Libri “Beteja e Kosovës, 1389: Miti Shqiptar’

[Val9]

‘Beteja e Kosovës’ ngujohet në Beograd

Në Prishtinë u promovua libri “The Battle of Kosovo 1389 – an Albanian epic”, i përgatitur nga Ana Di Lelio. Kopjet e librit nuk kanë arritur ende në Prishtinë pasi që qëndrojnë të ngujuara në Beograd.

Nga Alfred Beka më 30.06.2009 në ora 18:30
“N’Fushë Kosovë Murati i parë, kamturqisht rrin fitimtarë. Prej Drenice del një djalë, fluturon mbi kalë të bardhë, mespërmes i bjen ushtrisë, shkon e i falet naltmadhnisë. Tungjatjeta naltmadhni, jam një arbër vendali, shpata jote nuk u theka, hovi yt prapë s’u ktheka, kurrë ma mirë ti s’ke dhanë provë sesa sot në Fushë Kosovë. Jam ardhë pa vonue ta puth dorën me t’nerue. Zgjatët mbreti i jep kamën, ngrihet djali i ban gjamën, mik pa thirrë ki ardh prej Azie n’Dardani, me na marrë magjet e miellit, me na zanë hiset e diellit, gjithë ushtrinë e paq me shnet, kjo Arbni ka bijt e vet, ta vej kryet maje kapices, jam Miroshi prej Drenicës, mbret e krajl shpesh gabohen, t’bijtë e Arbnit nuk poshtohen”.

Kështu, sipas kësaj kënge epike, vargjet e së cilës i recitoi aktori dhe politikani Lirak Çelaj, i ka thënë Millosh Kopiliqi Sulltan Muratit pak para se ta vriste.

Kjo është njëra prej tetë këngëve epike që janë përfshirë në librin “The Battle of Kosovo 1389 – an Albanian epic” (Beteja e Kosovës 1389 – një epikë shqiptare), i cili u promovua të hënën mbrëma në kafe-librarinë Dit’ e Nat’ në Prishtinë, edhe pse asnjë libër nuk ndodhej në tavolinë.

Ana Di Lelio, autore e librit, tregoi arsyen pse nuk ndodhej asnjë libër. Ajo tha se botuesi i ka dërguar librat me Fedex në Beograd dhe Beogradi i ka bllokuar. Ajo shprehu bindjen se ky bllokim të jetë i përkohshëm dhe tha se do ta kemi shumë shpejt librin. Më pas ajo shpjegoi se si është përgatitur ky libër si dhe i falënderoi bashkëpunëtorët që e kanë ndihmuar.

“Libri “The Battle of Kosovo 1389 – an Albanian epic” është koleksion i tetë këngëve në shqip për Betejën e Kosovës. Përkthimi në anglisht është nga Robert Elsie dhe ka një ese timen si parathënie. Me këtë libër unë nuk mendoj të propozoj një lloj historie të vërtetë të Betejës së Kosovës. Unë dëshiroj të diskutoj disa fakte për Betejën e Kosovës që janë pak a shumë të panjohura” tha Di Lelio.

Ajo theksoi se është e vërtetë që Princ Llazari dhe Sulltan Murati janë vrarë atje. Sipas saj, gjithashtu është e vërtetë se shqiptarët kanë luftuar në Fushë Kosovë kundër ushtrisë otomane para 620 viteve.

“Dokumentet e ndryshme zbulojnë këto fakte si dhe që Sulltan Murati është vrarë nga ushtari i krishterë Kobila, Kopiliq ose Kobiloviq. Askush nuk e di sigurisht kombësinë e Kopiliqit nëse ishte shqiptar ose serb ose hungarez. Sipas Noel Malcolm ai ishte hungarez. Për mua është më e rëndësishme për të kuptuar pse shqiptarët besojnë se Kopiliq ishte shqiptar ndërsa serbët besojnë që Obiliq ishte serb. Emri Obiliq është shpikur nga historianët nacionalistë serbë në shekullin e tetëmbëdhjetë”, shtoi Di Lelio.

Ajo tha gjithashtu se këto rrëfime janë shumë të rëndësishme për të krijuar hapësirë për debat rreth përvojave të ndryshme të historisë shqiptare, e cila, siç u shpreh ajo, është shumë e pasur dhe komplekse

[Val9]

Na e morën Milosh Obiliqin

Publikuesi njujorkez Palgrave MacMillan për 7 korrik paralajmëron botimin e librit “Beteja e Kosovës, 1389: Miti Shqiptar’, në të cilën përshkruhet beteja mes sulltan Muratit të I dhe kalorësit shqiptar, Miloshit, njoftoi ditë më parë gazeta beogradase ‘Politika’. Teksti atje nxiti reagime të panumërta të lexuesve të gazetës. Tekstin e njëjtë dhe të pandryshuar, gazeta Express e sjellë për lexuesit e saj.

Nga Express më 01.07.2009 në ora 18:03
Beteja e Kosovës, në mes të ushtrisë turke dhe asaj serbe, përvjetorin e së cilës sapo e kremtuam, vrasja e sulltan Muratit, vepra heroike e Milosh Obliqit dhe miti që e përcjellë atë deri më sot, tani kanë edhe versionin shqiptar.

Sipas paralajmërimeve të shtëpisë botuese Palgrave MacMillan, më 7 korrik do të publikohet libri i Anna Di Lellio, ‘Beteja e Kosovës, 1389: Miti Shqiptar’, i cili, sipas përshkrimit të botuesit, ofron “një rrëfim fantastik për sulmin e Muratit në Kosovë dhe për vrasjen e tij, të kryer nga kalorësi shqiptar, Milosh Kopiliqi”.

Në vazhdim të prezantimit të librit në internet, botuesi sqaron se Miloshi shpeshherë ishte prezantuar nga perspektiva serbe, e cila nënvizonte nderin e kalorësit serb, Milos Obilic.

“Përmes ofrimit të një versioni alternativ, ‘Beteja e Kosovës’, ofron një rrëfim të nuancuar më mirë për kuptimin e këtij miti të fuqishëm për nacionalizimin dhe përkatësinë”, sqaron botuesi Palgrave MacMillan.

Libri që, sipas paralajmërimit të botuesit, merret me analizën e këngëve epike shqiptare, por dhe atyre më të reja që lidhen me betejën e Kosovës, përmban edhe tekste të autores, të cilat hulumtojnë rëndësinë e rrëfimit epik dhe të betejës në kontekstin e luftës së fundit në Kosovë, me qëllim që “të forcohet identiteti kolektiv, i cili potencon rezistencën ndaj forcave të huaja dhe që identifikohet fuqishëm me kulturën dominonte krishtere evropiane”.

“Beteja e Kosovës është një libër i rëndësishëm, i cili ndihmon që ta kuptojmë të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen e kësaj popullata t5ë komp0likuar ballkanike, por edhe shqyrtimin e çështjeve siç janë kujtimet nacionale dhe identiteti”, përfundon botuesi.
Ndryshe, në parathënien e librit botuesi pohon se Beteja në Kosovë, e vitit 1389, ka një simbolikë enorme në krijimin e shteteve moderne ballkanike, posaçërisht në mesin e qarqeve nacionaliste të sllavëve të jugut, e në veçanti të serbëve.

Rrjedhimisht, shtrohet pyetja: “Çka ishte ajo që kësaj beteje i dha kaq jehonë, madje, edhe gjashtë shekuj pas saj, dhe çka zbulon ajo në rrjetin kompleks të identiteteve të Ballkanit modern?”

Në biografinë e autores, Anna Di Lellio, emri i së cilës shfaqet edhe në varietetet Di Lillio dhe De Lillio, shkruan se ajo është profesoreshë inordinare në programin diplomatik të bashkëpunimit ndërkombëtar në New School University në New York, dhe se punon në Institutin E Kosovës për Gazetari dhe Komunikime (KIJAC), në Prishtinë.

Ajo është një sociologe, gazetare dhe analiste politike, që ka punuar në Kosovë në dhjetë vitet e fundit, posedon doktoraturën nga sociologjia në Columbia University dhe magjistraturën nga lëmi i politikës së përgjithshme, të fituar në Vagner’s School for Public Action, të New York University. Në biografinë e saj thuhet se ka qenë edhe këshilltare e kryeministrit të Kosovës, dhe përkthyese e librit të albanologut të njohur, Robert Elsie.

Përveç tekstit reklamues për libër, nuk ka detaje të tjera rreth këtij “versioni” autentik të miti serb me heronjtë shqiptarë në plan të parë, i cili së shpejti do të jetë në duart e miliona lexuesve amerikanë. Në internet mund të lexohet edhe përmbajtja e librit, gjegjësisht e këtyre kapitujve: “Na ishte njëherë një Murat...”, “Shënime Historike: Protagonistët Shqiptarë në Kampin e Krishterë”, “Milos Obilici Kundër Milosh Kopiliqit”, “Variantet Shqiptare të Këngëve Për Betejën e Kosovës”, dhe “Përzgjedhje e Këngëve për betejën e Kosovës në Gjuhën Shqipe, të Kënduara dhe të Incizuara mes viteve 1923-1998”.
Botuesi Palgrave MacMillan është një shtëpi botuese që ekziston që nga viti 1843 dhe që publikon libra nga lëmi i shkencave shoqërore.

[Val9]

Beteja e Kosovës vazhdon?

Libri “Beteja e Kosovës, 1389: Miti Shqiptar’, e autores italiane Ana Di Llelio ka nxitur reagime në Serbi. Libri sjell tetë këngë epike shqiptare të përkthyera në anglisht e që flasin për luftën e Kosovës të vitit 1389. Më poshtë lexoni një intervistë që Di Lellio e ka dhënë për gazetën beogradase Vecernje Novosti.

Nga Milot Hasimja më 03.07.2009 në ora 8:15
Libri më i ri autores Italiane Ana Di Llelio me titull “Beteja e Kosovës, 1389: Miti Shqiptar’ ka nxitur shumë reagime në Serbi.

Ndërkohë gazeta Vecernje Novosti nga Beogradi ka zhvilluar një bisedë me autoren e këtij libri.

Poshtë artikullit janë me dhjeta letra të lexuesve ku shprehet një mllef i madh rreth këtij libri.

Di Llellio brenda intervistës thotë se nuk ka qenë qëllim i saj të valëvisë flamurin në asnjë anë apo ta ndërrojë historinë njashtu dhe të thotë se Millosh Obiliqi ka qenë shqiptar. Pra, synimi i saj ka qenë krejt tjetër.

“Nuk anoj në asnjërën anë. Unë vetëm kam mbledhur këngë që këndohen nga shqiptarët e Kosovës, duke i përkthyer në anglisht, për t’i treguar botës një pasqyrë tjetër të një miti i cili sot e kësaj dite ka një ndikim në Ballkan”, thotë autorja brenda këtij artikulli.
“Këtë anën “tjetër” për të cilën dihet pak i kam gjetur në gojëdhënat e shqiptarëve në Kosovë dhe të myslimanëve në Sanxhak”, citohet të ketë thënë Di Llelio për Vecernje Novosti.

Më pas Ana Di Llelio shpjegon se brenda librit gjenden tetë këngë që ajo i ka cilësuar si të bukur duke i bashkangjitur kështu edhe nga një koment.
Teksti i më poshtëm është përkthim nga origjinali i botuar në Vecernje Novosti:
“Jam përpjekur të futem në zemër të mitit për Kosovën, duke pyetur veten pse për shqiptarët është aq e rëndësishme të dihet se Millosh Obiliqi, në të vërtetë, është heroi i tyre, Kopilik”.

Pastaj, ajo thotë se e ka kuptuar: Shqiptarët besojnë se në Ballkan ata kanë qenë para turqve. Është në “gjakun” e tyre të luftojnë kundër të gjithë “pushtuesve”. Dhe në fund të fundit, mu ata – e jo serbët, siç na tregon historia – kanë qenë mbrojtës të krishterimit në Mesjetë.

“Me këtë ata dëshirojnë të tregojnë se kanë qenë gjithmonë pjesë e Evropës. Se kjo është pjesë e identitetit të tyre. Se në Betejën e Kosovës ka marrë pjesë një ushtri e madhe e krishterë, bazën e së cilës e kanë përbërë mu shqiptarët. Ndërsa unë përsëris se vetëm prezantoj anën e tyre të rrëfimit, e thurur, me sa shoh, në frymën e këtij populli,” thotë kjo autore italiane me pasaportë amerikane.

“E imagjinoj se çfarë mendojnë njerëzit në Serbi tash për mua. Por ata s’mund të më akuzojnë për asgjë nëse dihet se unë kam përdorur në masë të madhe burime serbe! Këngën më të gjatë në libër, për shembull e ka shkruar në Vushtrri Glisha Elezovic dhe e ka publikuar më 1923 me titull ‘Një variant arnaut për betejën e Kosovës’”.

Edhe pse e vetëdijshme për ndjeshmërinë e temës të cilën e ka prekur, Ana di Lellio, thotë se libri i saj nuk është tendencioz.

Dhe as që do të (keq)përdoret për qëllime politike, dhe kjo në kuadër të një fushate për përvetësimin e trashëgimisë kulturore serbe!?

“Edhe sikur të ishte kështu, nuk do të ndihesha fajtore. Unë e kam ndërgjegjen e pastër, sepse nuk kam hyrë fare në politikë, edhe pse kam dashur të nxis një debat publik. Ndërsa libri lexohet shumë lehtë dhe jam e sigurt se është interesant edhe për shumë serbë,” thotë me bindje Di Lellio.

“Nuk e di se si do të jetë ajo e rëndësishme për shqiptarët, kur ata i dinë këto. Për këtë arsye kam vendosur ta zgjedhë një botues nga Londra dhe jam përcaktuar për gjuhën angleze, të cilën e flet mbarë bota. Sepse kam qenë e bindur se të huajt i dinë të gjitha për mitin serb. Ja edhe versioni tjetër, dhe le të vendosin ata vetë,” tha Di Lellio.

Nuk jam shqiptare
E di se tash shumë njerëz në Beograd do të thonë se unë jam shqiptare. Nuk jam dhe nuk kam kurrfarë lidhje me Shqipërinë. Jam e lindur në Itali. Jam e martuar me një amerikan, dhe kam shtetësi amerikane. Kam ardhur në Kosovë për herë të parë më 1999 me misionin e UNMIK-ut. Ashtu sikur shkencëtarët serbë studiojnë kulturat e popujve tjerë, kështu edhe mua me kë interesuar kultura e Kosovës,” thotë Di Lellio.

Librat shkollorë dallojnë
Zonja Di Lellio thotë se nuk është marrë me historinë, por megjithatë thotë se për ta shkruar veprën e vet “ka lexuar shumë libra për këtë temë”.
“Është interesante se librat shkollor të historisë në gjuhën shqipe po ashtu thonë se Milloshi ka qenë Kopilik. Por vetëm në Kosovë. Fëmijët në Shqipëri e mësojnë këtë vetëm si njërin prej versioneve në letërsinë popullore, ndërsa zyrtarisht, sipas historianëve të Tiranës, Milloshi megjithatë ka qenë serb,” thotë autorja e librit.

Milloshi ka ikur!
Në njërën prej këngëve, heroi i madh shqiptar Millosh Kopilik vret Muratin dhe arrin të ikën nga kampi turk. Ai gjen strehë te një shok i tij, i cili më vonë nga frika e tradhton. Turqit gjejnë çelësin se ku është fshehur Kopiliku në mustaqet e mikut të tij dhe pastaj e kapin edhe të arratisurin. Pasi ia presin kokën Milloshit, ai, ashtu pa kokë në trup, triumfalisht – edhe pse tashmë i vdekur – niset drejt ushtrisë së tij. Mbreti Llazar as që përmendet në asnjërën prej këngëve epike.

[ZANOR]

E pamundhshme te mos e kete ajo asnje kopje libiri ne promovim, aty fshehet lepuri!

Kah i mori ajo e kush ia dha ato kenge epike shqipe? Ndoshta ne Vatikan... Si ka mundesi ajo mos ta kete asnje kopje edhe te pritet botim a cfare me 7 korrik? Pse shkuan librat ne beograd?
Mos ndoshta ta marrin pelqimin serv?...

'pej Drenice del nji djale'.....e shkon ne Fushkosove, ku Murati dha nji prove... here Kopoliq, here Kopilik...

Si i mbeti asaj autorje italiane nji besim i tille per nji veper te tille?...

Behet promovimi pa asnje kopje libri? 28 qershor 09...

Nuk eshte e vertete se ajo nuk kishte asnje kopje ne promovim te librit! Kerkokan leje serve?

[Humanisti]

Duhet tash me ju falenderu ne vendasit tim Valit, qe na e solli i pari ket informat, ket Ana di Lelion e kam te njohun mire, dhe e mbajti premtimin ashtu si ka paralajmeru se do te shkruan diqka per Mitin serb dhe ja ku doli fjala e saj!
Ky eshte veq fillimi i betejes, librat qenkan ne Beograd, pyetja eshte pse i kerkoi Beogradi dhe ku i muarr keto kompetenca mi ia marr librat zonjes se nderuar???


Ketu qendron edhe pyetja ma lart qe e kam bere ne temen: Beteja e Kosoves ne drenice 1389.
Pse ajo vjen duar that ne Kosove, ku kan guxim serbet nje amerikaneje t'ia marrin librat, munden por ato kthehen mbrenda 1 dite, perse ne promovim nuk merr pjes asnje nga profesoret medievist nga departamenti i historise apo edhe vet Instituti i Historise???

Nje nisme me kesi karakteri mue me ka vu me dyshu personalisht! ( ndoshta po gaboj se di )