Pakistani, vendi i veshkave

[iliria e para]

Qytetarët e Bosnje e Hercegovinës shkojnë në Pakistan, ose në Indi, për të transplantuar organe. Shpesh ndodh që ky “turizëm” të përfundojë tragjikisht.

Nga Express më 07.05.2009 në ora 21:00

Sarajevë, 7 maj — Mirëpo, asnjë institucion i BeH për këtë gjë s’ka të dhëna zyrtare, edhe pse është fshehtësi publike se në vitet e fundit janë shpeshtuar rastet kur të sëmurët kërkojnë ndihmë për të shkuar në këto dy vende për të transplantuar organe.

Njëkohësisht, gjatë betejave të tyre me sëmundjet kryesisht janë të vetëdijshëm për rrezikun e kësaj ndërmarrje. Gazeta sarajevase ‘Dnevni Avaz’ kohë më parë shkruante për rastin e Zlatan Islamcevic (49), nga Sanski Most, të cilit i ishte transplantuar veshka në klinikën private AADIL, në qytetin pakistanez Lahore.

Trajtimi komplet Islamcevic’it i kushtoi 27,000 euro, të cilat ai i kishte mbledhur me ndihmën e të afërmve, bashkëqytetarëve dhe mediave.

"Pas kthimit në shtëpi, diçka nuk ishte në rregull me veshkën e transplantuar. Pasi kreva një kontroll u konstatua se kanali urinar, i cili ishte transplantuar bashkë me veshkën, nuk ishte i shëndoshë. U krijuan komplikime dhe për shkak të rrezikut për jetë muajt e fundit i kalova në Qendrën Klinike të Tuzllës, e pastaj edhe në klinikën zagrebase Merkur”, deklaroi asokohe Islamcevic.

Në merkur u operua disa herë, dhe në fund kirurgët ia nxorën, edhe veshkën e transplantuar edhe të dytën. Kështu, pas aventurës pakistaneze, Islamcevic iu rikthye dializës, për shkak të së cilës udhëton në Bihac çdo dy ditë.

"Mendoj se s’do të mundja të kaloja edhe njëherë nëpër gjithë atë rrëmujë”, thotë tani Islamcevic, i cili për shkak të qëndrimit të gjatë shtrirë mund të ecë vetëm me ndihmën e të birit.
Në prill të vitit të kaluar, në klinikën AADIL, transplantimin e bëri edhe Milorad Kotlaja, nga Plevla. Pas kthimit filluan komplikimet, për shkak të derdhjes së urinës brenda gropës së stomakut, kështu që ai nga Podgorica u transferua urgjentisht në Qendrën për Transplantime në Beograd, ku mezi iu shpëtua jeta.

Sipas të dhënave të shoqatës malazeze Donor, deri tani në Pakistan veshkën e tjetërkujt e kanë vendosur 11 malazezë.
Dr. Jasminka Mujkanovic, kryetare e rrjetit të donatorëve të BeH, “turizmin” e transplantimeve në Pakistan e konsideron një akt të dëshpërimit dhe të kapjes “për një fije kashte”.

"Nëpër entet tona ende s’e kemi arritur nivelin e kënaqshëm të konstatimit të vdekjes së qelizave, që të mund të bëjmë transplantime. Shëndetësia e BeH mund të ofrojë vetëm dializën, e transplantimin vetëm të rrallëve. Është e dhembshme që njerëzit s’kanë alternativa në vendin e tyre dhe që vendosin të shkojnë në udhëtime gjysmë-ilegale, të cilët kryesisht mund të kenë pasoja fatale”, thotë dr. Mujkanovic.

Ajo the4kson se duhet të dihen se rreziqet e udhëtimit në Pakistan ose Indi qëndrojnë në atë që është e panjohur se çfarë shëndeti kishte donatori i organit, por edhe kushtet në të cilat është kryer transplantimi gjysmë-ilegal. Mjekët që i bëjnë shpesh kanë nivel të dyshimtë profesionalizmi dhe etike. E të gjitha këto pastaj mund të jenë hyrje në tragjedi.

Në klinikën AADIL transplantimi i veshkës iu bë edhe Isak Karabegovic, dekan i Fakultetit Teknik në Bihac dhe ish-rektor i Universitetit të këtij qyteti. Veshka i është transplantuar para dy vitesh dhe ai nuk ka përvojë negative, e as komplikime. Për udhëtimin drejt Pakistanit kishte vendosur për shkak se s;mund të priste derisa dikush t’ia falte një veshkë në Evropë.

Ai pohon se di edhe për rastin e një sarajevasi, të cilit para tetë muajsh i ishte transplantuar veshka në Lahore, organizmi i të cilit po ashtu e kishte pranuar mirë organin e blerë. Megjithatë, Karabegovic thotë se di edhe për fatin e një vajze nga Mostari, të cilës vetëm dy ditë pas transplantimit ishte dashur t’i nxirrej veshka, për shkak se organizmi i saj nuk e kishte pranuar.

Enis Nurkic (36), nga Zivnica, tash 18 vjet është në dializë. Prindërit i kishin vdekur në një aksident trafiku, në vitin 1987. Meqë nuk ka të afërm tjerë të gjallë që do t’ia falnin veshkën, ka vendosur të mbledhë paratë për transplantimin në Indi, që kushton 51,000 euro.

Smail Hadzalic, nga Gornji Kamengrad, afër Sanski Most, po mbledh para për të shkuar në Pakistan. Për dializë ai shkon në Bihac, e me gruan dhe dy fëmijët jeton nga 49 makra konvertibile ndihmë sociale. Banori i Bihacit, Albert Fazlia qe tetë vjet është në dializë, andaj edhe po mbledhë para për Lahore. Thotë se ka marrë garanci dhe referenca se klinika AADIl është në rregull.
Sipas ‘Dnevni Avaz’, në Bosnje e Hercegovinë, rreth 600 njerëz presin transplantimin e veshkës, 40 të mëlçisë dhe 200 të retinës së syrit.