Kriza ekonomike do ta godasë Kosovën, me apo pa marrëdhënie të mëdha me tregjet ndërkombëtare. Ekspertë ndërkombëtarë thonë se Kosova nuk duhet të bazohet vetëm në tregun e mbyllur, i cili, sipas tyre, nuk është zgjidhje për ta përballuar krizën
Lidhjet e dobëta të Kosovës me tregjet ndërkombëtare nuk mund të llogariten fat që Kosova t’i shpëtojë krizës ekonomike botërore.
Drejtori i Institutit Bankar të Rumanisë, Nikola Iordan Constantinescus, hedh poshtë pohimet e qeveritarëve të Kosovës se ekonomia e mbyllur e Kosovës do ta shpëtojë vendin nga kriza botërore. Ai thotë se ky është një gabim i madh. Një mashtrim optik, me të cilin, sipas tij, qeveria dëshiron ta shmangë panikun e qytetarëve. Për këtë, porosit qeverinë që të mos e nënvlerësojë fuqinë shkatërruese të cunamit ekonomik
“Kriza do ta godasë Kosovën, me apo pa marrëdhënie të mëdha me tregjet ndërkombëtare. Në këtë gjendje do ta ketë më të vështirë ta përballojë krizën”, ka thënë Constantinescus.
Ai shpjegon se varshmëria vetëm në kapitalin vendës do t’i rrisë normat e interesit, si dhe bankat do të hezitojnë të japin kredi të mëdha, duke krijuar një ambient të pafavorshëm financiar.
“Të ardhura nga qytetarët që jetojnë jashtë Kosovës do të zvogëlohen ashtu sikur edhe investimet e jashtme”, thekson Constantinescus, duke propozuar si zgjidhje imediate formimin e tregut të kapitalit. Kjo, sipas tij, do të jetë një mundësi e mirë për të tërhequr kapitalin nga jashtë dhe për ta bërë vendin më atraktiv për investime.
Constantinescus thotë se ekonomitë në zhvillim, në të gjitha vendet, më së shumti kanë pësuar për shkak të sistemit të mbyllur ekonomik dhe mungesës së lidhjeve me tregjet ndërkombëtare.
Edhe Ercan Gundogan, nga instituti për studime ekonomike dhe sociale “Universum”, thotë se argumentet e Qeverisë së Kosovë janë të gabueshme kur flasin për përdorimin e euros si valutë e palëkundshme nga kriza. Ai pohon se shkëmbimet tregtare janë në krizë, sidomos me rënien e eksportit dhe paralajmëron rënie të importit në muajt në vazhdim. Ndërtimet e objekteve afariste, në këtë kohë, Gundogan i sheh si investime të këqija dhe të paarsyeshme. Vlera e tyre thotë se do të devalvohet kur qytetarët nuk do të kenë para të blejnë si rezultat i papunësisë në rritje dhe mungesës së parave nga remitancat.
“Investitorët do të ndërpresin investimet, importi do të pakësohet kur fuqia blerëse bie”, thotë Gundogan. Sipas tij, edhe ato investitorë që aktualisht kanë investuar kapitalin e tyre në Kosovë ka rrezik t’i tërheqin paratë nga tregu.
“Qytetarët që kanë para nuk do të blejnë, sepse frikohen mos do të thellohet kriza edhe më tej”, pohon Gundogan.
Megjithatë, zëvendësministri i Ekonomisë dhe Financave, Bedri Hamza, është optimist se Kosova nuk do të goditet nga ndonjë “cunam” i krizës botërore.
Efektet negative të krizës, sipas tij, kanë filluar të zbuten dhe parashikimet e ekspertëve botërorë thonë se trendët stabilizuese priten në mesin e vitit 2010.
Ai mohon se Kosova ka një ekonomi të mbyllur, por thotë se nuk ka një treg financiar.
“Nuk kemi ekonomi të mbyllur, mirëpo nuk e kemi treg financiar. Këtë treg jemi duke punuar ta formojmë deri në fund të vitit”, thekson Hamza.
Megjithëse Kosova nuk është e prekur drejtpërsëdrejti nga kriza, qeveria ka ndarë 200 milion euro për rast nevoje. Por, as Banka Qendrore e as MEF-i nuk e dinë se si do të përdoren këto para në rast se kriza troket në derë, pasi që nuk ka një strategji për shfrytëzimin e tyre.
Kriza vështirëson punësimin
Iniciativa e Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale, për të zbutur papunësinë duke dërguar punëtorë sezonal nga Kosova në vendet tjera, pati hasur në vështirësi si pasojë e krizës ekonomike botërore. Zëvendësministri i MPMS-së, Gjergj Dedaj, ka thënë për media se përkundur vështirësive dhe “ngrirjes” së procesit që ka shkaktuar kriza ekonomike globale, strategjia e punësimit të qytetarëve jashtë vendi do të funksionojë.
“Është me rëndësi të theksojmë se kriza ekonomike globale e cila parashihet që të tejkalohet ka goditur dhe të gjitha vendet e kanë ngrirë njëfarë mënyre këtë proces dhe ky proces është vështirësuar, mirëpo unë jam optimist se kjo do të ecë...”, ka thënë Dedaj. Kontingjenti me mbi 200 punëtorë do të niset këto ditë për në Afganistan.
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt