Sistemet e moralit në Islam

[Brotherhood]

SISTEMET E MORALIT NË ISLAM

Islami ka parashtruar disa të drejta themelore për njerëzimin në tërësi, të cilave u duhet kushtuar rëndësi dhe duhen respektuar në çdo çast. Për të zbatuar këto të drejta, Islami parapërgatiti jo vetëm ruajtjen ligjore por gjithashtu edhe një sistem moral shumë efikas. Të gjitha ato parime që çojnë në pasurimin e individit ose të shoqërisë në përgjithësi me vlera humane, janë në përshtatje me moralin e shëndoshë islam. Të kundërtën mund të themi për ato parime që çojnë në dëmtimin e këtyre vlerave, sepse ato janë imorale, plotësisht në kundërshtim me moralin islam. Islami i kushton kaq shumë rëndësi dashurisë ndaj Zotit dhe dashurisë ndaj njeriut sa që këshillon kundër formaliteteve të tepërta.
Zoti na tërheq vëmendjen në këto ajete, ku thotë: “Nuk është mirësi vetëm t’i ktheni fytyrat tuaja nga lindja ose nga perëndimi, por mirësi e vërtetë është kur njeriu i beson Allahut, Ditës së Gjykimit, engjëjvë, librave të shpallur, pejgamberëve dhe pasurinë e dëshiruar ua jep të afërmve, jetimëve, të varfërve, udhëtarëve dhe për lirimin e robërve. Mirësi të vërtetë ka ai që e fal namazin, e jep zekatin, ata që kur premtojnë e zbatojnë, të durueshmit në skamje, në sëmundje dhe në flakën e luftës. Të tillë janë ata të sinqertët dhe të tillë janë ata të devotshmit.”
(Kur’ani 2:177)
Neve na janë dhënë katër parime:
1. Besimi ynë duhet të jetë i vërtetë dhe i sinqertë.
2. Ne duhet të jemi të përgatitur që ta shfaqim atë besim duke bërë vepra bamirësie ndaj shoqërisë sonë.
3. Duhet të jemi qytetarë të mirë, t’i mbështesim organizatat shoqërore.
4. Personaliteti ynë duhet të jetë i patundur dhe i fortë përballë çdo situate.

Ky është standardi nga i cili gjykohet çdo sjellje e veçantë duke u klasifikuar si e mirë ose e keqe. Ky lloj gjykimi përgatit atë bërthamë, nga e cila duhet të udhëhiqet i gjithë morali. Përpara se Islami të paraqesë ndonjë rregull, ai kërkon që ta forcojë atë bindje në zemrat e njerëzve, se ata janë lidhur me Zotin që i sheh në çdo kohë dhe vend, që njeriu mund të fshihet nga e gjithë bota, por kurrë nga Allahu. Njeriu mund të mashtrojë çdokënd, por kurrë Zotin, mund t’i shmanget kontrollit të njeriut, por jo atij të Zotit.

Pra, duke vënë kënaqësinë e Zotit si synim të jetës së njeriut, Islami ka përmbushur standardin më të lartë të moralit. Kjo është lidhja që dëshmon rrugët e pafundme të moralit në edukimin e njeriut.

Islami përgatit një konfirmim të moralit në dashurinë dhe frikën ndaj Zotit, të cilat e çojnë përpara njeriun që t’u bindet ligjeve morale, madje pa ndonjë shtytje të jashtme. Nëpërmjet besimit në Zot dhe në Ditën e Gjykimit rrjedh një forcë e cila e bën të mundshëm njeriun që ta përshtasë sjelljen morale me ndershmëri, me sinqeritet, dhe me devotshmëri në zemër dhe në shpirt.

Islami nuk pengon praktikimin e parimeve dhe rregullave morale të ndonjë kulture tjetër të cilat nuk bien në kundërshtim me moralin islam.

Islami nuk kërkon që të pakësojmë rëndësinë e të qenurit të pajisur me normat morale, as të ekzagjerojmë rëndësinë e disa normave dhe të neglizhojmë të tjerat pa shkak. Islami merr përsipër të gjitha virtytet e zakonshme të moralit të vëna në sensin e baraspeshës, merr përsipër të caktojë një vend të përshtatshëm dhe funksionim të çdonjërës në planin total të jetës. Islami përpos qëllimit të jetës shoqërore dhe individuale, kujdeset edhe për jetën e tij shtëpiake, sjelljen e tij qytetare dhe aktivitetin e tij në politikë, ekonomi, ligj, edukim dhe aktivitetin e tij në jetën shoqërore. Islami e zhvendos jetën e tij nga shtëpia në shoqëri, nga tavolina e ngrënies tek fusha e betejës dhe në konferencat e paqes, shkurt nga djepi në varr. Pra, asnjë fushë e jetës s’është përjashtuar nga principet universale dhe të kuptueshme të moralit islam. Islami e bëri moralin të mbretërojë në mënyrë supreme dhe të sigurojë që aktiviteti ynë në vend të mos dominohet nga dëshirat vetjake dhe interesat e turpshme, por të udhëhiqet nga normat e moralit.

Islami dëshmon për sistemin e jetës së njeriut se ai duhet të bazohet në të mirën dhe në përjashtimin e çdo të keqeje, i thërret njerëzit që jo vetëm t’a predikojnë virtytin, por edhe ta zbatojnë atë, ta zhdukin të keqen, të urdhërojnë për vepra të mira dhe të ndalojnë nga veprat e këqija. Ai synon që vendimet e ndërgjegjes të triumfojnë dhe forca e moralit të mos zbehet dhe të luajë një rol dytësor kundrejt së keqes. Ata të cilët i përgjigjen kësaj thirrjeje janë mbledhur së bashku në një vëllazëri dhe iu është dhënë emrin “MUSLIMAN” dhe synimi i vetëm i këtij komuniteti është bërja e përpjekjeve për të organizuar zbatimin e së mirës dhe zhdukjen e së keqes.

Këtu ne shtrojmë disa mësime të moralit të dhëna nga Islami për aspekte të ndryshme të jetës së një muslimani. Ato mbulojnë spektrin e gjerë të sjelljes sipas moralit dhe të një muslimani ashtu si dhe përgjegjësitë ndaj shoqërisë.

Përgjegjësia për njëtimin e Zotit.

Kur’ani i Shenjtë përmend cilësitë më të larta të muslimanit:
“...s’ka dyshim se tek Allahu më i ndershmi prej jush është ai që ruhet më tepër (nga të këqijat)...
(Kur’ani 49:13)

Të urtët, modestët, kontrolluesit e pasioneve dhe dëshirave, të besës, të shoqërueshmit, durimtarët, të qëndrueshmit në besim, mbajtësit e premtimeve janë prej muslimanëve dhe vlerave morale të theksuara shumë herë në Kur’an. Ne lexojmë në Kur’anin Famëlartë:
“Allahu i do durimtarët.”
(Kur’ani 3:146)

“Dhe nxitoni në falje mëkatesh nga Zoti juaj dhe për një Xhenet, gjerësia e të cilit është si gjerësia e qiejve dhe e tokës, i përgatitur për të devotshmit. Ata të cilët japin kur janë në gjendje të mirë ekonomike si dhe kur janë në vështirësi, ata që e frenojnë mllefin, që ua falin (të keqen) njerëzve. Allahu i do bamirësit.”
(Kur’ani 3:133-134)

“Dhe mos e shtrembëro fytyrën tënde prej njerëzve, mos ec nëpër tokë kryelartë, se Allahu nuk e do asnjë mendjemadh e i cili lavdërohet shumë. Të jësh i matur në ecjen tënde, ule zërin tënd, sepse zëri më i urryer është zëri i gomarit.”
(Kur’ani 31:18-19)

Në mënyrë përmbledhëse për të gjithë sjelljen e një muslimani, Profeti alejhi selam ka thënë: “Furnizuesi im (Allahu) më ka dhënë 9 urdhëra:
1- Të jem i vetëdijshëm për Zotin, në jetën private dhe shoqërore
2- Të jem tolerant me të varfërit dhe me të pasurit
3- Të ribashkoj lidhjet me ata të cilët i kanë këputur ato me mua
4- Të flas të vërtetën në raste gëzimi e në raste hidhërimi
5- T’i jap atij që më ka refuzuar
6- Heshtja ime të okupohet me mendime
7- Shikimi im të jetë këshillues
8- Të urdhëroj në atë që është e drejtë
9- Të ndaloj nga veprat e shëmtuara.”

Përgjegjësitë sociale

Mësimet e Islamit kushtuar përgjegjësive sociale janë të bazuara në mirësjellje dhe marrjen në konsideratë të të tjerëve. Përderisa këto urdhëra për të qenë i sjellshëm janë të mundshme për të mos u zbatuar në situata të veçanta. Prandaj Islami e vë theksin mbi këto raste specifike të mirësjelljes dhe kufizon përgjegjësitë e të drejtat për çdo lloj marrëdhënie në një rreth të hapur shoqëror. Pastaj detyra jonë e parë është me familjen tonë, prindërit, burrin ose gruan dhe fëmijët, pastaj me farefisin, fqinjët shokët dhe të njohurit, jetimët dhe vejushat, nevojtarët, vëllazërinë muslimane, të gjithë njerëzit dhe kafshët në përgjithësi.

Prindërit

Respekti dhe kujdesi ndaj prindërve është tepër i theksuar në mësimet e Islamit dhe është njëkohësisht pjesë shumë e rëndësishme e shprehjes së besimit tek Zoti: “Zoti yt ka dhënë urdhër të prerë që të mos adhuroni asgjë tjetër përveç Tij, që të silleni në mënyrë bamirëse ndaj prindërve. Nëse njërin prej tyre, ose që të dy, i ka kapur pleqëria pranë kujdesit tënd, atëherë mos u thuaj atyre as “of-oh”, as mos u bëj i vrazhdë ndaj tyre, por atyre thuaju fjalë të mira. Dhe, në shenjë mëshire shtrije pranë tyre krahun përulës dhe respektues dhe thuaj: “Zoti im! Mëshiroji ata të dy, ashtu sikurse më edukuan mua kur isha i vogël.”
(Kur’ani 23-24)

Marrëdhëniet me të tjerët

“Dhe jepi çdo të afërmi të drejtën që i takon, të varfërit, atij që është udhëtar, por mos shpenzo tepër e pa rrugë.”
(Kur’ani 17:26)

Profeti alejhi selam ka thënë: “Nuk është prej besimtarëve ai që ngohet, ndërkohë që fqinji i tij është i uritur dhe ai që me sjelljen e tij të keqe përbën rrezik për fqinjët e tij.”
Në të vërtetë bazuar në Kur’an dhe në jetën e Profetit, çdo musliman duhet të tregojë respekt jo vetëm ndaj prindërve, të afërmve, fqinjëve por ndaj gjithë njerëzimit, kafshëve, pemëve të dobishme dhe bimëve. Për këtë arsye nuk është e pëlqyeshme prerja e pemëve e bimëve frutdhënëse përveç rasteve kur ka nevojë të madhe për to.
Pra, në karakteristikat e bazave të moralit, Islami ka ndërtuar sistemin më të lartë të moralit dhe të virtytit, që njeriu të mund të njohë potencialin e tij të madh. Islami pastron shpirtin nga egoizmi, tirania, epshi dhe mungesa e disiplinës. Islami krijon njeriun që ka frikë Zotin, të devotshëm ndaj idealeve të larta, të zotëruar nga mëshira, frenimi, disiplina dhe moskompromisi me blasfemitë. Islami përfshin ndjenjat e përgjegjësisë dhe ngritjen e kapacitetit për vetëkontroll. Islami gjeneron mirësjellje, zemërgjerësi, mëshirë, dhembshuri, paqe, dëshira të mira, ndershmëri kundrejt gjithë krijesave në çfarëdo lloj situate. Islami ushqen cilësi fisnike nga të cilat rrjedh vetëm mirësi.

[Brotherhood]

Pershendetje te nderuar anetare te nen/forumit te Komunitetit Musliman.
Meqe jam nje anetar i ri ne kete forum, artikulli qe solla me lart eshte i pari i sjelle nga une, dhe shpresoj qe te sherbeje per te derguar dhe artikuj te tjere me vone me karakter islam per te treguar moralin e larte te Islamit, qe vetem Allahu ka ditur si ta gatuaje per njerezit.
Paqja qofte mbi te gjithe ju muslimane dhe jomuslimane.

[ARKIA]

Brotherhood!
Pershendetje !
Kam lexuar disa informacione ne kete forum te kesaj natyre dhe te them te drejten, shumica e tyre teorikisht i afrohen standarteve te sotme te jetes bashkekohore, permend ketu dhe te tjera besimeve qe tashme ndan njerezimi mes popujve, kulturave, traditave etj.
Shume prej besimtareve muslimane (flas per ne Shqiperi) jane dembelosur persa i perket ceshtjes:- studim practik dhe zbatim me ndergjegjje, me taban i Islamit, nga ana tjeter nuk them se nuk predikojne ritet e tyre ndoshta rralle porse e bejne.
Megjithese nuk jam besimtar musliman shume prej atyre qe diktoni juve i zbatoj edhe une duke ndjekur ritet e besimit tim, pra nuk jemi kaq larg ideo-moralisht, praktika eshte ajo qe me shqeteson. Nese komshija , shoku, bashkepunetori im beson dhe zbaton keto vija morale per mua do te ishte dy here shok, komshi, bashkepunetor edhe pse jo i krishtere sic jam vete, pra nuk me shqeteson facti i diversitetit ne besim..
Si mund ta qartesoje me mire nje paragraf te tille nje i ri musliman qe jeton ne Shqiperi apo,ne perendim?
Nese do te kishit miresine, a mundet te me lehtesosh ne te kuptuar, raportin midis Moralit ne dashuri dhe ne friken ndaj Zotit?

Islami përgatit një konfirmim të moralit në dashurinë dhe frikën ndaj Zotit, të cilat e çojnë përpara njeriun që t’u bindet ligjeve morale, madje pa ndonjë shtytje të jashtme. Nëpërmjet besimit në Zot dhe në Ditën e Gjykimit rrjedh një forcë e cila e bën të mundshëm njeriun që ta përshtasë sjelljen morale me ndershmëri, me sinqeritet, dhe me devotshmëri në zemër dhe në shpirt.

Me respekt! Arkia.
Gezuar!