Limaj: EULEX-i po hetohet
Fatmir Limaj
Intervista
16.04.2011
Arton Konushevci
Njė institut evropian i pavarur ėshtė duke e hetuar EULEX-in. Edhe ata e kanė parė se unė jam simboli qė EULEX-i ka bėrė shkelje eklatante, tha nė intervistėn pėr Radion Evropa e Lirė, Fatmir Limaj.
RADIO EVROPA E LIRĖ
Zoti Limaj, me gjithė kundėrshtimet qė keni pasur ndaj marrėveshjes sė koalicionit midis partisė suaj, PDK, dhe Aleancės Kosova e Re, kjo marrėveshje ėshtė riformuluar. Si e shihni ju atė?
FATMIR LIMAJ
Po dal nė fund, pikėrisht aty ku ju e thatė riformulim. Ne asnjėherė nuk kemi qenė kundėr marrėveshjes AKR-PDK, nė asnjė mėnyrė dhe me askėnd tjetėr, po thjesht riformulimi ėshtė dashur tė jetė tjetėr, njė marrėveshje tjetėr.
Dhe, ashtu siē kemi parashikuar mė 22 janar, se marrėveshja e tillė ėshtė njė marrėveshje, e cila s’ka pėr tė qėndruar, u pa me zhvillimet e fundit qė nuk qėndroi. Pėrsėri u desh tė kthehej nė pikėn zero tė riformulimit tė marrėveshjes qė AKR-ja tė marrė atė qė i takon dhe tė pretendojė diēka qė s’i takon.
Ne nė fillim kemi qenė kundėr dhėnies sė postit tė presidentit AKR-sė, kemi kėrkuar qė AKR-ja tė jetė pjesė e Qeverisė, por jo tė marrė postin e presidentit.
Fatkeqėsisht, nė atė kohė nuk jemi kuptuar drejt dhe tash kemi ardhur nė njė pozitė ku kemi humbur njė muaj dhe jemi kthyer nė pozitėn fillestare, mirėpo me dėme pėr PDK-nė. Domethėnė, nga ky proces njėmujor ėshtė dėmtuar mė sė shumti vetė PDK-ja, sepse nė mėnyrė tė panevojshme ka humbur njė muaj.
RADIO EVROPA E LIRĖ
Jeni tė kėnaqur me mėnyrėn se si ėshtė zgjidhur kriza e fundit politike?
FATMIR LIMAJ
Kemi thėnė se nuk ka rrugė tjetėr pas atyre zhvillimeve, se duhet tė ulen me partitė opozitare, gjė qė ėshtė dashur tė bėhet qė nga fillimi; pra njė konsultim serioz dhe jo tė vihet deri te telashet, nė tė cilat u gjetėm. Vetė bisedat, diskutimet dhe konsultat me partitė opozitare do tė arrinin zgjidhje.
Ne jemi tė kėnaqur me vetė faktin qė ėshtė biseduar dhe ka njė zgjidhje mes dy partive mė tė mėdha. Mirėpo, ajo qė ne tash e ndajmė prej procesit, sepse kėtu kemi dy gjėra: jemi tė kėnaqur me procesin qė ka shkuar dhe kemi ardhur deri te zgjidhja. Po, njėkohėsisht, nuk jemi tė kėnaqur me veprimet qė kryetari i PDK-sė i ka bėrė nė raport me partinė e tij, sepse ēdo veprim e ka bėrė kokė mė vete dhe pa marrė miratimin e organeve tė partisė.
Por, kjo ēėshtje ėshtė krejtėsisht brendapartiake, por paraqet shqetėsim se duke pasur parasysh qė PDK-ja ėshtė parti, e cila udhėheq me vendin, domosdo, pėrveē qė dėmtohet partia, kam frikė se kėto refleksione do tė vijnė edhe pėr vendin.
RADIO EVROPA E LIRĖ
Jeni nėnkryetar i PDK-sė dhe kohėt e fundit posaēėrisht nė periudhėn paszgjedhore flitet jo pak pėr ndasitė qė ekzistojnė brenda saj. A ka hasmėri nė PDK?
FATMIR LIMAJ
Jo, nė Partinė Demokratike tė Kosovės ka proces demokratik, ka njerėz tė cilėt pajtohen dhe s’pajtohen me mėnyrėn e qeverisjes, ka zėra demokratikė qė thonė qėndrimet dhe mendimet e tyre, qė besoj se i ndihmojnė sė pari PDK-sė, por mbi tė gjitha i ndihmojnė vendit.
Me vetė faktin qė unė thashė se nė qoftė se dikush nuk i respekton organet e partisė dhe ju ngrini zėrin qė tė kthehet dhe tė bisedojė dhe t’i respektojė organet e partisė, tregon qė kėrkohet qė tė vihet demokracia sė pari nė parti, tė respektohen organet, tė cilat tė kanė zgjedhur dhe pastaj me fuqinė e partisė tė vazhdohet tutje.
Nė qoftė se i anashkaloni, injoroni organet e partisė, unė dyshoj qė atė shprehi mund ta bartni edhe nė jetėn institucionale dhe kjo pastaj ėshtė e dėmshme pėr vendin. Ne vazhdimisht kemi pasur debat brenda partisė, por tash qėndrimet politike jemi duke i nxjerrė edhe jashtė, ashtu qė qytetarėt dhe simpatizantėt tanė tė shohin mbi zhvillimet brenda pėr brenda partisė.
Kėshtu qė kjo mė tepėr shkakton njė avancim demokratik brenda PDK-sė, sesa flasin pėr pėrēarje ose pėr diēka mė tepėr. Mund tė them qė janė dy qasje tė ndryshme tė orientuara nė kohėn e zgjedhjes sė presidentit qė janė bėrė tė qarta. Njė qėndrim ka qenė kundėr dhe tjetri pėr dhe kėshtu u kemi ofruar votuesve tanė, simpatizantėve dhe qytetarėve qė tė shohin se cili ėshtė qėndrimi mė i drejtė.
E kemi thėnė nė tė kaluarėn qė nėse ka qėndrim tė drejtė, do ta mbėshtesim, por po shihet qė nuk ka qenė ashtu. Po shihet qė ne kemi pasur tė drejtė dhe tendenca pėr tė ikur nga pėrgjegjėsia nė parti, tregon njė shenjė jo tė mirė pėr demokracinė. Por, ai nė parti nė kėtė rast, nuk ka marrė sugjerimet dhe praktikisht ka injoruar tė tėrė organet e partisė, i ka ikur pėrgjegjėsisė, sepse ai e di saktė qė e ka dėmtuar shumė partinė me veprimet e fundit.
Nuk ka dashur sigurisht tė bisedojė brenda partisė pėr veprimet e fundit. Ka gjetur njė metodė tjetėr t’i ftojė njė nga njė kryetarėt e degėve dhe jo tė ulet tė bisedojė me organet. Dhe, tė shohim...
RADIO EVROPA E LIRĖ
Zoti Limaj, si ministėr jeni pėrballur me pretendimet pėr korrupsion - si deputet po pėrballeni po ashtu me pretendime pėr krime lufte. Keni pohuar se thėnia “askush mbi ligjin” duhet tė jetė vėrtet e zbatueshme pėr tė gjithė. Nė ēka apo nė kė keni menduar konkretisht?
FATMIR LIMAJ
Mendoj qė ėshtė abuzuar dhe po vazhdon tė abuzohet shumė me atė fjalėn e hershme “askush mbi ligjin”. Sė pari ėshtė abuzuar nga ata vetė qė e kanė thėnė dhe kemi dy-tri raste eklatante, tė cilat janė abuzuar.
Fatkeqėsisht, ka njerėz nė misionin pėr sundimin mbi ligjin qė punojnė nė Kosovė qė janė me mentalitetin e UNMIK-ut, ku bėjnė pjesė si personel i tyre dhe vazhdojnė ta shohin Kosovėn jo si shtet i pavarur, por si protektorat i UNMIK-ut dhe tutorėt vazhdojnė tė shikojnė se ata mund tė bėjnė ēdo gjė dhe kur tė duan dhe kjo fatkeqėsisht po i kushton vendit tonė.
Kėsaj fryme i ka ndihmuar edhe mėnyra jonė e qeverisjes, ai mentaliteti jonė servil, dhe kam frikė qė kėtu po tentohet tė mbytet ēdo zė i pavarur, po tentohet tė mbytet ēdo iniciativė qė buron nga vendorėt, qė i shėrben vendit.
Dikush po i sheh me sy tė keq kėto iniciativa, sepse shtimi i kėtyre iniciativave sikur i bėn tė panevojshme misionet e tilla dhe fatkeqėsisht e kanė gjetur rrugėn... e kam thėnė dhe tashmė pėrfundimisht jam i bindur qė ky mentalitet i UNMIK-ut dhe protektoratit duhet tė marrė fund nė Kosovė.
Ata, tė cilėt kanė ardhur, duhet tė ndihmojnė dhe tė na kėshillojnė. Ne gjithmonė kemi pasur dhe kemi nevojė pėr partnerė dhe pėr tė ndihmuar. Unė jam i bindur qė BE-ja ka dėrguar misione kėtu pėr tė ndihmuar, pėr t’i shtyrė para kėto iniciativa dhe pėr t’i inkurajuar kėto iniciativa individuale, pėr t’ua lėnė sa mė shumė lokalėve pėrgjegjėsinė, vendorėt tė mėsohen tė qeverisin nė mėnyrė tė pavarur.
Fatkeqėsisht, misioni ėshtė duke bėrė tė kundėrtėn kėtu, po i ngulfat, po i shtyp kėto iniciativa dhe kėtė zė, ose kėtė mentalitet tė pavarur qė po tentohet tė ndėrtohet nė Kosovė.
Sigurisht mė lehtė pėr ta ėshtė tė punohet me njerėz, tė cilėt janė tė gatshėm servilohen, tė punojnė ēdo gjė qė u thonė ata.
RADIO EVROPA E LIRĖ
Ku ka ngelur ēėshtja pėr pretendimet pėr korrupsion dhe krime lufte?
FATMIR LIMAJ
Kjo ėshtė ajo qė e bėj pyetje edhe unė. Absolutisht nuk, nuk kam informacion; askush nuk mė ka informuar edhe pėr pretendimet sa kam qenė nė ministri.
Mund tė them qė ka ardhur njė institut evropian ose njė organizatė joqeveritare, institut i pavarur, i cili ėshtė duke bėrė hulumtime, duke e hetuar EULEX-in dhe ka ardhur konkretisht me mua njė kohė, pėr rreth 4-5 ditė. Ata kanė kėrkuar nga unė tė jap mendimet e mia rreth tij, sepse ata janė duke e hetuar punėn e EULEX-it se sigurisht edhe ata e kanė parė se unė jam simboli qė EULEX-i ka bėrė shkelje eklatante nė tė dyja rastet.
Unė jam shumė kureshtar tė di se a ka ndonjė komision Bashkimi Evropian brenda pėr brenda pėr tė kontrolluar mėnyrėn dhe punėn se si e pėrmbush mandatin EULEX-i gjė qė kjo tash e tutje do tė jetė aktuale, sepse ky institut pėrmes avokatėve tė mi do ta ngrejė kėtė ēėshtje pėr ta parė se ēka po ndodh. Tani pėr tani asgjė nuk kam.
RADIO EVROPA E LIRĖ
Keni thėnė se “veriu ėshtė mbi ligjin”. Kė e shihni fajtor pėr gjendjen e krijuar nė veri?
FATMIR LIMAJ
Ne, sė pari, vendorėt, pa asnjė dilemė, por edhe misionet ndėrkombėtare. Ju e dini se ēka thotė Pakoja e Ahtisarit. Misionet, tė cilat kanė ardhur pėr tė ndihmuar dhe ne kemi pasur mė sė shumti nevojė pėr tė na ndihmuar nė pjesėn veriore tė Kosovės. Prezenca ndėrkombėtare atje do tė duhej tė ndihmonte pėr tė ndėrtuar mirėbesimin nė mes dy komuniteteve, nė kėtė rast shqiptarėve dhe serbėve, por kėtu ka ndodhur e kundėrta.
Nuk di njė herė pėrfaqėsuesit e Zyrės Civile qė kanė bėrė njė veprim serioz nė pjesėn veriore tė Kosovės. Ata vazhdojnė tė lėvdohen pėr decentralizimin qė kanė bėrė nė pjesėn tjetėr tė Kosovės, po atė e kanė bėrė vetė institucionet e Kosovės dhe absolutisht jo pėrfaqėsuesi ndėrkombėtar. Ne nuk kemi parė asnjė hap serioz tė tij pėr tė shkuar dhe motivuar, si dhe pėr tė vepruar qė Pakoja e Ahtisarit dhe decentralizimi tė aplikohen edhe nė pjesėn veriore.
Kjo tregon se sa i panevojshėm ka qenė ky mision, me vetė faktin qė asgjė nuk ka bėrė nė atė pjesė, sepse kėtė pjesėn tjetėr tė krejt Pakos sė Ahtisarit e ka kryer shumicėn, nė kėtė rast edhe ligjet, edhe decentralizimi, ēdo gjė qė ka pasur tė bėjė me Pakon e Ahtisarit nga pjesa shumicė ėshtė realizuar 100 pėr qind, ndėrsa nuk kemi asnjė hap nga pjesa veriore.
Nuk ka asnjė hap serioz nga ata qė e mbikėqyrin realizimin e planit tė Ahtisarit, as nga ata qė e mbikėqyrin sundimin e ligjit, EULEX-i. Ju e dini qė gjendja nė pjesėn veriore tė Kosovės ėshtė tėrėsisht mbi ligjin, ėshtė anti-kushtetuese - absolutisht anti-kushtetuese nė tėrėsi.
E kemi njė prani serbe, Serbinė mund ta cilėsojmė njė atak territorial antikushtetues qė i ka bėrė pjesės veriore tė Kosovės. S’ka asnjė veprim konkret pėr ta larguar.
Ju e keni parė qė EULEX-i nuk bėn atje, po ka qenė i gatshėm nė rastin tim tė shkel Kushtetutėn qė ėshtė njė shkelje nė tentativė rasti i fletarrestimit dhe kjo ėshtė ajo qė dikush nuk e ka marrė seriozisht pavarėsinė e Kosovės mė 17 Shkurt. Ka tė atillė qė thonė se Kosova nuk e meriton pavarėsinė ose ndihen keq pse Kosova ėshtė kėtu ku ėshtė.
Kėshtu qė, kjo e keqe duhet tė sqarohet pėr tė mirėn e procesit, pėr tė mirėn e perspektivės evropiane tė Kosovės. Mendoj qė ka ardhur koha qė Kosovėn dhe qytetarėt t’i trajtojnė ashtu siē janė, si njerėz tė pavarur dhe jo ne tė vazhdojmė tė trajtohemi si njerėz tė dorės sė dytė.
Pėrgjigju Duke Cituar
Postuar mė parė nga beni33
Krijoni Kontakt