Vangjush Ziko

[mondishall]

VANGJUSH THOMA ZIKO ka lindur në qytetin e Korçës në vitin 1931,ku kreu dhe arsimin e tij të mesëm.Arsimin e lartë për letërsi e bëri pranë Institutit të Letërsisë “M. Gorki” në Moskë.Punoi si mësues i letërsisë pranë gjimnazit “Raqi Qirinxhi” dhe si pedagog i letërsisë dhe i gjuhës ruse në Universitetin “Fan Noli” në Korçë.
Shkruan poezi,dramë dhe perkthen nga gjuha ruse.
Vëllimin e parë me poezi dhe dramën e parë i botoi në vitin 1959.
Është kryesisht një poet lirik.Poezia e tij dallohet për lirizmin meditativ me ngjyrime filozofike.Drama e tij ka natyrë psikologjike.
Ai i është përkushtuar gjithashtu përkthimit të poezisë lirike ruse.Ka botuar përmbledhje të veçanta të poezive të A.S. Pushkinit,S. Eseninit,E. Eftushenkos si dhe Antologjinë e Lirikës Ruse(katër vellime), ku ka përfshirë rreth peseqind poezi të më shumë se treqind poetëve rusë që nga fillimi i shekullit të tetëmbëdhjete gjer në fund të shekullit të njëzetë.
Është autor i një sërë studimesh,esesh dhe skicash letrare si dhe bashkautor tekstesh të letërsisë.
Ka marrë pjesë aktive në jetën kulturore dhe letrare të rrethit të Korçës dhe në ndihmë të talenteve të reja dhe ka qënë aktivizuar në botimin e disa revistave periodike kulturore.
I është dhënë Urdhëri "Naim Frasheri"i klasit të parë dhe "Kurora e Krijimtarisë 2006"nga Klubi Letrar "Bota e Re"për krijimtarine e tij letrare.
Që prej shtatorit të vitit 2004 jeton në Kanada pranë femijëve të tij.

[mondishall]

Krijimtaria letrare e Vangjush Zikos

VËLLIME POETIKE :

“Këngë për duart ”
“Takim me malet”
“Këngët e grurit”
“Galeritë e nëntokës”
“Magji e dashurisë”
“Ditari kanadez”

DRAMA :

“Motra Katerinë”
“Rruga e madhe”
“Vëllai i madh”
“Prova”

SKENARË TË FILMAVE ARTISTIKË :

“Hapi i parë”
“Zambakët e bardhë”

PROZË :

“Bezhani”(Mozaik letrar)
"Borëbardha Flokëthinjur" (Romancë Kanadeze)

Perkthimet letrare te Vangjush Zikos


A.S. Pushkin

“Drama”
“Poezi të zgjedhura”


S. Esenin

“Njëqind lirika”


E. Eftushenko

“Lirika”


Antologji e Lirikës Ruse

“Treqind vjet dashuri” (Lirika ruse)
“Këmbana e mbrëmjes” (Lirika ruse )
“Toke e dashur" (Lirika ruse )
"Pegasi rus" (Lirika ruse)



V. Mihanj Sterju

“Pikat e harruara të shiut”

[mondishall]

Disa nga krijimet poetike te Vangjush Zikos

POEZISE

Pse duhet qe te vuaj pa te shkruaj?
Ma thuaj,Poezi,me thuaj pse?
O zog i lumtur,zogez e bekuar,
Ne zemer a ne plage ben fole?!


KORCES

Sikur mos kisha pire ujin tend
Ne prozhmet e Moraves te filtruar,
Sikur mos kisha shkelur mbi kalldrem
Prej dores se korcares te pastruar;

Sikur mos isha ulur nje mengjes
Ne ato bango te Mesonjetores,
Te nxeja ato shkronja t’abecese
Te shkruara me gjak te kuq shenjtoresh;

Sikur mos kishte dehur shpirtin tim
Nje serenade e embel mandoline,
S’do kisha pjekur,mbase,nje agim
Binjaket dashuri dhe Poezine;

Sikur mos ishe ti,un’jam i bindur,
Ne jete e ne bote duke endur,
S’do mbaja une lart koken e thinjur,
O djepi edhe varri im i dhembsur!



MALET

Perulim kryet para tyre
Dhe kreshnike kenge u kendojme,
A na tremb kjo hijeja e tyre
A atyre duam t’u ngjasojme?

YJET

Ka ne bote shume endrra,
Ka ne qiej yjt te zjarrte,
Por te duket yll’i zemres
Me i ndritur,me i arte.

ARTI

Dheu yne s’ka vec gjelberim,
Skerka edhe pluhur ka ne jete;
Po mos ishte arti,ne c’burim
Shpirti yne do pastronte fletet?


LEGJENDA E DUSHKUT

Dushku thinjet,por s’e humb hijen,
I zverdhen gjethet,por nuk i bien.
E pret deboren.Duron stuhine
Dhe pret pranveren prape t’i vije.
E rrezon ndryshkun e vet te vjeter
Kur gjeth’e re e rinis jeten.


ZOGU FENIKS

Kish zjarrin brenda dhe s’e dinte.
Kish vdekjen prane dhe s’e shihte.
Jetonte jeten dhe s’ e njihte
Nga hir’i vet se do rilindte.

Nje gje vec mir’e pat kuptuar:
Jetohet duke u perveluar.


ERDHA NE VENDIN QE KAM BRAKTISUR
(Poemth)

1.
Kam fluturuar ne re dhe permbi re.
Kam fluturuar kur dielli lind dhe hena fle.
Kam fluturuar nga kontinenti ne kontinent,
Nga mall'i vjeter ne mall'i ri qe po me pret.
Kam fluturuar me krahe endrre dhe dashurie.
Kam fluturuar mbi shpine brenge dhe xhelozie.
Dhe kam rreshqitur e jam zvarrisur si hidherimi...
Mbi gur'e varrit me gdhendni krahet e fluturimit.

2.
Erdha ne vendin qe kam braktisur,
Vendin ku jeta ime pat nisur,
Token ku hijen e pare hodha
Permbi kalldreme,gjurme debore;
Ku gjurma ime si gjurme mushke
Mbeti mbi shkembin mbuluar myshqesh,
Ne nje lugine,ku mes vargmalesh
Jehon akoma tingull'i fjales,
Fjales se shenjte me emrin Nene,
Qe belbezoi goja pa dhembe,
Goja e foshnjes edhe e plakut
Me shije mjalti edhe farmaku.

Erdha dhe prape une po ik
Si nje shtegtar dhe pelegrin.
As aparat,as kamer s'shkrepa,
Celuloidin stamposi zemra.

3.
A eshte ikje emigrimi.
A eshte ikje edhe braktisje.
Ate e di vec zemra ime
Qe prapa brinjes perpelitet.

Ate e di...Pse e harrojme!
Dhe mitr'e nenes jashte na qit,
Por ate preher ne vec kujtojme
Kur grop'e vdekjes na gelltit.

4.
Ketu kam qene.Ketu s'kam qene.
I njejti diell.
E njejta hene.
E njejta enderr e paqene.
E njejta fjale e pathene.
Dhe e kam thene.
Dhe s'e kam thene
Nen kete diell dhe kete hene,
Ne kete vend ku nuk kam qene,
Ku nuk kam qene dhe kam qene,
Ku endrrat time perjete flene
Bashke me fjalen e pathene,
Bashke me fjalen e peshperitur,
Me zemerdjeguren te zhuritur.

5.
Vargmalet c'me kujtuan vallen.
Dhe fusha sheshin e nje dasme.

Dhe plepat mbledhur grupe-grupe
Porsi dasmoret erdhur krushqer.

Dhendri i dasmes isha une.
Dhe nusja nimfe nga nje lume.

Lume qe rridhte nga zemra ime.
Korca me ngjau me nenen time.

Nenen e thinjur rreze kodres,
Henes i binte si nje loderz.

6.
Pse me zemerohesh,Mal!
Nuk te kam harruar.
Mali tim mall
Ne shpirt me ka renduar.

Kam ecur fushave pa ane.
Kam fluturuar mbi rrafshe detesh,
Ty te kam pasur prane,
Ne shpirt kam mbartur nje mal dertesh.

Kam ngjitur dhe kam zbritur
Shtigjet e jetes sime,
M'i larte me je ngritur
Mbi malin e kujtimeve.

Dhe hije me ke bere
Dhe drite mbi mendimet,
Burimi yt i embel
Ka rrjedhur penes sime.

S'me ka rrafshuar rrafshi.
S'me ka mbuluar deti.
Ne shpirt mbaj tendi ashtin,
Mal mbetem.

7.
Shpesh i them vetes kozmopolit,
Jam qytetar i Botes.
Aspak me mua mos u merzit,
Ndergjja im'e vockel.

Atdheu im vete ma dha
Shkopin e pelegrinit.
Mire se me erdhe,Bota me tha,
Ne hapesirat time.

Mire se te gjeta,Bot'e madhe,
S'po vij porsi lypsar;
Un'e pranoj pritjen bujare,
Ti ma prano shpirtin krenar.

Qumesht te nenes kam ne buze,
Vlage burimi malesh.
Kozmopolit, - s'eshte perbuzes,
As patriot, - nuk eshte talles.

E pati thene bukur Poeti
Ne pragun e epokes,
Nuk jane gje sot tjeter shtetet,-
Mehalleza te Botes.

Korçë,verë 2008