Shtresat E Atmosferės
Njė nga faktet shkencore tė zbuluara kohėt e fundit ėshtė pėrbėrja e qiellit nga shtatė shtresa.
"Zoti ėshtė Ai qė krijoi shtatė qiej mbi njėri-tjetrin." (El-Mulk 3)
"... Ai i krijoi shtatė qiej brenda dy ditėve dhe secilit qiell i caktoi atė qė i nevojitej." (Fusilet 12)
Katėrmbėdhjetė shekuj mė parė, kur tė gjithė besonin se qielli ishte unik e i pandarė, Kurani shpalli mrekullinė e ndarjes nė shtresa dhe, pėr mė tepėr, nė "shtatė" shtresa. Shkenca moderne, nga ana tjetėr, zbuloi faktin se atmosfera, e cila rrethon Tokėn, pėrbėhet prej "shtatė" shtresave bazė.
Fjala "qiell" nė gjuhėn arabe pėrdoret me disa kuptime. Nė disa raste ajo ka kuptimin e atmosferės. Nė disa raste ajo ka kuptimin e universit. Kur pėrdoret nė numrin shumės, ajo nė pėrgjithėsi ka njė kuptim mė tė gjerė se fjala "univers", pasi pėrfshin universin, i cili pėrbėn qiellin e parė, dhe gjashtė qiej tė tjerė. Por nėse ne i japim fjalės "qiej" kuptimin e parė, d.m.th. atė tė atmosferės, atėherė arrijmė nė pėrfundimin se atmosfera qė rrethon planetin tonė pėrbėhet nga shtatė shtresa.
Me tė vėrtetė, sot ėshtė bėrė i njohur fakti se atmosfera qė rrethon Tokėn, pėrbėhet prej disa shtresave tė ndryshme, tė cilat shtrihen mbi njėra-tjetrėn. Pėr mė tepėr, numri i kėtyre shtresave ėshtė i njėjtė me numrin e pėrmendur nė Kuran: shtatė shtresa. Kjo temė pėrshkruhet nga njė burim shkencor si mė poshtė:
Shkencėtarėt kanė zbuluar se atmosfera pėrbėhet prej disa shtresave tė ndryshme. Shtresat ndryshojnė prej njėra-tjetrės nga vetitė e tyre fizike, si trysnia, lloji i gazeve etj. Shtresa atmosferike mė e afėrt me Tokėn quhet TROPOSFERĖ. Ajo zė 90% tė atmosferės. Shtresa mbi troposferė quhet STRATOSFERĖ. Shtresa tjetėr, ku pėrthyhen rrezet ultravjollcė quhet OZONOSFERĖ. Shtresa tjetėr quhet MEZOSFERĖ. TERMOSFERA shtrihet mbi mezosferė. Gazet e jonizuara formojnė njė shtresė brenda termosferės, e cila quhet JONOSFERĖ. Shtresa mė e skajshme e atmosferės sė Tokės shtrihet 480-960 km. Kjo pjesė quhet EKZOSFERĖ.
Nėse numėrojmė shtresat e cituara prej kėtij burimi, shohim se atmosfera pėrbėhet pikėrisht nga shtatė shtresa, siē ėshtė shpallur edhe nė ajetin kuranor.
Troposfera
Stratosfera
Ozonosfera
Mezosfera
Termosfera
Jonosfera
Ekzosfera
Njė tjetėr mrekulli e ajeteve kuranore qė pėrmendin kėtė fakt shtjellohet kur lexojmė pjesėn e fundit tė ajetit dymbėdhjetė tė sures Fusilet: "... secilit qiell i caktoi atė qė i nevojitej". Me fjalė tė tjera, nė kėtė ajet deklarohet se Zoti i caktoi ēdo qielli funksionin e vet. Me tė vėrtetė, siē e kemi parė edhe nė kapitujt e mėparshėm, secila prej kėtyre shtresave ka funksione jetike tė dobishme pėr njerėzimin dhe pėr tė gjitha format e tjera tė jetės nė Tokė. Ēdo shtresė ka njė funksion tė veēantė, duke filluar nga formimi i shiut, mbrojtja prej rrezeve tė dėmshme, reflektimi i valėve radiofonike e televizive, deri te mėnjanimi i efekteve katastrofike tė meteorėve.
Njė prej kėtyre funksioneve pėr shembull, ėshtė deklaruar nė njė burim shkencor si vijon:
Atmosfera e Tokės ka 7 shtresa. Shtresa mė e ulėt quhet troposferė. Shiu, bora dhe era formohen dhe ndodhin vetėm nė troposferė.3
Kjo ėshtė njė prej mrekullive hyjnore, sepse kėto argumente, tė cilat u zbuluan vetėm nė saje tė teknologjisė sė shekullit XX, janė shpallur nė Kuran 1400 vjet mė parė.
Foto 1 : Katėrmbėdhjetė shekuj mė parė, kur tė gjithė besonin se qielli ishte unik e i pandarė, Kurani shpalli mrekullinė e ndarjes nė shtresa dhe, pėr mė tepėr, nė "shtatė" shtresa. Shkenca moderne, nga ana tjetėr, zbuloi faktin se atmosfera, e cila rrethon Tokėn, pėrbėhet prej "shtatė" shtresave bazė.
Foto 2 : Toka i ka tė gjitha kushtet qė i nevojiten jetės. Njė prej tyre ėshtė atmosfera, e cila shėrben si njė fushė mbrojtėse pėr gjallesat. Sot ėshtė njė fakt i njohur qė atmosfera ėshtė e pėrbėrė prej shtresave tė ndryshme tė shtrira mbi njėra-tjetrėn. Kjo gjė ėshtė pėrshkruar saktėsisht nė Kuran, ku thuhet se atmosfera pėrbėhet prej shtatė shtresave. Kjo ėshtė sigurisht njė prej mrekullive tė Kuranit.
Ps: Tulipanero mundohu qe keto shkrime te i pajisesh me nga ndonje Foto si ilustrim ,sepse ka ketu qe pa ia vizatuar nuk e kuptojn at qfar do thuash.
Krijoni Kontakt