalë për konsensus në një projekt çlirimtar e rreth një koncepti popullor. Bëhet fjalë për nënshtrim sa më gjithpërfshirës ndaj proceseve aktuale që Kosovën e kthejnë në të kaluarën e vet aspak të largët, që Kosovën e kthejnë përfundimisht nën Serbinë si shtet dhe Serbinë e kthejnë në Kosovë si pushtet. Bëhet fjalë për unitet nën sundimin dhe dominimin e UNMIK-ut, për subordinim ndaj linjës industriale të negociatave që prodhon kompromisin me Serbinë dhe decentralizimin e Kosovës, që legjitimon varësinë e Kosovës nga Serbia dhe entitetin serb brenda Kosovës.

Mbase në këtë rrugëtim fatal e nënshtrues do të shohim edhe të pakënaqur të heshtur e të zëshëm, do të shohim edhe të tillë që do të rezistojnë. Mirëpo, një fakt brutal është instaluar si konstantë në përvojën tonë. Kryesuesit e partive dhe institucioneve të sistemit, edhe kur rezistojnë këtë e bëjnë aq pasivisht. E, rezistenca pasive kur s’bëhet aktive përfundon në kolaboracionizëm. A nuk ka ngjarë pikërisht kjo tashmë?!

Sa për këso konsensusi nënshtrues, sa për këso uniteti i cili nënkupton që të gjithë bashkarisht ta shtrijmë qafën, sigurisht se kemi nevojë për përçarje. Kemi nevojë për ndarje nga konsensualët të cilët duan që gjithçka të vazhdojë me avazin e vjetër; kemi nevojë për përçarje me konsensualët, të cilët e kanë gojën përplot shprehje të moderuara, pa erë dhe pa ngjyrë, që tingëllojnë këndshëm por kanë shije të hidhur, neutraliteti i të cilave shërben që të maskohet përshtatja e tyre me rendin ekzistues dhe përforcimi i tij, maturia e neveritshme e të cilëve është dorëzim madje pa pasur as betejë.

Konsensusi i tillë çfarë pretendohet nuk është zgjidhje por investim në shkaqet e problemeve. Konsensusi po përforcohet sidomos si formë, të cilën të tjerët do të na e mbushin me përmbajtje të caktuar nëpër momente të caktuara. Zaten, konsensusi vazhdimisht do të kërkohet që të ruhet: konsensusi do të vazhdohet me konsensuse të reja, gjithnjë për projektin e vjetër. Konsensusi i trumpetuar nuk është e keqja e domosdoshme por është racionalizim i së keqes. Nuk ka as sukses e as përmirësim pa ndryshime. Dhe, nuk ka ndryshime me konsensuse. Konsensuset bëhen që të mos ndryshojë asgjë.

[ABytyqi]

Administrata kolonialiste

Shkruar nga Albin Kurti
Tuesday, 20 September 2005

Përveçse regjim antidemokratik, UNMIK-u është edhe administratë kolonialiste. Historia gjashtëvjeçare e UNMIK-ut, është histori e mohimit sistematik të historisë sonë. UNMIK-u nuk ua njeh të kaluarën vendasve. Administratat kolonialiste kur vendosen në një vend, ato mëtojnë ta zhdukin historinë. Koha zë të numërohet nga momenti i instalimit të tyre. Institucionet krijohen jashtë historisë. Mbamendja kolektive duhet të zbehet. Madje, siç shkruan Albert Memmi në librin e tij "Kolonizatori dhe i kolonizuari", vendasit duhet të përfundojnë duke e anashkaluar dhe heshtur të kaluarën e tyre. Ky libër që trajton një vend të Afrikës, edhe pas gjysëm shekulli, është shumë aktual, por kësaj rradhe për një vend në truallin e Evropës - Kosovën.

Ndërkombëtarët që njëherë hyjnë në UNMIK, nuk e lëshojnë pozitën e tyre përveç nëse nuk gjejnë ndonjë pozitë më të lartë, gjë që vështirë se mund t'iu ngjajë gjetiu përveçse sërish në Kosovë. Ata s'i japin llogari popullatës vendase, i kanë pagat e majme, shpenzimet e ulta, vendin e punës të garantuar, dhe ngjitjen në karrierë rapide. Privilegji, uzurpimi dhe jolegjitimiteti i tyre racionalizohen duke i ngritur në qiell meritat e UNMIK-ut dhe duke potencuar paaftësitë e vendasve. Më rrallë publikisht, por shumë shpesh privatisht, zyrtarët e UNMIK-ut flasin për natyrën dhe mentalitetin e vendasve. I paragjykojnë vendasit. Krijojnë një imazh për ta, i cili ua justifikon atyre privilegjet që i kanë, por edhe tezën se është në interesin e vetë vendasve që të mos vetëqeverisin, meqenëse ata janë të paaftë dhe të korruptuar. Në fakt, sistemi i UNMIK-ut mbushet veçse me njerëz të korruptuar sepse vetëm ata mund ta përjetësojnë karakterin antidemokratik të sundimit. Përfundimisht, fuqia e regjimit funksionalizohet në përmbushje të këtij paragjykimi, në shndërrimin e vendasve ashtu siç i sheh regjimi.

Administratorët dhe zyrtarët e UNMIK-ut ndikojnë nëpër kryeqytetet e vendeve të fuqishme botërore që atje të merren vendime që e ruajnë UNMIK-un. Këta nëpunës, të cilët nëpër vendet e tyre do të ishin mediokër, po e bëjnë kësisoj më konzervative politikën e jashtme të atyre vendeve ndaj Kosovës. Të mësuar me privilegje në Kosovë, ata do të jenë të dëmshëm dhe problematik edhe për vendet e tyre atëherë kur të kthehen një ditë atje. Jo vetëm të privilegjuar, por nuk kanë pasur as merita për ato privilegje. Privilegjet e tyre, ekonomike dhe simbolike, janë të pakontrollueshme edhe nga vetë ata. Zyrtari i UNMIK-ut hedhet në ato privilegje të cilat janë të implantuara në sistem. Në fillim ai përpiqet të shfajësohet për situatën e tij, por më vonë përfundon duke e justifikuar tërë sistemin. Dikur, edhe për privilegje fare të vogla e mbron gjithë sistemin. Administratorët në vend se ta kuptojnë realitetin politik dhe ekonomik, i cili i kushtëzon njerëzit, ata moralizojnë ndërkohë që e mirëmbajnë sistemin i cili i shtyp njerëzit. Neve bota na sheh me sytë e UNMIK-ut. Dhe, nuk na sheh fare. E sheh vetëm UNMIK-un që na është mbivendosur. Ai që të shtyp, të izolon për të të shtypur. Madje, na shtypin dhe na quajnë të prapambetur. Na e mohojnë vullnetin dhe rrëfejnë se si jemi të pazhvilluar. Ne jemi të pazhvilluar pikërisht sepse jemi të shtypur. Dhe, ne jemi edhe të përjashtuar përveçse të shtypur. Kushtet shtypëse janë shtypja. Pamundësia objektive vjen nga përjashtimi.

Administratorët e UNMIK-ut nëpër vendet e tyre gëzojnë të drejtat që ua mohojnë vendasve në Kosovë. Lëvizja VETËVENDOSJE! e lufton UNMIK-un në emër të vlerave të OKBsë; e kundërshton administratën në emër të vlerave demokratike të vendeve prej nga vijnë administratorët. Po kështu i ka ndodhur çdo lëvizjeje dekolonizuese. Kolonizimi s'të bën dot shtet, s'të ofron dot mirëqenie. Dekolonizimi është parakusht për këto. UNMIK-u nuk ka interes që ta zhvillojë Kosovën, sepse ka interes që ta mbajë të sunduar atë. Nëse UNMIK-u nuk largohet, atëherë ai do të rrëzohet. Sepse po kalbet. Vetëmjaftueshmërinë e pason dekadenca. Ne s'duhet të relaksohemi edhe për një tjetër arsye: kur të rrëzohet UNMIK-u, nuk duhet të na bie në kokë.

[ABytyqi]

Copëtimi i Kosovës pason fillimin e negociatave

Shkruar nga Albin Kurti
Sunday, 31 July 2005

Serbia nuk mjaftohet me Kosovën si dikur. Ajo do që ta rimarrë Kosovën, mirëpo që kjo të mos jetë unike në kuptimin e territorit; që Kosova si autonomi në kuadër të Unionit SMZ të jetë e ndarë me kufij të brendshëm, që do të shënonin autonominë territoriale të serbëve në Kosovë. Dhe, kësaj radhe, në aspiratat e saj hegjemoniste, Serbia nuk dëshiron të konfrontohet me organizmat dhe institucionet ndërkombëtare ashtu siç i ngjante Milosheviqit. Për Serbinë procesi i decentralizimit është më i rëndësishëm edhe se ai i (fillimit të) negociatave. Decentralizimi do të shkaktojë legalizimin dhe zyrtarizimin e strukturave të Serbisë në Kosovë, por për më shumë se kaq, do të krijojë kufij të rinj të njësive të reja territoriale dhe administrative. Kundërshtimet e nganjëhershme të Serbisë për decentralizimin janë mënyrë për ngritjen e pazarit, e që kryesisht ka të bëjë me zgjerimin e kufijve të këtyre njësive të reja drejt fshatrave shqiptare, të cilat do të ishin pakicë aty. Ankesat për ngathtësinë e realizimit të decentralizimit s'janë veçse presion për përshpejtimin e tij.

Decentralizimi parashihet që të implementohet para negociatave ose edhe gjatë tyre. Fillimi i negociatave ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit për statusin e Kosovës e garanton formulën "më shumë se autonomi, më pak se pavarësi". Rezultati i negociatave nuk mund të jetë qëndrimi fillestar i njërës palë. Pra, nuk ka pavarësi me negociata. Me negociata ka më pak se pavarësi. Pikërisht ky është qëllimi i Serbisë: ajo nuk do asgjë më shumë sa i përket statusit të Kosovës përveçse ta pamundësojë pavarësinë dhe shtetësinë e Kosovës. Dhe pastaj, diskutimi për statusin e Kosovës të zëvendësohet me diskutimin për statusin e autonomisë territoriale të serbëve në Kosovë. Decentralizimi është mënyra drejt autonomisë territoriale të serbëve të Kosovës, e cila s'bëhet as për t'i shërbyer serbëve të Kosovës, por për t'i kënaqur apetitet e Beogradit. Decentralizimi nuk është assesi çmimi për pavarësinë e Kosovës, por edhe një tjetër mjet për parandalimin e saj. Pikërisht për këtë arsye i gjithë ky insistim që decentralizimi t'i paraprijë statusit. Decentralizimi s'ka të bëjë me interesat e qytetarëve, por me projektet politike. Ai do të shoqërohet me eksterritorialitetin që do t'u jepet kishave dhe manastireve serbe gjë që po bëhet përmes urdhëresave të PSSP-së.

Deri më tani janë përcaktuar pesë pilot komuna, dy prej të cilave janë me popullatë serbe. Njëra në Kosovën qendrore (Graçanica), e tjetra në lindje (Parteshi). Kjo e dyta meqenëse ndodhen në kufi me Serbinë është posaçërisht e rrezikshme. Pse nuk parashihet decentralizimi në komunat në veri të Kosovës? Shumë thjesht: veriun e Kosovës, Serbia tashmë e konsideron si pjesë të saj. Për Serbinë Kosova fillon nën lumin Ibër.

Ne, aktivistët e VETËVENDOSJE!-s, kemi filluar të shkojmë nëpër fshatrat dhe vendbanimet që drejtpërsëdrejti do të ndikohen nga procesi i decentralizimit. Bisedojmë me njerëzit atje dhe u ndihmojmë të organizohen kundër decentralizimit dhe strukturave të reja administrative, që do t'i sjellë implementimi i tij. Sikurse pothuajse për çdo gjë tjetër në Kosovë, as për decentralizim nuk ka mundësi për ndryshime institucionale. Ka mbetur vetëm populli që ta ndalë të keqen që e lansoi Serbia, e lejoi dhe imponoi UNMIK-u, ndërsa IPVQ-të e pranuan pa rezervë.

[ABytyqi]

Dorëzimi
Shkruar nga Albin Kurti

Monday, 13 February 2006
Bindja e gabueshme se shqiptarët e Kosovës e fituan luftën me Serbinë po bëhet gjithnjë e më e dëmshme. Rrënjët e kësaj bindjeje datojnë nga qershori i vitit 1999, atëherë kur forcat ushtarake dhe policore serbe u tërhoqën nga Kosova. Ndërprerja e masakrave dhe deportimit, largimi i rrezikut nga vrasja arbitrare, u konsideruan si çlirim i vendit, si liri e popullit. Përmirësimi i gjendjes u shpall sukses i plotë; shpëtimi kolektiv u shpall si arritje e fitores përfundimtare e të shumëpritur. Keqinterpretimi nuk vinte vetëm nga ekzaltimi i njerëzve të cilët po ktheheshin nëpër shtëpitë prej nga ishin dëbuar, e të cilat i gjetën të plaçkitura e të shkatërruara. Ai ishte edhe i imponuar nga ata që kishin nevojë politike ta shpallnin veten fitues. Nuk po e sillte fitorja e vërtetë fituesin. Kinsefituesi po propagonte fitore për ta arsyetuar veten. Katër shqiptarët të cilët në Rambuje e pranuan autonominë e Kosovës, po e quanin nënshkrimin e tyre veprim taktik që na paska synuar provokimin e bombardimeve të NATO-s! Rezoluta 1244, e cila u miratua një javë pasi që Kuvendi i Serbisë i pranoi kushtet e Grupit të Kontaktit përfshirë këtu edhe marrëveshjen e Rambujesë, parimisht dhe botërisht e sqaron intervenimin e NATO-s. Integriteti territorial dhe sovraniteti i Jugosllavisë ruhen; Kosova mbetet brenda Jugosllavisë nën administrim të përkohshëm të UNMIK-ut i cili themelohet me po atë Rezolutë. Pra, ish-Jugosllavia u bombardua sepse Milosheviqi nuk kishte pranuar as autonomi për Kosovën dhe këto bombardime u ndalën pikërisht kur ai e pranoi këtë autonomi. Fitorja e NATO-s nuk ishte edhe e jona. NATO-ja nuk e sulmoi Jugosllavinë për ta çliruar Kosovën, por për ta zbutur Milosheviqin. Problemi i NATO-s quhej Milosheviq, problemi i Kosovës quhej dhe quhet Serbi. Kurrsesi nuk ishte qëllimi të realizohej vullneti i popullit të Kosovës i cili nuk shërbente as si referencë. Referencë u bë dokumenti i Rambujesë, vullneti i katër vetave që asnjëherë nuk hoqën dorë nga ai nënshkrim i tyre. Ata e defaktorizuan Kosovën: e pranuan Serbinë dhe e nisën zhbërjen e UÇK-së. Për pasojë, Kosova u objektifikua skajshmërisht: as që u konsultua për Rezolutën 1244, as që u njoftua për Marrëveshjen e Kumanovës! Demilitarizimi i UÇK-së dhe varësia e Kosovës janë dy anët e së njëjtës medalje të turpshme të fituar në Rambuje. Pas kësaj, pa liri e sovranitet dhe pa ushtri çlirimtare për këto, politika u bë një kombinim i pështirë i lajthitjes me hipokrizinë.

Atëherë kur beson se ke arritur në cak, pa mbërrijtur realisht, mu atëherë je (i) përgatitur për tu dorëzuar. Problemi thelbësor i këtij (vetë)mashtrimi është ndalja në marshimin përpara dhe fillimi i ecjes prapa – fillimi i proceseve regresive që shkapërderdhin energjinë në gjëra dytësore e tretësore nën iluzionin se ajo kryesorja tashmë u krye. Bindja aq e gabueshme se shqiptarët e fituan luftën, bëri që ata të relaksohen, të zbrapsen, dhe që ndaj tyre, si fitues që janë, me kaq lehtësi të kërkohet që të lëshojnë pe. Ndërkaq, Serbia, meqë kinse e humbi luftën, duhet të ruajë atë çfarë i ka mbetur dhe madje të kompenzohet ca! Çkado që i mbetet Serbisë nga Kosova është shpërblim i kriminelit. Çkado që i jipet Serbisë prej Kosovës është krim i ri ndaj Kosovës. Për më se një shekull Serbia ushtroi dhunë, terror dhe gjenocid ndaj popullit të Kosovës. Ajo vazhdimisht farkonte dhe ekzekutonte projekte shtetërore për asimilimin, shpronësimin e dëbimin e shqiptarëve. Kosova është e vërteta e Serbisë. Serbia është problemi i Kosovës të cilin nuk e zgjidhi ‘bashkësia ndërkombëtare’ dhe as që do ta zgjidhë ndonjëherë. Kosovës po i kërkohet të bëjë kompromis. Meqë Kosova nuk është e lirë, kërkesa ndaj saj për kompromis nuk është kërkesë për heqje dorë nga liria, por është kërkesë për pranim të realitetit të padrejtë dhe të pafavorshëm, për pranim të një forme të re të varësisë e robërisë së vjetër nga Serbia. Vetëm pranimi i politikanëve shqiptar nga Kosova për të hyrë në negociata me Serbinë për çështjet e Kosovës është koncesion i hatashëm. Për Kosovën dhe rregullimin e saj të brendshëm territorial, ekipi negociator kosovar, ka pranuar që në Vjenë të negociojë me Serbinë. Pa pasur Kosova sovranitet do të bisedohet për decentralizmin e saj. Decentralizimi po i paraprin sovranitetit? Jo, ngaqë në fakt po pranohet sovraniteti i Serbisë mbi Kosovën, po pranohet Kosova si pjesë e Serbisë. Qetas por sigurtë, po rivuloset kjo. Edhe njëherë, nga pothuajse të njejtit njerëz. Aspak e rastësishme. Ata që kanë lëshuar pe para Milosheviqit të cilin e urrente e gjithë bota, pse nuk do të lëshonin pe tash para ‘demokratëve’ si Tadiqi, Koshtunica dhe Drashkoviqi?! Ata që e pranuan Jugosllavinë dhe Serbinë kur këto u patën dëbuar nga organizmat dhe institucionet ndërkombëtare, pse nuk do ta pranonin tash Unionin Serbi-Mal i Zi dhe Serbinë që marrin ndihma e përkrahen nga bota?! Ata që u dorëzuan kur kishim ushtri tonën, pse nuk do të dorëzoheshin tash kur s’kemi?! Kërkesën ndaj Kosovës për kompromis e fuqizojnë pikërisht këta politikanë negociator, këta aktorë të lojës së vazhdueshme në kurriz të popullit. E, mu këta, kanë bërë aq shumë koncesione ‘të vogla’ në periudhën ndërmjet Rambujesë dhe Vjenës, saqë nuk ka kurrfarë dyshimi se po këta e përsërisin koncesionin e madh. Rruga e tyre është veçse ndërrim i përjetshëm alternativ i dorëzimit dhe nënshtrimit.

Në kohën e Rambujesë ne ishim në rritje e sipër. Si popull i organizuar dhe si politikë e forcë çlirimtare. Dhe, ndodhi dorëzimi i pafalshëm. Tash, kur Kosova është në rënie të vazhdueshme, edhe një tjetër dorëzim i madh i këtyre është edhe më evident. Politikanët negociator po shkojnë t’i dorëzohen Serbisë.

Le ta organizojmë popullin kundër kësaj; le të mos dorëzohemi ne.