Një propozim për ta bërë Shqipërinë atdheun e dytë të hebrenjve

[RaPSouL]

Një dokument më shumë se gjysmëshekulli i vjetër, është zbuluar në arkivat e Universitetit Hebraik të Jeruzalemit. Bëhet fjalë për një propozim të gazetarit të njohur britanik, Leo Elton, që Shqipëria të bëhej "streha e hebrenjve" të arratisur e dëbuar nëpër botë.

Ishte koha kur udhëheqësit e Lëvizjes Zioniste nuk e kishin kurorëzuar ende projektin e tyre të madh: kthimin e kombit hebre në "Tokën e Premtuar". Një plan për shfarosjen e plotë të komuniteteve të tyre në Europë po vihej në zbatim nga Gjermania naziste, ndërkohë që Britania e Madhe refuzonte që të rritej numri i hebrenjve që u jepej e drejta për t'u strehuar në atë që njihej si Mandati i Palestinës, Izraeli i sotëm.

Siç bën të ditur e përditshmja "Haaretz" në Izrael, në vitin 1935, gazetari britanik dhe aktivisti i njohur zionist, Leo Elton, udhëtoi në Shqipëri, ku mbeti i habitur nga toleranca ndërfetare dhe sidomos mungesa e ndjenjave antisemitike mes shqiptarëve.
Dy vitet e fundit kishin qenë të tmerrshëm për hebrenjtë në Gjermani ndërsa antisemitizmi po rritej me shpejtësi në Europë. Ku do të shkonin hebrenjtë e dëbuar dhe të persekutuar? Ëndrra për një shtet të Izraelit po venitej, ndërsa propozimi për një tokë në Afrikë shihej si fyerje për popullatën e gjermanizuar të hebrenjve të Europës Qendrore apo për komunitetin e fuqishëm hebre në Britani.

Në letrën e zbuluar këtë javë, Leo Elton i propozon presidentit të parë të Universitetit Hebraik në Jeruzalem, Judah Leib Magnes, që hebrenjtë, në pamundësi për të shkuar në tokën e Izraelit dhe duke mos dashur të degdisen në Afrikë, mund dhe ndoshta duhet të marrin në konsideratë vendosjen në Shqipëri.
Dokumenti tani ruhet në Arkivin Qendror të historisë së popullit hebre, në Kampusin Givat Ram të këtij universiteti, në Jeruzalem.

Gazetari Elton kishte mësuar nga gazetat britanike se qeveria shqiptare i mirëpriste refugjatët hebrenj dhe kishte vendosur të shkonte personalisht dhe të shihte nëse kjo ishte e vërtetë.
"Në Shqipëri, kur vjen puna te feja, nuk njihet mungesa e tolerancës... Myslimanët shqiptarë nuk janë fanatikë...", - shkruante Eltoni në letrën e tij.
Ai shton, gjithashtu, se, ndryshe nga pjesa tjetër e Europës, Shqipëria nuk kishte pasur në historinë e saj episode të diskriminimit të hebrenjve.

"Nuk ka asnjë arsye që të dyshohet se hebrenjtë e shpërngulur nuk do të jetojnë në harmoni të plotë me këtë popullsi kaq të larmishme", - shkruante ai.
Sipas këtij gazetari, Shqipëria kishte vetëm një milion vetë, por toka ishte kaq pjellore sa, nëse do të përdorej bujqësia moderne, aty mund të jetonin fare mirë pesë milionë vetë.
Është shumë interesant që gazetari ka bërë edhe propozime konkrete, si angazhimin e hebrenjve për të mbjellë me sukses portokaj e limonë, siç kishin bërë pranë Jeruzalemit, zhvillimin e industrisë tekstile dhe atë të vajit të ullirit. Sigurisht që investimet nga hebrenjtë e Perëndimi nuk do të mungonin.

Duke sjellë me vete zhvillimin ekonomik, hebrenjtë do të fitonin mirënjohjen e popullatës, vendase që do t'i pranonte dalëngadalë, derisa qindra mijëra hebrenj të vendoseshin në Shqipëri, ashtu si po përpiqeshin të vendoseshin edhe në tokën e të parëve të tyre në Lindjen e Mesme. Ai propozonte kështu krijimin e dy lëvizjeve zioniste.
Leo Elton besohet se e ka bërë këtë propozim në nivele të shumta të Lëvizjes Zioniste, por sot është e vështirë të gjykohet se deri në çfarë pike është studiuar ajo, apo nëse është marrë vërtet ndonjëherë seriozisht.

Dy gjëra mund të thuhen me siguri sot:

E para, duke qenë se letra që u gjend në arkivat universitare të Jeruzalemit është shkruar në vitin 1945, kjo tregon se gazetari i njohur nuk kishte hequr dorë nga ideja e tij edhe dhjetë vjet pas vizitës në Shqipëri, madje, në një kohë kur fati i këtij vendi kishte ndryshuar në mënyrë fatale me ardhjen në fuqi të komunistëve.
Së dyti, që besimi i gazetarit te toleranca e popullsisë shqiptare, njëfarësoj, u justifikua kur në fund të Luftës së Dytë Botërore, Shqipëria ishte i vetmi vend që nuk kishte lejuar vrasjen as edhe të një hebreu të vetëm dhe ishte i vetmi vend në Europë ku numri i tyre ishte më i madh në fund të luftës se sa në fillim të saj.
Nuk dihet nëse hebrenjtë do të pranonin normalisht të vendoseshin në masë në një vend tjetër përveç Izraelit, megjithëse dikush mund të argumentojë se në vitet 1930-'40, ata nuk e kishin më luksin e zgjedhjes.
Nga ana tjetër, gjithashtu, nuk mund të imagjinohen pasojat sociale të një zhvendosjeje masive të refugjatëve në Shqipëri. Vendi ishte i varfër dhe vështirë të llogaritej sesa emigrantë do të mund të strehonte përpara se të kishte një pikë të ngopjes. Tashmë, ne vetëm mund të spekulojmë për këtë punë.
Dihet, vendet e varfra janë nga natyra më mikpritëse sesa ato me standard të lartë jetese. Shqipëria strehoi refugjatët nga Kosova e Dibra, pastaj më vonë mijëra ushtarë italianë që dezertuan nga ushtria e tyre, e më pas, gati 200.000 çamë që u dëbuan me dhunë nga Greqia. Për shqiptarë e për qyqarë, dyert e zemrës kishin mbetur gjithnjë të hapura.
Nga ana tjetër, një shpërngulje masive me prapavijë politike do të duhej të bashkëjetonte me regjimet e Mbretit Zog dhe Enver Hoxhës. I pari ishte shumë bujar me hebrenjtë, duke i lënë që të vinin, i dyti i la të iknin. Por, që të dy nuk do të lejonin një forcë politike që të vepronte jashtë planeve të tyre.

Nëse bujaria shqiptare do të arrinte nga ndarja e kulmit të shtëpisë, te ndarja e atdheut me një popull tjetër, kjo lë vend për diskutime të të gjitha llojeve. Aq më tepër që, me përvojën e problemeve në Lindjen e Mesme, është vështirë të bësh një gjykim real mbi këto mundësi. Fakti që ky lloj propozimi nuk pasqyrohet në debatet e dokumentuara të Lëvizjes Zioniste, tregon edhe për natyrën më tepër romantike se realiste të tij. Ndërsa letra e vitit 1945, dëshmon se Leo Elton nuk po e vinte re se, Shqipëria, ashtu si gjysma e Europës, po ndryshonte mënyrë fatale, ndërsa komunistët po merrnin frenat në dorë.
Sidoqoftë, tre vjet mbas kësaj letre të fundit, më 14 maj 1948, tetë orë para skadimit të autoritetit britanik mbi Mandatin e Palestinës, një grup hebrenjsh të drejtuar nga David Ben Gurion, shpallën Izraelin si shtet të pavarur dhe atdhe të natyrshëm e të vetëm të kombit hebre.

Shekulli

[Kreksi]

Que faire si l'Albanie est devenue l'État juif? by Nir Hasson par Nir Hasson

(Courtesy of Ha'aretz Newspaper online. This is a most interesting article as I grew up hearing that Alabania was an option for a Jewish state, which was always mocked. Maybe it would have been a better choice! What do you think? Well done to the Albanians for saving their Jewish community during the Holocaust. Thank you!) (Gracieuseté de Ha'aretz journal en ligne. Ceci est un article très intéressant que j'ai grandi audience que Alabania a été une option pour un Etat juif, qui a toujours été bafouée. Peut-être qu'il aurait été un meilleur choix! Que pensez-vous? Eh bien fait pour les Albanais de sauver leur communauté juive pendant l'Holocauste. Merci!)

In 1935, British Zionist journalist Leo Elton traveled to Albania, apparently at his own initiative, to see if it would be possible to establish a Jewish national entity there. En 1935, le journaliste britannique sioniste Leo Elton voyagé à l'Albanie, apparemment de sa propre initiative, afin de voir s'il serait possible d'établir une entité nationale juive existe. It seems the only surviving trace of his voyage is his report 10 years later to Hebrew University's first president, Judah Leib Magnes. Il semble que la seule trace de son voyage, son rapport est de 10 ans plus tard à l'Université hébraïque de premier président, Judah Leib Magnes. The document rests in the Central Archive for the History of the Jewish People at the university's Givat Ram campus in Jerusalem. Le document repose dans l'Archive centrale pour l'histoire du peuple juif à l'université du campus de Givat Ram, à Jérusalem.

Elton's journey was spurred on by the increasing persecution of German Jews two years into the Nazi regime and Britain's refusal to increase the quotas on Jewish immigration to Mandatory Palestine. Elton du voyage a été stimulée par l'augmentation de la persécution des juifs allemands deux ans dans le régime nazi et la Grande-Bretagne du refus d'augmenter les quotas de l'immigration juive de Palestine obligatoire. Elton writes that he first read of the idea in British newspapers reporting that the Albanian government welcomed Jewish immigration. Elton écrit que le premier l'idée de lire dans des journaux britanniques ont indiqué que le gouvernement albanais s'est félicité de l'immigration juive.

So he traveled to the tiny country of a million inhabitants, which was completely cut off from industrialized Europe. Ainsi, il s'est rendu à la minuscule pays d'un million d'habitants, qui a été entièrement coupé de l'Europe industrialisée. A government minister told him that “in Albania religious intolerance is quite unknown …. Un ministre lui a dit que "l'intolérance religieuse en Albanie, est tout à fait inconnu .... The Albanian Muslims of today are no fanatics.” Les Albanais musulmans d'aujourd'hui ne sont pas des fanatiques. "
Advertisement Publicité

The minister also emphasized that, in contrast to the rest of Europe, Albania had no history of anti-Semitism. Le ministre a également souligné que, contrairement au reste de l'Europe, l'Albanie n'a pas d'histoire de l'antisémitisme. “There is no reason whatsoever to expect that Jewish settlers would not live in complete harmony with the population's diverse elements,” Elton wrote. "Il n'ya aucune raison de s'attendre à ce que les colons juifs ne vivent en parfaite harmonie avec les divers éléments de la population», a écrit Elton.

The Albanian option also had economic advantages. L'Albanie a également l'option des avantages économiques. The land was extremely fertile, and if modern agricultural methods were used, it could easily supply the needs of five million people. Le terrain a été très fertile, et si les méthodes agricoles modernes ont été utilisées, elle pourrait facilement répondre aux besoins de cinq millions de personnes.

The oranges and lemons, Elton enthused, were the best in the world, and Jews' success in raising oranges in pre-state Israel could be replicated in Albania. Les oranges et les citrons, Elton enthousiastes, ont été les meilleurs au monde, et les juifs la réussite dans l'éducation des oranges dans le pré-état d'Israël pourrait être reproduit en Albanie. Other suggestions included growing tobacco and raising silkworms, and building up the textile and olive-oil industries. D'autres suggestions comprenaient la culture du tabac et d'élever des vers à soie, et le renforcement du textile et de l'huile d'olive industries. The less positive side, according to Elton, was that the capital Tirana had no theaters or concert halls. Le côté moins positif, selon Elton, qui a été la capitale Tirana avait pas de théâtres ou salles de concert.

“I believe that if such men and women were pioneers of the right type, they would achieve not only material prosperity quickly, but also the respect and goodwill of the Albanians,” Elton wrote to Magnes. "Je crois que si ces hommes et femmes, ont été des pionniers de la nature, elles permettent d'obtenir non seulement la prospérité matérielle rapidement, mais aussi le respect et la bonne volonté des Albanais", a écrit à Elton Magnes. He said that “in the course of a very few years, not hundreds but thousands of Jews in all walks of life might follow.” Il a déclaré que «dans le cadre de très peu d'années, et non pas des centaines mais des milliers de Juifs de tous les horizons pourraient suivre».

As a first stage Elton recommended establishing a Jewish national entity in Albania like the one in Mandatory Palestine, with the cooperation of two Zionist movements. Dans un premier temps Elton recommandé la création d'un entité nationale juive en Albanie, comme celui de la Palestine sous mandat, avec la coopération de deux mouvements sionistes. Later Albania might even be turned into a Jewish national home. Plus tard, l'Albanie pourrait même être transformé en un foyer national juif.

It is not known what became of the idea, whether any official body discussed it, and whether Magnes even bothered to answer Elton. On ne sait pas ce qu'il est advenu de l'idée, si un organisme officiel discuté, et Magnes, même si la peine de répondre à Elton. The Jews, in any case, did not immigrate in large numbers to Albania. Les Juifs, en tout cas, n'a pas immigrer en grand nombre à l'Albanie. Hadassah Assouline, director of the archive, says the report was probably submitted to the university in 1945 amid the refugee problem at the end of World War II. Hadassah Assouline, directeur de l'archive, selon le rapport a probablement été soumis à l'université en 1945 au milieu du problème des réfugiés à la fin de la Seconde Guerre mondiale.

Interestingly enough, Elton's high estimation of the Albanians was borne out during the Holocaust: They saved the country's small Jewish community, down to its very last members. Chose intéressante, Elton l'estimation haute des Albanais a été confirmée lors de l'Holocauste: Ils ont sauvé le pays de la petite communauté juive, jusque dans ses derniers membres.

Courtesy of Ha’aretz Newspaper online. This is a most interesting article as I grew up hearing that Alabania was an option for a Jewish state, which was always mocked. Maybe it would have been a better choice! What do you think? Well done to the Albanians for saving their Jewish community during the Holocaust. Thank you!)

In 1935, British Zionist journalist Leo Elton traveled to Albania, apparently at his own initiative, to see if it would be possible to establish a Jewish national entity there. It seems the only surviving trace of his voyage is his report 10 years later to Hebrew University’s first president, Judah Leib Magnes. The document rests in the Central Archive for the History of the Jewish People at the university’s Givat Ram campus in Jerusalem.

Elton’s journey was spurred on by the increasing persecution of German Jews two years into the Nazi regime and Britain’s refusal to increase the quotas on Jewish immigration to Mandatory Palestine. Elton writes that he first read of the idea in British newspapers reporting that the Albanian government welcomed Jewish immigration.

So he traveled to the tiny country of a million inhabitants, which was completely cut off from industrialized Europe. A government minister told him that “in Albania religious intolerance is quite unknown …. The Albanian Muslims of today are no fanatics.”
Advertisement


The minister also emphasized that, in contrast to the rest of Europe, Albania had no history of anti-Semitism. “There is no reason whatsoever to expect that Jewish settlers would not live in complete harmony with the population’s diverse elements,” Elton wrote.

The Albanian option also had economic advantages. The land was extremely fertile, and if modern agricultural methods were used, it could easily supply the needs of five million people.

The oranges and lemons, Elton enthused, were the best in the world, and Jews’ success in raising oranges in pre-state Israel could be replicated in Albania. Other suggestions included growing tobacco and raising silkworms, and building up the textile and olive-oil industries. The less positive side, according to Elton, was that the capital Tirana had no theaters or concert halls.

“I believe that if such men and women were pioneers of the right type, they would achieve not only material prosperity quickly, but also the respect and goodwill of the Albanians,” Elton wrote to Magnes. He said that “in the course of a very few years, not hundreds but thousands of Jews in all walks of life might follow.”

As a first stage Elton recommended establishing a Jewish national entity in Albania like the one in Mandatory Palestine, with the cooperation of two Zionist movements. Later Albania might even be turned into a Jewish national home.

It is not known what became of the idea, whether any official body discussed it, and whether Magnes even bothered to answer Elton. The Jews, in any case, did not immigrate in large numbers to Albania. Hadassah Assouline, director of the archive, says the report was probably submitted to the university in 1945 amid the refugee problem at the end of World War II.

Interestingly enough, Elton’s high estimation of the Albanians was borne out during the Holocaust: They saved the country’s small Jewish community, down to its very last members.

[Enii]

sdo ishte keq .. hahahaha WICKED!

[fegi]

un skisha thon mu bo shtet hebre se vet zoti i ka denu hebrenjet po ashtu edhe sjemi semit.