Shqiptarët Po I Mbyt Urrejtja, Xhelozia, Fanatizmi E Sidomos Korrupsioni I Shfrenuar

[biligoa]

SHQIPTARËT PO I MBYT URREJTJA, XHELOZIA, FANATIZMI E SIDOMOS KORRUPSIONI I SHFRENUAR

Qerim Pllana

Prandaj; bashkimi është i vështirë por i domosdoshëm. Sepse xhelozia, urrejtja, fanatizmi dhe korrupsioni, veti këto të shëmtuara, të shprehura thellë në mendjet e pandritura dhe të paarsimuara sa duhet.

Për habi në politikën shqiptare, janë duke lëvizur drejtë kulmit të pandërgjegjiesë dhe marrëzisë së quajtur; vjedhje, korrupsion, hajni apo keqpërdorime të mandatit, gjithashtu të vjedhur nga taksapaguesit...


Xhelozia është një ndjenjë-vesi i shprehur kurdoherë për dashurinë, apo për besnikërinë e njeriut të dashuruar, bashkëshortit ose bashkëshortës, një të riu, ndaj një të reje për dashuri etj. Por, xhelozia, urrejtja dhe fanatizmi si vese të prapshta të njeriut ndaj njeriut, në arritjet e tij, në art, shkencë, politikë, apo diplomaci, në të arriturat individuale në fusha të ndryshme ekonomike, shëndetësore, karrierë politike, apo ngritje arsimore, artistike dhe lëmive të tjera të artit, muzikës, aktrimit në teatër, film etj., vërtetë janë vese të shëmtuara individuale dhe njerëzore. Mirëpo, xhelozia, urrejtja dhe fanatizmi, të shprehura dhe të mbjellura në frymën kolektive, fatkeqësisht siç shprehen sot, nëpër parti politike, sidomos tek shqiptarët, është një fenomen, i cili po u kushton pikërishtë atyre, madje me pasoja të rënda. Xhelozia, urrejtja dhe fanatizmi, elemente këto të shëmtuara dhe të tepërta, kanë filluar të shëndrrohen në rutinë, vesesh gjithashtu fenomene tepër të rrezikshëm, për krijimin e sistemit të qëndrueshëm, në jetësimin dhe në krijimin e shtetit stabil, shoqërinë stabile dhe vlerave të mirëfillta njerëzore, shtetërore, ekonomike, sociale, politike, arsimore, kulturore dhe shkencore etj. Ndonëse, këto fenomene, janë pjesë e psikologjisë, si shkencë përkatëse e psikologëve. S`do mend se xhelozia, urrejtja dhe fanatizmi, shqiptarëve me shekuj u ka shkaktuar pasoja të pariparueshme. Nëpër fazat e zhvillimit shoqëror-historik, xhelozia, e shëndrruar në urrejtje, bashkë me fanatizmin, herë më pak e herë më shumë, ka ekzistuar në mbretëritë feudale, madje edhe gjatë krijimit të dinastive mbretërore-familjare. Këtë fenomen e hasim sidomos në krijimtaritë dhe literaturën tonë dhe atë botërore, në veprat e Samiut, Nolit, Naimit, Shekspirit, Tolstojit, Balzakut, Henri Belit, Ismail Kadaresë, Qosjes, te autori i këtij teksti, dhe në shumë vepra tjera letrare, në artin e muzikës etj. Por, pas rrënimit të të ashtuquajturës “periudhë e socializmit real”, me kalimin e fazes së tranzicionit, drejt krijimit të marrëdhënieve të reja kapitaliste, në vendet në të cilat nuk u zhvulluan marrdhëniet kapitaliste, është krijuar një “mish-mash” i llojit të vet! Në kuadër të cilit sistem jovlerash, jemi duke jetuar, përsiatur dhe vuajtur, tri këto fenomene; xhelozinë, urrejtjen dhe fanatizmin, që kanë arritur kulmin e tyre. Sidomos në politikën e shtetbërjes, pozitë-opozitë dhe anasjelltas. Kështu që, fenomenet xhelozi, urrejtje dhe fanatizëm, kanë marrë përpjestime të përçudëta. Madje deri në vepra kriminele, ekzekutimesh, atentatesh dhe vrasje në mes të ditës!. Për të tjerët nuk kemi aq të drejtë morale të flasim. Por, për shqiptarët, tek të cilët, një pjesë të këtyre fenomeneve, janë kultivuar qysh moti, dhe pak a shumë nën ndikimin e kanuneve ; të Lek Dukagjinit, Maleve, Detit, kanunit të Papa Zhulit, dhe aty-këtu edhe nga kanuni i Gjergj Kastriot Skënderbeut. Edhe pse në këto kanune, ka elemente qenësore të rregullave dhe parimeve mjaftë njerëzore dhe humane.
Nuk mund të themi se, Kur`ani, ka mundur të ndikoj në xhelozinë individuale. Por, si Bibla, Dhiata e Vjetër dhe e Re, po ashtu edhe librat fetare të orthodoksizmit, kanë një pjesë burimi dhe kultivimi të xhelozisë, urrejtjes dhe fanatizmit kolektiv, herë-herë edhe armiqësor, jo ndaj njerëzimit, sa ndaj armiqësive, të krijuar me fanatizëm dhe lakmi për pushtime dhe zgjerim territoresh. Kurse, në ditët tona, xhelozia, fanatizmi dhe urrejtja, kanë marrë përmasa individuale dhe kolektive. Duke u shprehur herë në mënyrë hipotetike individuale, herë me transparencë, në urrejtje dhe fanatizëm kolektivë. Shembull konkret ishte veprimi i partive politike shqiptare në Maqedoni, në zgjedhjet e fundit presidenciale. Kurse, më një vizitë zyrtare në Tiranë, në shtator-tetor të vitit 1993, nga të 14 selitë e partive politike shqiptare, atëbotë, pothuajse nuk ishin dy apo tri parti politike, të cilat mbanin, (nuk mbanin fare kontakte mes vete). Një urrejtje prej xhelozisë së prapshtë ekzistonte sidomos mes PS-së dhe PD-së, që mund të merrej një si kuriozitet! Kur dihej se shumica e elektoratit, sidomos të udhëheqësve të partive, kishin dalë nga brumi i ish- Partisë së Punës! Kurse masmediat e shkruara, (sepse, ato elektronike akoma ishin në stadin e krijimit,) gatuanin aq urrejtje, xhelozi dhe satanizim, sa mendja të shkonte, se në Shqipëri janë krijuar 14 principata, me popujë e fise të ndryshme! Kjo urrejtje, Shqipërinë e solli atje, ku siç më kishte thënë, me një frikësim, por me bindje z. Sabri Godo, Kryetar i Partisë Republikane. Kur i bëra pyetje z. Godo, ç’është gjithë kjo urrejtje, ky revanshizëm mes grupeve e sidomos në mes partive.
Pse këto rrënime e shkatërrime deri dhe ullishtet e mbjellura nga dora dhe djersa e popullit, e jo nga Partia e Punës, të së cilës i keni takuar edhe Ju!? Ai më është përgjegjur pikërishtë kështu: “Kjo edhe nuk është aq tragjike, se çfarë mund të presë Shqipërinë, në vitet e ardhshme. Unë kam frikën se Shqipëria do të ndizët! Sepse, po i vjen erë fortune, erë luftës civile... Ky është ai revanshizmi, xhelozia dhe urrejtja, të cilat për mrekulli e keni nuhatur z. Pllana!? Dhe, vërtet, pa u mbushur mirë 3-vjetë, Shqipëria u ndez në ngjarjet e kobshme të vitit 1997. Atëherë, kur në Kosovë plasi lufta shqiptaro-serbe. Atëherë kur populli dhe Ushtria Çlirimtare e Kosovës, kishin aq shumë nevojë për ndihmë sidomos nga shteti amë-Shqipëria. Kurse, kur iu drejtova një udhëheqësi tjetër të një partie, e cila edhe sot e kësaj dite, me një grushtë deputetesh, është pjesë e Kuvendit të Shqipërisë. “Jeni të vetëdijshëm se Tiranën dhe atdheun e keni plotë spiujë grekë e serb, mbase edhe të tjerë”!? Ai u përgjegj duke anashkaluar pyetjen time: “ Mbase edhe mund të ketë, por këto shtete janë fqinj dhe prej tyre presim shumë? Prandaj, kjo përgjigjie, “presim shumë”, për mua në atë kohë, kur në Shqipëri isha, për të ngjallur sadopak entuziazmin patriotik mes njerëzve dhe partive. Për të hulumtuar terrenin e mundësive për armatosje, për të pranuar djemë tanë, në përgatitje dhe stërvitje për luftë. Unë nga atje, gjatë fundverës dhe vjeshtës të vitit 1993, mora vetëm një grushtë helmë!
Aq më shumë, kur zbulova se Berisha dhe Rugova, fare ama aspak, nuk po qanin hallin, se çfarë do të jetë e ardhmja e Shqipërisë, e aq më pak e ardhmja e Kosovës. Për këtë kam një dyzinë faktesh relevante. Të cilat kurdoherë jam i gatshëm për t`i thënë me transparence, dhe pa kurrfarë frike a ngurimi. Atë botë, ishte krijuar një urrejtje bashkë me një xhelozi marramendëse mes shqiptarëve, partive politike, individëve udhëheqës të ashtuquajtur (president partish), klanesh e grupacionesh, në të dy anët e atdheut.
Kësaj valleje po u prinin udhëheqës të partive kryesore politike, në të dy pjesët e atdheut. Ata njerëz kanë emër dhe mbiemër. Urrejtje dhe xhelozi e shfrenuar mes të burgosurëve të ndërgjegjiës politike etj, (Të burgosurit politkë, në Shqipëri krahasoheshin njësoj me të burgosurit atdhetar politikë shqiptar të Kosovës natyrale-etnike.) Dhe mund të merret me mend, njësoj merrej burgosja e të ndjerit, ish-kryetarit të Kuvendit të Shqipërisë, Pjetër Arbnori, (i cili në pritje që na ofroj në Kuvend, e pat thenë; “Isha i burgosur dhe i dënuar për dy vepra kapitale. Burgun e kam mbajtur për veprat për të cilat jamë fajësuar). Por, burgu im ndryshon krejtësishtë nga ai i z. A. Demaçi me shokë. Sepse, ndryshojnë edhe veprat, akuzat dhe qëndrimet e tyre patriotike”! Për çudi tek ai njeri, nuk hasa në ndonjë xhelozi, e aq më pak në ndonjë urrejtje. Nga i ndjeri, më është thenë edhe kjo fjali, të cilën nuk e harroj dot: “Jam shumë më enveristë se sa këta disa, të cilët i kanë shërbyer, por e kanë tradhëtuar në prapavijë dhe në vazhdimësi vijën e partisë e të enverizmit”! Sepse, unë kam patur kohë të studioj veprën e Enverit, pasi që çdo vepër e posa botuar, e “nxehtë” na vinte në burg! Kurse këta disa, veprat e tij, i kanë patur vetëm sa për ilustrim vitrinash, dekorimi dhe hijeshije, nëpër raftet e bibliotekave private shtëpiake”..!” Vërtetë, xhelozia e cila gradualisht shëndrrohet në urrejtje, është pjesë e veseve më të liga të njeriut, e cila ngulitet jo vetëm në mendjet e të paarsimuarëve. Por, ajo nëse merr përmasa kolektive e partiake, siç u theksuan vetëm disa nga shëmbujt e mësipërm, mund të jetë e rrezikshme, për një popull të tërë, për një shtet, qeveri apo institucione shtetërore.
Në Kosovë, kohëve të fundit, gjelozia fanatizmi dhe urrejtja mes partive dhe njerëzve udhëheqës të tyre, vie dhe bëhet gjithnjë e më e ashpër, gjithnjë e më e egër dhe shumë më e papërmbajtshme. Sikur prapa kësaj dukurie, është duke vepruar një djallë, që shqiptarët nuk i do të bashkuar, nuk do kurrë që ata të nisën drejtë unifikimit dhe bashkimit të atdheut. I dëshiron vetëm kështu, siç edhe janë, në jetën e përditshme politike, sociale, arsimore, ekomomike. Të përçarë,të egërsuar dhe sa më luftarak dhe sa më të egër mes vete! Meqë janë të amortizuar, për të ofruar vepra dhe programe sa më joshëse, sa më produktive dhe më të frytëshme, për popullin dhe vendin, atëherë; “Skamja ka shumë fjalë, xhelozi, urrejtje dhe fanatizëm, krijon përlarje, egërsi, shamata e sharje, por punë fare”! Mbase, me kohë, do të kalohen edhe këto shëmti vesesh, shumë të këqija dhe të rrezikshme, për një të ardhme më të lumtur, më demokratike, se sa kjo, që lë shumë pak, apo fare për të dëshiruar. Pasojat e furtunave, të atyre që zakonisht i kultivojnë e i mbjellin, i korrin të pafajshmitë, populli dhe atdheu. Si në ngjarjet e vitit 1997! Ndërsa përgjegjësitë, përherë mbesin jetim, pa përgjegjie, ndeshkimi dhe pa akuza gjykimesh! Prandaj, bashkimi është i vështirë, por i domosdoshëm, sidomos për fatin-fatkeqë, të cilin mund të përjetojë Kosova, pas “pavarësimit”! Me rritjen e korrupsionit, xhelozisë naïve, fanatizmit dhe sidomos urrejtjes ndërpartiake dhe ndërnjerëzore. Veti këto të shëmtuara, të cilat fare lehtë mund të shpiejnë në vllavrasje, ngjashëm me atë që ndodhi në vitin 1997, në shtetin amë! Shembull konkret i kësaj çmendurie, janë masmediat elektronike dhe ato të shkruara!

[Duaje Siveten]

Gazeta Sot Online, Friday, 08 May 2009

Sipas modelit “që na pëlqen”!

Nga Besi BEKTESHI

Jemi në një moment që duhet të ndahemi nga tranzicioni dhe mizerja, si në ekonomi dhe ligje, por edhe në “shtetëzim” dhe intelektualizëm. Natyrisht them mizerja, por fjala është pikërisht për “varfërinë” e cila në të vërtetë nuk është as në resurse dhe as në fuqi njerëzore, por në trashëgiminë qeverisëse dhe politike që kemi, dhe që vazhdojmë të kemi pafundësisht. Pak a shumë është një moment kur duhet të bëjmë dallimin në se “jemi për një kapitalizëm human dhe me rregulla demokratike të forta, apo për një mish-mash midis “socializmit idiot dhe trutharë e barktharë të dikurshëm dhe kapitalizmit korruptiv dhe mospërfillës ndaj të drejtës, që sundon sot”!! Për të bërë një lloj arsyetimi, duhen referenca dhe pikërisht këto referenca që kanë të bëjnë më shumë me konceptet se sa me ideologjitë, mund të merren nga të thënat e një prej më brilantëve politikanë dhe Kryeministra britanikë, që është Winston Churchill.

Politikani i shkëlqyer edhe për batutat ka thënë: Kapitalizmi është një padrejtësi ndarje e pasurisë, kurse komunizmi është një shpërndarje e drejtë e varfërisë. Ne jemi sot pikërisht mbi këtë frazë. Jemi ulur ngeshëm mbi këtë të thënë të madhe dhe nuk po luajmë dot. Ne i kemi të dy standardet e deklaruara të Churchill-it. Kemi një kapitalizëm të pa drejtë që shpërndan pasurinë në mënyrë akoma më shumë të padrejtë dhe kemi pastaj në bazën poshtë, një ndarje të drejtë dhe barabartë të varfërisë. Kjo duket në pasurimin e disa shtresave që kryesisht janë politikanët dhe lidhjet e tyre me biznesin, por përsëri në bazë maxhoritare politikën, dhe një shtresë poshtë që qeveritë e mbajnë me varfërinë e “drejtshpërndarë” të sistemit varfanjak ndihme, rrogash të vogla dhe asnjë sigurie për jetën në trajtimin e punësimit, shëndetit dhe sigurisë të përgjithshme. Shikohet qartë diferenca midis dy shtresave, të cilat ndahen përditë e më shumë. Një 10-të përqindësh i popullsisë që jeton me një mesatare mbi atë perëndimore dhe pjesa tjetër që jeton rreth 7-10 herë me të ardhura më pak.

Ka edhe një 20 përqindësh tepër të varfër që jeton përditë në hall ekstrem të të ushqyerit dhe të pasigurisë jetike për të nesërmen. Rreth 18-të vite tranzicion nuk mjaftuan të rregullonin një drejtësi sociale në Shqipëri. Për më tepër nuk u rregullua prona dhe puna, por edhe u lejua informaliteti në këtë dy kolona të kapitalizmit për të justifikuar pastaj edhe varfërinë vetë. Duke thënë se: Hë se dinë se si të fitojnë dy lekë.

Por mbas kësaj, hyn në punë edhe një frazë tjetër e Churchill-it. Ai thotë: Unë jam gjithmonë gati të mësoj, megjithëse jo gjithmonë më pëlqen që të tjerët të më mësojnë!!

Në lartësitë tona qeverisëse nuk ka vend për pjesën e parë të së thënës. Jo vetëm Kryeministri aktual dhe disa të tjerë përpara, por edhe në dikastere dhe drejtori është një histeri njerëzish që “dinë gjithçka dhe nuk pranojnë të mësojnë diçka”. Sepse janë të gjithë “të ditur” deri në infinit. Po ti shtosh kësaj dhe servilizmin dhe frikën lart nga shefi, atëherë duhet të pranojmë se “as që ju duhet gjë të tillë njerëzve, mësimi dhe eksperienca në qeverisje dhe politikë, sepse nuk kanë qëllim qeverisjen e mirë dhe politikën e tillë”.

Kanë vetëm një qëllim që është “shfrytëzimi i postit në të shumtën e rasteve për pasurim dhe për këtë gjë ju vlen më shumë gabimi, se sa ecja normale qeverisëse dhe ana ligjore dhe humane për zhvillim”. Sepse janë më të vështira “mësimet e drejta dhe humane të demokracisë dhe janë më të konceptueshme nga njerëzit e mangët si intelektualisht dhe moralisht, të gjitha maskarallëqet e poshtërsitë që janë shpikur për të kundërshtuar ligjin dhe demokracinë”. Mbas 18-të vitesh mund të them se “kemi fanatikë” te mos demokratizimi dhe ecjes në një shtet ligjor dhe të kontrolluar nga drejtësia. Sepse, përsëri Churchill-i ka një të thënë për këtë problem. Ai thotë: Fanatik është ai që nuk mund të ndërrojë ide dhe nuk ka ndërmend të ndërrojë argument. Po ku më tepër se në këtë vend, mund të gjejë aplikim kjo frazë e statistit dhe politikanit të madh britanik?!!

Në cilën fazë të këtij tranzicioni të gjatë shqiptar është vënë re ndonjë kryeministër apo njeri i fuqishëm në pozitë dhe opozitë që ka ndërruar ide? Po, kanë ndërruar parti dhe tesera të tilla, kanë ndërruar pushtete dhe ofiqe, por jo ide. Sepse nuk munden ta bëjnë këtë gjë, sepse një shumicë e madhe e tyre janë “brumosur” me idetë e partisë mëmë.

Për më tepër, po edukojnë dhe favorizojnë edhe të rinj si politikanë dhe ministra që të jenë “modeli i tyre”. Pikërisht sipas shëmbëlltyrës së tyre dhe që janë pastaj pak si Berisha, pak si Nano, pak si iksi dhe ypsiloni dhe pak si liderët e tjerë. Tani mbase ka edhe si Rama... etj etj Kuptohet se ka edhe modele të rinj dhe që po provohen nga PS-ja në bazë të ndryshimit të saj me lidershipin Rama. Por gjithmonë të katapultuar në politikë, jo me resurse dhe intelektualizëm, por me “modelin që na pëlqen” dhe tani biles është forcuar shumë, duke të bërë gati për të vjellë me një dorë “zëdhënësish shtypi që po shëmtojnë edhe vetë institucionet dhe partitë, por edhe vetë demokracinë”. Zëdhënës që bëjnë me duar dhe këmbë që deklarojnë me patos dhe zë të lartë fjalët e shefit edhe pse janë të rinj. Zëdhënës që deklamojnë më shumë se shefat dhe këtë e bëjnë që në mosha të reja sepse “kanë mësuar të servilosen dhe të llastohen me trimëri me këtë servilizëm të pështirë”. Po, sepse kanë mësuar se po të servilosen gjatë dhe shumë, përfundojnë ose ministra, ose në kabinete dhe pse jo në lartësitë partiake.

Por “modeli që na pëlqen” është edhe në faktin që “nuk ndërrojnë argument”dhe këtu thënia e anglezit të madh, vërtetohet plotësisht. Kemi politikanë dhe politkëbërje që nuk “ndërron ide dhe nuk ka ndërmend të ndërrojë argument”. Servilosjet dhe lëpirjet në botë, politika jonë i quan ide të reja dhe të ndërruara dhe po ashtu dhe argumente të reja. Por në zbatim pastaj....! Nuk ka ndonjë ndryshim dhe tanimë jemi mësuar me “fanatizmin e modelit që na pëlqen” dhe që nuk është as mish as peshk, por një model që krijon kushte për mbijetesën e mediokritetit dhe mos kalimit në argumente të ri dhe të tjerë, që përbëjnë pastaj edhe ekuivalenten e qartë të ecjes së natyrshme në demokraci. Sot jemi përpara zgjedhjeve të reja politike. Por ka vetëm zgjedhje të reja dhe jo argument të ri. Ka ndoshta ndërrime pushteti dhe është e dyshueshme në se do të ketë “ndërrim idesh”, por mund të ndodhë, që nuk do të ketë as ide dhe as argumente të rinj dhe kjo është më e pakta që mund të pretendojmë, sepse mund të ketë edhe më keq se kaq.

Idetë dhe argumentet për ne i kanë të huajt. Vetëm të huajt. Si për ekonominë dhe për politikën. Sepse, po nuk bënë ato vërejtje dhe konsulta, ne nuk mund të kemi një drejtësi të drejtë. Po nuk u kujdesen ato, për ne “nuk do të kishim as karta dhe as regjistrim, por as kthime të iniciativave nganjëherë të marra të modelit tonë që na pëlqen”. Sot grupimet PD dhe PS do të përplasen në 28 qershor dhe tendenca është në njërën anë vazhdueshmëria dhe premtimet për pikërisht këtë, dhe në anën tjetër “ e reja” që po jepet me anën e lidershipit Rama në takimet e tij.

Në se do të jetë edhe ky moment zgjedhjesh një realitet i ri, kjo do të shikohet dhe në se do të jetë një kalim tranzicioni edhe kjo do të shikohet. Por në se do të largohemi njëherë e përgjithmonë nga “modeli që na pëlqen”, kjo është shumë e dyshueshme. Shumë e dyshueshme, sepse karakteristikat e deritanishme si të vjetërve dhe atyre të rinjve që këto të vjetër kanë lejuar të bëjnë karierë politike, kanë konservatorizmin e njerëzve që “nuk ndërrojnë dhe marrin ide të reja dhe nuk kanë as argumente të rinj”. Kushedi mbase ka edhe ndonjë të re apo ndërrim politike e domosdoshme për parti dhe individë që prosperojnë gjatë, por deri tani prosperojnë ato që kanë mentalitet dhe ide të vjetra dhe për më tepër ato të trashëgimisë së dikurshme politike e transplantuar në demokraci.