Zbardhet vendimi për paktin e kufirit detar, Greqia: Duam sqarime, jemi të shqetësuar
Aristir Lumezi
Gjykata Kushtetuese dha dje vendimin zyrtar për paktin detar me Greqinë. Në njoftimin zyrtar të gjykatës thuhet se, “Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë në mbledhjen e saj të dt.26.01.2010, në bazë të nenit 131/ b) të Kushtetutës, vendosi njëzëri të deklarojë si të papajtueshme me Kushtetutën projekt-marrëveshjen e nënshkruar ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Greqisë “Për delimitimin e zonave përkatëse të shelfit kontinental dhe zonave të tjera detare, që u përkasin në bazë të së drejtës ndërkombëtare”. Kushtetuesja sqaron më tej pikat ku anëtarët e Gjykatës dyshojnë se shkelen ligjet nga Pakti detar. “Gjykata Kushtetuese theksoi se në projekt-marrëveshjen në fjalë konstatohen shkelje procedurale dhe substanciale që bien në kundërshtim me Kushtetutën dhe Konventën e Tretë Ndërkombëtare të OKB-së për të Drejtën e Detit të vitit 1982”, citohet sot nga Kushtetuesja. Pritet që në ditët në vazhdim të publikohet dhe argumentimi, që nëntë anëtarët e Gjykatës Kushtetuese i kanë bërë vendimit të marrë për këtë çështje.
Argumenti
Me shkelje procedurale anëtarët e Gjykatës Kushtetuese nënkuptojnë mungesën e plotfuqisë së Presidentit për grupin negociatori. Kjo ishte dhe pika më e fortë e mbrojtjes së kërkesës së tyre nga ana e socialistëve, që e ankimuan atë në Gjykatën Kushtetuese. Mbrojtja nga ana e qeverisë për këtë shkelje të bërë gjatë hartimit të paktit detar me Greqinë, nuk i ka bindur anëtarët e gjykatës. Përfaqësuesit e Qeverisë u shprehen në seancë se “meqenëse Shqipëria dhe Greqia kanë marrëdhënie shumë të mira fqinjësie, u pa e mjaftueshme vetëm një rekomandim i kryeministrit Berisha për të nisur negociatat”. Duket se grupi i ri i negociatorëve, që do të rinisë punë për hartimin e një marrëveshje të re detare, do të fillojë nga puna vetëm pasi Presidenti i Republikës të japë pëlqimin e tij. Gjithashtu, anëtarët e Gjykatës Kushtetuese kanë vërejtur shkelje substanciale në këtë marrëveshje. Sipas tyre, të gjithë parametrat e përdorur nga grupi negociatori nuk janë marrë sipas dispozitave kushtetuese dhe Konventën e Tretë Ndërkombëtare të OKB-së për të Drejtën e Detit të vitit 1982. Pikat e nxehta të debatit juridik, por dhe teknik në gjykatë, ishin ishujt grekë Barchetta dhe Othonos. Për të rinegociuar një marrëveshje të re detare me Greqinë, shteti shqiptar do të duhet të bëjë ato përcaktime ligjore të gjireve, kepeve por dhe ishujve. Mungesa e bazës ligjore në përcaktimin e tyre bëri që në gjykatë të hidheshin akuza se Shqipëria i ka falur hapësira ujore dhe shelf kontinental Greqisë. Një përcaktim i tillë i limiteve të ujërave detare do të lehtësojë dhe punën e grupit të ri negociatori për marrëveshjen e re. Në seancën e vetme në Gjykatën Kushtetuese, ku u dëgjuan palët e interesuara, përfaqësuesi i Ministrisë së Mbrojtjes u shpreh se në kanalin e Korfuzit i është lënë më shumë hapësirë detare Greqisë, pasi ky vend ka një flotë detare shumë më të zhvilluar se Shqipëria dhe për rrjedhojë ka dhe fluks më të madh anijesh që lëvizin në këtë Kanal. Marrëveshje të tilla, nëse hartohen në shprehje të mos zbatimit të dispozitave të përcaktuara në traktatet ndërkombëtare, janë të pariparueshme në të ardhmen.
Greqia: Jemi të shqetësuar, presim sqarime
ADI SHKEMBI
Qeveria shqiptare dhe ajo greke reagojnë menjëherë pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese, e cila rrëzoi paktin detar mes Shqipërisë dhe Greqisë. Pak orë pasi zyra e shtypit të Gjykatës Kushtetuese bëri të ditur vendimin, ministri i Jashtëm Ilir Meta dhe ministri i Jashtëm zëvendësues në Athinë, Dimitris Drucas kanë dalë para mediave për të bërë të ditur qëndrimet e tyre.
Qëndrimi i Greqisë
Numri dy i diplomacisë greke tha se qeveria e vendit të tij është shumë e shqetësuar pas këtij vendimi. Ai shtoi se do të kërkojë sqarime nga qeveria shqiptare. “Ky është një zhvillim që nuk na bën të lidhur. Jemi të shqetësuar për këtë situatë dhe në pritje të sqarimeve të këtij vendimi. Ne nuk mund të komentojmë vendimet e gjykatave, por presim nga pala shqiptare që të vendosë një zgjidhje të çështjes”, ka pohuar Drucas.
Qëndrimi i Shqipërisë
Zv.kryeministri Ilir Meta doli në një konferencë për mediat ku theksoi se qeveria do të pranojë vendimin e Gjykatës Kushtetuese, me gjithë rezervat që ka ajo. “Ajo që dua të them është se në cilindo rast, sikurse jam shprehur dhe përpara se kjo çështje të ankimohej në Gjykatën Kushtetuese, qeveria do të respektojë vendimin e Gjykatës Kushtetuese, pasi kjo është një domosdoshmëri që vjen nga respekti i qeverisë për pavarësinë e gjykatave dhe të institucioneve të pavarura, pavarësisht nga pretendimet apo nga rezervat që mund te kemi ndaj çdo lloj vendimi, pasi ne do të lexojmë me vëmendje dhe argumentimet që do të jepen dhe kuptohet që do të bëjmë edhe sqarimet e duhura”, u shpreh Meta. Në të njëjtën kohë sipas kreut të diplomacisë shqiptare, njohja e vendimit të gjykatave, pavarësisht se si është ai, është edhe dallimi mes shumicës në pushtet dhe opozitës. “Por dallimi esencial midis kësaj mazhorance evropiane për integrim me lidershipin aktual të opozitës aktuale, është pikërisht ky: ne i respektojmë vendimet e gjykatave edhe kur na pëlqejnë, edhe kur mund të kemi rezerva për to. Kurse ata janë vetëm për ato vendime që u pëlqejnë dhe i injorojnë kur këto vendime bien në kundërshtim me pëlqimet, apo dhe me interesat e tyre të ngushta politike”, theksoi kreu i Ministrisë së Jashtme.
Marrëveshja
I pyetur nëse pala shqiptare duhet të merrte plotfuqinë nga presidenti Bamir Topi për negocimin e kësaj marrëveshje, si në të gjitha rastet e tjera, zv.kryeministri tha se maxhoranca nuk do të bëjë asnjë koment deri sa të shohë vendimin e zbardhur nga Gjykata Kushtetuese dhe pikat e paktit që kanë çuar në rrëzimin e tij. “Ne nuk do të bëjmë asnjë sqarim pa zbardhur qëndrimin dhe argumentimin e Gjykatës Kushtetuese. Kushdo që të jetë vendimi, ne e kemi thënë para se kjo çështje të shkonte në Gjykatën Kushtetuese, ne do ta respektojmë, sepse respektojmë pavarësinë e gjykatave që është esenciale për një vend demokratik dhe që do të bëhet evropian”, u shpreh më tej Meta. “Nuk jemi si ata që respektojnë ato vendime të gjykatave që pëlqejnë dhe kundërshtojnë ato, vendimet e të cilave nuk janë në interesin e tyre të ngushtë. Ky është qëndrim parimor. Për sa u takon sqarimeve apo vlerësimit tonë për argumentimet, arsyet të cilat kanë çuar në një vendim të caktuar, ne do t’i bëjmë publike në momentin e duhur. Por derisa asgjë nuk është e qartë dhe zyrtare, sigurisht që edhe ne rezervohemi të bëjmë komente, të cilat mund të ishin të parakohshme”, theksoi më tej ministri i Jashtëm. Sipas tij këto çështje, të cilat janë të mbartura, do të zgjidhen në respekt të vendeve përkatëse dhe të legjislacionit shqiptar. I pyetur nëse i vjen keq për këtë vendim të Gjykatës Kushtetuese, kreu i diplomacisë shqiptare tha se “Mua nuk më shkon të them as që më vjen mirë dhe as që më vjen keq. Mua më takon të them se do të respektojmë vendimin e gjykatës, pavarësisht nëse na vjen mirë apo jo, të bindur apo jo, do të shikojmë dhe argumentimin. Por ju e dini që atje janë bërë pyetje, të cilat i takojnë dhe Parlamentit, sikurse ishte pyetja që u drejtohej përfaqësuesve të qeverisë: “Nga niseni ju kur thoni se përse janë të mira marrëdhëniet me Greqinë?” Megjithatë, na pëlqen, s’na pëlqen, jemi të bindur apo s’jemi të bindur, ne respektojmë vendimin e Gjykatës Kushtetuese”.
Marrëdhëniet Shqipëri- Greqi
Kreu i diplomacisë shqiptare u shpreh i bindur se marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Greqisë nuk do të ndikohen nga rrëzimi i paktit në Kushtetuese. “Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë, pavarësisht nga cilido që mund të jetë mendimi dhe argumentimi përkatës, janë marrëdhënie të cilat do të ecin përpara, ashtu sikurse jemi të bindur se zgjidhja e gjithë çështjeve të cilat janë të mbartura nga e kaluara, sikurse është dhe çështja e këtyre kufijve, absolutisht që është një gjë e domosdoshme, aq më tepër për një vend që synon të integrohet në Bashkimin Evropian si Shqipëria”, tha Meta.
Moisiu: Shqiptari nuk e lëshon lehtë tokën e detin
Ish-presidenti Alfred Moisiu e vlerëson si mjaft pozitive vendimin e Gjykatës Kushtetuese për rrëzimin e paktit për ndarjen e kufirit detar ndërmjet Shqipërisë dhe Greqisë. Në një prononcim për median, Moisiu tha se “për të disatën herë, ky institucion tregoi pavarësinë e tij, në këtë rast, duke mos rënë pre e shpërfilljes së interesave kombëtare nga grupi që hartoi draftin”. “Për tokën babai vret djalin dhe anasjelltas për një metër tokë. Pra shqiptari e vlerëson tokën dhe në konceptin e madh të shtetit dhe qeveritë përkatëse nuk mund të lëshojnë tokën, detin çfarëdo që të jetë kaq lehtë”, theksoi ish-kreu i shtetit. Moisiu shprehet se marrëveshja për ndarjen e kufijve detarë duhet të rinegociohet. “Sigurisht duket normale kur një gjë nuk bëhet ashtu siç duhet të rishikohet dhe të negociohet dhe të bëhet ashtu siç duhet në përputhje me interesat e shtetit shqiptar, Shqipërisë, por edhe të Greqisë”, u shpreh ish-presidenti.
Idrizi: Mbështesim vendimin e Kushtetueses
Partia Drejtësi dhe Unitet përshëndeti dje vendimin e gjykatës Kushtetuese lidhur me paktin detar mes Shqipërisë dhe Greqisë. “PDU mbështet vendimin e djeshëm të Gjykatës Kushtetuese për nulifikimin e marrëveshjes me Greqinë për ndarjen e ujërave territoriale dhe të shelfit kontinental. Partia Drejtësi dhe Unitet ishte një ndër forcat e para politike në vend që shprehu rezervat dhe shqetësimin e saj në lidhje me këtë marrëveshje dhe që deklaroi se nuk do ta votonte atë në Kuvend. Vendimi i djeshëm i Gjykatës Kushtetuese na dha të drejtë në vendosmërinë që kishim kundër kësaj marrëveshjeje. Për më tepër, ky vendim tregoi se në Shqipëri funksionon shteti ligjor, e për këtë arsye ne e përshëndesim dhe e mbështesim fuqimisht këtë vendim”, thuhet në njoftimin e zyrës së PDU-së.
Milo: Negociata për pakt të ri
Ish-ministri i Jashtëm, Paskal Milo e ka vlerësuar vendimin e Gjykatës Kushtetuese, duke theksuar se ky institucion qëndroi i baraslarguar nga të dyja palët e interesuar për rrëzimin apo futjen e marrëveshjes në fuqi. “Gjykata Kushtetuese ka gjetur një zgjidhje që duket asnjanëse në dukje, por në mënyrën që e ka gjykuar dhe interpretuar ka prekur thelbin e problemit. Dhe këtu nuk bëhet fjalë vetëm dhe thjesht për çështje procedure, por duhet që vendimi i Gjykatës Kushtetuese, duke marrë shkas prej këtij vendimi, të rifillojë nga e para diskutimi për një marrëveshje të saktë”, tha Milo.
Ligori: Kryeministri është i marrë
Reagon PS: Berisha t’u kërkojë falje shqiptarëve
Partia Socialiste reagon ndaj vendimit të Gjykatës Kushtetuese, e cila rrëzoi mbrëmë me votim unanim 9-0, marrëveshjen e përcaktimit të kufirit detar me Greqinë. PS i kërkon kryeministrit t’u kërkojë falje shqiptarëve për marrëveshjen e cila “nuk ka respektuar as Kushtetutën, po as parimet e fqinjësisë së mirë.” “Vendimi i djeshëm i kushtetueses flet për një pushtet të verbër, që për të shtatëmbëdhjetën herë kapet nga drejtësia në shkelje të Kushtetutës dhe për një kryeministër të marrë, që shtatëmbëdhjetë herë rresht është zënë me presh në duar kundër interesave të vendit e kundër çdo parimi demokratik”, - reagoi në një prononcim për shtyp nga selia rozë, deputetja Shegushe Ligori. Sipas PS, vendimi i Kushtetueses është një arsye më shumë për të larguar me protesta Berishën nga Qeveria, kredencialet e të cilit në raport me Kushtetutën e Republikës kanë rënë. “Shtatëmbëdhjetë shkeljet e provuara nga gjykata nuk janë për fat të keq të gjitha shkeljet që Sali Berisha i ka bërë Kushtetutës dhe sot ka një arsye më shumë për ta larguar me protesta këtë pengmarrës të Shqipërisë nga detyra që nuk e kryen dot, përveçse duke shkelur interesat e vendit e të popullit të tij,” tha Ligori.
Flet kreu i Asamblesë Republikane
Godo: Vendimi i drejtë, rinegocimi me ekspertë të huaj
Politikani i njohur Sabri Godo e quan të drejtë vendimin e marrë dy ditë më parë nga Gjykata Kushtetuese, e cila rrëzoi paktin detar mes Shqipërisë dhe Greqisë. Në një intervistë për gazetën “Panorama” kreu i Asamblesë së Partisë Republikane propozon marrjen e një ekspertize të huaj për rinegocimin e marrëveshjes. “Unë jam i parimit që vendimi duhet të konsiderohet gjithmonë i drejtë dhe në këtë rast kjo konfirmohet me idenë time që është marrë një vendim i drejtë. Unë kam qenë që në fillim të hapjes së këtij debati për thirrjen e një ekspertize të huaj të autoriteteve zyrtare, në mënyrë që të dyja palët t’i nënshtrohen një arbitrimi superior dhe të mos i mbetet hatri askujt. Kjo do të ishte zgjidhja më e mençur dhe e vetmja sipas mendimit tim”, tha Godo. Sipas tij Shqipëria dhe Greqia janë dy vende anëtare të NATO-s, çka bën më të lehtë pranimin e marrjes së një arbitri të huaj.
Zoti Godo, si e vlerësoni vendimin e Gjykatës Kushtetuese, e cila ka rrëzuar marrëveshjen mes Shqipërisë dhe Greqisë për ndarjen e kufirit detar?
Unë jam i parimit që vendimi duhet të konsiderohet gjithmonë i drejtë dhe në këtë rast kjo konfirmohet me idenë time që është marrë një vendim i drejtë. Tani nuk duhet që të çohen gjërat në ekstrem, flas për masmedian tonë dhe politikën tonë. Kjo nuk duhet të çojë në një acarim të marrëdhënieve me Greqinë, duhen parë gjërat me nerva të qeta, të studiohen argumentet e Gjykatës Kushtetuese dhe doemos do të çojë tani në një mënyrë të imponuar në rinegocimin e marrëveshjes me Greqinë. Unë kam qenë që në fillim të hapjes së këtij debati për thirrjen e një ekspertize të huaj të autoriteteve zyrtare në mënyrë që të dyja palët t’i nënshtrohen një arbitrimi superior dhe të mos i mbetet hatri askujt. Kjo do të ishte zgjidhja më e mençur dhe e vetmja sipas mendimit tim.
Në gjykimin tuaj, ku mendoni se ka gabuar pala shqiptare gjatë negocimit të kësaj marrëveshje?
Tani duhen pranuar ato objeksione që ka bërë gjykata Kushtetuese dhe që më duket se konsistojnë në dy gjëra. E para që është edhe më e rëndësishme ka të bëjë me matjet e largësive dhe e dyta që është procedurale, lidhur me mënjanimin e autoritetit të Presidentit. Për mua, më tepër ka rëndësi themelore ky objeksioni i parë dhe tamam për të evituar keqkuptimet apo grindjet në këtë pikë, të dy palët duhet të pranojnë një arbitrim të huaj. Ndoshta ndonjë organizëm i NATO-s mund të thirrej. Duke qenë se të dy vendet jemi anëtarë të NATO-s, një arbitrim i tillë do të ishte plotësisht i kënaqshëm.
Panorama
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga Albo
Krijoni Kontakt