Beteja e Fushë-Kosovës në vitin 1389 në Drenicë

[ZANOR]

E Premte, Prill 24, 2009
Beteja e Kosoves 1389 në Drenicë ?



La plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu,qe do thote Rigo= fusha dhe mazeo= mellinja, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages...

Lugina e Drenicës dhe lumi i vogel.
Citimi i dokumenteve turke; "Plain de Kossova (Rigomazeu, në hungarisht, Amselfelder, gjermanisht në këtë fushë te vogël, pesë mi hapa= afer 5 kilometra dhe njëzet kilometra të gjatë, ku kalonte një lumë i vogël, është e rrethuar nga të gjitha anët nga male me lartësi të ulët të cilat janë ndërtuar disa fshatra"



Aleatet ballkanikë ne betejen e Drenicës me 1389

La plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu,qe do thote Rigo= fusha dhe mazeo= mellinja, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages...

Sulltan Murati Irë, pasi perfundoi lufterat ne Azi, iu kthye perseri Ballkanit, ku ne vitin 1365 ushtria otomane kishte thyer krishteret afer Nishit por me 1371 afer lumit Marica në Bullgari te krishteret njohen disfaten finale dhe u deshen ti nenshtrohen osmanlive.
Ishte traktati i parë qe sulltani lidhte me krishteret qe keta Serbet, Bullgaret, Boshnjaket duheshin t'iu permbaheshin kesaj paqe.
Shishmani, mbreti i bullgarve kishte zgjedhur qe ne vend qe ti paguaje atribute sulltanit, ai i jep vajzen e tij kurse serbet dhe boshnjaket duheshin qe ti te pagujne tatime permes spahijve te tyre qe osmanlijet i kishin vendosur ne qendrat e medha. Marrveshja pra ishte qe serbet e Bullgaret te inuadroheshin edhe ne ushtrine osmane duke derguar ushtar te cilet sherbenin me se shumti ne mirembajtjen e ushtrise turke duke furnizuar ate me mjete te nevojshme.
Keshtu qe nga viti 1365 e deri 1371 turqit kishin ven kembet ne Ballkan, pra permes Spahijve pa e nenshtruar teresishte por duke iu lene nje autonomi te gjithe despoteve krishter.
Mirepo kjo situat e nenshtrimit nuk iu konvenonte te krishtereve, te revoltuar nga atributet e shtrenjta qe sulltani iu merrte, perpos kesaj, serbet e bullgarte duhej te furnizonin ushtrine turke edhe me trupa mobilizimi ne njerez per luftrat e tij ne Azi.Keshtu duke shfrytezuar preokupimet e sulltanit me luftra ne azi at vendosen te ngrihen ne kryengritje.
Nje kryengritje shperthen ne Ballkan derisa Murati ishte i zenë me luftimet ne Azi, ku Shishmani kishte lidhur aliance me Llazarin e Serbisë, nipin e Dushanit, te cilet ne kete kryngritje i largojne Spahijet osman duke gjetur perseri lirine e tyre.
kjo revolte e vitit 1387 nxiti sulltaninqe te kthehet perseri qe ti nenshtroje te krishteret e ballkanit. Ai kishte zgjedhur te kaloje Thrakine pertej maleve hoemus qe ishin si nje mure mbrojtes i pakapercyeshem per nje ushtri te madhe qe te futet ne mbrendesi te krishterve.
Ne kete kohe Kosova ishte nje qender strategjike ku ne kete vend mund te arrihej lehte nga te gjitha anet, si per Boshnjaket e Hercegovet, Hungarezet, Shqiptaret, Vllahet, Bullgaret e Polaket qe te mblidhen ne kete fushe me se lehti per vend takim per arsye pershtatje terrenit dhe largesie te bartjes se ushtrive te ketyre kombeve.
Hungarezet duhej te kalonin Danubin per te mbrri ne Kosovë duehj hecur kembe dhe me kalores se paku 7 ditë, poashtu edhe ushtria Boshnjake, duhej te kalonte te gjithe ate rrugetim poashtu 7 dite rrugetim. trupat e Gjergj Kastriotit te I-rë, pra vellaut te Gjon Kastriotit kishin dy mundesi te hynin ne kosove, ng gryka e kaqanikut ose nga Kuksi. Pra per te gjithe ushtrit ky vend ishte mesi dhe pershtatej per luftime, kishte një lum me ujë te mjaftueshem, te imagjinojmi njehere jo vetm per njerez por i gjithe mekanizmi i luftes mbahej ne kuaj te cilet duhej mbajtur e kujdesur per ta me ushqim te mjaftueshem. Poashtu edhe per ushtaret duhej te kete ushqim e pije te duhur qe ne kosovë gjendeshin keto pajisje per nje betej te ketij rangu.
Sulltani pra u nis nga Brusa, kaloi Bosforin, (atehere Konstantinopoja ishte ende e pa pushtuar)duhej te arrije ne Jardika.Ndalet ne Gustendil(Kustendil) tri dite dhe merr rrugen drejte Nishit qe e quanin Sheherkoj.
Sulltani me vete kishte sjellur edhe deve, keto kafsh te pa para per krishteret, mendonte se do ti impresionoje me to, por kishte sjellur edhe disa topa nga azia qe me gjithe kete stratagjem te jashtezakonshem shpresonte ne fitore kunder aleatve krishtere.
Nga Hajka pra arrin ne Jardika(Sofije) Gustendil, Uluova, Karatova, kalon gryken e Orbelusit(Kaçanikut) dhe Gunushiizir dhe hyn ne Kosovë peballe ushtise krishtere te cilet prisnin ushtrin osmane ne luginen Drenices, një lum i vogël qe derdhej ne Sitnicë, perndryshe ky lum ishte i imet, lumei shirave.
Drenica eshte nje lum i vogel ne krahasim me Sitnicen.
***********************************************
Traduction : Français » Albanais, par google traduction;

de guerre avec les chefs de son armée, et ton* furent d'avis de s'avancer dans le pays de l'ennemi. Ewrenos-Beg et Jigit-Pascha prirent la conduite de l'avant-garde. L'armée, tirant au nord, traversa les gorges de l'Orbelos, campa à Gunvschhisz;ir (1 ), sur la rive occidentale de la Morava, et passa le fleuve dans la nuit, tambour battant, enseignes déployées, en six divisions. La première était conduite par le grand vesir, la seconde par le prince Bajesid. la troisième par Aine-Beg, la quatrième par le prince .Iakub, la cinquième par Saridsch-Pas- cha, et la sixième par Murad en personne (2). la plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages (3). Là, les troupes de Murad se trouvèrent en face de l'armée , bien supérieure en nombre, des grinces alliés de Servie, de Bosnie, d'Herzogewine et d'Albanie, et le sultan délibéra avec ses généraux pour savoir si l'on attaquerait sans s'arrêter à la supériorité de l'ennemi (4). Plusieurs furent d'avis df réunir les chameaux devant le front de l'armée , afin de jeter le trouble dans les rangs des Européens par l'aspect étrange de ces animaux (6), et de s'en servir en même temps comme d'une sorte de rempart. Le prince Bajesid combattit cette proposition. « Le ciel, disait-il , avait jusqu'alors couvert les armes ottomanes d'une protection si extraordinaire qu'il n'était pas besoin d'une telle ressource ; un stratagème de cette nature portait atteinte à la confiance que l'on mettait en Dieu ; il fallait combattre face à face et à découvert.» Le grand vesir appuya ce sentiment du prince par le résultat de la consultation faite dans la nuit sur les feuillets du Koran, selon la coutume. H était tombé sur ce passage: «0 Prophète, domute les infidèles...

Perkthimi perafersishte ne shqipe qe duhet te rishkruaj posa te me premtoje koha, andaj kerkoj falje...;

Ewrenos Begu dhe Jigit Pascha moren udhëheqjen e avangardës. Ushtria, e vendosen ushtrine në veri, e kaloi grykë e Orbelosit, kampet Gunvschhisz ir (1), në perëndim kaluan lumin Morava natën, duke rrahur tupanin, të vendosura në gjashtë divizioneve. I pari ishte i udhëhequr nga vesiri i madh, i dyti nga princi Bajezit, i treti nga Ainelutem, i katërti nga Princi Jakub, i pesti nga Saridsch Josha, dhe i gjashti personalishte nga sulltan Murati ne mes i rrethuar me truprojen, çaushet e tij(2).

Plain Kossova (Rigomazeu në hungarisht, gjermanisht këtë fushë blackbirds) nuk pesë milje e gjerë dhe njëzet kilometra të gjatë, të kalonte nga një lumë i vogël, është i rrethuar nga të gjitha anët nga male me lartësi të ulët të cilat janë ndërtuar pretty fshatra (3). Këtu Murati e gjeti veten me trupa në frontin e ushtrisë, megjithëse në numër të lartë, që shërbejnë gërvimë aleatët në Bosnjë, Shqipëri dhe Herzogewine, dhe diskutimet e sulltan me gjeneralët e tij për të parë nëse ne sulm i pa ndalur në superioritetit të armikut (4). Disa ishin të mendimit DF deve të takohen në fillim të ushtrisë për të hedhur probleme në radhët e evropianëve për të çuditshme dukjen e këtyre kafshëve (6), dhe përdorimin e tyre në të njëjtën kohë si d një lloj mburojë. Princi Bajesid luftuan propozimin. "Zot," tha ai, më parë i kishte mbuluar Osmane ushtrisë e mbrojtjes në mënyrë të jashtëzakonshme se nuk ka nevojë për një burim të tillë, një dredhi të kësaj natyre prekur një e besimit Perëndia duhet të vendosen në luftën ballë për ballë dhe të shkurtër. "ndjenja e përgjithshme vesir mbështetën princ nga përfundimi i konsultimeve të bëra në natën në faqet e Kur'anin, sipas doganore. H ra mbi këtë pasazh: "0 Pejgamber domute infidels...
....vijon...
Beteja e Kosoves 1389, në Luginen e Drenicës ?

Aleatet ballkanikë ne betejen e Drenicës me 1389
La plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu,qe do thote Rigo= fusha dhe mazeo= mellinja, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages...

Sulltan Murati i I-rë, pasi perfundoi lufterat ne Azi, iu kthye perseri Ballkanit, ku ne vitin 1365 ushtria otomane kishte thyer krishteret afer Nishit por me 1371 afer lumit Marica në Bullgari te krishteret njohen disfaten finale dhe u deshen ti nenshtrohen osmanlive.
Ishte traktati i parë qe sulltani lidhte me krishteret qe keta Serbet, Bullgaret, Boshnjaket duheshin t'iu permbaheshin kesaj paqe.
Shishmani, mbreti i bullgarve kishte zgjedhur qe ne vend qe ti paguaje atribute sulltanit, ai i jep vajzen e tij kurse serbet dhe boshnjaket duheshin qe ti te pagujne tatime permes spahijve te tyre qe osmanlijet i kishin vendosur ne qendrat e medha. Marrveshja pra ishte qe serbet e Bullgaret te inuadroheshin edhe ne ushtrine osmane duke derguar ushtar te cilet sherbenin me se shumti ne mirembajtjen e ushtrise turke duke furnizuar ate me mjete te nevojshme.
Keshtu qe nga viti 1365 e deri 1371 turqit kishin ven kembet ne Ballkan, pra permes Spahijve pa e nenshtruar teresishte por duke iu lene nje autonomi te gjithe despoteve krishter.
Mirepo kjo situat e nenshtrimit nuk iu konvenonte te krishtereve, te revoltuar nga atributet e shtrenjta qe sulltani iu merrte, perpos kesaj, serbet e bullgarte duhej te furnizonin ushtrine turke edhe me trupa mobilizimi ne njerez per luftrat e tij ne Azi.Keshtu duke shfrytezuar preokupimet e sulltanit me luftra ne azi at vendosen te ngrihen ne kryengritje.
Nje kryengritje shperthen ne Ballkan derisa Murati ishte i zenë me luftimet ne Azi, ku Shishmani kishte lidhur aliance me Llazarin e Serbisë, nipin e Dushanit, te cilet ne kete kryngritje i largojne Spahijet osman duke gjetur perseri lirine e tyre.
kjo revolte e vitit 1387 nxiti sulltaninqe te kthehet perseri qe ti nenshtroje te krishteret e ballkanit. Ai kishte zgjedhur te kaloje Thrakine pertej maleve hoemus qe ishin si nje mure mbrojtes i pakapercyeshem per nje ushtri te madhe qe te futet ne mbrendesi te krishterve.
Ne kete kohe Kosova ishte nje qender strategjike ku ne kete vend mund te arrihej lehte nga te gjitha anet, si per Boshnjaket e Hercegovet, Hungarezet, Shqiptaret, Vllahet, Bullgaret e Polaket qe te mblidhen ne kete fushe me se lehti per vend takim per arsye pershtatje terrenit dhe largesie te bartjes se ushtrive te ketyre kombeve.
Hungarezet duhej te kalonin Danubin per te mbrri ne Kosovë duehj hecur kembe dhe me kalores se paku 7 ditë, poashtu edhe ushtria Boshnjake, duhej te kalonte te gjithe ate rrugetim poashtu 7 dite rrugetim. trupat e Gjergj Kastriotit te I-rë, pra vellaut te Gjon Kastriotit kishin dy mundesi te hynin ne kosove, ng gryka e kaqanikut ose nga Kuksi. Pra per te gjithe ushtrit ky vend ishte mesi dhe pershtatej per luftime, kishte një lum me ujë te mjaftueshem, te imagjinojmi njehere jo vetm per njerez por i gjithe mekanizmi i luftes mbahej ne kuaj te cilet duhej mbajtur e kujdesur per ta me ushqim te mjaftueshem. Poashtu edhe per ushtaret duhej te kete ushqim e pije te duhur qe ne kosovë gjendeshin keto pajisje per nje betej te ketij rangu.
Sulltani pra u nis nga Brusa, kaloi Bosforin, (atehere Konstantinopoja ishte ende e pa pushtuar)duhej te arrije ne Jardika.Ndalet ne Gustendil(Kustendil) tri dite dhe merr rrugen drejte Nishit qe e quanin Sheherkoj.
Sulltani me vete kishte sjellur edhe deve, keto kafsh te pa para per krishteret, mendonte se do ti impresionoje me to, por kishte sjellur edhe disa topa nga azia qe me gjithe kete stratagjem te jashtezakonshem shpresonte ne fitore kunder aleatve krishtere.
Nga Hajka pra arrin ne Jardika(Sofije) Gustendil, Uluova, Karatova, kalon gryken e Orbelusit(Kaçanikut) dhe Gunushiizir dhe hyn ne Kosovë peballe ushtise krishtere te cilet prisnin ushtrin osmane ne luginen Drenices, një lum i vogël qe derdhej ne Sitnicë, perndryshe ky lum ishte i imet, lumei shirave.
Drenica eshte nje lum i vogel ne krahasim me Sitnicen.

Ku dhe pse mbeshtetemi me kete hipotez ?

Ka shumë fakte qe deshmojnë se kjo betej eshte zhvilluarne Luginen e Drenicës, se pari citimet e autorve turkë te cilet permendin një fushë të vogël, te ngushte, afer 5000 hapa, perafersishte 5 kilometra deh e gjate afer 20 kilometra, në mes e ndan një lum i vogël, rrethuar me male te ulta rrethe e perqarkë ku ndodhen fshatra pitoreskë"....
Me kete deshmi gjithesesi duhet eliminuar fushen e kosovës e cila është teper e madhe, e gjere dy fish me teper se sa e pershkruar, poashtu e gjatë 4à kilometra, me çka nuk i perputhet deshmis se dokumenteve osmane. Tjeter eshte pse propaganda serbe eshte ngulitur ne kete vend ne baz te deshmis se vetme te tyrbes se Sulltan Muratit ku gjoja aty eshte varrosur sulltani gje qe edhe kjo eshte e pa vertete sepse trupi i Muratit te vdekur u dergua ne Brusa, pertej Bosfori dhe u varros ne oborr te nje xhamisë, kurse kjo tyrbja ka mundesi qe te jete varri i Jakubit qe u vra nga Bajaziti pas betejes ne kete vend qe eshte sot e e jo ne fushe te betejes.
Mandej edhe gojdhanat tona tregojne edhe sot ngjarje te Kronit te Mbretit ku thuhet se aty afer Bab Mreti kishte vendosur tendat dhe kishte dhe kur e shef se ushtria e tij kallej eti per ujë e nxjerr shpaten dhe e ngul në shkembë ku menjehere buron uji dhe shpeton ushtrine e tij.

Poashtu nese ndalemi nje çastë me kete citim turkë ne dor ne mes te kesaj lugine menjehere vrejm se kjo fushë eshte e rrethuar me male per rrethë, në krahasim me "fushën e kosoves" ku aty ne ate hapsir teper te medhe as qe vrehen malet per rrethe, pra ketu eshte bere nje ngatrrim nga historianet e sotem ose eshte bere qellimishte kjo propagand e ushqyer nga nacionalizmi serbë;
Mirepo per ne shqiptaret me siguri se kjo betej ka ndodhur vetem se ne Luginen e drenicës por siç e thash, duhet te permblidhen tani edhe deshmi tjera si kerkime arkeologjike ne terren per te ardhur deri te provat e sakta.
__________________

[Kreksi]

E Premte, Prill 24, 2009
Beteja e Kosoves 1389 në Drenicë ?



La plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu,qe do thote Rigo= fusha dhe mazeo= mellinja, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages...

Lugina e Drenicës dhe lumi i vogel.
Citimi i dokumenteve turke; "Plain de Kossova (Rigomazeu, në hungarisht, Amselfelder, gjermanisht në këtë fushë te vogël, pesë mi hapa= afer 5 kilometra dhe njëzet kilometra të gjatë, ku kalonte një lumë i vogël, është e rrethuar nga të gjitha anët nga male me lartësi të ulët të cilat janë ndërtuar disa fshatra"



Aleatet ballkanikë ne betejen e Drenicës me 1389

La plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu,qe do thote Rigo= fusha dhe mazeo= mellinja, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages...

Sulltan Murati Irë, pasi perfundoi lufterat ne Azi, iu kthye perseri Ballkanit, ku ne vitin 1365 ushtria otomane kishte thyer krishteret afer Nishit por me 1371 afer lumit Marica në Bullgari te krishteret njohen disfaten finale dhe u deshen ti nenshtrohen osmanlive.
Ishte traktati i parë qe sulltani lidhte me krishteret qe keta Serbet, Bullgaret, Boshnjaket duheshin t'iu permbaheshin kesaj paqe.
Shishmani, mbreti i bullgarve kishte zgjedhur qe ne vend qe ti paguaje atribute sulltanit, ai i jep vajzen e tij kurse serbet dhe boshnjaket duheshin qe ti te pagujne tatime permes spahijve te tyre qe osmanlijet i kishin vendosur ne qendrat e medha. Marrveshja pra ishte qe serbet e Bullgaret te inuadroheshin edhe ne ushtrine osmane duke derguar ushtar te cilet sherbenin me se shumti ne mirembajtjen e ushtrise turke duke furnizuar ate me mjete te nevojshme.
Keshtu qe nga viti 1365 e deri 1371 turqit kishin ven kembet ne Ballkan, pra permes Spahijve pa e nenshtruar teresishte por duke iu lene nje autonomi te gjithe despoteve krishter.
Mirepo kjo situat e nenshtrimit nuk iu konvenonte te krishtereve, te revoltuar nga atributet e shtrenjta qe sulltani iu merrte, perpos kesaj, serbet e bullgarte duhej te furnizonin ushtrine turke edhe me trupa mobilizimi ne njerez per luftrat e tij ne Azi.Keshtu duke shfrytezuar preokupimet e sulltanit me luftra ne azi at vendosen te ngrihen ne kryengritje.
Nje kryengritje shperthen ne Ballkan derisa Murati ishte i zenë me luftimet ne Azi, ku Shishmani kishte lidhur aliance me Llazarin e Serbisë, nipin e Dushanit, te cilet ne kete kryngritje i largojne Spahijet osman duke gjetur perseri lirine e tyre.
kjo revolte e vitit 1387 nxiti sulltaninqe te kthehet perseri qe ti nenshtroje te krishteret e ballkanit. Ai kishte zgjedhur te kaloje Thrakine pertej maleve hoemus qe ishin si nje mure mbrojtes i pakapercyeshem per nje ushtri te madhe qe te futet ne mbrendesi te krishterve.
Ne kete kohe Kosova ishte nje qender strategjike ku ne kete vend mund te arrihej lehte nga te gjitha anet, si per Boshnjaket e Hercegovet, Hungarezet, Shqiptaret, Vllahet, Bullgaret e Polaket qe te mblidhen ne kete fushe me se lehti per vend takim per arsye pershtatje terrenit dhe largesie te bartjes se ushtrive te ketyre kombeve.
Hungarezet duhej te kalonin Danubin per te mbrri ne Kosovë duehj hecur kembe dhe me kalores se paku 7 ditë, poashtu edhe ushtria Boshnjake, duhej te kalonte te gjithe ate rrugetim poashtu 7 dite rrugetim. trupat e Gjergj Kastriotit te I-rë, pra vellaut te Gjon Kastriotit kishin dy mundesi te hynin ne kosove, ng gryka e kaqanikut ose nga Kuksi. Pra per te gjithe ushtrit ky vend ishte mesi dhe pershtatej per luftime, kishte një lum me ujë te mjaftueshem, te imagjinojmi njehere jo vetm per njerez por i gjithe mekanizmi i luftes mbahej ne kuaj te cilet duhej mbajtur e kujdesur per ta me ushqim te mjaftueshem. Poashtu edhe per ushtaret duhej te kete ushqim e pije te duhur qe ne kosovë gjendeshin keto pajisje per nje betej te ketij rangu.
Sulltani pra u nis nga Brusa, kaloi Bosforin, (atehere Konstantinopoja ishte ende e pa pushtuar)duhej te arrije ne Jardika.Ndalet ne Gustendil(Kustendil) tri dite dhe merr rrugen drejte Nishit qe e quanin Sheherkoj.
Sulltani me vete kishte sjellur edhe deve, keto kafsh te pa para per krishteret, mendonte se do ti impresionoje me to, por kishte sjellur edhe disa topa nga azia qe me gjithe kete stratagjem te jashtezakonshem shpresonte ne fitore kunder aleatve krishtere.
Nga Hajka pra arrin ne Jardika(Sofije) Gustendil, Uluova, Karatova, kalon gryken e Orbelusit(Kaçanikut) dhe Gunushiizir dhe hyn ne Kosovë peballe ushtise krishtere te cilet prisnin ushtrin osmane ne luginen Drenices, një lum i vogël qe derdhej ne Sitnicë, perndryshe ky lum ishte i imet, lumei shirave.
Drenica eshte nje lum i vogel ne krahasim me Sitnicen.
***********************************************
Traduction : Français » Albanais, par google traduction;

de guerre avec les chefs de son armée, et ton* furent d'avis de s'avancer dans le pays de l'ennemi. Ewrenos-Beg et Jigit-Pascha prirent la conduite de l'avant-garde. L'armée, tirant au nord, traversa les gorges de l'Orbelos, campa à Gunvschhisz;ir (1 ), sur la rive occidentale de la Morava, et passa le fleuve dans la nuit, tambour battant, enseignes déployées, en six divisions. La première était conduite par le grand vesir, la seconde par le prince Bajesid. la troisième par Aine-Beg, la quatrième par le prince .Iakub, la cinquième par Saridsch-Pas- cha, et la sixième par Murad en personne (2). la plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages (3). Là, les troupes de Murad se trouvèrent en face de l'armée , bien supérieure en nombre, des grinces alliés de Servie, de Bosnie, d'Herzogewine et d'Albanie, et le sultan délibéra avec ses généraux pour savoir si l'on attaquerait sans s'arrêter à la supériorité de l'ennemi (4). Plusieurs furent d'avis df réunir les chameaux devant le front de l'armée , afin de jeter le trouble dans les rangs des Européens par l'aspect étrange de ces animaux (6), et de s'en servir en même temps comme d'une sorte de rempart. Le prince Bajesid combattit cette proposition. « Le ciel, disait-il , avait jusqu'alors couvert les armes ottomanes d'une protection si extraordinaire qu'il n'était pas besoin d'une telle ressource ; un stratagème de cette nature portait atteinte à la confiance que l'on mettait en Dieu ; il fallait combattre face à face et à découvert.» Le grand vesir appuya ce sentiment du prince par le résultat de la consultation faite dans la nuit sur les feuillets du Koran, selon la coutume. H était tombé sur ce passage: «0 Prophète, domute les infidèles...

Perkthimi perafersishte ne shqipe qe duhet te rishkruaj posa te me premtoje koha, andaj kerkoj falje...;

Ewrenos Begu dhe Jigit Pascha moren udhëheqjen e avangardës. Ushtria, e vendosen ushtrine në veri, e kaloi grykë e Orbelosit, kampet Gunvschhisz ir (1), në perëndim kaluan lumin Morava natën, duke rrahur tupanin, të vendosura në gjashtë divizioneve. I pari ishte i udhëhequr nga vesiri i madh, i dyti nga princi Bajezit, i treti nga Ainelutem, i katërti nga Princi Jakub, i pesti nga Saridsch Josha, dhe i gjashti personalishte nga sulltan Murati ne mes i rrethuar me truprojen, çaushet e tij(2).

Plain Kossova (Rigomazeu në hungarisht, gjermanisht këtë fushë blackbirds) nuk pesë milje e gjerë dhe njëzet kilometra të gjatë, të kalonte nga një lumë i vogël, është i rrethuar nga të gjitha anët nga male me lartësi të ulët të cilat janë ndërtuar pretty fshatra (3). Këtu Murati e gjeti veten me trupa në frontin e ushtrisë, megjithëse në numër të lartë, që shërbejnë gërvimë aleatët në Bosnjë, Shqipëri dhe Herzogewine, dhe diskutimet e sulltan me gjeneralët e tij për të parë nëse ne sulm i pa ndalur në superioritetit të armikut (4). Disa ishin të mendimit DF deve të takohen në fillim të ushtrisë për të hedhur probleme në radhët e evropianëve për të çuditshme dukjen e këtyre kafshëve (6), dhe përdorimin e tyre në të njëjtën kohë si d një lloj mburojë. Princi Bajesid luftuan propozimin. "Zot," tha ai, më parë i kishte mbuluar Osmane ushtrisë e mbrojtjes në mënyrë të jashtëzakonshme se nuk ka nevojë për një burim të tillë, një dredhi të kësaj natyre prekur një e besimit Perëndia duhet të vendosen në luftën ballë për ballë dhe të shkurtër. "ndjenja e përgjithshme vesir mbështetën princ nga përfundimi i konsultimeve të bëra në natën në faqet e Kur'anin, sipas doganore. H ra mbi këtë pasazh: "0 Pejgamber domute infidels...
....vijon...
Beteja e Kosoves 1389, në Luginen e Drenicës ?

Aleatet ballkanikë ne betejen e Drenicës me 1389
La plaine de Kossova (en hongrois Rigomazeu,qe do thote Rigo= fusha dhe mazeo= mellinja, en allemand le champ des merles) a cinq mille pas de largeur et vingt mille de longueur; traversée par une petite rivière, elle est enfermée de tous cotés par des montagnes de peu d'élévation, auprès desquelles sont bâtis de jolis villages...

Sulltan Murati i I-rë, pasi perfundoi lufterat ne Azi, iu kthye perseri Ballkanit, ku ne vitin 1365 ushtria otomane kishte thyer krishteret afer Nishit por me 1371 afer lumit Marica në Bullgari te krishteret njohen disfaten finale dhe u deshen ti nenshtrohen osmanlive.
Ishte traktati i parë qe sulltani lidhte me krishteret qe keta Serbet, Bullgaret, Boshnjaket duheshin t'iu permbaheshin kesaj paqe.
Shishmani, mbreti i bullgarve kishte zgjedhur qe ne vend qe ti paguaje atribute sulltanit, ai i jep vajzen e tij kurse serbet dhe boshnjaket duheshin qe ti te pagujne tatime permes spahijve te tyre qe osmanlijet i kishin vendosur ne qendrat e medha. Marrveshja pra ishte qe serbet e Bullgaret te inuadroheshin edhe ne ushtrine osmane duke derguar ushtar te cilet sherbenin me se shumti ne mirembajtjen e ushtrise turke duke furnizuar ate me mjete te nevojshme.
Keshtu qe nga viti 1365 e deri 1371 turqit kishin ven kembet ne Ballkan, pra permes Spahijve pa e nenshtruar teresishte por duke iu lene nje autonomi te gjithe despoteve krishter.
Mirepo kjo situat e nenshtrimit nuk iu konvenonte te krishtereve, te revoltuar nga atributet e shtrenjta qe sulltani iu merrte, perpos kesaj, serbet e bullgarte duhej te furnizonin ushtrine turke edhe me trupa mobilizimi ne njerez per luftrat e tij ne Azi.Keshtu duke shfrytezuar preokupimet e sulltanit me luftra ne azi at vendosen te ngrihen ne kryengritje.
Nje kryengritje shperthen ne Ballkan derisa Murati ishte i zenë me luftimet ne Azi, ku Shishmani kishte lidhur aliance me Llazarin e Serbisë, nipin e Dushanit, te cilet ne kete kryngritje i largojne Spahijet osman duke gjetur perseri lirine e tyre.
kjo revolte e vitit 1387 nxiti sulltaninqe te kthehet perseri qe ti nenshtroje te krishteret e ballkanit. Ai kishte zgjedhur te kaloje Thrakine pertej maleve hoemus qe ishin si nje mure mbrojtes i pakapercyeshem per nje ushtri te madhe qe te futet ne mbrendesi te krishterve.
Ne kete kohe Kosova ishte nje qender strategjike ku ne kete vend mund te arrihej lehte nga te gjitha anet, si per Boshnjaket e Hercegovet, Hungarezet, Shqiptaret, Vllahet, Bullgaret e Polaket qe te mblidhen ne kete fushe me se lehti per vend takim per arsye pershtatje terrenit dhe largesie te bartjes se ushtrive te ketyre kombeve.
Hungarezet duhej te kalonin Danubin per te mbrri ne Kosovë duehj hecur kembe dhe me kalores se paku 7 ditë, poashtu edhe ushtria Boshnjake, duhej te kalonte te gjithe ate rrugetim poashtu 7 dite rrugetim. trupat e Gjergj Kastriotit te I-rë, pra vellaut te Gjon Kastriotit kishin dy mundesi te hynin ne kosove, ng gryka e kaqanikut ose nga Kuksi. Pra per te gjithe ushtrit ky vend ishte mesi dhe pershtatej per luftime, kishte një lum me ujë te mjaftueshem, te imagjinojmi njehere jo vetm per njerez por i gjithe mekanizmi i luftes mbahej ne kuaj te cilet duhej mbajtur e kujdesur per ta me ushqim te mjaftueshem. Poashtu edhe per ushtaret duhej te kete ushqim e pije te duhur qe ne kosovë gjendeshin keto pajisje per nje betej te ketij rangu.
Sulltani pra u nis nga Brusa, kaloi Bosforin, (atehere Konstantinopoja ishte ende e pa pushtuar)duhej te arrije ne Jardika.Ndalet ne Gustendil(Kustendil) tri dite dhe merr rrugen drejte Nishit qe e quanin Sheherkoj.
Sulltani me vete kishte sjellur edhe deve, keto kafsh te pa para per krishteret, mendonte se do ti impresionoje me to, por kishte sjellur edhe disa topa nga azia qe me gjithe kete stratagjem te jashtezakonshem shpresonte ne fitore kunder aleatve krishtere.
Nga Hajka pra arrin ne Jardika(Sofije) Gustendil, Uluova, Karatova, kalon gryken e Orbelusit(Kaçanikut) dhe Gunushiizir dhe hyn ne Kosovë peballe ushtise krishtere te cilet prisnin ushtrin osmane ne luginen Drenices, një lum i vogël qe derdhej ne Sitnicë, perndryshe ky lum ishte i imet, lumei shirave.
Drenica eshte nje lum i vogel ne krahasim me Sitnicen.

Ku dhe pse mbeshtetemi me kete hipotez ?

Ka shumë fakte qe deshmojnë se kjo betej eshte zhvilluarne Luginen e Drenicës, se pari citimet e autorve turkë te cilet permendin një fushë të vogël, te ngushte, afer 5000 hapa, perafersishte 5 kilometra deh e gjate afer 20 kilometra, në mes e ndan një lum i vogël, rrethuar me male te ulta rrethe e perqarkë ku ndodhen fshatra pitoreskë"....
Me kete deshmi gjithesesi duhet eliminuar fushen e kosovës e cila është teper e madhe, e gjere dy fish me teper se sa e pershkruar, poashtu e gjatë 4à kilometra, me çka nuk i perputhet deshmis se dokumenteve osmane. Tjeter eshte pse propaganda serbe eshte ngulitur ne kete vend ne baz te deshmis se vetme te tyrbes se Sulltan Muratit ku gjoja aty eshte varrosur sulltani gje qe edhe kjo eshte e pa vertete sepse trupi i Muratit te vdekur u dergua ne Brusa, pertej Bosfori dhe u varros ne oborr te nje xhamisë, kurse kjo tyrbja ka mundesi qe te jete varri i Jakubit qe u vra nga Bajaziti pas betejes ne kete vend qe eshte sot e e jo ne fushe te betejes.
Mandej edhe gojdhanat tona tregojne edhe sot ngjarje te Kronit te Mbretit ku thuhet se aty afer Bab Mreti kishte vendosur tendat dhe kishte dhe kur e shef se ushtria e tij kallej eti per ujë e nxjerr shpaten dhe e ngul në shkembë ku menjehere buron uji dhe shpeton ushtrine e tij.

Poashtu nese ndalemi nje çastë me kete citim turkë ne dor ne mes te kesaj lugine menjehere vrejm se kjo fushë eshte e rrethuar me male per rrethë, në krahasim me "fushën e kosoves" ku aty ne ate hapsir teper te medhe as qe vrehen malet per rrethe, pra ketu eshte bere nje ngatrrim nga historianet e sotem ose eshte bere qellimishte kjo propagand e ushqyer nga nacionalizmi serbë;
Mirepo per ne shqiptaret me siguri se kjo betej ka ndodhur vetem se ne Luginen e drenicës por siç e thash, duhet te permblidhen tani edhe deshmi tjera si kerkime arkeologjike ne terren per te ardhur deri te provat e sakta.
__________________

Shume fakte dokumentojne se kjo betej e famshme eshte zhvilluar ne luginen e drenices e jo atje ne fushen e madhe te kosoves...
Ajo tyrbja e Muratit qe jane bazuar serbet ne te se aty ka ndodhur beteja eshte e pa saket sepse ne ate varr aty nuk eshet i varrosur Sulltan Murati I-rë, kufomen e tij e kan varrosur ne Brusa ne nje xhami, kurse n e kete tyrbe ka mundesi qe te jete varri i Jakubit ...
Vetem lugina e drenices i pershtatet kronikave te shkruara turke te cilat thojne se beteja u zhvillue ne nje fush te vogel e te ngushte, 5000 hapa e gjere, 7000 e gjate dri ne 20 000 sipas disa tjerve, aty kalonte nje lum i vogel...kete fushe e rrethojne per rrethe male jo fort te larta...pra vetem Lugina e Drenices i pergjigjet ketij pershkrimi gjeografikë !
Ne na mbetet te bejmi hulumtime te metejshme dhe ate se shpejti kesaj vere !

[Kreksi]

Transaltim; fr-shqipe
Murati I-rë apo Arnurat, menjëherë pas kthimit të tij nga Azia, zbuloi se Kralj iServis, kundër tij kishte bërë një traktat të aleancës me fqinjët e tij.

Si ishte situata ne Ballkane dhe kosove 16 vite para betejes 1389 ?

Ushtarët serbê qe ishin ne shërbim te Muratit, te cilin e kishin percjelluar ne ekspedita te medha ne Azi ne Caramani e tere lindjen, numri i atyre që ishin kthyer pastaj ne Serbi, ishin ankuar nga menyra që ai i kishte trajtuar.
Ata e akuzoin Muratin për përdhunimin e tyre në kushtet në të cilat u dorëzuan dhe u bene sherbtor te tij. Si pasaoj ishte humbja e dy lufterave, e vitit 1363 afer nishit dhe 1371 ne Betejen e Marices, serbet mbeten tributer te sulltanit andaj çdo vite duhej ti dorzonin 1000 ushtare Muratit per luftrat e tij ne azi.

* Lazari ia kishte vu me vemendje veshin ketyre ankesave te këtyre fjalimeve te ushtarve qe ktheheshin nga sherbimi ushtarakë, se si ai mund të akreditonte dhe të ushqente më shumë lëndë kundër gjyqit turkë, situat e cila filloi të bëhej e padurueshme ne popullatë ku pas nje kohe kishin shperthyer kryengritje, duke i larguar te gjithe Gjyqtaret Spahit turkë nga vendi.....
*(kete paragraf e rregullova si duhet per tu kuptuar me lehte nga lexuesi)

Murati kishte hartuar planin e tij, e bëri të gjitha dispozitat në sherbim për të marrë hak. Kur ai i kishte bërë të gjitha përgatitjet e tij, ai i dërgoi ambasadorë të shkruaj për atë për të deklaruar të luftës, dhe pothuajse menjëherë që ai bëri në deklarimet e tij mblodhi një ushtri të fortë e gjashtëdhjetë mijë luftëtarëve ..

Mirepo serbet me parë kishin hasur një trup prej njëzet mijë njerëzve të cilët ishin nisur për një ekspeditë, u sulmuan papritmas dhe u munden, vetem pesë milje i shpetuan vdekjes.
Turqit ia atribuojnë këtë humbje si "nema nga qielli' klithja e perendis, të cilët, thonë ata, e dënoj Muratin se ai e kishte perzier gjakun me të pa fe", per arsye se sulltani ishte martuar me te bijen e Shishmanit bullgar poashtu dy djemt e tij me dy te krishtera !
================================================== =====
Burimi; Histoire du Bas-Empire
Par Charles Le Beau, Hubert-Pascal Ameilhon
.

[Kreksi]

Beteja e Drenices 1389

[alibaba]

Kreks, askush nuk ka pas nevojë me fllasifikue venin, e as nuk ka mujt me fallsifikue venin, e betejës.

Edhe nuk kena nevojë e as nuk mujna me "demantue" (kishe).

[Kreksi]

Kreks, askush nuk ka pas nevojë me fllasifikue venin, e as nuk ka mujt me fallsifikue venin, e betejës.

Edhe nuk kena nevojë e as nuk mujna me "demantue" (kishe).

As une nuk kam patur nevojë te lodhem koti ....sikur te mos i kisha lexuar disa here me vemendje shenimet rrethe kesaj beteje te asaj kohe.
Pershkrimin qe i japin osmanet fushes se betejes nuk perputhet fare me fushen e kosoves por me luginen e drenices.
Siç e ceka ajo tyrbja asgje nuk dokumenton se aty nuke eshet varrosur sulltan Murati por ne Turqi.
Pra shumë deshmi tjera kur te lexohen me vemendje te bejne te dyshosh se vendi i sotem eshte i gabueshem, nuke e thash se ky vend eshte i falcifikuar, por kam nje alternativ tjeter s ky vend eshte marrur gabimisht pershkak te ngjajshmerise ne mes ketyre dy fushave.
Mjafton ti hecesh ne kembe keto dy fusha dhe te gjejsh ngjajshmerine gjeografike qe i lidh keto dy fusha ku shume lehte mashtron syrin e njeriut.

Qe te dy fushat kane nje lume me dy deg, kane male te ulta per rrethe por gjersija dhe gjatesija nuke i pershtatet askundi fushe kosoves sepse kjo fushe eshte teper e hapur nuk eshte e ngushte me male dhe nuk ka vetem 20 000 hapa gjatesi ndersa lugina e drenices i perputhet ketij pershkrimi osman.

Perpos kesaj mbeshtetje shtojmi edhe traditat popullore ku permendet shpeshe here Kroni i Mretit, mos harroni se te ne ne drenice Baba Mreti eshte quajtur sulltan Murati !
Ta shofim poziten gjeografike, per çfare arsye do kete shkuar sulltan Murati ne drejtim te lugines se denices kurse beteja te ndodhej ne fushe kosove ?

Ka edhe shume dyshime tjera se beteja ndoshta eshte zhvilluar eshe me vone se ne muajin Qerrshor sepse kalendari osman nuk perputhet fare me kete qe njohim sot, mendohet sipas disa studiuesve tjere se beteja ka ndodhur me 27 Gushte 1389 e jo ne Qerrshor !
Lumi Sitnicë nuke eshte aqe i madh qe e bejme ne sepse ne kronika aty autori thote; "ne mes te kesaj fushe kalon nje lume i vogël" !
Poashtu ne keto kronika osmane ceket se beteja u zhvillua ne kufijte qe prekin serbine dhe bosnjen, nuk thote qe eshte zhvilluar ne serbi(servie) e poe studijojmi mire drenica nuk bente pjese ne administrimin serbe por te princave shiptar, me siguri nga dukagjinet.
Mandej si e permenda, qe te mos e perseris, ne drenice ka per se tepermi varresa te vjetra qe ne krahasim me statistikat e banorve te viteve 1474 pra 100 vite pas betejes ka patur fshatra te vogla, mirepo kur shofim hapsiren qe marrin vende keto varreza eshtë diçka qe nuk perputhet me numrin e banorve, vetem pas nje lufte ka patur mundesi te varrosen te gjithe keta njerez.

Te gjitha keto analiza me bejne te dyshoje se beteja e madhe e kosoves eshet zhvillua ne drenice, e aspak nuk e kam mendimin te fallcifikoje nej ngjarje te rendsishme qe nuk eshte as ne interesin timin po as te tjerve, ky kendveshtrim tjeter eshte vetem se ne interes per te gjetur te verteten permes argumenteve sa me shume bindese.

[Kreksi]

Shiqoni me vemendje keto dy lugina, cila eshte me e ngushte ?

Lexo njehere burimet osmane; aty thuhet eshte nje lugine e gjere 5000 hapa e gjate 20 000 hapa !
te dy fushat ngjajne per se tepermi me njera tjetren.
ne te dy luginat lidhen per mes lumit drenica.
te dyjat ajne te rrethuara me male jo aqe te larta por fusha e kosoves kur e shef me sy eshte teper e madhe per ti permbushur kushtet sipas kronikes osmane.

[Humanisti]

Kreks Dukagjinasit eshte fakt qe kan qeverisur me Kosoven nga viti 1387 ku nga burimi raguzan iu lejojn raguzaneve te tregtojn ne tokat e tyre, mirepo eshte enigme pse dukagjinasit nuk muaren pjes?!
Ky territor mendoj se i ka taku personalisht Millesh Kobilles duke perfshire nje territor te zgjatur nga Tregu i Ri ne veri ne qender Drenice dhe ne jug Llapushe-Malet e Carraleves.
Perveq se Milleshi e tregoi trimerin e tij ne diten e betejes per ta deshmu fjalimin e tij nje nate perpara, ai domosdo ka dashur ta tregoj veten e tij zi "Zoteri i Drenices" qe te dihet kush eshte i pari i vendit, gje qe eshte ne mentalitetin e qdo kohe historike.

[alibaba]

Në kangën popullore, Sulltani ja lyp Milloshit "çelësat e shtatë kështjellave".

[Kreksi]

Në kangën popullore, Sulltani ja lyp Milloshit "çelësat e shtatë kështjellave".

Po mire, ne cilen kenge ?
Para betejes Llazari iu premton bujarve te tij se ai qe e nxen gjalle sulltanin e ka vajzen e tij dhe 7 çelsat e qyteteve !
Po keto jane prralla....

Realiteti ishte keshtu; Sulltani u nis per ne kosove me 60 000 ushtarë.
Per arsye te panjohura, nga kjo ushtri u ndan 20 000 per nje ekspedite para ushtris qe vinte prapa mirepo aleatet i sulmojne diku ne kufi me Bullgarine deh i vrasin te gjithe gati, mezi shptojn 5000 ushtar !
I mbeten sulltanit pra 45 ushtarë. Aleatet ishin tani me shumë, afer 60 000; serbe, vllahë, shqiptar, dalmat, boshnjak e hercog, rumun, hungarez, polakë etj.
Te krishteret ishin te sigurt ne fitore, prandaj nga kjo ka lind edhe kjo gojdhan se ai qe do ta zente sulltanin te gjalle do fitonte kaq e kaq keshtjella.

Ne shenimet osmane thuhet se te krishteret kishin zene vend ne anen veriore dhe tere pluhuri iu binte ne sy turqve me qka do ishte ne favor te krishterve te cilet me siguri para betejes e kan llogaritur edhe kete enomen natyrore qe do iu dali ne ndihme kurse turqit do te pengoheshin nga pluhuri.
Mirepo per fat te sulltanit ndoshta lutjet e tija i kane ndihmuar qe te reagoje edhe perendija ne favor te tij, heret ne mengjez para se te filloje beteja rrymat e ererave qe bertnin pluhurin nga veriu drejte jugut u ndalen dhe fillon te bie nje shi i imet.
Mjafton sot te vrehet se nga fryn era ne fushë kosovë, Jug-Veri apo Veri-Jug ?
Per ne fushen e drenices jam i sigurt se gjate veres ernat fryjne ne drejtimin Veri-Jug, krejt te kunderten e fushe kosoves.
Pra mjafton qe edhe keto analiza te behen si duhet ne menyre shkencore per te ditur saktesishte kur, ne cilen stine dhe ne cilin vende te kosoves eshte zhvilluar kjo betej.
Keto te dhena me siguri se jane diku ne arshiva apo libra te klimes se kosoves por mua me interesojne keto te dhena te sakta vetem per keto dy regjione; fushe kosovë dhe lugine te drenices, e nese ne mesin tuaj ka ndonje specialist qe mirret me keto fenomene natyrore do ia diaj per nder nese me del ne ndihmë.
Po te isha sot ne kosove do dilja vete ne terren dhe do i analizoja mirepo kete vit nuk kam mundesi te dukem andej se edeh neve an ka rrokur kriza, na i kane derguar rrymat e pafavorshme...
mirepo qe pse jo Humanisti apo alibaba qe jan aty afer, asgje nuk iu kushton te dalin ne muajin qerrshor, saktesishet daten e kesaj ngjarje dhe ti marri keto shenime per e vertetuar se a perputhet deshmia osmane me realitetin ne terren....

hajt se ju lodha, u bana edhe une si hoteli.