Te jtosh ne ishull

[Anesti_55]

E kam postuar te enciklopedia por mendoj se vlen me shume ketu.

Fragmente nga rromani "të jetosh ne ishull"(faqe 102)
Nga këto fragmente do tekuptoni permbajtjen e rromanit dhe pa e lexuar atë.

-Ka treind vjet qe turqit i detyrojne shqipetaet me shpate dhe taksa qe te tradhetojne krishterimin.Sa familje shqipetaresh kanë paguar taksen e gjakut,devshirmene dhe kanenisur djente e mitur jenicere ne ushtrine osmane?Sa familje te tjera detyrohen te paguajne te dhjetën e te korrurave te tyr për harac,qe të mos bëhen turq?Sa te tjerë paguajne taksen e tokes ,Xhizvene,te cilën taksidaret ua rrejepin te krishtereve?A mund te mohosh se te krishtereve nuk u merret parasysh padia tek kadiu musliman?A mund te mohosh se familjet e krishtera duhet te japin qemijen peng qe turqit ti besojnë atyre dhkjo quhet taksa e sinqeritetit?A mund te mohosh se qe nga Shkodra ne Elbasan tregetareve te krishtere nuk i lejohet te hapin dyqan ne pazaret e qytetit?A mund te mohosh ti se fashatareve te krishtere ne Vlore u grabiten tokat nga bejleret muslimane?A mund te mohosh ti se vajzat e krishtera detyrohen te vendosin ferexhene qe dhjetë vjeç ndryshe nuk i lejohet te dalin ne rrugë?A e di ti se ne Berat një grua e krishtere qe nuk mban perce dhe nuk i mban duart te mbledhurakur ecën,denohet si e perdale ngaburrat muslimane?A e di ti se titujt dhe gradat i jepen vetëm muslimaneve megjithëse te krishteret jetojne ne te njëjtën perandori me ta?A e di ti se sa familje te mëdha shqipetare ne këto dyqind vjet u detyruan te nderronin fenë s ndryshe do të humbisnin gradat dhe ofiqet e tyre sebashku me pronat?A e di ti se pas vdekjes se Skenderbeut sulltan Murati nxorri një dekret qe tegjithe shqipetaret te bëheshin synet me pahir për te lare sipas tij tradhetine e Skenderbeut?A e di se para disa vitesh një prift ne Mirdite u kap dhe kur nuk pranoi te bëhej musliman u denua me vdekje?A e di ti se turqit i japin te drejtë vetes te shajne si të duan Krishtin ,por po u shave Muhamedin te djegin te gjallë siç bene me një te krishtere ne Korce?A e din ti se ci ndodhi Gjergjit ne Janine?Gjergji ishte sherbetor tek një efendi i pasur.Puna e tij ishte qe ti mbante te zotit cibukun dhe rrogozin e faljes.Kur i zoti shkonte ne xhami te falej Gjergji rrinte tek dera sepse te krishteret nuk lejoheshin te hynin brenda.Efendiu qe e therriste Gjergjin Mustafa,ne sytë e muslimaneve një ditë i kerkoi ta fuste nexhami dhe ky nuk pranoi,por efendiu e futi me force.kur e moren vesht muslimanet e tjerë u bene si te terbuar se e quajte si fyerje ndaj islamit.gjergjin e gurgosen dhe e torturuan për tu bërë musliman por ai nuk pranoi dhe vdiq nga torturat.por dhimbja e tij nuk mbaron këtu sepse turqit kerkuan qe fëmijët e tij te bëheshin musliman.por gruaja e tij nuk pranoi dhe qe ti shpetonte ,deklaroi se fëmijët nuk i kishte me Gjergjin.dhe natyrisht kopilet nuk meritojnë te bëhen muslimane,apo jo?Kështu shpetuan fëmijët e shkrete për te ruajtur fenë e tyre duke humbur babane dhe nderin e nenes se pa perlyer.Ja pra përse u be Ibrahimi musliman.
(Faqe 104)-1-Të krishteret nuk duhet te ndertojne kisha ne territorin musliman.te krishtret duhet te mbajnë dyert hapur për muslimanet dhe ti strehojne ato falas deri ne tre ditë.te krishteret duhet ti lirojne vendin muslimaneve kur këto janë te pranishem.Ato nuk duhet te mbajnë rroba apo zbukurime të njëjta me ato te muslimaneve.Ato nuk duhet te përdorin emra musliman.Ato nuk duhet te ecin mbi kuaj me shale e kapister.Nuk duhet te mbajnë shpate,shigjeta harqe apo Nuk duhet te mbajnë kurrë unaze me gurë te cmuarar.Nuk duhet te shesin vere dhe të mos e pine atë ne mexhlis.Nuk duhet te blejne shtepi ne lagjet e muslimaneve.Nuk duhet te varrosin te vdekurit ne varrezat e muslimaneve.Të krishteret nuk duhet te ankohen kur kanë fatkeqësi apo te derdhin lote kur i vdesin te afermit.Ata duhet te rrine ne këmbë kur te paguajne taksen dhe taksidari duhet te rrije ulur.Rruga e lagjes se te krishterit duhet te jetë e ngushtë.I krishteri duhet te beje një shenjë ne deren e shtepise ne mënyrë qe njerzit ta njohin dhe të mos luten për te.Kalifi nuk u mjaftua me kaq por i dha te drejtë çdo muslimani te vriste te krishterin qe sipas tij i kishte shkelur këto rregulla.Perese nuk behesh një ditë i krishter qe te shijosh parajsen e Kalifit, Omar?Nejse ti nuk ke kaq shume shije por më thuaj tani përse u be Ibrahimi musliman?......Duke folur Araniti kishte nxjerre nga poshte velenxes dhe doren tjetër dhe Ali Tepelena pa unazen e Halil Patrones qe ia shtypte rrudhat mbi lekuren e gishtit......
...--------------------------------------------------------------------------------
Fragmente na rromani-Të jetosh ne ishull
Ju jetoni ne një ishull pa e ditur filloi të fliste Isaku .Ishulltaret janë njerëz te vetmuar dhe vetmija i ka bërë te nendojne.Ato kanë vetëm një qëllim qe te shpetojne ishullin e tyre nga stuhite dhe pushtuesit..Për tja arritur kësaj ato perdornin c’do dredhie dhe kur derdhite nuk pinin ujë ato perdornin luftën.Por lufta është arma e fundit qe perdornin pasi i kne afruar te huajve paqen,qetesine,strehim dhe mënyrën e tyre te jetësës.Ka shumë udhetare qe thonë se njerzit e ishujve janë mikprites.Ne fakt kjo është një dredhi qe ato e kanë përsosur me mijra vjet,për te shpetuar atë pak toke qe kanë nga piratet dhe deti..Ishulltaret kanë një rregull.Ato ti pranojnë te huajt dhe njerëzitë qe vijnë nga deti ,vetëm nëse këto mesojne notin.Pas notit ato u mesojne te huajve peshkimin,pastaj u mesojne site ndertojne varka me vela dhe anije,pastaj si te gatuajne peshkun,pastaj site ngrënë një dige për te zbutur egrsine e detit qe kafshon ishullin dhe pastaj se si te ushqehen ne dimer me durim dhe pastaj sesi gjete veres te ruajnë ushqim për dimrin tjetër..kur ihuaji i ka mësuar tegjitha këto ai e pa e kuptuar është bërë një ishulltar iri qe si te tjerët dhe ky mendon si te ruaj ishullin e vet duke perdorur mjeshterine qe i mesuan te parete vet..Voskopoja është një ishull i krishtere,i cili i ka shpetura deri sot pushtimit duke perdorur këto dredhi.Muslimanet këtu janë si te huajt .Ne qoftëse i sulmon ,ato do të sulmojne sepse deti i ka hedhur ne këtë ishull dhe ato skane se si te kthehen me prapa.Luften e fiton me kollaj ai qe don te shkaterroje sesa ai qe do të mbroje..Të shkaterrosh është me lehtë dhe prandaj Turqit kanë pase vetëm fitore ne tokat tona. Njeriu qe mbron është i kujdesshem si ne ,sepse ai nuk do qe duke luftuar kalldermet te prishen,te digjen shtepite,kishat te zbrazen,te vishen pasurite.Ai qe shkaterron nuk mendon këto pasi ai s'ka asnjë ndjenjë për tokën qe ka vendosur te pushtoje.E do me çdo kusht atë toke me shtepi pa shtepi me kisha e pa kisha me njerëz dhe pa to.Ne qoftë se do të vazdojme luftën dashurija qe kmi për qytetin ,për c’do gurë e sokak,ku jemirritur dhe jemi bërë burra,do të na beje me te dobët. Muslimanet nuk kanë akoma dashuri për Voskopojen dhe janë gati te shkaterrojne c’do gjë vetëm te mbeten këtu .Ata e dinë se një qytet i djegur dhe i shkaterruar ehte me mimire se një mal apo fushe nga kanë ardhur,e qe i duhet te kthehen nëse humbasin luftën.Për te shpetuar ishullin duhet timesojme te huajve te sillen si ne..duht ti bindim ato se do tindajme pasurite dhe artin tonë me to.Ne ket mënyrë fëmijët e tyre do të rriten duke shkuar neshkolla ,do të mësojnë se toka është ushqim i trupit,dhe perendija burim i shpirtit,do të mësojnë zanatet tona... E kur ti kenë mësuar të gjitha këto ,ato nuk dote kenë me interes te shkaterrojne qytetin e tyre ,përkundrazi do luftojne bashke me ne për ta mbrojte se kështu do të ruajnë shtepite e pasurite e tyr.E shoh qe do tju dukete pa denjë por unë i shofqe tani ditën kur muslimanet do të mbrojne kishat tona.. Femijet e tyre qe do të jenë ngrohur si zogjte nën levozhgen e vezes se pashkes dhënë vere kryqet e kishave do tu bëjnë hije ,pleqeve te perveluar nga vapa.
Muslimanet e voskopojes janë akoma si të huaj ne ishull.Janë te eger te hutuar dhe te uritur.Vetëm një gjë nuk mund te pranojnë ata te kthehen mbrapa duke rrezikuar te zhyten ne thellesine e detit.Ne qoftëse i japim për te ngrënë ,i jep një strehe,dhe i meson notin,ato do të zbuten dhe dote punojnë për te pasur ato qe i kemi dhe ato nuk i kanë, sepse nuk mund ti sillnin nga deti. nuk mund ti sillnin nga deti.
Por ka dhe diçka tjetër .Muslimanet e voskopojes janë shqipetare siç jemi dhe ne.Gjysherit e tyre kanë qenë te krishtere,por fashatrat e tyre ku kanë jetuar nuk kanë pasur pasurinë e Voskopojes dhe prandaj u bene musklimane duke besuar se islami do tu sillte at qe u mungonte..Sot janë me te varfer por nuk mund te kthehen me mbrapa sepse islami esht shteti dhe shteti është ushtria dhe ushtria është forca dhe forca është trupi dhe trupi është shpirti dhe shpirti është islami.Ata janë muslimane por akoma nuk janë turq.Ne qoftëse ishulltaret do ti zbonin te huajt ,ata e dininse piratet do ti merrnin ata dhe bashke me to do të vinin te pushtonin ishullin..........Kështu kanë gabuar shumë burra te mencur para nesh,pa e kuptuar se duke i quajtur turq shqipetaret muslimane ,ne fakt i kanë hedhur ato si arme ne duart e turqeve.Me këto duar turqit kanë pushtuar fshatrat dhe qytetet tona..Ne te vërtetë shqipetaret luftuan kundër shqipetareve,dhe njera pale besontese lufteonte kunder turqeve dhe pala tjetër ngushellohej se luftonte kundër grekeve.Kesisoj nuk ka mbetur asnjë pellembe Shqipëri ,kujdo qe fitonte i thohej se fitoi si turk dhe kujdo qe humbete i thohej qe humbi ngaqë ishte grek.